bankasurans (1)
TRANSCRIPT
T.C
MARMARA ÜNĠVERSĠTESĠ
BANKACILIK VE SĠGORTACILIK YÜKSEK OKULU
SĠGORTACILIK ANABĠLĠM DALI
TÜRKĠYE’DE BANKASÜRANSIN
BRANġLARA GÖRE
GELĠġĠMĠ
Uygulamalı Proje
Mebruke Gülece PEKġĠRĠN
Deniz Güney AKKOR
Elvin GAHRAMANOV
Murat TAġKIN
ĠSTANBUL, 2012
T.C
MARMARA ÜNĠVERSĠTESĠ
BANKACILIK VE SĠGORTACILIK YÜKSEK OKULU
SĠGORTACILIK ANABĠLĠM DALI
TÜRKĠYE’DE BANKASÜRANSIN
BRANġLARA GÖRE
GELĠġĠMĠ
Uygulamalı Proje
Mebruke Gülece PEKġĠRĠN
Deniz Güney AKKOR
Elvin GAHRAMANOV
Murat TAġKIN
DANIġMAN: ĠSKENDER DEMĠRBĠLEK
ĠSTANBUL, 2012
ii
TABLO LĠSTESĠ
Sayfa No.
Tablo 1: Türkiye‟deki Hayat ve Emeklilik BranĢı Sigorta ġirketleri………..…..16
Tablo 2: Türkiye‟deki Hayat DıĢı BranĢı Sigorta ġirketleri……………………..17
Tablo 3: 2010 Yılı Dağıtım Kanalları Prim Üretimleri………………………….28
Tablo 4: Hayat BranĢı Dağıtım Kanalları Bazında Prim Üretimi……………….29
Tablo 5: Hayat DıĢı BranĢı Dağıtım Kanalları Bazında Prim Üretimi…………..30
Tablo 6: Banka Dağıtım Kanalı Yıllara Göre Prim Üretimi……………………..31
iii
KISALTMALAR
A.ġ Anonim ġirketi
TL Türk Lirası
s. Sayfa
yy. Yüzyıl
M.Ö Milattan Önce
M.S Milattan Sonra
T.A.ġ Türk Anonim ġirketi
SBM Sigorta Bilgi Merkezi
TSRġB Türkiye Sigorta ve Reasürör ġirketleri Birliği
KKTC Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
iv
Ġçindekiler
1 GĠRĠġ .................................................... Error! Bookmark not defined.
2 SĠGORTA VE SĠGORTA DAĞITIM KANALI BANKA
SĠGORTACILIĞI ........................................................................................ vi
2.1 Sigorta‟nın Tanımı ........................................................................... vi
2.2 Sigortanın Özellikleri ..................................................................... vii
2.3 Türkiye‟de Sigortacılık Dağıtım Kanalları.................................... viii
2.3.1 Bankasüransın Tanımı ............................................................... ix
3 SĠGORTANIN DÜNYADA VE TÜRKĠYEDE GELĠġĠMĠ ................. xi
3.1 Sigortacılığın Dünya‟daki GeliĢimi ................................................. xi
3.2 Sigortacılığın Türkiye‟de GeliĢimi ................................................ xiii
4 TÜRKĠYE‟DE BANKASÜRANS ..................................................... xvii
4.1 Türkiye‟de Faaliyet Gösteren Sigorta ġirketleri .......................... xvii
5 YILLARA GÖRE BANKA DAĞITIM KANALI .......................... xxviii
5.1 Bankasürans‟ın dağılım kanalları arasındaki geliĢimi .............. xxviii
v
1 GĠRĠġ
vi
2 SĠGORTA VE SĠGORTA DAĞITIM KANALI BANKA
SĠGORTACILIĞI
2.1 Sigorta’nın Tanımı
Sigorta, aynı türden tehlikeyle karĢı karĢıya olan kiĢilerin, belirli bir
miktar para ödemesi yoluyla toplanan tutarın, sadece o tehlikenin gerçekleĢmesi sonucu
fiilen zarara uğrayanların zararını karĢılamada kullanıldığı, bir risk transfer sistemidir.
Bu sistem sayesinde kiĢiler, karĢı karĢıya bulundukları tehlikelerin neden olabileceği,
parayla ölçülebilen zararlarını, nispeten küçük miktarlarda ödemiĢ oldukları primler
yoluyla paylaĢmaktadırlar. Sigortanın temel iĢlevi, zararı ekonomik açıdan önemsiz bir
duruma getirmektir. KiĢiler tek baĢına karĢılayamayacakları zararları bir organizasyon
aracılığıyla aralarında paylaĢmaktadırlar. Bu organizasyon, “sigorta Ģirketi”, “sigorta
ettiren” ve “bir sigorta sözleĢmesinden oluĢur. Bir sigorta sözleĢmesinde; bir tarafta
sigorta teminatı veren, ilgili kanun ve mevzuata göre sigortacılık faaliyetinde
bulunmaya yasal olarak yetkili bulunan “sigortacı”, diğer tarafta da tehlikeyle karĢı
karĢıya olan “sigorta ettiren” bulunmaktadır. Sigortalı; sigorta Ģirketinin bir tarafı
olarak, teminat kapsamındaki tehlikelerden herhangi birinin gerçekleĢmesi durumunda,
meydana gelen hasarın tazmini talebinde bulunmaya yasal yetkili olan kiĢidir.
Genellikle sigorta ettiren ile sigortalı aynı kiĢi olmakla birlikte, farklı da olabilmektedir.
Sigortacının sigortalıyı koruma yükümlülüğüne karĢılık, sigortalının da sözleĢme ile
saptanan prim adı altındaki bir meblağı ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. 1
Sigorta, risklerin gerçekleĢmesi sonucu doğabilecek zararları gidermek
için kullanılan mali araçtır. Sigorta sözleĢmesi, sigorta yapılması için hukuken gerekli
sözleĢmedir. Sigorta Ģirketi, sigorta iĢlerinin yönetilmesi, iĢletilmesi, satıĢı ile ilgilenen
Ģirkettir. Sigortacılık, bu iĢlerle ilgilenen meslektir. Ġnsanların tüm varlık ve giriĢimleri
risk (riziko) adı verilen belirsizliklerin tehdidi altındadır. Sigorta, risklerin
gerçekleĢmesi halinde doğan zararı karĢılar, böylece geleceğin maddi açıdan belirli hale
gelmesini sağlar. Sigorta kiĢi ve kurumlara güven sağlar, böylece geleceğin
planlanmasını mümkün kılar, giriĢimciliği teĢvik eder.2
Halk arasında tehlike ya da kaza olarak bilinen bu tabirler sigortacılık dilinde
riziko olarak adlandırılmaktadır. Sigortacılığın ortaya çıkması için insanların
1 http://tsrsb.org.tr/sayfa/sigorta-tanimlari#S1 (10 Mayıs 2012) 2 http://tr.wikipedia.org/wiki/Sigorta (10 Mayıs 2012
vii
yaĢamlarında karĢılaĢtıkları veya karĢılaĢabilecekleri tehlikelere-rizikolara karĢı önlem
alma arzuları büyük önem taĢımaktadır. Buradan yola çıkarak sigortanın ilk unsuru
olarak kiĢinin ileride karĢılaĢacağı rizikolara karĢı kendisini korumaya alma isteği
olarak düĢünülmektedir. Sigorta, insanların karĢılaĢmaları muhtemel tehlikelerin-
rizikoların ekonomik sonuçlarını ortadan kaldırabilmek ve de onların tehlikeden önceki
mali durumlarına getirebilmek için kullanılan bir yöntem, bir sistemdir. Bu sistem
devreye girince, gerçekleĢen rizikolardan doğacak olan zarar, sigortacı tarafından
ödenmektedir. Ödenen bu zarar tazminatları ise hem zarar gören sigortalı hem de diğer
sigortalılardan tahsil edilen primlerle karĢılanmaktadır. Böylece sigortanın ikinci unsuru
rizikonun dağıtılması prensibidir. 3
2.2 Sigortanın Özellikleri
Sigortanın özellikleri dört grupta ele alınmaktadır. Bu özellikler; aynı
tehlikeye maruz bir grubun bulunması, belirsizlik, tahmin edilebilir ve hesaplanabilir
olma ile riskin ekonomik olarak dengeli dağılması Ģeklinde belirlenebilir. Ayrıca
literatürde sigorta kavramına iliĢkin tanımlarda bulunan ortak özellikleri, maddeler
halinde aĢağıdaki Ģekilde sıralamak mümkündür:
- Sigorta; olası risklerin olumsuz sonuçlarını gidermeye yönelik bir
hizmettir. ĠĢlevi; riskin azaltılması ve belirginleĢtirilmesidir.
- Güvence talep eden çok sayıda üyenin bir araya getirilmesi söz
konusudur.
- Sunulan hizmet karĢılığında belirli bir prim talep edilir.
- Hukuki bir çerçevesi bulunmaktadır.
- Güvence verme ve riski yönetme sorumluluğunu üstlenen kiĢi ve
kurumlarca ifa edilir.
- Ekonomik kayıpların belirli ölçüde azaltılması amacına hizmet eder.
3 Hilmi Acınan, Sigortanın Temel Prensipleri, 5G Matbaacılık, Ġstanbul, Kasım 2006, s.5.
viii
- Sosyal dayanıĢma ve yardımlaĢma içerir.4
2.3 Türkiye’de Sigortacılık Dağıtım Kanalları
Operasyon maliyetini düĢürmek sigorta sektörünün kritik önceliklerinden
birisidir. Bir taraftan bireysel sigortalarda büyümek hedeflenirken, maliyetin
düĢürülebilmesi ise zor bir süreçtir. Ülkemizde uygulanmakta olan mevcut dağıtım
kanalları ise; acenteler, brokerlar, banka veya diğer finansal kuruluĢlar ve direkt satıĢ
olmak üzere 4‟e ayrılmaktadır. 5
Ġnternet üzerinden sigorta satıĢı ise Türkiye'de henüz yüksek oranlara
ulaĢmamıĢ olsa da gelecek vaat eden uygulamalar arasında yer alıyor. Sektörün
geliĢmesi için önemli bir nokta olan pazarlamanın, gittikçe internet pazarlamacılığına
daha fazla yönelmesi öngörülüyor. Ġnternet sigortacılığı, sigortalının ihtiyaçlarına
yönelik poliçeler hazırlanmasına, aradaki iletiĢimin daha kısa zamanda kurulmasına,
teminatın esneklikle belirlenmesine ve risk idaresi desteğinin daha etkili olmasına ise
imkân sağlıyor.6
Sigorta acentesi: Ticarî mümessil, ticarî vekil, satıĢ memuru veya müstahdem
gibi tâbi bir sıfatı olmaksızın bir sözleĢmeye dayanarak muayyen bir yer veya bölge
içinde daimî bir surette sigorta Ģirketlerinin nam ve hesabına sigorta sözleĢmelerine
aracılık etmeyi veya bunları sigorta Ģirketleri adına yapmayı meslek edinen,
sözleĢmenin akdinden önce hazırlık çalıĢmalarını yürüten ve sözleĢmenin uygulanması
ile tazminatın ödenmesinde yardımcı olan kiĢiyi ifade eder. Broker: Sigorta veya
reasürans sözleĢmesi yaptırmak isteyenleri temsil ederek, bu sözleĢmelerin yaptırılacağı
Ģirketlerin seçiminde tamamen tarafsız ve bağımsız davranarak ve teminat almak
isteyen kiĢilerin hak ve menfaatlerini gözeterek sözleĢmelerin akdinden önceki hazırlık
çalıĢmalarını yürütmeyi ve gerektiğinde sözleĢmelerin uygulanmasında veya tazminatın
tahsilinde yardımcı olmayı meslek edinen kiĢiyi ifade eder. 7
Direkt satıĢ ise sigorta iliĢkisinin araya üçüncü bir aracıyı dâhil etmeden
oluĢturulmasıdır. Taraflar sadece sigortalı kiĢi veya tüzel kiĢi ve kurumlar ile sigorta
Ģirketidir. ġirketler için bu sözleĢmelerin maliyeti daha düĢüktür. Aracılara verilecek
4 http://www.mevzuatdergisi.com/2001/07a/01.htm (10Mayıs 2012)
5 http://www.ertugrulbul.com/dagitim-kanali-maliyet-siralamasi (14 Mayıs 2012)
6 http://www.bestyayincilik.com/dergi/Arastirma_Detay.asp?id=1019 (15 Mayıs 2012) 7 Sigortacılık Kanunu, Madde 2-I.
ix
komisyon tutarı sigorta Ģirketinin bünyesinde kalmaktadır. Dördüncü dağıtım kanalı
olan bankasürans ve tanımına aĢağıda IV. bölümde detaylıca değineceğiz.
2.3.1 Bankasüransın Tanımı
Bankaların Ģubelerinde kendi veya anlaĢmalı oldukları sigorta Ģirketlerinin
ürünlerini bireysel veya kurumsal olarak talep edenlerin ihtiyaçlarına göre belirleyip
tanıtan, pazarlayan ve satıĢ sonrası destekte bulunan dağıtım kanalıdır. Bankasürans, bir
çeĢit dağıtım kanalı olmakla birlikte ayrı bir birim veya departman değildir. Sigorta
sektörü içindeki yıldızı parlayan bir dağıtım kanalı olan banka üzerinden poliçe satıĢı
hem finans kurumları hem de sigorta Ģirketleri için vazgeçilmez bir kar merkezi haline
gelmiĢtir.8
Fransızca bir terim olan bankasürans sıklıkla sigorta ürünleri satan bankalar
için (ve tersi) kullanılır. Almanca bir terim olan allfinanz genelde, bankasürans ile eĢ
anlamlı olmakla birlikte, bazen üç ana sektör arasında dağıtım yoluyla bütünleĢmeyi de
ifade eder.9
Bankasürans, bir sigorta Ģirketinin banka Ģubeleri ile iĢbirliği halinde o banka
müĢterilerine ya da bankaların ticari veya kurumsal müĢterilerine ulaĢmak amacı ile
sigorta ürün ve hizmetlerini sunmasıdır. Aynı zamanda bankalar kendi tüzel kiĢilikleri
içerisinde kuracakları departman çerçevesinde kendi sigorta ürün ve hizmetlerini de
ticari veya kurumsal müĢterilerinin ihtiyaçlarına sunabilirler. Banka sigortacılığı
uygulamalarında karĢımıza hem hayat hem hayat dıĢı sigortaların pazarlanması
karĢımıza çıkmaktadır. Son yıllarda bankasürans faaliyetlerindeki mevcut artıĢı
bankasüransın faydalarına değinerek açıklayabiliriz.
- Banka ya da sigortacılıktan yalnızca birine odaklanmaya oranla daha kârlı bir
model. Maliyetleri önemli oranda düĢürmesi, ürünler arasında sinerji
oluĢturması ve çapraz satıĢ imkanı da bunun en büyük nedeni.
- Bankasüransın en önemli özelliği, büyük bir sinerjiyi ortaya çıkarması. Bu
sayede sigorta Ģirketleri, geniĢ bir müĢteri portföyüne son derece düĢük bir
maliyetle ulaĢma olanağına kavuĢuyor.
8 http://www.zeyneparslangezgin.com/Ders-Notlar%FD.php (15 Mayıs 1012)
9 http://www.spk.gov.tr/yayingoster.aspx?yid=936&ct=f&action=displayfile (15 Mayıs 2012)
x
- Sigorta Ģirketleri bir taraftan risklerini dağıtırken, diğer taraftan da kârlılıklarını
önemli oranda artırma Ģansı yakalıyorlar.10
- Bankasüransın bankalara sağlayacağı finansal katkının yanında müĢteriye tek
çatı altında tüm finansal iĢlemlerini çözebilme avantajı sağlaması müĢteri
memnuniyetini ve banka müĢteri bağlılığını arttırmaktadır.
- Bankacılık sektöründe mali karlılığın düĢme eğilimine girmesi ile bankalar
alternatif yan ürünlerle kar elde etmeye yönelmiĢ bulunmakta. Dolayısıyla
bankasürans, sigorta Ģirketlerine olduğu kadar bankalara da cazip gelmekte,
tercih edilmekte ve daha yaygın olarak uygulanması ile finansal ürünlerin
artmasını beraberinde getirmektedir.
- Sigorta Sektörü içinde gün geçtikçe büyüyen bir paya sahip dağıtım kanalı
olarak bankalar kuĢkusuz sektöre yeni bir soluk getirmiĢtir.11
10http://www.capital.com.tr/bankasurans-donemi-basliyor-haberler/15115.aspx (15 Mayıs 2012) 11
http://www.zeyneparslangezgin.com/Ders-Notlar%FD.php (15 Mayıs 2012)
xi
3 SĠGORTANIN DÜNYADA VE TÜRKĠYEDE GELĠġĠMĠ
3.1 Sigortacılığın Dünya’daki GeliĢimi
Dünyada sigortacılığa benzer ilk uygulamalara günümüzden yaklaĢık 4000 yıl
önce Babiller‟ de rastlanmaktadır. Zamanın ticaret merkezi durumundaki Babil‟ de,
kervan tüccarlarına borç veren sermayedarlar, kervanların soyulması veya fidye ödeme
durumuyla karĢılaĢmaları halinde tüccarların borçlarını silmekte, buna karĢılık borcu
tüccarlardan geri aldıkları zaman, taĢıdıkları riskin karĢılığı olarak ana borç miktarı
üzerinden bir miktar para almaktaydılar. Bu olay daha sonra Kral Hammurabi
tarafından yasallaĢtırıldı. Hammurabi Kanunlarının en büyük özelliği haydutların
saldırısına uğrayan kervanların zararlarının bütün diğer kervanlar arasında
paylaĢılmasını öngörmeseydi. Bu, tehlike paylaĢmasının kara taĢımacılığındaki ilk
örneğidir.
M.Ö. 600 yıllarında Hindu‟ lar sigorta özelliği taĢıyan kredi anlaĢmaları yapmaya
baĢladılar. Basit içerikli bu anlaĢmalar, toplumlardaki sigorta düĢüncesini geliĢtirerek
sigortacılıkta ilk adımları ortaya koyması bakımından önem taĢımaktadır. Bu tür kredi
anlaĢmaları ortaçağda da geliĢerek deniz ödüncü ve nakliyat sigortalarının temelini
oluĢturmuĢlardır. Sonraları sigortaya daha yakın uygulamalar özellikle deniz ticaretinin
geliĢtiği yerlerde görülmektedir. Ġlk denizci uluslardan Kartacalılar, Romalılar,
Yunanlılar arasında, geminin taĢıdığı yük üzerine borç verip geminin limana
varamaması riskini taĢıyan ve gemi salimen limana döndüğünde, hem verdiği borç
miktarını, hem de taĢıdığı riziko karĢılığı faiz niteliğinde önemli pay alanlar
bulunmaktaydı. Alınan bu faizlerin yüksekliği Kilise tarafından hoĢ görülmeyip, bir
süre sonra da yasaklandı. Büyük olasılıkla bu yasak, olabilecek tehlikelere karĢı
önceden bir prim alma biçimine, dolayısıyla da sigorta fikrinin doğmasına yol açtı.
Prim esaslı sigorta yaklaĢık M.S. 1250 yıllarında Venedik, Floransa ve Cenova
Ģehirlerinde görüldü. Gene de bugünkü anlamda sigortadan söz edilebilmesi için 14. yy‟
ı beklemek gerekti. Ekonomik koĢulların değiĢmesi ile ticaret, 14. yy. baĢlayarak çok
önemli geliĢmeler gösterdi. O devirde deniz ticaretinde en ileride bulunan Ġtalya‟ da
sigortaya gereksinim duyuldu ve deniz sigortası kavramı da ilk defa burada ortaya çıktı.
Ġlk sigorta poliçesi olarak kabul edilen mukavele 23 Ekim 1347 tarihini taĢımaktaydı ve
xii
Ġtalya‟ nın Cenova Limanı‟ ndan Mayorka‟ ya “Santa Clara“ adlı geminin yükünü temin
etmek amacıyla düzenlendi. Ġlk sigorta Ģirketi de 1424 yılında, yine Cenova Ģehrinde
kuruldu. Sigorta konusunda ilk kanuni mevzuat ise 1435 yılında yayınlanan Barselona
Fermanı‟ ydı. Ġtalya‟ daki baĢlangıçtan sonra, deniz sigortalarının özellikle 18. yy‟ da
Ġngiltere‟ de geliĢtiği görülmektedir. Denizde baĢlayıp geliĢen sigortacılık, daha
sonraları hayat sigortası fikrinin doğmasına neden oldu. Gemi ve yükünün sigorta
edilebilmesi, kaptan, yolcular ve tayfaların da sigorta edilebilmesi fikrini getirdi.
17.yy.da bir Ġtalyan bankeri olan Tonti‟nin getirdiği “Tontines” denilen sistemde, belirli
kiĢiler bir araya gelerek, belirlenen bir süre için ortaya belirli bir para koymakta, süre
sonunda hayatta kalanlar parayı aralarında paylaĢmaktaydı. Ġnsanların çoğu,
kendilerinin baĢkalarından daha çok yaĢayacaklarına inandıklarından epey rağbet gören
bu sistemde ölenlerin maddi kayba uğradıkları düĢünülerek, öngörülen süreden önce
ölenler için de, ölüm rizikosu karĢılığı prim ödenmesi öngörüldü. Ve hayat sigortalarına
bir geçiĢ de bu Ģekilde baĢladı. 17.yy.ın ikinci yarısı sigortacılığın geliĢmesine yol açan
iki önemli olaya sahne olmuĢtur. Bunlardan ilki sigortacılıkta istatistik metodu ve
tekniğinin uygulanmaya baĢlaması (Ġhtimal Hesapları), ikincisi ise 2 Eylül 1666
tarihinde Londra‟da meydana gelen ve dört gün sürerek 13.000 evle 100 kilisenin kül
olmasına yol açan büyük yangındır. Kara sigortalarının doğmasına neden olan bu olay,
halk üzerinde büyük etki yaratıp böyle felaketlerin sonuçlarına karĢı önlem alınması
fikrini doğurdu. GeliĢen bu fikirden hareketle 1667 yılında “ Fire Office “ (Yangın
Bürosu) kurulmasından sonra 1684 yılında buna rakip bir ortaklık Ģeklinde ortaya çıkan
ilk yangın sigorta Ģirketi “ Friendly Society “ faaliyete geçti. 1688 yılında Ġngiltere‟de
Lloyd‟s‟ un temellerinin atılmasıyla sigortacılıkta yeni bir dönem baĢladı. Londra‟da
bulunan ve Edward Lloyd adında bir kiĢinin iĢlettiği kahvehane, gemi sahipleri, iĢ
adamları, ve tüccarların deniz ticaretine iliĢkin bilgi alıĢveriĢinde bulundukları bir
mekan olmuĢtur. Burada sefere çıkan bir gemi veya geminin yükü üzerine teminat veren
kiĢiler, “Underwriter” sıfatıyla belgeler düzenleyerek faaliyette bulunmaya baĢlamıĢlar
ve yine bu kiĢiler Edward Lloyd‟un ölümünden sonra, kendi aralarında Lloyd‟s adında
bir topluluk kurmuĢlardır. Lloyd‟s 1871 yılında Ġngiltere Parlamentosunun çıkardığı bir
kanunla Birlik haline getirilmiĢtir. Lloyd‟s ilk yıllarında sadece deniz sigortaları
sahasında faaliyet gösterirken sonraları kara sigortaları sahasına da geçmiĢ olup,
günümüzde her türlü sigortanın yapılabildiği bir kuruluĢ haline gelmiĢtir. Lloyd‟s,
dünyada baĢka benzeri olmayan, tamamen kendine mahsus bir sigorta kuruluĢudur.
Lloyd‟s bir sigorta Ģirketi olmayıp, sigorta teminatı veren Ģahısların oluĢturduğu bir
xiii
topluluk, bir birlik ve aynı zamanda dünya gemicilik istihbaratı konusunda bir
merkezdir. Lloyd‟s‟ un en belirgin özelliği Lloyd‟s üyelerinin bütün varlıklarıyla
sorumluluk taĢımaları ve hiç bir zaman sigortalı ile doğrudan temas etmemeleri,
iliĢkinin “Broker” denilen aracı kiĢi veya firmalarla temin edilmesidir. Broker‟lar
Lloyd‟s ile çalıĢabilmek için buraya kaydolmakta ve müĢterinin gerek sigorta gerekse
tazminat alma iĢlerini takip etmektedirler. Modern sigortacılığın doğuĢuna deniz, kara
sigortacılığına yangın, kaza sigortacılığına tren kazaları ile iliĢkin bireysel kazalar
öncülük ederken, sanayinin geliĢmesiyle yaĢanan büyük teknik hasarlar, mühendislik
sigortalarının geliĢimine yol açmıĢtır. 20. yüzyılın baĢlarında sigorta Ģirketleri her türlü
sigorta ihtiyacına cevap verebilecek Ģekilde örgütlenmelerini tamamlamıĢ kuruluĢlar
olarak etkin hizmet verebilecek düzeye ulaĢmıĢlardır.12
3.2 Sigortacılığın Türkiye’de GeliĢimi
Türkiye‟de ise sigortacılık sektörünün 150 yıldan fazla bir geçmiĢi
bulunmaktadır. 19. yy‟ın ikinci yansında meydana gelen yangınlar ve bunların
sonucunda uğranılan büyük hasarlar ve özellikle 1870 yazında Beyoğlu‟ndaki yangında
(Büyük Pera Yangım) çok sayıda iĢyeri, ev, cami ve kilisenin yanması, daha çok
yabancı ve yabancılarla iliĢkide olan zenginlerin oturduğu bu bölgede sigortanın
geliĢme süreci hızlanmıĢtır. 1872 yılında Ġngiliz sigorta Ģirketleri, açtıkları
temsilciliklerle Türkiye‟ de ilk sigortacılık faaliyetlerini baĢlatmıĢtırlar.
Ġngilizler‟ den sonra Fransızlar da Türkiye‟ ye ilgi göstermiĢler ve 1878
yılında ilk faaliyetlerine baĢlamıĢlardır. Bu Ģirketleri. Alman, Ġtalyan, Ġsviçre ve diğer
yabancı ülkelerin sigorta Ģirketleri izlemiĢlerdir. Osmanlı Devleti‟nde kurulan ilk
sigorta Ģirketi, sermayesi yabancılara ait olan Osmanlı Bankası, Tütün Rejisi ve Duyun-ı
Umumiye Ġdaresi‟nin ortaklığıyla kurulan Osmanlı Umum Sigorta Ģirketi idi. ġirketin
acentelik iĢlerini Osmanlı Bankası ve Tütün Rejisi Ģubeleri yerine getiriyordu. Bu
Ģirketler duyulan gereksinimi karĢılamakla beraber, o tarihlerde sigorta Ģirketlerinin
kuruluĢunu ve sigorta faaliyetini düzenleyen devlet denetimini öngören kanunların,
hatta bu konuya değinen bir hükmün dahi bulunmayıĢı nedeniyle tamamen denetimsiz
bir biçimde çalıĢıyorlar, diledikleri gibi hareket edip, merkezlerinden aldıkları
talimatlarla iĢlem yapıyorlardı. Poliçelerini Ġngilizce veya Fransızca düzenliyorlar,
12
http://www.tsrsb.org.tr/sayfa/sigortanin-tarihi (15 Mayıs 2012)
xiv
anlaĢmazlık durumunda da dava mercii olarak Londra mahkemelerini veya ilgili Ģirket
merkezinin bulunduğu yerel mahkemeleri gösteriyorlardı Diledikleri zaman sigorta
poliçelerini iptal ediyorlardı. Ġlk yıllar sigorta Ģirketleri adlarını duyurmak ve sigorta
düĢüncesinin yayılmasını sağlayarak portföylerini geniĢletmek amacıyla vaatlerini
yerine getirip, hasar ödemede dürüst davrandılar. Ancak zaman geçtikçe,
kapitülasyonların da etkisiyle, çok karlı olarak görülen Türk Piyasalarında, çok sayıda
yeni sigorta Ģirketi açıldı, sigorta ahlakı bozuldu ve haksız rekabet ve ekspertiz
suiistimalleri baĢladı. Hiçbir denetim olmayıĢı yüzünden sigorta Ģirketleri uzun süre en
normal yangın hasarlarını bile ödemekten kaçınıp, sigortalıların hak ve hukukunu hiçe
sayan bir biçimde davranmaya baĢladılar. 12 Temmuz 1900 tarihinde 43 tanesi yabancı
olmak üzere 44 sigorta Ģirketi bir araya gelerek sabit bir yangın tarifesi belirlediler. Bu
Türkiye‟ deki ilk tarifedir. 1908 ve 1914 yıllarında kanunlarda yapılan değiĢiklerle
yabancı Ģirketler kontrol altına alınmaya çalıĢıldı. 1914 yılındaki kanunla yabancı
Ģirketler teminat göstermeye ve vergi vermeye zorunlu tutuldular. 1908‟den sonra
sayılan Osmanlı Devleti‟nde 120‟yi bulan sigorta Ģirketlerinin 1923‟de 93‟e ve daha
sonra 53‟e indiği görülmektedir. Ancak, Cumhuriyetin ilanına kadar tümü yerli sermaye
ve teknisyenlerle iĢletilen bir sigorta Ģirketinin bulunmadığı görülmektedir.
1923 yılında Ġzmir Ġktisat Kongresi‟nde ele alınan kararlar içinde
sigortacılık ile ilgili kararlar da vardı. Kongre‟de sigortacılık ile ilgili belirlenen ilke ve
kararların, sigortacılık üzerinde daha önce Ģikâyete konu olan hususların giderilmesi
amacıyla devlet kontrolünü mümkün kılacak ilke ve kararlar olduğu anlaĢılmaktadır.
1924 yılında Türkçeyi kullanma zorunluluğu getiren yasa ile, poliçelerin Ġngilizce ve
Fransızca düzenlenmesine son verildi. 1927 yılında Sigortacılığın ve Sigorta
ġirketlerinin TeftiĢ ve Murakabesi hakkındaki kanun yürürlüğe girdi. 14 Mart 1925‟te
GüneĢ Sigorta Aġ tesis edilmiĢ ve bunu 19 Eylül 1926‟da Bozkurt Türkiye Umum
Sigorta Ģirketinin kuruluĢu izlemiĢtir. Bu dönemde Türkiye ĠĢ Bankası, bankacılık
faaliyetlerinin yanı sıra sigortacılıkla da ilgilenmeye baĢlamıĢ ve acentelik biçiminde
baĢlayan giriĢimlerini geliĢtirmiĢ ve dönemin ilk milli sigorta Ģirketi olan Anadolu
Sigorta ġirketi‟ni kurmuĢtur. 1929‟da Türkiye ĠĢ Bankası, Milli Sigorta ile Companie
Suise de Reassurance ortaklığı olarak Milli Reasürans Anonim ġirketi kuruldu. Bu
tarihten itibaren Türkiye‟de reasürans tekeli baĢladı ve ülkedeki yerli-yabancı bütün
sigorta Ģirketleri topladıkları primlerin bir kısmım Milli Reasürans‟a devretmeye
zorunlu tutuldu. 1932 yılı itibariyle Türkiye‟de 8‟i Türk 29‟u yabancı toplam 37 sigorta
Ģirketi faaliyet göstermekteydi. Bu Ģirketlerin tamamı bütün branĢlarda yani yangın,
xv
nakliyat, kaza ve hayat branĢlarında birden faaliyet göstermemekteydi. Devletin planlı
sanayileĢme politikalarını yürütmek üzere 1933‟de kurulan Sümerbank tamamen yerli
sermayeye dayanmak üzere 1935 yılında Güven Sigorta‟yı kurdu. 1936‟da ise bir diğer
yerli sermayeye dayanan sigorta Ģirketi olarak Anadolu Sigorta tarafından Ankara Türk
Sigorta Ģirketi kuruldu. 1942 yılında ise, ilk özel sermayeli sigorta Ģirketi olan “Doğan
Sigorta” kurulmuĢ ve onu 1944‟de “Halk Sigorta”, 1945‟de “Destek Reasürans”,
1948‟de “Türkiye Genel Sigorta”, 1950‟de “Ġnan Sigorta”, 1955 yılında “ġeker
Sigorta”, 1957‟de “GüneĢ Sigorta” 1958‟de “Birlik Sigorta” ve “Ray Sigorta”, 1959‟da
“BaĢak Sigorta” ve “Cihan Sigorta” izlemiĢtir. 1942 baĢında sigorta faaliyetinde
bulunan kuruluĢların 24‟ü yabancı Ģirket temsilcilikleri, 7‟siyse yerli kuruluĢlardı.
1942‟de Doğan Sigorta, 1944‟de Halk Sigorta kurulmuĢtur. 1942 yılında, 15 milyon
liralık Türk sigorta portföyünün 10 milyon TL‟lik kısmını Türk sigorta Ģirketleri
üretmekteydiler. 1945‟de serbest reasürans piyasasında faaliyet göstermek üzere ĠĢ
Bankası, Milli Reasürans Ģirketi, Güven Sigorta, Anadolu Sigorta ve Ankara Sigorta‟nın
iĢtirakleri ile Destek Reasürans Ģirketi kuruldu. 1947‟de Genel Sigorta faaliyete geçti.
1959 yılında 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu yürürlüğe girdi. 1952‟de “Türkiye
Sigorta ġirketleri Birliği” adıyla tüzel kiĢiliğe haiz bir meslek birliği kurulmuĢ ve
16.07.1952 tarihinde Bakanlar Kurulu tarafından “Türkiye Sigorta ġirketleri Birliği”
ana sözleĢmesi tasdik edilmiĢtir 1952-1954 yılları arasında “Sigortacılar Daire-i
Merkeziyesi” adı “Türkiye Sigortacılar Cemiyeti” olarak değiĢtirilmiĢtir. Ocak 1954‟de
“Türkiye Sigorta ġirketleri Birliği” kapanmıĢ ve “Türkiye Sigorta ve Reasürans
ġirketleri Birliği” nizamnamesi yayınlanmıĢtır. 1963-83 dönemini kapsayan ilk dört 5
yıllık planın ikinci beĢ yılından itibaren, özel sigorta sistemine önem verilmeye
baĢlanmıĢtır. Ancak bu önem, 4. BeĢ yıllık kalkınma planından sonra tekrar azalmıĢtır.
Planlı dönemde, sektörün yeniden düzenlenmesi üzerinde durulmuĢ, ancak bu dönemde
reasürans tekeli gündeme oturduğu için, bu konuda gerekli ilerleme sağlanamamıĢtır.
1980‟lerin ortalarından itibaren Hazine‟nin yeni Ģirket oluĢumlarına yeĢil ıĢık
yakmasıyla birlikte, sektöre yerli ve yabancı sermayenin ilgisi artma eğilimine girmiĢ ve
Ģirket sayılan 2-3 misline çıkmıĢtır. Bu dönemde Batı Sigorta‟nın ardından Commercial
Union, Toprak, EGS, Merkez, Universal, Rumeli, Sanko, Ġhlas, Bayındır, Demir, Ege,
Emin, Ticaret, IĢık gibi sigorta Ģirketleri piyasaya girmiĢtir. 30.01.1989 tarihinde
“Türkiye Sigorta ve Reasürans ġirketleri Birliğinin ÇalıĢma Usulleri Hakkında
Yönetmelik” yürürlüğe girmiĢtir. 1987 yılında yürürlüğe giren 3379 sayılı yasa ile 7397
sayılı yasada, yasal alandaki boĢlukları doldurmak, sigorta Ģirketlerini mali yönden
xvi
geliĢtirmek ve sigorta aracılarının durumunu yeniden düzenlemek amacıyla önemli ve
köklü değiĢikler yapıldı. 1999 depremlerini takiben 2000 yılında meskenler için zorunlu
hale getirilmiĢ bulunan deprem sigortalarını yürütmek üzere tesis edilen "Doğal Afet
Sigortaları Kurumu" Pool'u tesis edilerek yönetimi beĢ yıllık bir süre ile bu konuda
deneyimli Millî Reasürans TAġ‟ye verildi. 8 Mart 2001 tarihinde kabul edilen “Bireysel
Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu” ile kurulan bireysel emeklilik sistemi
27 Ekim 2003 yılında faaliyete geçti. 14 Haziran 2005 tarihinde 5363 sayılı "Tarım
Sigortaları Kanunu" çıkarılmıĢ ve bu kanun kapsamında Sigorta Havuzu (TARSĠM)
kurulmuĢtur. Trafik Sigortası Bilgi Merkezi (TRAMER) 16.12.2003 tarih ve 25318
sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Trafik Sigortası Bilgi Merkezi Yönetmeliği ile
kurulmuĢtur 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu 14 Haziran 2007 tarihinde Resmi
Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiĢtir. Bu geliĢmenin ardından 2008 yılında
Sigortacılık Kanununun getirdiği yeni tanım ve uygulamalarla ilgili ikincil mevzuat
düzenlemeleri üzerindeki çalıĢmalar tamamlanmıĢtır. Sigorta Bilgi Merkezi 9 Ağustos
2008 tarihinde 26962 sayılı Resmi Gazete' de yayımlanan yönetmelikle faaliyetine
baĢlamıĢtır. SBM nezdinde kurulan alt bilgi merkezleri, Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi
(TRAMER), Sağlık Sigortası Bilgi Merkezi (SAGMER), Hayat Sigortası Bilgi Merkezi
(HAYMER) ve Sigorta Hasar Takip Merkezi (HATMER) kurulmuĢlardır.
Ağustos 2011 tarihi itibariyle 63‟ü sigorta, 2‟si reasürans olmak üzere 65 Ģirket
Birliğimize üyedir. Halihazırda 5 Ģirket aktif olarak yeni sigorta ve reasürans sözleĢmesi
yapmamakta, toplam 59 sigorta ve 1 reasürans Ģirketi faaliyette bulunmaktadır. 59
sigorta Ģirketinden 53‟ü özel, 6‟sı kamu Ģirketi, 44‟ü Türkiye‟de kurulu yabancı ortaklı
Ģirkettir. ġirketlerin 7‟si hayat, 16‟sı hayat/emeklilik, 36‟sı hayat-dıĢı Ģirkettir.
Türkiye‟de kurulu reasürans Ģirketi sayısı ise 2‟dir. Ancak bunlardan bir tanesinin prim
üretimini bulunmadığından faal reasürans Ģirket sayısı 1‟dir.13
13
http://www.tsrsb.org.tr/sayfa/turkiyede-sigortacilik (15 Mayıs 2012)
xvii
4 TÜRKĠYE’DE BANKASÜRANS
4.1 Türkiye’de Faaliyet Gösteren Sigorta ġirketleri
2012 yılı itibari ile Türkiye Sigorta ve Reasürans ġirketleri Birliğine kayıtlı
olan toplam 64 sigorta Ģirketi bulunmaktadır.
Tablo 1
Türkiye’deki Hayat ve Emeklilik BranĢı Sigorta ġirketleri
Acıbadem Sağlık
ve Hayat Aġ.
Aegon Hayat ve
Emeklilik Aġ.
Allianz Hayat ve
Emeklilik Aġ.
American Life
Hayat Aġ.
Anadolu Hayat
Emeklilik Aġ.
AvivaSa Hayat
ve Emeklilik Aġ.
AXA Hayat ve
Emeklilik Aġ.
BNP Paribas
Cardif Hayat Aġ.
BNP Paribas
Cardif Emeklilik
Aġ.
Cigna Hayat Aġ.
CĠV Hayat Aġ. Demir Hayat Aġ. Deniz Emeklilik
ve Hayat Aġ.
Ergo Emeklilik
ve Hayat Aġ.
Finans Emeklilik
ve Hayat Aġ.
Garanti
Emeklilik ve
Hayat Aġ.
Groupama
Emeklilik Aġ.
Halk Hayat ve
Emeklilik Aġ.
ING Emeklilik
Aġ.
Mapfre Genel
YaĢam Aġ.
New Life YaĢam
Aġ.
Rumeli Hayat
Aġ.
Vakıf Emeklilik
Aġ.
Yapı Kredi
Emeklilik Aġ.
Ziraat Emeklilik
ve Hayat Aġ.
Kaynak: TSRġB, 2012
xviii
Tablo 2
Türkiye’deki Hayat DıĢı BranĢı Sigorta ġirketleri
ACE European
Group LTD.
AkSigorta Aġ. Allianz Aġ. Anadolu Anonim
Türk Sigorta ġti.
Ankara Anonim
Türk Sigorta ġti.
Atradius Credit
Insurance
Aviva Sigorta
Aġ.
AXA Sigorta Aġ. BNP Paribas
Cardif Aġ.
Chartis Sigorta
Aġ.
Coface Sigorta
Aġ.
Demir Sigorta
Aġ.
Dubai Group
Sigorta Aġ.
Ergo Sigorta Aġ. Euler Hermes
Sigorta Aġ.
Eureko Sigorta
Aġ.
Euro Sigorta Aġ. Generali Sigorta
Aġ.
Groupama
Sigorta Aġ.
GüneĢ Sigorta
Aġ.
Halk Sigorta Aġ. HDI Sigorta Aġ. Hür Sigorta Aġ. Inter Sigorta Aġ. IĢık Sigorta Aġ.
Liberty Sigorta
Aġ.
Magdeburger
Sigorta Aġ.
Mapfre Genel
Sigorta Aġ.
Merkez Sigorta
Aġ.
Neova Sigorta
Aġ.
Ray Sigorta Aġ. Rumeli Sigorta
Aġ.
SBN Sigorta Aġ. Sompo Japan
Sigorta
S.S Koru Sigorta
Kooperatifi
Türk Nippon
Sigorta Aġ.
Yapı Kredi
Sigorta Aġ.
Ziraat Sigorta
Aġ.
Zurich Sigorta
Aġ.
-
Kaynak: TSRġB, 2012
xix
4.2 Türkiye’de Sigorta ġirketlerinin Bankalarla ĠliĢkisi
Sigorta Ģirketleri ile bankaların ortak yürütmekte oldukları sigorta faaliyetlerini
her bir sigorta için ayrı olarak değinerek 2010 verileri açıklayabiliriz.
ACE European Group: Hâkim ortak %100 sermayesi ile Ġngiliz ACE European Group
limited Ģirketidir. Toplam sermayesi 14.740.000TL olan bu sigorta Ģirketinin pazar payı
%0,16‟dır. Banka dağıtım kanalında herhangi bir prim üretimi bulunmamaktadır.
AkSigorta: Hâkim ortak %61,98 sermayesi ile Hacı Ömer Sabancı Holding Anonim
ġirketidir. Geriye kalan % 38,02 pay ise diğer gerçek ve tüzel kiĢilere aittir. Toplam
sermayesi 306.000.000tl‟dir. 884 Ģube ile Akbank AkSigorta‟ya acentelik yapmaktadır.
Yıllık prim üretiminin 117.352.000tl‟si banka dağıtım kanalları tarafından elde
edilmektedir. Banka dağıtım kanalında en çok prim ise 35.084.000tl ile „Yangın ve
Doğal Afetler‟ branĢından sağlanmıĢtır.
Allianz Sigorta: Hâkim ortak %84,18 Alman sermayesi ile Allianz‟dır. Toplam
sermayesi 200.000.000tl‟dir. Sektördeki payı %7,05‟tir. ING Bank 319, HSCB Bank
329, AlbarakaTürk Katılım Bankası 105, Garanti Bankası KKTC ġube Müdürlüğü 4 ve
Aktif Yatırım Bankası 6 Ģubesi ile Allianz‟a acentelik yapmaktadır. Yıllık prim
üretiminin 61.904.000tl‟si banka dağıtım kanalları tarafından elde edilmektedir. Banka
dağıtım kanalında en çok prim ise 49.100.000tl ile „Kaza‟ branĢından sağlanmıĢtır.
Anadolu Sigorta: Hâkim ortak %57,31 sermayesi ile Milli Reasürans Türk Anonim
ġirketidir. Toplam sermayesi 500.000.000tl‟dir.Türkiye ĠĢ Bankası 1136, Türkiye Sınai
Kalkınma Bankası 1, Arap Türk Bankası 6, Alternatif Bank 54, Aktif Yatırım Bankası
1, Albaraka Türk Katılım Bankası 1 ve Citibank 1 Ģubesi ile Anadolu sigortaya
acentelik yapmaktadır. Yıllık prim üretiminin 128.858.000tl‟si banka dağıtım kanalları
tarafından elde edilmektedir. Banka dağıtım kanalında en çok prim ise 47.629.000tl ile
„Yangın ve Doğal Afetler‟ branĢından elde edilmiĢtir.
Ankara Sigorta: Hâkim ortak %99,79 sermayesi ile PBYS‟dir. Toplam sermayesi
220.000.000tl‟dir. Aktif Yatırım Bankası 7 Ģubesi ile Ankara Sigorta‟ya acentelik
yapmaktadır. Toplam prim üretiminin 19.000tl‟si bankasürans aracılığı ile elde
edilmektedir. Banka dağıtım kanalında en çok prim ise 14.000tl ile „Kara Araçları‟
branĢından elde edilmiĢtir.
Atradius Sigorta: Hâkim ortak %100 Hollanda sermayesi ile Atradius Credit
Insurance‟dır. Toplam sermayesi 13.800.000tl‟dir. Sektördeki pazar payı %0,16‟dır. Bu
Ģirketin Türkiye Ġstanbul Ģubesine 6 Ģubesi ile Aktif Yatırım Bankası acentelik
yapmaktadır.2010 yılı raporlar sonucu herhangi bir bankasürans hareketine
rastlanmamıĢtır.
xx
Aviva Sigorta: Hâkim ortak %98,66 Ġngiliz sermayesi ile Aviva International Holdings
Limited‟dir. Geriye kalan %1,34 oranındaki sermaye ise halka arz yolu ile oluĢmuĢtur.
Toplam sermayesi 75.000.000tl‟dir. Sektördeki pazar payı %1,99‟dur. Aviva sigorta
Ģirketine HSBC Bank 332, Denizbank 242, Tekstil Bankası 45, Anadolu Bankası 86,
Bank Pozitif Kredi ve Kalkınma Bankası 21, Albaraka Türk Katılım Bankası 111, Aktif
Yatırım Bankası 5 ve Deniz Finansal Kiralama 1 Ģubesi ile acentelik yapmaktadırlar.
Toplam prim üretiminin 18.811.000tl‟si bankasürans kanalı ile elde edilmiĢtir. Banka
dağıtım kanalında en çok prim ise 6.700.000tl ile „Kaza‟ branĢından elde edilmiĢtir.
AXA Sigorta: Hâkim ortak %72,59 Fransız sermayesi ile Axa Holding‟dir. Sermayenin
%19,65‟lik pay Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankasına aittir. Toplam sermayesi
364.000.000tl‟dir. Sektördeki pazar payı ise %10,75‟tir. ING Bank 319, Finans Bank
502, Millenium 19, Deniz Bank 495, HSCB 345, Bank Pozitif 1, Aktif Yatırım 5,
Turkland Bank 27 ve Alternatif Bank 57 Ģubesi ile Axa Sigortaya acentelik
yapmaktadırlar. Toplam prim üretiminin 79.802.000tl‟si banka dağıtım kanalları
aracılığı ile elde edilmiĢtir. Banka dağıtım kanalında en çok prim ise 48.022.000tl ile
„Yangın ve Doğal Afetler‟ branĢından elde edilmiĢtir.
Cardif Sigorta: Hâkim ortak %100 Fransız sermayesi ile BNP Paribas Assurance‟dır.
Toplam sermayesi 10.300.000tl‟dir. Sektördeki pazar payı %0,11‟dir. Fortis Bank 434
Ģubesi ile Cardif Sigortaya acentelik yapmaktadır. Yıllık prim üretiminin
12.602.000tl‟si banka dağıtım kanalları aracılığı ile elde edilmiĢtir. Banka dağıtım
kanalında en çok prim ise 9.597.000tl ile „Kaza‟ branĢından elde edilmiĢtir.
Chartis Sigorta: Hâkim ortak %100 Amerikan sermayesi ile AIG Memsa Holding
Insurance‟dır. Toplam sermayesi 43.566.350tl‟dir. Sektördeki pazar payı %1,23‟tür.
Aktif Yatırım Bankası 1 Ģubesi ile Chartis Sigortaya acentelik yapmaktadır. Yıllık prim
üretiminin 35.931.000tl‟si banka dağıtım kanalları aracılığı ile elde edilmektedir. Banka
dağıtım kanalında en çok prim ise 25.368.000tl ile „Kaza‟ branĢından elde edilmiĢtir.
Coface Sigorta: Hâkim ortak %100 Fransız sermayesi ile Coface‟dir. Toplam sermayesi
18.400.000tl‟dir. Sektör pazar payı ise %0,13‟tür. TEB 1, Yapı Kredi Bankası 1, HSBC
Bank 1 ve Aktif Yatırım Bankası 1 Ģube ile Coface Sigortaya acentelik yapmaktadırlar.
Yıllık prim üretiminin 118.000tl‟si banka dağıtım kanalı aracılığı ile yapılmakta olup bu
üretimin tamamı „Kredi‟ branĢını kapsamındadır.
Demir Sigorta: Hâkim ortak %99,98 sermayesi ile Demir Finansal Grup Holding
Anonim ġirketidir. Toplam sermayesi 10.300.000tl‟dir. Demir Sigorta dağıtım kanalları
olarak direkt satıĢ, acente ve broker kanallarını tercih etmektedir. Herhangi bir banka
veya finansal kurum ile bir anlaĢması ve iĢlemi bulunmamaktadır.
Dubai Group Sigorta: Hâkim ortak %98,47 Dubai sermayesi ile Dubai Insurance
Company‟dir. Toplam sermayesi 65.000.000tl‟dir. Sektör pazar payı %0,91‟dir. Dubai
Sigorta dağıtım kanalları olarak direkt satıĢ, acente ve broker kanallarını tercih
xxi
etmektedir. Herhangi bir banka veya finansal kurum ile bir anlaĢması ve iĢlemi
bulunmamaktadır.
Ergo Sigorta: Hâkim ortak %100 Alman sermayesi ile Ergo Grubu Holding Anonim
ġirketidir. Toplam sermayesi 144.600.000tl‟dir. Sektör pazar payı %4,91‟dir. Tan
Sigorta Aracılık Hizmetleri 21, HSBC Bank 334 ve Euro Bank Tekfen 61 Ģubesi ile
Ergo Sigortaya acentelik yapmaktadırlar. Yıllık primin 1.560.000tl‟si banka dağıtım
kanalları aracılığı ile elde edilmektedir. Banka dağıtım kanalında en çok prim ise
515.000tl ile „Kara Araçları‟ branĢından elde edilmiĢtir.
Eureko Sigorta: Hâkim ortak %80 Hollanda sermayesi ile Eureko BV‟dir. Toplam
sermayesi 60.000.000tl‟dir. Sektör pazar payı %4,38‟dir. Eureko sigortanın 0,20‟lik
sermayesi Garanti Bankası‟na aittir. Garanti Bankası 786, Denizbank 161, Tekfen Bank
38 ve Türkiye Finans Katılım Bankası 182 Ģubesi ile Eureko Sigortaya acentelik
yapmaktadırlar. Yıllık prim üretiminin 333.951.000tl‟si banka dağıtım kanalları yolu ile
elde edilmektedir. Banka dağıtım kanalında en çok prim üretimi ise 88.100.000tl ile
„Yangın ve Doğal Afetler‟ branĢından sağlanmıĢtır.
Generali Sigorta: Hâkim ortak %99,77 Ġtalya sermayesi ile Generali Turkey
Holding‟dir. Toplam sermayesi 26.300.000tl‟dir. Sektör pazar payı %0,6‟dır. Tekfen
Bank 45 Ģubesi ile Generali Sigortaya acentelik yapmaktadır. Yıllık prim üretimini
acente, merkez ve broker kanallarından elde etmektedir.
Groupama Sigorta: Hâkim ortak %69,16 Fransa sermayesi ile Groupama‟dır. Marmara
Zeytin Tarım SatıĢ Kooperatif Birliği Bursa‟nın %29,65 oranında sermayede payı
vardır. Toplam sermayesi 154.646.341tl‟dir. Sektör pazar payı %4,91‟dir. Denizbank
485, Anadolu Bank 86, BirleĢik Fon Bankası 1, Tasfiye Halindeki Emlak Bank 1 ve
Ġller Bankası 19 Ģubesi ile Groupama Sigortaya acentelik yapmaktadır. Yıllık prim
üretiminin 16.188.000tl‟si banka dağıtım kanalları tarafından elde edilmektedir. Banka
dağıtım kanalında en çok prim üretimi ise 6.496.000tl ile „Yangın ve Doğal Afetler‟
branĢından elde edilmiĢtir.
GüneĢ Sigorta: Hâkim ortak %34,22 yerli sermayesi ile Vakıf Bank‟a %30 sermaye
payı Groupama International‟a aittir. Toplam sermayesi 150.000.000tl‟dir. Sektör pazar
payı %5,22‟dir. Vakıflar Bankası 538, Tekstil Bank 49, Albaraka 110, Turkland Bank
27, Çalıbank 1 ve Anadolu Bank 90 Ģubesi ile GüneĢ Sigortanın acenteliğini
yapmaktadır. Yıllık prim üretiminin 72.541.000tl‟si bankasürans dağıtım kanalları
tarafından elde edilmektedir. Banka dağıtım kanalında en çok prim üretimi ise
39.363.000tl ile „Yangın ve Doğal Afetler‟ branĢından elde edilmiĢtir.
Halk Sigorta: Hâkim ortak %89,18 sermayesi ile Halk Bankası‟na %7,47 sermaye payı
Ģahıslara %3,35 sermaye payı ise diğer tüzel kiĢilere aittir. Toplam sermayesi
40.000.000tl‟dir. Halk Sigortanın banka acenteliğini sadece Halk Bankası 679 Ģubesi ile
yapmaktadır. Yıllık prim üretiminin 71.766.000tl‟si banka dağıtım kanalları tarafından
elde edilmektedir. Banka dağıtım kanalında en çok prim üretimi ise 45.288.000tl ile
„Yangın ve Doğal Afetler‟ branĢından elde edilmiĢtir.
xxii
HDI Sigorta: Hâkim ortak %100 Almanya sermayesi ile Talanx International
Holding‟dir. Toplam sermayesi 211.403.000tl‟dir. Sektör pazar payı %1,58‟dir. HDI
Sigorta prim üretimini acenteler, broker ve merkez dağıtım kanallarını kullanaraktan
elde etmektedir.
HÜR Sigorta: Hâkim ortak %44,64 sermayesi ile Sedat Simavi‟dir. Diğer yüksek
sermaye payına sahip ortak ise %40,83 sermayesi ile YaĢar Eroğlu‟dur. Toplam
sermayesi 15.000.000tl‟dir. Sigorta prim üretimini acenteler, broker ve merkez dağıtım
kanallarını kullanarak elde etmektedir.
IĢık Sigorta: Hâkim ortak %65,42 sermayesi ile Asya Katılım Bankası‟dır. Toplam
sermayesi 60.000.000tl‟dir. Asya Katılım Bankası 176, Albaraka Türk Katılım Bankası
109 ve Türkiye Finans Katılım Bankası 184 Ģubesi ile IĢık Sigorta‟ya acentelik
yapmaktadır. Yıllık prim üretiminin 28.795.000tl‟si banka dağıtım kanalları tarafından
elde edilmektedir. Banka dağıtım kanalında en çok prim üretimi ise 14.970.000tl ile
„Yangın ve Doğal Afetler‟ branĢından elde edilmiĢtir.
Liberty Sigorta: Hâkim ortak %98,94 Amerika sermayesi ile Liberty Seguros
Company‟dir. Toplam sermayesi 189.000.000tl‟dir. Sektör pazar payı %0,42‟dir. ġeker
Bank 249 Ģubesi ile Liberty Sigorta‟ya acentelik yapmaktadır. Yıllık prim üretiminin
93.000tl‟si banka dağıtım kanalları aracılığı ile elde edilmektedir. Banka dağıtım
kanalında en çok prim üretimi ise 33.000tl ile „Kara Araçları‟ branĢından elde
edilmiĢtir.
Mapfre Genel Sigorta: Hâkim ortak %99,75 Ġspanya sermayesi ile Mapfre
International‟dır. Toplam sermayesi 350.000.000tl‟dir. Sektör pazar payı %2,91‟dir.
HSCB Bank 332 Ģubesi ile Mapfre Genel Sigorta‟ya acentelik yapmaktadır. Yıllık prim
üretiminin sadece 10.000tl‟si banka dağıtım kanalları aracılığı ile elde edilmektedir.
Banka dağıtım kanalında en çok prim üretimi ise 8.000tl ile „Nakliyat‟ branĢından elde
edilmiĢtir.
Neova Sigorta: Hâkim ortak %53 BirleĢik Arap Emirlikleri sermayesi ile Turkapital
Holding‟dir. Kuveyt Türk Katılım Bankası %7 sermaye ortağıdır. Toplam sermayesi
40.000.000tl‟dir. Sektör pazar payı %0,44‟tür. Kuveyt Türk Katılım Bankası 140 ve
Albaraka Türk Katılım Bankası 110 Ģubesi ile Neova Sigorta‟ya acentelik yapmaktadır
Yıllık prim üretiminin 14.728.000tl‟si bankasürans aracılığı ile elde edilmiĢtir. Banka
dağıtım kanalında en çok prim üretimi ise 14.728.000tl ile „Kara Araçları‟ branĢından
elde edilmiĢtir.
Ray Sigorta: Hâkim ortak %84,26 Avusturya sermayesi ile TBIH Financial Group „tur.
Doğan ġirketler Grubu Holding‟in %10 ve halka arz sonucu %5,74 sermaye payı ile
mali bünye oluĢmaktadır. Toplam sermayesi 137.070.000tl‟dir. Sektör pazar payı
%1,79‟dur. Fortis Bank 274 ve Alternatif Bank 54 Ģubesi ile Ray Sigortaya acentelik
yapmaktadır. Yıllık prim üretiminin 28.218.000tl‟si bankasürans aracılığı ile elde
edilmiĢtir. Banka dağıtım kanalında en çok prim üretimi ise 11.256.000tl ile „Genel
Zararlar‟ branĢından elde edilmiĢtir.
xxiii
SBN Sigorta: Hâkim ortak %99,49 sermayesi ile ġeker Bank Anonim ġirketi Personeli
Sosyal Güvenlik Yardım Sandığıdır. Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Güvenlik Kurumu
%0,48 sermaye payı ile bu sıralamayı takip etmektedir. ġeker Bank 260 Ģubesi ile SBN
Sigorta‟ya acentelik yapmaktadır. Yıllık prim üretiminin 26.204.000tl‟si bankasürans
aracılığı ile elde edilmiĢtir. Banka dağıtım kanalında en çok prim üretimi ise
11.490.000tl ile „Kaza‟ branĢından elde edilmiĢtir.
Sompo Japan Sigorta: Hâkim ortak %90,01 Japonya sermayesi ile Sompo Japan
Insurance‟dır. Toplam sermayesi 40.000.000tl‟dir. Sektör pazar payı %2,25‟dir. Finans
Bank 479, Fortis Bank 1, ING Bank 1 ve Millenium Bank 18 Ģubesi ile Sompo Japan
Sigorta‟ya acentelik yapmaktadır. Yıllık prim üretiminin 79.172.000tl‟si banka dağıtım
kanalı aracılığı ile elde edilmiĢtir. Banka dağıtım kanalı ile en çok prim 35.246.000tl ile
„Yangın ve Doğal Afet‟ branĢından elde edilmiĢtir.
Türk Nippon Sigorta: Hâkim ortak %97,08 Ġsrail sermayesi ile Harel Insurance
Investment And Financial Services‟dir. Toplam sermayesi 38.710.000tl‟dir. Sektör
pazar payı %0,15‟tir. Bank Pozitif Kalkınma Bankası 1 Ģubesi ile Türk Nippon
Sigorta‟ya acentelik yapmaktadır. Yıllık prim üretiminin 36.000tl‟si bankasürans
aracılığı ile elde edilmiĢtir. Banka dağıtım kanalı ile en çok prim 19.000tl ile „Kara
Araçları‟ branĢından elde edilmiĢtir.
Yapı Kredi Sigorta: Hâkim ortak %53,1 yerli sermayesi ile Yapı Kredi Bankası‟dır.
Toplam sermayesi 80.000.000tl‟dir. Sektör pazar payı %5,37‟dir. Yapı Kredi Bankası
866 Ģubesi ile Yapı Kredi Sigorta‟ya acentelik yapmaktadır. Yıllık prim üretiminin
164.818.000tl‟si bankasürans aracılığı ile elde edilmiĢtir. Banka dağıtım kanalı ile en
çok prim 258.980.000tl ile „Sağlık/Hastalık‟ branĢından elde edilmiĢtir.
Ziraat Sigorta: Hâkim ortak %99,96 yerli sermayesi ile Ziraat Bankası‟dır. Toplam
sermayesi 20.000.000tl‟dir. Ziraat Bankası 1376 Ģubesi ile Ziraat sigortaya acentelik
yapmaktadır. Prim üretiminin hâkim çoğunluğunu banka aracılığı ile yapmaktadır.
Yıllık prim üretiminin 172.247.000tl‟si bankasürans aracılığı ile yapılmıĢtır. Banka
dağıtım kanalı ile en çok prim 53.630.000tl ile „Yangın ve Doğal Afet‟ branĢından elde
edilmiĢtir.
Zurich Sigorta: Hâkim ortak %100 Ġsviçre sermayesi ile Zurich Insurance Company‟dir.
Toplam sermayesi 83.500.000tl‟dir. Sektör pazar payı %1,64‟tür. TEB 327, Fortis 267,
Millenium Bank 19, Albaraka Türk 106, HSBC 332 ve Aktif Bank 7 Ģubesi ile Zurich
Sigorta‟ya acentelik yapmaktadır. Yıl bazında en çok prim üretimini 88.784.000tl ile
bankasürans yolu ile elde etmiĢtir. Banka dağıtım kanalı ile ise en çok primi
22.276.000tl ile „Yangın ve Doğal Afet‟ branĢından elde etmiĢtir.
Acıbadem: Hâkim ortak %50 Amerika sermayesi ile Walnut Holding‟dir. Mehmet Ali
Aydınlar %49,99 sermaye payı ile hâkim ortağın ardından gelmektedir. Toplam
sermayesi 71.500.000tl‟dir. Sektör pazar payı %0,96‟dır. 2010 yılı içerisinde hayat
branĢından 5.309.000tl, kaza branĢından 6.144.000tl, hastalık/sağlık branĢından
115.193.000tl elde etmiĢtir. Prim elde etmek için banka dağıtım kanalına
baĢvurmamıĢtır.
xxiv
American Life: Hâkim ortak %99,69 Amerika sermayesi ile Amerikan Life Insurance
Company‟dir. Toplam sermayesi 10.000.000tl ve sektör pazar payı %0,54‟tür. 2010 yılı
içerisinde hayat branĢından 51.913.000tl, kaza branĢından 8.695.000tl, hastalık/sağlık
branĢından 15.989.000tl elde edilmiĢtir. Tablolarda herhangi bir banka acentesine
rastlanmasa da hayat branĢında 3.125.000tl prim bankalar üretim kanalından elde
edilmiĢtir.
Axa Hayat ve Emeklilik: Hâkim ortak %100 Fransa sermayesi ile Axa Holding‟dir.
Toplam sermayesi 31.265.000tl‟dir Sektör pazar payı %0,40‟tır. ING Bank 316,
Millenium Bank 18, Bank Pozitif 14, Aktif Yatırım 1 ve Turkland Bank 26 Ģubesi ile
Axa Hayat ve Emekliliğe acentelik yapmaktadır. 2010 yılı içerisinde hayat branĢı
56.292.000tl prim üretiminin 13.391.000tl‟si banka dağıtım kanalı aracılığı tarafından
yapılmıĢtır. Kaza branĢından 356.000tl prim üretilmiĢtir fakat bankasürans yoluna
baĢvurulmamıĢtır. Prim üretimi içerisinde hastalık/sağlık branĢına rastlanmamıĢtır.
Cardif Hayat: Hâkim ortak %100 Fransa sermayesi ile BNP Paribas Assurance‟dir.
Toplam sermayesi 13.147.000tl‟dir. Sektör pazar payı %0,26‟dır. Fortis Bank 434
Ģubesi ile Cardif Hayat Sigorta‟ya acentelik yapmaktadır. 2010 yılı hayat branĢında
3.043.000tl, kaza branĢında 28.000tl prim üretimini sadece acenteler kanalı ile
gerçekleĢtirmiĢlerdir.
CIV Hayat: Hâkim ortak %100 Almanya sermayesi ile HDI-Gerling International
Holding‟dir. Toplam sermayesi 23.789.700tl ve sektör pazar payı %0,18‟dir. Citi Bank
24 Ģubesi ile CIV Hayat Sigorta‟ya acentelik yapmaktadır. 2010 yılı prim sağlık/hastalık
branĢında üretimi bulunmasa da hayat ve kaza branĢında gerçekleĢtirilen prim üretimleri
sadece banka dağıtım kanalı aracılığı ile yapılmıĢtır. 22.600.000tl hayat, 3.028.000tl
kaza branĢından elde edilmiĢtir.
Demir Hayat: Hâkim ortak %99,98 yerli sermayesi ile Demir Finansal Grup
Holding‟dir. Toplam sermayesi 15.095.000tl‟dir. 2010 yılında yapılan prim
üretimlerinde acente, merkez ve broker dağıtım kanalına baĢvurulmuĢtur. Hayat
branĢında 4.792.000tl, kaza branĢında 255.000tl ve hastalık/sağlık branĢında
46.950.000tl prim üretimi gerçekleĢtirilmiĢtir.
Halk Emeklilik ve Hayat: Hâkim ortak %94,49 sermayesi ile Halk Bankası‟dır. Birlik
sigorta %5 sermaye payı ile hâkim ortağı takip etmektedir. Toplam sermayesi
40.000.000tl‟dir. Halk Bankası 683 Ģubesi ile üretimde bulunmaktadır. 2010 yılı
içerisinde hayat branĢında 141.289.000tl prim üretiminin 139.819.000tl‟si, kaza
branĢında 54.000tl prim üretiminin tamamı banka dağıtım kanalı aracılığı ile elde
edilmiĢtir. Hastalık/Sağlık branĢında herhangi bir prim üretimine rastlanmamıĢtır.
Mapfre Genel YaĢam: Hâkim ortak %99,50 Ġspanya sermayesi ile Mapfre Genel
Sigorta‟dır. Toplam sermayesi 32.000.000tl ve sektör pazar payı %1,12‟dir. 2010 yılı
prim üretiminde banka dağıtım kanalına baĢvurulmamıĢtır. Hayat branĢında
xxv
12.865.000tl, kaza branĢında 651.000tl, hastalık/sağlık branĢında ise 143.888.000tl prim
üretimi acenteler, merkez ve brokerlar aracılığı ile elde edilmiĢtir.
New Life: Hâkim ortak %100 Ġsviçre sermayesi ile GEM Global‟dir. Toplam sermayesi
18.463.000tl‟dir. Sektör pazar payı %0,02‟dir. Herhangi bir banka ile bankasürans
iliĢkisi olmayan bu Ģirketin 2010 yılı prim üretimi merkez, acenteler ve brokerlar
aracılığı ile elde edilmiĢtir. Burada dikkat çeken nokta ise sigorta Ģirketinin broker
dağıtım kanalında hayat ve hastalık/sağlık branĢında negatif yönde bir prim üretimine
sahip olmasıdır. Hayat branĢında 2.955.000tl, kaza branĢında 81.000tl ve hastalık/sağlık
branĢında 324.000tl prim üretimi elde edilmiĢtir.
Ziraat Hayat ve Emeklilik: Hâkim ortak %99,96 sermayesi ile Ziraat Bankası‟dır.
Toplam sermayesi 20.000.000tl‟dir. Ziraat Bankası 1376 Ģubesi ile prim üretimini
gerçekleĢtirmektedir. Hayat branĢında bankalara ek olarak merkez dağıtım kanalına
rastlansa da diğer branĢlarda sadece banka dağıtım kanalı kullanılmıĢtır. 2010 yılı hayat
branĢı 601.705.000tl prim üretiminin 599.598.000tl‟si ve kaza branĢında 66.000tl prim
üretiminin tamamı banka aracılığı ile elde edilmiĢtir. Hastalık/Sağlık branĢında herhangi
bir prim üretimine rastlanmamıĢtır.
Aegon Emeklilik ve Hayat: Hâkim ortak %100 Hollanda sermayesi ile Aegon Turkey
Holding‟dir. Toplam sermayesi 133.000.000tl ve sektör pazar payı %0,10‟dur. ġeker
Bank 259 Ģubesi ile Aegon Emeklilik ve Hayat Sigorta‟ya acentelik yapmaktadır. 2010
yılı prim üretiminde acenteler, bankalar ve broker dağıtım kanallarına baĢvurulmuĢtur.
Sağlık/Hastalık branĢında herhangi bir prim üretimi söz konusu değildir. Hayat
branĢında 14.313.000tl ve kaza branĢında 36.000tl prim üretimi elde edilmiĢtir.
Allianz Hayat ve Emeklilik: Hakim ortak %86 Almanya sermayesi ile Allianz
Europe‟dir. Toplam sermayesi 20.000.000tl ve sektör pazar payı %0,53‟tür. ING Bank
319, Anadolu Bank 86 ve Aktif Yatırım Bankası 6 Ģubesi ile banka acenteliği
yapmaktadırlar. 2010 yılı verileri içerisinde hastalık/sağlık branĢında prim üretimine
rastlanmamıĢtır. Prim üretiminde bankalar, acenteler ve brokerlar‟a baĢvurulmuĢtur.
Hayat branĢında elde edilen 74.303.000tl‟nin 9.116.000tl‟si ve kaza branĢında elde
edilen 548.000tl‟nin 75.000tl‟si banka dağıtım kanallarından elde edilmiĢtir.
Anadolu Hayat Emeklilik: Hâkim ortak % 62 yerli sermayesi ile Türkiye ĠĢ Bankası‟dır.
Anadolu Sigorta %20, Milli Reasürans %1 ve halka arz %17 sermaye payına sahiptir.
Toplam sermayesi 250.000.000tl‟dir. Türkiye Sınaî Kalkınma Bankası 3, Türkiye ĠĢ
Bankası 1146, HSBC Bank 333, Türk Ekonomi Bankası 334, Anadolu Bank 86, Bank
Pozitif 1 ve Albaraka Türk 110 Ģubesi ile Anadolu Hayat Emekliliğe acentelik
yapmaktadırlar. Hastalık/Sağlık branĢında üretimi bulunmayan Anadolu Hayat
Emekliliğin 2010 yılı içerisinde hayat branĢından elde ettiği 357.352.000tl primin
67.852tl‟si banka dağıtım kanalı aracılığı ile elde edilmiĢtir. Kaza branĢından elde ettiği
258.000tl primde banka dağıtım kanalına ait bir prim mevcut değildir.
Avivasa Emeklilik ve Hayat: Burada iki adet eĢit sermaye payına sahip hakim ortaklar
bulunmaktadır. Bunlardan birisi %49,83 yerli sermaye payı ile Hacı Ömer Sabancı
xxvi
Holding iken diğeri yine %49,83 Ġngiltere sermaye payı ile Aviva International
Holdings‟dir. Toplam sermaye 35.779.197tl ve sektör pazar payı %1,10‟dir. Akbank
897, Citi Bank 3, HSBC 1 ve Turkish Bank 16 Ģubesi ile Avivasa Emeklilik ve Hayat‟a
acentelik yapmaktadırlar. Hastalık/Sağlık branĢında üretimi bulunmayan Avivasa
Emeklilik ve Hayat‟ın 2010 yılı içerisinde hayat branĢından elde ettiği 124.358.000tl
primin 68.409tl‟si banka dağıtım kanalı aracılığı ile elde edilmiĢtir. Kaza branĢından
elde ettiği 30.956.000tl primin 28.428.000tl‟si banka dağıtım kanalları aracılığı ile elde
edilmiĢtir.
Deniz Emeklilik ve Hayat: Hakim ortak %99,86 Belçika sermayesi ile Denizbank‟tır.
Toplam sermayesi 24.500.000tl ve sektör pazar payı %0,51‟dir. Euro Sigorta %0,1
sermaye payına sahiptir. Denizbank 497 Ģubesi ile prim üretimini gerçekleĢtirmektedir.
Hastalık/Sağlık branĢında üretimi bulunmayan Deniz Emeklilik ve Hayat‟ın 2010 yılı
içerisinde hayat branĢından elde ettiği 60.459.000tl primin 58.603.000tl‟si ve kaza
branĢından elde ettiği 11.978.000tl primin 11.896.000tl‟si banka dağıtım kanalları
aracılığı ile elde edilmiĢtir.
Ergo Emeklilik ve Hayat: Hâkim ortak %100 Almanya sermayesi ile Ergo Grubu
Holding‟dir. Toplam sermayesi 60.000.000tl ve sektör pazar payı %0,18‟dir. Türkiye
Cumhuriyeti Posta ve Telgraf Genel müdürlüğü 1015, Tekstil Bankası 44 ve Euro Bank
Tekfen 54 Ģubesi ile Ergo Emeklilik ve Hayat‟a acentelik yapmaktadırlar.
Hastalık/Sağlık branĢında üretimi bulunmayan Ergo Emeklilik ve Hayat‟ın 2010 yılı
içerisinde hayat branĢından elde ettiği 25.968.000tl primin 344.000tl‟si ve kaza
branĢından elde ettiği 97.000tl primin 29.000tl‟si banka dağıtım kanalları aracılığı ile
elde edilmiĢtir.
Finans Emeklilik ve Hayat: Hâkim ortak %100 Yunanistan sermayesi ile
Finansbank‟tır. Toplam sermayesi 40.000.000tl ve sektör pazar payı %0,61‟dir.
Finansbank 500 Ģubesi ile prim üretiminde bulunmaktadır. Hastalık/Sağlık branĢında
üretimi bulunmayan Finans Emeklilik ve Hayat‟ın 2010 yılı içerisinde hayat branĢından
elde ettiği 85.263.000tl primin 85.224.000tl‟si ve kaza branĢından elde ettiği 228.000tl
primin 69.000tl‟si banka dağıtım kanalları aracılığı ile elde edilmiĢtir.
Fortis Emeklilik ve Hayat: Hâkim ortak %100 Belçika sermayesi ile BNP Paribas
Assurance‟dır. Toplam sermayesi 180.600.000tl ve sektör pazar payı %0,14‟tür. Fortis
Bank 253 ve A Bank 46 Ģubesi ile Fortis Emeklilik ve Hayat‟a acentelik
yapmaktadırlar. Hastalık/Sağlık branĢında üretimi bulunmayan Fortis Emeklilik ve
Hayat‟ın 2010 yılı içerisinde hayat branĢından elde ettiği 17.746.000tl primin
13.378.000tl‟si ve kaza branĢından elde ettiği 1.591.000tl primin 1.369.000tl‟si banka
dağıtım kanalları aracılığı ile elde edilmiĢtir.
Garanti Emeklilik ve Hayat: Hâkim ortak %84,91 yerli sermayesi ile Garanti
Bankası‟dır. Eureko ve Eureko Sigorta‟da sermayede pay sahibidir. Toplam sermayesi
50.000.000tl ve sektör pazar payı %1,66‟dır. Garanti Bankası 863, T Bank ve Turkland
Bank 27 Ģubesi ile acentelik yapmaktadır. Hayat branĢından elde ettiği 234.158.000tl
primin 231.168.000tl‟si ve kaza branĢından elde ettiği 2.000tl primin tamamı banka
dağıtım kanalları aracılığı ile elde edilmiĢtir. Hastalık/Sağlık branĢında herhangi bir
üretimi bulunmamaktadır.
xxvii
Groupama Emeklilik: Hâkim ortak %43,51 Fransa sermayesi ile Groupama Sigorta‟dır.
Toplam sermayesi 54.875.000tl ve sektör pazar payı %0,37‟dir. Alternatif Bank 53,
Anadolu Bank 86, Societe Generale 16, Deniz Bank 499 ve Millenium Bank 18 Ģubesi
ile acenteliğini yapmaktadır. Groupama Emekliliğin sağlık/hastalık branĢında herhangi
bir prim üretimi yoktur. Hayat branĢı prim üretiminde -2.100.000tl zarara uğramıĢtır.
Kaza branĢında ise 12.858.000tl prim üretiminin 1.373.000tl‟si banka dağıtım kanalı
aracılığı ile elde edilmiĢtir.
ING Emeklilik: Hâkim ortak %100 Hollanda sermayesi ile ING Continental Europe
Holding‟dir. Toplam sermayesi 45.000.000tl ve sektör pazar payı %0,14‟tür. ING Bank
290 Ģubesi ile prim üretimini sağlamaktadır. Hastalık/Sağlık branĢında herhangi bir
prim üretimi bulunmamaktadır. Hayat branĢında elde ettiği 19.529.000tl primin tamamı
ve kaza branĢında elde ettiği 758.000tl primin 683.000tl‟si banka dağıtım kanalları
aracılığı ile elde edilmiĢtir.
Vakıf Emeklilik: Hâkim ortak %53,90 yerli sermayesi ile Vakıf Bank‟tır. GüneĢ Sigorta
%37 sermaye payına sahiptir. Toplam sermayesi 26.500.000tl ve sektör pazar payı
%0,66‟dır. Vakıf Bank 596, Türk Ekonomi Bankası 317, Tekstil Bank 52 ve Kuvety
Türk 139 Ģubesi ile Vakıf Emekliliğe acentelik yapmaktadır. Prim üretiminde
hastalık/sağlık branĢına ait üretim bulunmamaktadır. Hayat branĢından elde ettiği
83.355.000tl primin 63.778.000tl‟si ve kaza branĢından elde ettiği 9.636.000tl primin
112.000tl‟si banka dağıtım kanalları aracılığı ile elde edilmiĢtir.
Yapı Kredi Emeklilik: Hâkim ortak %99,93 yerli sermayesi ile Yapı Kredi Sigorta‟dır.
Toplam sermayesi 58.000.000tl ve sektör pazar payı %0,78‟dir. Yapı Kredi Bankası 868
Ģubesi ile banka acenteliğini yapmaktadır. 2010 yılı prim üretiminde hastalık/sağlık
branĢına ait bir üretim söz konusu değildir. Hayat branĢında elde edilen 109.697.000tl
primin 72.110.000tl‟si ve kaza branĢında elde edilen 259.000tl primin tamamı
bankasürans kanalı ile elde edilmiĢtir.
xxviii
5 YILLARA GÖRE BANKA DAĞITIM KANALI
5.1 Bankasürans’ın dağılım kanalları arasındaki geliĢimi
Sigorta sektöründe yıllardır acentelerin tahtı sarsılmıyor, satıĢta ağırlığını
koruyor. Yapılan araĢtırmalar, banka ve internet cephesindeki yükseliĢe rağmen,
acentenin liderliğinin devam edeceğini ortaya koyuyor. Buna göre, acentelerin
satıĢlardan aldıkları pay, 2004‟deki yüzde 64,6 düzeyinden, 2010 yılında yüzde 45‟e
gerileyecek. Bankalar ise 8,9‟dan 35‟e tırmanacak. Bunun yanında broker ve internet
kanalının yıldızı da parlayacak. Kaybeden ise yüzde 20,6‟dan yüzde 10‟a gerileyen
doğrudan satıĢ kanalı olacak. Sigorta Reasürans ġirketleri Birliği verilerine göre, 2002
yılında sigorta sektöründe gerçekleĢtirilen 3,6 katrilyon liralık prim üretiminin yüzde
64,6‟lık kısmı acenteler aracılığıyla gerçekleĢtirildi. Aynı yıl direkt satıĢlar prim
üretiminde yüzde 20,6 oranında pay alırken, banka aracılığıyla yapılan satıĢların payı
yüzde 8,9 oldu. Broker aracılığıyla gerçekleĢtirilen prim üretiminin toplamdan aldığı
pay ise yüzde 5,8 seviyesindeydi. 2004 yılı sonunda ise bu rakamlara bakıldığında,
acentelerin prim üretiminde hala ağırlığını koruduğu görülmesine rağmen, payının
azaldığı dikkat çekiyor. Buna göre, 2004 yılında gerçekleĢtirilen prim üretiminde
acentelerin aldığı pay yüzde 62,6‟ya, direkt satıĢların payı da yüzde 18,8‟e geriledi.
Buna karĢın banka kanalı aracılığıyla gerçekleĢtirilen prim üretimlerinin payı yüzde
12,2‟ye broker satıĢları ise yüzde 6,4 düzeyine yükseldi. Bu durum da sigortadaki
dağıtım kanallarının gelecek yıllarda nasıl Ģekilleneceği sorularını akla getirdi.14
2005 yılında yayınlanan bu makeleye istinaden 2006‟dan 2010‟a kadar geçen
sürede hayat ve hayat dıĢı sigortalardaki prim üretimlerini merkez, acente, banka ve
broker dağıtım kanallarına göre dağılımları ile inceleyip tahminlere reel üretimler ile
cevap verebiliriz.
14
http://www.capital.com.tr/banka-yukselecek-direkt-satis-dusecek-haberler/17757.aspx (18 Mayıs
2012)
xxix
Tablo 3
2010 Yılı Dağıtım Kanalları Prim Üretimleri
(000)TL
Merkez Acente Banka Broker
Hayat 296.593 522.319 1.513.386 145.191
Hayat DıĢı 683.142 7.898.838 1.554.507 1.094.334
2010 yılı hayat dıĢı branĢları prim üretimi dağıtım kanalları bazından ele
alınırsa, toplam primin yüzde 6,1‟i merkez, yüzde 70,33‟ü acenteler, yüzde 13,84‟ü
bankalar, yüzde 9,74ü brokerlar aracılığı ile elde edildiği görülmektedir. Hayat branĢları
prim üretimi dağıtım kanalları bazında ele alınırsa, toplam primin yüzde 11,97‟si
merkez, yüzde 21,08‟, acenteler, yüzde 61,08‟i bankalar, yüzde 5,86‟sı brokerlar
aracılığı ile elde edilmiĢtir. Genel toplamda ise 13.708.310.000tl prim üretiminin yüzde
7,15‟i merkez, yüzde 61,43‟ü acenteler, yüzde 22,38‟i bankalar ve yüzde 9,04‟ü
brokerlar aracılığı ile elde edilmiĢtir. 2004 yılında yapılan tahminler acenteler hariç
kısmen gerçekleĢmiĢtir. Merkez prim payı yüzde 20,6‟dan yüzde 7,15‟e gerilemiĢtir.
Acenteler prim üretimi tahmin edildiği kadar yüzde 45‟lere gerilemese de az bir oynama
ile yüzde 64,6‟dan yüzde 61,43‟e gerilemiĢtir. Banka prim payı tahmin edildiği kadar
yükselmeyerek yüzde 8,9‟dan yüzde 22,38‟e yükselmiĢtir.
xxx
Tablo 4
Hayat BranĢı Dağıtım Kanalları Bazında Prim Üretimi
(000)TL
2010 2009 2008 2007 2006
Merkez 296.593 430.941 416.786 341.585 483.974
Acente 522.319 639.044 647.019 606.573 552.980
Banka 1.513.386 1.015.948 780.458 642.823 540.386
Broker 145.191 112.425 91.507 78.629 71.337
Toplam 2.477.489 2.198.258 1.935.770 1.669.610 1.648.677
Kaynak: Hazine MüsteĢarlığı, 2012
Merkez dağıtım kanalında elde edilen primler 2007 ve 2010 yılı sonunda diğer
3 yılın aksine büyük kayıplar yaĢamıĢtır. 2006 yılı prim üretiminde baĢa baĢ olan acente
ve banka prim üretimleri 2010 yılında yerini hâkim banka dağıtım kanalına bırakmıĢtır.
Bankaların sektöre giriĢi, anlaĢmalı ortaklıklar, yabancı sermayenin artması sonucu
artıĢlar gözlemlenmiĢtir. Ġstikrar ile büyüme kaydeden dağıtım kanalları banka ve
brokerlar olmuĢtur. 2006‟dan sonra sigorta Ģirketleri organizasyon yapılarında
değiĢikliklerde bulunmuĢtur. Genel merkez‟den gerçekleĢtirdikleri üretimleri acente ve
bölge müdürlüklerine kaydırmıĢlardır. Buda merkez prim üretimlerindeki dengesiz
değiĢimleri açıklamaktadır. 2007 yılında bir önceki yıla göre prim üretimi yüzde 1,27
bankasürans primi yüzde 18,96 artmıĢtır. 2008 yılında bir önceki yıla göre prim üretimi
yüzde 15,94 bankasürans primi yüzde 21,41 artmıĢtır. 2009 yılında bir önceki yıla göre
prim üretimi yüzde 13,56 bankasürans primi yüzde 30,17 artmıĢtır. 2010 yılında ise bir
önceki yıla göre prim üretimi yüzde 12,7 bankasürans primi yüzde 48,96 artmıĢtır.
xxxi
Tablo 5
Hayat DıĢı BranĢı Dağıtım Kanalları Bazında Prim Üretimi
(000)TL
2010 2009 2008 2007 2006
Merkez 683.142 628.314 602.579 788.810 965.418
Acente 7.898.838 6.880.529 7.048.433 6.435.542 5.277.899
Banka 1.554.507 1.232.613 1.113.092 979.844 966.070
Broker 1.094.334 1.038.184 806.627 729.923 611.448
Toplam 11.230.821 9.779.640 9.570.731 8.934.119 7.770.835
Kaynak: Hazine MüsteĢarlığı, 2012
Dağıtım kanalları bazında en yüksek prim 5 yıllık süreçte acenteler tarafından
gerçekleĢtirilmiĢtir. Daima artıĢta bulunan dağıtım kanalları bankalar ve brokerlar‟dır.
Yıllar bazında karĢılaĢtırma yaparsak 2007 yılı prim üretimleri bir önceki yıla oranla
yüzde 14,97 artmıĢtır. 2008 yılı prim üretimi bir önceki yıla oranla yüzde 7,12 artmıĢtır.
2009 yılı prim üretimi bir önceki yıla oranla yüzde 2,18 artmıĢtır. 2010 yılı prim üretimi
bir önceki yıla oranla yüzde 14,84 artmıĢtır.
AB ile ilgili geliĢmelere bağlı olarak ülkemize gelen yabancı Ģirket sayısının
artıĢına paralel olarak broker üretimi de artacaktır. Broker Ģirketlerinde yabancı Ģirket
desteği ile satıĢları artacaktır. Hayat dıĢı sigorta sektöründe ağırlıklı acente kanalından
satıĢ yapan Türk sigorta Ģirketleri bankasürans sayesinde yıllardır bölgesel olarak
kontrol ettikleri noktalarda rekabet yaratabildiler. 15
15
http://www.capital.com.tr/banka-yukselecek-direkt-satis-dusecek-haberler/17757.aspx (18 Mayıs
2012)
xxxii
Tablo 6
Banka Dağıtım Kanalı Yıllara Göre Prim Üretimi
(000)TL
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Hayat 109.535 207.482 184.895 310.293 540.386 642.823 780.458 1.015.948 1.513.386
Hayat
DıĢı
216.635 316.941 442.360 606.006 966.070 979.844 1.113.092 1.232.613 1.554.507
Kaynak: Hazine MüsteĢarlığı
Hayat ve Emeklilik sigorta prim üretimleri 2002‟den 2010‟a kadar geçen
sürede ortalama yüzde 1.381,65 artmıĢtır. Bir önceki yıllar esas alındığında prim
üretimlerinde ortalama 2003 yılı ilk sayılarak sırası ile %90 -%11 %68 %74 %19 %21
%30 ve %49 oranında değiĢmeler yaĢanmıĢtır.
Hayat dıĢı sigorta prim üretimleri 2002‟den 2010‟a kadar geçen sürede
ortalama yüzde 717,57 artmıĢtır. Bir önceki yıllar esas alındığında prim üretimlerinde
ortalama 2003 yılı ilk sayılarak sırası ile %46 %40 %37 %59 %1 %14 %11 ve %26
oranlarında değiĢmeler yaĢanmıĢtır. 2006 dönem sonu prim üretimleri standart
genelleĢmiĢ büyüme oranlarının aksine yükseliĢ yaĢasa da bir sonraki yıl prim
üretimindeki oransal artıĢ neredeyse 0‟a yaklaĢmıĢtır.