bankite i biznisot-no.4

Газпромбанк влеГува во Србија за да финанСира капитални проекти

леман брадерС излезе од банкрот!

WWW.KAPITAL.MKСПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ НА КАПИТАЛ | БРОЈ 4 | МАРТ 2012

банките & БИЗНИСОТМАЛКу КРЕдИТИ И МАЛИ ПРОфИТИ!

до коГа банките ќе тераат ваква политика?

лилија бурунчук директор на канцеларијата на СветСка банка во Македонија

Може да се размисли за задолжување за приоритетни инвестиции

Драстично помалите профити на банките во 2011 година воопшто нема да бидат причина за банкарите оваа година да им се вратат на компаниите. Напротив, фактот дека пред една недела за еден ден „искешираа“ 200 милиони евра за благајнички записи на Народната банка на Македонија зборува дека немаат намера да се занимаваат со ризичното

стопанство. Само малку повеќе пари пласираат во кредити цела година ако се земе предвид дека месечно одвојуваат по 30 милиони евра за кредитна поддршка.За банкарите с$ уште е поприфатливо да инвестираат во безризични државни хартии од вредност, дури и по ниска камата од 4%. Малиот принос што им го носат инвестициите во државни хартии од вредност и високиот ризик што им го носат кредитите го покрија со намалување на каматите на депозитите. Иако депозитната маса е најголем извор за финансирање на работењето на банките во земјава, тие сепак, ризикуваат со намалување на каматните стапки за штедење дури за два процентни поени. Таа комоција им ја дава општата финансиска криза и мртвилото на финансиските пазари, па штедачите не се мотивирани да ги вадат парите од банка и да ги инвестираат во други попрофитабилни инструменти.Но, што се случува со компаниите кои зависат од банкарските кредити за да можат да го финансираат бизнисот? Доволен показател колку се значајни банките за бизнисот е тоа што градежништвото во последните две години бележи најголем раст во стопанството, а речиси сите градежни компании користат банкарски кредити. Не може да очекуваме поголем раст во индустријата и повеќе инвестиции ако нема кредитна поддршка за компаниите. Но, во изминатите три години тоа функционира тешко поради глобалната финансиска криза, која ги погоди и македонските компании, пред с$ тие што зависат од извоз. Тоа повлече драстично влошување на кредитното портфолио на банките (9,5% заклучно со септември 2011 година) и трупање движен и недвижен имот кај банките поради активирани хипотеки. Но, опасноста е во овој вртлог да влезе целиот реален сектор доколку банките комплетно се затворат за компаниите.Во 2011 година (заклучно со септември) банкарската актива порасна за 5%, а депозитите и кредитите за 6%. Но, растот кај пласманите во хартии од вредност бележи стапки на раст од над 50%. Бруто-износот на кредити е зголемен за 16,3 милијарди денари (265 милиони евра).„Забавената кредитна активност, порастот на нефункционалните

пласмани, промените во управувањето со структурната ликвидност, при високи каматни стапки на штедењето и зголемените оперативни трошоци на банките, доведе до намалување на профитабилноста на секторот“, коментираат банкарите.Лошите кредити бележат растКлучниот проблем на македонската економија, кој особено е изразен во последниов период, е што компаниите и банките не можат да најдат заеднички јазик, а масло на огнот долеваат Народната банка и Министерството за финансии, кои го

извлекуваат вишокот ликвидност од банките. Со тоа бизнисмените и банкарите се на различна линија и

веројатно ќе биде така с$ додека не се намалат ризиците во реалниот сектор.

Финансиските извештаи покажуваат дека банкарите ја жртвувале профитабилноста за сметка на чистење на кредитните портфолија од ризичните заеми со отпишување на ненаплатливите кредити. Тоа претставува трошок што директно влијае негативно врз финансискиот резултат на банките. Дополнително, банкарите издвоиле огромни суми од својата актива како резервации за дадените кредити, што исто така негативно

се одразува врз профитот. Слабата кредитна активност и инвестирањето на банкарскиот

капитал во државни хартии од вредност за двојно пониска камата од каматите што може да ги добијат

преку кредитирање уште повеќе ги намалија приходите во банкарскиот сектор. Најголемата банка во земјава, Комерцијална банка, оствари добивка од 17,7 милиони евра, што е 24,1% полош резултат во споредба со 2010 година. Тоа е резултат на загубите поради ненаплатените кредити, кои до крајот на годината достигнаа ниво од 14,3 милиони евра, што е три пати повеќе во споредба со претходната година. Од Комерцијална банка објаснуваат дека загубите по тој основ се должат на влошување на состојбата кај компаниите и нивната способност за отплата на кредитите. Приходите од камати минатата година оваа банка ги зголеми за 7,8%, иако каматните стапки се намалија, а приходите од провизии и надоместоци се зголемени за 10,2%. НЛБ Тутунска банка минатата година оствари добивка од 10,7 милиони евра. Претседателот на Управниот одбор на банката, Ѓорѓи Јанчевски, за „Капитал“ изјави дека НЛБ Тутунска продолжува да работи со позитивни резултати, со што

македонската банка, всушност, поминала најдобро во целата групација на НЛБ во регионот, која објави загуба поголема од 220 милиони евра. Според него, проблемите со кои се соочува Нова Љубљанска банка во Словенија не влијаат врз работењето на банката во Македонија. „НЛБ Тутунска банка со години работи со позитивни резултати и минатата година оствари добивка од околу 10,7 милиони евра. Тоа значи дека банката е солидна, ликвидна, уделот на лоши кредити во вкупното кредитно портфолио е помал од нивото во целиот банкарски сектор. Банката во земјава не е изложена кон централата во Словенија, се потпира на депозитите од домашни компании и граѓани, така што проблемите од Словенија не може да влијаат на нашата работа тука“, изјави Јанчевски.Стопанска банка Скопје објави дека добивката во 2011 година & е за околу 21,5% пониска во споредба со претходната година. Банката ја заокружи минатата година со профит од 10,3 милиони евра.„Профитабилноста на Стопанска банка во 2011 година беше пониска во однос на 2010 година, слично како и кај банките што веќе ги објавија финансиските резултати, но сепак, остана на задоволително ниво и обезбеди поврат на вложените средства од околу 9%, што е добра бројка ако се имаат предвид годините во кои се реализира, меѓутоа е значително под профитабилноста пред кризата во 2008 година, кога повратот на средства беше 24%-25%“, вели генералниот директор на Стопанска банка, Глигор Бишев.Охридска банка, која од годинава исто така се приклучи во групата големи банки, објави добивка од 575.000 евра. Каматните приходи на банката се зголемени за 10%, а приходите од провизии и надоместоци за 25%. Тоа овозможило да се покријат предвидените трошоци, а банката да прикаже поголема добивка од претходната година. „Не би требало да го потцениме влијанието на кризата во евро зоната кое е повеќе долгорочно и структурно отколку привремено и циклично забавување. Досега македонската економија ја поднесува прилично добро. Континуираната инвестициска активност, како од домашните така и од странските директни инвестиции се охрабрувачки сигнал. Но, прерано е да се предвиди понатамошен расплет на настаните. Охридска банка е подготвена да ги поддржи корпоративните клиенти и мали и средни претпријатија кои инвестираат во иднината. Кај населението, нашата енергична кредитна активност од 2011 година ќе продолжи со несмалено

99% е намалена профитабилноста на македонските банки во првите девет месеци од 2011 година. Ова е цената што ја платија банките поради тоа што решија да не го кредитираат стопанството, кое стана премногу ризично за нив, а парите да ги насочат кон нископрофитабилни државни хартии од вредност. Нема најави од банките дека годинава ќе променат нешто во ваквата деловна политика

во државни хартии од вредност и високиот ризик што им го носат кредитите го покрија со намалување на каматите на депозитите. Иако депозитната маса е

бележи најголем раст во стопанството, а речиси сите градежни

бизнисмените и банкарите се на различна линија и веројатно ќе биде така с$ додека не се намалат

бизнисмените и банкарите се на различна линија и веројатно ќе биде така с$ додека не се намалат

бизнисмените и банкарите се на различна линија и

ризиците во реалниот сектор. Финансиските извештаи покажуваат дека банкарите ја жртвувале профитабилноста за

Финансиските извештаи покажуваат дека банкарите ја жртвувале профитабилноста за

Финансиските извештаи покажуваат дека

сметка на чистење на кредитните портфолија банкарите ја жртвувале профитабилноста за сметка на чистење на кредитните портфолија

банкарите ја жртвувале профитабилноста за

од ризичните заеми со отпишување на ненаплатливите кредити. Тоа претставува трошок што директно влијае негативно врз финансискиот резултат на банките. трошок што директно влијае негативно врз финансискиот резултат на банките. трошок што директно влијае негативно

Дополнително, банкарите издвоиле огромни врз финансискиот резултат на банките. Дополнително, банкарите издвоиле огромни врз финансискиот резултат на банките.

суми од својата актива како резервации за дадените кредити, што исто така негативно

се одразува врз профитот. Слабата кредитна дадените кредити, што исто така негативно

се одразува врз профитот. Слабата кредитна дадените кредити, што исто така негативно

активност и инвестирањето на банкарскиот се одразува врз профитот. Слабата кредитна

активност и инвестирањето на банкарскиот се одразува врз профитот. Слабата кредитна



капитал во државни хартии од вредност за двојно

99% е намалена профитабилно- ста на македонските банки во првите девет месеци од 2011 година

Спасијка Јованова[email protected]

Александар Јанев[email protected]

2

АНАЛИЗА

БАНКАР 30 МАРТ 2012 КАПИТАЛ

МАЛКу КРедИтИ И МАЛИ пРофИтИ! до КогА БАНКИте ќе теРААт вАКвА поЛИтИКА?

Добивка во 2011 година

1.085. милиони ден.

Раст

-24,1%Кредити на коминтенти

43милијарди ден.

Раст

5,20%


629милиони ден.

Раст



Раст

4,70%



Раст

45,20%Кредити на коминтенти


Раст

7,60%

Пласмани во благајнички записи

5.089.милиони ден.

Раст

363,40%Депозити на коминтенти


Раст

13,20%



Раст

-38,20%Депозити на коминтенти


Раст

6%



Раст

-15%Депозити на коминтенти


Раст

-2,90%

Комерцијална Банка Стопанска Банка НЛБ тутунска Банка

темпо“, изјави Јитка Пантучкова, претседател на Управниот одбор на Охридска банка.Според неревидираните резултати на Прокредит банка, добивката за 2011 година изнесува 1,17 милиони евра, што е околу 10% помалку во споредба со 2010 година. „Од макроекономски аспект, 2011 беше година со многу предизвици и за банкарскиот сектор, но и за претпријатијата. Се затекнавме во година со политички избори, што несомнено влијаеше на бизнис-климата и на активноста на самите претпријатија. Не смееме да ги заборавиме и индиректните ефекти на светската криза, кои влијаеа на намалената профитабилност на претпријатијата, што се рефлектираше на нивната способност да ги финансираат тековните долгови и да се справат со краткорочната ликвидност, како и да донесат одлука за похрабри инвестициски проекти“, вели Валентина Трајчева-Никовска, член на Управниот одбор на Прокредит банка.И покрај тоа, од Прокредит банка

велат дека минатата година го зголемиле кредитирањето на компаниите и на граѓаните за 10%. Најголем дел од кредитите за граѓаните биле дадени за станбени кредити, кредити за реновирање и за енергетска ефикасност. Кај компаниите најголем број исплатени кредити се за обртен капитал, што според банката, е потврда за нискиот инвестициски апетит на компаниите изминатата година. Најголема концентрација

на кредити е евидентирана во трговскиот сектор, транспортот, индустриското производство, услугите и во градежништвото. Уделот на лошите кредити за минатата година во Прокредит банка изнесува 2,67%, што е далеку под просекот во банкарскиот сектор, 9,8%. Шпаркасе банка минатата година ја заврши со загуба од 12,6 милиони евра. „Ова е целосно во согласност со конзервативните стандарди на групацијата Шпаркасе. Резултатот што го добивме е еднократно значително зголемување на резервациите, кое

се рефлектира на потенцијалните, но с$ уште нереализирани ризици. Оваа загуба веќе е покриена и компензирана со зголемувањето на капиталот од 15 милиони евра, така што ќе нема негативен одраз врз развојните планови за банката и на поддршката и на сигурноста која им ја нудиме на нашите клиенти”,

изјави Сава Далбоков, новиот претседател на Управниот одбор на Шпаркасе, на крајот од минатата година, кога ги најави овие резултати на банката. Шпаркасе во 2011 година го зголеми кредитирањето за 27,9%.Стопанска банка од Битола, која од лани доби нов сопственик, прикажа загуба од 7,7 милиони евра, што се должи на влошеното кредитно портфолио. Меѓутоа, во последниот квартал од 2011 година загубата е намалена за околу 15%, односно 1,3 милиони евра. ТТК банка објави дека добивката за 2011 година изнесува 115.000 евра, што претставува намалување на профитот од речиси 85% во споредба со претходната година. Најголем проблем на банките им задаваат преземените средства по основ на ненаплатени побарувања, кои иако кај најголемите три банки се намалени во однос на 2010 година, сепак, се многу големи. Така, Комерцијална банка пријави сума преземени средства од 3,5 милијарди денари и таа е поголема во однос на 2010 година, кога изнесуваше 2,4 милијарди денари. Најголем дел од преземените средства се градежни објекти, во вредност од 2,9 милијарди денари. Стопанска банка Скопје и НЛБ Тутунска банка бележат намалување на износот на преземени средства. Кај Стопанска банка изнесува околу 803 милиони денари, а кај НЛБ Тутунска 354 милиони денари. Но, износот на кредити на комитенти на Стопанска банка категоризирани во најризичната категорија

Д е зголемен од 2,7 милијарди на 3,5 милијарди денари. Кај НЛБ Тутунска банка пак, од вкупните пласмани кај фирмите и државата 9,6% се нефункционални, а во 2010 година биле 7,4%. Учеството на кредитите од А и Б категорија во вкупното портфолио во 2011 година изнесува 88,9% и е намалено во однос на 2010 година, кога изнесуваше 92,4%. Учеството на ризичните пласмани, категоризирани со В, Г и Д, е зголемено на 7,7% (2010 - 6,7%), што во НЛБ Тутунска банка го поврзуваат со „влошеното економско опкружување, кое негативно се одрази на работењето и на перформансите на домашните компании“. Другите пет банки од рангираните во оваа анализа во неревидираните финансиски извештаи доставени до Комисијата за хартии од вредност немаат објавено податок за висината на преземените средства. Уште помалку кредити годинаваПадот на производството и на извозот како последица од ударот од еврокризата ги исплаши банкарите за уште повеќе да ги затегнат условите за кредитирање. Според најновите проценки на Народната банка, кредитирањето годинава ќе порасне за 7,6%, што е помалку дури и од кредитниот пораст остварен минатата година. Во време кога лошите кредити почнаа повторно да растат, банкарите почнаа да ја применуваат добро познатата конзервативна кредитна стратегија – наместо во кредити, најголем дел од парите ги инвестираат во безризични државни и

3БАНКАР 30 МАРТ 2012КАПИТАЛ

АНАЛИЗА

МАЛКу КРедИтИ И МАЛИ пРофИтИ! до КогА БАНКИте ќе теРААт вАКвА поЛИтИКА?

КоМпАНИИте РевоЛтИРАНИ од повЛеКувАњето МИЛИЈАРдА евРА од пРоМетотВо време кога бизнис-секторот се гуши во неликвидност, дел од менаџерите на компаниите се револтирани од

државните политики на истиснување на парите од економијата. „Очигледно е дека банките се позаинтересирани да вложуваат во државни и во благајнички записи и на тој начин страда бизнис-секторот. Се нарушува односот меѓу банките и компаниите. На банките им се дава сигурност дека е подобро да работат со државата отколку со приватниот сектор. Затоа, треба да се ограничи купувањето записи за да може банките повеќе да го кредитираат стопанството“, коментираат менаџерите. Овие поразителни податоци, всушност, ја отвораат дилемата за кого постојат банките, која е нивната улога во економијата? Тие ги отфрлаат обвинувањата дека малку ја поддржуваат економијата. „Банките имаат пари, ликвидни се и вложувањето во благајнички записи воопшто не е пречка за поголемо кредитирање. Единствена причина за нивото на кредитирање се ризиците во економијата и квалитетот на проектите за кои бизнисмените бараат финансиска поддршка од банките. Основна работа на банките е да даваат кредити и кредитен пораст од 8% во услови на криза е задоволително ниво. Секако дека можеме и повеќе, но прашањето за да се оствари тоа е како да се подобри состојбата на пазарот и да се зголеми продуктивноста“, изјави генералниот директор на Стопанска банка, Глигор Бишев. Сепак, клучот на оваа погубна политика за бизнисот е кај гувернерот. Поставеноста на монетарните инструменти им овозможува на банкарите целосно да се свртат кон купување благајнички записи, а кредитирањето да го сведат на минимум. Бизнисмените и економистите се прашуваат зошто Народната банка не ја промени монетарната политика за да ги натера банкарите наместо во сигурни државни обврзници, повеќе да инвестираат во развојот на бизнисот со поголема кредитна поддршка.Гувернерот на НБМ, Димитар Богов пак, објаснува дека ограничувањето на аукциите на благајнички записи на одреден износ нема да влијае врз банкарите да го зголемат кредитирањето. „Можеби ограничувањето на аукциите на благајнички записи би имало мал ефект за зголемување на кредитната активност, но сепак, банкарите ќе најдат многу други начини каде да го инвестираат вишокот капитал ако сметаат дека има премногу ризици во економијата за да пласираат повеќе кредити“, изјави Богов.



Раст



Раст

27,30%



Раст



Раст

31,60%

охридска БанкаДобивка во 2011 година

-776милиони ден.

Раст



Раст

20,18%



Раст



Раст

22,78%

Шпаркасе БанкаДобивка во 2011 година


Раст



Раст

10,57%



Раст


8,9милијарди ден.

Раст

4,06%

прокредит Банка

благајнички записи. Бизнис-секторот, кој почна силно да ги чувствува негативните ефекти од кризата во Европа, стравува дека отежнувањето на пристапот до кредити дополнително ќе ги продлабочи ликвидносните проблеми со кои се соочува. „Најавеното забавување на кредитирањето годинава уште полошо ќе се одрази врз бизнисот, во услови кога неликвидноста е најголем проблем. Тоа значи дека помала ќе биде поддршката од банките за финансирање на тековните потреби на компаниите и за нови инвестиции. Меѓутоа, монетарната политика на Народната банка им дава привилегија на банкарите да можат неограничено да ги инвестираат парите во благајнички записи, а за сметка на тоа да ги намалуваат кредитите. Затоа, сметам дека каматата на благајничките записи треба уште повеќе да се намали“, изјави потпретседателот на Сојузот на стопански комори, Мирче Чекреџи.

Главниот ограничувачки фактор за забавување на кредитната активност годинава, според банкарите, е зголемувањето на ризикот од невраќање на кредитите поради проблемите со кои се соочува реалниот сектор.„Намалена профитабилност на претпријатијата значи и тешкотија за враќање на долговите кон банките. Затоа и нивото на ризични пласмани на ниво на банкарскиот сектор е во пораст. Иако показателите за раст на кредитирањето во реалниот сектор не се оптимистички, имаме позитивен пристап во однос на целокупната состојба во реалниот сектор. Ќе бидеме претпазливи, но секако, подготвени да го финансираме секој издржан проект со цел да се помогне реалниот сектор и неговата активност“, изјави Јованка Јолеска-Поповска, претседател на Упоравниот одбор на Прокредит банка.Зголемениот ризик што го перципираат банкарите во економијата, наместо очекуваното намалување, ќе донесе повторно зголемување на каматите на кредитите. „Кредитните линии, кои досега доаѓаа без некој поголем проблем, веројатно ќе бидат намалени, потешко ќе се доаѓа до нив и многу е веројатно цената за нив да биде поголема. Штом потребата за капитал на европските финансиски пазари е поголема, логично е да се очекува и цената за тој капитал да се зголемува“, оценуваат банкарите. Тие постојано коментираат дека за добрите проекти секогаш ќе има кредити. „Битно е што во овој момент финансискиот сектор и банките располагаат со средства за пласирање во здрави и профитабилни проекти. Доколку проектот е непрофитабилен, не постојат толку ниски камати кои ќе претставуваат компензација за промашен инвестициски проект. Се разбира, ниските камати овозможуваат преструктурирањето на компаниите да биде полесно и на тој план банките својот придонес го даваат преку намалување на трошоците на работење и преку намалените каматни маргини“, изјави Бишев.И покрај надолните ревизии на очекувањата за кредитниот раст, гувернерот Богов засега не планира да ја менува монетарната политика. Основната камата на благајничките записи останува на историски најниско ниво од 4%, што се покажа дека не е гаранција дека ќе ги стимулира банкарите повеќе да кредитираат отколку да ги чекаат аукциите на записи на Народната банка.

4

АНАЛИЗА

БАНКАР 30 МАРТ 2012 КАПИТАЛ



Раст

-67%Кредити на коминтенти


Раст

4%


-476милиони ден.

Раст

/Кредити на коминтенти


Раст

-31%



Раст

56%Депозити на коминтенти


Раст

24%



Раст

-6%Депозити на коминтенти


Раст

2%

ттК Банка Стопанска Банка Битола

Извор: Финансиски извештаи на банките доставени до Комисијата за хартии од вредност



Раст



Раст

7,70%



Раст

48,80%Депозити на коминтенти


Раст

5,90%

унибанка

Што се случува со компаниите кои зависат од банкарските кредити за да можат да го финансираат бизнисот? Доволен показател колку се значајни банките за бизнисот е тоа што градежништвото во последните две години бележи најголем раст во стопанството, а речиси сите градежни компании користат банкарски кредити. Не може да очекуваме поголем раст во индустријата и повеќе инвестиции ако нема кредитна поддршка за компаниите

Ѓорѓи Јанчевскипретседател на Управниот одбор на НЛБ Тутунска банка

НЛБ Тутунска банка со години работи со позитивни

резултати и минатата година оствари добивка од околу 10,7 милиони евра. Тоа значи дека банката е солидна, ликвидна, уделот на лошите кредити во вкупното кредитно портфолио е помал од нивото во целиот банкарски сектор. Банката во земјава не е изложена кон централата во Словенија, се потпира на депозитите од домашни компании и граѓани, така што проблемите од Словенија не може да влијаат на нашата работа тука.

глигор Бишевгенерален директор на Стопанска банка СкопјеПрофитабилноста на Стопанска банка во 2011 година беше пониска во однос на 2010 година, слично како и кај банките што веќе ги објавија финансиските резултати, но сепак, остана на задоволително ниво и обезбеди поврат на вложените средства од околу 9%, што е добра бројка ако се имаат предвид годините во кои се реализира, меѓутоа е значително под профитабилноста пред кризата во 2008 година, кога повратот на средства беше 24%-25%.

валентина трајчева-Никовска член на Управниот одбор на Прокредит банкаОд макроекономски аспект, 2011 беше година со многу предизвици и за банкарскиот сектор, но и за претпријатијата. Се затекнавме во година со политички избори, што несомнено, влијаеше на бизнис-климата и на активноста на самите претпријатија. Не смееме да ги заборавиме и индиректните ефекти на светската криза, кои влијаеа на намалената профитабилност на претпријатијата, што се рефлектираше на нивната способност да ги финансираат тековните долгови и да се справат со краткорочната ликвидност, како и да донесат одлука за похрабри инвестициски проекти.

Сава далбоковпретседател на Управниот одбор на Шпаркасе банкаОва е целосно во согласност со конзервативните стандарди на групацијата Шпаркасе. Резултатот што го добивме е еднократно значително зголемување на резервациите, кое се рефлектира на потенцијалните, но с$ уште нереализирани ризици. Оваа загуба веќе е покриена и компензирана со зголемувањето на капиталот од 15 милиони евра, така што ќе нема негативен одраз врз развојните планови за банката и на поддршката и на сигурноста која им ја нудиме на нашите клиенти.

Јитка пантучковапретседател на Управниот одбор на Охридска банкаНе би требало да го потцениме влијанието на кризата во евро зоната кое е повеќе долгорочно и структурно отколку привремено и циклично забавување. Досега македонската економија ја поднесува прилично добро. Континуираната инвестициска активност, како од домашните така и од странските директни инвестиции се охрабрувачки сигнал. Но, прерано е да се предвиди понатамошен расплет на настаните. Охридска банка е подготвена да ги поддржи корпоративните клиенти и мали и средни претпријатија кои инвестираат во иднината. Кај населението, нашата енергична кредитна активност од 2011 година ќе продолжи со несмалено темпо.

Годишните податоци за работењето на првите осум најголеми банки во земјава покажуваат пад на профитите во 2011 година. Иако имаат раст на депозитната маса, бележат помал раст на кредитирањето, но огромни вложувања во благајнички записи. Тоа значи помал ризик и помал принос за банките. За компаниите пак, е поразително, затоа што не може да сметаат на кредитна поддршка.

5БАНКАР 30 март 2012КаПИтаЛ

Биљана Здравковска-Стојчевскаzdravkovskakapital.com.mk

Бизнис-заедницата во Македонија бара од Владата да формира национален гарантен фонд за поддршка на домашните компании кои немаат доволно сопствени средства за обезбедување заем од банка.

Предлогот во јавноста неодамна го изнесе Стопанската комора на Македонија, во која членуваат фирми кои создаваат над 90% од македонскиот бруто-домашен производ.Според предлогот на Комората, гарантниот фонд би се основал во рамките на Македонската банка за поддршка на развојот (МБПР), а би бил наменет пред с$ за компаниите кои аплицираат на проекти

со кофинансирачки карактер. Бизнисмените се согласни дека фондот ќе биде од голема помош и од корист за сите компании, посебно со издавањето гаранции за обезбедување на потребниот колатерал, со што фирмите би обезбедиле кредитни линии од комерцијалните банки и преку тоа би го обезбедиле учеството од 50% или 25% за кофинансирање во проекти.Владата потврди дека предлогот за формирање гарантен фонд веќе стигнал до нив, но с$ уште нема никаков официјален став или одлука дали ќе се формира. „Формирањето гарантен фонд беше предложено пред неколку месеци и на Економскиот совет од неколку членови на Владата. Засега нема конкретна одлука за реализација на оваа идеја“, вели Владимир Пешевски, вицепремиер на Владата.

Пратеникот Изет Зеќири поднесе предлог-закон за гарантен фонд

Покрај Стопанската комора на Македонија, формирање гарантен фонд предложи и пратеникот Изет Зеќири. Предлогот

на законот за гарантен фонд за економска обнова и развој е доставен во Собранието, а во него се предлага формирање на гарантен фонд за економска обнова и развој на компаниите од две милијарди евра (32,6 милиони евра), со кој ќе се даваат државни гаранции на банките кои ќе одобруваат кредити на компаниите за инвестиции. Државните гаранции би ги издавала државната Македонска банка за поддршка на развојот (МБПР) за нови инвестиции и довршување на веќе почнати инвестиции, како и за набавка на обртни средства. Кредитите би се давале со рок на отплата од три до 10 години. Гаранцијата за поединечен кредит може да изнесува најмногу 50% од износот на главнината на кредитот, но не повеќе од 60 милиони денари (или околу 980 илјади евра).Формирањето на гарантниот фонд се предлага со цел да се ублажат негативните ефекти од економската криза врз економијата, а со него, исто така, ќе се подобри и ликвидноста на компаниите.

Неможноста да обезбедат доволно колатерал според барањата на банките, како обезбедување во одобрувањето кредити, е клучниот проблем во пристапот до кредитите на комерцијалните банки. За надминување на овој проблем, односно за подобрување на квалитетот на изложеноста на малите и на средните претпријатија кон комерцијалните банки, за да се обезбеди дополнителен колатерал, бизнис-заедницата бара формирање на гарантен фонд во рамките на Македонската банка за поддршка на развојот. Од Владата велат дека идејата не е нова, но с$ уште нема никаков став дали ќе го формираат овој фонд

На сите им е јасно дека за да се формира вакво тело, потребна е конкретна анализа на потребите на стопанството за да се одлучи каква големина треба да биде фондот, какви се конкретните барања на компаниите и начинот на којшто ќе се користат парите. Сосема е извесно дека за да се формира гарантниот фонд, ќе биде потребна докапитализација на Македонската банка за поддршка на развојот (МБПР).

Од МБПР пак, велат дека ваков гарантен фонд постоел во минатото, но компаниите не покажале интерес за негово користење, ниту пак, банките биле заинтересирани да го применуваат. Фондот издал само три гаранции, од кои две паднале и не биле наплатени. „Во МБПР постоеше гарантен

БИзнИс-заеднИцата Бара

Државен гарантен фонд за полесно да се доаѓа до развојни кредити


ИНвеСтИцИИ

6 БАНКАР 30 март 2012 КаПИтаЛ

Игор Петровски[email protected]

Употребата на електронското банкарство забрзано расте кај македонските граѓани, покажуваат податоците што ги добивме деновиве од банките. И кај физичките лица и кај компаниите бројот на

корисници на банкарски услуги преку Интернет расте со двоцифрена стапка изминативе години, следствено на тоа и бројот на финансиски трансакции што се направени онлајн. Меѓутоа, физичките лица, односно обичните граѓани, с$ уште претпочитаат да ги користат информативните услуги од е-банкарството, како што е следење на состојбата на сметката, а послабо ги користат трансакциските услуги, како плаќањето рата за кредит, на пример. Во Комерцијална банка, којашто има околу 63 илјади корисници на некоја од услугите на нивната интернет-банка, во последниве 90 денови, само 2% од онлајн-посетите на овој сервис биле од физички лица кои направиле некаква финансиска трансакција, додека 32% влегле во интернет-сервисот за да добијат некоја информација околу нивните финансии. Затоа пак, 42% од посетите биле од правни лица коишто користеле информативна услуга, а 24% од правни лица што користеле трансакциска услуга, што значи дека две третини од корисниците на е-банкарството во Комерцијална банка се компании и други организации. Во банките објаснуваат дека овие бројки се логични, затоа што правните лица прават многу повеќе плаќања на дневна основа, и овој сервис им треба за ефикасно и брзо управување со средствата. Слична е ситуацијата и кај Стопанска банка, каде што во моментов пристап до сервисот на електронското банкарство имаат нешто повеќе од 50 илјади клиенти, а бројот на плаќања извршени преку Интернет пораснал за 70% во споредба со 2010 година. Кај физичките лица бројот на трансакции пораснал за повеќе од 80%, а кај правните за над 65%. Во вкупниот број на корисници на услугите на е-банкарството 30% се правни, а 70% физички лица. Иако електронското банкарство како понуда постои десетина години во Македонија, неговото користење зема замав последниве 4-5 години, по засилената пенетрација на Интернетот кај домаќинствата и компаниите. Сепак, претходниве показатели укажуваат дека с$ уште има многу простор за едукација на банкарските клиенти за тоа кои се придобивките од него. Иако веќе речиси и нема банка која не овозможува ратите од кредит или пак режиските трошоци да се платат онлајн, во банкарските експозитури с$ уште може да видиме долги редици пред шалтерите. Банкарите велат дека редиците никогаш не може сосема да исчезнат, затоа што постојат категории на корисници, како пензионерите на пример, кај кои користењето Интернет е многу послабо во однос на другите граѓани. Или пак, едноставно има луѓе што никако не може да се навикнат дека може да завршат работа без да ја напуштат удобноста на својот дом или канцеларија.Да се зголеми довербата кај корисниците На пример, на прашањето дали имаат доверба во вршење финансиски трансакции преку Интернет, што Уни банка го поставила на својата интернет-страница, 35% од анкетираните велат дека воопшто немаат доверба во овој тип услуги. Процентот на оние што користеле електронско банкарство кај дотичната или други банки, според анкетата е безмалку 50%, а останатите имаат доверба во него, но с$ уште не извршиле финансиска трансакција преку Интернет. Овие показатели, колку и да се релативни, сепак се некаква индикација дека благодетите што ги нуди електронското банкарство, с$ уште не се доволно познати за повеќе од една третина за граѓаните. Поточно, не им е познато нивото на безбедност што го нуди овој систем на услуги, па со скепса гледаат на можноста преку неколку „клика“ на тастатурата од компјутерот, да си платат струја или вода, или пак да префрлат пари од една на друга сметка. Откако почнаа да го нудат електронското банкарство, банките инвестираа многу во заштита на сигурноста и безбедноста, а како што напредуваат технологиите, така се подобруваат и е-услугите. Без оглед дали се вика Интернет-банка, Клик, OBGSnet, i-Bank или поинаку, пакетите услуги од електронското банкарство што ги нудат македонските банки покриваат приближно еднаква лепеза на можности. Следењето на состојбата на сметката, преземањето изводи, плаќања кон физички и правни

КРАтКА ИСтоРИјА НА ЛемАН БРАДеРС:

КомПанИИте Повеќе КорИстат е-БанКарство во однос на граѓанИте

ПочеСто Се гЛеДААт ИЗвоДИ, ПоРетКо Се ПЛАќААт СметКИ ПРеКу ИНтеРНет

фонд кој беше наменет за поддршка на компаниите. Беше слабо искористен. Се поддржаа само неколку проекти, но немаше ефект. Беше наменет за мали и за средни претпријатија и беше формиран со Законот за МБПР. Поради неговата мала употреба, беше укинат“, вели Александар Станојковски, директор на Секторот за кредитирање во МБПР. Гаранциите од фондот кој порано функционирал биле наменети за започнување нов бизнис и за инвестиции во модернизација и развој на постоечки компании. Со овој гарантен фонд МБПР гарантирала до 1/3 од кредитите со вредност од 150.000 евра, при што износот на гаранцијата не можел да достигне повеќе од 35.000 евра.Познавачите на состојбите велат дека за да се формира ваков фонд, потребна е сериозна анализа на побарувачката за вакви инструменти на пазарот и врз база на таа анализа да се утврди колкав фонд му е потребен на стопанството. Велат дека се потребни конкретни информации за тоа кој тип компании и кои сектори имаат потреба од гаранции и за каков вид, па потоа да се донесе одлука за негово формирање.Од Комората се уверени дека формирањето на гарантниот фонд ќе го олесни пристапот до европските фондови, кои се по принципот на кофинансирање, што ќе ја зголеми искористеноста на овие фондови. Во таа насока, Комората предлага измена на Законот за државна помош, кој ќе биде дополнет со уредба за начинот и за постапката за доделување државна помош во вид на гаранции. По донесувањето на оваа уредба од Комората бараат Македонската банка за поддршка на развојот (МБПР), како државна банка за поддршка на бизнисот, веднаш да преземе активности за воведување на овој продукт, кој би бил од огромно значење за компаниите, посебно сега, во услови на криза.„Фондот во рамките на МБПР би бил наменет за компаниите кои аплицираат на проекти со кофинансирачки карактер и ќе помага во издавањето гаранции за обезбедување на потребниот колатерал, со што фирмите би обезбедиле кредитни линии од комерцијалните банки и преку тоа би го обезбедиле учеството од 50% или 25% за кофинансирање и за аплицирање за програмите од ЕУ“, изјави Стојмирка Тасевска, виш советник во Управниот одбор на СКМ.Според неа, ваквите гарантни фондови одлично функционираат во речиси сите земји во регионот.„Според досегашните искуства и анализи, најголем проблем до пристапот на финансиски средства, како за сопствените развојни програми, така и за повлекување на средствата од програмите на ЕУ, е обезбедувањето 50% учество. Затоа е потребна поддршка од банките, кои со државни гаранции полесно би одобрувале кредити за фирмите“, истакна Тасевска.

М.Н-Бизнисмените се сигурни дека гарантниот фонд ќе донесе повеќе инвестицииБизнисмените се согласни дека неговото формирање, секако, ќе биде од голема помош за работењето на компаниите и за зголемување на инвестициите и за нивниот пласман на странските пазари.„Со формирањето гарантен фонд за компаниите ќе се обезбеди поголема можност за инвестиции и за поголем пласман на странски пазари, смета генералниот директор на Раде Кончар ТЕП, Аце Антевски. Тој потенцира дека тие веќе имаат искуство во користење на дел од продуктите на МБПР, односно гаранции за извозот, но тоа е само кога соработуваат со нов партнер, поради поголема сигурност во наплатата.Драган Манаилов, директор на градежната компанија Синтек, вели дека за учество на странски пазари, посебно на големи градежни зафати, потребна е поголема поддршка од банките, како банкарски гаранции, а со гарантен фонд тоа лесно ќе може да се реализира.„Ние сме присутни на странски пазари, најмногу преку конзорциуми со странски партнер, кој обезбедува банкарска гаранција, но не и самостојно. Неопходна е ваква поддршка за поголем настап на македонската градежна оператива во странство“, смета Манаилов.„Реално, за реализација на оваа идеја е потребна сериозна анализа на состојбата

Бранко Азескипретседател на Стопанската комора на Македонија

гарантниот фонд ќе го олесни пристапот до капитал

Неможноста да обезбедат доволно колатерал според барањата на банките како обезбедување во

одобрувањето кредити, покрај другото, е клучниот проблем во пристапот до кредитите на комерцијалните банки. За надминување на овој проблем, односно за подобрување на квалитетот на изложеноста на малите и на средните претпријатија кон комерцијалните банки, за да се обезбеди дополнителен колатерал, предлагаме формирање на гарантен фонд во рамките на Македонската банка за поддршка на развојот, МБПР, врз основа на Законот за контрола на државна помош, кој ќе издава гаранција за недостиг од колатерал.Впрочем, искуствата на земјите од регионот се пример како го олеснуваат пристапот до финансии на компаниите во различни сегменти од нивниот развој. Една од главните активности на Словенечкиот фонд за претпријатија (The Slovene En-terprise Fund - СЕФ), Националниот гарантен фонд (NGF) во Бугарија, Националниот гарантен фонд за мали и средни претпријатија и Гарантниот фонд за рурален развој во Романија, Државниот фонд во Србија, Агенцијата за мало стопанство (HAMAG) и Гарантниот фонд за земјоделство (посебна програма за гаранции во земјоделството) во Хрватска е издавањето гаранции кои ќе им овозможат полесен пристап до кредити во отсуство на друг колатерал.Неопходно е нивното решение да се примени и во нашата земја, како за домашното кредитирање, исто и за повлекување средства од ЕУ-фондовите по за нас достапните програми, посебно од ИПАРД-програмата. Што се однесува до пристапот до поволни кредити, што е еден од условите за успешно водење на бизнисот, реалните можности н$ насочуваат само кон Македонската банка за поддршка на развојот.

и на побарувачката на пазарот, а секако, неопходна е и докапитализација на МБПР, бидејќи во моментов капацитетот што го има банката не е доволен. Сметам дека стопанството има потреба за ваков вид гаранции за да можат компаниите повеќе да инвестираат, посебно во услови на криза и затегната монетарна политика“, вели Ангел Димитров, сопственик на текстилната фабрика Мода.Гарантните фондови одамна се поддршка за компаниите во регионотВо земјите од регионот веќе неколку години функционираат национални гарантни фондови, кои се државни фондови формирани со пари од државата. Најразвиени национални гарантни фондови се словенечкиот и бугарскиот. Словенечкиот Фонд за претпријатија (СЕФ) нуди гаранции по кредитните линии за максимален заем од банка од 1,5 милиони евра, со каматна стапка шест месеци ЕУРИБОР +0,8% и гарантира за 60% со микрогаранции и 80% со гаранција за технологија, иновативни проекти, гаранции за нов бизнис и за развој.Бугарскиот Национален гарантен фонд (НГФ) дава гаранции за подобрување на квалитетот и изложеноста на малите и средните претпријатија за комерцијалните банки за да се обезбеди дополнителен колатерал - гаранција за спроведување

на нивните проекти. Овој фонд изнесува 100 милиони евра, а гарантира проекти од 250.000 до 500.000 евра, до 50% од вредноста на инвестицијата. Во Романија постојат два вакви фондови и тоа Гарантен фонд за мали и средни претпријатија и Гарантен

фонд за рурален развој. Во Хрватска гаранции за компаниите

издава Агенцијата за мало господарство

(ХАМАГ), како и Хрватската агенција за мали и средни претпријатија. Во Србија постои Државен фонд за развој и

Агенција за поддршка на прет-пријатијата.

Која е целта на гарантниот фонд?да го олесни пристапот до кредити; Xда ги олесни комерцијалните услови за кредитирање кои ги нудат банките; Xда ги охрабри банките да даваат долгорочни кредити на компаниите; Xда им помогне на компаниите кои аплицираат за проекти со кофинансирање во европските Xфондови;да ги поттикне компаниите на долгорочни инвестиции во постојните компании и отворање Xнови капацитети.

ИНвеСтИцИИ


Неколку препораки за поголема безбедност во онлајн-банкарството

Никогаш не ги давајте Xвашите лични податоци или финансиски информации (вашите сметки на пример) на непознати личности кои ве контактираат од компании со кои никогаш не сте комуницирале претходно, а ве контактираат по пат на електронска пошта, телефон или писмено;Доколку сте најавени во системот на Xелектронско банкарство никогаш не го оставајте вашиот компјутер отклучен и сигурносниот token вметнат внатре во USB портата или на вашето биро листата со кодови за еднократна потреба;Во услови кога привремено го напуштате вашиот компјутер задолжително направете негово Xзаклучување (lock workstation) и со себе земете ја листата на кодови за еднократна употреба или сигурносниот token;Никогаш не ја запишувајте вашата корисничка сметка и лозинка или ПИН за пристап до Xдигиталниот сертификат на ливче сместено во вашиот паричник или во именикот на вашиот мобилен телефон;Избегнувајте во составот на лозинката да користите цели поими, имиња или датуми кои лесно Xможат да се доведат во врска со вашиот приватен живот;Не го оставајте вашиот компјутер без редовно ажурирана анти-вирусна заштита и активен Xfirewall. Избегнувајте инсталација на антивирус од непознат бренд, бидејќи таквите апликации најчесто по инсталацијата лажно го алармираат корисникот за наводно откриен вирус и бараат доплата за негово целосно отстранување.

Во двете најголеми банки во Македонија, околу две третини од корисниците на електронското банкарство се компании и други правни лица, а една третина физички лица. Кај овие вторите, пак, многу слабо е користењето на е-банкарството за некакво плаќање, во споредба со посетите на интернет-сервисите само за увид во сметка или некоја друга информација

60%-70% од корисниците на е-банкарство во македонија се правни лица

лица, префрлање пари од една на друга сметка, купопродажба на девизи... се, главно, стандардните услуги на домашните банки што нудат електронско банкарство, а тоа се практично сите на пазарот. Во банките велат дека максимално ги прилагодуваат овие услуги кон потребите и навиките на клиентите, што на крајот значи дека бизнисите и физичките лица можат едноставно, брзо и дискретно да извршуваат безготовински денарски и девизен платен промет и да имаат целосен надзор над финансикото работење. Од неколкуте банки што ги контактиравме велат дека најчесто користени услуги од е-банкарството се увидот во состојбите на сметките (трансакциски, жиро, девизни, кредитни, депозитни и сл.), увид во состојба на производите (месечни извештаи за картички, листа на уплати и амортизациони планови за кредити, каматни стапки и сл.) и секако денарските, а од неодамна кај некои банки и

девизните плаќања. Користењето на електронското банкарство со помош на мобилен телефон, или мобилно банкарство, кај македонските банки во моментов е сведено на добивање СМС-пораки со известување за трансакција, со што се овозможува флексибилност за износот над кој корисниците сакаат да добијат известување за трансакција, временски период кога да го добиваат известувањето и слично, како што е тоа случајот кај СМС-банкарството на Комерцијална банка.Прокредит банка, пак, од пред два месеци воведе услуга - известување преку СМС-порака за извршените трансакции поголеми од 500 денари, а клиентите ќе добиваат порака и за прилив на плата или пензија, меѓународни плаќања, дека картичката за која аплицирале е готова и треба да ја подигнат, дека наскоро им истекува рокот на важење на картичката, како и информации за сите новости и поволности што ги нуди банката.

Неколку препораки за

КомПанИИте Повеќе КорИстат е-БанКарство во однос на граѓанИте

ПочеСто Се гЛеДААт ИЗвоДИ, ПоРетКо Се ПЛАќААт СметКИ ПРеКу ИНтеРНет

еЛеКтРоНСКо БАНКАРСтво

8

интервју

КАПИТАЛБАнКАр 30 МАРТ 2012

Умереното ниво на задолженост е голема предност за македонската

економија. Релативно ниските трошоци за сервисирање на долговите (со други зборови, релативно ниските каматни стапки) се друга силна страна на профилот на долгот на земјата. Како резултат на тоа би можело да се размисли за одредено зголемување на задолжувањето за високоприоритетни продуктивни инвестиции, но Владата треба внимателно да ги процени предностите и недостатоците

економија и Македонија не е имуна на овие настани. Таа е погодена преку пониска побарувачка за нејзините извозни производи, преку ограничениот пристап до странски капитал, повисоките каматни стапки и скромните странски директни инвестиции. Исто така, приватните дознаки од оние што работат во странство веројатно ќе се намалат како резултат на намалувањето на побарувачката за работна сила во земјите каде што работат. Иако постојните макроекономски политики во Македонија изгледаат соодветни во светлината на целокупното економско опкружување, понатамошното влошување на надворешното опкружување може да бара прилагодување на постојните политики.

Вашата проценка за растот значително се Xразликува од онаа на Владата. Со какви проблеми ќе се соочи Владата доколку се оствари сценариото на Светска банка?

Директен резултат на побавниот раст би биле пониските приходи на Буџетот, а тоа би наметнало потреба за прилагодувања на расходната страна. Македонија се соочи со слична ситуација во текот на кризата во 2008/2009 година и добро се справи со неа. Тоа ни дава верба дека креаторите на политиките ќе можат да се справат и со оваа ситуација.

Најкритичната точка за Македонија би бил Xбанкротот на Грција како еден од најголемите трговски партнери на нашата земја. Колку може да биде опасно тоа за Македонија?

Грција е во рецесија веќе пет години и македонската економија постепено се прилагоди на оваа состојба. Намалувањето на трговскиот обем со Грција се компензираше со зголемување на трговијата со други пазари. Исто така, внимателните политики во финансискиот сектор ги одржаа ризиците во банкарскиот сектор на издржливо ниво, каде што грчките банки имаат значително присуство. Секако, понатамошното влошување на состојбата во Грција ќе создаде дополнителни предизвици, но судејќи според најновите настани, во Грција постои волја да се спроведат потребните реформи. Исто така, ЕУ е посветена на поддршката на Грција за понатамошно членство во еврозоната. Меѓутоа,

заздравувањето на Грција ниту ќе биде лесно, ниту брзо. Македонската економија треба да се подготви за понатамошни шокови, вклучувајќи и преку барање нови трговски партнери и извори на капитал и прилагодување на свет со постегнати и поскапи финансии.

Што треба да направи Владата за да ги Xзаштити компаниите од кризата која & се заканува на Европа?

Македонија го нема луксузот на голем домашен пазар кој би можел да го амортизира влијанието на големите надворешни шокови. Можностите што & стојат на располагање на власта за заштита на компаниите од директното влијание на овие шокови се доста ограничени. Одржувањето на макроекономската стабилност ќе биде од критична важност. Фискалниот стимуланс може да помогне, но треба да биде усогласен со целите на фискалната одржливост. Исто така, постојат мерки што треба да се преземат за да се подобри конкурентноста на економијата преку продолжување на напорите за отстранување на регулативните тесни грла кои го ограничуваат развојот на бизнисите, преку подобрување на инфраструктурата во земјата и наградувањето на вештините на работната сила.

Светската банка објави посебен фонд за Xпомош на земјите од ЈИЕ во период на криза. Дали Владата покажува интерес за овој инструмент? Каква форма би можела да добие оваа помош? Какви се условите?

Светската банка неодамна објави дека ќе ја зголеми поддршката за земјите во Европа и во Централна Азија за да им помогне да се справат со последиците од европската криза. Во зависност од условите во земјата, помошта може да се користи за поддршка на напорите за фискална консолидација, зајакнување на банкарскиот сектор, олеснување на пристапот до финансии, поддршка на мерките за зачувување на работните места и за подобрување на системите за социјална заштита. Со македонската Влада с$ уште разговараме за областите на кои би се фокусирала оваа помош и се надеваме дека наскоро ќе се договориме. Оваа помош ќе се обезбеди

Иако постојните макроекономски политики во Македонија изгледаат соодветни во светлината на целокупното економско опкружување, понатамошното влошување на надворешното опкружување може да бара прилагодување на постојните политики. Директен резултат на побавниот раст би биле пониските приходи на Буџетот, а тоа би наметнало потреба за прилагодувања на расходната страна

Александар јанев[email protected]

Веќе е јасно дека еврозоната влегува во Xдлабока криза, која може да заврши со рецесија. Какви последици очекувате да предизвика еврокризата врз македонската економија?

Проблемите со долгот и слабеењето на растот во еврозоната ги подриваат перспективите за раст на глобалната

под редовните услови за позајмување на МБПР, значително поповолни од условите што може да ги добие Владата на меѓународните пазари.

Македонскиот јавен долг со околу 26% од БДП Xе релативно низок, но земјата заостанува зад другите земји во регионот поради лошата инфраструктура. Дали поддржувате поголемо задолжување поради побрз развој?

Умереното ниво на задолженост е голема предност за македонската економија. Релативно ниските трошоци за сервисирање на долговите (со други зборови, релативно ниските каматни стапки) се друга силна страна на профилот на долгот на земјата. Како резултат на тоа би можело да се размисли за одредено зголемување на задолжувањето за високоприоритетни продуктивни инвестиции, но Владата треба внимателно да ги процени предностите и недостатоците. При таквите проценки креаторите на политиките треба да земат предвид дека глобалното економско опкружување ќе остане нестабилно уште извесно време, што значи дека пазарите на капитал ќе бидат напрегнати и финансирањето на буџетскиот дефицит ќе биде скапо. Најдобар начин за подготовка за таквото опкружување е да се одржуваат потребите за финансирање и долгот на ниво што може да се контролира. Исто така е важно најефективно да се користат расположливите ресурси. Внимателно ќе треба да се проценат трошоците и придобивките од секој проект за да се осигури дека ресурсите се распоредуваат за најпродуктивните проекти.

Нивото на кредитите во земјата расте многу Xбавно. Банките се премногу селективни во одобрувањето на деловни кредити и наместо во кредити, повеќе од една милијарда евра се држат во централната банка како обврзници и задолжителни резерви. Како да се зголеми поддршката на банките за бизнисите?

Сепак, и покрај општиот впечаток дека нема доволно кредити од банките за приватниот сектор, официјалната статистика, до некаде, дава поинаква слика. Македонија е една од малкуте земји во регионот каде што годишната стапка на раст на кредитите

УУмереното ниво на задолженост е голема предност за македонската

економија. Релативно ниските трошоци за сервисирање на

економија и Македонија не е имуна на овие настани. Таа е погодена преку пониска побарувачка за нејзините извозни овие настани. Таа е погодена преку пониска побарувачка за нејзините извозни овие настани. Таа е погодена преку

производи, преку ограничениот пристап до странски капитал, повисоките каматни стапки и скромните странски директни инвестиции. Исто така, приватните дознаки од оние што работат во странство инвестиции. Исто така, приватните дознаки од оние што работат во странство инвестиции. Исто така, приватните

веројатно ќе се намалат како резултат на намалувањето на побарувачката за работна веројатно ќе се намалат како резултат на намалувањето на побарувачката за работна веројатно ќе се намалат како резултат на

сила во земјите каде што работат. Иако намалувањето на побарувачката за работна сила во земјите каде што работат. Иако намалувањето на побарувачката за работна

постојните макроекономски политики во Македонија изгледаат соодветни во

заздравувањето на Грција ниту ќе биде лесно, ниту брзо. Македонската економија заздравувањето на Грција ниту ќе биде лесно, ниту брзо. Македонската економија заздравувањето на Грција ниту ќе биде

треба да се подготви за понатамошни лесно, ниту брзо. Македонската економија треба да се подготви за понатамошни лесно, ниту брзо. Македонската економија

шокови, вклучувајќи и преку барање нови треба да се подготви за понатамошни шокови, вклучувајќи и преку барање нови треба да се подготви за понатамошни

трговски партнери и извори на капитал и прилагодување на свет со постегнати и поскапи финансии.прилагодување на свет со постегнати и поскапи финансии.прилагодување на свет со постегнати и

Што треба да направи Владата за да ги Xзаштити компаниите од кризата која & се заканува на Европа?

Македонија го нема луксузот на голем домашен пазар кој би можел да го амортизира влијанието на големите

под редовните услови за позајмување на МБПР, значително поповолни од условите што може да ги добие Владата на меѓународните пазари.

Македонскиот јавен долг со околу 26% од БДП Xе релативно низок, но земјата заостанува зад другите земји во регионот поради лошата инфраструктура. Дали поддржувате поголемо другите земји во регионот поради лошата инфраструктура. Дали поддржувате поголемо другите земји во регионот поради лошата

задолжување поради побрз развој?инфраструктура. Дали поддржувате поголемо задолжување поради побрз развој?инфраструктура. Дали поддржувате поголемо

Умереното ниво на задолженост е голема предност за македонската економија. Релативно ниските трошоци за сервисирање

Може да се размисли за задолжување за приоритетни инвестиции

ЛиЛијА БурунчуКдИРеКТоР нА КАнцеЛАРИјАТА нА СвеТСКА бАнКА во МАКедонИјА

9

интервју

КАПИТАЛ БАнКАр 30 МАРТ 2012

не премина во негативна во текот на финансиската криза во 2008-2009 година. Исто така, растот на кредитите, до некаде, се забрза во последните неколку години и со околу 8% годишно е меѓу највисоките во регионот. Податоците за оптовареноста на македонските фирми покажуваат дека повеќето сектори добиваат соодветно финансирање. Исклучок е земјоделскиот сектор, каде што слабоста на пазарот на земјиште го отежнува користењето на земјата како обезбедување што влијае врз приливот на кредити во овој сектор. Меѓутоа, точно е и дека односот на заеми и депозити во Македонија е понизок отколку во другите земји во регионот, што укажува на одреден простор за проширување на кредитната активност. Истовремено, банките се жалат за недостиг од добри проекти. Нашата анализа покажува дека ограничувањата поврзани со пристапот до средства е повеќе нуспроизвод на неефикасноста на другите сектори (земјишна политика, финансиска и фискална дисциплина, извршување на обезбедувањата итн.) отколку директен резултат на монетарната политика. Понатамошниот развој на алтернативните инструменти за финансирање, како што се факторингот и лизингот, кои с$ уште се недоволно развиени, како и поддршката на малите и средни претпријатија за подобрување на капацитетите за управување и планирање може да го помогне подобрувањето на нивниот пристап до финансирање.

Рестриктивната монетарна политика е Xпроизвод и на напорите на централната банка да го одржува курсот на денарот стабилен и врзан за еврото. Дали мислите дека Македонија може да го смени овој режим и што би добила или загубила со тоа?

Можеби подобра квалификација на монетарната политика на земјата е

прилагодлива отколку рестриктивна. Сепак, монетарните услови денес се полабави отколку во повеќе земји во регионот и треба да се гледаат заедно со показателите за стабилноста на финансискиот сектор, општите економски перформанси и развојот на фискалните политики. Постојниот режим на курсот многу добро & служи на Македонија и е критичен за одржување на макроекономската стабилност. Тешко може да се квантифицираат потенцијалните девијации од постојниот режим. Поддржувачите на промената на режимот тврдат дека со тоа ќе се подобри конкурентноста на економијата. Меѓутоа, во економија каде што, според Анкетата за деловното опкружување и работењето на претпријатијата од 2008 година, уделот на увозот во крајните производи е повеќе од 50% (дури и 70% кај извозниците), придобивките од послабиот курс лесно би можеле да се поништат со поскапите инпути. Исто така, со напуштањето на сегашниот режим би се изгубило силното сидро на стабилноста, со што би се намалила предвидливоста и би се ограничила способноста на бизнисите и домаќинствата да донесуваат инвестициски одлуки засновани на информации.Дополнително, постојаните проценки на НБРМ и на ММФ покажуваат дека курсот не е преценет. Слабите резултати на економијата на некои фронтови повеќе се резултат на постоењето на структурна неефикасност, отколку на рестриктивноста на монетарната политика. Изгледа дека коренот на проблемите на македонската економија не е нејзината конкурентност со трошоците. Нашите проценки покажуваат дека Македонија страда од ниско ниво на софистицираност на производите. Производите што се извезуваат денес главно се истите производи што се

извезувале и пред повеќе од една деценија (со забележителни исклучоци благодарение на новите странски директни инвестиции). За Македонија да стане поконкурентна и за луѓето да заработуваат поголеми плати, економијата треба да престане да се потпира главно на производи со ниска додадена вредност, како што се непреработените земјоделски производи, едноставната облека и основните метали и да се пренасочи кон производство со повисока додадена вредност. Промената на режимот на курсот без справување со постојната неефикасност нема да ја подобри конкурентноста на економијата.

Еден од главните проблеми на државниот XБуџет е дека, според структурата на расходите, околу 85% од средствата се трошат за тековни расходи, а само околу 15% за инвестиции. Како да се смени тоа?

Наместо да ги делиме расходите на тековни и капитални, би сакала да предложам на нив да гледаме од аголот на продуктивни наспроти непродуктивни. Иако Македонија треба повеќе да троши за инфраструктурата за да го затвори јазот, на неа & требаат и мотивирани наставници, обучени лекари, искусни креатори на политиките, систем за социјална заштита што ќе ги заштити ранливите итн. Тоа ќе бара фундаментална промена на начинот на којшто работи јавниот сектор, фокусирајќи се на резултатите од јавните расходи, како што се вештините кои ги научиле студентите, здравјето на населението, соодветноста на социјалната заштита итн. Поголемите расходи за инфраструктура, секако ќе треба да се справат со наследството од недоволното финансирање во оваа област во последните неколку децении, но распоредувањето на тековните расходи ќе треба да се направи на начин кој дава

поттик за подобра работа на јавните сервиси. Веќе се преземени чекори во тој правец, вклучувајќи тука и програми финансирани од Светската банка, како што се проектот за условени парични трансфери и реформите во катастарот. Тоа се сложени реформи кои бараат многу време.

Според неофицијалните информации, Xјавната администрација има околу 180.000 вработени и ниту една од претходните влади не презема никакви мерки за намалување на бројот на вработени во јавниот сектор. Дали толку бројна јавна администрација & е потребна на земја со два милиони жители? Како да се реформира таа?

Различни бројки се спомнуваат за големината на владиниот сектор во зависност од дефиницијата што се користи. Според Државниот завод за статистика, генералната влада во 2009 година имаше нешто повеќе од 100.000 вработени, ниво кое оттогаш е стабилно. Правејќи меѓународни споредби, Македонија не отскокнува во поглед на бројот на вработени во администрацијата. Но, распоредот на вработените низ секторите може да биде проблем и некои сектори имаат вишок вработени, а други немаат доволно. Истражувањата покажуваат дека квалитетот на администрацијата е поважен од нејзината големина. Повеќе проценки утврдија бројни слабости во функционирањето на јавната администрација во Македонија и тие се отсликани во извештаите на ЕУ за напредокот на земјата. Иако реформирањето на јавната администрација е многу тежок процес, успешните примери од Македонија покажуваат дека Катастарот, Царинската управа, Управата за јавни приходи итн. се охрабрувачки знак дека промените можат да се направат.

ПроКредит Банка нуди специјализирана платформа на електронско банкарство за потребите на сметководителите. Ваквата банкарска услуга произлегува

од директниот контакт со сметководствените претпријатија, разбирање на нивниот бизнис-тек и е креирана во насока да го поедностави банкарското работење на клиентите, да заштеди време и пари.Ваквата платформа за електронско банкарство им овозможува на сметководителите брзо, едноставно и од своите канцеларии да ги менаџираат сопствените и сметките на нивните клиенти. Платформата нуди различни нивоа на овластување: најниско, кое му овозможува на сметководителот самостојно да печати изводи или промет на сметката бесплатно, до највисоко, со што сметководителот е овластен да врши целосни електронски трансфери од регистрација до потпишување налози на клиентот за кој е овластен да работи. Дополнително овозможува трансфер на средства од активните кредитни линии за подмирување на секојдневните обврски при недостиг на краткорочни ликвидни средства. Електронската платформа за сметководители нуди целосна флексибилност и точност во работењето, бидејќи е достапна 24/7, независно од работното време на експозитурите и овозможува приказ на состојбата на сметката во реално време (веднаш по извршување на плаќањето). Заштедата на трошоци за редовните плаќања е дури до 50%, а истовремено се

ПРоКРедИТ бАнКА Со ПЛАТфоРМА нА еЛеКТРонСКо бАнКАРСТво зА СМеТКоводИТеЛИ

банкарство скроенo според потребите на сметководствениот бизнис

Ваквата платформа за електронско банкарство им овозможува на сметководителите брзо, едноставно и од своите канцеларии да ги менаџираат сопствените и сметките на нивните клиенти

„Веруваме дека успехот на секое сметководствено претпријатие зависи од неколку фактори: искуство и знаење, добри контакти и лојални клиенти, професионална услуга, но и банкарски партнер, кој ќе го олесни и прилагоди банкарското работење на секојдневните текови на сметководствениот бизнис. Разбирањето на таквиот бизнис и специјализацијата на услугите за нивните потреби се единствените фактори кои го прават банкарското работење побрзо, поедноставно и подостапно. Од тие причини наша стратешка определба е да понудиме целосна и специјализирана банкарска услуга за различните бизниси, за кои е потребно посебно скроено банкарство.“, Горан Хаџипетров, директор на Девизија за физички лица во ПроКредит Банка

од неколку фактори: искуство и знаење, добри контакти и лојални клиенти, професионална услуга, но и банкарски партнер, кој ќе го олесни и прилагоди банкарското работење на секојдневните текови на сметководствениот бизнис. Разбирањето на таквиот бизнис и специјализацијата на услугите за нивните потреби се единствените фактори кои го прават банкарското работење побрзо, поедноставно и подостапно. Од тие причини наша стратешка определба е да понудиме целосна и специјализирана банкарска услуга за различните бизниси, за кои е потребно посебно скроено банкарство“, изјавија од ПроKредит Банка.Покрај услугата електронско банкарство, ПроKредит Банка нуди низа банкарски услуги за тековното работење и проширување на бизнисот, повторно прилагодени на специфичните потреби на сметководствените претпријатија.

одбегнува секојдневното доаѓање во банката. ПроKредит Банка за сите сметководители кои го водат својот бизнис преку платформата на електронско банкарство за сметководители нуди комплетна поддршка во управувањето со електронските трансакции, како: интерактивен водич за користење,

достапен 24/7 на интерет-страницата на ПроKредит Банка, можност за сторнирање на погрешно извршен налог доколку во најбрз рок е пријавен во Контакт центарот, како и можност за деблокада на блокирано корисничко име.„Веруваме дека успехот на секое сметководствено претпријатие зависи

10

банки

банкаР 30 МАРТ 2012 КАПИТАЛ

Се продава комерцијална банка СрбијаВо тек се подготовките за продажба на најдобрата српска банка, Комерцијална банка. Се шпекулира дека за купување на значаен дел од акциите се заинтересирани неколку светски банкарски бреднови.Според најавите, оваа банка треба да се продаде најдоцна до крајот на 2015 година, а следната недела ќе биде избрана компанијата-советник во продажниот процес. Приватизацијата ќе се случи веднаш по докапитализацијата, а меѓу заинтересираните е и германската Дојче банк. Српската влада е сопственик на 42,6% од капиталот на банката. Втор најголем акционер е Европската банка за обнова и развој со удел од 25%.

1.000Милијарди евра вкупно инјектираше Европската централна банка (ЕЦб) во

финансискиот систем на еврозоната за да им помогне на банките погодени од должничката криза. Таа на два наврати им обезебеди евтини

и поволни тригодишни кредити со каматна стапка од 1%.

алфа банк се откажа од спојување со Еуробанк? Грчката Алфа банк објави дека на следното генерално собрание ќе биде поништена одлуката за спојување со Eуробанк. Предлогот следува по преструктурирањето на грчкиот долг, што според Алфа банк, ќе има последици врз банкарскиот сектор.Спојувањето на двете банки, што беше одобрено од акционерите на 15 ноември 2011 година, требаше да доведе до создавање на најголемата банка во Југоисточна Европа. Алфа банк има државни обврзници во вредност двапати помала од вредноста на Eуробанк. Од најавата за спојување на банките, цената на акциите на Алфа банк се зголемија за 5,63%, а на Eуробанк за 5%. Аналитичарите наведуваат дека Алфа банк би можела да се подготвува за спојување со друга банка. Претставник на Eуробанк истакна дека спојувањето се уште има смисла, но ако Алфа банк не сака, тоа не може да се случи на сила.

70Милијарди евра изгубија грчките банки од почетокот на кризата во 2009 година, што претставува околу 30% од депозитите во

домашните банки, покажуваат последните подаоци на Министерството за финансии. Само

лани, Грците од своите сметки извлекле 35 милијарди евра, што е 16% од бруто домашниот

производ на земјата во минатата година.

инвестицискиот фонд на абу Даби купува третина од кралската банка на ШкотскаБританската централна банка е во преговори со Емиратот Абу Даби околу продажба на значителен дел од акциите што ги поседува државата во Кралската банка на Шкотска (РБС). Британската држава во моментов е сопственик на 82% од акциите на оваа банка.Според најавите, се преговара за продажба до една третина од државните акции. Банкарски експерти проценуваат дека продажбата најверојатно ќе биде направена со загуба и на штета на Велика Британија, затоа што сегашната вредност на акциите е помала од цената што тие ја имаа пред крајот на 2008 година, кога државата ги откупи во рамки на пакетот за спас на неколку британски банки од банкрот. Британската влада вложи 45,5 милијарди фунти од државниот буџетот за да спречи банкрот на РБС, со кој оваа угледна банка се соочи по штетната зделка со купувањето на пропадната холандска банка АБН-Амро.

827,5 милијарди евра овој месец изнесуваше

рекордниот износ на прекуноќни депозити кои европските банки ги депонираа во Европската

централна банка. Оваа сума покажува дека банките се уште не одлучиле што ќе прават со огромната ликвидност која ја имаат на располагање поради евтините и поволни

тригодишни кредити од ЕЦб. Депозитите се со ниска каматна стапка од 0,25%.

вЕСТи

На рускиот енер-гетски гигант Газпром му се брза да отвори банка во Србија пред почетокот на изградбата на

гасоводот Јужен поток, со цел полесно да ја финансира оваа инвестиција. Веќе е сигурно - руската Газпромбанк дефинитивно влегува на српскиот финансиски пазар за да му помогне на својот сопственик, Газпром, во реализацијата на неговиот амбициозен проект Јужен поток. Газпромбанк во Србија треба да почне со работа во втората половина од годинава. Нејзини приоритети ќе бидат изградбата на гасоводот Јужен поток, втората фаза од изградбата на складиштето за гас Банатски двор, гасната централа Србијагас, а логично е и да ги следи руските инвестиции во Србија, како НИС (Нафтена индустрија Србија) и Лукоил. „Банката нема да купи ниту една од постоечките банки во Србија, туку ќе добие гринфилд-лиценца. Србијагас ќе има една третина, а

Газпромбанк две третини од сопственоста над заедничката финансиска институција“, изјави Душан Бајатовиќ, директор на Србијагас. Тој додава дека целата д о к у м е н т а ц и ј а з а основањето на банката е готова, нацрт-договорот е з авршен, в о тек се разговорите со владата, а

наскоро треба да пристигнат и руските партн ер и з а

потпишување на меморандумот за соработка. Потоа, владата на

Србија треба да го одобри целосниот проект.„Без оглед на исходот од претстојните избори во мај, банката ќе биде оперативна во втората половина од годината“, нагласи Бајатовиќ. Србијагас и руската државна компанија Газпром, која е мнозински сопственик на НИС и учествува во изградбата на гасоводот Јужен поток, во Србија веќе имаат заедничка осигурителна компанија, Согас, која доби дозвола за работа од Народната банка на Србија (НБС) на крајот од минатата година. Банка вредна 14,6 милијарди долариВо август минатата година 4,5% од Газпромбанк беа продадени на Гасфонд, најголемиот руски пензиски фонд, кој исто така е во сопственост на Газпром, за 662 милиони долари. Тоа значи дека рускиот монопол во бизнисот со гас ја проценува својата банка на 14,6 милијарди долари и дека таа е во одлична финансиска состојба.

За многу аналитичари на банкарскиот сектор во Русија, Газпромбанк претставува еден вид енигма. Банката успешно работи на пазарот од 1990 година, а минатата година ја заврши со профит од 1,32 милијарди долари. Основана е од најголемиот светски производител и извозник на гас, Газпром, со цел да им овозможи финансиски услуги на компаниите од гасната индустрија. Газпромбанк со годините стана лидер во банкарскиот сектор во Русија, па сега се наоѓа на трето место според големината на нето-активата, со околу 34 милијарди долари, веднаш по двете државни банки, Сбербанк и ВТБ. Газпромбанк најчесто се шири таму каде што Газпром го насочува својот бизнис. Покрај стратешките инвестиции во гасната и нафтената индустрија и во медиумскиот бизнис, односно сите сектори во кои работи Газпром, банката с$ почесто зазема водечки позиции и на пазарите на капитал, консултантскиот бизнис и во проектното финансирање. Во моментов Газпромбанк работи во Русија, Белорусија, Швајцарија и во Ерменија, а има свои претставништва и во Кина, Монголија и во Индија. Гринфилд-инвестиција - најпогоден влез во Србија за ГазпромУште од 2008 годи-на Га зпромбанк б ар а н ачин и д а влезе на српскиот

Газпромбанк во Србија треба да почне со работа во втората половина од годинава, а нејзини приоритети ќе бидат изградбата на гасоводот Јужен поток, втората фаза од изградбата на складиштето за гас Банатски двор, гасната централа Србијагас. Логично е и да ги следи руските инвестиции во Србија, како НИС (Нафтена индустрија Србија) и Лукоил

инвестиција. Веќе е сигурно - руската Газпромбанк дефинитивно инвестиција. Веќе е сигурно - руската Газпромбанк дефинитивно инвестиција. Веќе е сигурно -

влегува на српскиот финансиски пазар за да руската Газпромбанк дефинитивно влегува на српскиот финансиски пазар за да руската Газпромбанк дефинитивно

сопственоста над заедничката финансиска институција“, изјави Душан Бајатовиќ, директор на Србијагас. изјави Душан Бајатовиќ, директор на Србијагас. изјави Душан Бајатовиќ,

Тој додава дека целата д о к у м е н т а ц и ј а з а основањето на банката е д о к у м е н т а ц и ј а з а основањето на банката е д о к у м е н т а ц и ј а з а

готова, нацрт-договорот е з авршен, в о тек се разговорите со владата, а

наскоро треба да пристигнат разговорите со владата, а

наскоро треба да пристигнат разговорите со владата, а

и руските партн ер и з а потпишување на меморандумот

за соработка. Потоа, владата на потпишување на меморандумот

за соработка. Потоа, владата на потпишување на меморандумот

Србија треба да го одобри целосниот проект.за соработка. Потоа, владата на

Србија треба да го одобри целосниот проект.за соработка. Потоа, владата на

1,32 милијарди долари изнесува профитот на Газпромбанк во 2011 година

Газпромбанк две третини од сопственоста над заедничката

За многу аналитичари на банкарскиот сектор во Русија, Газпромбанк претставува еден вид За многу аналитичари на банкарскиот сектор во Русија, Газпромбанк претставува еден вид За многу аналитичари на банкарскиот сектор

Газпромбанк во Србија треба да почне со работа во втората половина од годинава, а нејзини приоритети ќе бидат изградбата на гасоводот Јужен поток, втората фаза од изградбата на складиштето за гас Банатски двор, гасната централа Србијагас. Логично е и да ги следи руските инвестиции во Србија, како НИС (Нафтена индустрија Србија) и Лукоил

Газпромбанк две третини од сопственоста над заедничката 1,32

Газпромбанк влегува во Србија за да финансира капитални проекти

васе Целеска[email protected]

Душан бајатовиќдиректор на Србијагас

Банката нема да купи ниту една од постоечките банки во Србија, туку ќе добие гринфилд-лиценца. Србијагас ќе има една третина, а Газпромбанк две третини од сопственоста над заедничката финансиска институција.

ЈужЕн пОТОк низ СРбиЈа ќЕ пОчнЕ Да СЕ ГРаДи на кРаЈОТ ОД 2012Директорот на јавното претпријатие

Србијагас, Душан Бајатовиќ, објаснува дека најдоцна до крајот на ноември или на почетокот на декември годинава ќе почне изградбата на гасоводот Јужен поток низ Србија. Српската власт моментално ги разгледува прашањата за експропријација на земјиштето, како и за самата траса на гасоводот. Бајатовиќ очекува овие процедури, кои & претходат на изградбата, да завршат најдоцна до јуни, по што ќе следува ревизија на проектор, а потоа ќе започне изградбата на гасоводот за транспорт на гас од Русија преку Црното Море и Бугарија до Австрија.

банки

11банкаР 30 МАРТ 2012КАПИТАЛ

Газпромбанк најчесто се шири таму каде што Газпром го насочува својот бизнис, односно ги следи секторите во кои работи Газопром - стратешките инвестиции во гасната и нафтената индустрија и во медиумскиот бизнис

34 милијарди долари изнесува активата на Газпромбанк

With head and heart in fi nance

Дали искуството може да се купи?

Имате контрола и безбедни сте или имате доверба и жалите поради тоа?

Дали добриот совет ќе ме чини скапо?

Глобални предизвици – светски решенијаОдлуки е потребно да се донесуваат секојдневно. ЕОЅ ви помага да ги донесете вистинските. Ние обезбедуваме финансиски услуги во полето на маркетинг, информации за ризици, раководење со побарувања и платежни услуги, и нудиме поддршка за сите прашања кои се однесуваат на профитабилни клиентски односи – со фокус и разбирање, а користејќи ја мрежата ширум светот. Повеќе детали можете да најдете на www.eos-matrix.mk.

120215_250x191_EOS_MK.indd 1 15.02.2012 10:32:18 Uhr

к о м е р ц и ј а л е н о г л а с

алексеј Милерпретседател на управниот одбор на Газпром

Газпромбанк е потполно подготвена да инвестира во Србија со цел да го поддржи проектот Јужен поток.

финансиски пазар. Откако српските медиуми ги обелоденија првите најави за влез на Газпромбанк, шпекулациите се проширија во насока дека рускиот гигант сака да купи една од странските банки во земјата и на тој начин да го осигура сопствениот влез во Србија.

Според написите во медиумите, Газпромбанк беше заинтересирана

да купи „една помала банка во Србија во која има австрски капитал“ или да го купи пакетот српски и словачки акции во унгарската банка ОТП за 300 милиони евра. Австриските медиуми тогаш ја потврдија информацијата дека рускиот гигант е заинтересиран за купување на унгарската ОТП банка во Србија, што за многумина беше чудно поради некомпати-билноста на природата на финансиското работење на двете банки. Но, по долги преговори, коишто се водеа паралелно со договорот за партнерство во гасоводот Јужен поток низ Србија, Русите на крајот од минатата година се одлучија да влезат на српскиот пазар преку гринфилд-инвестиција. Минатиот ноември Србија ја посeти претседателот на управниот одбор на Газпром, Алексеј Милер, кој уште тогаш најави дека Газпромбанк е подготвена за влез во Србија. Тогаш Согас, фирма-ќерка на Газпром од областа на осигурувањето, доби дозвола за работа во Србија, па беше прашање на време кога ќе може Газпром да ги заокружи своите инвестиции во Србија. Бајатовиќ, генерален директор на јавното претпријатие Србијагас, тогаш истакна дека со влезот на Газпромбанк на српскиот пазар ќе се заокружи присуството на државниот и на приватниот руски капитал во финансискиот сектор на Србија.

Сопственичка структура на Газпромбанк:

41,73% X од акциите му припаѓаат на Газпром

46,92% X од акциите му припаѓаат на недржавниот пензиски фонд Газфонд

7,4% X од акциите & припаѓаат на компанијата Новфинтех Лтд.

3,8% X од акциите му припаѓаат на ОАО Газ-тек, фирма-ќерка на Газпром

0,87% X од акциите му припаѓаат на менаџментот на банката

12

финансиска криза

Банкар 30 март 2012 КаПИтаЛ

Леман брадерс излезе од банкрот! ДаЛи светот изЛегува оД кризата?

Симболот на најголемата глобална економска криза досега, пропаднатата американска инвестициска банка Леман брадерс, на почетокот од овој месец излезе од банкрот и влезе во процес на ликвидација во кој нејзините бројни доверители ќе успеат да добијат барем дел од своите пари

Ако случајно заборавивте, инвестицискиот гигант Леман брадерс банкротираше на 15 септември 2008 година, а неговиот банкрот, кој е најскап во американската корпоративна историја, го означи почетокот на финансиската криза

1884 Хенри Леман, имигрант од Германија, отвора мала продавница во Монтгомери, Алабама

1850 Хенри се здружува заедно со своите браќа Емануел и Мајер и работат под името Леман брадерс

1929 Се оформува корпорацијата Леман и прераснува во инвестициска компанија

1975 Леман брадерс ја преземаат компанијата Абрахам енд Ко.

1984 Американ експерс ја презема Леман брадерс и ја спојува со компанијата Ширсон

1993 Американ експерс ја одвојува Ширсон од Леман брадерс, банката почнува да делува самостојно

1994 Леман брадерс излегува на берзата во Њујорк

1999 Леман стратешки почнува соработка за Банката на Токио - Мицубуши

2002 Леман ја основа дивизијата за управување со средства и ја презема компанијата Линколн капитал менаџмент

2003 Леман ги презема инвестициските банки Неубергер Берман и Кросроадс груп

2007 Леман пријавува рекордно висок профит и четврта година по ред со акциите на банката најмногу се тргува на берза

кратка историја на Леман БраДерс:

васе Целеска[email protected]

Некогашниот американски инвестициски гигант Leh-man Brothers (Леман брадерс), чие пропаѓање се смета за официјален старт на најголемата глобална економска криза, на почетокот од овој месец излезе

од банкрот и наредниот месец ќе почне со првите исплати на клиентите на кои им ги загуби парите. Сепак, и понатаму остануваат споровите, вклучувајќи го и тој за банкротот на британската филијала на Леман, кон која беа пренасочени милијарди долари, како и мултимилијардерските тужби против гигантите ЈП Морган Чејс и Ситигруп.Иако поранешната Леман брадерс веќе не постои, бидејќи заедно со основниот брокерки бизнис беше продадена на Барклис капитал и на Номура во 2008 година, „родителскиот“ холдинг на Леман останува во

бизнисот и управува со продажбата на имотот. Кредиторите тогаш се согласија со планот да & остават време на компанијата да ја максимизира својата вредност, наместо да ја ликвидираат во брза продажба. Овие напори вклучуваат борба за целосна сопственост над Archstone (Арчстоун), групацијата за менаџмент на средства, од косопствениците - Банката на Америка и Барклис. Реорганизираниот борд на директори во Леман брадерс вклучува врвни извршни директори од банкарскиот сектор, како Овен Томас, поранешен извршен директор на Морган Стенли Азија, за кого се очекува да стане претседател на новиот управен одбор на банката. Неговите канцеларии и понатаму се наоѓаат наспроти поранешните канцеларии на Леман брадерс на Менхетен, кои сега ги зазема Барклис капитал со околу 430 вработени. Во еден момент, менаџерите на Леман се надеваа дека ќе оформат компанија за управување со имот, наречена Ламко, која требаше да го подели капиталот на вработените што останале во компанијата.

Но, кредиторите го одбија планот најмногу поради трошоците.Компанијата досега собра 28 милијарди долари готовина, продавајќи дел од својот имот, како на пример, уметничките дела од Такаши Мураками на акукција во Сотби и уделите во неколку скијачки центри. Управувачкото тело на Леман брадерс сега очекува да добие околу 65 милијарди долари, откако конечно ќе се продадат Арчстоун и уште неколку имоти, меѓу кои и две депозитни банки, за да ги покријат побарувањата поголеми од 350 милијарди долари. Ова ќе & овозможи на компанијата да враќа околу 18 центи за долар долг. Некои од инвеститорите кои купија дел од долгот на Леман брадерс по кризни цени најверојатно остварија профит. На пример, хеџ-фондот Paulson & Co. може да оствари профит од околу 550 милиони долари. Од друга страна, сопствениците на обврзници треба да добијат 21,1 цент на долар. Меѓу другите, победници се и менаџерите кои го спроведуваа банкротот на Леман брадерс.

Адвокатите и нивните помошници кои ја водеа банката низ процесот на „Поглавје 11“, правниот израз за банкрот во САД, наплатија 1,6 милијарди долари за услуги, а компанијата која работеше на распределба на имотот, Алварез енд Маршал, заработи 512 милиони долари. Овие високи суми предизвикаа критика од кредиторите, кои пак го поставија Кенет Феинберг, поранешниот „платежен цар“ на Волстрит, да ги надгледува парите. Како и да е, околу 0,2% од тогашните вкупни средства на Леман, кои пред банкротот изнесуваа 691 милијарди долари, беа потрошени во банкротот, што е значително помала сума од спинот кој се направи за време на банкротот на Енрон, кога беа потрешени 2% од вкупните средства на компанијата. Сепак, и покрај големината и комплексноста на случајот, банкротот на Леман брадерс заврши релативно брзо, за 3,5 години. Распродажба во текВо случајот на Леман брадерс, излегувањето од банкрот значи дека банката која опстои 161

65 милијарди долари треба да собере банката за да им ги подели на доверителите

30 милијарди евра е готовината со која располага, а со која се стекна во постапката за продажба на имотот

13Банкар 30 март 2012КаПИтаЛ

финансиска криза

Леман брадерс излезе од банкрот! ДаЛи светот изЛегува оД кризата?

година сега може слободно да го распродаде „остатокот од остатоците“ на својот имот и парите со кои располага да им ги подели на многубројните доверители, бидејќи за нејзнита работа веќе не одлучува њујоршкиот суд, туку новата управа. Откако ќе заврши ликвидацијата на имотот и Леман ги подмири долговите кон доверителите, банката конечно ќе стави „клуч на врата“. Но, тоа нема да се случи преку ноќ, бидејќи актуелниот главен извршен директор на Леман брадерс, Брајан Маршал, изјави дека продажбата на имотот ќе трае до 2014 година. Неговата цел е Леман да собере 65 милијарди долари, кои ќе им ги подели на бројните доверители, меѓу кои нормално има многу звучни имиња.Леман брадерс веќе располага со околу 30 милијарди долари готовина, со кои се стекна преку продажба на имот во текот на постапката за банкрот, но во моментов од нив слободни се само 18 милијарди долари, а поголемиот дел наскоро ќе им биде поделен на доверителите. Првите исплати ќе започнат на 17 април. Од банката соопштија дека во првиот „бран“ сигурно ќе бидат вратени барем 10 милијарди долари. Од банката во февруари најавија дека на кредиторите може да им исплатат и повеќе средства, меѓу 12 милијарди и 14,7 милијарди долари, но објаснија дека конечниот износ на исплати најмногу зависи од резервациите кои мора да ги задржат поради отштетените барања кои с$ уште се на суд.

Најмногу средства за комерцијални записиДоколку с$ уште активните судски постапки паднат во вода и побарувањата на доверителите на Леман брадерс останат на актуелните 370 милијарди долари, а банката на крајот успее да исплати 65 милијарди долари, просечниот инвеститор во Леман ќе добие по 18 центи за секој долар што го вложил во банката, пишува Блумберг. Секако, некои од инвеститорите ќе добијат повеќе од други. Така, според актуелниот план презентиран пред судот од сопствениците на обврзници во Леман брадерс, меѓу кои се наоѓа и хеџ-фондот на Џон Полсон, ќе добијат по 21 цент за секој вложен долар. Доверителите кои бараат поврат на вложувањата во финансиски деривати, односно финансиски изведници, а

меѓу нив е и некогаш најголемиот конкурент на Леман и единствената инвестициска банка која ја помина кризата солидно, Голдман сакс, треба да добие меѓу 28 и 32 центи за секој вложен

долар во Леман пред банкротот. Уште подобро од Голдман сакс ќе поминат сопствениците

на комерцијални записи, на кои Леман за секој вложен долар ќе им исплати меѓу 48 и 56 центи, што значи дека некои ќе успеат да спасат повеќе од половина од вложените пари. Спасител на пазарот на капитал?Според американските медиуми, исплатата на Леман брадерс ќе донесе една многу интересна „капиталистичка

иронија“, бидејќи инвеститорите моментално сметаат дека тие пари ќе

завршат во акции и во обврзници, кои истовремено може да го „лансираат“ пазарот на капитал.Директорот на хеџ-фондот НајнАлфа, Камал Касера, смета дека ќе се појават вишок пари кои ќе доаѓаат на пазарот во вид на акции и дека тоа ќе предизвика раст на пазарот на капитал.

Леман брадерс нема да биде сам во „фрлањето пари на пазарот“, бидејќи од

банкрот треба да излезе и пропаднатата компанија Вашингтон мјучуал, која во рок од 10 дена ќе треба да им исплати на доверителите пет милијарди евра. Но, додека секој ден е с$ поочигледно дека европските банки добар дел од своите пари ги паркираат во ЕЦБ преку прекуноќни депозити, инвеститорите очекуваат дека парите од Леман

брадерс ќе завршат на пазарот, бидејќи главно ќе ги добијат инвестициските

компании и фондовите, кои треба да ги искористат за вложување во акции, обврзници и недвижности. Главниот глобален стратег на фондот ТЦВ, Комал Шри-Кумар, за CNNMoney изјави дека е многу веројатно тие пари да бидат краткорочна стимулација на пазарот затоа што големата ликвидност, а и решавањето на несигурноста на пазарот може да биде позитивно. „Тоа нема да биде долгорочна стимулација, но сигурно ќе го поттикне пазарот барем два

месеци“, заклучува тој. Последните месеци на Леман брадерсНо, како започна с$? Во 2008 година, Леман се

соочи со невидени загуби поради ефектите од хипотекарната криза во САД.

Загубата на Леман брадерс настана како резултат на преголемите

позиции во осигурувањето на хипотекарните транши. Дали Леман тоа го направи затоа што едноставно не можеше да ги продаде пониско оценетите обврзници или направи свесна одлука за да ги задржи, с$ уште не е познато. Во секој случај, големите загуби

натрупани поради евтините хипотекарни хартии од вредност,

а поддржани во 2008 година, ја отворија дупката во која влезе Леман подоцна. Втор квартал 2008 година: Леман објави загуба од 2,8 милијарди долари и

Фактот што Леман брадерс 3,5 години подоцна излезе од банкрот не значи дека некогаш четвртата најголема инвестициска банка во САД ќе доживее финансиска трансформација и веднаш ќе стане успешна, како што тоа го направија и другите компании на кои кризата им донесе банкрот, како на пример, Џенерал моторс и Крајслер

2007 Америка влегува во хипотекарна криза

јуни,2008 Леман брадерс објавува загуба во вториот квартал од 2,8 милијарди долари, отпушта 6% од работната сила

август,2008 Леман брадерс објавува загуба во третиот квартал од 3,9 милијарди долари

септември,2008 Леман брадерс поднесува барање за банкрот

беше принудена да продаде шест милијарди долари од своите средства. Само во првата половина од 2008 година, акциите на Леман брадерс загубија 73% од својата вредност. Август 2008 година: Банката најави дека ќе отпушти 6% од вкупната работна сила, односно 1.500 вработени. Поради ситуацијата во која се најде, во август 2008 година, Леман брадерс доби понуда за преземање од државната Корејска развојна банка, но оваа зделка се покажа како неуспешна поради тешките услови поставени од американските регулатори. Откако Корејската развојна банка се откажа, акциите на Леман брадерс паднаа за 45%. 10 септември 2008 година: Леман објави загуба од 3,9 милијарди долари и соопшти дека има намера да го продаде мнозинскиот удел од инвестицискиот бизнис. Овој ден вредноста на акциите на банката се намалија за 7%. 13 септември 2008 година: Тимоти Гајтнер, тогашниот претседател на Банката на федерални резерви на Њујорк, повика состанок за иднината на Леман, каде што беше разгледана можноста за итна ликвидација на средствата. Од банката соопштија дека се во преговори со Банката на Америка и банката Барклис, за можна продажба на компанијата.

14 септември 2008 година: „Њујорк тајмс“ објави дека преговорите за купување на Леман брадерс завршија.

Наредниот ден Леман брадерс поднесе барање според членот 11

за заштита од банкрот, со што и официјално банкротира.

Глобалните финансиски пазари беа потресени откако историската американска инвестициска банка поднесе барање за заштита од банкрот. „Браќата Леман: тоа

е страшно! Смрт!“, со овие зборови се разбуди

светот пред 3,5 години, на 15 септември 2008 година.

По неколкумесечната агонија, четвртата најголема инвестициска банка во САД ги поднесе документите за банкрот и на тој

начин ја повлече Америка и останатиот дел од светот во спиралата на една

од најлошите финансиски кризи досега. Колапсот на Леман

пројави мноштво испаничени луѓе, вклучително и тие од политичката и бизнис-елитата.Замрзнатите пазари го запреа протокот на пари меѓу банките, чија примарна улога е да посредуваат во

менаџирањето со капиталот. Владите интервенираа и

започнаа масовно спасување на она што е „преголемо за да се дозволи да падне“. Останатото е историја...

подели на многубројните

нејзнита работа веќе не

случи преку ноќ, бидејќи актуелниот главен извршен директор на

да добие меѓу 28 и 32 центи за секој вложен долар во Леман пред банкротот. Уште подобро

да добие меѓу 28 и 32 центи за секој вложен долар во Леман пред банкротот. Уште подобро

да добие меѓу 28 и 32 центи за секој вложен

од Голдман сакс ќе поминат сопствениците на комерцијални записи, на кои Леман за секој вложен долар ќе им исплати меѓу 48 и 56 центи, што значи дека некои ќе успеат да спасат повеќе од половина од вложените пари. Спасител на пазарот на капитал?Според американските медиуми, Спасител на пазарот на капитал?Според американските медиуми, Спасител на пазарот на капитал?исплатата на Леман брадерс ќе донесе Според американските медиуми, исплатата на Леман брадерс ќе донесе Според американските медиуми,

една многу интересна „капиталистичка иронија“, бидејќи инвеститорите една многу интересна „капиталистичка

иронија“, бидејќи инвеститорите една многу интересна „капиталистичка

моментално сметаат дека тие пари ќе завршат во акции и во обврзници, кои

моментално сметаат дека тие пари ќе завршат во акции и во обврзници, кои

моментално сметаат дека тие пари ќе

691милијарда долари изнесуваа вкупните средства на Леман брадерс пред банкротот

исплати ќе започнат на 17 април. Од

капитал. Леман брадерс нема да биде сам во

„фрлањето пари на пазарот“, бидејќи од Леман брадерс нема да биде сам во

„фрлањето пари на пазарот“, бидејќи од Леман брадерс нема да биде сам во

банкрот треба да излезе и пропаднатата „фрлањето пари на пазарот“, бидејќи од

банкрот треба да излезе и пропаднатата „фрлањето пари на пазарот“, бидејќи од

компанија Вашингтон мјучуал, која во рок од 10 дена ќе треба да им исплати

компанија Вашингтон мјучуал, која во рок од 10 дена ќе треба да им исплати

компанија Вашингтон мјучуал, која во

на доверителите пет милијарди евра. Но, додека секој ден е с$ поочигледно на доверителите пет милијарди евра. Но, додека секој ден е с$ поочигледно на доверителите пет милијарди евра.

дека европските банки добар дел од Но, додека секој ден е с$ поочигледно дека европските банки добар дел од Но, додека секој ден е с$ поочигледно

своите пари ги паркираат во ЕЦБ преку прекуноќни депозити, инвеститорите очекуваат дека парите од Леман

брадерс ќе завршат на пазарот, бидејќи очекуваат дека парите од Леман

брадерс ќе завршат на пазарот, бидејќи очекуваат дека парите од Леман

главно ќе ги добијат инвестициските брадерс ќе завршат на пазарот, бидејќи

главно ќе ги добијат инвестициските брадерс ќе завршат на пазарот, бидејќи

компании и фондовите, кои треба да ги главно ќе ги добијат инвестициските

компании и фондовите, кои треба да ги главно ќе ги добијат инвестициските

искористат за вложување во акции, обврзници компании и фондовите, кои треба да ги

искористат за вложување во акции, обврзници компании и фондовите, кои треба да ги

0,2%од вкупните средства беа потрошени во постапката за банкрот

на актуелните 370 милијарди долари,

хеџ-фондот на Џон Полсон, ќе добијат по 21

од хипотекарната криза во САД. Загубата на Леман брадерс настана

од хипотекарната криза во САД. Загубата на Леман брадерс настана

од хипотекарната криза во САД.

како резултат на преголемите позиции во осигурувањето на хипотекарните транши. Дали Леман тоа го направи затоа што едноставно не можеше да ги продаде пониско оценетите обврзници или направи свесна продаде пониско оценетите обврзници или направи свесна продаде пониско оценетите

одлука за да ги задржи, с$ обврзници или направи свесна одлука за да ги задржи, с$ обврзници или направи свесна

уште не е познато. Во секој случај, големите загуби уште не е познато. Во секој случај, големите загуби уште не е познато. Во секој

натрупани поради евтините хипотекарни хартии од вредност,

а поддржани во 2008 година, ја отворија дупката во која влезе Леман подоцна.

370милијарди долари изнесуваат побарувањата на доверителите

Откако Корејската развојна банка се откажа, акциите на Леман брадерс паднаа Откако Корејската развојна банка се откажа, акциите на Леман брадерс паднаа Откако Корејската развојна банка



Наредниот ден Леман брадерс

за заштита од банкрот, со што и поднесе барање според членот 11

за заштита од банкрот, со што и поднесе барање според членот 11

официјално банкротира. за заштита од банкрот, со што и

официјално банкротира. за заштита од банкрот, со што и

Глобалните финансиски пазари беа потресени откако историската американска инвестициска банка поднесе барање американска инвестициска банка поднесе барање американска инвестициска

за заштита од банкрот. банка поднесе барање за заштита од банкрот. банка поднесе барање

„Браќата Леман: тоа е страшно! Смрт!“, со „Браќата Леман: тоа

е страшно! Смрт!“, со „Браќата Леман: тоа

овие зборови се разбуди е страшно! Смрт!“, со

овие зборови се разбуди е страшно! Смрт!“, со

светот пред 3,5 години, на 15 септември 2008 година.

21цент за секој вложен долар ќе добијат сопствениците на обврзници на Леман брадерс

долари и соопшти дека има намера да го продаде мнозинскиот удел од инвестицискиот бизнис. Овој да го продаде мнозинскиот удел од инвестицискиот бизнис. Овој да го продаде мнозинскиот удел

итна ликвидација на средствата. Од банката

дел од светот во спиралата на една од најлошите финансиски кризи

дел од светот во спиралата на една од најлошите финансиски кризи

дел од светот во спиралата на една

досега. Колапсот на Леман пројави мноштво испаничени луѓе, вклучително и тие од политичката и бизнис-

луѓе, вклучително и тие од политичката и бизнис-

луѓе, вклучително и тие

елитата.Замрзнатите пазари го запреа протокот на пари меѓу банките, го запреа протокот на пари меѓу банките, го запреа протокот на

чија примарна улога е да посредуваат во

менаџирањето со капиталот. Владите интервенираа и

започнаа масовно спасување на она што е „преголемо за да се

56центи за секој вложен долар најмногу ќе добијат имателите на комерцијални записи

18 центи за секој вложен долар во Леман брадерс ќе добие еден просечен инвеститор кој ги загубил своите пари во банкротот

32центи за секој вложен долар најмногу ќе добијат доверителите кои инвестирале во финансиски деривати преку Леман брадерс

14

FUN MONEY

КАПИТАЛБАНКАР 30 МАРТ 2012

Вообичаено, банкарите важат за менаџери коишто добиваат високи плати и бонуси, „кешираат“ многу пари и генерираат големи богатства. Всушност, тоа го потврдува и рангирањето на „Форбс“ на најбогатите луѓе во светот, каде што

голем дел од листата ја окупираат банкари од целиот свет. Според годинешната листа со најбогати луѓе во светот на „Форбс“, најбогат банкар е Џозеф Сафра, сопственик на банкарската групација Сафра во Бразил. Неговиот имот се проценува на вредност од околу 14 милијарди долари, со што тој е најбогатиот банкар во Бразил и во светот. Сепак, на листата со најбогати на „Форбс“ му припадна дури 52-то место. Иако последните неколку години банкарскиот сектор се соочи со тешка финансиска криза, многу банки објавија загуби, а дел од нив дури и банкротираа, банкарите не ги загубија своите високи плати. Меѓутоа, се намалија нивните финансиски привилегии што ги

добиваа дополнително, како што се бонусите. Неколку големи познати банкарски брендови објавија дека годинава нема да делат бонуси на менаџерите, додека пак, некои само планираат да ги намалат бонусите, но не и да ги скратат целосно. Швајцарскиот банкарски гигант UBS соопшти дека бонусите за вработените за 2011 година ќе бидат намалени за 40%, на 2,2 милијарди евра. Падот на профитот кој е предизвикан од пазарните тешкотии доведе до намалување на бонусите.Бонусите во инвестициското банкарсто се намалени за околу 60% како резултат на скандалите поврзани со неовластеното тргување и минатогодишното слабо работење. Наградите за вработените исто така се намалени, со оглед на тоа што нето-профитот на UBS минатата година е намален - од 7,53 милијарди франци во 2010 година на 4,16 милијарди во 2011 година.Владата во Британија, на пример, ги предупреди банкарите чии банки добија

државна помош за справување со последиците од кризата да внимаваат и да бидат одговорни. Поради тој притисок, претседателот на Кралската банка на Шкотска (Royal Bank of Scotland - RBS) се откажа од годишниот бонус, а потоа пред политичкиот притисок попушти и генералниот директор и се откажа од бонусот од повеќе од милион евра, кој во Велика Британија предизвика огорченост кај јавноста и чувство на непријатност во владата. Генералниот директор Стивен Хестер требаше да прими годишен бонус од 1,15 милиони евра, а тоа е малку помалку од половина од сумата со којашто минатата година беше награден покрај платата од 1,2 милиони фунти.Извонредно високиот бонус на челникот на банката, која е во 82% сопственост на државата откако беше спасена од превисоките трошоци во текот на финансиската криза во 2008 и 2009 година, предизвика жестоки расправии и критики на конзервативниот премиер Дејвид Камерон. По сеопштиот притисок, генералниот директор на Кралската банка на Шкотска,

Стивен Хестер, ја извести банката дека се откажува од бонусот. Британскиот министер за финансии, Џорџ Озборн, ваквата одлука на Хестер ја прими со големо олеснување.Меѓутоа, се очекува оваа година азиските банкари да профитираат повеќе. Се очекува нивната заработка да се зголеми за 5%, додека растот на приходите на нивните колеги од Америка ќе биде само 2,5%.Азиските финансиски институции во 2011 година биле принудени да ги зголемат платите на своите вработени за 4,5% со цел да привлечат квалификуван персонал.Платата, која не претставува единствен приход на банкарите, значително порасна по заострувањето на мерките од надзорните органи. Некои банки почнаа да исплаќаат бонуси и во вид на акции.Бонусите на американските банкари во 2008 година се намалени за прв пат по седум години, бидејќи американските банкари беа обвинети дека ја испровоцирале глобалната финансиска криза.

НАјПЛАТеНИ бАНКАРИ во свеТоТСпоред годинешната листа со најбогати луѓе во светот на „Форбс“, најбогат банкар е Џозеф Сафра, сопственик на банкарската групација Сафра во Бразил. Неговиот имот се проценува на вредност од околу 14 милијарди долари, со што тој е најбогатиот банкар во Бразил и во светот. Сепак, на листата со најбогати на „Форбс“ му припадна дури 52-то место

Џозеф СафраGrupo Safra

13,8 млрд. $

ЗаНимливоСт:тој е најбогатиот банкар во Бразил, но и во целиот свет

Луис Карлос СармиентоGrupo Aval Acciones y Valores

12,4 млрд. $

државаКоЛумБијА

ЗаНимливоСт: донираше 400 станови за колумбиски семејства чии домови настрадаа во природни непогоди

Питер КелнерPPF

12 млрд. $

државаЧешКА

ЗаНимливоСт: пред да стане мили-јардер се занимавал со продавање канце-лариски материјали

Сулејман Ал РаџиAl Rajhi bank

5,9 млрд. $

ЗаНимливоСт: има 23 деца

државаСАудиСКА АРАБијА

Андре естевезBTG Pactual

3 млрд. $

државаБРАзиЛ

ЗаНимливоСт: започнал да работи во ит-одделот во банката, но стигнал до главен извршен директор

Рустам ТарикоRussian Standard bank

1,5 млрд. $

ЗаНимливоСт: тој ја создаде вотката „руски стандард“

Педро мореира СалесItau Unibanco

2,7 млрд. $

ЗаНимливоСт: тој е присутен во банката од неговото раѓање, бидејќи татко му бил на чело на Uni-banco неколку децении


Тех Хонг ПиоPublic bank

5 млрд. $

ЗаНимливоСт:во малезија тој важи за национален херој

државамАЛезијА

Абдул Азиз Ал ГураирMashreq

2,6 млрд. $

ЗаНимливоСт: во моментов тој планира големи инвестиции во либија

државаоБедиНеТи

АРАПСКи емиРАТи

Роман АвдеевCredit bank of Moscow

1,3 млрд. $

ЗаНимливоСт: има 20 деца, од кои дури 16 се посвоени

државаРуСијА

државаРуСијА


1 2 3 4 5

6 7 8 9 10

15

РЕПОРТАЖА

КАПИТАЛ БАНКАР 30 МАРТ 2012

Македонија има поволна бизнис клима, а за вашите инвестициии слободно можете да сметате на сигурна финансиска поддршка од нашата банка – со овие зборови менаџментот на

Шпаркасе банка одигра улога на промотор на инвестициските можности на земјата во местото каде што е основана банката, Грац, Австрија. Повеќе од 30 австриски компании, клиенти на Штаермеркише Шпаркасе банка од Австрија, ги слушнаа условите што ги нуди Македонија за странските инвеститори, а банката им вети целосна финансиска поддршка за нивните проекти. На шестата годишна конференција Check In Southeast Europe во организација на австриската групација Штаермеркише Шпаркасе и Австриската стопанска комора, која ги обедини највлијателните личности од политиката и деловната бизнис сфера од земјите на Југоисточна Европа, во фокусот беше Македонија и нејзините бизнис потенцијали, соработката со Австрија, особено со компаниите од регионот Штаерска, кои се

насочени кон проширување на деловната соработка во регионот. Менаџерите на банката ги споделија своите искуства од работењето во нашата земја и ги повикаа заинтересираните бизнисмени да инвестираат во нови фабрики во Македонија. „Овој гест е во насока на промовирање на инвестициските можности на Македонија, со што верувам дека се поддржува и економскиот развој. И покрај многуте предизвици во земјата, верувам дека базата е стабилна, а инвеститорите треба економските потенцијали поефикасно да ги искористат. Главниот предизвик всушност е капиталот да го привлечеме во Македонија, без оглед дали ќе бидат инвестиции во енергетиката, земјоделството или инфраструктурата. Нашата банка е добро капитализирана и подготвена да ги поддржи добрите проекти на странските инвеститори“, изјави Сава Далбоков, член на Управниот одбор на Штаермеркише Шпаркасе банка, пред присутните австриски бизнисмени.

Шпаркасе банка во Македонија

во последните шест месеци се докапитализираше со 30 милиони евра, што според Далбоков, е показател дека банката има огромен потенцијал да финансира добри проекти. Тој потенцираше дека Македонија има стабилна монетарна рамка – ниска инфлација, стабилен девизен курс и солиден банкарски сектор како главен преудлов за интензивирање на инвестицискиот циклус. Освен тоа, земјата е кандидат за влез во Европската Унија што значи дека има потенцијал за брз развој. Освен претставници на банката, можноста за промоција на земјата пред бизнисмените од Австрија ја искористија и вицепремиерот за економски прашања, Владимир Пешевски и гувернерот на Народната банка, Димитар Богов. Дел од австриските инвеститори кои што се веќе присутни во земјава, исто така ги споделија сите позитивни страни на деловната клима во Македонија, но ги лоцираа и проблемите како што се казнената политика на Владата, слабата инфраструктура, корупцијата и неефикасното судство на кои треба да се фокусираат министрите во иднина.

Македонија има поволна бизнис клима, а за вашите инвестициии слободно можете да сметате на сигурна финансиска поддршка од нашата банка – со овие зборови менаџментот на Шпаркасе банка одигра улога на промотор на инвестициските можности на земјата во местото каде што е основана банката, Грац, Австрија.

Штаермеркише Шпаркасе групацијата лани оствари втор најдобар резултат во историјатаСо оперативна добивка од 192 милиони евра, групацијата Штаермеркише Шпаркасе го оствари вториот најдобар резултат во историјата на работењето на оваа банкарска групација. Нето профитот на ниво на цела групација пак, достигна 66 милиони евра. Со околу 1,8 милиони клиенти, групацијата Штаермеркише Шпаркасе претставува клучен играч во банкарската мрежа во Југоисточна Европа. Вкупните кредити на групацијата надминуваат 8,4 милијарди евра, додека пак депозината база изнесува 5,5 милијарди евра. Оваа групација влезе во македонскиот банкарски сектор пред 4 години, а Шпаркасе банка денес е една од петте најголеми банки во земјава. На овој пазар, австриската групација досега има инвестирано околу 160 милиони евра. Шпаркасе банка има вкупно 115 илјади клиенти, а вкупните кредити што ги има пласирано во економијата изнесуваат 189 милиони евра.

ШПАРКАсе бАнКА го ПРеТсТАвИ ПоТенцИјАЛоТ зА бИзнИс ПРед АвсТРИсКИ ИнвесТИТоРИ

Новата зграда на Штаермеркише Шпаркасе групацијата што се наоѓа во централниот дел на австрискиот град, Грац

Бизнис форумот што го организираше Шпаркасе за да го промовира инвестицискиот потенцијал на Македонија ги обедини сите влијателни бизнисмени и политичари од Австрија

Сава Далбоков, претседател на Управниот одбор на Шпаркасе банка, вицепремерот Пешевски и гувернерот Богов, заедно со дел од познатите странски инвеститори како ЕВН, Телеком и Агрокор кои веќе се присутни во Македонија, ги повикаа бизнисмените да инвестираат во земјава

к о м е р ц и ј а л е н о г л а с

bankite i biznisot-no.4

Documents