bantlı konveyör konstrüksiyonu ve elemanları
TRANSCRIPT
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
1/38
BLM 4.
BANTLI KONVEYRLERNKONSTRKSYONU
4.1. GR
Byk kapasitede yma malzemenin srekli olarak uzun mesafelere yatay veya az meyilleiletimi sz konusu olduu zaman, genellikle bantl konveyrler en uygun zm olmaktadr.Bu tip konveyrlerle kuru veya slak her trl malzeme tayabilmektedirler. Bantlkonveyrler gnmzde zellikle maden cevherleri, kmr, kum ve tahl gibi ymamalzemelerin iletiminde baarl bir uygulama alan bulmutur. letilecek malzeme bir veya
birka tambur tarafndan hareket ettirilen bant tarafndan tanr.
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
2/38
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
3/38
Bantl Konveyrlerin Konstrksiyonu 43
saladklarndan dolay geni bir uygulama alan bulmulardr. Bantlarda dokumatabakalarnn aras, st, alt ve yanlar lastikle kaplanr.
4.2.1.1. Bandn ortadan sevki
Bantl konveyrlerin bant ekseninin konveyr ekseni zerinde kalmasn salamak arttr.Bandn yana kamas malzemenin dklmesine ve bandn hasar grmesine neden olacaktr.Dz makaralarda bandn merkezlenmesi kolaydr; fakat l tayc makaral konveyrlerdeise hareketli bir bant yksee trmanmak isteyeceinden bandn yksek olan yan makaralarakama ihtimali yksektir. Aadaki noktalar bandn yana kama ihtimalini arttrrlar:
Eim as artmas Makaralar arasndaki mesafenin fazla olmas Makaralarn kaymal yatakl olmas Bandn rijit olmas nedeniyle orta makaraya oturmamas Bandn tam ortadan yklenmemesi Bant hznn yksek olmas Bandn makaraya iyi oturmamas Makara ve tamburlarn skmas ve zor dnmesi Ek yerinin dzgn yaplmam olmas Makara ve tamburlarn konveyr eksenine tam dik olarak yerletirilmemi olmas Bant asisinin istikametinin ve tesviyesinin tam olmamas Akta alan konveyrlerde rzgar etkisi
Bandn ortadan sevki iin alnacak konstrktif nlemlerunlardr :
a) Yan makaralar bandn hareket ynnde 1.5o ile 3o arasnda eimli yerletirilmesib) Ba ve kuyruk tamburlar bombeli yaplmasc) Sabit klavuz makaralar kullanlr. Yan klavuzlar bant asisinin kenarna tespit
edilmi olup, bandn kenarna temas ederek bandn yana doru hareketini snrlar.Bant kenarlarnda anmaya neden olacandan uzun bantl konveyrlerdekullanlmamas
d) Klavuz makara gruplar kullanlmas4.2.2. Makaralar
Tayc makara (rulo) grubu en basit halde genilii banttan daha byk olan silindirik birrulodan ibarettir. Bu tip dz tayc makara gruplar daha ok para malzemenin naklindeveya besleyici bantlarda kullanlr. Bantl konveyrlerde makaralarn iki nemli grevlerivardr:
Malzemeyi tayan banda veya dn kolunda ba banda mesnetlik etmek Gerektii zaman banda olukekli vermek
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
4/38
Srekli Transport Sistemleri44
(a) Tek makara (b) ikili makara
(c) l makara (d) Beli makara
ekil 4.1 Makara gruplar
Dier bir uygulama ise V al ikili, l, drtl ve beli olarak tertiplenen makara gruplardr(ekil 4.1b). Bu ekilde bandn tama kapasitesi arttrlmaktadr.
Gnmzde yaygn olarak yatay bir rulo ve her iki yanda da yatayla a yapan birer ruloieren l tayc makara gruplar (20-0-20 ve 45-0-45) kullanlmaktadr. Yan makaralarnneiminin artmas ile kapasite de artmaktadr (ekil 4.1c).
Geni bantlarda, banda daha iyi form verebilmek amacyla beli rulo gruplar (40-20-0-20-40)kullanlmaktadr. Beli rulo gruplar pahal olmalarnn yan sra konstrksiyon ve yalama
bakmndan da glkler doururlar (ekil 4.1d).
Bu yzden gnmzde en geni bantlarda bile standart l makara grubu (20-0-20)kullanlmaktadr. l bir hizada bulunan makara gruplarnda, bandn skmasn nlemekiin makaralarn st kenarlar arasndaki aralk 10 mmden byk olmamaldr. Makaralargenelde elik konstrksiyon bir asi zerine mesnetlenir. Makaralar tayan bu asi bantasisine civatalarla balanr. Makaralarn bant hareketine dik ynde ayarlanabilmesi iinmakara asisi zerindeki delikler oval yaplrlar. Makara asisinin tasarm makaralarnkolayca sklp taklmasna imkan verecekekilde olmaldr. Ar malzemelerin tanacageni bantlarda makara asisinin yeteri kadar rijit olmasna dikkat etmelidir.
ekil 4.2 Makaralarn tamburdan itibaren dzeni
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
5/38
Bantl Konveyrlerin Konstrksiyonu 45
4.2.2.1. Makara konstrksiyonu
Makaralar genel olarak sabit bir mil zerinde iki noktada yataklanm, serbest dnen birborudan ibarettir. Makara konstrksiyonunda dikkat edilmesi gereken noktalarunlardr:
Yalamann iyi olmas, Rulmanlara toz ve zararl maddelerin girmemesi iin iyi bir szdrmazlk, Yataklarn ar yklenmemesi iin makaralar hafif ve dengeli olmaldr, Seri imalatta ucuzluk salayacak bir konstrksiyon.
ekil 4.3 Makara montaj resmi
4.2.2.1.1. Makara konstrksiyonunda kullanlan malzemeler
Makaralar elik, dkme demir, plastik veya lastik kapl borudan; rulman yataklar vekapaklar preslenmi sa, elik, temper, kr dkm veya hafif alamlardan pres dkmolabilir. Mil ilendii takdirde St 42 ve St 50 kalitesinde elikten; ilenmedii takdirde soukekilmi elikten imal edilir. Tek sra bilyal veya konik rulmanlar kullanlr. Yalama birgres nipeli ile yaplr. Nipel kapaa veya sabit olan mile taklr. Gnmzde kendindenyalamal rulmanl yataklar yaygn olarak kullanlmaktadr.
4.2.2.1.2. Darbe makaralar
ri paralarn banda ykledii yerde, bandn hasar grmemesi iin lastik kapl darbemakaralar kullanlmaldr. Lastik kaplama, darbe etkilerinin daha kolay absorbe edilmesi iingirintili kntl imal edilir.
Tek rulo ki rulo rulo
ekil 4.4 Lastik kapl darbe makaralar
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
6/38
Srekli Transport Sistemleri46
4.2.2.1.3. Makara aplar
alma artlar ve bant genilii makara apn tayin eden faktrlerdir. Makara ap yapldborunun apna bal olarak deiir. Makara apnn byk alnmas, bandn erilik yarapnbyteceinden bant mr bakmndan faydaldr. Buna karlk apn bymesi ile maliyetler
artmaktadr.
4.2.2.1.4. Mil ve rulman hesab
Kullanlan miller sadece eilmeye maruzdur. Rulmanlar ise makaralarn devir saysna vetadklar yke gre seilir. Rulmann tad yk makarann dnen ksmlarnn arl ilemalzeme bandn makarann zerine den arlnn toplamna eit olur. Bantl konveyrnkapasitesi q [t/saat] ve hzv [m/s] ise niform ykl malzemenin birim bant boyuna denarl,
V
Q
G 6.3= [kg/m] (4.1)
dir. Tayc makara grubuna gelen yk:
TTBT GLGV
QP +
+=
6.3[kg] (4.2)
dir. Dn makarasna gelen yk ise:
DDBD GLGP += [kg] (4.3)
dir. Tayc makara grubunu makaradan ibaret olmas halinde, P ykn % 60 ile 76arasnda ortadaki yatay makara ve %12.5 ile 20 arasnda yandaki eimli makaralarn her biritarafndan tanr. Yan makaralar ayn zamanda eksenel yke de maruzdurlar. 10 - 15 yllk
bir mre gre makara seilir. Rulmann getii mil g6 ve h6 tolerans ile (nokta yk) rulmanngetii gbek ise K7, M7 ve N7 tolerans ile (evre yk) ilenmelidir.
4.2.2.1.5. Makaralarn yalanmas ve szdrmazlk
Makaralardaki rulmanlarn yalanmas gresle yaplr. alma yeri ve alma scaklna
bal olarak uygun gres seilir. Genelde makaralara gres tek taraftan, sabit milin ortasndangvdedeki gres hcresinin uygun bir yere alan bir delik vastasyla sevk edilir. Yakanalnn ucuna bir gresr taklr. Mile i boru arasndaki boluk bir ya deposu oluturur vedier yatan gresle beslenmesini salar. Makara grubuna sadece bir taraftan yaklalabilenkonveyrlerde destekle ya kanal veya boru donanm bulunan bir yalama tertibatkullanlr. Periyodik olarak dtan gres pompas ile gres baslr.
4.2.2.1.6. Makaralarn srtnme direnci
Makaralarda rulmanl yatak kullanldnda srtnme katsaylar olduka kktr.Makaralarn d apna indirgenmi ortalama srtnme katsays 0.02 ile 0.04 arasndadr.
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
7/38
Bantl Konveyrlerin Konstrksiyonu 47
4.2.2.1.7. Makara gruplarnn aralklar
Tayc makara gruplar arasndaki mesafenin byk seilmesi malzeme ykl bandn sralararasnda sarkmasna ve bunun sonucunda makaralara darbe yklerinin gelmesine neden olur.Arln dar tutulmas halinde ise kullanlan makara says artacandan yatrm maliyeti
artar. Bu yzden makara gruplar arasnda optimum araln seilmesi gerekir. ki makaragrubu arasndaki sarkma miktar
S
WLf T
8
2
= (4.4)
dir. BuradaW[kg/m] : Birim uzunlua isabet eden malzeme ve bant arl
Lt[m] : Tayc makara gruplar arasndaki mesafeS[kg] : Bant germe kuvveti
Sarkma miktarnn araln %2sinden fazla olmas halinde darbe yklerinin sratleykseldiini gsterdiinden imalatlar sarkmann %2 olarak snrlandrlmasn tavsiyeetmektedir.
S
WL
L
f T
T 8= (4.5)
Dolaysyla bant germe kuvveti;
16.0 WLST
4.6)
olmaldr.
Ykleme blgesinde makara aral normal araln yars kadar alnarak bandn makaralararasnda fazla sarkmas nlenir. Yklenen malzeme paral ve keskin ise bandn fazlaanaca bu blgede plastik makaralar kullanlarak darbe tesiri azaltlr. ekil 4.4de grlendn makaras daha az yk tadklar ve darbe tesirlerinden etkilenmediklerinden daha
byk aralklarla yerletirilebilirler.
ekil 4.4 Dn makaras
4.2.3. Tamburlar
Bir bantl
konveyr genel olarak eitli grev yklenmi tamburlar
n
n aras
nda gerilmiolarak hareket eden bir banttan meydana gelmektedir.
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
8/38
Srekli Transport Sistemleri48
4.2.3.1. Tahrik tamburu
Banda hareket veren tambura tahrik tamburu ad verilir (ekil 4.5). Bir konveyrdeki tahriktamburu says bir veya daha fazla olabilir. Tek tahrik tamburu olan bir konveyrde tahriktamburundaki bant kuvvetleri ile sarm as arasnda Euler (Eytelwein) bants vardr. Bu
ekilde banttaki ekme kuvvetlerini arttrmak iin iki yol vardr; sarm asn ve srtnmekatsaysn bytmek. Sarm as en az 180 derece olabilir. Tahrik tamburunun yannda birsaptrma tamburu kullanarak sarm as 260 dereceye kadar arttrlabilir. Sarm asn dahada ok arttrabilmek iin iki tahrik tamburu kullanlr. Bylece sarm asn 500 dereceyekadar arttrmak mmkn olur. elik tamburlarda bant ile tambur arasndaki srtnmekatsays 0.05 ila 0.45 arasndadr.
ekil 4.5 Tahrik tamburlar
Srtnme katsaysn arttrmak sureti ile ayn gc daha az ekme kuvveti ile nakledebilmekmmkndr. Bu amala tahrik tamburlar bazen 10 - 15 mm kalnlndan lastikle kaplanr.Bu halde srtnme katsays 0.20 0.60 arasnda deiir. Hesaplarda emniyetli tarafta kalmakiin; srtnme katsays plak tamburlarda 0.25 lastik kapllarda ise 0.35 kabul edilmektedir.
4.2.3.2. Yardmc tamburlar
Tahrik tamburunun dnda kalan tamburlara yardmc tamburlar denir. Kuyruk tamburu,saptrma tamburu ve gergi tamburu bu tip tamburlara rneklerekil 4.6da grlmektedir.
(a) Kuyruk tamburu (b) Gergi tamburu
ekil 4.6 Yardmc tamburlar
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
9/38
Bantl Konveyrlerin Konstrksiyonu 49
4.2.3.3. Bombeli tamburlar
Bandn konveyr ekseninden kamamas iin; tahrik, ba ve kuyruk tamburlar hafif konikyaplrlar (ekil 4.7). Bandn enine ynde fazla zorlanmamas iin aadaki hallerdetamburlar bombeli yaplmazlar:
Tandem tahrikteki tahrik tamburlar Banttaki azami gerilmenin > 15 (kg/cm) tabaka olduu konveyrlerdeki tamburlar.Arlk gergi ve saptrma tamburlar bombeli yapmaya gerek yoktur.
ekil 4.7 Bombeli tambur
4.2.3.4. Motorlu tamburlar
Motorlu tambur ok az yer tuttuu ve d etkenlere kar korunmu olduu iin, kk bantlkonveyrlerde ok kullanlr (ekil 4.8). Bu konstrksiyonda motor ve dili kutusu tamburiinde monte edilmitir. Motorlu tamburlarn gleri genellikle 0.05 ila 20 kW arasndaolmakla beraber, sabit konveyrlerde 140 kWta kadar glerde yaplabilirler.
Szdrmazlk eleman
aft
Dili grubu
aft
Elektrikbalants
Elektrikmotoru
Tambur
Yalayc nite
ekil 4.8 Motorlu tambur
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
10/38
Srekli Transport Sistemleri50
4.2.3.5. Kaynakl tamburlar
Kaynakl tamburlarn zarflar en az 4 mm kalnlndaki salarn kvrlmas ile yaplr (ekil4.9). Tamburun dengeli ve salgsz imal edilmesine itina edilmelidir.
ekil 4.9 Kaynakl tambur
4.3. TAMBUR KONSTRKSYONU
4.3.1. Tambur Genilii
Bant genilii 1000 mm ye kadar olan konveyrlerde, tambur genilii bant geniliinden 50mm fazla; bant genilii 1000 mm den fazla ise tambur genilii bant geniliinden 75 ila 100mm den fazla alnr.
4.3.2. Tambur aplar
Tamburlarda bant eriliinden dolay, tambur aplarnn kk alnmas bant mrbakmndan zararldr. Buna karl tambur aplarnn byk alnmas ekonomik yndenuygun deildir. Pamuk, naylon ve suni ipek gibi doku karkasl bantlara da tambur aplar,karkastaki kat saysna gre veren ampirik formller vardr. Bant kuvvetlerinin byk olduutahrik tamburlarnda ap yardmc tamburlarnkinden byk seilmelidir. Ayrca tahriktamburu apnn gerekenden daha byk seilmesi durumunda dili kutusundaki evrim orandaha byk olmas gerekeceinden dili kutusu fiyat da artacaktr.
4.3.3. Tambur Milinin Hesab
Tahrik tamburlarnn milleri hem eilme hem de burulmaya maruz olduklar halde yardmctamburlarn milleri sadece eilmeye maruzdur. Tahrik tamburlarnn milleri tamburla birliktedner, yardmc tamburlarnn milleri ise sabit veya dner olabilir. Mukavemet kurallarnauygun olarak eilme ve/veya burulma hesaplar yaplr. Srtnme tesirleri ihmal edilir.Mildeki eilme ve burulma momentleri ve yatak kuvvetleri hesaplandktan sonra eitli ekilve tablolar yardm ile mil aplar seilebilir. Rulmanlara gelince bunlar yatak kuvvetleri vedevir says belli olduundan, tesirin mrne gre veya 10 ila 15 yllk bir mr sresi dikkatealnarak seilirler. Ar sanayi tesislerindeki konveyrlerde tama gc yksek olan, 222serisi ift sra oynak makaral rulmanlar kullanlmaldr. Miller normal olarak 42-50 veya1018- 1020 kalitesinde akma eliktir.
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
11/38
Bantl Konveyrlerin Konstrksiyonu 51
4.3.4. Tamburlarn malat
Tamburlar dkm veya daha ok kaynakl olarak imal edilirler. Dkm tamburlar, elikdkm veya dkme demir olabilirler. Dkm tamburlar, hafiflik bakmndan, kollu yaplrlar.Bunlar tek veya ift kollu olabilirler.
4.3.5. Tamburlarn Yataklanmas
Milin yataklanmas bakmndan yataklar ikiye ayrlabilirler: (a) Dtan yatakl ve (b) tenyatakl.
Tahrik tamburlar daima dtan yatakldr. Yardmc tamburlar ise iten veya dtan yataklolabilirler. Tamburlar normal olarak (yatak kuvvetleri kk ksa bile) 222 veya 223 seri iftsra makaral rulmanlarla yataklanmaldr. Hafif hizmet tipi konveyrlerde ift sra oynak
bilyal 12, 13, 22 ve 23 serisi rulmanlar kullanlabilir.
4.3.6. Tamburun Mile Kamalanmas
Allm tambur konstrksiyonlarnda tambur gbei mile burunlu kamalarlakamalanmaktadr. Kamalarn sklebilmesi iin, yatakla gbek arasnda uzun bir mesafenin
braklmas mecburiyeti bu konstrksiyonda eilme momentinin byk olmasna sebep olur.Bu sakncay yenmek, ayrca tamburun milden ksa zamanda ve kolaylkla sklptaklabilmesi iin, konik gergi burlar kullanlmaktadr. Bu burlar tamburun mile skgemesini salarlar.
4.3.7. Tamburdaki Srtnme Kayplar
Uzun konveyrlerde tamburlardaki srtnme kayplar nemsiz olduu halde, ksa ve yataykonveyrlerde gcn nemli bir ksmn tekil eder.
4.3.8. Tamburlarn Tahrikekilleri
Bir bantl konveyrn tahrik tamburuna sarlan bandn gergin ve gevek kollarndaki ekmekuvvetleri sra ile T1ve T2 ise tahrik tamburundaki dndrme momenti denklem, Eulere gre
ifadesinden faydalanlarakeTT 21 =
( )221
DTTM
d
= (4.7)
eklinde tayin edilir.
T1 Gergin taraf
T2 Gevek taraf
ekil 4.10 Bant tahrik kuvvetleri
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
12/38
Srekli Transport Sistemleri52
Tahrik tamburundaki g ise;
( )75
21 vTTN
= [BG] veya( )
10221 vTTN
= [kW] (4.8)
olarak hesaplanr.
Bantl konveyrlerde g iki trl hesaplanabilir:
a) Bant genilii kapasite ve konveyrn ana boyutlar bilindiine gre tahrik gchesaplanr; bundan sonra T1 ve T2 bant kuvvetleri bu g deerinden hareketedilerek hesaplanr.
b) Bant kuvvetleri hesaplanr, tahrik tamburunun iki tarafndaki bant ekme kuvvetlerihesaplandktan sonra, denklem (4.8) yardm ile g hesaplanabilir.
Birinci hesap yolunda band
tahrik iin gerekli gcn be bileenden ibaret olduu kabuledilir.
Konveyr bota altrmak iin gereken g. Malzemeyi yatay nakletmek iin gereken g. Malzemeyi dey nakletmek iin gereken g Malzemeyi ivmelendirmek iin gereken g Dier g kayplarn karlamak iin gereken g
4.3.9. Bantl Konveyrlerin Tahrikekilleri
Bantl konveyrler genellikle elektrik motoru ile tahrik edilirler. Motorun devir says tahriktamburunkinden olduka fazla olduundan, araya en az iki kademeli bir dili kutusu koymakgerekir. Duruma gre bunlar deiikekillerde monte edilebilirler.
4.4. GERG DZEN
Gergi dzeni bant kollarndaki gerekli ekme kuvvetini temin eder. Gergi kuvvetinin azolmas bakmndan gergi dzenini banttaki ekme kuvvetinin en az olduu yere yerletirmektercih edilmelidir. ounlukla gergi dzeni konstrksiyonun elverili olduu yerekonmaktadr. Aadaki denklem gz nne alnrsa;
12
=
e
TT E (4.9)
yazlabilir. Burada, TEband hareket ettiren etken kuvvettir. Bu kuvvetin doabilmesi iin,bandn gevek kolunda T2 gibi bir ekme veya germe kuvvetinin mevcut olmas gereklidir.te bu T2 kuvvetini oluturmak iin kullanlan dzene germe veya gergi dzeni denir. T2kuvvetinin en kk olduu yer genellikle tahrik tamburunun gerisidir. Gergi dzenikullanlmasnn drt nedeni vardr:
(Yukarda anlatld gibi) Bandn tahrik tamburuna kayma yapmamas iin gerekli T2kuvvetini temin etmek.
Bilhassa ykleme blgesinde bant oluklamasnn bozulmamas ve bandn makaralararasnda gerekenden fazla sarkmamas iin olan asgari bant kuvvetini temin etmek.Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
13/38
Bantl Konveyrlerin Konstrksiyonu 53
Bantta hasl olan uzama ve ksalmalar karlamak. Bant ekleri iin bir miktar bant stoku elde etmek. Aksi halde ek yerinin tamiri
esnasnda ift ek yapmak zorunluluu ortaya kar.
Genellikle kk kapasiteli konveyrlerde vidal gergi dzeni, byk kapasiteli olanlarda ise
otomatik gergi dzeni kullanlr (ekil 4.11).
Dey arlkl
Kar arlkl Vidal
ekil 4.11 Gerdirme sistemleri
4.5. BANTLI KONVEYRLERN YKLEME SSTEMLER
Bir bantl konveyrn iyi bir ekilde alabilmesi iin, aadaki iki artn gereklemesiarttr:
Bantl konveyr iyi birekilde yklenmelidir. Bantl konveyr iyi birekilde boaltlmaldr.
Bantl konveyr konstrksiyonu bu iki hususa en byk dikkati vermelidir. Bantlkonveyrlere malzeme genellikle bir oluk vastas ile verilir. Oluk malzemenin etrafayaylmasn ve dklmesini nleyerek, muntazam bir ekilde banda verilmesini salar.Malzemenin banda yklemesinde bilhassa noktaya dikkat edilmelidir:
Bant dzgn birekilde ve bant eksenine gre simetrik olarak yklenmelidir. Banda gelen darbe ve anma tesirleri asgariye indirilmelidir. Malzemenin bant ynndeki hz, bant hzna eit olmaldr.
Bant dzgn bir ekilde yklenmez ise, bandn kapasitesinden tam olarak faydanlamaz vebant kenarndan malzemenin dklmesi ihtimali artar. Bu durum zellikle yklemenin banteksenine dik dorultuda olmas halinde grlr. Bandn en ok tahribe urad yer ykleme
blgesidir. Zira ne gibi tedbir alnrsa alnsn, yklenme blgesinde malzeme banda daimayksekten dklr ve bu dklmenin banda dik tesiri banda darbe eklindeki bir zorlama
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
14/38
Srekli Transport Sistemleri54
yapar. Dklme hznn banda paralel bileeni ise, bandn anmasna sebep olur. Anmatesirini azaltmak iin, malzeme bandn hareket ynne dklmelidir. Malzeme hz ayndeilse, ykleme noktasnda hz fark yznden bir malzeme trblans oluur.
4.5.1. Besleyicilerde Bantl Konveyrlerin Yklenmesi
Bantl konveyrn dzgn bir ekilde yklenmemesi, bant zerinde bo ve ar yklenmi blgelerin meydana gelmesine yol aar. Bu durum kapasitenin azalmasna ve bandnkenarndan malzemenin dklmesine sebep olur. Malzemeyi dzgn birekilde sabit debi ilenakleden makinalara besleyici denir.
Bantl besleyici elik plakal besleyici Vargel besleyici Vidal besleyici Kreyicili besleyiciler Titreimli besleyiciler Dner kanall besleyiciler Dner tamburlu besleyiciler Dner tablal besleyiciler Dner kreyicili besleyiciler
ekil 4.12 Besleyiciler
4.6. BANDLI KONVEYRLERN BOALTMA SSTEMLER
Bantl konveyrlerde en ok rastlanan boalma ekli, ba tamburdan malzemeninboaltlmasdr. Ba tamburdan direk olarak boaltmada malzemenin yrngesi birparaboldr. Boaltma olduunun konstrksiyonunda malzeme yrngesinin izilmesi arttr.
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
15/38
Bantl Konveyrlerin Konstrksiyonu 55
4.6.1. Syrclarla Boalma
Syrclar sabit veya bir araba zerinde hareketli olabilirler. Syrclar hem yma hem de para malzemenin boaltlmasnda kullanlabilirler. Syrclar dz veya ok eklindeyaplabilirler. Ok eklindeki syrclar bir mafsal etrafnda dnerek bandn zerinden
kaldrlabilirler. Normal alma esnasnda, syrcnn lastik kenarlar bandn zerinebastrlrlar. Bandn hasar grmemesi iin, syrcnn bastrma kuvveti gerekli olandan fazlaolmamaldr. Ok as 60 - 90 derece arasnda alnr.
4.6.2. Boalma Arabasnn Konstrksiyonunda Dikkat Edilecek Hususlara) Tamburlara tesir eden bant ve arlk kuvvetleri izilerek tekerlek basnlar
hesaplanmal ve arabann devrilmeye kar emniyeti kontrol edilmelidir.b) Boaltma arabasna kan bandn eimi, o malzeme iin msaade edilen azami bant
eiminden fazla olmamaldr.c) Arabann hareketi snrlanmaldr.d) zellikle geni bantl konveyrlerde, bant kuvvetlerinin bilekesinin boaltma
arabasn hareket ettirme ihtimali mevcut olduundan, bu gibi hallerde boaltmaarabasnn yrtme dzeni bir frenle tehiz edilmelidir.
e) Boaltma arabalarnda kullanlacak olan tambur aplar ile boaltma arabalarnnykseklik ve arlklar, bant geniliine bal olarak baz izelgelerde verilmitir.
4.6.3. Boaltma Oluklar
Boaltma oluklar malzemenin yerekimi kuvveti ile naklini salar. Oluk eimi malzemeninrahata akmasn salayacak kadar byk seilmeli, fakat malzemenin bir gibi akmasnada sebep olmamaldr. Oluk eimi oluk malzemesi ve nakledilen malzemeye gredeimektedir. Boaltma oluklarnn konstrksiyonunda gerekli itinann gsterilmesi herzaman iin faydaldr. Oluk konstrksiyonunda aadaki hususlar gz nne alnmaldr:
Boaltma erisi nce ve tozlu malzemenin tozlanmas Asgari oluk eimi Banda yapan malzemenin banttan syrlmas Boaltlan malzemenin istenilen yere ynetilmesi
(a) ki yanl boaltma pulluu (b) Hareketli boaltcekil 4.13 Boaltma sistemleri
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
16/38
Srekli Transport Sistemleri56
4.7. BANT TEMZLEYCLER
Siliciler ya da kazyclar bandn d yzeyine tutunan kuru malzemeyi temizlemeye yararlar(ekil 4.14). Islak ve yapkan malzemenin temizlenmesi iin dner fra kullanlr. Kazycdzeneklerde temizleme ilemi, ya mafsall bir ubua tutturulmu bulunan bir lastikeritle
fra durumunda ise sert kl fra ya da silindirik fraya ana dorular boyunca tutturulmu1.0 ila 1.2 mm capron fiberi eritlerle yerine getirilir. Bant temizleyiciler, boaltmatamburunun yaknna yerletirilirler ve kaznan malzeme boaltma oluuna dklr.
Bandn i yzeyini, istenmeden salan malzemeden temizlemek iin kuyruk tamburuyaknna bir kazyc yerletirilir. Baz durumlarda, malzemenin alt tarafa dklmesininlemek iin, alt ve st kay arasna bir dolu blme yaplr.
(a) kazyc (b) Kuyruk tamburu kazycs (c) Dner fral kazyc
ekil 4.14 Kazyc sistemleri
4.8. BANTLI KONVEYRN AS KONSTRKSYONU
Band tayan tayc ve dn makara gruplar bir asi zerine tespit edilirler. Kullanmaamalarna gre, bu asi konstrksiyonu farklekillerde olabilir. Devaml alan tesislerdeasi konstrksiyonu genellikle hadde profillerden yaplr. naat ilerinde kullanlan portatifkonveyr ise daha ziyade hafif profillerden veya borudan yaplm asi konstrksiyonunasahiptir. Gerek inaat ve yol antiyelerinde, gerekse yeralt maden galerinde kullanlankonveyrlerin konstrksiyonunda montaj ve sklmenin kolay yaplabilmesine dikkatedilmelidir.
4.8.1. asinin Blmleri
a) Orta asiBir konveyrn orta ksmnda sadece tayc ve dn makaralarn tayan ksmdr (ekil4.15). Orta asi ayrca U profilinden veya hafif konveyrlerde kebent veya borudan imaledilirler. Baz bantl konveyr imalatlar orta asi ksmlarn standart paralar halinde imaletmektedirler.
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
17/38
Bantl Konveyrlerin Konstrksiyonu 57
ekil 4.15 Orta asi
b) Ba tarafasisiBa tamburu ile boalma olduunu tayan asi ksmdr (ekil 4.16a). Ba tamburu aynzamanda tahrik tamburu ise, tahrikasisi de ba tarafasisine balanr. Ba tambur ve oluunolduka ar olmas ve banttaki ekme kuvvetlerinin alnabilmesi iin, ba tarafasisi olduka
rijit yaplmaldr.
(a) (b)
ekil 4.16asi ksmlar
c) Tahrikasisi
Tahrik tamburlar
ile bunlar
n tahrik tertibat
ta
yan asi k
sm
d
r. Bu k
sm
nkonstrksiyonunda, bant kuvvetleri ve zati arlklar gz nne alnmaldr.
d) Kuyruk tarafasisiBant germe kuvvetleri ve tambur arlna maruzdur (ekil 4.16b). asinin bu blmnegelen kuvvetler ba tarafasisine gre olduka azdr.
e) Gergi dzeni asisiGergi tertibatna ait saptrma tamburlar aksam tayan asi ksmdr. Gergi dzenin yer aldgergi asisi ekil 4.17de grlmektedir.
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
18/38
Srekli Transport Sistemleri58
ekil 4.17 Gerdirme asisi
4.8.2. Konveyr Galerileri ve Kprleri
Bugn birok tesislerde ana nakil eleman olarak kullanlan bantl konveyrleri tayan ve
muhafaza eden yap blmlerine, yapl ekline gre, konveyr galerisi veya konveyrkprs denmektedir (ekil 4.23). Bantl konveyrler arazi zerinde korunmasz olarak tesisedilebilirler. Bina iinde ayrca bir korunma veya bir galeriye ihtiya olmaz. Eer konveyrnyer altndan gemesi isteniyorsa, bu taktirde konveyr bir beton galeri iine alnr. Bu galeri
beton bir kutu eklinde yaplr. Bantl konveyr zeminde yukardan geirilecei zaman, bukpr tekil edilir. Baz hallerde bant asisi bir kafes kiri haline getirilip kpr tekil edilir veyrme kollar bu kprye balanr. Kafes kiri hem bantl konveyr hem de yrmeyollarn tar.
(a) Betonarme konveyr galerisi (b) Ak bant kprs
(c) Kapal bant kprsekil 4.18 Konveyr Galerileri ve Kprleri
4.9. KONVEYR BANDININ ZELLKLER VE SEM
Dkme ve para malzemeleri bir bant zerinden bir yerden dier bir yere ileten srekli Bantl
konveyrler, endstrinin hemen hemen tm kollarnda geni bir uygulama alan vardr. Tananmalzemeler kuru veya slak olabilir, plverize hububatta olduu gibi tane veya kmrde olduu
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
19/38
Bantl Konveyrlerin Konstrksiyonu 59
gibi para halinde olabilir. alma scakl normal bantl konveyrlerde 100 - 150 C , zelsentetik bantl konveyrlerde 150 C kadardr. te bu eitlilik konveyr sistemlerinde deiikyapda bantlarn gelitirilmesini ve kullanlmasn gerektirmitir. Konveyr band, malzemeninnakledilmesine ilaveten hareket iin gerekli olan ekme kuvvetine, malzemenin mekanik vekorozif andrma tesirine, rutubete ve scakla dayankl olmaldr. Konveyr band ayrca
malzemenin yklenme blgesinde darbe tesirine, rulolara yaslanmasndan ve kasnaklarasarlmasndan tr eilmeye ve santrifuj kuvvete de maruzdur.
Orta ksmnda mukavemeti temin eden pamuk veya naylon vb sentetik malzemeden yaplm birka tabakal bir dokuma bulunan lastik bantlar,yukardaki artlar en iyi ekildesaladklarndan dolay geni bir uygulama alan bulmulardr. Arzasz bir alma iin birkonveyr bandnn aadaki zelliklere sahip olmas istenir:
1. Az nem ekme2. Yksek mukavemet3. Dk zgl arlk4. Az uzama5. Tamburlara sarlma ve oluklamadan dolay hasl olan eilme tesirlerine mukavemet6. Erilik deimelerinden hasl olan alternatif gerilmelere mukavemet7. Malzemenin andrc tesirlerine mukavemet ve uzun mr8. Darbeye yksek dayanm9. Dk arlkta ve uzamada, enine ve boyuna yksek elastisite10. Kimyasal bileenlerden etkilenmeme.
4.9.1. Konveyr Bantlarnn Yapm zellikleri
Konveyr band, orta ksmnda mukavemeti temin eden pamuktan veya naylon, rayon vs. gibisuni ve sentetik malzemeden yaplm ok tabakal dokuma veya kord (iplik) karkas veyaelik tel ihtiva eder. Karkas yapda, sentetik lastik veya polimer (polivinilklorid gibi)malzemeler dolgu olarak kullanlarak, banttan istenen zellikler karlanr. Bu dolgukarmlarnn kimyasal yaps deitirilerek deiik kullanm amalarna hizmet edecek
bantlar elde edilir. Genel amal bantlar, -45C ile +60C arasnda kullanlr. Donmaya kardayankl bantlar -60C; scaa dayankl bantlar +100C ve yksek scakla dayankl
bantlar ise +200C scaklklarda kullanlabilir.
Bant kaplamalar, konveyr bandn ve karkas yapsn korumak ve bandn servis mrnuzatmak iin kullanlr. Kaplamalar, elastomer (tabii veya suni kauuk), plastomer (rn PVC)ve dier malzemeden olabilir. Makara tarafndaki ve tayc taraftaki kaplama kalnlklaryklemelere bal olup, her siparite mutabk kalnmaldr. 4 mm ye kadar olan kaplama
kalnlklarnn tolerans (- 0.2 ile +1 mm), 4 mm den fazla olanlarn ise (-0.05 ile + 1 mm) direkil 4.19da konveyr bandnn i yaps grlmektedir.
Kaplamalar aadaki zellikleri temin etmek iin kullanlr :
a) srtnmeyi arttrmakb) eimli almay salamakc) temizlenebilirlikd) srtnme katsaysn arttrmake) istenen renkleri sunmakf) kesilme direnci salamakg) yk darbe dayanm salamak
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
20/38
Srekli Transport Sistemleri60
st kaplama
Kauuk tabaka
Dokuma
Alt kaplama
ekil 4.19 Konveyr bandnn i yaps
Kauuk kaplama, karkasn bozulmasn, mekanik hasara uramasn, tanan ykn zararvermesini nler. Ayrca yk tanan st ksm ile makara ve tambur zerinde hareketi salayan
alt ksm ilave koruyucu kauuk katna sahiptir. Lastik kaplama ise tabakalar birbirine balarve karkas bandn d yzeyindeki mekanik (makaralar zerinde ezilme, yklenme
blgesindeki darbe tesirleri...) ve korozif etkiler ile rutubet ve scaklktan korur.
Ayrca kaplamalar, atee, yaa ve kimyasallara kar banda ilave koruma da salarlar. Bandntamada kullanaca malzemeye uygun sertlikte ve kalnlkta kaplama seilmesi gerekir.zellikle pamuk esasl karkaslarn kf ve kimyasal maddeler nedeniyle abuk bozulmalar bukorumalar gerekli klmtr. Polymer eitleri kaplama malzemesi olarak yaygn kullanmalan bulmulardr. Bunlardan polivinilklorid, doal kauuk, eitli sentetik kauuklar verethan malzemeleri en yaygn kullanlanlardr. Ayrca karm yaplarak polymerkaplamalarn zelliklerinde iyiletirmeler de gerekletirilebilir. Katk malzemeleri olarak,
dier poliymerler, antioksidantlar, pigmentler yaygn kullanlmaktadr.
Kaplamann kalnl bandn anmas ve tahrip olmasna dayanm etkiler. Kalnlk art bantimalatnda maliyete en az etkide bulunan faktrdr. Kauuk esasl bantlarn anmadayanmlar PICO ad verilen yenme testi ile belirlenir. En yksek yenme rakam en dayanklelastomer iin kullanlr. rnein PICO oran 135 olan elastomer Kalite I , PICO oran 100olan elastomer Kalite II ve PVC malzemesi PICO 50 dir. Taber yenme testi, anma deeriyledaha dorudan ilikili olduundan sk kullanlr.
Bandn ortasndaki dokuma tabakalarnn hepsine birden karkas ad verilir. Kauuk kapl bantlar, i yapsndaki karkas malzemelerinin tm yzeylerinin elastik koruyucu madde
(kauuk) ile kaplanmasndan oluur. Karkas banttaki ekme kuvvetini nakleder, bantn yktamasn salar ve bantta oluan uzunlamasna ekme gerilmesini karlar.
Karkas, pamuk veya sentetik malzemeden olabilecei gibi; iplik kortlu veya elik sa olabilir.Sentetik ipliklerin ekme dayanmlar yksektir; fakat uzamalar fazla olduu iin yalnz
balarna kullanlmazlar. Polyester dndaki sentetik malzeme genellikle pamukla birliktekullanlr. Karkas yaps, elyaf kauuk, kablo (halat) kauuk ikilisinden oluabilir. Ekyerlerinde kat ular stste binip, baz yerlerde kalnlk yapmamaldr. Konveyr bandniinde bulunan karkastan beklenenler :
a) ykl bandn hareket etmesi iin gerekli ekme gerilmesini salamakb) konveyr bandna yklemeden oluan darbeleri absorbe etmekc) yk desteklemek iin gerekli katl salamakd) uygun birletirme yntemi iin gerekli dayanm salamak
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
21/38
Bantl Konveyrlerin Konstrksiyonu 61
4.9.2. Konveyr Bantlarn eitleri
Konveyrlerde kullanlan bantlar karkas yaplarna gre iki genel gruba ayrlmtr. Bunlardokuma rgl bantlar ve elik kordlu bantlardr. TS547 Konveyr Kaylar Standardndankullanlan malzemelerle ilgili zellikler bulunabilir. Karkas pamuk veya sentetik malzemeden
dokunmu olabilecei gibi iplik kordlu, elik kordlu veya elik sac olabilir. Gnmzdekonveyr bantlarnda kapron, naylon, lavsan ve dier sentetik elyaflar yksek dayanmlarnedeniyle kullanlrlar. Karkaslarda kullanlan eitli malzemelerin zellikleri Tablo 4.1deverilmitir.
Sentetik ipliklerin ekme mukavemeti yksek olmasna ramen, uzamalarnn fazla oluu yalnzbalarna kullanlmalarna engel tekil eder. Bu bakmdan polyester dndaki sentetikmalzemeler genellikle pamukla birlikte kullanlr. Pamuk-rayon, pamuk-naylon kombinezonlargenelde kullanlr.
Tablo 4.1 eitli Karkas Malzemelerinin zellikleri
Malzeme Piyasa Ad plik ap[mm]
Kopma Muk.[N/mm]
Uzama[%]
Younluk[gr/cm3]
Pamuk 0,02 4 - 6 3 - 7 1,54
Suni pek RayonViskon
0,01 -0,038
4 - 6 9 - 20 1,50
Polyamide NaylonPerlon
> 0,007 7 - 9 16 - 28 1,10
Polyester
DacronDiolenTreviro
TerylenVesten
> 0,007 7,5 - 9,5 11 - 13 1,18
Polyvinyl KuralonVinyol
> 0,007 4 8 20 -25 1,30
Cam iplik 0,007 -0,01
14,5 2 - 3 2,50
elik kord 1 - 5 25 1 - 2 7,80
Bant yapmnda yaygn olarak kullanlan dokuma malzemeleri aada verilmitir.a) Doal pamuk : uzun zamandr bant imalinde kullanlmaktadr. Islandnda
dayanmnn artmas, yksek nem ekmesi, ancak dk boyutsal stabilitesi ve kftenetkilenmesi zellikleri arasndadr.
b) Rayon : pamuktan bir miktar daha dayankldr fakat slanmasyla ekme dayanmder. Kimyasal dayanm pamuk ile ayndr. Yksek nem ekmesi, ancak dk
boyutsal stabilitesi ve kften etkilenmesi zellikleri arasndadr. Artk gnmzkonveyr bant imalatnda kullanlmaz.
c) Cam yn : rayona gre olduka dayankldr. Dk uzamas, yksek scakla maruzyerlerde kullanlabilmesi bant imalinde snrl kullanmna neden olmutur.
d) Naylon-Polyamid : yksek dayanm, yksek uzama, anmaya, yorulmaya ve darbeyedayanm zellikleri arasndadr. Arlnn % 10 kadar nemi absorbe edebilir. Bunakarn dk boyutsal stabilite ve kfe kar yksek dayanm sergiler.Gnmz
bantlarnda % 20 orannda kullanlmaktadr.
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
22/38
Srekli Transport Sistemleri62
e) Polyester : yksek dayanm, anmaya ve yorulmaya dayanm sergiler. Olduka dknem ekme ancak yksek boyutsal stabilitesi vardr. Kften etkilenmez. 1960 lardanitibaren bant dokumas olarak tercih edilir. Bugn polyester % 75 orannda bantimalinde kullanlr.
f) elik : yksek dayanm ve dk uzamann istendii yerlerde kullanlr. ok azoranda kullanlmaktadr. Yerini elik kordlu karkasa brakmtr.g) Kevlar Aramid : elikten iki kat dayankl ve elik ile polyester aras uzamakarakteristii sergiler. elikten daha hafiftir ve paslanmaz.
4.9.2.1. Dokuma rgl Bantlar
Dokuma rgl konveyr bantlar, doal / sentetik dokularn lastik veya plastik emprenyeedilmesi ve zerlerinin lastik / plastikle kaplanmasndan elde edilir. Dokuma rgl bantdatabaklar aras st, alt yz ve yanlar kauukla kapldr. Bant karkas konveyr bandnn ekmegcn ileten ksm olup bir veya ok katl dokularn bazen ierisinde tel veya kord konularakelde edilmi malzemelerdir. ekil 4.20de dokuma rgl bandn tabakalar grlmektedir.
Kauuk st Kaplama
Kauuk Alt Kaplama
Dolgubkm
Kauuktabakas
Yalayc
ekil 4.20 Dokuma rgl konveyr band
Karkas tabakalar arasndaki kauuk ayn zamanda tabakalar su geirmez hale getirir. Bandnalt kaplamas bant karkasnn zerini kaplayan ve bandn makaralara temas eden yznde
bulunan bant karkasn koruyucu ve anmay nleyici malzemedir. Bu kaplama banda pisliknfuziyetini nledii gibi, tamburdan ald tahrik kuvvetini karkasa nakleder. st kaplama
bant karkasnn zerini kaplayan ve bandn yk tayan yznde bulunan daha kaln ve daha iyizelliklere sahip kauuk tabakasdr. Kalnl yaklak olarak 1,5 ile 12 mm arasndadr.Koruyucu kat bant karkasnn daha ok korunmas gerektii hallerde st veya alt kaplama ile
bant karkas arasnda kaplama iine yerletirilen seyrek dokulu veya kordlu olup, delinme,yrtlma ve kesilmeyi snrlayc bir veya ok katl dokudur.
Dokuma tabakasnda uzunlamasna sarg ve ters ynl sarg ile atk katmanlar bulunabilir. Enyaygn kullanlan dokuma tarz tek sral sarg dizileri olan karkas yapsdr. ki sral sargdizgileri byk younluklu dkme mallarn tanmasnda gvenirlilii arttrmaktadr. Karkaszerindeki koruyucu tabaka, karkasn hasara uramasna engel olur. Eer yksek scakladayankllk istenecekse, s yaltm salayan bir tabaka, ilk tabaka zerinde bulunmaldr.
Bandn mukavemetini iindeki karkas temin eder. Karkastaki dokumann cinsi ve says, bandnmaruz kald ekme gerilmesini tamaya yeterli olmaldr. Maksimum tabaka says
mukavemet hesabyla elde edilir. Tabaka says, bant geniliine, mukavemetine, rijitliinebaldr. Rijitlik bandn makaralar zerinde ekil alabilme yeteneidir. Bant geniledike tabaka
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
23/38
Bantl Konveyrlerin Konstrksiyonu 63
says artmaldr. Oluklamas istenen bantlarda karkastaki dokuma tabaka saysn istenildiikadar arttrmak mmkn deildir, aksi halde bant oluk eklini almaz. Bant genilikleri iinnerilen tabaka saylar Tablo 4.2de grlmektedir.
Tablo 4.2 Bant Tabaka says (Tekstil Dokulu Bantlarin)
Bant Genilii[mm]
Minimum / MaksimumTabaka says
Bant Genilii[mm]
Minimum / MaksimumTabaka says
300 1200400
2 / 31400
2 / 5
500 1600650 1800800 2000
3 / 5
1000
2 / 5
2500 4 / 5
Bant karkasnn asl grevi ykl band hareket ettirmek iin gerekli gerilim gcn tamak ve
bant stne yklenirken malzemenin sald
arpma enerjisini absorbe etmektir. Bir bantl
konveyrn karkas genellikle srtnme veya kpk kauuk ile birletirilmi dokumadan oluankatlardan meydana gelmitir. Bant imalinde kullanlan minimum tabaka says tr; bu deer
bant genilii bal olarak 15e kadar kabilir. Bununla beraber karkas i rgl liflerdenolumu bir tek kattan da ibaret olabilir. Standart rg kat, enine ve boyuna ipliklerdenolumutur. Boyuna iplikler, uzunlamasna gerilimi tayan ksmlardr. Enine olanlar isezellikle bir arada tutma ve genel olarak ipliklerin dzeni salar.
Dokunmu ipliklerin enine ve boyuna kullanlanlar ayn bklm iplik trnden olabileceigibi, enine bir tr ve boyuna baka bir tr iplik kullanlabilir. Dz sargl karkas, temelsarglarn bklmeden bulunduu ve esas yk tayan elemanlarn bunlar olduu yapdr. Dz
sargl karkas dokuma trlerine ait eitli rneklerekil 4.21de verilmitir.
DZ SARGI
Ba sar sDol u
Temel dz
ekil 4.21 Dz sargl karkas dokuma
Bant bylece boyutsal stabilite ve yk altnda kiri gibi davranma imkan salar. Sk dokumakarkas, dz sargl karkas yapsndan tretilmi ve polyester filamen bkmler ile polyetserelyaf sarmlardan olduka kopleks bir dokuma elde edilir. Sk dokuma karkas yapsekil
4.22de grlmektedir
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
24/38
Srekli Transport Sistemleri64
SIKI DOKUMA KARKAS
Dz sarg Gergi Sargs Dolgu Dz sarg
ekil 4.22 Sk dokuma karkas
4.9.2.2. elik Kordlu Bantlar
elik kordlu konveyr band, elik rglerin lastikle emprenye edilmesi ve zerinin lastikle
kaplanmas ile elde edilen malzemenin yatay veya eimli olarak genellikle uzun mesafelerde biryerden baka bir yere byk ktleleli malzemelerin tanmasnda kullanlan tayc birelemandr. Lastik ierisine ekme kuvvetlerini tamak zere, elik tellerden yaplm kortlaryerletirmek sureti ile daha byk ekme kuvvetlerini tayabilen ve daha uzun mrl olan
bantlar yaplmtr. Bant boyu uzadka, ykleme noktasndaki darbeler nedeni ile hasl olananma azalmaktadr. Bugn dnyann en uzun bantl konveyrlerinin hepsinde elik kortlusalar kullanlmaktadr. elik rg atk ve zgleri elik kordlardan oluan hasr eklindedokunur. elik kordlu bantlarn tipik uzamalar 10 emniyet faktr iin % 0,2 ila 0.5 arasndakalmaktadr. M kalite anmaya dayankl olmal veya 150C scakla dayankldr. ekil4.23de dokuma katmanlarnn arasnda yer alan elik tel halatl bant grlmektedir.
Sentetik kord
rg tabakas
st tabaka
rg tabakasrg tabakas
Scak galvanize Sentetik kordelik kordlar
Alt tabaka
ekil 4.23 Tipik elik kord karkas ieren bant kesiti
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
25/38
Bantl Konveyrlerin Konstrksiyonu 65
Bu bantlarn dier bantlara gre stnlkleri unlardr:a) bant boyu daha uzun yaplabilir.
b) uzama az olduundan germe mesafesi daha ksadrc) uzun bir bant ayn noktalar arasnda alan birka banttan daha uzun mrldr.
4.9.2.3. elik Sal Bantlar
Ortasnda elik kortlar yerine , yksek dayanml elik sa bulunan bantlar da yaplmaktadr.elik sa kalnl 0,5 ila 1,6 mm , st kaplama kalnl 3 ila 10 mm alt kaplama kalnl ise2 mm dir. Bu elik salarn kopma dayanmn takriben 120 kg/mm2 olup, emniyet gerilmesi35 kg/mm2 alnmaktadr. Bu bandn mahsurlu taraf, enine esnekliinin az olmasdr. Bazenelik bantlar plak olarak kullanlrlar. Bunlar karbon elii veya paslanmaz elik salardanyaplrlar. elik bantlar koku vermezler, syrlmazlar ve hasar grmeden souk veya scak suile ykanabilirler; ok hijyenik olup, gda sanayii iin idealdirler. Ayrca plak elik bantlarlastik bantlardan daha ucuzdurlar. Karbon elik salar 100C ile 120C scaklktakimalzemelerin, 300C kesikli tamada kullanlabilir.
4.9.2.4. Lastik Bantlar
Lastik bandn mahzurlarndan biri yaa kar gayet hassas olmasdr. Buna karlk neopren vekloropren gibi suni lastikler yadan baka, kmr katranndan elde edilen solventlerin,aromatik hidrokarbonlarn ve klorlu solventlerin tesirlerine kar gayet mukavimolduklarndan, suni lastik bantlarn kullanlmas gn getike artmaktadr.
4.9.2.5. Profilli Bantlar
Artan eim as ile iletilen mal para byklne ve zelliine bal olarak kaymasnnlemek iin eik tamada band yzeyi uygun profillerle donatlr. En uygun tayc yzeyinseimi tanacak malzeme ve kullanm artlarna baldr. Hafif taneli malzemeler iin 12 ile15 eim alar, nemli malzeme iin 45 eim alarna msaade edilir.
Kaplama yzeyi dz olan bantlar, ancak 18 - 22 eim alarna kadar kullanlabilirler. Dahayksek eimlerde, malzemenin geri kaymasn nlemek iin, tayc yzdeki bantkaplamasna zel kesitler verilir.
4.9.2.6 Kevlar Esasla Bantlar
Kevlar, aromatik esasl polyamid malzemesidir. Kevlar karbon ve cam lifler birbirinden farklzelliklere sahip olduklarndan, bunlarn stn ynlerinden yararlanmak iin ayn karmamalzeme iinde birlikte kullanlrlar. Bu bantlar suni ve sentetik esasl bantlar snfnagirmektedir. Endstriyel ve ileri teknolojinin ok deiik taleplerini karlamak iin Dupondfirmas tarafnda Kevlar, Aramid ismiyle piyasaya sunulmu yksek mukavemetli bir elyaftr.
Naylonun kefinden bu yana suni elyafta en nemli gelime olduu sylenebilir.
Aromatik polyamid'e aramid ad verilmektedir. Aromatik evrim yaplar yardmyla yksekerime scakl, yksek termal stabilite ve yksek performansa sahip zellikleri vardr. Bu
polimeriler, birok ama iin kullanldnda erimezler, yaklak olarak zlemezpolimerlerdir. Polimerizasyonu, elyaf olarak ekilmesi ve son ilemleri Naylon 6.6 veya Naylon
6'dan daha masrafldr. Bu nedenle yksek dayanm, yksek modl, sya dayanm arzulandyerlerde kullanlr. Kevlar 500C civarnda erir ve yksek dayanml Naylon veya polseyterden
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
26/38
Srekli Transport Sistemleri66
2 kat daha fazla ekmeye mukavimdir. Ar alma artlar olan konveyr bantlarndakullanlr. Radyal takviye olarak elik tel yerine kullanlr. Amid balaryla oluan i yapsnedeniyle bu polimers ve alev almaya dayankl ve dikkate deer ekme dayanm ve modlsunarlar.
Dupont Company 1971'de Aramid elyaf sunmutur. 1974'de genel terim olarak A.B.D.'dekullanlmaya balad. Aramid elyaf ile ilgili ilk almalar gene ayn firma tarafndan AT-1 adile 1967 ylnda yapld. Bu almada sya dayanm zelliinin varl saptand. Conex firmas1970'lerin ilk yarsnda Nomex adn verdii aromatik esasl elyaf zerinde alt. Rusya'daMPD-I adyla sivil ve askeri alanda aramid elyaf almalar yapld. Dupont firmas 1970'lerdeyapt almalar sonunda Kevlar 29 ve Kevlar 49'u piyasaya srd.
Kevlar Malzemesinin Mekanik zellikleriKevlar elyaflar, arlklarna oranla yksek dayanma sahip elyaflar olduklarndan takviyeelyaf olarak kullanlmaktadr. E cam elyafna oranla 3 kat, elik korda oranla 5 kat daha hafifyapdadrlar. Bu zellikleri nedeniyle kurun geirmez yelek, radyal lastik takviyesi, tekneler,
uaklar, roket paralar, konveyr bantlar gibi yerlerde kullanmlar yaygnlamtr.
Kevlar elyaflar 196C ile 204C srekli alma scaklklarnda, erimeden ve yanmadankullanlabilir. Geici olarak 538C temas scaklnda s direnci gsterirler. Kevlar malzemesidk arl, yksek sneklii, korozyondan etkilenmeyen, iletken olmayan, esnek ve akhavada elik korddan 5 kat dayanma, su iinde 20 kat dayanma sahip olmas, elik kordlarnyerini almasna neden olmaktadr.
Kevlar elyaf kullanmak zellikle lastik rnler iin hafiflik, sertlik ve dayankllk ile birlikteyksek mukavemet ve ekme modl salamaktadr. Kevlar, konveyr bant imalat iin idealolarak uygun klan, zellikler arasnda esiz bir denge sunar
Kevlar elyaflar yksek dayankllk ve yksek ekme modl, dk uzama, srnme ve iyitermal stabilite sunar. Bununla beraber elikten farkl olarak dk younluk, kimyasal daynmve yorulma dayanm ve organik elyafn karakteristikleri gibi davranlara sahiptir. Kullanmdayaygn olarak bulunan konveyr bant takviyelerinden en yksek dayanm, arlk orannasahiptir. Dier organik elyaflarn (polyester ve naylon gibi) iki katndan daha fazla ve eliin
be katndan fazladr. Uygun olarak kullanldnda takviyelerde en yksek zgl modle sahipolandr. Naylon ve polyester karlatrldnda uzamas ve srnmesi dktr, sadeceelikten biraz fazladr. Tablo 4.3de Kevlarn mekanik zellikleri dier elyaflarla karlatrmalolarak verilmitir.
Tablo 4.3 Kevlarn karlatrmal mekanik zellikleriKEVLAR elik Naylon Polyester
ekme Muk. [N/mm2] 2760 2400 / 2800 1000 1150ekme Modl [N/mm2] 58000 145000 / 200000 5600 13800Kopma uzamas [%] 4,00 2,00 18,20 14,50Younluk [gr/cm3] 1,44 7,85 1,14 1,38
Kevlar mkemmel termal stabilite gsterir. ok yksek scaklkartlarnda kullanlmak iinolduka uygundur. Kevlar esas olarak -30C ile +120C scaklk aralnda dayanm dmesi vegevrekleme gstermez. Bu nedenle Kevlar esasl takviyeler konveyr band uygulamalarnda
yksek scaklklarda iyi performans gsterir. Yaklak 430C zerinde karbonlamaya balar.
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
27/38
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
28/38
Srekli Transport Sistemleri68
standartzel
EP = Polyester/PolyamidD = Aramid
St = elikIw = Darbe tabakal
BantMukavemeti(N/mm)
Dzdokuma
Katd
oku
ma
D
zatkldokuma
Ko
rdludokuma
Doku
ma
Kablo
ekil 4.25 Konveyr bantlarnn bant mukavemetleri
Kevlar esasl bantlar, tabaka ayrm bir endiesi olmakszn yksek bir yorulma dayanmgsterir. Uzun bant mr kk apl makaralar ile salanr. Mkemmel oluklama ve germezellikleri ilave olarak elde edilir. Kevlar esasl bantlarn, naylon, polyester, elik tel gibi dierelyaflarla karlatrmal olarak srnme uzamas deiimi ekil 4.26ada grlmektedir. Kevlaresasl (aramid) konveyr bantlarnn dier bantlarla karlatrmal olarak yorulma deerleriekil 4.26bde grlmektedir.
Hasar evrimi
M
aksimumgerilme[N/mm
2]
elik tel
Naylon
Kevlar
SrnmeUzamas[
%]
elik tel
Kevlar
Polyester
Naylon
Zaman, saat
(a) (b)
ekil 4.26 Konveyr bantlarnn karlatrlmas
Kevlar esasl Aramid konveyr bantlarn dk uzama deerleri karlatrmal olarak elik tel,polyester ve naylon malzemesi ile ekil 4.27de verilmitir. elik malzemesinden sonra en iyi
uzama deerine sahip konveyr karkas malzemesi kevlar olduu grlmektedir.
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
29/38
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
30/38
Srekli Transport Sistemleri70
KJ : band birletirme gerilme faktrvulkanizasyon ile birletirme KJ= 0,90 0,85zmba ile birletirme KJ= 0,50
perinle birletirme KJ= 0,40 0,30KC : konveyrn durumuna bal sabit
yatay konveyr KC= 1eimli konveyr KC= 0,9eimli-karma konveyr KC= 0,85
KOP : alma kouluna bal faktr (Tablo 4.5)
Tablo 4.5 alma koulu faktr ,KOPDurum ok hafif Hafif Orta Ar ok ar
KOP 1,2 1,1 1,0 0,95 0,85
Tanmlanan faktrler kullanlarak, hesaplanan bant gerginlii emniyet katsaylar Tablo 4.6dabelirtilmitir.
Tablo 4.6 Bant gerginlii emniyet katsaylar, KVulkanizasyonla Birlet. Zmba ile Birletirme Perinle Birletirmealma
Koulu Yatay Eimli Karma Yatay Eimli Karma Yatay Eimli Karmaok hafif 6,5 7,3 7,7 11,5 12,7 14,0 16,4 18,2 19,3
Hafif 7,0 8,0 8,4 12,5 14,0 15,3 18,0 20,0 21,0Orta 7,8 8,7 9,2 13,8 15,3 16,3 19,7 22,0 23,2Ar 8,2 9,2 9,7 14,5 16,0 17,0 20,7 23,0 24,5
ok Ar 9,2 10,2 10,8 16,2 18,0 19,0 23,2 25,8 27,3
4.10. BANDLI KONVEYRLERN LETMES VE BAKIMI
Bantl konveyrler, btn makinalar gibi muntazam olarak kontrol edilmeli ve bakmyaplmaldr. Yani bir bantl konveyrn iletmeye alnd ilk haftalarda, bant fazla uzamayapacandan, bilhassa vidal gergi dzenlerinde gergi kuvveti sk sk kontrol edilmelidir.
4.10.1. Periyodik Kontroller
Konveyr bantlarna uygulanan kontroller, gnlk kontrol, haftalk kontrol ve aylk kontrololmak zere ana ksmda ele alnmaktadr.
Gnlk kontrollerde aadaki hususlara dikkat edilmektedir.
Bant kenarnda, st ve alt kaplamalarda ve karkasta hasar olup olmadn gzlekontrol edilmeli; eer gerekiyorsa derhal onarlmal
Vulkanize ekli bantlarla ek yerinde yrtlma veya ayrlma olup olmadn kontroledilmeli
Mekanik ekli bantlarla, balant elemanlnn tam yerinde olduunu kontrol edilmeliKrlm veya eilmi balant elemanlar karlp yenileri ile deitirilmeli
Bandn tayc yznde izgi ve anma meydana gelip gelmediini kontrol edilmeli Bant gerginliini gzle kontrol edilmeli, tayc makaralar arasnda bandn fazla
sarkmas bant germe kuvvetinin az olduunu; bandn dn kolunun titremesi ise bantgerme kuvvetinin fazla olduunu gsterir.
Makaralarn serbest olarak dnp dnmediini kontrol edilmeli. Skm veya anmmakaralar derhal deitirilmeliDr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
31/38
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
32/38
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
33/38
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
34/38
Srekli Transport Sistemleri74
4.10.6.1.3. Bant makaralarn zerinde dzensiz olarak gezinmektedirSebep Dzeltilmesi
Bant ok katdr.
Eer bandn katl yeni olmasndan ilerigeliyorsa, yumuamas iin bekleyiniz. Busreyi ksaltmak iin konveyr almad
zaman band ykl brakmaynz.Eer bant iki ynl deilse, tayc makaragruplarn bant hareketi ynnde en fazla 20ne einiz.Klavuz makara gruplar kullannz.Daha iyi oluklaabilen bant kullannz.
4.10.6.1.1 ve 4.10.6.1.2. deki sebeplerlebirlikte bandn tam eksenindeyklenmemesi.
nce bandn ekseninde yklenmesinisalaynz, dier sebepler sonra tehisedilebilir.
4.10.6.1.4 Bant konveyrn ykleme blgesinde bir tarafa kamaktadr
Sebep Dzeltilmesi
Bandn yklemesi ktdr.Malzemenin bandn tam eksenindeyklenebilmesi iin, ykleme blgesindegerekli tedbirleri alnz.
4.10.6.1.5. Bant ba tamburun kenarndan kamaktadrSebep Dzeltilmesi
Ba tambur veya hemen gerisindeki makaragruplar ayarszdr.
Tambur ve makara gruplarnn eksenleri banteksenine dik konumuna getiriniz.
4.10.6.1.6. Bant kuyruk tamburunun yanndan kamaktadrSebep DzeltilmesiDn makaralarna malzeme sarlmaktadr. Makaralar temizleyiniz.
Dn makaralar ayarszdr.Dn makaralarnn eksenleri bant ekseninedik konuma getiriniz.
Bant muntazam yklenmemektedir.Bandn tam ekseninde yklenmesi iingerekli tedbirleri alnz.
4.10.6.2. Bandn hasara uramas4.10.6.2.1. st kaplama yer yer oyulmu veya syrlmtr)
Sebep Dzeltilmesi
Ykleme teknesi silgileri ok kat olup,banda sk birekilde bastrmaktadr.
Yumuak silgi kullannz, eski bantlar silgiolarak kullanmaynz.
Bant ve silgi arasndaki aralk ok fazladr. Silgi araln asgari yapnz.
Oluklarn veya ykleme teknesinin kenarlarbanda ok yakndr ve aklk bant hareketiynnde artmaktadr.
Bant ve metal arasnda en az 25 mm. aralkbraknz ve bu araln bant hareketiynnde artmasn temin ederek malzemeninskmamasn salaynz.
Bant darbe sebebiyle ykleme blgesindeesneyerek, malzemenin silgi ile bant arasnaskmasna sebep olur.
Darbe makaralar kullannz.
Malzeme olukta s
k
maktad
r. Oluu geniletiniz.
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
35/38
Bantl Konveyrlerin Konstrksiyonu 75
4.10.6.2.2. Bant zerinde boydan boya veya daha ksa uzunlamasna yarklar vardrSebep Dzeltilmesi
4.10.6.2.1. teki sebepler 4.10.6.2.1.teki gibi.
Bant kamakta ve asiye skmaktadr.4.10.6.1.1, 4.9.10.1.2, 4.10.6.1.3 ve4.9.10.1.4.e baknz
Oluk veya ykleme teknesine bir demirparas skmaktadr.
Metal detektr veya magnet kullannz.
Ekleme kancalar arzaldr 4.10.6.2.9.a baknz.
4.10.6.2.3. Bandn alt yznde ok anma vardr)Sebep Dzeltilmesi
Bant ve tahrik tamburu arasnda kaymavardr.
Gergi dzeninde bant germe kuvvetiniarttrnz.Tahrik tamburlarn lastikle kaplaynz veyaanm lastik kaplamay deitiriniz.Saptrma tamburu veya ift tahrik tamburukullanarak bandn tambura sarlma asnarttrnz.
Tayc makaralar skmaktadr. Tayc makaralar deitiriniz veya onarnz.
Tamburla bant arasna malzemegirmektedir.
Bandn dn kolunda, kuyruk tamburununnne syrc koyunuz.Bandn gidi ve dn kollar arasndanszyorsa. Plakal ek paralar veya vulkanizeek kullannz.
Tayc makaralara fazla eim verilmitir.Makaralarn bant eksenine dik dzlemden enok 30 eik olmasna dikkat ediniz.
4.10.6.2.4. Bandn st yznde ok anma vardrSebep Dzeltilmesi
Dn makaralar pis, skm ya daayarszdr.
Dn makaralarn temizleyiniz.Lastik diskli dn makaras kullannz.Bandn ba ve kuyruk taraflarna syrckoyunuz.Band ykaynz.
Bandn ar sehim yapmas nedeni ilemalzeme makaralar zerinden geerken yerdeitirmektedir.
Bant germe kuvveti az ise gergi dzenivastas ile attrnz.Tayc makara araln azaltnz.
Kenar levhalar band andrmaktadr.Kenar levhalarn ykselterek bezsiz lastikkullannz. Eskimi konveyr bantlarn bu iiin kullanmaynz.
st kaplama kalitesi ok dktr.Lastik kalitesi daha iyi veya st kaplamakalnl daha fazla olan bir bant kullannz.
4.10.6.2.5. Makaralarn birleim yerlerinde bant ve karkas krlmaktadrSebep Dzeltilmesi
Tambur ile ykleme blgeleri arasndakimesafe yetersizdir veya bandn geii iyi
deildir.
Makaralar tamburdan uzaklatrnz. Geimakaras kullannz.
Kuyruk tamburunu ayarlay
n
z.Konveks erinin yarap yetersizdir. Eri ksmnda makara araln azaltnz.
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
36/38
Srekli Transport Sistemleri76
Gei makaras kullannz.Erilik yarapn arttrnz.Eri ksmndaki yksek makaralar alaltnz.
Tayc makaralar ne doru fazlaeilmitir.
Eimini azaltnz.
Yan yana duran tayc makaralar arasndafazla aralk vardr.
Daha ar bant kullannz.Makaralar arasndaki aral asgari yapnz.
Bandn enine rijitlii yetersizdir. Daha uygun bir bant kullannz.
4.10.6.2.6. Karkas veya st kaplama boydan boya atlamtrSebep Dzeltilmesi
Bant asiye demi ve kuyruk tamburuzerinden geerken katlanmtr.
4.10.6.1.1., 4.10.6.1.2., 4.10.6.1.3. ve4.10.6.1.4.e baknz. Bandn yana arkamalarnda band durduran snralterlerikullannz.
Malzemenin banda iddetli arpmas. 4.10.6.2.10.e baknz.
4.10.6.2.7. Karkasta ay eklinde krlmalar veya karkasn bant altnda rd yerlerigsteren yumuak noktalarn varl
Sebep DzeltilmesiKflenme Kflenmeye dayankl bant kullannz.
4.10.6.2.8. Bant kenarnda enine atlaklar bulunmasSebep Dzeltilmesi
Bant kenarlarasi kenarndan veyatamburda katlanmaktadr.
4.10.6.1.1., 4.10.6.1.2., 4.10.6.1.3. ve4.10.6.1.4.e baknz.
Bandn yana ar kamas hallerinde banddurduran snralterleri kullannz.Bandn yanlarnda daha fazla boluk braknz
Kflenme Kflenmeye dayankl bant kullannz.Ba tamburun hemen nndeki taycmakara grubu tambura ok yakn veya okyksek yerletirilmitir.
Makara grubunun konumunu dzeltiniz.
Konveks eri yetersizdir.Erilik yarapnn tavsiye edilen deerlerinaltnda olmamasna dikkat ediniz.
4.10.6.2.9. Ek yerindeki ekleme kancalar band yrtmaktadr
Sebep DzeltilmesiBant kuvvetleri ok byktr. 4.10.6.2.6.ya baknz.Kflenme Kflenmeye dayankl bant kullannz.
Yanl tip kanca kullanlm veya kancalargevek kalmtr.
Bandn o ksmn deitirerek gereklimukavemete haiz, uygun tipte ek kancaskullannz.
Yol verme darbelidir.Mmknse kademeli yol veriniz.Ek yerine vulkanize birleimli yapnz.
ScaklkVulkanize ek kullannz.Kancalar sknz ve hasar grm ksm
onar
n
z.
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
37/38
Bantl Konveyrlerin Konstrksiyonu 77
4.10.6.2.10. Bant karkasnda bant kenarna paralel ksa veya yldzeklinde yarklar vardrSebep Dzeltilmesi
Ykleme noktasnda bant iri paralardmektedir.
Darbe makaralar kullannz.Darbe etkisini azaltnz.
Bant ve kuyruk tamburu arasnda malzeme
skmaktadr.
Bandn dn kolunda, kuyruk tamburunun
nne syrc koyunuz.
4.10.6.2.11. Kancalarn hemen arkasnda enine atlaklar vardrSebep Dzeltilmesi
Ek kancalarn plakalar tambur apna grefazla uzundur.
Ksa ve kk kanca plakalar kullannz.Tambur aplarn arttrnz.
4.10.6.2.12. Bandn alt kaplamas makara aralklar hizasnda nokta nokta veya izgilerboyunca imektedir
Sebep DzeltilmesiYa veya gres dklmtr. Bandn temizliine itina gsteriniz.
Tayc makaralar ar yalanmtr.Makaralara daha az gres basnz ve makaraszdrmazlklarn kontrol ediniz.
4.10.6.2.13. Bandn st kaplamas kabarmaktadrSebep Dzeltilmesi
Yerinde vulkanizasyonla tamir yapnz veyadolgu malzemesi ile tamir ediniz.
st kaplamadaki kk deliklere dolanmalzeme tanecikleri kaplamann altnagirerek kaplamay karkastan ayrrlar. 4.10.6.2.12.ye baknz.
4.10.6.2.14. Bandn eksen izgisinde ime vardr
Sebep Dzeltilmesi
Malzemede ya vardr.
Ya kaynan izole ediniz.Mevcut bandn mrnden daha fazlafaydalanabilmek iin, kaplama zerine
bakla uzunlamasna kanallar aarakienlastiin hasl ettii gerilmeyi gideriniz.Yaa dayankl bant kullannz.
4.10.6.3. Bandn deforme olmas4.10.6.3.1. Bant ok fazla gergi gerektirdiinden ar uzamaktadr
Sebep DzeltilmesiTayc ve dn makaralarnn bakm iyideildir.
Eski ve skm makaralar deitiriniz.Daha iyi bakm yapnz.
Bant kuvvetleri fazladr.
Tahrik dzenini slah ederek bantkuvvetlerini azaltnz:- Tahrik tamburu lastik kaplaynz.- Saptrma tamburu veya ift tahrik tamburukullanarak bandn tambura sarlma asnarttrnz.Konveyr kapasitesini arttrmadan banthzn arttrmak mmkn ise, bant hzn
artt
r
n
z. H
z
ayn
tutarak banda verilenmalzeme miktarn azaltnz.
Dr smail [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri
-
8/7/2019 Bantl Konveyr Konstrksiyonu ve Elemanlar
38/38
Srekli Transport Sistemleri78
4.10.7. Teknik Emniyet Bakmndan Dikkat Edilecek Hususlar
Bantl konveyrlerde baz dikkatsizlikler lm veya sakatlanma ile biten kazalara yolaabilmektedir. En ok rastlanan kazalar bandn tamburlara sarld noktalara kol v.s. ninkaptrlmasdr. Ekseriya alan bir bantl konveyrn st ve alt kollar arasna girmek bu gibi
ar kazalara sebebiyet verir. alan bir bantl konveyre fazla yaklamann nedeni temizliktedbirlerine uyulmamas olduundan, bantl konveyrlerde temizliin salanmasna byknem verilmelidir.
4.10.7.1. Konstrktif hususlar Bandn tamburlara sarld yerler kimsenin uzanamayacaekilde rtlmelidir. Malzeme tasnif ve ayrlmasnda kullanlan bantl konveyrlerde, iilerin alma
yapt taraftaki tayc makaralar rtlmelidir. Banda yapabilen yma malzemeyi nakleden konveyrlerde bandn i ksmn veya
tamburu tehlikesiz bir ekilde temizleyebilen bir dzen bulunmaldr. Bu dzensyrlan malzemeyi dn koluna dkmemelidir.
Dklen malzemenin insanlar yaralamas ihtimali varsa, gereli tedbir alnmaldr. Hareketli bantl konveyrler devrilmeye kar emniyetli olmal ve kendi kendine
hareket etmeleri nlenmelidir. Eimli konveyrlerin ykl durumda kendi kendine hareket etmesi nlenmelidir. Bantlarn iki yannda 700 mm geniliinde servis ve bakm sahas bulunmaldr. Servis
yolu tek tarafl ise genilii 900 mm den daha az olmamaldr.
4.9.7.2. Kontrol tehizat ile ilgili hususlar Durdurma dmeleri kolay eriilebilen yerlerde olmaldr. 20 mden daha uzun bantl konveyrlerde bantn birka noktadan durdurulabilmelidir.
Daha iyisi 20 mden uzun bantl konveyrlerin yrme yolu tarafndan uzanan bir anidurdurma teli bulundurmaktadr. Yma malzeme tayan konveyrlerde boy 20mden ksa ise tek bir noktadan konveyrn durdurulabilmesi yeter. Fakat paramalzeme tayan bantl konveyrlerde boy 20 mden ksa olsa bile, ykleme ve
boaltma noktalarnn her ikisinden birinden konveyr durdurulabilmelidir. Bantl konveyrn ykleme, tahrik ve boaltma noktalarndan banda yol verilmeden
nce iaret verecekkl ve sesli alarmlar bulunmal ve alarmlar verildikten en erken30 saniye sonra bant hareket ettirilebilmelidir.
4.9.7.3. letme ve bakmla ilgili hususlar
Malzeme nakletmek iin dizayn edilmi olan konveyrlerde, bant zerinde insanlarntanmas ve alma esnasnda bandn zerinden atlanmas yasaklanmaldr.
Hareketli bantl konveyrlerde konveyr gezinirken bant durdurulmaldr. alan bantl konveyrlerde bandn st ve alt kollar arasna el, kol veya bir alet
sokulmas nlenmelidir. Greslenecek noktalar kolayca eriilebilecek, grnr, tehlikesiz yerlerde olmal ve
kolayca tannabilecek tarzda iaretlenmelidir. Bantl konveyr ve evresi temiz tutulmaldr.