baum, l.frank - la birdotimigilo de oz

8/14/2019 Baum, L.frank - La Birdotimigilo de Oz

1/320


2/320


3/320


4/320


5/320


6/320


7/320


8/320


9/320


10/320


11/320


12/320

La Birdotimigilo de OzDe Baum, L. Frank (Lyman Frank), 18561919Ilustrita de Neill, John R. (John Rea), 18771943Tradukita el la Angla al Esperanto de Broadribb, Donald (Donald Richard), 1933Unue eldonita en la Angla kiel The Scarecrow of Oz de Reilly & Britton, 1915.Unue eldonita en Esperanto de Bookleaf Publishing, 1997. Vidu http://www.poboxes.com/bookleaf/i tiu traduko kopirajta 1997 Donald Broadribb. i tiu eldono estas korektita versio, julio 2000.

La ilustraoj kaj arano de i tiu eldono laeble plej konformas al tiuj de la originala Angla eldono de1915. La litertipo estas 16 sur 18.7 pkt Elegant Garamond.
http://www.poboxes.com/bookleaf/http://www.poboxes.com/bookleaf/


13/320

Dediita alLa Subtenantoj de Los Angeles, Kalifornio, kiel

dankema esprimo de la plezuro kiun mi spertis pro miakonatio kun ili, kaj rekone al ilia sincere strebo subtenila homaron per afableco, helpemo kaj bonvolo. Ili iujestas granduloj, kaj ili iuj havas la donemajn korojnde malgrandaj infanoj.

L. Frank Baum


14/320


15/320

INTER VI KAJ MILa Armeo da Infanoj, kiuj sieis la

Potoficejon, konkeris la Potistojn kaj

liveris al mi siajnobeendajn ordonojn,insistis ke Trot kajKaptano Viljo eniru laLandon Oz, kie Trotpovos ui la kompaneconde Doroteo, Betinjo Bobin

kaj Ozma, kaj launukrura velisto povosfarii kamarado de laStana Lignohakisto, laVilulo, Tik-Toko kaj iujaliaj kuriozaj uloj loantajen tiu mirinda felando.

Estis tute ne facile obeitiun ordonon kaj sekuresurterigi Troton kajKaptanon Viljon en Oz,kiel vi trovos legante itiun libron. Efektive, la

plej grandaj strebojde nia kara malnovaamiko la Birdo-timigilo necesis, porsavi ilin de terurasorto survoje; sed


16/320

kiam la rakonto finias, ili loas felie en la grandiozapalaco de Ozma kaj Doroteo promesis al mi ke Buton-Brilo kaj la tri knabinoj nepre renkontos, post nelonge,kelkajn eksterordinarajn aventurojn en la Lando Oz, kiujnmi esperas rajti rakonti al vi en la sekva Libro pri Oz.

Intertempe, mi multe dankas al miaj malgrandajlegantoj pro ilia dara entuziasmo pri la rakontoj pri Oz,

kiun esprimas la multaj leteroj kiujn ili sendas al mi, kajkiujn mi ame gardas. Necesas pli kaj pli da Libroj pri Oziujare por kontentigi la postulojn de malnovaj kaj novajlegantoj, kaj formiis multaj Societoj por Legi pri Oz,kie la diversaj membroj latlegas la Librojn pri Oz kiujnili posedas. io i multe plezurigas min kaj kuraigas minverki pli da rakontoj pri Oz. Kiam la infanoj sufie legis,

mi esperas ke ili informos min, kaj mi tiam penos verkiion alian.

L. F

RANK

B

AUM

Rea Historiisto de Oz.

OZCOTe HOLLYWOODen KALIFORNIO,

1915.


17/320


18/320


19/320

13

APITRO 1

La Granda Kirlakvo

ajnas al mi, diris Kaptano Viljo, dum li sidisapud Trot sub la granda akacia arbo, rigardante labluan oceanon, ajnas al mi, Trot, ke ju pli niscias, des pli ni trovas ke ni ne scias.

Mi ne plene komprenas tion, Kaptano Viljo,respondis la knabineto per serioza voo, post momentoda pensado, dum kiu iaj okuloj sekvis tiujn de lamaljuna velisto trans la vitrecan surfacon de la maro.ajnas al mi ke ju pli ni lernis des pli ni gajnis.

Mi scias; unuavide ajnas tiel, diris la velisto,kapjesante; sed kiuj malplej scias emas supozi ke ili


20/320

La Birdotimigilo de Oz

14

scias ion scieblan, dum kiuj plejmulte scias agnoskaskiom grandega estas i tiu mondo. Tiuj sciantojkomprenas ke unu vivdaro nestas sufie longa porpli ol nur kelkfoje enpui la scioremilojn.

Trot ne respondis. i estis tre malgranda knabino,kun grandaj solenaj okuloj kaj serioza simpla mieno.Kaptano Viljo jam de multaj jaroj estas ia fidela

kompano kaj instruis al i preska ion kion i scias.Li estis mirinda persono, tiu Kaptano Viljo. Ne

vere tre maljuna, kvankam lia hararo estis grizakajestis malmulte da i. La plejparto de lia kapo estiskalva kiel ovo kaj brila kiel lakita tuko, kaj tio kazisliajn orelojn komike elstari. Liaj okuloj aspektis mildaj

kaj estis palbluaj, kaj lia ronda vizao estis malglatakaj bronzkolora. La maldekstra kruro de KaptanoViljo mankis, sube de la genuo, kaj tial la velisto neplu velis sur la maroj. La ligna kruro kiun li uzis estissufie bona por promenado sur la tero, a e por remia veli boateton en kiu estis Trot, sur la oceano, sedkiam temis pri kuri supren a plenumi aktivajntaskojn sur ipo, la maljuna velisto ne sufie kapablis.La perdo de lia kruro ruinigis lian karieron kaj lamaljuna velisto komfortigis sin per sindedio al laedukado kaj akompanado de la knabineto.


21/320

apitro Unu

15

La akcidento okazinta al la kruro de KaptanoViljo fariis irka la tempo kiam naskiis Trot, kajekde tiam li loas kun la patrino de Trot kielplejelstara pensionano, ar li paris sufian mononpor pagi siajn iusemajnajn kostojn. Li amis la bebonkaj ofte tenis in sur siaj genuoj; ia unua veturo estissur la ultroj de Kaptano Viljo, ar i ne havis

beboaron; kaj kiam i komencis surpiede stumblepromenadi la infano kaj la velisto fariis intimajkamaradoj kaj kune uis multajn strangajn aventurojn.Oni diras ke la feinoj eestis la naskion de Trot kajmarkis ian frunton per siaj nevideblaj mistikaj signoj,tiel ke i povis vidi kaj fari multajn mirindajn agojn.

La akacia arbo estis supre de alta klifo, sed padokondukis malsupren la la bordo zigzage al la randode la akvo, kie la boato de Kaptano Viljo estis ligitaal roko per dika nurego. La posttagmezo estisvarmega kaj humida, apena estis bloveto de la aero,do Kaptano Viljo kaj Trot sidadis kviete en la ombrode la arbo, atendante is la suno sufie malaltios porke ili povu remvetureti.

Ili decidis viziti iun el la grandaj kavoj kiujn laondoj izis el la rokoplena bordo dum multaj jaroj dasenpaza strebado. La kavoj estis fonto de konstanta


22/320


16

plezuro por kaj la knabino kaj la velisto, kiuj amisesplori iliajn mirigajn fonojn.Mi kredas, Kaptano, komentis Trot, fine, ke

venis la horo kiam ni komencu.La maljunulo sagace rigardis la ielon, la maron kaj

la senmovan boaton. Post tio li kapneis.Eble venis la horo, Trot, li respondis, sed al mi

tute ne plaas la aspekto de la posttagmezo ifoje.Kio malustas? i demandis surprizite.Mi ne scias diri. Simple estas ke tro kvietas la

mia opinio. Nenia vento, e ne movieto de la akvo,nenia mevo fluganta ie ajn, kaj la fino de la plejvarmega tago de l jaro. Mi nestas veterprognozisto,

Trot, sed iu velisto scius ke la signoj estas minacaj.Mi povas vidi nenion malustan, diris Trot. Seestus nubo en la ielo, e nur grandeta kiel miadikfingro, eble tio rajtus maltrankviligi nin; sedrigardu, Kaptano!la ielo ne povus esti pli klara.

Li rerigardis kaj kapjesis.Eble ni povos bone atingi la kavon, li konsentis,

ne volante senplezurigi in. Estas nur mallongadistanco, kaj ni zorge atentos; do venu, Trot.

Kune ili malsuprenis la la zigzaganta pado al lamarbordo. Tute ne estis malfacile por la knabino pai


23/320

apitro Unu

17

la la kruta vojo, sed Kaptano Viljo, pro sia lignakruro, devis teni rokojn kaj radikojn fojfoje por evitifalon. Sur sendekliva pado li estis vigla kiel iu ajn,sed grimpi supren a malsupren la montetoflankonecesigis zorgojn.

Ili sekure atingis la boaton kaj dum Trot malligisla nuron Kaptano Viljo etendis manon en fendon

de la roko kaj eltiris plurajn sebajn kandelojn kajskatolon da vaksalumetoj, kiujn li etis en laampleksajn poojn de sia sudokca. Tiu sudokcaestis nelonga mantelo el oleita ledo kiun la maljunavelisto surportis iamkiam li ja surportis mantelonkaj la pooj iam enhavis aron da objektoj, utilaj kaj

ornamaj, kiuj scivoligis e Troton pri el kie ili veniskaj kial Kaptano Viljo opinias ilin valoraj. Lapotranilojunu granda kaj unu malgrandalapecoj de nuro, la fihokoj, la najloj: ili povus estiutilaj diversokaze. Sed eleroj, kaj ladstakoletoj kunnekonata enhavo, butonoj, piniloj, boteloj da kuriozajtonoj k.s., ajnis tute nenecesaj, certe nekunprenindaj. Tio estis afero de Kaptano Viljo,tamen, kaj nun kiam li aldonis la kandelojn kaj laalumetojn al sia kolekto Trot ne komentis, ar i sciiske i tiuj estas por lumigi la vojon tra la kavoj.


24/320


18

La velisto iam remis la boaton, ar li manipulis laremilojn forte kaj lerte. Trot sidis en la malantao kajstiris. La loko kie ili enboatiis estis malgranda golfeto,kaj la boato transiris multe pli grandan golfon celanteforan promontoron kie situas la kavoj, tuj e la bordode la akvo. Ili estis preska du kilometrojn for de labordo kaj eble duonvoje transiris la golfon kiam Trot

subite eksidis rekte kaj kriis: Kio estas tio, Kaptano?Li esis remi kaj parte turnis sin por rigardi.


25/320

apitro Unu

19

Tio, Trot, li malrapide respondis, al mi aspektasege simila al kirlakvo.Kio kazas in, Kaptano?Kirlo en la aero estigas kirlon en la akvo. Mi timis

ke ni trovos danerojn, Trot. Maluste aspektis. Laaero estis tro kvieta.

i proksimias, diris la knabino.

La maljunulo ekkaptis la remilojn kaj komencisremi kiel eble plejforte.


26/320


20

i ne proksimias al ni, Trot, li spiregis; niproksimias al la kirlakvo. i tiras nin al si kvazamagneto!

La sunbronzita vizao de Trot estis iom pli paladum i firme tenis la stirilon kaj penis forstiri laboaton; sed i diris nenian vorton indikantan timon.

La kirlado de la akvo dum ili proksimiis faris

muan sonon kiu estis timiga. Tiom feroca kaj fortaestis la kirlakvo ke i tiris la surfacon de la maro enla formon de granda pelvo, deklivanta malsupren celela centron, kie granda truo estis farita en la oceanotruo kun muroj el akvo tenata en sia loko de la rapidakirlado de la aero.

La boato en kiu veturis Trot kaj Kaptano Viljoestis uste e la ekstera bordo de tiu pelvsimila deklivo,kaj la maljuna velisto tute bone sciis ke krom se lipovos rapide forpui la malgrandan boaton de larapidanta akvofluo ili balda estos tiritaj en la grandannigran truon kiu oscedas en la mezo. Do li uzis siantutan forton kaj tiris kiel neniam antae li tiris. Li tielforte tiris ke la maldekstra remilo ekrompiis kajsternis Kaptanon Viljon sur la plankon de la boato.

Li sufie rapide restarigis sin kaj rigardetis trans laflankon. Post tio li rigardis Troton, kiu sidis tute


27/320


28/320

22

APITRO 2

La Kaverno sub la Maro

La cirkloj estis tiom pli malgrandaj e la fundo dela pelvo, kaj la boato moviis tiel multe pli rapide, keTrot komencis senti kapturnion pro la movado; subitela boato eksaltis kaj plonis kapantaen en laobskurajn profundojn de la truo. Kirliante kielludiloj, tamen ankora kroitaj unu al la alia, la velistokaj la knabino apartiis de sia boato kaj plonismalsuprenmalsuprenmalsuprenen la plejdistancajn fundojn de la granda oceano.

Unue ilia falo estis rapida kiel de sago, sed baldaili ajnis fali malpli rapide kaj Trot estis preska certa


29/320

apitro Du

23

ke nevidataj brakoj irkaas in, subtenante in kajprotektante in. i povis vidi nenion, ar la akvoplenigis iajn okulojn kaj malklarigis ian vidon, sedi firme krois sin al la sudokca de Kaptano Viljo,dum aliaj brakoj firme krois sin al i, kaj tiel ili iompost iom sinkis malsupren kaj plu malsupren is ilifine ekhaltis, kaj komencis resupreniri.

Sed ajnis al Trot ke ili ne levias rekte al la surfacode kiu ili venis. La akvo ne plu kirlis ilin kaj ili ajnistirataj oblikve tra trankvilajn fridetajn oceanajnprofundojn. Kaj subitemulte pli rapide ol mi povisrakontiili ektrafis la surfacon kaj estis sternitaj platesur sablan plaon, kie ili kuis sufoke kaj penante spiri

kaj ne sciante kio okazis al ili.Trot la unua rekonsciiis. Liberiginte sin de lamalseka kroo de Kaptano Viljo, i frotis la akvon elsiaj okuloj kaj poste irkarigardis. Milda bluverdabrilo lumigis la lokon, kiu aspektis ia kaverno, arsupre kaj ambaflanke de i estis malglataj rokoj. Iliestis etitaj sur plaon de klara sablo, kiu deklivetissupren de la lageto da akvo e iliaj piedojlageto kiusendube kondukis en la grandan oceanon kiu nutrasin. Preter la atingo de la ondoj de la lageto estis plida rokoj, kaj ankora pli kaj pli, malaperantaj en la


30/320


24

obskurajn zigzagojn kaj fonojn kiujn la brilanta lumoel la akvo ne penetris.La loko aspektis maluzata kaj soleca, sed Trot estis

dankema ke i plu vivas kaj nenian gravan damaonsuferis dum sia malplezuriga aventuro subakva. Apudi Kaptano Viljo blovetadis kaj tusadis, pensanteelpeli la akvon kiun li glutis. Amba estis

tramalsekigitaj, tamen la kaverno estis varma kajkomforta kaj malsekigo tute ne agrenis la knabineton.

i rampis supren la la sabla dekliveto kaj kolektisper sia mano aron da sekvaj marherboj, per kiuj iviis la vizaon de Kaptano Viljo kaj forsorbis laakvon el liaj okuloj kaj oreloj. Balda la maljunulo

sidiis kaj intense rigardis in. Post tio li gestis per siakalva kapo trifoje kaj diris per glugla voo:Vere bone Trot; vere bone! Ni ne atingis la

rankon de l marviro ifoje, u ne? Kvankam lakialon, kaj kial ni estas i tie, estas pli ol mi povaskompreni.

Trankvilu, Kaptano, i respondis. Ni estas sufiesekuraj, mi supozas, almena provizore.

Li premis la akvon el la malsupro de sia malstriktapantalono kaj palpis siajn lignan kruron kaj brakojnkaj kapon, kaj trovinte ke li kunhavas iujn siajn


31/320

apitro Du

25

partojn li kurais zorge ekzameni iliajn irkaaojn.Kie la via supozo ni estas, Trot? li baldademandis.

Ne scias, Kaptano. Eble en iu el niaj kavoj.Li kapneis. Ne, diris li, mi tute ne opinias tion.

La distanco la kiu ni leviis ne ajnis e duono dela distanco la kiu ni sinkis; kaj rimarku ke tute

nestas ekstera enirejo de i tiu kaverno. Estas iakupolo super i tiu lageto da akvo, kaj krom seekzistas trairejo en la fono, pretere, ni estas plenekaptitaj.

Trot rigardis pensoplene trans sian ultron.Post iom da ripozo, i diris, ni rampu tien kaj

trovu u estas elirejo.Kaptano Viljo metis manon en la poon de siaoleleda mantelo kaj elprenis sian pipon. i ankoraestis seka, ar li gardis in en oleleda ujo kun siatabako. Liaj alumetoj estis en strikta ladskatoleto, dopost kelkaj momentoj la maljuna velisto fumadiskontente. Trot sciis ke tio helpas lin pensi kiam lirenkontas ian ajn agrenon. Anka, la pipo multehelpis trankviligi la maljunan veliston, post lia longaenakvado kaj lia terurioteruro pli pro maltrankvilopri Trot ol pri li mem.


32/320


26

La sablo estis seka kie ili sidas, kaj sorbis laakvon kiu gutis de iliaj vestoj. Kiam Trot premisla akvon el sia hararo i komencis resenti sinnormala. Post kelka tempo ili surpiediis kaj rampisla la deklivo supren al la disaj rokoj. Kelkaj elili estis gigantaj, sed per trairado inter kelkaj kajirka aliaj ili sukcesis atingi la ekstreman fonon

de la kaverno.Jes, diris Trot, interesate, jen ronda truo.Kaj estas nigre kiel la nokto interne de i,

komentis Kaptano Viljo.Malgrae, respondis la knabino, ni esploru in

por trovi kien i iras, ar i estas la solebla vojo el i

tiu loko.Kaptano Viljo okulumis la truon duboplene.Eble i estas vojo el i tie, Trot, li diris, sed eble

i estas vojo en multe malpli agrablan lokon ol i tiu.Mi emas opinii ke plej bona plano estas resti jam itie. Anka Trot ne estis certa, kiam i tiel pripensis

la planon. Post kelka tempo i rerampis al la sablo,kaj Kaptano Viljo sekvis in. Dum ili sidiis lainfano rigardis penseme la plenegajn poojn de lavelisto.


33/320


34/320


28

Kiom da manaoj ni havas, Kaptano? idemandis.Ses ipbiskvitojn kaj pecon da fromao, li

respondis. u vi volas iom nun, Trot?i kapneis dirante:Verajne ni povos vivi per tio eble tri tagojn, se ni

estos tre zorgoplenaj.

Pli longe, Trot, diris Kaptano Viljo, sed lia vooestis iom maltrankvila kaj trema.

Sed se ni restos i tie neeviteble ni mortmalsatosfine, pludiris la knabino, tamen se ni eniros laobskuran truon

Estas malpli facile fronti kelkajn fatojn ol

mortmalsaton, diris la velisto tre serioze. Ni ne sciaskio estas en tiu obskura truo, Trot, nek kien ikondukus nin.

Ni povas eltrovi tion, i obstinis. Anstata respondi Kaptano Viljo komencis seri

en siaj pooj. Li balda eltiris malgrandan pakaon dafihokoj kaj longan nuron. Trot rigardis lin kunligiilin. Post tio li rampis iomete supren la la deklivokaj renversis grandan rokon. Du a tri malgrandajkraboj komencis forkuri sur la sablo kaj la maljunavelisto kaptis ilin kaj metis unu sur sian hokon kaj la


35/320


36/320


37/320

apitro Du

29

aliajn en sian poon. Reveninte al la lageto li svingisla hokon super sian ultron kaj irka sian kapon kajetis in en preska la centron de la akvo, kie li lasisin sinki iom post iom, plene etendante la nuron.Kiam li atingis ian finon li komencis retiri in, isla kraba logao flosis sur la surfaco.

Trot rigardis lin eti la nuron duan fojon, kaj tria.

i decidis ke a ne estas fioj en la lageto a ili ne volasmordi la krablogaon. Sed Kaptano Viljo estis spertafikaptisto kaj ne facile perdis esperon. Kiam la kraboeskapis li metis alian sur la hokon. Kiam la krabojplene mankis li rampis sur la rokoj kaj trovis pli.

Dume Trot laciis rigardante lin kaj kuiis sur la

sablo kie i profunde endormiis. Dum la sekvaj duhoroj iaj vestoj plene sekiis, anka tiuj de la maljunavelisto. Ili amba tiom kutimis al salakvo ke ne estisrisko ke ili malvarmumos*.

Fine la knabineton vekis plado apud i kaj muetopro kontento de Kaptano Viljo. i malfermis siajnokulojn kaj trovis ke la Kaptano surterigis arent-skvaman fion pezan je irka kilogramo. Tio multeplifeliigis in, kaj i rapidis kunkolekti amason damarherboj, dum Kaptano Viljo distranis la fion persia potranilo kaj pretigis in por kuirio.


38/320


39/320

apitro Du

31

Spozu, diris i, gapante la ardantan marherbanfajron kaj parolante malrapide, ke ni povos kaptisufie da fioj; kion pri la trinkakvo, Kaptano?

Li moviis maltrankvile sed ne respondis. Ili ambapensis pri la obskura truo, sed kvankam Trot malmultetimis in la maljunulo ne povis subpremi sianmaldeziron eniri la lokon. Tamen li sciis ke Trot

pravas. Resti en la kaverno, kie ili nun estas, nurrezultigus malrapidan sed certan morton.

Noktis sur la surfaco de la tero, do la knabinetofariis dormema kaj balda ekdormis. Post kelkatempo la maljuna velisto dormadis sur la sablaro apudi. Estis tre kvieta kaj nenio enis ilin dum pluraj

horoj. Kiam fine ili vekiis la kaverno denove estislumoplena.Ili dividis unu biskviton kaj komencis mordmani

in kiel sian matenmanon kiam ilin alarmetis subitaplado en la lageto. Rigardante tiudirekten ili vidisveni el la akvo la plej kuriozan estaon kiun iu el iliis tiam vidis. i ne estas fio, decidis Trot, nek estasi besto. i tamen havis flugilojn, kaj strangaj flugilojili estis: ilia formo estis kia renversita hakujo kajkovrita per dika hato anstata plumoj. i havis kvarkrurojntre similajn al la kruroj de cikonio, nur


40/320


32

duoble pli da ilikaj ia kapo havis formon tresimilan al tiu de papago, kun beko kiu kurbiismalsupren antae kaj supren e la randoj, kaj estisduone beko kaj duone buo. Sed nomi in birdo estusneeble, ar i tute ne havis plumojn escepte de krestoel ondecaj plumoj skarlataj sur la plejsupro de siakapo. La stranga estao nepre pezis tiom kiom

Kaptano Viljo, kaj dum i baraktis eliri el la akvosur la sablan plaon i estis tiel granda kaj malkutimake kaj Trot kaj ia kompano gapis in mirantemirante kaj anka iom timante.


41/320

33

APITRO 3

La Orko

La okuloj rigardantaj ilin, dum la besto staris gutanteanta ili, estis brilaj kaj mildesprimaj, kaj tiu strangaaldonao al ilia grupo tute ne provis ataki ilin kajaspektis tiom surprizita pro la kunveno kiel ili mem.

Mi demandas al mi, flustris Trot, kio i estas.Kiu, mi? krietis la besto per akra alttona voo.

Nu, mi estas Orko.Ho! diris la knabino. Sed kio estas Orko?Mi, li ripetis, iom fiere, dum li skuis la akvon de

siaj kuriozaj flugiloj; kaj se iam Orko ojis esti eksterla akvo kaj denove sur seka tero, estu plene certa ke


42/320


34

mi estas tiu precipa, individua Orko!u vi longe estis en la akvo? demandis KaptanoViljo, kiu opiniis ke la entileco postulas ke li indikuinteresion pri la stranga besto.

Nu, tiu lasta enakvio daris eble dek minutojn,mi kredas, ke la mi por komforto tio estas naminutoj kaj sesdek sekundoj tro multe, estis la

respondo. Sed la pasintan nokton mi renkontisproblemegojn, mi certigas al vi. La kirlakvo kaptis minkaj

Ho, u anka vi estis en la kirlakvo? demandisTrot fervore.

Li rigardetis in iom riproe.

Mi kredas ke mi menciadis tiun fakton, junulino,kiam via deziro paroli interrompis min, diris la Orko.Kutime mi ne estas malatenta kiam mi agas, sed tiukirlakvo estis tiom aktiva hiera ke mi decidis trovikian ruzon i plenumas. Do mi flugis iomete troproksimen al i kaj la supuo de la aero tiris min enla profundojn de la oceano. La akvo kaj mi estasnaturaj malamikoj, kaj i certe konkerus min ifoje segrupo da belaj marvirinoj ne venus helpi min kaj tirusmin for de la kirlianta akvo kaj longen en kavernon,kie ili dizertis min.


43/320

apitro Tri

35

Nu, preska tutsamo okazis al ni, kriis Trot. uvia kaverno estis kia i tiu?Mi ankora ne ekzamenis i tiun, respondis la

Orko; sed se ili efektive estas similaj, mi tremas pronia fato, ar la alia estis karcera, tute sen elirejoescepte de tra la akvo. Mi restis tie dum la tuta nokto,tamen, kaj imatene mi plonis en la lageton kiel eble

plej profunden kaj post tio mi nais laeble plej fortekaj malproksimen. La rokoj skrapis mian dorsonfojfoje, kaj mi apena eskapis de kaptio fare de hidamarmonstro; sed post kelka tempo mi alsurfaciis porpovi spiri, kaj trovis min i tie. Jen la tuta historio,kaj ar mi vidas ke vi havas manaon mi petegas ke

vi donu al mi iom da i. Tutvere, mi duone mortaspro malsato.Dirinte tion la Orko ekkaris apud ili. Tre

kontravole Kaptano Viljo tiris alian biskviton el siapoo kaj etendis in. La Orko tuj kaptis in per unuel siaj antaaj piniloj kaj komencis mordmani labiskviton tre simile al papago.

Ni ne havas multan manaon, diris la velisto,sed ni volonte donas iom da i al mizera kamarado.

Tute prave, respondis la Orko, klinetante siankapon flanken gaje, kaj sekvis kelkaj minutoj da


44/320


36

silento dum ili iuj mais la biskvitojn. Post kelkatempo Trot diris:Mi neniam vidis nek adis pri Orko anta nun.

u vi estas multaj?Ni estas iom malmultaj kaj nekutimaj, mi kredas,

estis la respondo. En la lando kie mi naskiis ni estasla absolutaj regantoj de iuj vivantoj, de formikoj is

elefantoj.Kiu lando estas? demandis Kaptano Viljo.Orklando.Kie i situas?Mi ne precize scias. Komprenu, mi estas ial

malkviethumora, kvankam iuj ceteroj anoj de mia

gento estas kvietaj kaj kontentaj Orkoj kaj maloftevagas for de la hejmo. Ekde mia infaneco mi amasforflugi longajn distancojn, kvankam pajo ofte avertismin ke mi suferos pro problemoj per tio.

La mondo estas granda, Naman, mia filo, li oftediris, kaj mi adis ke en kelkaj partoj de i loaskuriozaj dukruraj uloj nomataj Homoj, kiuj militaskontra iuj aliaj vivantoj kaj malmulte respektus eOrkon.

Nature tio vigligis mian scivolemon kaj finintemian edukion kaj ne plu studante en la lernejo mi


45/320

apitro Tri

37

decidis flugi en la mondon kaj peni ekvidi iun el tiujuloj nomataj Homoj. Do mi foriris de la hejmo sene adiai, kion mi iam bedaros. Aventuroj abundas,tion mi trovis. Mi ekvidis homojn plurfoje, sed neniammi estis tiel proksimaj al ili kiel nun. Anka mi devisbatali por flugi tra la aero, ar mi renkontis gigantajnbirdojn, kiuj estis plene kovritaj de plumoj, kaj ili

feroce atakis min. Krome, mi devis multe okupi minevitante flosantajn aeripojn. Dum mia vagado miplene perdis konscion pri la distanco kaj direkto, dokiam mi volis reiri hejmen mi tute ne sciis kie situasmia lando. Nun de pluraj monatoj mi penas trovi inkaj dum unu el miaj flugoj super la oceano mi

renkontis la kirlakvon kaj fariis ia viktimo.Trot kaj Kaptano askultis tiun historion treinteresate, kaj per la afabla tono kaj sendaneraaspekto de la Orko ili taksis lin verajne ne tielmalagrabla kompano kiom unue ili timis.

La Orko sidis sur siaj koksoj iom simile al kato,sed i uzis la fingrosimilajn pinilojn de siaj antaajkruroj preska tiel lerte kiel manojn. Eble la plejkurioza parto de la ulo estis ia vostoa kio verdiredevus esti ia vosto. Tiu kurioza kunao el hato, ostojkaj muskolo havis formon kia de la helicoj uzataj sur


46/320


38

boatoj kaj aeripoj, i havis ventumilecajn surfacojnkaj pivotis sur sia korpo. Kaptano Viljo sciis iom primeaniko, kaj observante la helicsimilan voston de laOrko li diris:

Mi spozas ke vi estas tre rapida fluganto?Jes, ja; oni agnoskas ke la Orkoj estas la Reoj de

la Aero.

Viaj flugiloj ne aspektas tre utilaj, komentisTrot.

Nu, ili ne estas tre grandaj, agnoskis la Orko,skuante la kvar malplenajn hatojn milde tien kajreen, sed ili sufie subtenas mian korpon en la aerodum mi rapidadas per mia vosto. Tamen, tutensume,

mi estas tre belforma, u ne?Trot ne deziris respondi, sed Kaptano Viljokapjesis serioze. Kiel Orko, diris li, vi estas miriga.Mi neniam antae vidis tian, sed mi ne dubas ke viestas inter la plej belaj.

ajne tio plais al la ulo kaj i komencis promenien la kaverno, facile suprenpaante la deklivon. Dumi estis for, Trot kaj Kaptano Viljo amba glutetisakvon el la flasko, por akvumi sian matenmanon.

Nu, jen truoelirejotrapaejo! kriis la Orko elsupre.


47/320

apitro Tri

39

Ni scias, diris Trot. Ni trovis in hieranokte.Nu, do, ni eliru, pludiris la Orko, metinte siankapon en la nigran truon kaj flarinte unu-du-foje. Laaero odoras frea kaj dola, kaj certe i ne kondukasal loko malpli bona ol i tie.

La knabino kaj la velisto stariis kaj rampis al laflanko de la Orko.

Ni preska decidis esplori tiun truon anta ol vivenis, klarigis Kaptano Viljo; sed i estas daneraloko por navigado en la mallumo, do atendu is mi


48/320


40

flamigos kandelon.Kio estas kandelo? demandis la Orko.Vi vidos post minuto, diris Trot.La maljuna velisto tiris kandelon el sia dekstra poo

kaj la ladskatoleton da alumetoj el sia maldekstra poo.Kiam li flamigis la alumeton la Orko eksaltis kaj gapisla flamon suspekteme; sed Kaptano Viljo flamigis la

kandelon kaj tiu ago tre multe interesis la Orkon.Lumo, i diris, iom nervoze, estas valora en i

tia truo. La kandelo ne estas danera, mi esperas.Kelkfoje i bruligas la fingrojn, respondis Trot,

sed malmulton malpli bonan i povas farikromestingii kiam oni ne volas tion.

Kaptano Viljo ildis la flamon per sia mano kajrampis en la truon. i ne estis tre granda por adolto, sedkiam li estis enrampinta kelkajn metrojn i pligrandiis.Trot eniris tuj post li kaj post i sekvis la Orko.

ajnas vera tunelo, murmuris la velisto, kiurampadis iom mallerte pro sia ligna kruro. Kaj, anka,la rokoj dolorigis liajn genuojn.

Dum preska duonhoro la trio sin movis malrapidelalonge de la tunelo, kiu multe zigzagis kaj kelkfojedeklivis malsupren kaj kelkfoje supren. Fine Kaptano

Viljo ekhaltis, krietante pro senesperio, kaj tenis la


49/320

apitro Tri

41

flagrantan kandelon longe anta si por lumigi lascenon.Kio malustas? nervoze demandis Trot, kiu

nenion povis vidi ar la korpo de la velisto plenigis latutan truon.

Nu, mi atingis la finon de nia rampado, miopinias, li respondis.

u io blokas la truon? demandis la Orko.E pli malbonas, respondis Kaptano Viljo

malfelie. Mi estas sur la rando de klifo. Atenduminuton kaj mi movos min por ke vi mem povu vidi.

Atentu ne fali, Trot.Dirinte tion li rampetis iomete antaen kaj movis

sin flanken, tenante la kandelon tiel ke la knabinopovis vidi por sekvi lin. Post i venis la Orko kaj nuniuj tri surgenuis sur mallara breto de roko kiu akredeklivis kaj lasis gigantan nigran spacon kiun ne povislumigi la flameto de la kandelo.

H-m! diris la Orko, rigardante trans la randon;ne aspektas tre kuraige, mi agnoskas. Sed mi prenuvian kandelon kaj mi suben flugos por vidi kio estassub ni.

u vi ne timas? demandis Trot.Certe mi timas, respondis la Orko. Sed se ni


50/320


42

intencas eskapi ni ne povos resti sur i tiu breto poriam. Do, ar mi rimarkas ke vi povruloj ne kapablasflugi, mia devo estas esplori la lokon por vi.

Kaptano Viljo transdonis la kandelon al la Orko,kiu nun jam brulis is duono de sia longo. La Orkoprenis in iom necerte per unu krifo kaj poste klinissian korpon antaen kaj glitis trans la randon. Ili

adis kuriozan zuman sonon, kiam la vostoekirkairadis, kaj viglan flirtadon de la kuriozajflugiloj, sed ilin pli interesis uste tiam sekvi per siajokuloj la ereton da lumo kiu indikis la pozicion de lakandelo. La lumo unue iris la granda cirklo, postesinkis malrapide suben kaj subite estingiis, lasante

ion anta ili nigra kiel inko.He! Kial tio okazis? kriis la Orko.Blovo, verajne, kriis Kaptano Viljo. Reportu

in.Mi ne povas vidi kie vi estas, diris la Orko.Do Kaptano Viljo elprenis plian kandelon kaj

flamigis in, kaj ia flamo ebligis ke la Orko reflugu al ili.i surteriis sur la rando kaj etendis la eron da kandelo.

Kial i esis bruli? demandis la ulo.La vento estingis in, diris Trot. Nepre pli zorgu,

novafoje.


51/320

apitro Tri

43

Kia estas la loko? demandis Kaptano Viljo.Mi ankora ne scias; sed i devas havi fundon, domi provos trovi in.

Dirinte tion la Orko rekomencis kaj ifoje sinkissuben malpli rapide. Suben, suben, suben i iris, is lakandelo estis nur lumereto, kaj post tio i flugis livenkaj Trot kaj Kaptano Viljo tute ne plu povis vidi in.

Post kelkaj minutoj, tamen, ili denove vidis lalumereton, kaj dum la velisto ankora tenis la duanflamantan kandelon la Orko flugis rekte cele ilin. i


52/320


44

estis nur kelkajn metrojn for kiam subite i faligis lakandelon kriante pro doloro kaj la sekvan momentoni surteriis, sovae flirtigante siajn flugilojn, sur laroka breto.

Kio okazis? demandis Trot.i mordis min! kriploris la Orko. Al mi ne

plaas viaj kandeloj. La ao komencis lante malaperi

tuj kiam mi prenis in per mia krifo, kaj i fariis plikaj pli malgranda is nun i us turnis sin kaj mordisminege malamika ago. Hoho! A, kia mordo!

Tiaj estas kandeloj, domae, klarigis KaptanoViljo, ridetante. Necesas tre zorge manpuli ilin. Seddiru al ni, kion vi trovis sube?

Mi trovis kiel darigi nian veturon, diris la Orko,vartante atente la bruligitan krifon. Tuj sub ni estasgranda lago da nigra akvo, kiu aspektis tiel frida kajaa ke i tremigis min; sed tre distance live estasgranda tunelo, tra kiu ni povos facile mari.Kompreneble mi ne scias kien i kondukas, sed nidevos sekvi in kaj informii.

Sed ni ne povos atingi in, protestis la knabineto.Ni ne povas flugi kiel vi, memoru.

Ne, estas vere, respondis la Orko mediteme. Viajkorpoj estas tre malbone konstruitaj, la mia opinio,


53/320

apitro Tri

45

ar vi nur povas rampi sur la surfaco de la tero. Sedvi rajtos rajdi sur mia dorso, kaj tiel mi povos promesial vi sekuran veturon al la tunelo.

u vi estas sufie forta por porti nin? demandisKaptano Viljo, dubeme.

Jes ja; mi estas sufie forta por porti dekon da vi,se vi povus trovi spacon kie vi sidus, estis la respondo;

sed estas sufia spaco inter miaj flugiloj nur por unuiufoje, do mi devos dufoje flugi.

Bone; mi iros la unua, decidis Kaptano Viljo.Li flamigis plian kandelon kiun tenos Trot dum ili

forestos kaj por fari lumon por la Orko kiam li revenosal i, kaj post tio la maljuna velisto rampis sur la

dorson de la Orko, kie li sidis kun sia ligna kruroetendita rekte flanken.Se vi komencos fali, premu viajn brakojn irka

mian kolon, konsilis la ulo.Se mi komencos fali, do bonan nokton kaj feliajn

sonojn, diris Kaptano Viljo.u preta? demandis la Orko.Startu la zumvoston, diris Kaptano Viljo, dum

en lia voo estis tremo. Sed la Orko forflugis tiel glateke la maljunulo tute ne e ancelietis dum li sidis.

Trot rigardis la lumon de la kandelo de Kaptano


54/320


46

Viljo is i malaperis pro la distanco. Al i ne plaisresti sola sur tiu danera breto, kun lago da nigra akvocentojn da metroj sub i; sed i estis brava knabinetokaj atendis pacience la revenon de la Orko. i okazise pli frue ol i anticipis kaj la ulo diris al i:

Via amiko estas sekura en la tunelo. Nun, do,surdorsiu kaj mi portos vin al li tujrapide.

Mi ne certas kiom da knabinetoj volus fari tiunteruran rajdon tra la giganta nigra kaverno sur ladorso de maldika Orko. Al Trot mem i ne multeplais, sed simple estis farende do i faris laeblekurae. ia koro batis rapide kaj i estis tiom nervozake i apena povis teni la kandelon per siaj fingroj

dum la Orko rapidis tra la mallumo.ajnis longa veturo al i, sed efektive la Orko trairisla distancon dum mirinde mallonga tempodaro kajbalda Trot staris sekure apud Kaptano Viljo sur laebena planko de granda arkhava tunelo. La velistomulte ojis resaluti sian malgrandan kamaradon kajamba dankemis al la Orko pro lia helpo.

Mi ne scias kien iras tiu tunelo, komentisKaptano Viljo, sed nepre i aspektas pli favora oltiu alia truo tra kiu ni rampis.

Kiam la Orko estos ripozinta, diris Trot, ni plu


55/320


56/320


48

kiam ni atingos novan abismon, a ion egale daneran.Tiuokaze ni mortus anta ol ekscii.Eble mi antaeniru, proponis la Orko. Min ne

timigas falo, sciu, kaj se io okazos mi vokos por avertivin.

Bona ideo, deklaris Trot, kaj anka KaptanoViljo akordis. Do la Orko ekiris rekte antaen, en la

plena mallumo, kaj man-en-mane la duo sekvis lin.Kiam ili vere tre longe estis marintaj tiel la Orko

haltis kaj postulis manaojn. Kaptano Viljo ne jammenciis manaojn ar restas tiom malmultanur tribiskvitoj kaj peco de fromao granda kiel du liajfingrojsed li donis al la Orko duonon de biskvito,

emante dum li faris tion. Al la ulo ne plais lafromao, do la velisto dividis in inter si kaj Trot. Ilibruligis kandelon kaj sidiis en la tunelo dum ilimanis.

Miaj piedoj dolorigas min, grumblis la Orko. Mine kutimas maradi kaj i tiu roka koridoro estas tiommalglata kaj malplata ke dolorigas min mari sur i.

u vi ne povas flugi anstata mari? demandisTrot.

Ne; tro malaltas la tegmento, diris la Orko.Post la mano ili rekomencis sian maron, kaj Trot


57/320

apitro Tri

49

komencis timi ke neniam i finios. Kiam KaptanoViljo rimarkis kiom laca estas la knabineto, li paziskaj bruligis alumeton kaj rigardis sian grandanarentan pohorloon.

Nu, jam estas nokto! li kriis. Ni tretadis dum latuta tago, kaj ankora ni estas en i tiu terurakoridoro, kiu ebl iras rekte tra la centron de la

mondo, kaj eble stas cirklose tiel, ni ja povus mariis la mondofino. ar ni ne scias kio estas anta nitiel bone kiel kio estas malanta ni, mi proponas haltinun, kaj ni penu dormi is la mateno.

Mi konsentas, asertis la Orko emante. Miajpiedoj doloregas kaj de la lastaj kelkaj kilometroj mi

lamas pro doloro.Anka doloras mia piedo, diris la velisto, seranteplatan spacon sur la roka planko kie li povos sidi.

Via piedo! kriis la Orko. Nu, vi havas nur unupiedon kiu povas dolori, sed mi havas kvar. Do misuferas kvaroble pli ol vi povas. Jen; tenu la kandelondum mi rigardos la plandojn de miaj krifoj. Jen vere,li diris, ekzamenante ilin per la flagranta lumo, estaspecoj da doloro sur ilia tuta surfaco!

Eble, diris Trot, kiu multe ojis sidii apud siajakompanantoj, vi havas kalojn.


58/320


50

Kalojn? Absurde! Orkoj neniam havas kalojn.protestis la ulo, tenere frotante siajn dolorantajn piedojn.Do eble ili stasstasKiel oni nomas ilin,

Kaptano Viljo? Io en laProgreso de l Pilgrimo , pensu.Bursitoj, diris Kaptano Viljo.Ho, jes; eble vi havas bursitojn.Povas esti, emis la Orko. Sed negrave kio ili

estas, plia tago da tia marado frenezigus min.Nepre ili estos pli bonstataj en la mateno, diris

Kaptano Viljo, kuraige. Dormu kaj penu forgesiviajn dolorantajn piedojn.

La Orko riproe rigardis la veliston, kiu ne rimarkistion. Post tio la ulo demandis plendeme: u ni

manos nun, a u ni mortmalsatos?Restas por vi nur duono de biskvito, respondisKaptano Viljo. Neniu scias kiom longe ni devosresti en i tiu malluma tunelo, kie estas tute neniomanebla; do mi konsilas ke vi paru tiun manaetonis posta horo.

Donu in al mi jam nun! postulis la Orko. Semi mortmalsatos, mi faros tion tujne iompostiome.

Kaptano Viljo elprenis la biskviton kaj la uloplenmanis in dum momenteto. Trot iomete malsatiskaj flustris al Kaptano Viljo ke i volas preni iom da


59/320

apitro Tri

51

sia porcio; sed la maljunulo sekrete rompis sianpropran duonbiskviton, kaj gardis la porcion de Trotpor tempo de plia bezono.

Li komencis maltrankvili pro la stato de laknabineto kaj longe post ia endormio dum la Orkoiom malagrable ronkadis, Kaptano Viljo sidis kun ladorso al roko kaj fumis sian pipon kaj penis elpensi

ian metodon eskapi el i tiu ajne senfina tunelo. Sedpost kelka tempo anka li ekdormis, ar lamado perligna kruro dum la tuta tago lacigis, kaj tie en lamallumo dormadis la tri aventurantoj dum multajhoroj, is la Orko vekiis kaj per unu piedo frapis lamalnunan veliston.

Nepre jam estas nova tago, diris li.


60/320

52

APITRO 4

Fine la Taglumo

Kaptano Viljo frotis siajn okulojn, flamigisalumeton kaj rigardis sian pohorloon.La naa horo. Jes, mi supozas ke komenciis nova

tago, tute vere. u ni pluiru? li demandis.Kompreneble, respondis la Orko. Krom se i tiu

tunelo diferencas de io alia en la mondo, kaj estassenfina, ni trovos eliron pli-malpli frue.

La velisto milde vekigis Troton. i sentis sin multeripozinta dum sia longa dormo kaj fervore stariis.

Ni komencu, Kaptano, i diris.Ili rekomencis mari kaj anta ol ili multe pais la


61/320

apitro Kvar

53

Orko kriis Ho! kaj multe flirtigis siajn flugilojn kajirkasvingis sian voston. La aliaj, kiuj sekvis ne multemalanta i, abrupte haltis.

Kio okazas? demandis Kaptano Viljo.Faru por ni lumon, estis la respondo. Mi kredas ke

ni atingis la finon de la tunelo. Poste, dum KaptanoViljo flamigis kandelon, la ulo pludiris: Se estas vere,

ne necesis ke ni vekiu tiel balda, ar ni jam estispreska e la fino de i tiu loko kiam ni endormiis.

La velisto kaj Trot antaeniris kun lumo. Efektivemuro el roko frontis la tunelon, sed nun ili vidis kela aperturo ekturnias akre liven. Do ili sekvis, tramalpli lara koridoro, kaj post tio denove akre turnis

sinifoje dekstren.Estingu la lumon, Kaptano, diris la Orko, perplezuroplena voo. Ni trafis taglumon.

Fine la taglumo! Strio de milda lumo falis preskae iliajn piedojn dum Trot kaj la velisto irkairisangulon de la koridoro, sed i venis el supre, kajlevinte siajn okulojn ili trovis ke ili estas en la fundode profunda roka puto, kies supro estis multege superiliaj kapoj. Kaj tie finiis la koridoro.

Dum kelka tempo ili rigardis silente, almena duel ili pleniis per malkuraio pro kion ili vidis. Sed


62/320


54

la Orko nur fajfis leere kaj diris gaje:Tiu estis la plej malfacila veturo kiun iam mimisfortune faris, kaj plezurigas min ke i finiis.Tamen, krom se mi sukcesos flugi al la supro de itiu abismo, ni restos entombigitaj i tie por iam.

u vi opinias ke estas sufie da spaco por ke vipovu flugi? demandis la knabineto maltrankvile; kaj

Kaptano Viljo aldonis:La puto levias rekte, do mi ne komprenas kiel vi

povus sukcesi.Se mi estus ordinara birdoiu el tiuj aaj

plumhavulojmi e ne provus elflugi, diris la Orko.Sed mia meanika helicovosto povas fari mirindaojn,

kaj kiam ajn vi pretos mi montros al vi lertaon vereindan.Ho! kriis Trot; u vi intencas kunflugigi anka

nin?Kial ne?Mi supozis, diris Kaptano Viljo, ke vi la unua

iros, kaj poste sendos iun helpi nin per pendigo denurego.

nuregoj daneras, respondis la Orko, kaj eblemi ne povus trovi nuron sufie longan por tiel grandadistanco. Krome, estas logike ke se mi povos mem eliri


63/320

apitro Kvar

55

mi povos anka kunporti vin amba.Nu, mi ne timas, diris Trot, kiu sopiregis denoveesti sur la tersurfaco.

Sed eble ni falus, sugestis Kaptano Viljo, dubeme.Nu, tiuokaze ni iuj kune falus, respondis la

Orko. Surgrimpu, knabineto; sidu trans miajnultrojn kaj metu amba brakojn irka mian kolon.

Trot obeis kaj kiam i jam sidis sur la Orko,Kaptano Viljo demandis:

Kion pri mi, S-ro Orko?Nu, mi opinias ke plej bone estos ke vi tenu miajn

malantaajn krurojn kaj lasu min porti vin tiel, estisla respondo.

Kaptano Viljo rigardis al la malproksimega suprode la puto, kaj poste la maldikajn krurojn de la Orkokaj forte emis.

La pendo estos vere granda, mi kredas; sed se vine malparos tro multan tempon dum vi supren iros,eble mi povos sukcese ne fali, diris li.

Estu pretaj, do! kriis la Orko, kaj tuj lia kirlovostokomencis rotacii. Trot sentis sin levii en la aeron; kiamla kruroj de la ulo leviis de la tero Kaptano Viljo tenisdu el ili firme kaj krois sin preskafreneze. La korpo dela Orko klinis sin rekte supren, kaj Trot devis tre strikte


64/320


56

teni la kolon por eviti forgliton. E en tiu pozicio laOrko nur malfacile eskapis de la malglataj flankoj de laputo. Plurfoje i kriis Ho! dum ia dorso batis muron,a flugilo batis iun elstaraon; sed la vosto plu rotaciisrimarkinde rapide kaj la taglumo fariis pli kaj pli hela.

Vere la veturo de la fundo al la supro estis longa, tamenpreska anta ol Trot komprenis ke ili tiom atingos, ili

pafiis el la truo en la klaran aeron kaj sunbrilon kajpost momento la Orko leere surteriis.

La surterio estis tiom abrupta ke e malgra la


65/320

apitro Kvar

57

zorga atento de la ulo al siaj pasaeroj Kaptano Viljobatis la teron la oko kiu renversis lin pied-super-kapen; sed kiam Trot jam glitis de sia sidejo la maljunavelisto sidis kaj irkarigardis pli-malpli kontente.

Estas iom bele i tie, diris li.La Tero ja estas bela loko! kriis Trot.Sed kie sur la tero ni estas? meditis la Orko,

turnante unue unu brilantan okulon kaj poste la alianunuflanken kaj reen. Estis abundaj arboj kaj arbustojkaj floroj kaj verda herbo. Sed ne estis domoj; ne estis


66/320


58

padoj; ne estis ia ajn signo de civilizacio.Tuj anta ol mi surteriis mi kredis ekvidi laoceanon, diris la Orko. Ni esploru por trovi u mipravis. Li flugis al monteto proksima, kaj Trot kajKaptano Viljo sekvis lin malpli rapide. Kiam ili starissur la supro de la monteto ili povis vidi la bluajnondojn de la oceano tuj anta ili, dekstre de ili, kaj

live de ili. Malanta la monteto estis arbaro trans kiunili ne povis vidi.

Mi esperas ke ne estas insulo, Trot, diris KaptanoViljo serioztone.

Se jes, mi supozas ke ni estas kvaza en karcero,i respondis.

uste tiel, Trot.Tamen, e se tiel, estas pli bone ol en tiuj terurajsubteraj tuneloj kaj kavernoj, deklaris la knabino.

Vi pravas, etulo, akordis la Orko. io super latero estas pli bona ol la plejbonao kuanta sub la tero.Do ni ne kverelu kontra nia sorto sed estu dankemajpro nia eskapo.

Ni ja dankemas! i respondis. Sed u ni povostrovi ion maneblan en i tiu loko?

Ni esploru por trovi, proponis Kaptano Viljo.Live tiuj arboj aspektas erizarboj.


67/320

apitro Kvar

59

Survoje al ili la esploristoj devis mari tra implikaoel grimpoplantoj kaj Kaptano Viljo, kiu marisantae, stumblis kaj falis sur sian vizaon.

Ho, i estas melono! kriis Trot oje, dum i vidistion kio kazis la falon de la velisto.

Kaptano Viljo stariis, ar li estis tute nedamaita, kaj ekzamenis la melonon. Li prenis siangrandan potranilon el sia poo kaj malfermtranis lamelonon. i estis matura kaj bonegaspekta; sed lamaljunulo gustumis in anta ol li permesis ke Trotmanu in. Decidinte ke i estas bona li donis al i


68/320


69/320


70/320


71/320

apitro Kvar

61

partnero, ke se la plejmalbono okazus, mi povuskonstrui flosona e boatonper tiuj arboj, tiel keni povus forveli per i.

La knabineto plifeliiis adante tion.Mi nenie vidas la Orkon, i komentis, irkau-

rigardante. iaj okuloj ektrafis ion kaj i kriis: Ho,Kaptano Viljo! u ne estas domo tie, live?

Kaptano Viljo atente rigardante vidis kaban-konstruaon e unu rando de la arbaro.

Aspektas tiel, Trot. Mi ne nomus in vera domo,sed i ja estas konstruao. Ni transiru kaj trovu u iestas enloata.


72/320

62

APITRO 5

La Malgranda Oldulo de la Insulo

Kelkaj paoj venigis ilin al la kabano, kiu estis nurtegmento el branoj konstruita super kvadrata spaco,kun kelkaj arbobranoj ligitaj al la flankoj por fortenila venton. La antao estis tute malferma kaj frontis lamaron, kaj dum niaj amikoj proksimiis ili observisvireton kun longa pinta barbo, kiu sidis senmove surtabureto kaj gapis penseme trans la akvon.

Malbloku la vojon, bonvolu, li vokis per koleremavoo. u vi ne vidas ke vi obstrukcas mian vidon?

Bonan matenon, diris Kaptano Viljo entile.La mateno ne estas bona! feroce diris la vireto.


73/320

apitro Kvin

63

Mi vidis multe pli da matenoj pli bonaj ol i tiu. ula vi estas bona mateno kiam min enas tioma amasoda uloj kiaj vi?

Troton mirigis adi tiajn vortojn de nekonato kiunili salutis tute dece, kaj Kaptano Viljo ruiis pro lamalentileco de la vireco. Sed la velisto diris pertrankvila votono:

u vi estas la solulo loanta i tiun insulon i?Vi misgramatikas, estis la respondo. Sed i tiu

estas mia propra, ekskluziva insulo, kaj mi dankos kevi foriru de i laeble plej balda.

Volonte ni farus tion, diris Trot, kaj i kajKaptano Viljo forturnis sin kaj maris al la bordo,

por trovi u iu alia tero estas videbla.La vireto stariis kaj sekvis ilin, kvankam ambajam estis tro provokitaj por plu atenti lin.

Nenio videbla, partnero, raportis Kaptano Viljo,ombrante siajn okulojn per sia mano; do ni devosresti i tie kelkatempe, ajnas. Ne estas malbona loko,Trot, tute ne.

Nu, vi nenion scias pri i! interrompis la vireto.La arboj estas multe tro verdaj kaj la rokoj estas pliduraj ol tagas. Mi trovas la sablon tre eroplena kajla akvon ae malseka. iu venteto kazas aermovion


74/320


64

kaj la suno brilas dum la tago, kiam oni ne bezonasin, kaj ekmalaperas uste kiam komencas mallumii.Se vi restos i tie vi trovos la insulon tremalkontentiga.

Trot turnis sin por rigardi lin, kaj ia dola vizaoestis serioza kaj scivolplena.

Mi demandas al mi kiu vi estas, i diris.

Mi nomias Pesim, diris li, fiermiene. Oninomas min la Observanto.

Ho. Kion vi observas? demandis la knabineto.ion kion mi vidas, estis la respondo, pli

malagrablatona. Subite Pesim retiris sin, farantekrieton de alarmio, kaj rigardis kelkajn piedspurojn

en la sablo. Ho, ve! li kriis lamente.Kia problemo nun? demandis Kaptano Viljo.Iu enpuis la teron! u vi ne vidas?Ne sufie enpue por difekti ion, diris Trot,

ekzamenante la piedspurojn.io malusta difektas, insistis la viro. Se la tero

estus enpuita kilometron, estus granda katastrofo, une?

Mi supozas ke jes, agnoskis la knabineto.Nu, i tie i estas enpuita plenan centimetron!

Tio estas centono de metro, plena centmilono de


75/320

apitro Kvin

65

kilometro. Do i estas centmilono da katastrofo!Hove! Estas terure! diris Pesim per plorkria voo.Penu forgesi la aferon, sinjoro, konsilis Kaptano

Viljo, konsole. Komencas pluvi. Ni eniru viankabanon por resti sekaj.

Pluvas! u vere pluvas? demandis Pesim,komencante plori.

Jes, respondis Kaptano Viljo, dum la gutojkomencis fali, kaj mi ne vidas rimedon por haltigition, e kvankam mi mem estas sperta observanto.

Ne; mi timas ke ni ne povas haltigi in, diris laviro. u vi estas multe okupata uste nun?

Ne post kiam mi reiros al la kabano, respondis

la velisto.Do bonvolu komplezi min, petegis Pesim,paante vigle malanta ili, ar ili rapide maradis alla kabano.

Dependas de kia komplezo, diris Kaptano Viljo.Bonvolu porti mian ombrelon al la marbordo kaj

teni in super la povraj fioj is esos pluvi. Mi timaske ili malsekios, diris Pesim.

Trot ridis, sed Kaptano Viljo kredis ke la viretomokas lin do li sulkis sian frunton je Pesim tiumaniereke estis evidente ke li koleras.


76/320


77/320

apitro Kvin

67

la respondon. Anka Pesim apudmetis sian kapon, kajla Orko diris:Memoru ke kiam mi foriris de vi mi komencis

flugi trans la arbojn, kaj tuj kiam mi atingis i tiunflankon de la arbaro mi vidis arbuston kovritan de la

plej bongustegaspektaj fruktoj kiajn vi povus imagi. Lafruktoj estis proksimume grosgrandaj kaj estis belelavendokoloraj. Do mi alflugis kaj plukis beron permia beko kaj manis in. Tuj mi komencismalgrandii. Mi povis senti min rumpi, eble


78/320


68

forrumpi, kaj tio ege timigis min, do mi flugis sur lateron por pripensi kio okazas. Post kelkaj sekundoj miatingis la dimension kiun vi nun vidas; sed tia mirestis, mi fariis ne pli malgranda, estas vere, sedanka ne pli granda. Certe estas terura aflikto! Kiammi ne plu estis tiom konfuzita pro la oko, mikomencis seri vin. Ne estas facile trovi vojon kiam

oni estas tiel malgranda, sed bonfortune mi vidis vini tie en i tiu kabano kaj tuj venis al vi.

Kaptano Viljo kaj Trot multege miris pro tiuhistorio kaj sentis malfelion por la povra Orko, sedla vireto Pesim ajne opiniis in bona erco. Likomencis ridi kiam li adis la historion kaj ridis is

preskasufokio, post tio li kuiis sur la teron kajruliis kaj denove ridadis, dum larmoj de amuziofluis sur liaj sulkoplenaj vangoj.

Ho ve! Ho ve! li fine anhelis, sidiante kajviante siajn okulojn. Estas troe! Estas preska trogajige!

Mi trovas nenion amuzan, komentis Trot indigne.Vi trovus se vi havus samajn spertojn kiel mi,

diris Pesim, stariante kaj iom post iom rehavante siansolenan malkontentan mienon. Tutsamo okazis almi.


79/320

apitro Kvin

69

Ho, u? Kaj kiel vi do troviis sur i tiu insulo?demandis la knabino.Mi ne troviis; la najbaroj alvenigis min,

respondis la vireto, sulkante sian frunton pro lamemoro. Ili diris ke mi estas kverelema kajkulpigema kaj ili akuzis min ar mi diris al iliion misan a iam malustan, kaj ar mi diris al

ili kia io devus esti. Do ili venigis min i tienkaj lasis min tute sola, dirante ke se mi kvereloskun mi mem, neniu alia farios malfelia. Absurde,u ne?

ajnas al mi, diris Kaptano Viljo, ke tiujnajbaroj uste agis.

Nu, pludiris Pesim, trovinte min Reo de itiu insulo mi devis vivi per la fruktoj, kaj mi trovismultajn fruktojn kreskantajn i tie kiujn antae mineniam vidis. Mi gustumis plurajn kaj trovis ilinbongustaj kaj nutraj. Sed unu tagon mi manislavendan beronsame kiel la Orkokaj tuj mifariis tiel malgranda ke mi estis apena kvincentimetrojn alta. La kondio estis tre malagrablakaj, samkiel la Orko, mi multe ektimis. Mi ne povisfacile mari, nek multe mari, ar iu terbulo antami aspektis monto, iu folio de herbo arbo kaj iu


80/320


70

sablero rokego. Plurajn tagojn mi irkastumbladisplene de timo. Foje arbobufo preska glutis min, kajkiam mi kuris el sub la protektantaj arbustoj lamevoj kaj kormoranoj alflugis por beki min. Finemi decidis mani plian beron kaj tute nulii, ar lavivo, por ulo tiel malgranda kiel mi tiam, fariisteda komaro.

Fine mi trovis malgrandan arbon sur kiu, misupozis, kreskas la samaj fruktoj kian mi mangis. Labero estis malhele purpura anstata hele lavenda, sedalie i estis tute simila. ar mi ne povis grimpi laarbon, mi devis atendi sub i is akra venteto estiiskaj skuis la branojn tiel ke bero ekfalis. Tuj mi prenis

in kaj lastafoje rigardinte la mondonla mia tiamasupozomi tuj manis la beron. Post tio, surprize almi, mi komencis regrandii, is mi reatingis mianantaan altecon, kaj tia mi restas. Ne necesas diri kemi neniam denove manis la lavendajn fruktojn, nekmanas ilin iuj bestoj a birdoj loantaj sur i tiuinsulo.

iuj tri fervore askultadis tiun mirigan historion,kaj kiam i finiis la Orko kriis:

u vi do kredas ke la malhele purpura bero estasla antidoto por la lavenda?


81/320

apitro Kvin

71

Mi estas tute certa, respondis Pesim.Do gvidu min al la arbo tuj! petegis la Orko,ar i tiu eta formo kiun mi havas nun vere timigasmin.

Pesim zorge ekzamenis la Orkon.

Vi jam estas sufie hida, diris li. Se vi estus pligranda eble vi estus danera.

Ho, ne, Trot certigis lin; la Orko estas nia bonaamiko. Bonvolu gvidi nin al la arbo.

Pesim konsentis, kvankam iom kontravole. Ligvidis ilin dekstren, la la orienta flanko de la insulo,


82/320


72

kaj post kelkaj minutoj kondukis ilin al la rando dela arbaro kiu frontis la bordon de la oceano. Tie starismalgranda arbo sur kiu kreskas beroj malhelepurpurkoloraj. La fruktoj aspektis tre allogaj kajKaptano Viljo etendis manon kaj elektis beron kiuaspektis precipe dika kaj matura.

La Orko is tiam restis staranta sur ultro de Trot

sed nun i flugis al la tero. Estis tiel malfacile porKaptano Viljo surgenuii, pro la ligna kruro, ke laknabineto prenis de li la beron kaj tenis in proksimaal la kapo de la Orko.

i estas tro granda por eniri mian buon, diris lauleto, rigardante la frukton flanke.

Vi devos plurfoje mordi in, mi supozas, dirisTrot; kaj tion faris la Orko. Li bekis la molan maturanfrukton kaj manis in tre rapide, ar i tre bonegustis.

E anta ol li finmanis la beron ili povis vidi laOrkon kreski. Post malmultaj minutoj li reatingis siannaturan dimension kaj fiere paadis anta ili, tuteojoplene pro sia transformio.

Nu, nu! Kia vi taksas min nun? li demandis fiere.Vi estas tre maldika kaj rimarkinde hida, deklaris

Pesim.


83/320

apitro Kvin

73

Vi malbone taksas Orkojn, estis la respondo. iupovas vidi ke mi estas multe pli bela ol tiuj auloj kiujnoni nomas birdoj, kiuj estas nur lanugo kaj plumoj.

El iliaj plumoj eblas fari molajn litojn, asertisPasim.

Kaj mia hato bone servus kiel tamburao, kolererespondis la Orko. Malgra tio, senpluma birdo a

senhata Orko neniel valorus al si mem, do ne necesasfanfaroni pri nia utileco post la morto. Sed, nur porla argumento, amiko Pesim, mi volas scii: kiel utilusvi se vi ne vivus?

Ne atentu tion, diris Kaptano Viljo. Limalmulte utilas e nun.

Mi estas la Reo de i tiu Insulo, mi diru tion,kaj vi trudis vin al mia tereno, deklaris la vireto,sulkigante la frunton je ili. Se al vi mi ne plaaskaj mi estas certa ke tiel estas, ar mi plaas al neniualiakial vi ne foriras kaj lasas min sola?

Nu, la Orko kapablas flugi, sed ne ni, klarigisTrot responde. Ni neniel volas resti i tie, sed mi nescias kiel ni povus foriri.

Vi povas reiri al la truo el kiu vi venis.Kaptano Viljo kapneis; Trot tremegis pro la penso;

la Orko late ridis.


84/320


74

Eble vi ja estas la Reo i tie, la ulo diris alPesim, sed ni intencas regi i tiun insulon por nimem, ar ni estas tri kaj vi estas unu, kaj plejfortasni.

La vireto ne respondis al tio, kvankam dum iliremaris al la kabano lia vizao plej feroce mienis.Kaptano Viljo kolektis amason da folioj kaj, helpate

de Trot, preparis du komfortajn litojn en kontraajanguloj de la kabano. Pesim dormis en hamako kiunli pendigis de du arboj.

Ili ne bezonis telerojn, ar ilia manao konsististute el fruktoj kaj nuksoj plukitaj disde la arboj; iline faris fajron, ar la vetero estis varma kaj nenio

estis kuirenda; mebloj mankis en la kabano krom lakruda tabureto sur kiu kutimis sidi la vireto. Linomis in sia trono kaj ili permesis ke li retenuin.

Do ili lois sur la insulo dum tri tagoj, kaj iliripozis kaj manis issate. Tamen, ili tute ne feliispro tiu vivo, pro Pesim. Li konstante kritikis ilin, kajkion ajn ili faris, kaj la tutan irkaaon. Li trovisnenion bonan a admirindan en la tuta mondo kajTrot balda komprenis kial la iamaj najbaroj de lavireto portis lin al tiu insulo kaj lasis lin tie tute sola


85/320

apitro Kvin

75

por ke li ne povu eni plu. Estis misfortune por ili keiliaj aventuroj venigis ilin al tiu loko, ar ofte ilipreferus la eeston de sovaa besto al la eesto dePesim.

La kvaran tagon felia penso trafis la Orkon. Ili iujcerbumadis pri ebla metodo foriri de la insulo, kajdiskutis tiun a tiun rimedon, sen trovi planon

praktikan. Kaptano Viljo diris ke li povus konstruifloson el la arboj, sufie grandan por porti ilin iujn,sed kiel ilojn li havis nur tiujn du potranilojn kajne eblis haki arbojn per tiel malgrandaj klingoj.

Kaj supozu ke ni sukcesus flosi sur la oceano,diris Trot, kien ni drivus, kaj kiom longe necesus por

ke ni alvenu tien?Kaptano Viljo devis agnoski ke li ne scias. LaOrko povus forflugi de la insulo kiam ajn i volus,sed la kuriozulo estis lojala al siaj novaj amikoj kajrifuzis lasi ilin en tia soleca dizertita loko.

Sed kiam Trot uris lin forflugi, dum tiu kvaramateno, la Orkon ektrafis la felia penso.

Mi forflugos, diris li, se vi amba konsentos rajdisur mia dorso.

Ni estas tro pezaj; vi eble faligus nin, oponisKaptano Viljo.


86/320


87/320

apitro Kvin

77

Sed ni ne havas paperan sakon, oponis Trot.La Orko rigardis in.Via sunkufo, i diris post kelka pensado, estas

kava en sia mezo kaj havas du nurojn kiujn vi povusligi irka mian kolon.

Trot deprenis sian sunkufon kaj rigardis inkritikeme. Jes, i ja povus facile enteni kaj in kajKaptanon Viljon, kiam ili estos manintaj lalavendajn berojn kaj rumpintajn. i ligis la nurojnirka la kolon de la Orko kaj la sunkufo fariis sako


88/320


78

en kiu du hometoj povus veturi sen danero elfali. Doi diris:Mi kredas ke ni agos tiel, Kaptano.Kaptano Viljo emis sed li ne povis fari logikan

oponon escepte ke la plano ajnis al li tre danerakaj pli ol unumaniere danera.

Anka mi opinias tion, diris Trot sobre. Sed

neniu povas resti vivanta sen kelkfoje eniri daneron,kaj danero ne nepre signifas ke oni damaias,Kaptano; nur ke ni eble damaius. Do mi supozaske ni devos riski tion.

Ni iru seri la berojn, diris la Orko.Ili diris nenion al Pesim, kiu sidadis sur sia tabureto

kaj malfelie sulkis la frunton dum li gapis la oceanon,sed tuj komencis seri la arbojn sur kiuj estas lamagiaj fruktoj. La Orko tre bone memoris kie kreskasla lavendaj beroj kaj gvidis siajn kompanojn rapide alla loko.

Kaptano Viljo kolektis du berojn kaj zorge metisilin en sian poon. Post tio ili irkairis al la orientaflanko de la insulo kaj trovis la arbon sur kiu kreskasla malhele purpuraj beroj.

Mi intencas preni kvar el ili, diris la velisto, tielke se unu ne grandigos nin ni povos mani alian.


89/320


90/320


80

Mi la unua manos mian beron, diris Trot, dumi metis sian sunkufon sur la teron, tiel ke ili povoseniri in.

Post tio i manis la lavendan beron kaj post kelkajsekundoj i tiom malgrandiis ke Kaptano Viljo prenisin tre zorge per sia dikfingro kaj unua fingro kaj metisin en la mezon de la sunkufo. Post tio li metis apud in

la ses purpurajn berojniu estis proksimume tielgranda kiel la kapo de eta Trotkaj ar iuj preparojestis faritaj la maljuna velisto manis sian lavendanberon kaj fariis tre malgrandae lia ligna kruro!

Kaptano Viljo ege stumblis penante grimpi trans larandon de la sunkufo kaj falis apud Troton kapantae,

kio instigis mizeran Pesimon ridegi oje. Post tio la Reode la Insulo prenis la sunkufontiel senzorge ke li skuisiajn enulojn kvaza pizojn en pizujokaj ligis in, periaj nuroj, sekure irka la kolon de la Orko.

Mi esperas, Trot, ke vi tre sekurige kudris tiujnnurojn, diris Kaptano Viljo maltrankvile.

Nu, ni vere ne multe pezas, sciu, i respondis,do mi kredas ke la kudro ne rompios. Sed atentune dispremi la berojn, Kaptano.

Jam unu el ili difektiis, li diris, rigardante ilin.u pretaj? demandis la Orko.


91/320

apitro Kvin

81

Jes! ili kune kriis, kaj Pesim proksimiis al lasunkufo kaj vokis al ili: Vi frakasios a dronos, mitute certas! Sed adia, kaj is nerevido!

La Orkon provokis tiu malafabla parolo, do li turnissian voston kontra la vireton kaj rotaciigis in tielrapide ke la aerblovo renverspuis Pesimon kaj liruliis plurfoje sur la tero anta ol li povis haltigi sin

kaj sidii. Jam tiam la Orko estis alte en la aero kajrapidanta trans la oceanon.


92/320

82

APITRO 6

La Flugo de la Etuloj

Kaptano Viljo kaj Trot veturis tre komforte en lasunkufo. La movado estis tre regula, ar ili pezis tiommalmulte ke la Orko flugis senpene. Tamen ili estisamba iom nervozaj pri sia estonta sorto kaj ne povisne voli sin sekuraj sur la tero kaj naturdimensiajdenove.

Vi estas terure malgranda, Trot, komentisKaptano Viljo, rigardante sian kompanon.

Same vi, Kaptano, i diris ridante; sed dum nihavos la purpurajn berojn ni ne bezonos maltrankvilipri nia malgrandeco.


93/320

apitro Ses

83

En cirko, meditis la maljunulo, ni estuskuriozaoj. Sed en sunkufoalte en la aeroflugantesuper granda nekonata oceanone estas vorto en lalibraro kiu priskribas nin.

Nu, ni estas etuloj, tute simple, diris la knabineto.La Orko longe flugis silente. La fajna svingio de

la sunkufo dormemigis Kaptanon Viljo kaj li

komencis endormii. Tamen Trot estis plene veka, kajtolerinte la monotonan veturon laeble longe i vokis:

u vi ankora nenie vidas teron, S-ro Orko?Ankora ne, li respondis. i tiu oceano estas

granda kaj mi tute ne scias kiudirekte kuas la teroplej proksima al tiu insulo; sed se mi plu rekte

flugados mi nepre atingos iun lokon iam.Tio sonis logika, do la etuloj en la sunkufo restislaeble paciencaj; t.e., Kaptano Viljo dormetis kajTrot penis memori siajn geografilecionojn por povikonjekti al kiu tero ili verajne venos.

Dum horoj post horoj la Orko flugis senpaze,irante tute rekte kaj serante per siaj okuloj teron surla horizonto. Kaptano plu dormadis kaj ronkis kajTrot metis sian kapon sur lian ultron por ripozigi in;subite la Orko kriis:

Jen! Mi ekvidis teron, finfine.


94/320


84

Je tiu anonco ili vigligis sin. Kaptano Viljo stariiskaj klopodis rigardi trans la randon de la sunkufo.Kia i aspektas? li demandis.i aspektas nova insulo, diris la Orko; sed mi

povos pli bone taksi in post unu a du minutoj.Al mi ne multe plaas insuloj, post nia vizito al la

alia, deklaris Trot.

Balda la Orko denove anoncis:Nepre i estas insulo, malgranda insulo, diris li.

Sed mi ne haltos ar mi vidas multe pli grandanteron tuj preter i.

Tute bone, aprobis Kaptano Viljo. Ju pli grandala tero, des pli bone, la nia opinio.

i estas preska kontinento, pludiris la Orko postnelonga silento, dum kiu li ne malpliigis sianflugrapidon. u povus esti Orklando, la loko kiun mide tiom longe seras?

Mi esperas ke ne, flustris Trot al KaptanoViljotiel leere ke la Orko ne povis adi inarmi ne volus esti en lando kie loas nur Orkoj. i tiuunusola Orko ne estas malagrabla kunulo, sed multeda li ne estus tre agrable.

Post kelkaj pliaj minutoj da flugado la Orko vokisper malfelia voo:


95/320

apitro Ses

85

Ne! ne estas mia lando. Estas loko kiun mineniam vidis anta nun, kvankam mi multegeveturadis. i aspektas nur montoj kaj dezertoj kajverdaj valoj kaj kuriozaj urboj kaj lagoj kaj riverojintermiksitaj tre senorde.

Kutime landoj estas tiaj, komentis KaptanoViljo. u vi surterios?

Balda, estis la respondo. Jen montopinto tujanta mi. u vi konsentas ke ni surteriu sur in?

Bone, konsentis la velisto, ar kaj li kaj Trot enuispro veturado en la sunkufo kaj sopiris denove stari sursolida tero.

Do post kelkaj minutoj la Orko malrapidigis sian

flugon kaj post tio ekhaltis tiel leere ke ili apenaskuiis. Post tio la ulo kariis is la sunkufo tuis lateron, kaj komencis peni malligi la nodigitajn nurojnper siaj krifoj.

Tio montriis tre mallerta tasko, ar la nuroj estisligitaj dorse de la kolo de la Orko, precize tie kien neatingis liaj krifoj. Post multa provado li diris:

Mi timas ne povi ellasi vin, kaj neniu proksimaspor helpi min.

Unue tio senesperigis, sed post iom da pensadoKaptano Viljo diris:


96/320


86

Se ne enos vin, Trot, mi povos fari fendon en viasunkufo per mia tranilo.Faru tion, i respondis. La trano ne enos, ar

mi povos poste rekudri in, kiam mi denove estosgranda.

Do Kaptano Viljo elprenis sian tranilon, kiu estisegale malgranda, proporcie, kiel li mem, kaj post

multa penado li sukcesis fari longan tranfendon en lasunkufo. Unue li mem premis sin tra la aperturon kajposte helpis Troton eliri.

Kiam ili denove staris sur firma tero ilia unuaago estis komenci mani la malhele purpurajnberojn kiujn ili kunportis kun si. Trot gardadis du

el ili zorge dum la longa veturo, tenante ilin sursiaj genuoj, ar ilia sekureco multon signifis al laetuloj.

Mi ne multe malsatas, diris la knabineto dum itransdonis beron al Kaptano Viljo, sed malsato negravas, iokaze. Estas kiel preni medikamenton porresanii, do ni devos iel sukcese mani ilin.

Sed la beroj montriis tre plagustaj, kaj dumKaptano Viljo kaj Trot mordetis la randojn ilikomencis grandiinerapide sed senhalte. Ju pli ilikreskis des pli facile ili manis la berojn, kiuj


97/320


98/320


99/320


100/320


88

skatoleton li metis la tri sendifektajn purpurajnberojn.Fininte tiun gravan agon, ili trovis sufian tempon

por irkarigardi kaj vidi sur kian lokon la Orkosurteriis.


101/320

89

APITRO 7

La Bululo

La monto sur kiun ili alteriis ne estis dezerta, sed

havis sur siaj flankoj lokojn de verda herbo, kelkajnarbustojn, kelkajn nedikajn arbojn kaj tie-tie amasojnda falintaj rokoj. La flankoj de la deklivo aspektis iomkrutaj, sed se oni tre zorgis, eblis grimpi supren amalsupren facile kaj sekure. La pejzao videbla de kieili nun staris montris plaajn valojn kaj fekundajnmontetojn kuantajn sub la altaoj. Trot kredis vidikelkajn domojn kuriozformajn dise en la suba pejzao,kaj estis moviantaj punktoj kiuj eble estas homoj abestoj sed estas tro distancaj tiel ke i ne povas klarevidi ilin.


102/320


90

Ne malproksime de ilia starloko estis la supro dela monto, kiu aspektis plata, do la Orko proponis alsiaj akompanantoj ke li flugos supren por vidi kio estastie.

Bona ideo, diris Trot, ar proksimias la vesperokaj ni devos trovi lokon kie ni dormos.

La Orko estis for ne pli ol kelkajn minutojn anta

ol ili vidis lin aperi sur la rando de la supro plejproksima al ili.

Venu supren! li vokis.Do Trot kaj Kaptano Viljo komencis supreniri la

deklivon kaj ili ne bezonis multan tempon por atingila lokon kie atendas ilin la Orko.

Ilia unua ekvido de la montosupro tre multe plaisal ili. i estis ebena spaco pli granda ol ili supoziskaj sur i kreskis herbaro brile verda. En la precizacentro staris domo tre zorge konstruita el tonoj.Neniu persono estis videbla, sed fumo venis el lakamentubo, do unuanime iuj tri komencis mari celela domon.

Mi demandas al mi, diris Trot, en kiu lando niestas, kaj u tre distance de mia hejmo en Kalifornio.

Ne povas diri, partnero, respondis KaptanoViljo, sed mi ege certas ke ni longe veturis post nia


103/320

apitro Sep

91

alveno al tiu kirlakvo.Jes, i akordis, emante, nepre kilometrojn dakilometroj!

Distanco nenion signifas, diris la Orko. Mi jamtransflugis preska la tutan mondon, penante trovimian hejmon, kaj estas mirige kiom da landetojekzistas, kaitaj en la fendoj kaj anguloj de i tiu

granda Terglobo. Kiam oni veturas oni povas trovi iunnovan landon iumomente, kaj multaj el ili ankoraneniam aperis sur la mapoj.

Eble jen unu el ili, sugestis Trot.Ili atingis la domon post vigliga maro kaj Kaptano

Viljo pugnofrapis la pordon. in tuj malfermis

malglataspekta viro kiu estis tute kovrita de buloj laposta deklaro de Trot. Estis buloj sur lia kapo, bulojsur lia korpo kaj buloj sur liaj brakoj kaj kruroj kajmanoj. E sur la ekstremoj de liaj fingroj estis buloj.Kiel vestaon li surhavis malnovan grizan kompletonfantaziaspektan, kiu tre malbone sidis sur li pro labuloj kiujn i kovris sed ne kais.

Sed la okuloj de la Bululo estis afablaj kaj scintilajla sia mieno kaj tuj kiam li vidis siajn vizitantojn liprofunde klinis sin kaj diris per iom bula voo:

Felian tagon! Envenu kaj fermu la pordon, ar


104/320


92

farias fride post la sunsubiro. La vintro nun trafisnin.Ho, sed tute ne estas fride ekster la domo, diris

Trot, do ankora ne povas esti vintro.Vi aliopinios pri tio post nelonge, deklaris la

Bululo. Miaj buloj iam informas min pri la stato dela vetero, kaj ili donas al mi uste nun senton de

netormo venanta. Sed sentu vin kiel ehejme,fremduloj. La mano estas preska preta kaj estassufiaj manaoj por iuj.

Interne de la domo estis nur unu granda ambro,simple sed komforte meblita. i havis benkojn, tablon,kaj kamenon, iuj el tono. En la kameno poto

bobeladis kaj vaporadis, kaj Trot opiniis ke i plaeodoras. La vizitantoj sidiis sur la benkojnescepte dela Orko, kiu karis apud la kamenokaj la Bululokomencis kirladi la kaldronon vigle.

u mi povas demandi en kiu lando ni trovias,sinjoro? demandis Kaptano Viljo.

Jadifruktokukon kaj pomsacon!u vi ne sciaskie vi estas? demandis la Bululo, kaj li esis kirladikaj rigardis la parolinton surprizite.

Ne, agnoskis Kaptano Viljo. Ni us alvenis.Perdis la vojon? demandis la Bululo.


105/320

apitro Sep

93

Ne precize, diris Kaptano Viljo. Ni ne havisvojon do ne perdis in.Ha! diris la Bululo, kapjesante per sia bula kapo.

i tiu, li anoncis per solena impona voo, estas lafama Lando Mo.

Ho! kriis la velisto kaj la knabino, unuspire. Sed,ar ili neniam antae adis pri la Lando Mo, ili

neniom pli sciis ol antae.Mi kredis ke tio mirigos vin, komentis la

Bululo, tre plaite, dum li rekomencis kirli. La Orkorigardis lin dum kelka tempo silente kaj postedemandis:

Kiu do estas vi?

Mi? respondis la Bululo. u vi ne adis pri mi?Zingibropano kaj citronsuko! Mi estas konata, ie, kiella Mont-Orelo.

Ili iuj akceptis tiun informon silente, unue, ar ilipenis kompreni kion li volas diri. Fine Trot kuraiisdemandi:

Bonvolu, kio estas Mont-Orelo?Responde la viro turnis sin kaj frontis in, gestante

per la kulero per kiu li kirladis la kaldronon, dum lideklamis la isekvajn versojn per antvoo:


106/320


94

Jen la monto, iom surda,Al i mankas kanto turda,Mi tial devas de l Natur askulti iujn sonojn,

Ili ne l monteton enui ne tusi, terni penu

i monstra bulo timigite eksuferas tremojn.

Askultas sonorilojn vi;Kaj onin kanti adasmi;

Sed la monto ne konscias pri eventoj, tial doKiam adas mi la tormon

Adas pluv- a ne-enormon,Informas mi la monton, tiel scias Mont de Mo.

Do mi helpas iujn homojnEnloantajn siajn domojn,

Trankviligas mi la monton kaj la homoj pacon havas,Per askulto kaj avertojHelpas iujn miaj lertoj,

Mi ojas ke mi vivas, ar mi tiun gloron havas.

Fininte tiujn versojn la Bululo denove sin turnispor kirladi. La Orko ridis mallate kaj Kaptano

Viljo fajfis al si kaj Trot decidis ke la Mont-Orelo


107/320

apitro Sep

95

sendube estas iom freneza. Sed la Bululo ajne estiskontenta kredante ke li plene klarigis sin kaj baldali metis kvar tonajn telerojn sur la tablon kaj posttio li levis la kaldronon de la fajro kaj veris iomda ia enhavo sur iun el la pladoj. Kaptano Viljokaj Trot tuj proksimiis al la tablo, ar ili malsatis,sed kiam i ekzamenis sian teleron la knabineto

kriis:Nu, i estas melasa kandao!Certe, respondis la Bululo, ridetante plae.

Manu in rapide, dum i varmegas, ar i fridiastre rapide dum i vintra vetero.

Dirinte tion li prenis tonan kuleron kaj komencis

meti la varmegan melasaon en sia buon, dum la aliajmirante rigardis lin.u i ne bruligas vin? demandis la knabino.Tute ne, diris li. Kial vi ne manas? u vi ne

malsatas?Jes, i respondis, mi malsatas. Sed ni kutime

manas kandaon kiam i fariis frida kaj malmola.Ni iam distiras melasan kandaon anta ol maniin.

Ha, ha, ha! ridis la Mont-Orelo. Kiel absurde!El kie vi venis, do?


108/320


96

Kalifornio, i diris.Kalifornio! Pu! Ne ekzistas tia loko. Mi adis priiu loko en la Lando Mo, sed neniam anta nun miadis pri Kalifornio.

i ne estas en la Lando Mo, i klarigis.Do i ne valoras diskuton, deklaris la Bululo,


109/320

apitro Sep

97

prenante denove iom el la vaporanta kaldrono, ar limanadis tutdum li parolis.Rilate al mi, emis Kaptano Viljo, mi deziras

normalan plenan manon, kiel distraon. En la lastaloko estis nur fruktoj por mani, kaj i tie estas plimalbone, ar estas nur kandao.


110/320


98

Melasa kandao tamen ne estas malbona, dirisTrot. Mia jam estas preska sufie frida por tirado.Atendu iomete, Kaptano, kaj vi povos mani in.

Post iom da tempo i povis kolekti la kandaon dela tona telero kaj komenci prilabori in per siajmanoj. La Mont-Orelo multe miris pri tio kaj atenterigardis in. La kandao estis vere bona kaj bele tirebla,

tiel ke Trot balda estis preta distrani in tiel ke iestis manopreta.

Kaptano Viljo degnis mani unu-du pecojn kaj laOrko manis plurajn, sed la Bululo rifuzis provi in.Trot mem plenmanis la teleron da kandao kaj posttio petis trinkon da akvo.

Akvo? diris la Mont-Orelo, senkomprene. Kioestas tio?Io trinkebla. u oni ne havas akvon en Mo?Mi neniam adis pri i, diris li. Sed mi povas

doni al vi iom da frea limonado. Mi kaptis inper poto kiam lastafoje pluvis, ja estis nurantahiera.

Ho, u pluvas limonadon i tie? i demandis.iam; kaj i estas tre freiga kaj bonsaniga.Dirinte tion li portis el ranko tonan poton kaj

erpilon, kaj la knabino trovis in vere tre plaa


111/320


112/320


100

limonado. Anka al Kaptano Viljo i plais; sed laOrko rifuzis tui in.Se ne estas akvo en i lando, mi ne povos longe

resti i tie, la ulo deklaris. Akvo signifas vivon porhomoj, bestoj, kaj birdoj.

Sendube estas akvo en limonado, diris Trot.Jes, respondis Orko, mi supozas ke jes; sed

anka estas aliaj aoj en i, kaj ili senvalorigas labonan akvon.

La aventuroj de la tago lacigis niajn veturantojn, dola Bululo alportis kelkajn lankovrilojn kiujn ili vindisirka sin kaj poste ili kuiis anta la fajro, kiun iliagastiganto vivigis per fuelo dum la tuta nokto. Trot

vekiis plurfoje kaj trovis la Mont-Orelon iam viglakaj intense askultanta por percepti e la plej etansonon. Sed la knabineto povis adi tute neniun sononescepte de la ronkado de Kaptano Viljo.


113/320

101

APITRO 8

Buton-Brilo Perdias kaj Retrovias

VekiuVekiu! vokis la voo de la Bululo. umi ne diris al vi ke venas la vintro? Per miamaldekstra orelo mi povis adi in veni, kaj la pruvoestas ke nun forte neas ekstere.

u? diris Trot, frotante siajn okulojn kajrampante el sia lankovrilo. Kie mi loas, enKalifornio, mi neniam vidis neon, escepte de tre forsur la suproj de altaj montoj.

Nu, i tie estas la supro de alta monto, respondisla bululo, kaj pro tio nin trafas niaj plej fortajneadoj uste i tie.


114/320


102

La knabineto iris al la fenestro kaj elrigardis. Laaeron plenigis falantaj blankaj flokoj, tiel grandaj kajtiel kuriozformaj ke i perpleksis.

u vi certas ke tio estas neo? i demandis.Nepre. Mi devas preni mian neovelilon kaj eliri

por oveli vojeton. u vi deziras veni kun mi?Jes, i diris, kaj sekvis la Bululon kiam li

malfermis la pordon. Subite i kriis: Nu, tute ne estasfride!

Kompreneble ne, respondis la viro. Estis fridehiera nokte, anta la nefalo; sed neo, kiam i falas,estas iam firma kaj varma.

Trot prenis manplenon da i.

Sed, i estas pufmaizo! i kriis.Kompreneble; iu neo estas pufmaizo. Kion vianticipis?

Pufmaizo ne estas neo en mia lando.Nu, i estas la sola neo kiun ni havas en la

Lando Mo, do vi devos kontentii per i, diris li, iomsenpacience. Mi ne respondecas pri la absurdaoj kiujokazas en via lando, kaj kiam vi estas en Mo vi devasagi kiel la Moanoj. Manu iom da nia neo kaj vitrovos in bona. La sola malboneco de nia neo estaske kelkfoje ni ricevas tro da i.


115/320

apitro Ok

103

Dirinte tion la Bululo eklaboris ovelante vojetonkaj li tiom rapidis kaj malpigris ke li amasigis lapufmaizon ambaflanke de la vojo kiu kondukis al lamontosupro de la suba ebenao. Dum li laboris, Trotmanis pufmaizon kaj trovis in firma kaj iom varma,anka bele salumita kaj buterumita. Balda Kaptano

Viljo venis el la domo kaj maris al i.

Kio estas tio? li demandis.Mo-neo, diris i. Sed i ne estas vera neo,

kvankam i falas el la ielo. i estas pufmaizo.Kaptano Viljo gustumis in; post tio li sidiis sur

la vojeton kaj komencis mani. La Orko venis kajbekadis laeble rapide. Ili iuj amis pufmaizon kaj ili

iuj malsatis imatene.Intertempe la flokoj de Mo-neo tiel rapide faliske la kvanto da ili preska senlumigis la aeron. LaBululo nun oveladis tre for la la montoflanko, dumla vojeto malanta li rapide repleniis per frefalintapufmaizo. Subite Trot adis lin voki:

Jadi jadi!fruktera torto kaj pankukoj!jen iukovrita de la neo.

i kuris al li tuj kaj la aliaj sekvis, vadante tra lamaizo kaj dispremante in sub siaj piedoj. La Mo-neo estis tre profunda kie la Bululo oveladis kaj el


116/320


104

inter granda amaso da i li malkovris paron dapiedoj.Jadi! Iu perdiis en la tormo, diris Kaptano

Viljo. Mi esperas ke li plu vivas. Ni eltiru lin portrovi.

Li prenis unu piedon kaj la Bululo prenis laalian. Ili amba tiris kaj el sub la amaso da

pufmaizo venis knabeto. Li estis vestita per brunavelura jako kaj isgenua pantalono, kun brunajtrumpoj, buk-uoj kaj blua emiz-veto kiu haviskrispojn sur sia antaao. Kiam oni eliris lin el laamaso la knabo maadis buplenon da pufmaizo kajamba liaj manoj estis plenaj de i. Do unue li ne

povis paroli al siaj savintoj sed kuis tute kviete kajokulumis ilin trankvile is li glutis sian buplenon.Post tio li diris:

Trovu mian apon, kaj puis pli da pufmaizo ensian buon.

Dum la Bululo komencis oveladi en lamaizamaso por trovi la apon de la knabo, Trotridadis oje kaj Kaptano Viljo havis laran ridetonsur sia vizao. La Orko rigardis de unu al la aliakaj demandis:

Kiu estas tiu fremdulo?


117/320

apitro Ok

105

Nu, Buton-Brilo, kompreneble, respondis Trot.Kiam ajn oni trovas perditan knabon, nepre temas priButon-Brilo. Sed kiel li perdiis en i tiu lando for deie, tion mi tute ne komprenas.

Kie li apartenas? demandis la Orko.

Lia hejmo iam estis en Filadelfio, mi kredas; sedmi estas tute certa ke Buton-Brilo apartenas nenienun.

Prave, diris la knabo, kapjesante dum li glutisduan buplenon.

iu apartenas ie, komentis la Orko.


118/320


106

Mi ne, insistis Buton-Brilo. Mi duone irkairisla mondon post lasi Filadelfion, kaj mi perdis mianMagian Ombrelon, kiu iam portis min kien ajn.Tutklare se mi ne povas reiri mi ne havas hejmon. Sedne multe gravas al mi. i tiu estas tre bona lando,Trot. Mi multe uis i tie.

Jam la Mont-Orelo trovis la apon de la knabo kaj

nun askultis la konversacion tre interesate.ajnas ke vi konas i tiun povran nekovritan

perditon, li diris.Jes ja, respondis Trot. Foje ni kunveturis al

ielInsulo, kaj ni estis bonaj amikoj.Nu, do, ojigas min ke mi savis lian vivon, diris

baum, l.frank - la birdotimigilo de oz

Documents