Baûo hieåm

Thöông maïi

Chöông 5

Baûo hieåm

Thöông maïi

I- QUAN NIEÄM VEÀ BAÛO HIEÅM THÖÔNG MAÏI Nhìn nhaän baûo hieåm:

Baûo hieåm laø moät cô cheá chuyeån giao ruûi ro.

"Baûo hieåm laø moät cô cheá, maø theo cô cheá naøy moät ngöôøi, moät doanh nghieäp hay moät toå chöùc chuyeån nhöôïng ruûi ro cho coâng ty baûo hieåm; coâng ty ñoù seõ boài thöôøng cho ngöôøi ñöôïc baûo hieåm caùc toån thaát thuoäc phaïm vi baûo hieåm vaø phaân chia giaù trò thieät haïi giöõa taát caû nhöõng ngöôøi ñöôïc baûo hieåm" (AIG).

Nhìn nhaän baûo hieåm treân goùc ñoä phaùp lyù: Baûo hieåm laø moät thoaû thuaän,

qua ñoù, ngöôøi tham gia baûo

hieåm cam keát traû cho coâng ty

baûo hieåm moät khoaûn tieàn goïi

laø phí baûo hieåm cho mình hoaëc

cho ngöôøi thöù ba. Ngöôïc laïi,

coâng ty baûo hieåm cuõng döïa

vaøo ñoù cam keát traû moät khoaûn

tieàn boài thöôøng khi coù ruûi ro

xaûy ra gaây ra toån thaát.

“Baûo hieåm laø moät hoaït ñoäng, thoâng qua ñoù, moät caù nhaân hay moät toå chöùc coù quyeàn ñöôïc höôûng boài thöôøng hoaëc chi traû neáu ruûi ro xaûy ra nhôø vaøo khoaûn ñoùng goùp cho mình hay cho ngöôøi khaùc. Khoaûn boài thöôøng hoaëc chi traû naøy do moät toå chöùc ñaûm nhieäm, toå chöùc naøy coù traùch nhieäm tröôùc caùc ruûi ro vaø buø tröø theo ñuùng quy luaät thoáng keâ”.

Quan nieäm toång quaùt:

II- PHAÂN LOAÏI BAÛO HIEÅM THÖÔNG MAÏI Theo hình thöùc tham gia:

Baûo hieåm töï nguyeän.

Baûo hieåm baét buoäc.

Theo kyõ thuaät baûo hieåm:

Baûo hieåm kyõ thuaät phaân chia.

Baûo hieåm theo kyõ thuaät toån tích.

II- PHAÂN LOAÏI BAÛO HIEÅM THÖÔNG MAÏI

Theo ñoái töôïng ñöôïc baûo hieåm:

Baûo hieåm taøi saûn.

Baûo hieåm traùch nhieäm daân söï.

Baûo hieåm con ngöôøi.

2.1- Baûo hieåm taøi saûn (BHTS) Ñoái töôïng baûo hieåm :

Taøi saûn (coá ñònh hay löu ñoäng).

Quyeàn taøi saûn cuûa ngöôøi ñöôïc baûo hieåm . Ngöôøi thuï höôûng baûo hieåm:

Laø ngöôøi coù taøi saûn ñöôïc baûo hieåm .

2.2- Baûo hieåm traùch nhieäm daân söï (BHTNDS). Ñoái töôïng ñöôïc baûo hieåm:

Traùch nhieäm daân söï cuûa ngöôøi ñöôïc baûo hieåm ñoái vôùi ngöôøi thöù ba theo luaät ñònh.

Ngöôøi ñöôïc baûo hieåm

Thöôøng chính laø ngöôøi tham gia baûo hieåm.

2.2- Baûo hieåm traùch nhieäm daân söï (BHTNDS). Ngöôøi thuï höôûng quyeàn lôïi baûo

hieåm:

Nhöõng ngöôøi thöù ba coù tính maïng, taøi saûn bò thieät haïi trong söï coá baûo hieåm.

Ngöôøi thöù ba chæ coù quan heä giaùn tieáp vôùi coâng ty baûo hieåm.

Traùch nhieäm boài thöôøng cuûa baûo hieåm caên cöù vaøo caùc thieät haïi thöïc teá ñaõ xaûy ra ñoái vôùi ngöôøi thöù ba.

BHTNDS cuõng ñöôïc coi laø baûo hieåm thieät haïi nhö baûo hieåm taøi saûn.

2.3- Baûo hieåm con ngöôøi (BHCN) Ñoái töôïng ñöôïc baûo hieåm:

Tuoåi thoï, tính maïng, tình traïng söùc khoeû con ngöôøi

Caùc söï kieän coù aûnh höôûng ñeán cuoäc soáng con ngöôøi.

Nguyeân taéc aùp duïng khi thanh toaùn tieàn baûo hieåm:

Nguyeân taéc khoaùn;

Nguyeân taéc boài thöôøng.

2.3- Baûo hieåm con ngöôøi (BHCN) Chuù yù:

Moãi ñoái töôïng baûo hieåm coù theå ñoàng thôøi ñöôïc baûo hieåm baèng nhieàu hôïp ñoàng vôùi moät hoaëc nhieàu coâng ty baûo hieåm khaùc nhau.

Khi coù söï coá baûo hieåm, vieäc traû tieàn baûo hieåm cuûa töøng hôïp ñoàng baûo hieåm ñoäc laäp nhau.

3.1- Khaùi nieäm

Hôïp ñoàng baûo hieåm laø moät vaên baûn phaùp lyù, qua ñoù coâng ty baûo hieåm cam

keát chi traû, boài thöôøng cho beân ñöôïc baûo hieåm khi coù söï kieän baûo hieåm xaûy ra,

gaây toån thaát. Beân mua baûo hieåm cam keát traû khoaûn phí phuø hôïp vôùi

möùc traùch nhieäm vaø ruûi ro maø coâng ty baûo hieåm ñaõ

nhaän.

III- KHAÙI QUAÙT CHUNG VEÀ HÔÏP ÑOÀNG BHTM

Tính chaát cuûa hôïp ñoàng baûo hieåm: Mang tính töông thuaän.

Mang tính song vuï.

Mang tính may ruûi.

Mang tính tin töôûng tuyeät ñoái. Coù tính chaát phaûi traû tieàn. Coù tính gia nhaäp.

Tính daân söï - thöông maïi hoãn hôïp.

3.2- Chuû theå vaø traùch nhieäm cuûa caùc beân trong hôïp ñoàng baûo hieåm. 3.2.1- Coâng ty baûo hieåm (ngöôøi baûo hieåm). Khaùi nieämLaø toå chöùc hoaëc caù nhaân

coù ñaày ñuû tö caùch phaùp nhaân, ñöôïc Nhaø nöôùc cho

pheùp tieán haønh hoaït ñoäng kinh doanh baûo

hieåm, ñöôïc thu phí ñeå laäp ra quyõ baûo hieåm vaø chòu traùch nhieäm boài thöôøng hay chi traû cho beân ñöôïc

baûo hieåm khi söï kieän baûo hieåm xaûy ra.

3.2.1- Coâng ty baûo hieåm (ngöôøi baûo hieåm). Nhieäm vuï cuûa ngöôøi baûo hieåm

Toå chöùc thu phí baûo hieåm vaø trieån khai caùc loaïi hình baûo hieåm.

Khi giao keát hôïp ñoàng coù traùch nhieäm:

Cung caáp ñaày ñuû, trung thöïc vaø chính xaùc caùc thoâng tin lieân quan ñeán HÑBH;

Giaûi thích caùc ñieàu kieän, ñieàu khoaûn baûo hieåm cho beân mua baûo hieåm.

Nhieäm vuï cuûa ngöôøi baûo hieåm

Giöõ bí maät veà thoâng tin maø beân mua baûo hieåm ñaõ cung caáp.

Khaéc phuïc vaø boài thöôøng thieät haïi cho ngöôøi tham gia baûo hieåm.

Tham gia haïn cheá ngaên ngöøa nhöõng tai naïn xaåy ra.

Thoâng baùo cho beân mua baûo hieåm bieát neáu coù baát kyø söï thay ñoåi naøo aûnh höôûng ñeán vieäc thöïc hieän HÑBH vaø quyeàn lôïi cuûa beân mua baûo hieåm.

3.3- Ngöôøi tham gia baûo hieåm. Khaùi nieäm: Ngöôøi tham gia baûo hieåm laø: Toå chöùc hoaëc caù nhaân tröïc

tieáp kyù keát hôïp ñoàng baûo hieåm vôùi coâng ty baûo hieåm; Ngöôøi duy nhaát coù quan heä veà maët phaùp luaät vôùi ngöôøi baûo hieåm.

Nhieäm vuï cuûa ngöôøi tham gia baûo hieåm:

3.4 - Ngöôøi tham gia baûo hieåm.

o Ñoùng phí baûo hieåm.

o Khai baùo ruûi ro toån thaát.

o Thoâng baùo nhöõng thay ñoåi lieân quan ñeán ñoái töôïng ñöôïc baûo hieåm.

o Chòu traùch nhieäm trong vieäc ñeà phoøng, ngaên ngöøa toån thaát.

3.5 - Ngöôøi ñöôïc baûo hieåm.

Laø toå chöùc hoaëc

caù nhaân coù taøi

saûn, traùch nhieäm

daân söï, tính maïng

hoaëc tình traïng söùc

khoeû ñöôïc baûo

hieåm theo hôïp ñoàng

baûo hieåm.

3.6 - Ngöôøi thuï höôûng

Ngöôøi thuï höôûng laø

ngöôøi ñöôïc höôûng

tieàn baûo hieåm traû hay

boài thöôøng trong

tröôøng hôïp coù söï coáù

baûo hieåm xaûy ra hoaëc

khi ngöôøi ñöôïc baûo

hieåm bò cheát.

3.7- Ñoái töôïng baûo hieåm.

Laø nhöõng ñoái töôïng

maø vì söï an toaøn cuûa

noù, chuû sôû höõu

phaûi tham gia vaøo

moät loaïi hình baûo

hieåm naøo ñoù, nhaèm

giaûm thieåu ruûi ro vaø

phaân taùn toån thaát.

3.8- Ruûi ro baûo hieåm. Khaùi nieäm

Ruûi ro laø tình traïng coù theå ñöa ñeán toån thaát ngoaøi yù muoán.

Ruûi ro baûo hieåm laø möùc ñoä hay khaû naêng xaûy ra söï coá baûo hieåm.

Ruûi ro baûo hieåm laø caên cöù ñeå xaây döïng tyû leä phí baûo hieåm, xaùc ñònh möùc ñoä quyõ baûo hieåm.

Phaân loaïi ruûi ro baûo hieåm: Caên cöù vaøo nguoàn goác ruûi ro: Ruûi ro coù nguoàn goác töï nhieân.

Ruûi ro coù nguoàn goác töø caùc hoaït ñoäng kinh teá - xaõ hoäi mang laïi. Caên cöù vaøo nguyeân nhaân laøm

xuaát hieän ruûi ro: Ruûi ro coù tính khaùch quan.

Ruûi ro coù tính chuû quan.

3.8- Ruûi ro baûo hieåm.

3.9- Toån thaát baûo hieåm: Toån thaát laø tình traïng, hoaøn

caûnh thöïc teá ñöa ñeán söï giaûm bôùt veà giaù trò vaø giaù trò söû duïng cuûa vaät sôû höõu, thieät haïi veà söùc khoûe vaø tính maïng cho con ngöôøi.

Toån thaát baûo hieåm laø nhöõng haäu quaû do caùc ruûi ro baûo hieåm gaây ra;

Chæ nhöõng toån thaát do nhöõng ruûi ro naèm trong phaïm vi ñöôïc baûo hieåm môùi ñöôïc xem laø toån thaát baûo hieåm.

3.10- Giaù trò baûo hieåm.

Laø giaù trò thöïc teá cuûa taøi

saûn ñöôïc baûo hieåm taïi thôøi

ñieåm kyù keát hôïp ñoàng baûo

hieåm. Khaùi nieäm giaù trò baûo hieåm

chæ ñöôïc duøng ñeå phaûn aùnh

cho caùc ñoái töôïng baûo hieåm laø

taøi saûn.

3.11- Soá tieàn baûo hieåm: Soá tieàn baûo hieåm laø khoaûn

tieàn ñöôïc xaùc ñònh trong HÑBH theå hieän giôùi haïn traùch nhieäm cuûa coâng ty baûo hieåm.

Ñoái vôùi BHTS, soá tieàn baûo hieåm chæ coù theå thaáp hôn hoaëc baèng giaù trò baûo hieåm.

Ñoái vôùi baûo hieåm con ngöôøi vaø baûo hieåm traùch nhieäm daân söï, soá tieàn baûo hieåm laø haïn möùc traùch nhieäm cuûa baûo hieåm.

Moái quan heä giöõa giaù trò baûo hieåm vaø soá tieàn baûo hieåm

Baûo hieåm ñuùng giaù

Baûo hieåm döôùi giaù

Baûo hieåm treân giaù

Baûo hieåm truøng giaù

3.12- Soá tieàn boài thöôøng:

Laø soá tieàn maø thöïc teá nhaø baûo hieåm phaûi traû cho ñoái

töôïng baûo hieåm khi coù toån thaát baûo

hieåm xaåy ra.

Toån thaát boä phaän: Soá tieàn boài thöôøng seõ baèng vôí giaù trò toån thaát. Toån thaát toaøn boä: Soá tieàn boài thöôøng seõ baèng vôùi soá tieàn baûo hieåm.

3.13- Phaïm vi baûo hieåm:

Laø nhöõng giôùi haïn veà caùc ruûi ro ñeå ñöôïc baûo hieåm.

Khi ruûi ro xaåy ra naèm trong phaïm vi baûo hieåm maø coù gaây ra toån thaát cho ñoái töôïng ñöôïc baûo hieåm, ngöôøi baûo hieåm phaûi coù traùch nhieäm boài thöôøng.

3.14- Phí baûo hieåm:

Laø khoaûn tieàn maø ngöôøi ñöôïc baûo

hieåm phaûi traû cho ngöôøi baûo hieåm ñeå ngöôøi baûo

hieåm ñaûm baûo cho caùc ruûi ro cuûa

mình.

Phí baûo hieåm coù theå ñöôïc xaùc ñònh theo hai phöông phaùp:

Theo phöông phaùp thoáng keâ.

Xaùc ñònh sau thôøi haïn baûo hieåm.

Noäi dung cuûa phí baûo hieåm bao goàm caùc khoaûn sau:

3.14- Phí baûo hieåm:

Phí thuaàn tuùy.

Phí quaûn lyù cuûa ngöôøi baûo hieåm.

Döï phoøng toån thaát lôùn.

Möùc phí baûo hieåm do coâng ty baûo hieåm quy ñònh vaø ñöôïc xaùc ñònh döïa treân yeáu toá:

Baûo ñaûm baûo toaøn söï taùc ñoäng cuûa laïm phaùt vaø laõi suaát.

Xaùc ñònh döïa treân möùc caïnh tranh cuûa coâng ty BH.

Phí BH = Soá tieàn BH x Tyû leä phí BH

3.14- Phí baûo hieåm:

IV- ÑOÀNG BAÛO HIEÅM VAØ TAÙI BAÛO HIEÅM 4.1- Ñoàng baûo hieåm:

Laø söï phaân chia theo tyû leä cuøng moät ruûi ro giöõa nhieàu ngöôøi baûo hieåm vôùi nhau.

Ngöôøi tham gia

baûo hieåm

Nhaø baûo hieåm A

Nhaø baûo hieåm B

Nhaø baûo hieåm C

HÑBH

Sô ñoà bieåu dieãn moái quan heä trong ñoàng baûo hieåm:

4.2- Taùi baûo hieåm

Laø moät nghieäp vuï, qua

ñoù moät coâng ty baûo

hieåm (ngöôøi nhöôïng)

chuyeån cho moät coâng ty

baûo hieåm khaùc toaøn boä

ruûi ro maø anh ta ñaõ chaáp

nhaän ñaûm baûo (baûo

hieåm laïi cho nhaø baûo

hieåm).

Sô ñoà bieåu dieãn moái quan heä trong taùi baûo hieåm:

Ngöôøi ñöôïc BH Ngöôøi BH goác (Ngöôøi nhöôïng)

Ngöôøi taùi BH (Ngöôøi nhaän taùi BH)

Ngöôøi taùi BH(Ngöôøi chuyeån nhöôïng taùi BH)

HÑ taùi BH

HÑ chuyeån nhöôïng taùi BH

4.3- YÙ nghóa cuûa ñoàng baûo hieåm vaø taùi baûo hieåm

Phaân taùn vaø chuyeån taûi ruûi ro trong kinh doanh baûo hieåm.

Goùp phaàn oån ñònh hoaït ñoäng baûo hieåm.

Hoã trôï, giuùp ñôõ laãn nhau giöõa caùc coâng ty baûo hieåm

Naâng cao hieåu quaû hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm.

4.3- YÙ nghóa cuûa ñoàng baûo hieåm vaø taùi baûo hieåm

Giuùp caùc coâng ty baûo hieåm môû roäng ñöôïc thò tröôøng vaø phaùt trieån caùc nghieäp vuï. Ñaûm baûo söï oån ñònh cho ngöôøi tham gia baûo hieåm.

Keát thuùc chöông 5