1n

Esperanta Finnlando w Esperantobladet w kesäkuu w junio w 3/2001

Belan someron al æiuj legantoj!

2

Esperanta Finnlando w Esperantobladet ISSN: 0787-8206Kielipoliittinen aikakauslehti. Suomen esperantoliitto ry:n äänenkannattaja.

Språkpolitisk tidskrift. Organ för Finlands Esperantoförbund.Lingvopolitika perioda¼o. Organo de Esperanto-Asocio de Finnlando.

Perustettu/Grundad/Fondita 1918. Esperantolehti ekde/från 1989 lähtien.Esperanta Finnlando 1918-23, 1948-53, 1959-1987.

Ilmestyy kuusi kertaa vuodessa. Utkommer sex gånger i året. Aperas sesfoje jare.

Toimitus/Redaktion/Redaktejo: Aimo RantanenPL 2, 40801 Vaajakoski. ( (014) 261 438 : esperantolehti@esperanto.fiTaitto/Layout/Enpaøigo: Ilkka SanttilaTollinpolku 1 B 21, 00410 Helsinki. (7 (09) 530 1804 : ilkka.santtila@esperanto.fi

Tilaushinta/Prenumerationspris/Abonprezo: 80 mk/vuosi/år/jaro;Jäsenille/ För medlemmar/ Por membroj: 60 mk; Baltio 60 mk, aliaj landoj 80 mk.

Tilaukset, osoitteenmuutokset/Abonoj, adresþanøoj:Suomen Esperantoliitto, Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki. ( (09) 715 538Prenumerationer, adressförändringar: EAF, Broholmsgatan 15 C 65, 00530 Helsingfors.Postisiirtotili/Postgirokonto/Poþtøirkonto: 800017-230825.

Julkaisija/utgivare/eldonanto: Suomen Esperantoliitto – Esperanto-Asocio de Finnlando.Painosmäärä/Eldonkvanto: 400

Esperanto-Asocio de Finnlando w Suomen EsperantoliittoFondita/Perustettu/Grundad: 1907

Prezidanto/Puheenjohtaja: Jukka LaaksonenUudenkylänkuja 2 B 11, 33530 Tampere. ( (03) 255 4724; (050) 5829 248; työ/laboro: (03) 249 3313

Vicprezidanto/Varapuheenjohtaja: Anna RitamäkiDragsfjärdsvägen 690, 25700 Kimito. ( (02) 423 146 7 (02) 423 246 : anna.ritamaki@kolumbus.fi

Sekretario/Sihteeri: Tiina OittinenPuutarhakatu 26 A 11, 20100 Turku. ( (02) 230 5319 : tiina.oittinen@pp.inet.fi

Aliaj estraranoj / Hallituksen muut jäsenet:Anna-Liisa Heikkinen, Asiakkaankatu 2 G, 00930 Helsinki. ( (09) 343 1449Esa Lång, Lokinkatu 5, 15610 Lahti. ( (03) 735 2723Päivi Saarinen, Ruorimiehenkatu 5 C 23, 02320 Espoo. ( (09) 813 3217 : paivi.saarinen@iki.fiRitva Sabelli, Pietarinkatu 10 D 27, 00140 Helsinki. ( (09) 635 902 : ritva.sabelli@sfs.fi

Vicestraranoj/Varajäsenet:Eila Martin, Intiönpolku 4 as. 36, 90100 Oulu. ( (08) 374 697Raita Pyhälä, Jykyrintie 3, 69440 Lestijärvi. ( (06) 863 7351 : raitapy@jymy.kase.fiJukka Vaijärvi, Neulapadontie 3 C 21, 00920 Helsinki. ( (09) 349 7334 : jukka.vaijarvi@dinosoft.fi

Rahastonhoitaja/Kasisto: Antti MikkolaRuorimiehenkatu 5 C 23, 02320 Espoo. ( (09) 813 3217 : antti.mikkola@orion.fiPostisiirtotili/Poþtøirkonto: 800017-230825.

Toimisto/Oficejo: Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki, avoinna tiistaisin klo 17-19.( (09) 715 538 (puh.vastaaja/aýtomata respondilo). Malfermita: marde 17-19-a horo.

UEA:n pääedustaja / Æefdelegito de UEA: Heta KesäläKalamiehenkuja 3 D 32, 04300 Tuusula. (7 (09) 275 5528Postisiirtotili/Poþtøirkonto: 800029-19438647 (maksut UEA:lle/ pagoj por UEA).

Internet: http://www.esperanto.fi

3

Päätoimittajalta

Rituaali vai motivaatio?Suomen Veromaksajain Keskusliiton Ta-loustaito-lehdessä 5/2001 psykologian toh-tori, dosentti Kirsti Lonka toteaa, että suuriosa oppimistilanteista on aivan pielessä. Jaaikuiskoulutus – siihen käytetään toista mil-jardia markkaa vuodessa – on todella teho-tonta. Ei ole harvinaista, toteaa dosenttiLonka, että koulutuspäivän ainoa idea onodottaa kaljalle pääsyä ja päivän anniksi jäävain hieno mappi, jota ei sen jälkeen edeskoskaan avata. Koulutustilaisuus on rituaa-li, jossa alttarina toimii piirtoheitin. Tuntuu-ko tutulta?

Perinteinen luennoiva opetus ei KirstiLongan mukaan ikävä kyllä palvele pääasi-aansa, oppimista. Luentoharhaksi kutsutaanhänen mukaansa käsitystä, että asiat on opit-tu, kun ne on opetettu. Kuitenkin luentojensisällöstä muistetaan viikon päästä KirstiLongan mukaan enää 20 prosenttia ja kah-den viikon päästä vain 5 prosenttia. Sitäpaitsi tämäkään muistaminen ei kerro do-sentti Longan mielestä oppimisesta ja useinluennoilla opitaan jotakin aivan muuta kuinmitä luennoitsija luulee opettavansa. Useinpelkät vitsit muistetaan.

Dosentti Longan mukaan ihmisen aivotovat pysyneet samanlaisina jo kymmeniä-tuhansia vuosia ja samoilla aivoilla on kehi-tetty aluksi alkeellisia työkaluja ja myöhem-min ydinfysiikkaa. Entä myötäsyntyiset ky-vyt, lahjakkuudet? Psykologia näkee KirstiLongan mielestä opittavissa olevina taitoinamonet asiat, joita yleisesti pidetään kykyinä.Usein ihminen treenaa huomaamattaankinvahvoja alueitaan ja tulee niissä entistä pa-remmaksi. Uskomukset omasta oppimises-ta rajoittavat oppimista paljon enemmänkuin kyvyt.

Oppiminen on tehokkainta ja opitut asiathelpommin muistettavia, jos sitä käyttää joheti ongelmanratkaisuun oppimistilanteessaja asiayhteydessä, joka on oppijalle merki-tyksellinen. Mielestäni esperantoa oppii par-haiten ryhmässä, jossa on eri kieltä puhu-via ihmisiä. Silloin esittäytymiset ja muutharjoiteltavina oleva alkeet harjoitellaan ai-dosti, kun ei voikaan käyttää omaa äidin-kieltään avuksi.

Kielten oppimisesta Kirsti Lonka toteaa,että tehokas oppiminen on tuottamista. Josopiskelee vierasta kieltä, tärkeää on tuottaasillä sanoja ja lauseita. Itse olen huoman-nut, miten tärkeää on silloin tällöin kirjoit-taa jotakin esperantoksi, ellei ole mahdolli-suutta muuten kieltä käyttää. Monille espe-ranton harrastajille, joille esperantokontaktitovat harvinaisempia asioita, kirjoittaminenon luonnollinen tapa pitää kielitaitoa yllä.Miten olisi vaikkapa esperantoksi pidettä-vä päiväkirja tämän kesän ajalta?

Yllättävää kyllä esperantoksi kirjoittami-nen pitää yllä myös puhekieltä. Sama per-soonahan siinä ilmaisee itseään puhumallatai kirjoittamalla, väline on vain eri. Kesäkursseineen ja muine tapahtumineen onedessä. Kirsti Longan ajatuksia esittelemälläen halua masentaa yhtäkään kurssinvetäjäätai opiskelijaa. Kirsti Lonka opettaa lääkä-reitä. Oppimista tuskin voidaan maksimoi-da, vaikka kasvatustieteilijät siitä uneksisi-vatkin. Kuten itse puheessa on redundans-sia, liika-ainesta, oppimistilanteessakin sitäesiintyy. Oppijat ovat persoonaltaan ja myöskiinnostuneisuutensa puolesta niin erilaisia.Mutta hyvin motivoitunut opiskelija ylittääoppimistilanteen häiriötekijätkin.

Aimo Rantanen

4

Informantoj seræatajDe la prezidanto

aj lokoj estas multe pli facile aperigi sianreagon ol en grandaj urboj. Estus do gravehavi ankaý ian labordividon inter la asocio,lokaj kluboj kaj privataj esperantistoj. Fin-fine sendepende de tio, kiu reagas, plej gra-ve estas, ke reagante oni restu en faktoj kajnek troigu nek faru nekontroleblajn asertojnaý øeneraligojn.

Hodiaý la asocio mankas personon, kiuorganizu tian reagadon. Sed unu persono nepovas fari la tuton. Almenaý estas bezonatahelpo de lokaj kluboj kaj unuopaj esperant-istoj por scii, kie aperis io reaginda aý reag-enda. Estraranoj opiniis, ke estas la taskode la prezidanto esprimi la oficialajn opini-ojn de la asocio, sed necesas delegi almenaýparton de la tasko al alia persono, kiu inten-sive kunlaboru kun la prezidanto. Do, se vininteresas helpi en la supre menciita agado,tiam bv. kontakti la subskribinton.

Alia afero koncerne la gazetaron estas, kedenove la estraro sentas neceson peti, ke seie ajn en la lando aperos gazetartikolo, kiurilatas al Esperanto aý esperantisto, la asociovolas havi unu ekzempleron (aý kopion) ensia arkivo. Por posta studado de la movadahistorio estas grave, ke almenaý en unu lokoestu kiel eble plej kompleta kolekto de arti-koloj. Kaj la oficejo de la asocio estas certetia loko. Por eviti tion, ke multaj sendu lasaman artikolon, estus racie, ke almenaý lalokaj kluboj interkonsentu æe si pri unu per-sono, kiu sendadu eltranæa¼ojn. La estrarodankas pro jam senditaj kaj ankaý anticipe.

Bonan kaj refreþigan someron al vi æiuj.Jukka Laaksonen

Okaze de jarkunveno þanøiøis la estraro deEAF. Dum la lastaj jaroj la kunlaboro interla estraranoj estis tre fruktodona kaj la labo-ro æiam glate iris. Mi ankoraý kaptas la oka-zon danki al Seija Kettunen, Aini Vääränie-mi, Jussi Jäntti kaj Markku Saastamoinenpro iliaj kontribuoj por la komuna antaýen-igo de Esperanto. Same mi volas bonvenigiAnna-Liisa Heikkinen, Eila Martin, RaitaPyhälä kaj Jukka Vaijärvi al la estraro esper-ante, ke la nuna periodo estu egale frukto-dona kiel la pasintaj. Bone kunlaborantaestraro estas kerna faktoro de sukcesa agadode la asocio.

La estraro diskutis en sia aprila kunsidointeralie pri informadaj aferoj. Estis konstat-ite, ke malgraý decidoj de la informada se-minario (Jyväskylä, novembre 1999) plurajaferoj ne evoluis kiel pensite. Okaze de lapasintjara KEF denove evidentiøis, ke laasocio bezonas personon aý personojn, kiujsekvu diskutojn en la gazetaro por eventualareagado el la vidpunkto de Esperanto-mov-ado. Estas grave, ke ni povu diskonigi laesencajn eblecojn kaj trajtojn de Esperantopor la granda publiko, almenaý se aperasmaløustaj asertoj pri ili. La gazetara diskutopostulas ioman rapidecon por la reagado, æaroni volonte ne permesas longan diskutadonpri unuopa temo. Tial estus bone reagi kieleble plej rapide. La estraro kompreneble nevolas malpermesi kiun ajn esperantistonskribi al gazeto kiel privatulo, sed se lareago okazos en la nomo de la asocio, tiamøi certe estos pli bone konsiderata. Cirkon-stancoj varias krome laý loko: en malgrand-

5

Jaro de lingvoj

Pro la Eýropa jaro de lingvoj oni organizisekspozicion en la Universitato de Oulu enla 10.-19. de aprilo. Prezentiøis Esperanto,lingvoj finno-ugraj kaj lingvoj instruataj enla Lingva Centro de la Universitato.

Eblis konatiøi kun lingvoj pere de diversajpaneloj, afiþoj kaj videospektaklo kaj ankaýrete.

Harri Anttila, la direktoro de la LingvaCentro de la Universitato de Oulu, diris ensia malferma parolado, ke per la ekspoziciooni volas emfazi multlingvecon kaj ties riæ-econ kaj kuraøigi homojn studi lingvojn.

En la ”lingva kafejo” estis i.a. renkontiøokun denaskaj parolantoj de diversaj lingvoj.Oni aýdis la anglan, italan, hispanan, japan-an, francan, svedan, germanan, finnan, rusankaj Esperanton.

Lektoro Kaarlo Voionmaa, kiu ludis grav-an rolon en la sukceso de la okaza¼o, dirisen la intervjuo de loka radio, ke Lingva Cen-tro kaj la Universitato volas proksimiøi alla socio, kiu financas la agadon. – La LingvaCentro celas profili ankaý sin mem. Li an-kaý diris, ke la ideo pri æi tiu ekspoziciovenis al ni de la esperantistoj de Oulu.

Esperanto prezentis sin en lingvaj tagoj

Esperantistoj en la ”lingva kafejo”: Kaarlo Voionmaa (meldekstre), EilaMartin, Auli Vihermä. Stanislawa kaj Allan Mehtonen kaj Erkki Röntynen.(foto: Eeva Joutsenoja)

w

6

Lingvoscienco

Pri terminologio,leksikologio kaj tradukado

Oni menciu, ke la originala ideo aranøi aga-don pri la Jaro de Eýropaj Lingvoj en Ouluestis letero, kiun æefdirektoro de UEA OsmoBuller sendis al Allan Mehtonen. Allanprezentis la leteron en la renkontiøo de Es-peranto-societo. Li ankaý kontaktis kun laUniversitato de Oulu, kie doktoro KaarloVoionmaa varme akceptis la proponon. Nunni diru, ke bona ideo kreskigis maturan fruk-ton. Æu eblos organizi la saman ankaý enaliaj universitatoj?

Materialon por la lingvaj tagoj ni ricevisel EAF, UEA kaj de Anna Ritamäki. Oulu-anoj dankas pro helpo. (E.R.)

Laý la opinio de Voionmaa Esperantoestas unu el la eblecoj solvi lingvajn proble-mojn de vastiøonta Europa Unio (EU). –Do, gravas, ke esperantistoj partoprenos alla konversacioj kaj debatoj pri la lingvajdemandoj de EU.

Krom la radio la ekspozicio kaptis abundeda publikeco. Tag¼urnalo Kansan Tahtointervjuis la prezidanton de Esperanto-soci-eto de Oulu Erkki Röntynen kaj ¼urnaloOulu-lehti intervjuis Allan Mehtonen. LaTelevidaj Nova¼oj de la Norda Finnlandoraportis pri la celoj de la okaza¼o mencianteankaý Esperanton.

Homoj kiuj studas vortojn, ekzemple porkompili vortaron, povas esti nomataj ”lek-sikologoj”. Ili traktas øeneralan lingva¼onkaj ordigas la vortojn en la alfabetan ordon.Inter la fruktoj de ilia laboro estas ordinaraj,diversgrandaj vortaroj. Ilia scienco, leksiko-logio, estas scio pri la deveno (etimologio),uzado kaj signifo de vortoj, dum terminolo-gio koncernas nur fakajn vortojn, kiujnbezonas specialistoj por siaj teknikaj kajsciencaj fakoj.

Estas dirite, ke æiu lingvo kapablas espri-mi æion, tamen malmultaj lingvoj havasriæan fakan vortaron. Tiurilate preskaý æiujlingvoj malpli riæas ol la angla. Kiam la sci-encoj, tekniko kaj diversaj fakoj pli kaj plievoluas, ni ekbezonas novajn terminojn porprecize nomi la aperintajn novajn a¼ojn kajfenomenojn. Tamen ne indas nur imiti laanglajn terminojn imagante, ke tio solvos la

mondskalajn problemojn. Lingvistoj devasdaýre strebi por krei novajn terminojn kajharmoniigi la nociojn kaj terminojn en di-versaj lingvoj. Nuntempe en Esperantujoestas prilaborataj ekzemple terminaroj pribetono kaj astronomio, kaj Esperanto pliriæas ol multaj aliaj lingvoj rilate la fakajnterminojn. Inter la plej novaj rezultoj de laterminara laborado estu menciitaj Lexiconsylvestre (1995) pri arbaroj kaj VIC RailwayDictionary (1997) pri fervojoj. Inter la ter-minaraj lingvistoj Esperantaj de la frua 20ajarcento estas memorindaj Eugen Wüster(germano) kaj Ernest Drezen (latvo, soveti-ano).

Ankaý komercistoj kaj studentoj bezonasterminarojn. Oni ja devas precize scii, kioestas vendata kaj kio estos aæetita. Inøeni-eroj kaj artistoj ne povas ellerni sian metionsen la priaj lingva¼oj. Al ni æiuj estas iom

w

7

Lingvoscienco

æio li devas certiøi, precize kion homoj endiversaj landoj havas en sia kapo, kiam iliuzas ekzemple la vorton por ”martelo”. Lamarteloj malsamas en landoj kiuj uzas æefelignon (martelo duone fendita por eligi naj-lojn) kompare kun tiuj kiuj uzas æefe þtononkaj brikojn (martelo senfenda). La ekzemploestas tre konkreta, sed ion similan ankaý lavortaristo-leksikologo devas fari por helpihomojn kompreni, ke tradukado estas tiklaafero pri la NOCIOJ, t.e. la imago kaj bildoj,la enhavo de nia kapo. Tial ne malmultajhomoj asertas, ke tradukado tute ne eblas.Aliaj asertas, ke tradukado plej ofte estas nurinterpretado, kiun æiu faras laý siaj kapabloj,scioj, gusto kaj imago. Pri la tradukita¼oj oniæiam pli malpli malsamopinias.

(La artikolo parte baziøas sur prelego deFabien Van Mook en Storckensohn, Fran-cio, en aprilo 2001.)

Saliko

konata la latin-devena “¼argono” de kura-cistoj. Baleto kaj skermado uzas multajnfranc-devenajn terminojn. Estas amuze, keoni ne kuraøas traduki ilin, sed oni devasalpropriigi ilin lernante la fakon. Tio iomcertigas la kompreneblecon inter divers-lingvaj fakuloj kaj hobiistoj, sed tiaj fremdajeroj en nialingvaj tekstoj bremsas kaj mal-helpas la legadon. Ni devas akcepti tion, keneniu termino en si estas esprimiva, se onine konas la fakon. Bona ekzemplo pri tioestas la lingvo pri komputiloj kaj interreto.Instruado kaj konsilado pri la fako estasnedisigible interplektita kun la lingvo. Al-done al novaj terminoj kaj nocioj oni devaslerni novajn signifojn por vortoj antaýekonataj en alia senco.

Kiel siajn fontojn terminologo uzas gazet-arajn artikolojn, lernolibrojn, katalogojn,interreton kaj, se temas pri Esperanto, laEsperanto-Bibliotekon en Vieno, sed antaý

FabienVan Mook.

8

Esperantologio

Æu ekzistas esperanta folkloro?ol malesperantistoj. Al malesperantistoj klare iomankas kompare al ni esperantistoj. Alikaze niapenaý tiom zorgus pri ilia espereble baldaýaesperantistiøo, æu ne? Rimarku æi kuntekste, keni eæ havas la verbojn ”esperantistiøi” kaj ”es-perant(ist)igi! Goethe-instituto apenaý paroluspri ”germaniøo” de homoj.

En sociologia enketo farita en 1985 (Rezultojel la libro ”La Rondo Familia” de Nikola Rašiæ)preskaý 20%-oj da esperantistoj opinias, ke ”nialiteraturo estas pli alloga ol la naciaj æar øiestas pli homama kaj internacia”. Tia opiniobonege respegulas æi supran sintenon. Amuzeestas, ke samtempe pli ol 60% el ni aý neniomlegas esperante aý legas maksimume unu libroninternacian kaj homaman jare…

Se mi demandus vin, kia estas tipa esperant-isto, vi certe havus ian imagbildon prie kaj sen-hezite rakontus al mi kelkajn adjektivojn, æu ne?Æu biciklema vegetarana barbulo kaj sandalulo?Kun esperanta T-æemizo? Frazo ”Li povus estiesperantisto” en niaj konversacioj montras, keiajn stereotipojn ni ja kovas niakape. Nin memni povas ankaý facile dividi al kelkaj subgrupoj.Inter ni rekoneblas verdsteluloj, gravuloj, inte-lektuloj, bambistoj, eternaj komencantoj…Mi amas esperantoN!Valoro por esperantistoj þajnas ne esti internaciakomunikado, sed komunikado senescepte espe-rante. Oni estas tre sentemaj al tio, æu iu parolasesperanton aý malesperanton en esperantarenkontiøo. Pro la neceso tre atenti pri la lingvonaskiøis amaso da verboj por priskribi ekzaktekiamaniere oni NE respektas æi valoron: Kroko-dili, kajmani, aligatori, lacerti. (La ekzaktansignifon de tiuj æi verboj vi ne trovas en PIV,sed kutime lernas nur buþe en espaj rondoj. Trefolklore.) Vera krimo kontraý la valoro estusparoli angle dum esperanta renkontiøo. Paroligermane, itale, æine, arabe aý lingale ne estussimila rompo de esperantaj valoroj.

(La unua parto aperis en EL 2/2001)PopolkredoInteresega parto de folkloro estas popolkredo.Konkrete: Kian mondkoncepton ni havas, kielni vidas nin mem, kiajn valorojn, sintenojn, ide-ojn, tabuojn, sanktulojn, malamikojn ks. nihavas. Popolkredo simple vivas en la popolo.En folkloraj studoj oni øin traktu kiel feno-menon kaj ne taksu laý tio, æu tiuj valoroj, kre-doj, ideoj kaj tabuoj estas bonaj, mavaj, stultaj,geniaj, forpelindaj aý konservindaj.

Ni finnoj havas certajn kliþajn, sed tujajnimagbildojn pri diversaj aliaj popoloj: Rusojestas ruzaj kaj malhonestaj (”Kyllä ryssä on rys-sä vaikka voissa paistais”), hispanoj pigraj, sedviglaj, germanoj avaraj, italoj bonaj amantoj….Ni vidas nin mem apartenaj al eta popolo, nikonceptas nin iom strangaj, arbaranoj, distaj dealiaj eýropanoj, ni havas malfacilegan lingvon,ni iom hontas, ke ni ne scipovas agi kaj vestinin tre eýrope (Blankaj sportþtrumpoj anstataýdece nigraj…).

Aliflanke ni tamen tre fieras pri ni mem kajripetadas, ke naskiøi en Finnujo estas kvazaýgajni æefpremion en lotumado. (”On lottovoit-to syntyä Suomessa”). Paroli pri salajroj kaj æiespersonaj impostoj ne tre decas; svedoj, rusoj aýmoþtuloj de Bruselo (”Brysselin herrat”) pormultaj estas malamikoj kaj nia heroaro konsistasel Väinämöinen, Kekkonen, militveteranoj,lanæo¼etistoj kaj motorsportistoj. Æu ne? Kaj ladopadskandalo en skikurado apenaý havus tiomvastajn dimensiojn, se ne temus pri niaj naciajherooj, nun eksaj.Kiam vi esperantistiøis?Kio pri esperantistoj? Ekzistas ja niamondkon-cepte esperantistoj kaj malesperantistoj. Ni vid-as nin iom pli pacamaj, internaciaj, amikaj ol lamalesperantistoj. Niaopinie ni havas eble iompli da geamikoj kaj pliajn sciojn pri la mondo

9

EsperantologioSed ne sufiæas paroli esperanton. Apartan

valoron þajne havas ankaý la korekta uzo deakuzativo. Por subteni æi valoron ni havas mult-ajn butonojn, glumarkojn kaj T-æemizojn kunla memoriga teksto ”Mi amas esperantoN” aý”Mi neniam forgesas akuzativoN”. Vivas firmajkredoj pri tio, ke ekz. italoj neniam scipovas uziakuzativon kaj akuzativfuþulojn oni eæ moketas.Iukiale korekta uzo de akuzativo funkcias kieldividilo inter rudimentuloj kaj intelektuloj. Kajiukiale ne same gravas fuþa prononco, fuþa uzode participaj formoj, magra vortprovizo. Nurparoli esperanton kun bone lokitaj akuzativojþajnas esti esperanta valoro.

Jen konkreta ekzemplo pri la akuzativa valorokaj mokado de akuzativfuþuloj el ”Interkonaletero” disdonita en junulara IS en Germaniojarþanøiøe 1998-1999. La leteron oni plenigiskaj pludonis al dezirata persono.Kara numero ______Mi volas ekkoni vin, æar…Vi aspektas tre simpatieMi þatas viajn þuojnVi havas tre belajn okulojn/manøkuponojnKomencanto(n)!?!?Mi estas Italon

Æu eble la sentemo al korektaj akuzativoj havasrilaton al tio, ke idistoj siatempe kritikis esper-antajn akuzativojn?La angla havas pli ol150 malregulajn verbojn…La anglan ni klare tabuas. Folkloraj produktojhavas plej diversajn funkciojn: jen pure distran,jen sanigan, jen festorilatan, jen kredfirmigan,jen klarigan. Se nia celo estas la fina venko, ima-gu kio okazus al nia motivo kaj entuziasmo, seni pli grandskale konfrontus la penson, ke la al-strebata fina venko neniam okazos, ke esperan-to estas amuza hobio, sed krome nur eta, mal-grava guto en la mondo. Aý imagu, ke alia plan-lingvo kun multe pli logika kaj simpla strukturogajnus terenon en EU-aj instancoj!

Tabuoj ne estas tabuoj hazarde. Ni bezonasnian ”malamikon”, la anglan, la rakontojn pritio, kiel aviadiloj falas pro la angla lingvo kajkiel en la angla estas pli ol 150 malregulaj ver-boj dum en esperanto neniom. (Vd. Vekilo 4/2000, p.21). Ne hazarde la komparo okazasøuste inter esperanto kaj la angla. Kial ne interesperanto kaj la franca aý la albana aý la japana?

Ekzisto de la potenca mondlingvo, la angla,ja havas klarigan funkcion. La angla bone klar-igas multon, ekz. kial la fina venko ankoraý neokazis. Øi klarigas ankaý, kial la junularo ne

Elkomiksode ArnauTorras.

10

Esperantologiointeresiøas tro pri esperanto. (Ili devas lerni LAANGLAN en la lernejo, tio postulas fortojn kajenergion…) Æar ekzistas la angla, ni ne devasrigardi nin mem kaj cerbumi la tabuan penson,æu eble esperanto simple ne estas sufiæe interesakaj realisma, æu eble ni estas fuþaj kaj malprofe-siaj reklamistoj kaj varbistoj, malbone organiz-itaj, tedaj instruistoj…

Iom malpli pasie ni tabuas la konkurencon,aliajn planlingvojn. Aliflanke tre senteme kaj¼aluze esperantistoj reagis al nova¼oj pri euro-panto. Dum i.a. nuntempe volapuko, ido aý loj-bana restas al ni foraj, europanto danøere tuþisnian terenon, EUajn instancojn, kies atenton niesperantistoj tiom volonte kaptus. Simila estisla reago pri ido pratempe, kiam esperanto kajido rekte konkursis pri atento de oficialaj instan-coj. Vilho Setälä en ”Esperanto ja sen kilpaili-jat” skribas preskaý detektivromanece pri ”idonrikos”, krimo de ido.

Ankaý aliaj tabuaj aý sentovekaj temoj ekzist-as laý nia popolkredo: ”Æu eble esperanto mort-os?”, ”Æu eble esperanto ne estas same espri-miva kiel aliaj lingvoj”? Diru, æu VERE vi opi-nias, ke esperanto estas same freþa, moderna,nuancoriæa, esprimiva kaj tauøa por kia ajn viv-situacio kaj beletra kaj scienca kunteksto kielekz. la angla? (Kiu el vi sentis ioman ekkolerondumlege?)La apostolo de la pacoKiuj estus niaj idoloj kaj sanktuloj? Nu, idoloklaras: Plej kompreneble Zamenhof. Li ja esen-ce kontribuis al mondo pli feliæa kaj harmoniaper kreado de esperanto. En la Esperanta Anto-logio poemas Mozes Sh. Goldberg (EsperantaAntologio/La turo babilona) pri la mondo senesperanto kaj pri la espero kun esperanto. Almondo venis malharmonio kaj malfeliæo pro ladia decido disigi lingvojn. Sed venis mondenesperanto kaj reportis esperon. Pluraj el la fru-tempaj poetoj nomis Zamenhof ”majstro” kajaldonis en siaj vortumoj al Zamenhof preskaýduondiajn trajtojn – idolojn kaj sanktulojn onija vidas kiel daýrigantojn de dia laboro.

En enketo farita en 1985 (Rašiæ: La RondoFamilia) oni petis esperantistojn nomi 10 plejestimindajn personojn en la monda historio. Laduan lokon en la listo okupis Zamenhof, kiunpluraj nomis ”la apostolo de la paco”. NurMahatma Gandhi estis pli estiminda. NelsonMandela, ekzemple, tute ne troviøas sur tiu listo.La rezultoj de tiu enketo klare rakontas pri laduondieco de Zamenhof.

Kabe havas preskaý sanktulan pozicion en laesperanta mondo. Lian nomon oni elbuþigas kunrespekto. Oni malfacilege komprenas, kial tiomeminenta esperantisto libervole lasas æi harmo-nian kaj feliæan movadon. Tiel Kaben vualas iamistero kaj sekreto sanktuleca. Kabe sukcesasveki sentojn eæ en la ”intelektulaj” rondoj. Laýenketoj, ju pli edukita esperantisto, des malplili/þi kredas je vera utilo de esperanto en la vivo.Oni volus vidi esperanton kiel nuran hobion.Ankaý tio malfacilas, se samtempe oni okupiøaspri mil kaj unu movadaj taskoj. Laý enketojpreskaý 60% el esperantistoj havas universitatanedukon. Eble tiel Kabe ricevis apartan valoronkaj atenton. Li donas al edukitaj skeptikulojbonan mantron por momentoj, kiam oni eæ memne komprenas, kial oni okupiøas pri æi tia tem-poraba lingveto, kiu apenaý utilas. Mantre nifoje ripetas ”se mi ne kabeas/mi preskaý jamkabeis”.

Belege, se aldone pri Kabe vivus la kredo, keli hantas la kongresan koridoraron…

Certe ankaý pliaj eminentuloj kaj gravulojakiris idolan valoron, la du plej klaraj tamenklare estas Zamenhof kaj Kabe.PopolmedicinoNe ekzistas esperanta popolmedicino.Festotradicioj kaj kalendaraj tradiciojApenaý ekzistas fiksaj manieroj kiel festi nup-ton, naskøitagon aý funeralon esperante, tielesperantajn festotradiciojn oni povas tuj forgesi.

Kalendarajn tradiciojn ni tamen certe havas.Eble la zamenhofa tago (9.12) por multaj restasiom nebula kaj malkonata kaj ne fiksiøis veraj

11

Esperantologiotradicioj kiel festi øin.

Sed kelkaj niaj renkontiøoj okazas kun tiaekzakto kaj reguleco, ke oni povus ilin vidi kielkalendarajn tradiciojn: UK, IJK, IJF, IS…Kelkaj el ili eæ koincidas kun veraj kalendarajtradicioj, IJF kun pasko kaj IS kun novjaro.

Al æiuj tiuj kalendaraj ”festoj” krome ligiøasmultaj klaraj tradicioj, kiuj vivas kaj prosperasdumfeste: Kantado de himno, mesaøoj sur lanigra tabulo, la urbestra akcepto, la silvestrabalo, nokto de solecaj koroj, gufujo… Æu vi nekonas la vorton ”gufujo” aý æu ”nigra tabulo”diras al vi nenion? Tiukaze vi ankoraý neniampartoprenis IS:n aý UK:n. Æi tiajn vortojn kajkonceptojn oni ja heredas nur surloke, buþe kajfolklore. (Jen escepte: Gufujo = en junularajesporondoj alternativa ejo por diskoteko, noktababilejo, teumejo, kie alkohola¼oj kaj fumadoestas malpermesataj kaj kie oni aýdas beletrajnkurtprezentojn)Memora tradicioPer memora tradicio oni celas æiujn rakontojn,kiuj baziøas sur memoroj de unuopuloj aý grupokaj kiuj disvastiøas buþe.

Certe memora tradicio al esperantistoj nemankas. Ekzistas memoroj pri diversaj renkont-iøoj – kiom da memora tradicio sole de la tam-perea UK aý de la pasintsomera KEF! – kaj pridiversaj famaj figuroj de esperanta movado.EAF eæ pasintjare organizis dum finnaj renkont-iøoj programerojn, kiuj baziøis sur memora tra-dicio. Oni memoradis i.a Vilho Setälä.

Certaj renkontiøoj havas tiom fortan famontra rakontoj kaj memoroj, ke oni ilin bone ”kon-as”, eæ se oni neniam vere partoprenis. Tia estasekz. la junulara IS, Internacia Seminario, æiujarepost la kristnasko en iu germana urbo. En ra-kontoj øi aperas aparte bonetose, romancoj tiene mankas, oni apeaný dormas, sed festas devespero øis mateno.

Lige al la memora-rakonta tradicio naskiøaseæ verboj aý konceptoj, kiuj subtenas æi grupajnmemorojn kaj amuzojn kaj kiuj havas signifon

nur por la partoprenintoj. Aý æu vi ridas, se viaýdas ”kukþhaveni” (Prepari pli bonan manø-a¼on por vegetaranoj ol por malvegetaranoj) aý”rimini” (Ne iri en diskotekon, sed anstataýefari privatajn, enæambrajn, tekilumadajn festojn)aý la nomon Vladimir Kolbaþov? Mi ne. Æar tiujmemoroj estas ne miagrupaj.Vestoj kaj manlabora¼ojEsperantistoj ja ne havas naciajn kostumojn kajveran manlaboran tradicion. Sed ia paralelo alla manlabora tradicio ekzistas en niaj T-æemizoj,butonoj, verdaj steloj kaj glumarkoj. Porti esper-antlingvan T-æemizon kun verda stelo sur labrusto kaj kun du aldonaj butonoj ”Atomener-gion, ne dankon” kaj ”Mi amas esperanton”jam preskaý estas iaspeca nacia kostumo. Æuiam esperantisteco disvastiøos al þtrumpoj, orel-ringoj kaj kalsonoj?Kurte, konkludeNi fine konstatu, ke ankaý esperantistoj klarehavas sian folkloron, eæ se certe ne same abun-dan kian havas pluraj aliaj lingvaj grupoj. Þuld-iøas parte al la fakto, ke espistoj ne havas koher-an komunan historion kun æaskutimoj, terkul-turaj kutimoj, nuptotradicoj, antikva rakontatradicio. Aliflanke þuldiøas al la fakto, ke esper-antistoj inter si ne havas tre oftan æiutagan kon-takton. Sed ankaý al la tro mankohavaj konojde esperantistoj mem pri la lingvo kaj pri øialiteraturo.

Ni tamen havas niajn proprajn kalendarajntradiciojn, prosperas esperanta rakonta kaj me-mora tradicioj, naskiøas minilora¼oj, la junularohavas sian ludtradicion kaj nia popolkredo estasklara kaj firma. Kaj la verdajn stelojn ne suk-cesus entombigi eæ la fantomo de Zamenhof,æu?

Riitta Hämäläinen

12

Merlin: Ho! Mia kor’!La dua kd de Merlin estas publikita per bra-zilaj fortoj, kaj øi estas verþajne la unua es-peranto-kd kiu enhavas kd-roman aldona¼-on. En la albumo la bando eksperimentasper diferencaj stiloj kaj entute uzas pli damodernaj komputilfaritaj sonoj ol en siaesperantia debuto Por la mondo. Krom lasudamerikaj gitaroj oni aýdas nun ritmojnsimilajn al tiuj de la finnaj Suurlähettiläätkaj Neljä ruusua. La liriko sekvas la konatanlinion, estas kantoj pri la malfacileco de amokaj vivo kune kun aliaj metafizikaj deman-doj.

Por montri sian adoron al la esperantalingvo Merlin prezentas la delikatan poem-on de Zamenhof, Ho! Mia kor’! , kun propramelodio. Poste sekvas nuntempa esperant-

tema kanto Verda soldato, fare de Emmanu-el de Souza Lima. La teksto rakontas pri ladura vojo de kredbatalisto. ” – Þtonoj posttruoj, truoj post þtonoj. Venku obstaklojn,verda soldato, neniam rezignu de vera mili-to – ”.

La perlo de la albumo estas Nokta trajnejode la gitaristo Alvin Gandra. Li kantas sianpecon mem per mola kaj mistera voæo kiurememorigas pri la oldaj trankvilaj samba¼ojde Jobim. Etereco sen patoso, trajnoj kaj am-soræo estas bezonataj por malpezigi la rektanetoson de Ho! Mia kor’! “Nokto, malgravanokto, dormigu min tiel trankvile. Rivero,tiel longa rivero, kunportu la literojn, øisla maro. Pluvo, ne malpurigu la bildon,perditan, mi bezonas vidi øin. Mi volus vidivin, sed en mia sonøo, la trajno jam foriris”

– .Estas tre facile sekvi la teks-

tojn de Merlin aýskulte. Sedkiam temas pri la kantisto Mar-kone Froes, artikulacio estaslokita antaý stilo. Ideologie deFlo Martorell, spirito de esper-antia diskeldonado, estas ten-denco strebi por tio ke vortoj aý-diøu aparte bone en esperantajdiskoj. Aýdante kantadon deMarkone, mi diru ke kantisto fa-ru muzikon, etoson kaj interpre-ton sen kompromisi por pli bonakompreneblo – se io malklara,la publiko povas legi de la kd-akajereto.

Patrik Austin

Brazila popbando komponis poemon de Zamenhof

13

InformbazaroHimalaja renkontiøo 2002La 4a Internacia Himalaja Renkontiøo oka-zos inter 26.2.-8.3.2002. La organizanto,Nepala Esperanto-Asocio celas kunvenigi e-istojn de diversaj landoj sub la ombro deMonto Everesto (Æomolungma por tieuloj),la plej alta monto en la mondo – 8850 met-rojn laý la plej aktualaj mezuroj. La renkont-iøo inkludas malhastan kvintagan rondpied-vojaøon en la æirkaýo de Everesto.

Kotizo øis 30.9.2001 estas 675 usonajdolaroj po persono (inkluzivas manøojn kajloøadon en 2-lita æambro). Petu aliøilon æeNepala Esperanto-Asocio, P.O.Box 10518,Kathmandu, Nepal. Fax: 977-1-227230.Rete: <www.esperanto.com.np>.Esperantokursoj en SvedioInternaciaj someraj kursoj en Lesjöfors,Svedio, 24-29 Junio 2001 en Esperanto-Gården, kursejo-gastigejo meze inter Stok-holmo kaj Oslo, en okcidenta Svedio.

Ni invitas al semajnaj Esperantokursojdiversnivelaj – komencanta, progresanta,kaj konversacia. Ni ankaý havos kombinankomencant- kaj metodkurson por instruistoj– se la nombro da aliøantoj sufiæos. Infanojkaj genepoj estas bonvenaj al la infana gru-po, kie oni lernas per desegnado, ludado kajkantado. Instruado 6 lecionojn æiutage kunsvedaj kaj eksterlandaj instruistoj. Ankaý enla komenca kurso la parolata lingvo estosen la centro laý rekta metodo kaj studmateri-alo ellaborita en la Esperanto-fako de Karl-skoga Popola Altlernejo.

Bv peti pliajn informojn æe Esperanto-Gården, S-68096 Lesjöfors, Svedio. Tel +46(0)590-309 09, fakso +46 (0)590-303 59.Ret-adreso: <egarden@esperanto.se>, ttt-paøo: <www.algonet.se/~egarden>.

Baltaj Esperanto-TagojLa 37-aj Baltaj Esperanto-Tagoj, BET oka-zas inter 7.-15.7.2001 en universitata urbetode Kaunas, Litovio. Celo de aranøo estasspertointerþanøo pri aferoj de la E-movadokaj organizo. Pliaj informoj kaj aliøo æe:Litova Esperanto-Asocio, pk. 167, LT-3000Kaunas, Litovio. Rete: <ritavalc@ takas.lt>Letervesperu en2750-jara SamarkandoSamarkandaj esperantistoj preparas la inter-nacian letervesperon, okazontan aýguste2001, dediæitan al la 10-jariøo de proklamode sendependeco de la Respubliko Uzbekis-tano. Æiuspecaj tiutemaj materialoj (salutle-teroj, ree¶oj, vojaøimpresoj, nacilingvaj ga-zetartikoloj, libroj, turismaj broþuroj, kantoj,poemoj, dokumentoj, fotoj, desegna¼oj ktppri Uzbekistano), fakte æio ajn pri la temo(eæ fotoj de vialandaj vendejoj/restoracioj ksportantaj nomon ”Samarkando”, ”Bu¶ara”ks!) estas tre bonvenaj kaj atendataj. Koranantaýdankon por via partopreno!

Æiuj sendita¼oj estos eksponataj en la spe-ciala muzea ekspozicio. La plej interesajnmaterialojn ni publikigos ankaý en nialandanacilingva gazetaro. Krome, la plej aktivajkontribuintoj ricevos specialajn uzbekiajnmemora¼ojn, la noveldonitan esperantling-van broþuron ”Samarkando por Turistoj” kajla unuan uzbeklingvan E-lernolibron (kundu vortaretoj kaj konversacilibreto utilajankaý por eksterlandanoj!)

Bonvolu adresi æion jam nun al: InternaciaMuzeo de Paco kaj Solidaro, P.O. Box 76,UZ-703000 Samarkando, Respubliko Uzbe-kistano. Interreto: <http://www.friends-partners.org/~ccsi/nisorgs/uzbek/peacemsm.htm>.

14

LIRO-2001Urala Esperantista Societo (UES) kaj laredakcio de “La Ondo de Esperanto” invitasæiujn dezirantojn partopreni en tradicia lite-ratura konkurso Liro-2001.

Liro-2001 havas ses branæojn.1. Originala prozo: ne pli ol 30 mil lite-

rojn longa2. Originala poezio: la amplekso ne estas

limigita3. Traduka poezio el la rusa lingvo: po-

emo de Nikolaj Gumiljov “Þestoje æuvstvo”4. Traduka prozo el la rusa lingvo: fabe-

lo de Pavel Ba¼ov “Serebrjanoje kopytce”5. Traduka prozo el la angla lingvo: no-

velo de O Henry “The Cop and the Anthem”6. Recenzo de “Rusaj amnoveloj” (senpa-

ga suplemento al “La Ondo de Esperanto”en 2000)

En æiu el la originalaj konkursoj oni rajtaspartopreni per ne pli ol tri verkoj. Bonvolusendi tri tajpitajn, komputile kompostitajnaý tre klare skribitajn ekzemplerojn de lakonkursa¼o al la sekretario de Liro-2001(RU-620077 Jekaterinburg-77, ab. ja. 67,Ruslando). La konkursa¼oj devos atingi laorganizantojn antaý la 15a de septembro2001.

Subskribu vian konkursa¼on per pseýdo-nimo kaj aldonu slipon kun indiko de lapseýdonimo, aýtenta nomo kaj poþta adresode la konkursanto. Oni ne rajtas sendi verk-ojn, kiuj jam estis publikigitaj aý premiitajen aliaj konkursoj. Konkursa¼oj senditaj retene estas traktataj.

La originalajn tekstojn de la tradukendajverkoj petu æe la sekretario poþte kontraýafrankita koverto (por Ruslando) aý inter-nacia respondkupono (alilandanoj), aý rete<sezonoj@mail.ru>.

La laýreatoj de Liro-2001 ricevos diplom-ojn kaj libropremiojn. La rezulto estos anon-cita je la Zamenhofa Tago. La organizantojrezervas al si la rajton øis la 31a de decem-bro 2003 publikigi la ricevitajn konkursa¼-ojn en ”La Ondo de Esperanto”, libroformekaj elektronike, kondiæe ke ili avertos pritio la aýtoron øis la 1a de marto 2002.

Halina Goreckasekretario de Liro-2001

Sveda labortendaroEsperanto-Gården organizas æi-somereLaborbrigadon en Svedio.

Esperanto-Gården estas kursejo kaj gast-igejo de Sveda Esperanto-movado, øi situasen okcidenta Svedio, meze de la distancoStokholmo–Oslo. La tendaro de volontulojestas aranøita kune kun Service Civil Inter-national (SCI), internacia organiza¼o portendaroj de volontuloj.

Ni organizas la trisemajnan volontultend-aron, kiu komenciøos la 24-an de junio2001. Dum la unua semajno funkcios Es-peranto-kursoj en diversaj niveloj. La parto-prenantoj, kiuj jam konas Esperanton, kun-helpos en la kuirejo kaj la kursejo. Tiuj, kiujankoraý ne parolas Esperante partoprenosla kurson.

Du sekvajn semajnojn æiuj okupiøos pririparlaboroj en la kursejo kaj la øardeno. La-bora lingvo estos memkompreneble Espe-ranto. Por tiuj, kiuj volas daýre studi Espe-ranton dum la tuta tendaro, æiutage estosorganizataj kelkaj lecionoj.

Dum la vesperoj ni havos komunajn kun-venojn, kulturajn distra¼ojn kaj amuza¼ojn.

Koncerne ekonomiajn kaj aliajn kondiæ-ojn validas la reguloj de SCI. La aliøilodevas esti sendita al volontulorganiza¼o devia lando. La adreson vi povas trovi en In-

Informbazaro

15

ternet æe CSI: <http://www.ines.org/sci/>.Vi povas ankaý ricevi la aliøilon de Espe-ranto-Gården: <egarden@esperanto.se> aýlaý poþtadreso: Esperanto-Gården, SE-68096, Lesjöfors, Svedio. Fakso: +465 9030359.

Vi ne bezonas skribi la aliøilon en la anglalingvo, eæ se tio staras en la informoj. Vipovas skribi en via gepatra lingvo kaj Es-peranto. Bonvenon al kelkaj inspiraj Espe-ranto-semajnoj en Svedio! Konsideru, kescioj de la angla lingvo ne estas bezonataj,eæ se la informoj de via lando asertas tion.

Bengt Nordlof<bengt@zeta.telenordia.se>

Aýtunaj tagoj 28.-30.09.2001en HelsinkiMi aliøas al la aýtunaj tagojNomo ______________________________Adreso ________________________________________________________________

Tel. ________________________________Aliøkotizoq Øis 30.06.2001 90/60 mk _______q Øis 14.09.2001 120/90 mk _______q Poste 150/120 mk _______La pagintoj havas liberan eniron al æiujaranøoj ligital al la aýtunaj tagoj. La dua,malpli kosta kategorio por membroj de FEJO.Loøado kaj manøadoq Manøopaketo 160 mk _______Deziroj pri manøoj___________________________________

Loøado:q Mi zorgas mem pri mia loøadoq Amasloøejo (nur por fejo-anoj)q Mi rezervas hotelæambron jene______________________________________________________________________

Mi pagas ___________ mk al la kontoHelsingin EsperantoseuraSampo 800017-1409105Sendu la aliøilon al:Esperanto-klubo de HelsinkiSiltasaarenkatu 15 C 6500530 HelsinkiBONVENON!

Informbazaro

Sabira al AkademioSabira Ståhlberg estas elektita al Akademiode Esperanto. Gratulojn!

Aimo Rantanen

Somerkursojen AýstralioLa Esperanto-Ligo de Okcidenta Aýstralioaranøas la 18an somerkursaron de Esperan-to en Perth inter 5.1.2002–18.1.2002. Lakursejo estas St. George’s College. Kursojvarias de nivelo 1 (komencantoj) al nivelo4, kaj Cseh-metodaj kursoj je niveloj A, Bkaj C. Ankaý eblas prepariøi por la AEABaza kaj Meza Ekzamenoj.

Plena kurskotizo estas $220 øis 30.9.2001kaj $110 por plentempaj studentoj. Loøadokaj manøoj kostas aparte. Por aliøiloj kaj pli-aj informoj kontaktu: Esperanto League ofWA (Inc), 33 Moore Street, East Perth 6004,Western Australia. Fakso: (08) 9325 7061,ttt-ejo: <www.iexpress.net.au/~esperanto>.

16

AsociojSyyspäivät 28.-30.09.2001HelsingissäIlmoittaudun syyspäivilleNimi _______________________________Osoite _________________________________________________________________

Puh. _______________________________Ilmoittautumismaksuq 30.06.2001 saakka 90/60 mk _______q 14.09.2001 saakka 120/90 mk _______q sen jälkeen 150/120 mk _______Ilmoittautumismaksun suorittaneilla on vapaapääsy kaikkiin syyspäivien tapahtumiin.Alempi maksu FEJOn jäsenille.Majoitus ja ruokailutq Ruokailupaketti 160 mk _______Toivomuksia ruokailun suhteen___________________________________

Majoitusvaihtoehdot:q Hoidan itse majoituksenq Yhteismajoitus (fejolaisille)q Varaan hotellihuoneen seuraavasti______________________________________________________________________

Maksan ___________ mk tililleHelsingin EsperantoseuraSampo 800017-1409105Lähetä lomake osoitteella:Helsingin EsperantoseuraSiltasaarenkatu 15 C 6500530 HelsinkiTERVETULOA!

Autunaj Tagoj28.-30.9. 2001en Helsinko

–Lingvoj kaj(mis)komprenoj

w Literaturow Teatrow Muzikow Dancojw Lingva diversecow Internacia komunikadow Lingvaj minoritatojw Ne-lingvaj esprimojw Esperanto kiel hejma lingvow Kiaj esperantistoj?w Viglaj babilojw Novaj konatojw Eksterlandaj gastoj

Nova¼oj:Diservo en kapelode Tuomiokirkko 30.9Predikanto: Matti PesonenOrgenisto: Raimo TanskanenLingva kvizointer teamoj de Caisa-anoj kaj esperantistojDum vespera programo 29.9Dolcxamar kaj Persone en FactoryRokkoncertoj okazos en rokklubejo Factory,Kaisaniemi, 28.9.

¢

Bv. rezervi vian hotelæambronplej laste øis la 15-a de aýgusto.

17

Asocioj

La estraro decidisLa estraro de EAF kunsidis la 28-an de apriloen la oficejo kaj faris i.a. jenajn decidojn kajkonstatojn:

La definitiva bilanco de KEF-2000 ankoraýne estis preta.

La estraro petas la laborgrupon pri Esperanto-lehti aperigi apartan rubrikon ”aliaj gazetoj”, enkiu oni recenzu tiajn artikolojn de aliaj gazetoj,kiuj iel rilatas al Esperanto.

La estraro klopodas seræi informanton por laasocio.

La estraro rimarkigas, ke estas grave riceviæiujn eblajn Esperanto-temajn gazetartikolojnkopie al la oficejo.

Estis konstatite la personoj, kiuj havas þlos-ilojn de la oficejo kaj tiuj, kiuj rajtas kolekti re-gistritan poþton direktitan al la asocio.

La estraro akceptis dokumenton ”Hallinnolli-sia ohjeita”, kiu estas unua parto de kolektotakonsilaro por priskribi la funkciojn de la asocio.

Estis decidite kunvoki financan laborgruponpor pritrakti diversajn aktualajn monaferojn.

La estraro diskutis pri stipendio-petoj øene-rale kaj pro aktualaj petoj. Jukka Vaijärvi estiselektita komisiito pri stipendioj.

La estraro konstatis, ke la someraj kursoj enValamo bone allogis partoprenantojn kaj ke laaranøoj estas en ordo. Same la estraro aýdis, kepreparlaboroj por Aýtunaj Tagoj en Helsinki an-taýeniras bone. Estis proponite, ke la sekvajVintraj Tagoj okazu en Mikkeli.

La estraro akceptis la jarraporton de la vortaralaborgrupo. La pritraktado de la proponita el-donkontrakto pri la vortaro daýros poste.

Jukka Laaksonen

Esperanto-gastojen JyväskyläDum la printempo du eksterlandaj esperant-istinoj vizitis Esperantoklubon de Jyväskylä.

Helju Viires, estona Esperanto-aktivulo elTallinn, kun sia filino partoprenis nian klub-vesperon la 18-an de aprilo rakontante pri BaltajEsperanto Tagoj (BET). Tiu konata E-aranøookazas jam ekde 1959 preskaý æiujare alterneen tri Baltaj landoj Estonio, Latvio kaj Litovio.

Þi rakontis interese pri la evoluo de BET ekdela æefe sovet-junulara renkontiøo øis la nunamultflanka kaj multnacia Esperanto-semajnokun prelegoj de fakuloj, lingvokursoj (ne nurde Esperanto), artaj programeroj, ekskursoj kajmultflanka vespera programo. Multaj finnoj jampartoprenis BET-on kaj kontentaj rakontis prila aranøo.

Helju mem respondecis multfoje pri BET enEstonio kaj sentis la preparlaboron instiga sedpostula.

Dum la lastaj jaroj la aranøon pli kaj pli parto-prenis esperantistoj el t.n. okcidentaj landoj kunsiaj deziroj. Multaj atendas, ke la loko estu æela maro kaj proksime al iu granda urbo ktp. Tiuj

Helju Viires el Tallinn vizitisEsperantoklubon de Jyväskylä.

«

18

Asocioj

Franca gastino GinetteMartin kun Pentti Makkonen.

deziroj kaýzas, ke trovi konvenan lokon porBET fariøos æiam pli malfacila. Þajnas, ke lavenontsomera BET-37, kiu okazos 7-15 julioen la universitata urbeto de Litovia AgrikulturaUniversitato apud Kaunas en Litovio, estas ide-ala loko por la aranøo.

La 2-an de majo hazarde partoprenis nianklubvesperon francino, instruistino Ginette Mar-tin kun Raita kaj Matti Pyhälä, en kies hejmoen Lestijärvi þi pasigis kelkajn tag-ojn. Kun Raita kaj Matti þi vizitisankaý esperantistojn de Oulu kajvagadis en arbaraj padoj æe Lesti-järvi.

Le temo de klubvespero estis lalibro La Eta princo de la francaverkisto Saint-Exupéry, pri kiurakontis al ni Norma Perälä kajAimo Nikander. Tiu æi libro estiskompreneble tre konata al niagasto kaj post la prezento sekvisvigla diskuto pri tiu fama libro kaj

ties mesaøo kaj al infanoj kaj al plenkreskuloj.La vespera renkontiøo daýris æe la manøotablode loka restoracio. Æi tiun amuzan renkontiøonpartoprenis ankaý tri lernantoj de Raita, kiujfebruare partoprenis la esperantokurson en Saa-rijärvi.

Koran dankon al niaj gastoj kaj bonvenon de-nove!

Esperantoklubo de Jyväskylä

Sirkka Koleh-mainen, Sinik-

ka Koljonen kajMira Ruuska elSaarijärvi aýs-

kultas la pre-legon.

19

4

Teamo de unuiøintaj æefurboj malgajnis:Riitta, Liisa, Pipsa, Katja, Jukka, Mikko.

Porvoo-a teamo gajnis: Saræjo, Pieæjo,Timo, Stodoe, Hipo.

Ho ve, Helsinko!Porvoo gajnis 9-3• Koþmara tago en la helsinka, esperantistafutbalo kaýzis tuturban tristonÆi jare la helsinka teamo estis tre forta, eæ kunkontribuo de aliurba stelula avanulo Mikko M.Tiel oni multon atendis antaý la FEF, Æampion-ecaj Ludoj pri Finnlanda Esperantista Futbalo.La 5-a de majo tamen iøis koþmaro por la hel-sinka teamo. Tiam okazis la FEF-finalo en lapiedpilkejo Ravirata, en Helsinko. La maæongajnis Porvoo 9-3.Turnopunkto dum la dua ludduonoLa maæo komenciøis per klara premo æe lahelsinka golejo kaj la unuan golon þotis Saræjopor Porvoo. ”La unua golo æiam tre gravas. Tio

leøerigas la ludetoson por la tuta teamo”, ra-kontas Saræjo.

Dum la unua ludduono ambaý teamoj tamenpreskaý samkvante golis. Sed la dua ludduonoiøis la turnopunkto por la maæo. Porvoo klarepli bone utiligis la þoteblojn kaj la venko for-glitis el la helsinkaj manoj.

”Dum la unua ludduono ni ankoraý gardisbonan ludharmonion. Sed en la dua ludduonoio mistera okazis. Ni kreis multajn bonajn þot-eblojn æe la porvoo-a golejo, sed senrezulte”,bedaýras Riitta.

En la fino helsinko ankoraý retrovis sparkonpor la ludo kaj Jukkis þotis la trian golon porHelsinko. Sed la ludtempo jam ne plu sufiæispor forigo de la goldiferenco.

“Ili ludis kiel þafinaro. Ni estis lupoj.” w

20

AsociojMomentoj æe vinoNaý personoj gustumis kelkajn vinojn en la hel-sinka esperantoklubo. La ideo estis lerni ankaýalian opinion ol ”Mi þatas aý mi ne þatas la vi-non...”. Helpas taksi vinojn, se oni dividas lataksadon en pli malgrandajn partojn, ekzemple:aspekto, aromo kaj gusto.

Por kelkaj homoj bona vino signifas multe-kostan vinon kaj ili trinkas laý etiketoj. Feliæela afero ne estas tiel simpla. Ni elektis malmulte-kostajn ruøajn vinojn kaj havis du malpezajn,du duonmaturajn kaj unu maturan vinon. Gran-da surprizo estis, ke nur unu homo þatis nianmaturan vinon. La favorito de la gustuma grupoestis: MILCREEK MERLOT (Makedonio)

aspekto: ruøa; aromo: frukta;gusto: malpeza, mola; vinbero: Merlot 100 %

Eeva Vaijärvi

Agado deEsperantosocieto AntaýenKlubvesperoj okazos en la klubejo Nesto, Sata-kunnankatu 30 C 6. La vesperoj okazas lundekaj komenciøas je la 17a.

La enirejaj pordoj fermiøas aýtomate precizeje la 17a, tial bonvolu veni iom pli frue.Somero“Kafo/teo je la sesa” -okazoj en kafejo Soolode Tampere-halo ekde merkredo 6.6. kaj finiøos29.8. Æiujn merkredojn se la kafejo estas mal-ferma.Aýtuno10.9 Septembra vespero. Someraj memora¼ojkaj bildoj.8.10. Oktobra vespero. Ni ricevas gaston elUsono, Sylvan.Esperanto-kursoPensiula Esperanto-grupo de ETY daýre kun-venas dum aýtuno en Nesto, æiun duan merkre-don je la 12–13. Komenco 12.9. Gvidanto PenttiJärvinen.

Gustumado de blankaj vinoj28.8. (mardo) je 18.00 en la oficejo

NEPRAS anonci sianpartoprenon al Eeva!

<evaijarvi@yahoo.com> aýtelefone al la oficejo: 715 538

”Ili ludis kiel þafinaro. Ni estis lupoj”, ridetasHipo, la golreøo de la maæo.

”La helsinkaj arieruloj ne haltigus eæ lamantestudon”, daýrigas Saræjo. ”La maæo estis porni tre facila!”En la helsinka teamo la mienoj estas pli seriozaj.

”Kia desapontiøo. ¬us nun malfacilas pensipri daýrigo. Mi ne komprenas…”, suspirassilente Riitta kaj larmo fluas el þia okulangulo.”Ni ludis bone. Ni havis bonan teamon. Sedhodiaý ne estis nia tago.”Seriozaj misoj en trejniøo,lezoj en la teamo”Ni simple devas pli serioze trejniøi. Nun iomisis en la antaýprepariøo. Ankaý iom influis

nian teamon grava genua lezo de Eeva, niacentra avanulo, kio malebligis al þi ludadon”,analizas Jukkis post la maæo.

” Sed venontjare Helsinko triumfos kaj jubil-os!”, certas Katja.Ombro sur sporta pejzaøo?Laý anonima fonto oni faris strangan malkovronmaltantaý la porvoo-a golejo post la maæo:Malplenaj ladskatoloj. Laý la etiketo la enhavokonsistis el hordea likva¼o. Laý specialistoj tia-speca hordea likva¼o povas stimule efiki sur cen-tra nervaro kaýzante plialtiøon de batalemo kajmotiviøo de piedpilkantoj. La porvoo-a teamorifuzis doni siajn komentojn rilate æi seriozajnsuspektojn pri dopado.

w

21

Kielinurkka

POR vai PRO?Ili havis nenion por manøi.Ni havos multon por fari.diri ion por ies laýdo, sanoa jotain jon-

kun kiitokseksi/ylistykseksiaranøi ion por ies honoro, järjestää jotain

jonkun kunniaksitro fiera por pardonpeti, liian ylpeä pyy-

tämään anteeksi.Jos predikaatti ilmaisee liikkumista, niin senjälkeen ei POR ole tarpeen:

iri fiþkapti, mennä kalaan; kuri savi iun,juosta pelastamaan joku; veni viziti iun, tullavieraisille; sendi venigi kuraciston, lähettäähakemaan lääkäriä; veturi trarigardi la lan-don, matkustaa maata katselemaan.Tällaisissakin tapauksissa tarvitset PORia:

aæeti bombonojn por 20 markoj, ostaakarkkeja 20 mk:lla; la benzino kostas po 4markoj por litro; por tiu prezo øi ne estaskara, siihen hintaan se ei ole kallista; preniiun por iu alia, luulla jotakuta toiseksi; kantipor si mem, laulaa itsekseen; tio estas pormi indiferenta, se on minulle samantekevää;diskuti la por kaj la kontraý, puhua asianpuolesta ja sitä vastaan; þtono servis al nipor seøo, meillä oli kivi istuimena.Ja vielä sananlaskuja, joille saat itse keksiänasevammat suomennokset:

Por la mono romp’ de leøo. (Raha rikkoolain)

Estas tempo por øemi kaj tempo por dan-ci. (Surulla ja ilolla on aikansa)

Æiu por si, por æiuj Di’. (Jokainen ajaaomaa asiaansa ja Jumala kaikkien)

Mutta kävikö tässä nyt niin että ”Pro mul-to de arboj la arbaron ni ne vidas”?

Saliko

Joissakin tapauksissa on melkein sama,kumpaa prepositiota käyttää, POR vai PRO:

Mi dankas vin pro (tai por) via letero.Por kio ni kunvenas? Miksi kokoustam-

me? (Mitä tässä on tarkoitus saada aikaan?)Pro kio ni kunvenas? Miksi kokoustam-

me? (Mikä mennyt asia on kokoukseen syy-nä?)Ero prepositioiden POR ja PRO välillä onperiaatteessa se, että POR osoittaa tulevaisiaasioita, aietta, hankintaa, tulosta johon py-ritään, kun taas PRO viittaa menneeseen,asioiden syihin. PRO on myös täsmällisempija sen käyttö vähäisempää kuin POR-pre-position.

Pro kio vi ploras? = Kial vi ploras?Li amas þin ne pro þia beleco sed pro þia

bonkoreco.Okulon pro okulo, denton pro dento. Sil-

mä silmästä, hammas hampaasta.propeka kapro syntipukki (eläin tapetaan

ihmisten syntien vuoksi)Vertaa tilanteita:

Li mortis por la patrujo. Hän kuoli isän-maan puolesta.

Li mortis pro la vundoj. Hän kuoli haavoi-hinsa.PORMonet POR-ilmaisut voisi kääntää yhdyssa-nalla:

pago por la abono, tilausmaksu; preparojpor la festo, juhlavalmistelut; æambro porla gastoj, vierashuone; kuracisto por virinoj,gynekologi; akvo por trinki, juomavettä;vestoj por infanoj, lastenvaatteet; la fervoropor Esperanto, esperantoinnostus.Usein POR on verbin edessä:

22

Muut lehdet

ta, joka pidettiin Latvian pääkaupungissa Rii-assa. Euroopan vähän käytettyjen kielten toimis-ton pääsihteeri Tom Moring kertoi Euroopanvähemmistökielten sopimuksesta, jonka on al-lekirjoittanut 25 maata ja ratifioinut 13. Nizzanhuippukokous hyväksyi perusasiakirjan, jokakieltää kielellisen syrjinnän ja tukee kielidiversi-teettiä, kielellistä monimuotoisuutta. Sopimusei kuitenkaan sido jäsenmaita.

Tohtori Tove Skutnabb-Kangas Roskildenyliopistosta sanoi, että kielet menettävät aluei-taan, kun yliopisto-opetusta annetaan englannik-si ja liike-elämä, etenkin monikansalliset yhtiötalkavat toimia englannin kielellä. Tohtori Skut-nabb-Kangas totesi myös, että Eurooppa on kie-lellisesti köyhin maanosa. Ellei se pysty säilyt-tämään edes näitä suhteellisen harvoja kieliään,ei sillä ole oikeutta arvostella muita. Miten rik-kaat ja suuret Euroopan maat voivat väittää, et-tei koulutuksen järjestäminen useilla kielillä olemahdollista? tohtori Skutnabb-Kangas kysyi.Eurooppa on levittänyt maailmalle yksikieli-syyden ideologian.

Professori Robert Phillipson sanoi, että EU:ntulkkauksessa on erilaisia kielipareja nyt 110.Tulevaisuudessa, itälaajennuksen jälkeen, niitäon jo 210. Artikkelin mukana olevat tilastotiedotkertovat, että vain 3% maailman kielistä on eu-rooppalaisia. Maailmassa on 6000–7000 kiel-tä. Niistä pelkästään Papua–Uudessa Guineassapuhutaan 847, Indonesiassa 655 ja Nigeriassa367. Puolet kaikista kielistä on sellaisia, ettäniillä on 100 000 puhujaa. Mediaanisesti kulla-kin kielellä on 5000–6000 puhujaa. Kieliä kuo-lee nopeammin kuin eliölajeja. Kielidiversiteettipienenee nopeammin kuin biodiversiteetti.

Aimo Rantanen

Esperantolehden tunnuslaatikossa on luokitte-luna: kielipoliittinen aikakauslehti. Moni on ky-sellyt, mitä kielipolitiikka Esperantolehden yh-teydessä tarkoittaa, onko kyse esperanton avul-la tehtävästä politikoinnista vai mistä. Kieli-politiikka on eräs kielitieteen haara. Tarkemminsosiaalilingvistiikkaan, kieltä yhteiskunnallise-na ilmiönä käsittelevään tutkimukseen kuulu-van kontakti- ja areaalilingvistiikan osa. Se puo-lestaan tutkii kielten kohtaamista ja alueellistajakautumaa.

Kaikkein onnellisimmin kielten kohtaamises-sa käy kun tapahtuu kaksikielistyminen, ihmi-nen osaa sekä tunkeutujakieltä että äidinkieltäänyhtä hyvin. Silloin hänen on pitänyt olla mo-lempien kielten vaikutuksen alla jo lapsuudes-taan saakka. Mutta voi olla myös vähemmänmiellyttäviä vaihtoehtoja. Puolikielistyminen,jolloin kahta kieltä käyttävä ei osaa kumpaakaankieltään täydellisesti. Vielä pahempia seurauk-sia kielten kohtaamisesta voi olla vähemmänvaikutusvaltaisen kielen kuolema, onnellisem-massa tapauksessa tunkeutujakieleen sekoittuuvähemmän vaikutusvaltaisen kielen aineksia,jolloin syntyy sekakieli, kreoli tai pidgin.

Kielipolitiikka kielitieteen osa-alueena tutkiikansainvälisten järjestöjen, kuten YK ja ILO,sekä eri valtioiden ja valtioliittymien kieli-politiikkaa. Joten tutkimuskohde ja tieteenalannimi on sama. Mielestäni kielipolitiikasta voisikehittyä sosiaalipolitiikan kaltainen monen tie-teenalan kohtaamispaikka vuosien mittaan, nytkun jokainen suomalainen joutuu ottamaan sii-hen kantaa globalisaation, pakolaiskysymyksen,Euroopan Unionin kielipolitiikan ja vähemmis-tökielten kohtelun yhteydessä. Tutkittavaa riit-tää aiempaa enemmän, koska yhtenäiskulttuu-rin aika on takanapäin.

Helsingin Sanomissa oli torstaina 26.4.2001esittely Euroopan pienten kielten konferenssis-

Kielipolitiikasta

23

Avustajien toivotaan noudattavan edel-lä esitettyjä aikoja. La redakcio esper-as, ke helpantoj atentu la datojn supre.IlmoitushinnatUlkopuolisetmainostajat: Jäsenet:1/1 sivu 600 mk 1/1 sivu 300 mk½ sivua 400 mk ½ sivua 200 mk1/4 sivua 250 mk 1/4 sivua 125 mk

Muutokset ja lisäykset osoitteistoon IlkkaSanttilalle, Tollinpolku 1 B 21, 00410 Helsin-ki, s-posti ilkka.santtila@esperanto.fi mie-luummin kirjallisena.Suomen Esperantoliiton paikallisyhdistykset toimi-vat:w Helsingissä: Helsingin Esperantoseura /Esperanto-klubo de Helsinki,Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki.: Sakari Kauppinen, sakari@skau.pp.fiw Iisalmessa: Iisalmen Esperantoklubi /Esperantoklubo de Iisalmi, (Onni Kauppinen)Uudispihantie 298, 74100 Iisalmiw Jyväskylässä: Jyväskylän Esperantokerho /Esperantoklubo de Jyväskylä, (Terttu Tyynelä)PL 136, 40101 Jyväskyläw Lahdessa: Lahden Esperantokerho /Esperantoklubo de Lahti, (Martti Pennanen)Kalliomaankatu 10, 15150 Lahti.: martti.pennanen@pp.phnet.fiw Mikkelissä: Mikkelin Esperantokerho /Esperantoklubo de Mikkeli, (Elli Husso)Porrassalmenkatu 27 B 51, 50100 Mikkeli.w Oulussa: Oulun Esperantoseura /Esperantosocieto de Oulu, (Allan Mehtonen)Valtatie 6-8 B 15, 90500 Ouluw Salossa: Salon Esperantokerho / Esperanto-klubo de Salo (Matti Wallius) Eräpolku 1,25130 Muurla : matti.wallius@pp.inet.fiw Tampereella: Esperantoseura Antaýen ry. /Esperantosocieto Antaýen, Satakunnankatu 30C 6, 33210 Tampere. (Rainer Arvola, Käräjä-törmä 2 E 32, 33310 Tampere, : andromeda@koti.tpo.fi)w Turussa: Turun Esperanto-yhdistys ry. /Esperanto-societo en Turku, (Tiina Oittinen)Puutarhakatu 26 A 11, 20100 Turku.: tiina.oittinen@pp.inet.fiw Lappeenrannassa esperanton harrastajilla eiole järjestöä, vaan “esperantoryhmä”, jolle voilähettää postia osoitteeseen (Irja Miettinen)Esperantogrupo de Lappeenranta, Yrjönkatu6-8 A 1, 53600 Lappeenranta.

Lisäksi Suomen Esperantoliittoon kuuluuw Suomen opettajain esperantoliitto, Drags-fjärdsvägen 690, 25700 Kimito. : cantskog@kolumbus.fi. Tilinro: 800015-129185w Suomen nuorten Esperantoliitto / FinnlandaEsperantista Junulara Organizo (FEJO)Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki.: fejo@esperanto.fiw Sokeiden esperanto-yhdistys Steleto. (RitvaSabelli) Pietarinkatu 10 D 27, 00140 Helsinki.: Ritva.Sabelli@sfs.fi 7 (09) 660 651Useiden paikkakuntien puhelinluettelosta hakusa-nan “Esperanto” kohdalta löytyy paikallisten harras-tajien puhelinnumeroita.

Suomen esperantoliiton jäsenjärjestöt

ilmestyy vuonnaaperas dum la jaroNro Red.grupo Limdato Aperas

komencas4 1.7 15.7 1.85 1.9 15.9 1.106 1.11 15.11 1.12

2001

24

2 ------------------

Pica-Paino Oy, Jyväskylä 2001

Palautusosoite: EsperantoliittoSiltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki

n

Seuraava numero w Venonta numeroSeuraava numero ilmestyy elokuun alussa. Jutut 15.7.2001 mennessä Aimo Rantaselle. Venonta nu-mero aperos en la komenco de aýgusto. Artikoloj øis 15.7.2001 al Aimo Rantanen. Osoite/adreso:PL 2, FIN-40801 Vaajakoski, puh/tel. (014) 261 438, s-posti/rete: <esperantolehti@esperanto.fi>.

ForpasojLiisi Oterma (1915-2001)Profesoro, d-ro Liisi Oterma mortis 4.4.2001en Turku, kie þi naskiøis 6.1.1915. Kune kunY. Väisälä þi laboris en la Universitato deTurku æe astronomia fako inter 1939-1978;kiel profesoro ekde 1962. Þi partoprenis entrovado de kelkcentaj planedetoj, i.a. ununomita Oterma, kies sorton þi kalkulis. Postla doktora diserta¼o oni donis al þi honorantitolon Virino de la Jaro.

Y. Väisälä instigis sian kunlaborantinonLiisi por ekstudi Esperanton, kiun þi bezonisen korespondado kun eksterlandaj kolegojkaj en redaktado de la revuo ”Tähtitaivas”(Stela æielo), kiu æiam enhavis ankaý resum-on en Esperanto. Liisi fariøis Dumviva kajHonora Membro de UEA. Þi tre multe vojaø-is, partoprenis Universalajn Kongresojn, ak-tivis en lokaj studrondoj kaj kursoj. Delongeþi oficis kiel revizoro en la Esperanto-societode Turku. Oni memoras þin kiel modesta kajvolonte retiriøema persono, kiu konstanteapogis Esperanton kaj E-an agadon.

Raimo Pystynen (1930-2001)Instruisto Raimo Pystynen mortis 24.1.2001en Porvoo. Li naskiøis 19.5.1930 en Vahvi-ala kaj faris sian vivlaboron en Hamina. Liestis specialinstruisto kaj instruis en helplern-ejo. Raimo komencis studi E-on en Kajaani,kie li studis por esti instruisto kaj ekzamenis1953. Li ne interesiøis pri E-societa agado,sed persone li multe laboris por Esperanto kajhavis multajn E-ajn kontaktojn. Liaj aliajhobioj inkludis lingvoj, fotado, filmado kajverkado (i.a. por teatro kaj radio).

En lia familio restis edzino kaj tri gefiloj.

Harri Melasniemi (1934-2001)Harri Melasniemi forpasis en 3.5.2001 en laaøo de 66 jaroj. Esperanto estis al Harri pliol grava. Li aktivis sur tri niveloj: loka, landakaj internacia. Informado estis proksima allia koro, ankaý kompreneble instruado. Kielvivanta fiþo li naøis en televida, radia kajgazetara medioj utiligante iliajn servojn kajeblecojn. En rotariaj kaj leonaj rondoj li estiskonata preleganto. Li estis vere multflanka,kapabla aktivulo.