benchmarking - aspekty prawne | aneta pankowska, radca prawny rkkw

Benchmarking- aspekty prawne

Aneta PankowskaRadca Prawny

Jak funkcjonować w świetle benchmarkingu, aby nie narazić się na konsekwencje prawne?

1. Czym jest benchmarking?2. Granice gromadzenia oraz wykorzystania danych porównawczych

Ochrona własności intelektualnej: własność przemysłowa i prawa autorskie Tajemnica przedsiębiorstwa

3. Na co zwracać uwagę przy wymianie informacji? Prawo konkurencji Umowa benchmarkingowa

4. Ryzyka związane z wdrażaniem efektów benchmarkingu Czyny nieuczciwej konkurencji: niezachowanie poufności, naśladownictwo,

wprowadzające w błąd oznaczenie produktów oraz pasożytnicze wykorzystanie renomy

Naruszenie praw autorskich Naruszenie praw własności przemysłowej Naruszenia prawa w relacji z podmiotem zagranicznym

Czym jest benchmarking? brak prawnej definicji benchmarkingu uczenie się od najlepszych celem jest dążenie do udoskonalenia elementów funkcjonowania

przedsiębiorstwa poprzez wykorzystanie doświadczenia zdobytego przez innych przedsiębiorców

współpraca partnerska, a nie rodzaj wywiadu gospodarczego - wymiana informacji

polega na porównywaniu praktyk stosowanych przez własne przedsiębiorstwo ze stosowanymi w przedsiębiorstwach uważanych za najlepsze w analizowanej dziedzinie

nie polega na kopiowaniu gotowych rozwiązań, lecz na czerpaniu inspiracji ze sposobów dojścia do nich, naśladowanie procesów, praktyk, procedur

Granice gromadzenia oraz wykorzystania danych porównawczych

Granicą swobodnego dostępu do informacji dotyczących innych przedsiębiorstw (danych o procesach, produktach lub usługach) są przepisy dotyczące praw własności intelektualnej.

Własność przemysłowa - ochrona na podstawie rejestracji w Urzędzie Patentowym patent (na produkt lub sposób) wzór przemysłowy, wzór użytkowy znak towarowy

Prawa autorskie - ochrona bez spełnienia jakichkolwiek formalności Przedmiot ochrony: każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w

jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór) Wyłączenia spod ochrony: nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady

działania oraz koncepcje matematyczne


Tajemnica przedsiębiorstwa

Definicja: nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich w poufności

umowy o zachowaniu poufności - zawierane z pracownikami i kontrahentami ze wskazaniem co stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa

fizyczne zabezpieczenia


WAŻNE:

Z punktu widzenia przedsiębiorstwa, które może być źródłem danych: jak najszersza ochrona informacji za pomocą dostępnych narzędzi w celu zapewnienia monopolu korzystania i/lub komercjalizacji

Z punktu widzenia osoby pozyskującej informacje: zaniechanie działań, które mogłyby skutkować naruszeniem cudzych praw własności intelektualnej, a zwłaszcza naruszeniem tajemnicy przedsiębiorstwa możliwe naruszenia: wykorzystanie materiałów, chronionych prawem

autorskim, wykorzystanie cudzej tajemnicy przedsiębiorstwa np. poprzez nakłanianie pracowników i/lub kontrahentów do niewłaściwego wykonania zobowiązań do zachowania informacji w poufności

6

Na co zwracać uwagę przy wymianie informacji?Prawo konkurencji

Zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym.Porozumienia te, są w całości lub w odpowiedniej części nieważne (dodatkowo możliwe kary finansowe). Art. 6 Ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Art. 101 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Na co zwracać uwagę przy wymianie informacji?Prawo konkurencjiZakazane porozumienia polegają w szczególności na: ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży

towarów; ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub

inwestycji; podziale rynków zbytu lub zakupu; stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych

warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego

świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy; ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nieobjętych

porozumieniem; uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych

przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny

8

Na co zwrócić uwagę przy wymianie informacji?Prawo konkurencji

Wysokie ryzyko zaklasyfikowania benchmarkingu jako niezgodnego z prawem: dostarczenie lub wymiana informacji z konkurentami informacji dotyczących cen, kosztów, inwestycji, ogólnej strategii biznesowej,

rabatów, zniżek, faktur, a nie informacji dotyczących procesów informacji poufnych informacji bieżących, a nie historycznych danych dotyczących konkretnych spółek, a nie danych zbiorczych oligopolistyczna struktura rynku homogeniczny asortyment produktów lub usług częste wymiany informacji wymiana informacji wiąże się z udzieleniem rekomendacji co do konkretnych

działań

9

Na co zwrócić uwagę przy wymianie informacji?Umowa benchmarkingowa

Jakie postanowienia powinna zawierać umowa? zobowiązanie do ujawnienia / wzajemnej wymiany informacji dokładne określenie zakresu informacji, które mają być przedmiotem

wymiany (wraz ze wskazaniem informacji / materiałów chronionych prawami własności intelektualnej)

rejestrowanie przekazywanych np. w formie protokołu warunki zwrotu uzyskanych materiałów określony cel wykorzystania informacji określenie osób biorących udział w benchmarkingu - wyznaczenie

pracowników firmy lub ustanowienie współpracy z zaufaną osobą trzecią klauzula o zachowaniu poufności

10

Na co zwrócić uwagę przy wymianie informacji?Umowa benchmarkingowa

Jakie postanowienia powinna zawierać umowa? zasady regulujące współpracę w trakcie trwania umowy dobrowolne stosowanie kodeksów postępowania (European Benchmarking Code

of Conduct, Global Benchmarking Code of Conduct) wspólnie uzgodnione procedury podejmowanych działań benchmarkingowych miejsce i terminy przeprowadzanych działań ustalenia finansowe i dotyczące kosztów odpowiedzialność za naruszenie umowy i naprawienie szkody ustalenie możliwości wypowiedzenia umowy - termin sąd właściwy do rozstrzygania sporów

11

Ryzyka związane z wdrażaniem efektów benchmarkingu

czyny nieuczciwej konkurencji:- niezachowanie poufności- naśladownictwo- wprowadzające w błąd oznaczenie produktu- pasożytnicze wykorzystanie renomy naruszenie ustawy o prawie autorskim naruszenie praw własności przemysłowej

Ryzyka związane z wdrażaniem efektów benchmarkinguIstotne kwestie

przestrzeganie umowy wykorzystanie informacji jedynie w uzgodnionym celu poszanowanie praw własności intelektualnej czerpanie inspiracji, a nie wierne naśladownictwo

13

Ryzyko związane z wdrażaniem efektów benchmarkinguCzyny nieuczciwej konkurencji

Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa Art. 11 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji: przekazanie, ujawnienie lub

wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy

nie stosuje się w przypadku uzyskania informacji w dobrej wierze np. od pracownika przedsiębiorstwa uczestniczącego w benchmarkingu, który nie był upoważniony do udzielenia informacji lub złamał zakaz zachowania poufności

dozwolony jest tzw. reverse engineering, którego celem jest zaprojektowanie podobnego produktu na podstawie modelu konkurencji bazując na poznaniu i odtworzeniu sposobu produkcji

Przykład: ujawnienie informacji w kolejnym procesie benchmarkingu bez zgody uprzedniego

partnera, od którego uzyskano informację ujawnienie publiczności konferencji przy okazji omawiania case study

14

Ryzyka związane z wdrażaniem efektów benchmarkinguCzyny nieuczciwej konkurencji

Naśladownictwo Art. 13 ust. 1 uznk: naśladowanie gotowego produktu polegające na tym,

że za pomocą technicznych środków reprodukcji jest kopiowana zewnętrzna postać produktu, jeżeli może wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu

nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji naśladowanie cech funkcjonalnych produktu, w szczególności budowy, konstrukcji i formy zapewniającej jego użyteczność

15


Wprowadzające w błąd oznaczenie produktu

Art. 10 uznk: oznaczenie towarów lub usług albo jego brak, które może wprowadzić klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech towarów albo usług, a także zatajenie ryzyka, jakie wiąże się z korzystaniem z nich

także wprowadzenie do obrotu towarów w opakowaniu mogącym wywołać w/w skutki, chyba że zastosowanie takiego opakowania jest uzasadnione względami technicznymi

16


Pasożytnicze wykorzystanie renomy Art. 3 ust. 1 uznk: czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie

sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.

Za czyn nieuczciwej konkurencji uznawane jest pasożytnicze wykorzystanie cudzej renomy, m.in. przez zbliżenie wyglądu opakowań lub etykiet swoich produktów do wyrobów konkurenta, wykorzystanie cudzego pomysłu lub idei, co doprowadziło do określonego rezultatu, bez dokonywania odpowiednich nakładów finansowych (podobieństwo w zakresie zewnętrznej szaty produktu)

17

Ryzyko związane z wdrażaniem efektów benchmarkinguNaruszenie praw własności intelektualnej

Przykłady naruszenia praw autorskich: kopiowanie lub rozpowszechnianie np. uzyskanych w procesie

benchmarkingu rysunków technicznych, dokumentacji projektowej, które stanowią utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim

w celu korzystania z cudzych utworów należy zawrzeć umowę licencyjną lub przenoszącą autorskie prawa majątkowe.

Przykłady naruszenia praw własności przemysłowej: wprowadzenie do obrotu produktu, który jest podobny lub identyczny

z produktem chronionym przez patent lub prawo ochronne

18

Ryzyko związane z wdrażaniem benchmarkinguRelacje z partnerem zagranicznym

Partner pochodzi z Państwa Członkowskiego Unii EuropejskiejPrawo właściwe, według którego oceniane jest dane naruszenie można ustalić na podstawie Rozporządzenia (WE) NR 864/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczącego prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych („Rzym II”)

Czyn nieuczciwej konkurencji dla zobowiązania wynikającego z czynu nieuczciwej konkurencji właściwe jest prawo państwa, w

którym występuje lub jest prawdopodobne wystąpienie naruszenia stosunków konkurencyjnych lub zbiorowych interesów konsumentów

w przypadku, gdy czyn nieuczciwej konkurencji narusza wyłącznie interesy oznaczonego konkurenta, prawem właściwym jest prawo państwa, w którym powstaje szkoda, niezależnie od tego:

- w jakim państwie miało miejsce zdarzenie powodujące szkodę- w jakim państwie lub państwach występują skutki pośrednie tego zdarzenia w przypadku, gdy osoba, której przypisuje się odpowiedzialność i poszkodowany mają w chwili

powstania szkody, miejsce zwykłego pobytu w tym samym państwie, stosuje się prawo tego państwa

19

Ryzyka związane z wdrażaniem informacjiRelacje z partnerem zagranicznym

Naruszenie praw własności intelektualnej prawem właściwym jest prawo państwa na podstawie, którego dochodzimy ochrony w przypadku naruszenia jednolitego wspólnotowego prawa własności intelektualnej

(np. wspólnotowy znak towarowy, patent europejski), prawem właściwym dla wszelkich kwestii niepodlegających odpowiedniemu instrumentowi wspólnotowemu jest prawo państwa, w którym naruszenie to miało miejsce.

Prawo właściwe mające zastosowanie na podstawie Rozporządzenia w przypadku zobowiązania wynikającego z czynu nieuczciwej konkurencji lub naruszenia praw własności intelektualnej nie może zostać wyłączone w drodze umowy.

20

ul. Wilcza 46 00-679 WarszawaTel.:+ 48 22 541 70 80 Fax + 48 22 213 30 07 [email protected]

www.rkkw.pl

RKKW KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy

benchmarking - aspekty prawne | aneta pankowska, radca prawny rkkw

Law