besimi i ehli sunnetit

BIBLIOTEKA ISLAME .!Lvsbo!!eif!Tvoofu!.!

ju prezenton librin

(klikoni pr t shfletuar)

ARABIN SAUDITEKuran dhe Sunnet - www.kurandhesunet.net

Nga botimet e Ministris pr shtjet Isame,Vakufet, Davet dhe Udhzim.

BESIMII

EHLI SUNNETITNGA AUTHORI:

MUHAMED SALIH UTHEJMINPrktheu:

Shefqet Krasniqi

Nn kujdesin e drejtoris s prgjithshme prshtje botuese dhe shprndarse n Ministri

1417 HIXHRI

Kuran dhe Sunnet - www.kurandhesunet.net

HYRJEFalnderimet dhe lavdrimet i qofshin Allahut/1)

Zotit t Toks e t qiejve, i Cili ka krijuar do gj, eka krijuar njeriun n formn m t mir dhe e kaprsosur at; salatet e selamet e Tij qofshin mbi tdrguarin e Tij, Muhamedin, paqja e shptimiqofshin mbi t, mbi shokt e tij dhe mbi t gjith ataq shkojn rrugs s tij deri n Ditn e gjykimit!Allahu xheleshanuhu e ka drguar Muhamedin alejhiselam, profet - pejgamber dhe e ka br at siudhzues t njerzimit e shembull pr ta. Atij i kazbritur Kuranin si libr t shenjt, n mnyr q ai,Profeti, salallahu alejhi ve selem/2) t'ua shpjegojnjerzve t vrtetn, rrugn e mbar, t lumturis, nkt bot dhe n botn tjetr, duke u msuar atyrebesimin e vrtet, edukatn, sjelljen dhe moralinislam. E ai, Profeti, salallahu alejhi ve selem, kreumisionin e vet, me t cilin qe ngarkuar dhe la pas

(1) Allah sht njsi leksikore islame, q n gjuhn shqipe

dot thot: Zot. Dhe sa her q t prmendet Allahu,duhet thn Azze ve Xhele, ose XheleShanuhu, oseSubhanehu ve Teala, n kuptimin: Madhruar qoft!

(2) Sa her t prmendet Profeti, jemi t urdhruar q tbiem salavat pr t. Llojet e salavatit jan shum; pojapim ktu disa prej tyre: Salallahu alejhi ve selem,Alejhi selam, Alejhi salatu ve selam etj, d.m.th.:Paqia dhe bekimi i Zotit qofshin mbi T!

3


vetes ymetin e tij n rrugen e ndritshme, n rrugn qZoti xheleshanuhu e deshi pr njerzimin.

Dhe pas Profetit, salallahu alejhi ve selem,shokt e tij, t cilt i qen prgjigjur thirrjes s tij nbesimin islam, vazhduan rrugn e profetit, duke qent bindur q Islami t sht ligji i jets, kshtu q atajo vetm e zbatuan at, por adhe ia prcolln brezitq erdhi pas tyre dhe, pr kt arsye, merituan t jenbrezi m i mir dhe m i lavdishm i mbarnjerzimit.

Edhe ne sot, duke falnderuar Zotinxheleshanuhu, jemi po n at rrug, n rrugn eProfetit e t shokve t tij dhe burimet tona kryesorejan Kurani dhe synet(1). Kushdo q del jasht, dotjet nga t humburit n Ditn e gjykimit.

Pr shkak t rndsis s madhe q ka kjotem, q ka t bj me besimin ton, shpreh dshirnq, me ndihmn e Allahut, ta shtroj n pika tshkurtra:

Besimi yn, pra besimi i t gjith myslimanve,mbshtetet mbi besimin:

- n Zotin, q sht Nj,- n engjjt (melaqet) e Tij,- n librat e Tij,- n profett, t drguarit,

(1) Synet (ose Sunnet) sht fjala, vepra dhe tradita e

Muhamedit, alejhi selam.4


- n Ditn e gjykimit- dhe n paracaktimin, Kaderin e Zotit.Lusim Allahun xheleshanuhhu q ky punim t

jet pr Zotin dhe prej tij t ken dobi myslimant!

5Kuran dhe Sunnet - www.kurandhesunet.net

BESIMI N ALLAHUN XHELESHANUHUBesimi yn sht besimi n Zotin, n engjjt, n

librat e shenjt, n t drguarit - profett, n Ditn egjykimit dhe n paracaktimin e Zotit.

Ne, pra, besojm q Allahu i Lartmadhruarsht Zot, Krijues, Sundues - Komandues i do gjje.

Besojm q Ai sht i vetmi Zot q meriton tadhurohet, dhe se do gj tjetr q adhurohet, prposZotit, sht e kot.

Besojm n emrat e n cilsit e Tij, ashtu si ika prshkruar Kurani dhe Syneti.

Besojm se Ai sht i Vetm, Atij nuk i bnaskush shoqri n sundimin e Tij dhe as q meritonkush q t quhet me ndonj nga emrat e Tij ose tcilsohet me ndonj ngacilsit e Tij. Thot Allahun Kuran:

"Ai sht Zoti i qiejve e i Toks dhe 'ka n mestyre, pra adhuroje At dhe n adhurimin e Tij bju iqndrueshm. A di ndonj emnak (adash) pr T?!"

Besojm se:


"Allahu sht Nj, nuk ka zot tjetr prpos Tij.Ai sht mbikqyrs i prhershm dhe i prjetshm.At nuk e z as kotje as gjum, gjith 'ka n qiej dhen Tok sht vetm e Tij; e di t tashmen q shtpran tyre dhe t ardhmen; nga ajo q Ai di, t tjertdin vetm aq sa Ai ka dshiruar. Nn kujdesin e Tijjan qiejt dhe Toka. Kujdesi i Tij ndaj t dyjave nuk ivjen i rnd. Ai sht m i Larti, m i Madhi."

Besojm se:

"Ai sht Allahu dhe nuk ka zot tjetr prposAtij, q e di t fshehtn dhe t dukshmen. Ai shtMshiruesi, Mshirploti! Ai sht Allahu, nuk kazot tjetr prve Tij, Sunduesi i prgjithshm, i pastr(nga t metat q i mvishen), Shptimtar (q i shptonnjerzit nga ndshkimi i padrejt), Sigurues (q isiguron njerzit me premtimin e Vet dhe pejgambertme mrekullit), Mbikqyrs (q mbikqyr dhe


prcjell do gj), i Plotfuqishm, Mbizotrues, iMadhrishm dhe i Lartsuar sht Allahu mbigjithka q i bjn shok! Ai sht Allahu, Krijuesi,Shpiksi, Formuesi. T Tij jan emrat m t bukur.At (Allahun) e madhrojn 'ka n qiej e n Tokdhe Ai sht Ngadhnjyesi, i Urti!" .

Besojm se gjith 'ka n qiej e n Tok shtnn sundimin e Tij dhe se Ai krijon ka t doj dhe idhuron kujt 't doj. Thot Allahu n Kuran:

Ai krijon 't doj. Ai i fal vetm vajza atij qdo dhe i fal vetm djem atij q do. Ose u fal ifte,djem e vajza, por at q do e l pa fmij (steril). Aisht i dijshm, i fuqishm."

Besojm se:

Asnj send nuk sht si Ai, Ai sht Dgjuesi,Shikuesi (i gjithkajs). T Tij jan elsat e qiejve et Toks. Ai e begaton shum at q do dhe nuk ebegaton (at q nuk do). Ai sht i gjithditur prdo gj."


Besojm q :

Nuk ka asnj gjalles n Tok s cils t mos iket garantuar Allahu furnizimin. Ai e divendbanimin e saj (pas vdekjes). T gjitha (kto)jan n librin e njohur (Levhi mahfudh).

Besojm se:

elsat e fshehtsis ndodhen vetm tek Ai. Ai edi 'ka n Tok dhe n det. Ai di pr do gjeth q biedhe s'ka kokrr n thellsi t toks, s'ka t njom as tthat, q nuk sht (e shnuar) n librin e qart(Levhi mahfudh).

Besojm se Allahu flet 't doj, kur t doj, mek t doj: prej atyre q u ka folur Allahu shtMusai, kt e dokumenton Kurani q thot:

E Musait i foli Allahu me fjal.Ajeti tjetr kuranor thot gjithashtu:


E kur Musai erdhi n kohn q i caktuam, dhe ifoli Zoti i vet.

Dhe Ne e thirrm (Musain) nga ana e djatht ekodrs Tur, e afruam pr t'i folur (pr t dgjuarbisedn ton).

Besojm se:

Sikur t gjith drunjt n tok t jen lapsa dhesikur detit t'i shtoheshin edhe shtat dete (e t bhenq t gjitha ngjyr), nuk do t (arrinin) t mbaroninfjalt e Allahut (do t shteronin detet, do t soseshinlapsat e jo mrekullit dhe fjalt e Zotit). Allahu shtNgadhnjyesi, i Urti.

Besojm se fjalt e Allahut (jane) m t plotat,m t drejtat, m t vrtetat..., kt e vrteton Kuraniq thot:

E kush mund t jet m i vrtet se Allahu nthnie?

Besojm se Kurani sht fjala e Zotit q ia kathn Xhibrilit, e pastaj Xhibrili e ka zbritur at nzemrn e profetit Muhamed salallahu alejhi ve selem.Thot Allahu n lidhje me kt:


Thuaj: "At (Kuranin) e solli 'Ruhul kndus',shpirti i shenjt (Xhibrili) plot vrtetsi nga Zoti yt...

Besojm se Allahu sht i lart me qenien e Vetnga krijesat e Tij:

Ai sht m i Larti, m i Madhi.

Ai sht Mbizotrues ndaj robrve t Tij. Ai i dihollsisht punt e Tij dhe t robrve t Vet.

Besojm se Allahu ka krijuar shtat qiejt dheTokn pr gjasht dit dhe pastaj sht ngritur mbiArshin e Vet.

(Allahu) Krijoi qiejt e Token brenda gjashtditesh e pastaj u ngrit mbi Arshin(1) Ai rregullongjendjen.

E ngritja dhe vendosja e Tij mbi Arshin sht(nj) mnyr e fsheht, pr kt nuk di askush prposTij.

(1) Arshi sht simbol i Rendit Universal.


Besojm se Allahhu xheleshanuhu, megjithsesht i ngritur mbi t gjitha krijesat, Ai i kuptonpunt e krijesave t Tij, dgjon zrat e tyre, uarregullon gjendjen, furnizon k t doj, kujt t doj ijep pasuri, n dor t Tij sht do gj. Ai sht iplotfuqishm, Atij nuk i prngjet askush:

Asnj send rmk sht si Ai. Ai sht Dgjuesi,Shikuesi.

Pra, themi se Allahu sht i ngritur mbi t gjithakrijesat, e nuk themi sithon disa grupe njerzishse gjoja Allahu sht n Tok me krijesat e Tij dhe asse (Ai) ndodhet n do vend, sepse, sikur t thoshimq Ai ndodhet n do vend, ather do t thoshte qAi ndodhet edhe n vendet e ndyra, e nj gj e tillsht e pamundur, por themi dhe besojm, ashtu sina ka msuar Kurani dhe hadithi i Profetit alejhiselam, se Allahu sht i ngritur lart me qenien e Vet,ndrsa me dijen e Vet sht gjithkund.

Besojm, si na ka treguar Profeti alejhi selam,se Allahu i Lartmadhruar zbret do nat n qiellinm t afrt t Toks, n pjesn e fundit t nats, dhethot:


Kush M thrret Mua, i prgjegjem; kush Mlutet Mua, i jap at; kush M krkon pendes, e fal.

Besojm se Allahu do t vij n Ditn egjykimit, edhe engjjt, pr t'i gjykuar njerzit:

Dhe kur t vij Zoti yt, dhe engjjt t qndrojnradhradh (Ditn e gjykimit)! Dhe at dit silletXhehenemi, e ather njeriut i bie n mend, por nga(i erdhi tash atij) ai kujtim? (sepse pr do gj shttepr von).

Besojm se Allahu:

Punon at q dshiron. Dhe dshira e Tij shtdy llojesh:

1 - Natyrore, dhe brenda ksaj dshire ose ktijplqimi, ndodhin ngjarje t ndryshme, po ky llojplqimi nuk sht kusht q t jet i dashur tekAllahu, sepse nganjher ndodhin gjra q Allahu


nuk i do, megjithq lejon q t ndodhin, si p.sh.mbytja, vrasja etj...; thot Allahu:

E sikur t dshironte Allahu, ata nuk do tmbyteshin, por Allahu punon dshiron.

Nse prpiqem t'ju kshilloj po qe se Allahu dot'ju humb (sepse ju nuk i jeni prgjigjur ftess sTij), kshilla ime nuk ju bn dobi. Ai sht Zoti juaj..

2 - Fetare, dhe nuk sht e domosdoshme q tndodh, sepse njeriu, p.sh. sht i urdhruar t falet,por ai mund t mos e bj kt. Mirpo kt llojdshire (prmbushjen e saj) Allahu e plqen dhedshiron q gjrat q bjn pjes n kt lloj dshire,t ndodhin (t bhen). P.sh. Allahu xheleshanuhuthot:

"Allahu dshiron t'jua pranoj pendimin".D.m.th. Zoti (dshiron) t'ua fal mkatet njerzve,mirpo ata jan t detyruar q t pendohen njher,n mnyr q pastaj t vij mshira e Zotit e t'ua falmkatet.


Q t dy kto lloje dshirash: natyrore dhe fetare,jan brenda urtis s Zotit, sepse Allahuxheleshanuhu nuk ka krijuar asnj send n kthapsir shkel e shko, as nuk ka krkuar prej nesh qta adhurojm At (me gj tjetr) prpos me urtsi,pavarsisht nse ne e dim at apo jo, sepse njeriu si itill nuk sht n gjendje t njoh do fshehtsi,sepse do fshehtsi e urtsi e njeh dhe e di vetmAllahu'; kt e argumenton ajeti kuranor, q thot:

"A nuk sht Allahu m i Urti i gjykuesve? "

"A ka gjykim m t mir se ai i Allahut pr njpopull q beson i bindur (pr ata q e din)? "

Besojm se njerzit e mir (myslimant) i doAllahu, edhe ata e duan At:

Thuaj (Ti, o Muhamed): nse e doni Allahun,ejani pas meje, q Allahu t'ju doje.


O ju q besuat! Kush largohet prej jush ngafejae vet (ibn dm vetes), s'ka dyshim se Allahu do tsjell nj popull q Ai e do, edhe ata e duan At(Zotin).

Veproni drejt, Allahu i do ata q mbajndrejtsin Bni mir,Allahu i do mirbrsit".

Nga t gjitha kto ajete kuptuam se Allahu i donjerzit e mir mysliman dhe se ata e duan At.

Besojm se Allahu dshiron q ne t kryejmpunt dhe veprat q (na) ka urdhruar, dhe t heqimdor nga ato q i ka ndaluar:

Nse ju nuk E besoni, Allahu nuk sht nevojtarpr ju, megjithkt Ai nuk sht i knaqur memosbesimin e robrve t Vet, po nse (jeni)mirnjohs ndaj Tij, Ai e plqen kt pr ju.

Por Allahu nuk e plqeu ngritjen e tyre, prandaji zbrapsi dhe u sht thn: rrini me t paaftit(fmijt, grat, pleqt).


Besojm se Allahu i do ata q kan besuar dhekan br vepra t mira:

Zoti sht i knaqur ndaj tyre dhe ata t knaqurprej Tij. E kjo ka t bj me ata q kan pasurdruajtje nga Zoti i vet.

Besojm se Allahu hidhrohet nga ata qmeritojn nj gj t till, nga mosbesimtart,hipokritt etj.:

... Mendimi i t cilve ndaj Allahut ishte (nj)mendim i keq, atyre u raft e keqja! Allahu shprehuurrejtje ndaj tyre...

... Por ai q i hap gjoksin mosbesimit (e pranonq t bhet pabesimtar); ata i ka kapur hidhrimi ngaAllahu dhe ata kan nj dnim t madh.

Besojm se Allahu ka fytyr t madhruar e tnderuan(1)

(1) Allahu paraqet n Kuran tiparet e fizionomis s Tij Hyjnore

n mnyr simbolike dhe n prshtatje me relativitetin ebotkuptimit njerzor.


do gj q ndodhet n t (tok), sht ezhdukshme. Do t mbetet (vetm) fytyra e Zotit tnd,q sht i madhruar e i nderuar!

Besojm se Allahu ka duar t madhruara, tnderuara:

Duart e tij (t Zotit) jan t lira (jo tshtrnguara). Ai furnizon ashtu si dshiron.

Ata nuk e muan Allahun me at madhshtin qi takon, ndrsa n Ditn e kiametit e tr Tokandodhet n grushtin e Tij dhe qiejt t mbrthyer n tdjathtn e Tij. Ai sht i lart ndaj atyre q i bjnshok.

Besojm se besimtart do ta shohin Zotin e tyreDitn e Gjykimit:

At dit do t ket fytyra t shklqyera (tgzuara), q shikojn Zotin e tyre.

Besojm se askush nuk sht i plot, i patmetsi Zoti:


Asnj send nuk sht si Ai. Ai sht Dgjuesi,Shikuesi.

Besojm se Zotin nuk e z as kotja as gjumi:

At nuk e z as kotje as gjum.Besojm se Ai nuk i bn askujt t padrejt, sepse

sht shum i drejt. Atij po ashtu nuk i shptonasnj pun, asnj lvizje pa e kuptuar.

Besojm se pr T nuk ka asgj t pamundshmeas n qiell dhe as n Tok, sepse dituria dhe fuqia eTij jan t plota:

Kur Ai dshiron ndonj gj, urdhtri i Tij shtvetm t thot: Bju! Dhe ajo do t bhet menjher.

Besojm se At nuk e z lodhja asnjher:

Ne krijuam qiejt dhe Tokn dhe gjith "kandrmjet tyre brenda gjasht ditsh dhe Ne nukndiem lodhje.

Besojm dhe i pohojm t gjitha cilsit e tgjith emrat q i ka thn Zoti xheeshanuhu prVeten ose q i ka prdorur Profeti i Tij, Muhamedialejhi selam pr T, por (me kt rast) duhet truhemi prej dy gjrave shum t rrezikshme:


1- Ngjashmria, d.m.th. q njeriu t thotme gjuh ose me zemr se cilsit eZotitjansikur t njeriut;

2- Forma e ktyre cilsive, d.m.th. qnjeriu t thot se cilsit e Allahut kan kt oseat form. Pra, njeriu duhettruhet shum prejktyre dy gjrave dhe t ket kujdes e t mos efus mendjen n gjra t tilla, sepse ksodorenjeriu mund t humb ose t devijoj nga rruga evrtet.Mohojm do cilsi q ka mohuar Zoti

xheleshanuhu nga Vetja e Tij ose q ka mohuarPejgamberi i Tij, Muhamedi alejhi selam. Sidomosnse ai mohim ka pr qllim t zhvesh Zotin ngacilsit q i prkasin vetm Atij (Zotit).

Ne e konsiderojm se nj rrug e till duhet tndiqet detyrimisht, sepse ato q i ka pohuar ose i kamohuar Zoti pr Veten, jan njoftime q na ka dhnZoti. E kush sht q di m mir pr Zotin sesa Aipr Veten e Tij? E Zoti na ka treguar neve pr Vetene Tij n Kuran. Gjithashu, ato q i ka pohuar ose i kamohuar pr Zotin Profeti i Tij, jan njoftime q na kadhn Profeti. E kush e njeh Zotin m mir seProfeti? Askush. Nuk ka dyshim sa ai, Profeti, enjeh Zotin m mir se t gjith njerzit, prandaj atq na ka treguar ai pr Zotin, ne e besojm pa fardyshimi e diskutimi.


SHTOJCT gjitha ato q i theksuam m lart prej cilsive

t Zotit xheleshanuhu, i vrtetojm n librin e Zotitxh.sh., n Kuranin dhe n Synetin e Pejgamberitalejhi selam. Duhet t theksojm q, argumentet qkan t bjn me cilsit e Zotit xheleshanuhu, duhenkomentuar ashtu si jan nga forma e jashtme, pauthelluar n brendin e tyre, sepse brendia e tyre shtnj shtje e fsheht, dhe kt fshehtsi nuk e diaskush prpos Zotit. Ne nuk jemi n radht e atyreq kan br gabime e kan devijuar n komentimine atyre argumenteve, duke u prpjekur t zbulojnkuptimin e brendshm t tyre. Nj prpjekje ektill, ata i ka shpn n shpjegime t devijuara tajeteve kuranore dhe ksodore kan humbur qllimine vrtet q ka synuar Allahu xheleshanuhu prmestyre.

Po ashtu nuk jemi nga ata, t cilt, nga padija,jan prpjekur q cilsit e Zotit t'i krahasojn mecilsit e njerzve, sepse edhe ata e kan devijuarrrugn e mirfillt e t drejt. Si bhet q cilsit eZotit t jen si cilsit e njeriut, derisa Zoti Vetthot se askush nuk sht si Ai (Zoti), askush nuk iprngjet Atij?

Ktu sht e nevojshme t bjm nj sqarim tshkurtr, po mjaft t rndsishm: ata q e besojnZotin e Lartmadhruar ashtu si e prmendm m


lart, duke pohuar t gjitha ato cilsi t Zotit, q i kapohuar Ai pr Veten e Tij ose Pejgamberi i Tij prT, dhe njkohsisht duke mohuar ato q i ka mohuarVet dhe Pejgamberi i Tij alejhiselam pr T, atanjerz quhen EHLU SUNNEH VEL XHEMAAH(ithtar t Ehli Synetit, tradicionalist). Quhenithtar a tradicionalist, sepse besimi i tyre sht sika qen besimi i Pejgamberit alejhi selam, ndjekintraditn e tij, duke mos shtuar e duke mos hequrasgj. Ndrkaq, t gjith t tjert, t cilt nuk ndjekintraditn e Pejgamberit alejhi selam, ndodhen jashtktyre radhve dhe kan marr emra t llojllojshm.

Ne, domethn ithtart e Ehli Synetit iprmbahemi Kuranit dhe tradits s Pejgamberitalejhi selam (synetit), sepse ne jemi t bindur segjith 'prmban Kurani, sht e vrtet. Kurani nukbie n kundrthnie. Allahu n Kuran thot:

A nuk e prfillin ata (me vmendje) Kuranin?Po t ishte (krijnar) nga dikush tjetr prpos Allahut,n t do t gjenin shum kundrthnie. Pra, Kuranisht fjal e Zotit dhe gjithka ka n t, sht evrtet. Nuk ka asnj ajet q t bjer n kundrshtimme ndonj ajet tjetr. Po ashtu as Syneti - tradita ePejgamberit alejhi selam asnjher n asnj pik nuk


bie n kundrshtim n shtjet q prfshin, por nukka asnj kundrshtim as ndrmjet Kuranit dheSynetit, prandaj kushdo q mendon se kakundrthnie n Kuran ose n Synet, ai me t vrtetsht i humbur dhe duhet t pendohet sa m par,sepse, prndryshe, nse vdes me bindje t tilla, shtrrezik se do t ndodhet n radht e t humburve e tshkatrruarve n Ditn e Gjykimit.

Po nse dikush nuk i kupton kto gjra si duhetdhe ka frik t thellohet n to se mos do t humb, eka pr detyr q pr kto gjra t'u drejtohet me pyetjenjerzve t shkolluar, dijetarve q i kuptojn ktogjra dhe le t thot ashtu si thon dijetart islam:

Besojm n t (n Kuran), i tri sht nga ana eAllahut.

BESIMI NE ENGJJTBesojm n engjjt - melaqet e Zotit

xheleshanuhu dhe se atajan:

"Robr t ndershm". Q nuk flasin para Tij(Zotit), ata veprojn me urdhrin e Tij. Ata jan


krijesa t Zotit xheleshanuhu, e adhurojn dhe inenshtrohen Atij:

Nuk shprehin mendjemadhsi n adhurimin ndajTij, dhe as q (ibadeti) u bhet monoton. Ata i kakrijuar Allahu prej drits - nurit, n at mnyr q net mos kemi mundsi t'i shohim, ndrsa ata t nashohin ne. Mirpo, n disa raste Allahu ua kamundsuar disa njerzve q t'i shohin ata (engjjt),p.sh. Pejgamberi yn, Muhamedi alejhi selam, e kapar Xhibrilin alejhi selam n formn e tij t vrtet,me t gjashtqind kraht q ka. Kur e kishte ngriturkokn Pejgamberi alejhi selam, e kishte par at si ekishte zn tr hapsirn qiellore, aq i madh ishte.

Edhe Meriemes (nns s Isait alejhi selam) isht shfaqur n form t njeriut, ka biseduar me tdhe e ka prgzuar q Allahu do t'i fal nj djal, qdo t quhet Isa. Pejgamberit ton i sht paraqiturgjithashtu n form njeriu, derisa po bisedonte meshokt e vet, kishte ardhur, ishte ulur pran tij dhekishin biseduar s bashku rreth Islamit dhe, kur qelarguar ai, Pejgamberi alejhi selam u kishte thnshokve t vet se ai q kishte qen (aty ulur), ishteXhebraili.


Besojm se engjjt jan t ngarkuar me detyra tndryshme nga ana e Allahut xheleshanuhu. P.sh.:

Xhebraili sht i ngarkuar q t'ua zbresnjerzve frymzimin e Zotit.

Mikaili sht i ngarkuar q t lshoj shiun.Israfili sht i ngarkuar q t'i fryj boris kur t

vij koha e Kiametit, dhe do t'i fryj po ashtu prsripr s dyti pr tfi ngjallur t gjith q t dalin paraZotit xheleshanuhu pr t dhn llogari.

Nj engjll sht i ngarkuar pr t'i marrshpirtrat.

Nj engjll sht i ngarkuar me kada.Maliku sht roje e Xhehenemit (sht engjlli

kryesor q kujdeset pr ferrin).Ka prej tyre q jan t ngarkuar me foshnjat e

palindura n barkun e nns, t tjer q ruajnnjerzit nga rreziqet e ndryshme; t tjer jan qshnojn veprat e njerzve, pr secilin njeri ka dyengjj, njri shnon veprat e mira e tjetri t kqijat:

N t djatht dhe n t majt (njeriu) ka engjj,dhe nuk nxjerr ndonj fjal e t mos jet pran tijprcjellsi i gatshm (pr t shnuar). T tjer engjjjan t ngarkuar pr t pyetur t vdekurin pasi tlshohet n varr, me 'rast i vijn dy engjj dhe e


pyesin at: Kush sht Zoti yt? Cili sht profetiyt? Cila sht feja jote? (Myslimani prgjigjettgjitha kyre) ndrsa mohuesi nuk mund tprgjigjet assesi:

"Allahu forcon ata q besuan me fjaln e fort(t mir), n jetn e ksaj bote dhe n botn tjtr,ndrsa mohuesit (mizort) Allahu i bn t humbnr.Allahu bn 't doj. "

Engjj t tjer jan t ngarkuar me ata q hyjnne Xhenet - n parajs:

Ata (q hyjn n Xhenet) do t'i vizitojn engjjtderisa hyjn n seciln der. (U thon) Selamunalejkum, me durimin tuaj gjett shptimin, saprfundim i lavdishm q sht ky vend!

Engjj ka shum. Numrin e tyre nuk e di askushprpos Zotit xheleshanuhu. Ata q prmendm ktu,jan vetm disa. Engjej ka n Tok e n qiej.Pejgamberi alejhi selam na ka treguar se n dopllmb n qiej ka engjj, t cilt e adhurojnAllahun xheleshanuhu.


BESIMI NE LIBRAT E SHENJTEBesojm se Allahu xheleshanuhu u ka zbritur

profetve t Tij librat e shenjt n mnyr q ata tshrbenin si ligje udhzuese pr njerzimin. Zotixheleshanuhu i ka zbritur secilit profet librin eshenjt. Kt e vrteton fjala e Allahut q thot:

Ne i drguam profett (t drguarit) tan medokumente t qarta dhe Ne zbritm me ta librin dhedrejtsin, me qllim q njerzit t'i prmbahendrejtsis.

Mirpo nuk i dim t gjith librat e shenjt,sepse nuk kemi lajme pr tgjith; ne dim vetmpr ata libra q i ka prmendur Kurani, t cilt jan:

1 - TEVRATI, t cilin Allahu xheleshanuhu iazbriti profetit t Tij, Musait alejhi selam, q ishtedrguar tek hebrenjt - ifutt. Pr kt libr thotAllahu xheleshanuhu dhe e prshkruan at:

Ne e zbritm Tevratin, n t cilin sht udhzimii drejt dhe drita. Sipas tij ndaj atyre q kan qennebrenj, gjykuan pejgambert q ishin t bindur,


gjykuan edhe dijetart e devotshm e pariafetare,sepse kan qen t detyruar ta ruanin librin e Allahutdhe kan qen mbrojts t tij.

2 - INXHILI (Ungjili), t cilin Allahuxheleshanuhu ia zbriti profetit t Tij, Isait alejhiselam. Inxhili ka qen vrterues dhe plotsues iTevratit:

Atij (Isait) i dham Inxhilin, q sht udhzues idrejt dhe drit, q sht vrtetues i Tevratit qkishin pran (prpara), q sht udhzues ekshillues pr t devotshmit.

3 - ZEBURI, t cilin Allahu xheleshanuhu iazbriti Davudit alejhi selam.

4 - FLETUSHKAT e Ibrahimit dhe t Musaitalejhi selam.

5 - KURANI i lartmadhruar, t cilin Zotixheleshanuhu ia abriti Muhamedit alejhi selam,profetit t fundit:

sht udhrrfyes pr njerzit dhe sqarues irrugs s drejt dhe dallues (i s vrtets nga


gnjeshtra). Kurani sht garantues i librave tprparshm:

(Kurani) sht vrtetues i librave t prparshmdhe garantues i tyre.

Me zbritjen e Kuranit t gjith librat e tjer dalinnga prdorimi dhe njerzimi detyrohet q pr ligj tmarr Kuranin dhe t lr t gjith librat e tjer tshenjt, sepse Kurani i prfshin t gjith ata dukeprmbajtur njkohsisht edhe shum gjra t reja, qnuk ndodheshin n librat e mparshm. Librat eprparshm kan qen t prkohshm me zbritjen enj libri tjetr t shenjt, binte vlera e librit tprparshm. P.sh. Tevrati ka qen ligj pr hebrenjtprderisa ka zbritur Inxhili, po me zbritjen e Inxhilit,kishte rn vlera e Tevratit dhe detyrim pr njerzitishte q t pranonin Inxhilin. E me zbritjen eKuranit, detyrim pr mbar njerzimin qe br q t'iprgjigjeshin atij, ta zbatonin at e t linin librat eprparshm.

Kurani si libri i shenjt i zbritur i fundit nga anae Allahut, sht ligj pr t gjith njerzit e pr tgjitha koht derisa t ekzistoj kjo bot. Pikrishtprandaj, Allahu ka garantuar se do ta ruaj at ngafardo ndryshimi:


Me t vrtet Ne ta kemi zbritur (ty, o Muhamed)Kuranin, dhe me t vrtet Ne do ta ruajm at.

Pra, Kurani sht ashtu si ka zbritur norigjinal, i pandryshuar fare, ndrsa librat e shenjt tmparshem kan psuar ndryshime n esenc, n tosht futur dora e njeriut duke hequr e shtuar gjrasipas dshirs. Kt e thekson Kurani n shumvende dhe n t njjtn koh i qorton ata q kan brndryshime n librat e Zotit pa pasur far t drejte. Tprmendim disa nga ato ajete sa pr ilustrim, kuvrtetohen kto q tham:

sht shkatrrim pr ata q me duart e veta eshkruajn librin e pastaj thon: 'Ky sht prejAllahut!' (ata e bjn kt) pr t arritur me t njfitim t pakt, pra shkatrrim i madh pr ta sht ajoq shkruajn duart e tyre dhe shkatrrim i madhsht ajo q fitojn (n at mnyr).;

Pati prej hebrenjve (t till) q u ndryshoninvendin fjalve (t Zotit);


Thuaj (ti o Muhamed): kush e zbriti librin me tcilin erdhi Musai e q ishte drit e udhrrfyes prnjerzit, t cilin ju e bni t shprndar npr letraduke prezantuar dika, por duke fshehur shumicn.

N t vrtet nj grup prej tyre jan ata qpshtjellojn gjuht e tyre kur e lexojn librin (pr tshtrembruar kuptimin) kshtu q ju t mendoni seajo (shprehje) sht nga libri, por ajo nuk sht ngaHbri (i vrtet); madje thon: 'Kjo sht nga Allahu'.Ata, duke qen t vetdijshm, thon gnjeshtra prAllahun. S'sht e drejt dhe nuk i takoi asnj njeriuq Allahu t'i ket dhn librin, urtin dhepejgamberllkun (profetsin) e pastaj ai t'u thotnjerzve: "Bjuni robr t mi (e adhuromni mua) ejo t Allahnt."


O ithtar t librit, juve ju erdhi i drguari Yn,q ju sqaron shum nga ato q fshihnit prej librit..


BESIMI NE PROFETET

Besojme se Allahu aze ve xhele i ka drguarnjerzimit profet (pejgamber, t drguar).

T drguar, q ishin lajmtar prgzues ekrcnues, n mnyr q njerzit pas drgimit tprofetve

te mos ken fakte (arsyetim) para Allahut.Besojm se profeti i par sht Nuhu alejhi

selam dhe i fundit Muhamedi alejhi salatu eselam.Per kt Allahu thot n Kuran:

Ne t frymzuam ty (o Muhamed) me shpalljesikur e patm ftymzuar Nuhun dhe pejgamberet pastij.

Muhamedi nuk ka qen babai i asnjrit prejburrave tuaj, por ai ishte i derguar i Allahut dhe vule t gjith pejgamberve.


E m i lavdishmi profet sht Muhamedi, pastajIbrahimi, Musai, Nuhu dhe Isai alejhimu selam, ketajan t veuar n ajetin kuranor:

(Kujtohu) kur ne e morm (me betim) prejpejgamberve premtimin e tyre, edhe prej teje, prejNuhut, Ibrahimit, Musait, Isait birit t Merjemes, pramorem prej tyre bes t forte.

Besojm dhe jemi t bindur se sheriati-ligji me tcilin ka ardhur Muhamedi alejhi selam, i prfshinligjet e pejgamberve t cekur m lart:

Ai u prcaktoi juve pr fe at q i pat prcaktuarNuhut dhe at q Ne t shpallm ty dhe at me sepatm porositur Ibrahimin, Musain dhe Isain. (iporositem): Ta praktikoni fen e drejt e t mospraheni n t.

Besojm se t gjith profet-pejgambert jannjerz, krijesa, dhe se nuk kan asnj cilsi t ZotitXhele shanuhu. Keshtu i prshkruan Zoti n Kuranfjalt e Nuhut, q ia thot popullit t vet:


Une nuk ju them juve se tek un jan depot eAllahut, as nuk ju them se un e di t fshehtn, as nukju them se un jam engjll.

E Zoti gjithashtu e porositi Muhamedin - qsht profeti i fundit- q ti thot popullit t vet:

Nuk ju themjuve se tek un jan depot e Allahut,as nukju themjuve se unjam engjll.

E porosit t thot edhe keto:

Un nuk kam n dor pr vetn time as ndonjdobi, as ndonj dm, pos ka do Allahu.

Dhe me pastaj:

Un nuk kam n dor mundsin q t'jua largojdmin as t'ju sjell dobi. Thuaj sht e vrtet se muanuk m mbron askush prej (denimit t) Allahut, dheprve Tij un nuk gjej mbshtetje tjetr.

Besojm se profetet jane robr t Zotit si tgjithe njerzit, vetem se Zoti i ka nderuar me


frymezim. Zoti Xhele shanuhu i pershkruan ata neKuran si robrit e Vet, t cilt e adhurojne Allahun neformen dhe ne shkallen me t larte t adhurimit. ThotAllahu pr profetin e par Nuhun:

Pasardhes t atyre q i bartm (i shpetuam) sebashku me Nuhun (bhuni mirnjohes). Vrtet aiishte rob shume falenderues.

E per t fundit, Muhamedin alejhi salatu veselam, thote:

Ai q i shpalli Furkanin (Kuranin, dallues t svertets nga e paverteta) robit t Tij (MuhamedU) qt bhet pejgamber i bots (keshillues), sht imadhruar.

Pr profett e tjer thote:

Rikujto roberit tane Ibrahimin, Isakun, Jakubin,q ishin t fort ne zbatimin e detyrave dhelargpames n fe.

"Dhe kujto robin ton t fuqishm (ne fe e trup)Davudin , ai vertet gjithnje i drejtohej Allahut.

E thote per Isain:


Ai (Isai) ka qen vetem nje rob, t cilin e bempejgamber dhe e bme shembull t jashtezakonshmsi pervoj pr beni israilt. (bijt e Izraelit).

Besojm se Allahu xhele shanuhu (shpalljen) efundit ia ka zbritur Muhamedit alejhi selam dhe e kabere at profet per mbar njerzimin: kt e kuptojmenga fjala e Allahut:

Thuaj (Muhamed): "O ju njerz ! Un jam iderguari i Allahut pr t gjith ju, Allahut, q vetm iTij shte sundimi i qiejve e i Tokes, s 'ka t adhuruartjeter pos Tij. Ai jep jet dhe ai jep vdekje, pra besoniAllahun dhe t derguarin e Tij, pejgamberin epashkolluar, q beson Allahun dhe shpalljet e Tij,ndiqni rrugn e tij q t gjeni t vertetn.

Besojm se sheriati-ligji i Muhamedit Sallahualejhi ve selam, esht feja islame , t ciln Zoti xheleshanuhu deshi dhe e beri fe per roberit e Tij dhe nukpranon prej askujt fe tjetr pos Islamit.


Feja e vetme e pranuar tek Allahu shte Islami.

Sot prsosa pr ju fene tuaj, plotsova ndaj jushdhuntine Time, zgjodha per ju Islamin fe.

E kush kerkon fe tjetr pervef fes islame, atijkurrsesi nuk i pranohet dhe ai n boten tjetr eshtnga t shkatrruarit.

Mbas ketyre argumenteve t Kuranit mund tperfundojm lirisht se, ai q mendon se ndonje fetjetr pos Islamit sht e pranuar tek Allahu psh. sifeja e krishtere ose hebraike, endonj tjeter, ai eshtpabesimtar-qafir dhe besimin e ka t kot.

Gjithashtu mund t perfundojm q, ai q mohonfene e profetit ton, Muhamedit- Islamin, ka mohuart gjith profett, bile edhe profetin q e beson, sepset gjithe profett frymzimin e kan prej nj burimidhe ata jane vellezr q t gjith, prandaj ai qmohon nj, i ka mohuar t gjithe.

Kt e vrtton Kurani kur flet pr Nuhun dhepopullin e tij. Aty tregohet se populli i tij prderisa ekan genjyer Nuhun dhe nuk e ka besuar at pr


profet, ather, i numrohet sikur t'i ket gnjyer e t'iket mohuar t gjith profett. I thot Zoti xheleshanuhu:

"Populli i Nuhut gnjeu t drguarit. " N njajet tjetr thot:

S'ka dyshim se ata q nuk besojn Allahun dhe tdrguarit e Tij, dshirojn t bjn dallim n mesAllahut dhe t drguarve t Tij e thon:

"Ne i besojm disa e nuk i besojm disa t tjer"e mes ktij duan t marrin njrrug. T tillt janpabesimtar t vrtet, e Ne pr pabesimtart kemiprgatitur dnimin nnmues.

Besojm se profeti Muhamed sht i fundit dhese nuk do t ket Profet pas tij dhe ai q thot se, unejam profet ose i beson dikujt q thot se jam profet,ai shte pabesimtar-qafir, sepse Profeti yne,Muhamedi alejhi selam, ka thn se sht profeti ifundit.


Besojm se Muhamedi alejhi selam ka lne pasvetes kater kalife(1), t cilet e kan zvendsuar atpas vdekjes dhe se ata e kan zbatuar Islamin nepushtet ashtu si Pejgamberi alejhi selam.

I pari i ktyre kalifve, njheresh me i vlefshmi em i miri kalif, ka qen Ebu Bekri, pastaj vijnOmeri, Othmani dhe ne fund Aliu. Ata sipas radhitjesse tyre n pushtet, jan radhitur edhe sa i prketvlers s mirsis, edhepse s'ka dyshim q t katrjan t mir, bile jan njerz m t mir n bot pasPejgamberit alejhi selam, mirpo ata pak a shumdallohen n mes tyre , radiallahu anhum.(2)

Besojm se tgjith shokt e Pejgamberit alejhiselam jan me shkall dhe kan vler t mueshme,por vijn pas atyre t katrve q i prmendm mlart".

Besojm se ky popull(3) sht populli m i mirdhe m i dobishm, edhe m i ndershmi tek Zotixhele shanuhu, kt e vrteton fjala e Allahut:

(1) Kalif sht i pari i muslimaneve, q udhheq popullinne aspektin fetar dhe politik. Te njejtin rol e luanpothuaj edhe Sulltani.

(2) Kjo shprehje perdoret ne shenj nderimi pr shoket e

pejgamberit alejhi selam. N gjuhen shqipe do tethot: kenaqsia e Zotit qofte mbi te ose mbi ta.

(3) Me fjaln popull quajm t gjith njerzit pjestar t

fes Islame, pa dallim kombi, gjuhe, ngjyre etj.40


Ju jeni populli m i dobishm, i ardhur pr tmiren e njerzve , t urdheroni per t mir, t ndaloninga veprat e keqija dhe t besoni Allahun.

E m t mirt e ktij populli jan sehabt, shokte Profetit alejhi selam, pastaj vijn shokt e shokvet tij, dmth. brezi i dyt pas Profetit, e pastaj vijnbrezi i tret, e kshtu me radh.

Edhe sot e ksaj dite, po edhe m von do t ketnjerz q ndjekin rrugn e t parve tan, t Profetitalejhi selam e t shokve t tij.

Mendojm se gabimet q kan br shokt ePejgamberit alejhi selam, jan gabime t vogla, dhese ato gabime nuk i kan br me qllim, por duke ekrkuar t vrtetn, e ne si mysliman duhet theshtim, t mos merremi me ato gabime, port'uaprmendim t mirat q i kan pasur, sepse ata i kalevduar Allahu me Kuran (si shembull pr ne):

Nuk jan t barabart prej jush ata q dhannga pasuria e tyre dhe luftnan para lirimit, sepse ttillt kan vler m t madhe nga ata q dhan dhe


luftnan pas, por t gjithve Allahu u premtoi tmirat.

Edhe ata q kan ardhur pas tyre e thon: "Zotiyn, falna ne dhe vllezrit tan, q u pajisen mebesimin para nesh dhe mos lejo n zemrat tonafarurrejtjeje ndaj atyre q besuan; Zoti yn Ti je i bute,Mshirues"


BESIMI NE DITN E GJYKIMITBesojm n Ditn e Gjykimit, at dit kur do t

ngjallen t gjith njerzit pr t dhn llogari paraAllahut pr veprat q kan br n kt bot e pastajdo t shkojn disa n Xhenet e disa n Xhehenem.

Pra, Allahu xhele shanuhu pasi t shkatrrohetkjo bot, i ngjall njerzit prap, pasi t ket dhnIsrafili: shenj me sur pr ringjallje.

Dhe i fryhet surit (boris) dhe bien vdekur 'kaka n qiej dhe ka ka n Tok, prve atyre q doAllahu (t mos vdesin), pastaj i fryhet atij herntjetr, kur at q t gjith t ngritur e presin(urdherin e Zotit).

Pastaj do t ngrihen njerzit prej varreve pr tdal para Zotit, t xhveshur, t zbathur, t pabrsynet, ashtu si kan lindur:

Ashtu sikundr e kemi filluar krijimin (tuaj), erikthejm. Ky sht obligimi yni, e ne e bjm kt.

Dhe pasi t ringjallen njerzit, atyre ushprndahen fletushka (apo libra), ku jan tshenuara t gjitha veprat e njeriut. Kto fletushka

43


dikujt i jipen nga ana e djatht, e dikujt nga e majta epastaj:

E per sa i perket atij q i jepet libri i vet nga edjathta, ai do t llogaritet me nj llogari t leht. Dot kthehet te familja e vet i gezuar, kurse prsa iprket atij q i jipet libri i vet pas shpins (nga emajta) ai do t'i ndjell vetes shkatrrim dhe do thyj n zjarr t ndezur.

Secilit njeri i kemi ngjeshur n qaf fletushkn(shenimin pr veprimin e tij) e n Ditn e GjykimitNe do t'ia prezentojm atij librin e hapur. Lexolibrin tnd, mjafton t jesh sot vet llogarits ivetvets.

Atje ndodhen peshojat, t cilat do t vlersojnveprat e njeriut, sa ka br mir e sa keq; Zoti askujtnuk i bn t padrejt; kado q t ket br, do tagjej:


E kush punoi ndonj t mir q peshon sa njgrim, at do ta gjej. E knsh punoi ndonj t keqe,q peshon sa nj grim, at do ta gjej.

E kujt i peshojn m rnd peshojat (veprat emira), atajan t shpetuarit.

Ndrsa atyre q u peshojn leht peshojat(veprat e mira) atajan q humbn vetveten dhe jann xhehenem prgjithmon.

Zjarri do t'ua djeg atyre jytyrat dhe do t dukenshum t shmtuar brenda tij.

Kush vjen me nj (pun) t mir, ai (n Ditn eGjykimit) shprblehet dhjetfish, e kush vjen me(veper) t keqe, ai ndeshkohet vetem pr t. Atyrenuk u bhet e padrejt.

Kur te ringjallen njerzit n Ditn e Gjykimit, tzhveshur e t zbathur, q t gjith do t gjenden nnj shesh, dielli do t'u afrohet mbi kokat e tyre, do t


bhet vap shum e madhe, e padurueshme, secili dot ndiej vapn sipas veprave q i ka br. Aq imadh do t jet mundimi pr njerzit saq nuk do tmund ta durojn dhe vet do t duan q sa tn par t'ubhet llogaria, pavarsisht se ku do t shkojn, nXhenet apo n Xhehenem. Do t mendojn se asXhehenemi nuk shte m i mundimshm e m ivshtir, mendojn se atje do t qendrojn disa vjet epastaj do t shkojn te Ademi alejhi selam e do t'ithon atij:

"Ti je babai Yn, krko prej Zotit q t na bjllogarin se nuk mund t qendrojm ktu t ktill".Ademi iu pergjigjet: Nuk guxoj t kerkoj nj gj ttill nga Allahu, sepse Ai sot sht shum ihidhruar, dhe nuk kam guxim t kerkoj njndermjetsim t till, por shkoni te Nuhu, se ndoshtaai ju ndermjeteson te Zoti xhele shanuhu.

Ather njerzit shkojn te Nuhu alejhi selam.Krkojn prej tij ndrmjetsim te Zoti si kerkuan tekAdemi, mirpo edhe Nuhu alejhi selam iu prgjigjetnjsoj dhe i drejton tek Ibrahimi alejhi selam, eIbrahimi alejhi selam i drejton te Musai alejhi selam,kurse ky i drejton tek Isai alejhi selam, e Isai i drejtonte Muhamedi alejhi selam, pra q t gjith e heqinbarrn nga vetja, po pejgamberi yn, Muhamedialejhi selam, pranon q t ndrmjetsoj tek AllahuXhele shanuhu, n mnyr q t filloj gjykimi i


njerzve, e Allahu xheleshanuhu i prgjigjetndrmjetesimit t tij dhe jep lejen pr fillimin egjykimit".

Gjithashtu pejgamberi yn alejhi selamndrmjetson pr ata mysliman q kan hyr nXhehenem, qe t'i nxjerr Zoti prej Zjarrit.

E Zoti xhele shanuhu do t nxjerr shum njerzprej Xhehenemit nga mshira e Tij.

Atje, n botn tjetr, ekziston nj pus i madh, iProfetit ton alejhi selam, ujt e t cilit sht m ibardh se qumshti, m i mbl se mjalti. Ai pus,burim sht i gjat nj muaj, ecje dhe po kaq i gjer.Kush pi prej tij nj her, ate nuk do ta marr etjakurr m.

Mbi Xhehenem gjendet ura e Siratit. Ata q janpr Xhehenem, nuk mund ta kalojn at ur kurrsesi,por trhiqen drejt zjarrit, ndrsa myslimant do takalojn at, por n mnyra t ndryshme, sipasveprave q kan br.

Dikush prej tyre do ta kaloj shpejt si vettima,t tjer me shpejtsin e ers, ndonj tjetr si zogu ekshtu me radh derisa t vij dikush qdo takalojduke u hequr rrshqanas. Gjat asaj kohe Pejgamberialejhi selam qndron permbi ur dhe e lut Zotin pandrprer q t'ia shptoj popullin- (ymetin).

Pra, ne si mysliman, besojm n t gjitha ktogjra q u prmenden, i besojm do lajmi q na ka


dhn Kurani ose Profeti alejhi selam, q ka t bjme botn tjetr.

Besojm se Profeti alejhi selam do tndrmjetsoj te Zoti pr ata q jan pr Xhenet, qt hyjn n t sa m par.

Besojm n Xhenetin, parajsn dhe nXheheneminferrin. Xhenetin Zoti xhele shanuhu eka prgatitur pr besimtart mysliman, t cilt ebesojn Zotin dhe pejgamberin e Tij, ashtu si i kaurdhruar Zoti xhele shanuhu. Xheneti ka aq t mira,sa q syri i njeriut nuk ka par kur t mira t tilla, asveshi i tij nuk i ka dgjuar m par, bile njeriu as memend s'ka mundur ta marr se mund t ket t mira ttilla. Thote Allahu, kur e prshkruan Xhenetin:

Pra, pr ata q kan vepruar (mir) nuk diaskush pr at knaqsi (te zemrs e t shpirtit), q usht caktuar atyre si shprblim.

Xhehenemin q sht vend mundimi e dnimi,Allahu xhele shanuhu e ka prgatitur prpabesimtart, mizort; n t ka ndshkime t vshtirasaq njeriu as q mund t'i marr me mend:


Ne kemi prgatitur pr pabesimtart zjarr dhemuret e tij (te flaks) i rrethojn ata, e nse krkojnshptim, ndihmohen me nj uj si katran, q przhitfytyrat; e shmtuar sht ajo pije, dhe vend i keqsht ai.

Xheneti e Xhehenemi qysh tash jan t krijuara,dhe ata nuk do t zhduken kurr, do t jenprgjithmon, si Xheneti pr besimtart, ashtu edhexhehenemi pr pabesimtart:

Kush i beson Allahut dhe bn vepra te mira, Ai eshpie at n Xhenete, npr t cilat rrjedhin lumenj,aty do t jen gjithmon e kurr pa kputur. Allahu ika dhn atij furnizimin e mir.

Allahu i ka mallkuar pabesimtart dhe pr ta kaprgatitur zjarr t ndezur fort. Aty do t mbetenprgjithmon dhe nuk do t gjejn knd q ti mbroj


ose t'i ndihmoj. Ditn kur fytyrat e tyre do t sillenn zjarr e tthon: "Te mjert ne, ta kishim adhuruarAllahun e ta kishim respektuar te drguarin".

E pr sa u prket banorve te Xhenetit, ne jemi tlejuar q t dshmojm pr ata q i ka prmendurKurani ose Syneti(1), pavarsisht nse i ka prmendurme emra apo me cilsi.

Nga ata t cilve u sht garantuar Xheneti meemr jan: Ebu Bekri, Omeri, Othmani, Aliu e disat tjer.

Nderkaq, me cilsi, ne dshmojme se dobesimtar do t shkoj n Xhenet, por pa u veuar meemr.

Edhe sa i prket Xhehenemit, mund t pohojmse ata q i ka prmendur Kurani ose Syneti do t jenn Xhehenem. Si Firauni, Ebi Luhebi, Amr BinLuhaj etj.

Por dshmojm po ashtu se do pabesimtar epoliteist do t hyj n Xhehenem.

Besojm q secili do t provohet n varr at natq do t vdes, secilit, nga ana e engjjve, do t'ibhen kto tri pyetje:

1 - Kush sht zoti yt?2 - Cila sht feja jote?3 - Cili sht pejgamberi yt?

(1) Fjala e Pejgamberit.


Myslimanit do t'i mundesoj Allahu q tpergjigjet:

Allahu i forcon ata q besuan n fjaln e fort (tmir), n jetn e ksaj bote, edhe n botn tjetr.

I forcon me fjal t fort, dmth. ua mundson t'upergjigjen atyre pyetjeve, pra besimtari pergjigjet:

1 - "Zoti im sht Allahu"2 - "Feja ime sht Islami"3 - "Pejgamberi im sht Muhamedi"Pabesimtari nuk mund t prgjigjet por do t

thot: "Nuk e di, i kam dgjuar njerzit duke thndika, e kam thn edhe un".

Pastaj, pas ketyre prgjigjeve varri i myslimanitdo t jet si nj kopsht i Xhenetit, ku do t ketshum knaqsi.

Te cilve, duke qen t pastr, engjejt ua marrinshpirtin, duke u thn "Selamun alejkum" - gjettshptimin, hyni n Xhenet, pr hir t asaj qvepruat".


Ndrsa varri i pabesimtarit e i mizorit do t jetnj grop prej gropave t Xhehenemit, n t do tket dnim t dhembshm:

E sikur t'i shihje mizort kur jan n agoni tvdekjes, engjjt kane shtrir duart e veta (mendshkim) e (u thon): "shptoni, pra vetveten (nsemundeni) ".

"Tash prjetoni dnimin e turpshm pr shkak sethoshit t pavrtetn pr Allahun, dhe, ndajargumenteve t Tij, keni qen kryene".

Prpos ktyre ajeteve t Kuranit q u permendnm lart, ka edhe hadithe t shumta q flasin pr gjithato q cekm deri m tani. sht e detyrueshme prdo besimtar q t besoj n shtjet e fshehta qkan prmendur Kurani e Syneti, si jan Xheneti,Xhehenemi etj. Poashtu nuk duhet t prsiasim rrethgjrave t asaj bote, sepse ato nuk mund tkrahasohen me gjrat e ksaj bote. Atje sht nj jettjetr, prandaj edhe ngjarjet e ndodhitjan fare ttjera. Ne si mysliman i besojm t gjitha ato pa farkundershtimi.

Allahu na ndihmofte!


BESIMI N KADA DHE KADER(PARACAKTIMIN E ZOTIT)

Besojm n paracaktimin e Allahut, n kaderin etij, fardo qoft i mir a i keq.

Kaderi ka katr shkall:Shkalla e par: DITURIA- Besojm seAllahu

xhele shanuhu di do gj, di 'ka ndodhur, 'do tndodh, edhe po t ndodhte ka s'ka ndodhur, si dot ndodhte, pra Dituria e Tij sht e pakufizuar. Ai eka diturin e plot, nuk ka nevoj pr ta shtuar, por asnuk harron asgj.

Shkalla e dyte: SHNIMI- Besojm se AllahuXhele shanuhu ka shnuar do gj n LEHVIMAHFUDH, n t sht regjistruar do gj q do tndodh deri n Ditn e Gjykimit.(1)

A nuk e ke ditur se Allahu di ka ekziston n qielle n Tok, e tr ajo sht e shenuar n libr; ajo prAllahur sht shum leht"

Shkalla e tret: DSHIRA, PLQIMI- Besojmse do gj q ekziston n qiej e n Tok sht memshirn dhe me plqimin e Allahut. Pa dashtur

(1) Esht tashm nj dukuri e njohur impresionimi dheruajtja e figurave n hapsir.


Allahu dhe pa u pajtuar Ai, s'mund t jet dhe as tndodh asgj.

Shkalla e katrt: KRIJIMI- Besojm se Allahu:

sht krijues i do sendi dhe Ai sht mbikqyrsndaj do gjje; vetm tek Ai jan elsat e qiejve e tToks, ndrsa ata q nuk i besuan argumentet eAllahut, t tillt jan ata t dshtuarit.

Kto katr shkall ose faza t kaderit prmble-dhin do gj q ndodh nga ana e njeriut qofshin fjalato a vepra, q t gjithajan t njohura pr AllahunXhele shanuhu, t shnura q m par:

Pr at nga mesi juaj, q dshiron t gjendet nt vrtetn, po ju nuk mumdeni vetm nse dshironAllahu, Zoti i botve.

E sikur t dshironte Allahu, ata nuk do tmbyteshin, por Allahu punon ka dshiron.

E sikur t donte Zoti yt, ata nuk do t bnin at(armiqsi), po ti lri ata me ato trillime.


Allahu ju krijoi ju dhe at q punoni.Mirpo, me tr kt q tham, ne besojm dhe

jemi t bindur se njeriu sht i lir n vepra, kt edshmojn shum shtje:

S pari: Urdhresat dhe ndalesat q i drejton Zotinjeriut. Sikur njeriu t mos ishte i lir, do t ishte njngarkim i madh pr t me ato gjra q s'ka mundsifi mbaj, sepse si sht e mundur q nieriu t mosjet i lir t veproj ka t doj dhe n t njjtn kohf i drejtohen atij urdhresa e ndalesa? Kjo sht epalogjikshme dhe nj gj e ktill nuk mund tndodh nga Allahu.

S dyti: N shum vende n Kuran e n Hadithlavdrohet bamirsi pr veprat e mira q ka ber, dheofen - dohet e poshtrohet keqbrsi pr veprat ekqija q ka br. E sikur t mos ekzistonte dshira enjeriut pr vepra dhe mundsia q ai t zgjedh, edhelavdrimi edhe dnimi do t ishin t padrejt, eAllahu Xhele shanuhu sht i zhveshur nga njveprim i till (i padrejt).

Se treti: "Allahu i Lartmadheruar ka drguarprofete".


"T drguar q ishin lajmtar prgzues ekrcnues, n mnyr q njerzit pas drgimit t(profetve) t mos ken fakte (arsyetim) paraAllahut". Dhe sikur njeriu t ishte i detyruar tveproj, drgimi i profetve do t ishte i kot, sepseqllimi kryesor i drgimit t tyre te njerzit sht qt'ua shpjegojn atyre (njerzve) t mirn t keqn dhepastaj ata t zgjedhin ciln t duan.

S katrti: do krijes gzon liri nveprimtarin e vet t prditshme, psh. ulet kur tdoj, ngrihet kur t doj, del, hyn, ha, pi, gjithka bnsipas dshirs s vet, dhe sht i bindur plotsisht senuk e detyron askush t bj dika me dhun, bile edallon fort mir lirin nga dhuna. P.sh., sikur t'ikrcnohej dikush se ose duhet te pij alkool ose dota vras, ai do t pij alkool, sado q e ndien se shti detyruar pr at vepr, q nuk do ta bnte po t mosishte i detyruar. Bile edhe Sheriati e dallon veprimine njeriut kur sht i lir nga dhuna, dhe pr nj veprq bn kur sht i detyruar nga dikush, pra me dhun,si tham m lart pr pirjen e alkoolit me krcniminse do t vritet.

Pr nj vepr t till n raste t tilla, Sheriati nuke dnon njeriun; po ta kishte br me dshir, padhun, pr nj vepr t till do t dnohejkategorikisht.


Pra, shihet qart se nuk ka arsye pr mkatarinq t thot se ka vepruar keq sepse Allahu i kaparacaktuar nj gj t till, ia ka br kader.

Ne do fi thoshim atij, nga e ditka se Allahu ipasksh paracaktuar nj gj t till dhe pse nuk anoinga veprat e mira e t thoshte se ia ka paracaktuarZoti, por shkoi nga e keqja, prderisa si e mira si ekeqja jan t fshehura n diturin e Zotit xheleshanuhu dhe askush nuk di derisa t ndodh.

Gjithashtu, atij q mbrohet duke thn se i shtparacaktuar kshtu, i themi se sikur nj person tishte nisur pr n Meke dhe dikush t'i tregonte se prn Mek ka dy rrug, njra e rrezikshme dhepasigurt, e tjetra e sigurt, ai sigurisht do t shkonterrugs s dyt, sepse nuk sht normale t merrterrugn e par e t thoshte se Allahu ia ka paraaktuarkt. Po t bnte nj gj t till, njerezit do tamerrnin pr t mendur.

Gjithashtu, po fi jepej rasti njeriut t zgjidhtenga dy vende pune, njri prej t cilve sht m imir dhe m i leht , sigurisht do ta zgjidhte pikrishtvendin e mir t puns. E pra si sht e mundur qpr botn tjtr ta zgjedh punn, veprn m t dobtdhe pastaj t arsyetohet se Zoti ia paskshparacktuar?

Gjithashtu, sikur ta kishte goditur ndonjsmundje, nuk do t linte mjek pa krkuar n mnyr

57


q t shrohet, do t'i prballonte dhembjet eoperacionin. E pse nuk bn nj gj t till prt'ishruar smundjet e zemrs q sht mbushur memkate?

Duhet ditur nj gj se sherri nuk i mvishet Zotitt madhruar nga mshira dhe urtsia q ka. Kt evrteton Profeti alejhi salatu ve selem kur thot nnj hadith:

E keqja nuk t mvishet Ty ( O ZOT).Mirpo, paracaktimet (kaderet) e Zotitnganj-

her prbjn dika, q njeriut i duket se sht keq,pr shembull, dmet q u bhen t mbjellave sithatsia, smundjet e ndryshme, varferia etj, jan tkqija n nj an, mirpo, n ann tjetr, e mira e tyresht m e madhe, sepse ato jan ndr shkaqet qnjeriu t kthehet tek Zoti e ta kujtoj se ai dm q eka goditur e ka goditur pr shkak t veprave te kqijaq ka br, dhe t largimit t tij nga rruga e Zotit.

Nj shembull tjetr: prerja e dors s vjedhsit,ndshkimi i atij q bn prostuticion, sht nj dmpr fajtort, rairpo n t njejtn koh sht mir prta, sepse tne ato denime i lajn denimet e prjetshmepr botn tjetr. Njkohsisht kjo sht e mir edhepr mbar shoqrin sepse kto dnime bjn q tsigurohet pasuria e njerzve dhe morali.


Ky besim n shtyllat e fes, pr t cilat folm derim tash, ka t mira e dobi t shumta pr

besimtarinPr shembull:Besimi n Zotin e Madhruar, n emrat dhe n

cilsit e Tij, bn q besimtari ta doj Zotin, tamadhroj At dhe m pastaj ti kryeje urdhrat e Tij,t largohet nga gjrat q ka ndaluar Ai. Ky veprimmystimanin e bn t lumtur n kt bot dhe n botntjetr. Kt e vrteton fjala e Allahut:

Kush bn vepr t mir, qoft mashkull osefemr, duke qen besimtar, Ne do t i japim atij njjet t mir (n kt bot), (e n botn tjetr) do t ujapim shprblimin m t mir pr veprat e tyre.

Besimi n engjjt, meleqt, bn q:t njihet Zoti xhele shanuhu si superfuqi dhe

krijues i njeriut dhe i do gjje;- t falnderohet Zoti pr kujdesin e Tij ndaj njeriut,duke krijuar krijesa t posame q t kujdesen pr t;- t'i duam engjjt, t cilt i bjn adhurim Zotit ashtusi krkon Ai dhe n t njjtn koh krkojn prejZotit falje pr besimtart.


Besimi ne librat e shenjt bn q:- t njihet mshira e Zotit, dhe prkujdesjea e Tij prnjerzit duke drguar do populli librin e shenjt qt jet edhe udhrrtys pr t;

t njihet urtsia, menuria e Zotit xhele shanuhu, iCili ka zbritur do libr me cilsit e veorit q iprshtaten popullit q i sht zbritur, dhe e ka brKuranin libr t fundit e t prshtatshm pr dopopull, pr do koh e pr do vend deri n ditn egjykimit.T falnderohet Zoti xhele shanuhu pr kto t mira.

Besimi n t drguarit, profett e Zotit, bnq:- T njihet mshira e Zotit dhe kujdesi i Tij, duke udrguar profet krijesave t Tij q t jen drejtuesdhe udhzues;- T falnderohet Zoti pr kt t mir q na kadhn;- T'i duam profett, t'i madhrojm e t'i lavdrojmashtu si e meritojn ata, sepse ata jan t drguarit eZotit, t cilt e kan kryer misionin e tyre nmnyrn m t mir dhe m t ndershme;

Besimi n Ditn e Gjykimit bn q:- T kujdesemi pr zbatimin e urdhrave t Zotit,duke krkuar knaqsin e Tij dhe t mirat e Tij nDitn e Gjykimit. Po ashtu t heqim dor nga ato qka ndaluar Zoti xhele shanuhu;


- T mos brengoset myslimani pr gjrat dhe t mirate ksaj bote, q i ikin duke krkuar t mirat eprjetshme n botn tjetr.

Besimi ne paracaktimin e Zotit, n kader, bn q:- T mbshtetemi plotsisht n Zotin xhele shanuhun kryerjen e do vepre;

- T ruajme qetsin e shpirtit dhe t zemrs, kadoq t ndodh, sepse besimtari e di q pa thn Zoti,s'mund t bhet asgj; e kjo bn q besimtari t jetdurimtar para do ndodhie, t jet i lumtur n jetn etij;

- T mos bhemi mendjemdhenj, kur t na ndodhndonj e mir ose t kryejm ndonj vepr me suksese t themi se kt e kreva me djersn e mundin tim,por t bhemi modest e ta dim se ajo e mir shtbr me dshirn e Zotit dhe si dhunti e Tij, prandajajo duhet t na detyroj ta falnderojm Zotin.- T mos mrzitemi e t mos brengosemi nse nukarrijm t realizojm ndonj dshir ose ta kryejmndonj pun, sepse e dim q ajo bhet me dshirn eZotit dhe vullnetin e Tij. Kt e dshmon fjala eAllahut xhele shanuhu.


Nuk ju godet ju asnj ndodhi dhe as n Tok(nuk ndodh asgj) q t mosjet e shnuar n librin ecaktuar (te Zoti), para se ta largojm Ne at. Me tvrtet ajo (gj) sht e leht pr Zotin. Kshtu q jut mos bheni monoton (t dshpreheni) pr at qnuk keni mundur ta realizoni. Dhe q t mosgzoheni pr at q ua ka dhn, (sepse) Allahu nuk edo mendjemadhin.

Allahu na i elnikost e na i bft tqndrueshme zemrat tona n Fen Islame, dhe na eshtoft besimin ton e na mshiroft me mshiren eTij t pakufishme!....


P R M B A J T J A

Hyrje 2 - 4

Besimi ne Allahun xheleshanuhu 5-22

Besimi neEngjejt 22 - 25

Besimi ne Librat e Shenjte 25 - 30

Besimi ne Profetet 31- 40

Besimi ne Diten e Gjykimit 41 - 50

Besimi ne Kada dhe Kader (Paracaktimin e

Zotit) 50 - 55

Te mirat dhe dobite e besimit 56 - 59

63


besimi i ehli sunnetit

Documents