besin-elementleri.pdf -...
TRANSCRIPT
![Page 1: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/1.jpg)
BESLENMENİN ÖNEMİ
BESİN GRUPLARI
BESİN ÖĞELERİ VE
BESLENME-SAĞLIK İLİŞKİSİ
![Page 2: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/2.jpg)
Beslenme, tüm canlıların yaşamını devam ettirebilmesi için vazgeçilemez
bir faaliyettir.
![Page 3: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/3.jpg)
![Page 4: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/4.jpg)
Doğumdan ölüme kadar ihtiyaç duyduğumuz şekillerde beslenmemiz gerekir
Beslenme " karın doyurmak veya çeşitli lezzetleri bir araya getirerek ve gereğinden fazla tüketerek gelişigüzel tokluk hissi uyandırmak "değildir.
![Page 5: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/5.jpg)
BROMATOLOJİBromatoloji, yunancadan köken alan bir terim olup, gıda/besin bilgisi anlamını
taşımaktadır.
Bromatoloji biliminin başlıca 2 amacı vardır:Toksik kimyasallarla kontamine olan
gıdaların tüketiminden kaçınılmasıGıdaların ve hammaddelerinin besinsel
değerlerinin kontrolü
![Page 6: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/6.jpg)
Genel olarak bromatoloji bilimi• Gıdaların güvenliğini,• Gıdalara sahtecilik yapılıp yapılmadığını,• Gıdaların ve gıda hammadde ve katkılarının
besin değerlerinin incelenmesini,• Ürünün etiket bilgilerine uygunluğunun
değerlendirilmesini,kontrol eder.Kısaca, gıdaların kalite kontrolünü kapsar
![Page 7: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/7.jpg)
DOĞRU BESLENME SAĞLIKLI GIDALARIN;
YETERLİ MİKTARLARDA
TÜKETİLMESİDİR
DENGELİ ORANLARDA
TÜKETİLMESİDİR
![Page 8: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/8.jpg)
İhtiyaç duyduğumuz besin maddelerini
içermelidir
Sağlığımızı riske sokacak
tehlikeler içermemelidir
Doğal, kalıntısız ve
katkısız olmalıdır
![Page 9: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/9.jpg)
İHTİYAÇ DUYDUĞUMUZ BESİN MADDELERİ
![Page 10: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/10.jpg)
BESİN MADDELERİ1.GRUP: Süt ve süt ürünleri
Süt,yoğurt,peynir,çökelek,süt tozu vb.
Protein, kalsiyum ve fosfordan zengindir. Çok iyi riboflavinkaynağıdır. Folik asit ve diğer B vitaminlerini içerir.
Yetişkinler: 2 porsiyon Çocuklar, gebe-emzikli kadınlar: 3-4 porsiyon
Günlük önerilen miktarlar
Besleyici değerleri
![Page 11: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/11.jpg)
2.GRUP: Et, tavuk, balık, yumurta
Sığır, koyun, kümes hayvanları, av hayvanları, balıklar,
Besleyici değerleri
Günlük önerilen miktarlar
Protein kaynağıdır, demir, çinko ve B vitaminlerinden (Riboflavin, niasin, B6, B12) zengindirler.
Yetişkin :2 porsiyonÇocuk, gebe, emzikli: 3 porsiyon
![Page 12: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/12.jpg)
3.GRUP: Taze sebzeler ve meyveler
Besleyici değerleri
Günlük önerilen miktarlar
Her türlü sebze ve meyveler
A vitamini, E, C, B vitaminleri,kalsiyum ve demirden zengindirler.
5-7 porsiyon
![Page 13: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/13.jpg)
4.GRUP: Ekmek ve tahıllar
Besleyici değerleri
Günlük önerilen miktarlar
Ekmek ve buğday, mısır, pirinç, makarna,bulgur vb. tahıllar, baklagiller
Karbonhidrattan zengindirler. Az miktarda protein içerirler.B12 dışındaki tüm B vitaminlerinden zengindirler.
3 orta dilim ekmek,2/3 çay bardağı pirinç veya makarna4-6 porsiyon
![Page 14: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/14.jpg)
Bu besin maddelerinin vücudumuza ihtiyaç duyulduğu kadar alınmasına yeterli ve dengeli
beslenme denmektedir.Dengeli ve yeterli beslenmede her zaman
hedef çeşitli gıdalarla beslenmektir.
![Page 15: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/15.jpg)
Günlük mönümüzde bulunması gereken besin grupları, tüketilme sıklığı ve oranları göz önünde bulundurularak besin piramidinde gösterilmiştir.
Besin piramidi ,sağlıklı ve yeterli beslenme diyetinin yapı taşlarını içerir.
![Page 16: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/17.jpg)
Obezite ya da halk arasında bilinen adıyla aşırı şişmanlık, vücutta fazla miktarda yağ
birikmesi sonucu ortaya çıkan ve mutlaka tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır
![Page 18: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/18.jpg)
Obezite nedeniyle çocuklarda ve gençlerde de; • yüksek tansiyon, • karaciğer yağlanması, • uykuda solunum durması,• iskelet ve kas hastalıkları • diyabet,
gibi hastalıklar görülebilmektedir
![Page 19: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/19.jpg)
Boya göre uygun beden ağırlığı korunmalıdır
Yeterli ve dengeli beslenmekgereklidir
BESLENME-SAĞLIK İLİŞKİSİ
![Page 20: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/20.jpg)
Diyette tüketilen yağ miktarıkısıtlanmalıdır
Aşırı tuz tüketiminden kaçınılmalıdır
Basit şeker alımı azaltılmalıdır
![Page 21: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/21.jpg)
Günlük fiziksel aktivite arttırılmalıdır
Sigara içilmemelidir
Alkol kullanılmamalı veya en aza indirilmelidir
![Page 22: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/22.jpg)
Her yaş döneminde yeterli miktarda kalsiyum alımına özen gösterilmelidir
Her gün en az beş porsiyon sebze ve meyvetüketilmelidir
![Page 23: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/23.jpg)
FİZİKSEL AKTİVİTE Oksijen alımı ve kalpten kan akımı hacmini arttırır
Belirli oksijen alımında kalp atım hızı artar
Metabolizmayı hızlandırır
Şişmanlığı önler
![Page 24: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/24.jpg)
Kas gücünü arttırır
Osteoporoz oluşumunu önler
Kan basıncını düşürür
Kalp kasının gücünü arttırır
![Page 25: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/25.jpg)
Kalple ilgili hastalık ve ölümleri azaltır
HDL’nin LDL’ye oranını artırır
![Page 26: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/26.jpg)
DİYETETİK VE DİYABETİK BESİNLER
Düşük enerjili gıda: Katı gıdalarda 100 gramında40 kcal’den az, sıvı gıdalarda 100 mL’de 20kcal’den az enerji içeren gıdalardır
Enerjisi azaltılmış gıda: Orijinal gıda veya benzeri ürüne kıyasla enerji değeri en az %25 oranında azaltılmış gıdalardır
![Page 27: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/27.jpg)
BESİN ELEMENTLERİ1. Proteinler
2. Yağlar
3. Karbonhidratlar
4. Vitaminler
5. Mineraller
6. Su
![Page 28: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/28.jpg)
Organizmadaki fonksiyonlarına göre
• Koruyucu ve onarıcı besin elementleri (Proteinler, mineraller, su, vitaminler)
• Enerji sağlayan besin elementleri (yağlar, karbonhidratlar, proteinler)
• Katalizör besin elementleri (vitaminler, mineraller, su)
![Page 29: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/29.jpg)
Kimyasal yapılarına göre;
• Organik besin elementleriProteinlerYağlarKarbonhidratlarVitaminler
• Anorganik besin elementleriSuMineral maddeler
![Page 30: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/30.jpg)
1. PROTEİNLER
Hücrelerin ve metabolik tepkimeleri katalize eden enzimlerin ve bazı hormonların yapıtaşı proteindir.
Proteinlerin yapıtaşı amino asitlerdir.
![Page 31: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/31.jpg)
Büyüme için elzemdirler
İnsan vücudu bazı amino asitleri sentezleyemediği için proteinler mutlaka yiyeceklerle alınmalıdırlar
Günlük gereksinimÇocuklarda 2-2.5 g/kgGençlerde 1.5-2 g/kgYetişkinler için 1 g/kgGebe ve emzirenlerde 2 g/kg’dır
![Page 32: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/32.jpg)
PROTEİNLER;vücut dokularının yapımı ve onarımında
kullanılır enzim ve hormonların bileşimini oluştururVücuttaki asit-baz dengesinin sağlanmasında
tampon görevi yaparkromozom ve genlerin yapısına girerkasların kontraksiyonunda rol oynarkanda antikorlar meydana getirirSütün bileşimine girer
![Page 33: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/33.jpg)
Proteinlerin yapıtaşı amino asitlerdirEndojen amino asitler: Organizmatarafından sentezlenebilen amino asitlerdir(glisin, alanin, sistin, sistein, serin, aspartikasit vb.)Eksojen amino asitler: Organizmada Ndengesini sağlayan ancak vücut tarafındansentezlenemediği için dışarıdan alınmasıgereken amino asitlerdir. 8 adettir. Bunlar;
- Valin - Lösin -İsolösin - Metiyonin- Treonin -Lizin -Fenilalanin - Triptofan***Arginin ve histidin çocuklarda esansiyeldir
![Page 34: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/34.jpg)
• Tüm eksojen amino asitleri uygun orandaiçeren proteinlere “tam proteinler”denilmektedir
• Proteinlerin yapılarıda bulunan a.a miktarıve tipi onun biyolojik değerini büyükoranda etkiler
Organizmada alıkonan NBiyolojik değer:------------------------------------
Sindirim kanalından emilen NYumurta akı proteinlerinin biyolojik değeri
100 olarak kabul edilir
![Page 35: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/35.jpg)
2. YAĞLAREn çok enerji veren besin öğesidir.
Vücutta adipoz dokuda depolanırlar ve gerektiğinde enerji için kullanılırlar.Hücre membranı ve sinir hücreleri için gereklidirler.
![Page 36: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/36.jpg)
Yağların başlıca fonksiyonları;- Doku ve organların yapısına girer- Enerji kaynağıdırlar- Esansiyel yağ asitlerinin ve yağda eriyen
vitaminlerin (A, D, E, K) vücuda alınmasınısağlarlar
- Vücudu dış etkilerden korurlar- İç organları sarsıntı ve şiddetli hareketlerde
destekler
![Page 37: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/37.jpg)
Besinlerde bulunan yağlar doymuş ve doymamış yağ asitleri olmak üzere iki grupta toplanır.
*Doymuş yağ asitleri tereyağı,et,süt vb.bulunan hayvansal kaynaklı yağlar
*Doymamış yağ asitleri zeytinyağı,ayçiçek yağı,fındık yağı vb. bitkisel kaynaklı yağlar
![Page 38: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/38.jpg)
Doymamış yağ asitlerinden F vitamini olarak adlandırılan
- Linoleik asit- Linolenik asit
- Araşidonik asitinsan vücudu tarafından sentez edilemez ve
gıdalarla alınması gerekir.Bu yağ asitlerine “eksojen yağ asitleri” denir
![Page 39: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/39.jpg)
ÇOKLU DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİ
Omega - 3 Omega - 6
BalıkKanola yağıSoya yağıFındık yağı
Mısırözü yağıAyçiçek yağıSoya fasulyesi yağı
Tekli doymamış yağ asiti Zeytin yağı (oleik asit)
![Page 40: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/40.jpg)
ÇOKLU DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİNİN İNSANDA ETKİSİ
Kan kolesterol düzeyini düşürürler.
Doymamış yağ asitlerinin alımının artması koroner arter hastalığı riskini azaltır
![Page 41: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/41.jpg)
İnsan bedeninde sentezlenmezler.
Prostoglandinlerin sentezi için öncüdürler
Hormon özelliği gösterirler
İşlem gördüğü dokuda sentezlenirler, depo edilmezler, sürekli sentezlenmeleri gerekir
![Page 42: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/42.jpg)
Yararları:
Her ikiside elzem yağ asidi,
Kan kolesterol düzeyinin korunmasında esas,
Her ikisi de yüksek tansiyonun önlenmesinde yardımcıdır
![Page 43: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/43.jpg)
OMEGA 3 VE OMEGA 6 DENGESİ KORUNURSA:
HDL kolesterolün düşüşü önlenir
Trigliserit düzeyi korunur
İltihaplı romatizma, kistik fibrozis, diğer iltihabi hastalıklarda yararlı etkiler sağlanır
Tip 2 diyabetin denetiminde yardımcı olur
Bağışıklık sisteminde yararlı etkiler sağlanır
![Page 44: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/44.jpg)
GÜNLÜK GEREKSİNİM
n - 6 : 2-7 grn - 3 : 1.1 - 1.2 gr
Günlük toplam enerjinin % 7 - 8’ i çoklu doymamış yağ asitlerinden, % 13 ’ ü tekli doymamışlardan, kalanı doymuş yağlardan gelmelidir.
n - 6 / n - 3 dengesi: 7 / 1 şeklinde olmalıdır.
![Page 45: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/45.jpg)
Bazı besinlerin çoklu doymamış yağ asitleri içerikleri (g/ 100 g)
Besinler n-6 n-3 çiftSoya yağı 51.1 6.8 18:3Zeytin yağı 7.5 0.7 18:3Balık yağı 28.6 12.5 20:3, 22:6Tereyağı 1.8 1.2 18:3Et 1.3 0.3 18:3Yumurta s. 4.2 0.1 18:3, 20.5Ceviz 32.3 6.8 18:3Fındık 39.3 7.5 18:3K.bak(nohut) 2.1 0.1 18:3
![Page 46: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/46.jpg)
3. KARBONHİDRATLARVücuda enerji sağlarlar
Su ve elektrolitlerin vücutta tutulmasını sağlarlar
Proteinin enerji için kullanılmasınıönleyerek proteine olan gereksinmeyiazaltırlar
![Page 47: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/47.jpg)
Eklemlerdeki kayganlığı sağlayıcı,
direnci arttırıcı,
kanın pıhtılaşmasını önleyici etkileri vardır
Kan mukopolisakaritlerinin ve
kan grubu polisakkaritlerin oluşumunda
etkindirler
![Page 48: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/48.jpg)
KARBONHİDRATLARIN SINIFLANDIRILMASI1. Monosakkaritler
- Glukoz- Galaktoz- Fruktoz
2. Disakkaritler- Sakkaroz (glukoz-fruktoz)- Maltoz (glukoz-glukoz)- Laktoz (glukoz-galaktoz)
3. Polisakkaritler- Nişasta- Glikojen- Selüloz
![Page 49: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/49.jpg)
4.VİTAMİNLER
Büyüme ve yaşamın sürdürülmesi için gerekli organik bileşiklerdir
sinir ve sindirim sistemlerinin çalışması,
besin öğelerinin elverişli olarak kullanılması ,
ve vücut direncinin sağlanmasında etkilidirler
Vitaminler koenzim şeklinde;
![Page 50: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/50.jpg)
Vitaminler
Yağda eriyen vitaminler ve suda eriyen vitaminlerolmak üzere iki gruba ayrılırlar
Yağda eriyen vitaminler:
Vitamin AVitamin DVitamin EVitamin K
![Page 51: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/51.jpg)
Suda eriyen vitaminler:
Tiamin (B1),Riboflavin (B2),Niasin (B3),Pantotenik asit(B5)Pridoksin (B6),Folik Asit (B9), Siyanokobalamin (B12), Biotin (H Vit.),C Vitamini (Askorbik asit)
![Page 52: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/52.jpg)
5. MİNERAL MADDELERMineraller gıdalardan alınan esansiyel elementlerdir.
Makromineraller MikrominerallerCa MnP IK CuS FCl ZnNa CoMg MoFe Se
![Page 53: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/53.jpg)
İnsan vücudunun %4-5’ini oluştururlar.Bunun yarıya yakını Ca, 1/4’ü fosfordur
Minerallerin çoğu hücre çalışmasıiçin elzemdir
Mg, Cl, Na, S vb. makro mineraller ve iz elementler;
![Page 54: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/54.jpg)
Vücut sıvılarının elektrolit, asit-baz dengesini sağlarlar
Büyüme, gelişme ve yaşamın sürdürülmesi için gereklidirler
Bazıları iskelet ve dişlerin yapıtaşıdır
![Page 55: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/55.jpg)
6. SU İnsan yaşamı için oksijenden sonra en önemli öğedir.
İnsan, vücudundaki karbonhidratların ve yağın tümünü, proteinlerin yarısını, vücut suyunun %10’unu yitirdiğinde YAŞAMI TEHLİKEYE GİRER!
![Page 56: besin-elementleri.pdf - cdn.istanbul.edu.trcdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=besin-elementleri.pdf · enzim ve hormonların bileşimini oluşturur Vücuttaki asit -baz dengesinin](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022041203/5d4f6cf488c993c2058bd06a/html5/thumbnails/56.jpg)
Besin öğelerinin hücrelerde metabolize olmaları sonucu oluşan öğelerin akciğer ve böbreklerle taşınıp atılmaları,
Vücut sıcaklığının denetimi,
Eklemlerin kayganlığının sağlanması,
Elektrolitlerin taşınması için
Su;
Besinlerin sindirimi, emilimi, hücrelere taşınması,
gereklidir.