1

ชวสถต: แ น วคด

ผศ.นคม ถนอมเสยง

ภาควชาชวสถตและประชากรศาสตร

คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

Email nikom@kku.ac.th

Web http://home.kku.ac.th/nikom

Statistics:Statistics:

มาจากภาษาลาตน “State” indicating the historical

importance of governmental data gathering, which

related principally to cencus taking and tax collecting.

Statistics applied to biological problem called

biostatistics or, sometimes,biometry

2

ประชากร

ตวอยาง

ID V1 V2 ... Vp

1

2

...

ขอมล

เครองมอวดเชน

แบบสอบถาม

ตวแปร

n

สถตเชงพรรณนา

Mean(SD) Median(inter-quatile)

จานวน รอยละ

สถตเชงอนมาน

การทดสอบสมมตฐาน

ประมาณคา

พจารณา การวจยเรองพจารณา การวจยเรอง::

“อบตการณโรคหด ในเขตเมอง จงหวดขอนแกน”

คาถามการวจย

อบตการณโรคหด ในเขตเมอง จงหวดขอนแกน

เปนอยางไร ?

“ความแตกตางของคาสมรรถภาพปอด (FEV ) ระหวาง“ความแตกตางของคาสมรรถภาพปอด (FEV1) ระหวาง

กลมสบบหรและกลมไมสบบหร”

FEV1

= Forced expiratory volume in one

คาถามการวจย

คาสมรรถภาพปอด (FEV1) ระหวางกลมสบบหรและ

กลมไมสบบหรแตกตางกนหรอไม ?

3

ประชากรคอใคร ?

ตวอยางไดมาอยางไร ?

ตวอยางจานวนเทาใด ?

ตวแปรทจะศกษา ไดแก ?

เครองมอในการเกบรวบรวมขอมล ?

สถตทใชทดสอบไดแก ?

การแปลความหมาย ?

การรายงานผลลพธ

ประชากรคอใคร ?

-ประชาชนอาย 20-60 ปในเขตเมอง

-ผมารบบรการทหนวยระบบทางเดนหายใจทงหมด

ระหวาง 1 มกราคม 2541-31 มนาคม 2541

ตวอยางคอใคร ?

-ประชาชนอาย 20-60 ป ในเขตเมอง

-ผมารบบรการทหนวยระบบทางเดนหายใจ

ระหวาง 1 มกราคม 2541-31 มนาคม 2541

จานวน…คน

ประชากร (population)

ตวอยาง (sample)

สม

4

การสมตวอยางการสมตวอยาง

1. การสมแบบงาย (simple random sampling)

จบสลาก/ตารางเลขสม/คอมพวเตอร

2. การสมแบบมระบบ (systematic sampling)

เวนชวงสมใหเทากน

( )3. การสมแบบชนภม (Stratified sampling)

ภายในชนภมเหมอนกน ระหวางชนภมแตกตางกน

4. การสมแบบกลม (cluster sampling)

ภายในกลมแตกตางกน ระหวางกลมเหมอนกน

5. การสมแบบมขนตอน (multi stage sampling)

การสมตวอยางแบบงาย

(Simple Random Sampling)

-หนวยตวอยางทกหนวยในประชากรมโอกาส

เลอกเทากน เลอกเทากน

-วธจบฉลาก ใสคน, ไมใสคน

-ใชตารางเลขสม

-Random by Computer

ตารางเลขสม (Random Number Table)

78986 45691 79922 40294 52672 46262 58177 55586

83230 59025 72573 18282 45513 82933 27933 47485

58845 01946 00367 38926 58508 36119 20874 35592

51999 19130 90645 68287 33553 38330 13565 99744

61096 59042 57643 00032 79958 08641 71178 23270

30226 69093 63119 84323 28281 49514 26440 24786

02073 ...

5

การสมตวอยางแบบมระบบ

(Systematic Sampling)

คลายกบการสมตวอยางแบบงายกาหนดชวงการสม (sampling Interval)

I = N/n

เชนประชากร 200 คน ตวอยาง 50 คน

I = 200/50 = 4

-สมตวอยางจากชวง 1-4 (ตวอยางทสมกาหนด S)

-สมมตได หมายเลข 2 ดงนน

-หนวยตวอยางคอ S, S+I, S+2I, S+3I,…

S+(n-1)I

-หรอหมายเลข 2, 2+4,2+8…2+(50-1)(4)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

...

...

6

การสมตวอยางแบบแบงชนภม

(Stratified Random Sampling)

แบงประชากรเปนชนๆ (Stratum)

ใ ภายในชนคลายคลงกนระหวางชนแตกตางกนสมตวอยางแบบงายหรอแบบมระบบ

การสมตวอยางแบบแบงชนภม

Stratum

Stratum

ตวอยางสม

สม

การสมตวอยางแบบแบงกลม

(Cluster Sampling)

แบงประชากรเปนกลม (Cluster)

ภายในชนแตกตางกน ภายในชนแตกตางกน ระหวางชนคลายคลงกน สมตวอยางแบบงายหรอแบบมระบบ หมบานเปน Cluster

7

การสมตวอยางแบบแบงกลม

Cluster

ตวอยาง

Cluster

ตวอยางจานวนเทาใด ตวอยางจานวนเทาใด ??

10 ราย/20 ราย/30ราย…100,1000 … ?

คานวณขนาดตวอยาง

เชน อบตการณโรคหด ในเขตเมอง จงหวดขอนแกน

2

/2pq)(Zα

เรอง ความแตกตางของคาสมรรถภาพปอด (FEV1)

ระหวางกลมสบบหรและกลมไมสบบหร

)(

2)Z(Zn

21

22

/2

μμ

σβα

2

d

n

ตวแปรทใชในการศกษาตวแปรทใชในการศกษา

-อาย -เพศ

-อาชพ -รายได

-การสบบหร -ระยะเวลาทสบบหร

- FEV1

- ฯลฯ

- โรคหด

เชน การสบบหร ----> FEV1

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

8

ตวแปรทใชในการศกษาตวแปรทใชในการศกษา

-แบงเปนชนด

ตวแปรเชงปรมาณ ตวแปรเชงปรมาณ (Quantitative)(Quantitative) อาย

ตวแปรเชงคณภาพ ตวแปรเชงคณภาพ (Qualitative)(Qualitative) เพศ

-แบงเปนประเภท

ตวแปรตอเนองตวแปรตอเนอง เชน อาย น าหนก

(continuous variables)

ตวแปรไมตอเนองตวแปรไมตอเนอง เชน เพศ อาชพ

(Categorical variables)

สเกลการวดของตวแปร

1. นามสเกล (norminal Scale) เพศ กลมเลอด

2. อนดบสเกล (Ordinal Scale) ทศนคต

ความพงพอใจ ระดบความเจบปวดความพงพอใจ ระดบความเจบปวด

3. ชวงสเกล (Interval Scale) IQ อณหภม

4. อตราสวนสเกล (Ratio Scale) ชพจร

ความดนโลหต

9

ตวแปรสามารถเปลยนสเกลไดเชนตวแปรสามารถเปลยนสเกลไดเชน

-นามสเกล เชนความรรายขอนามารวมกน เปลยนเปน

ชวงสเกล

-อนดบสเกล เชน ทศนคต ความพงพอใจ การรบร

นารายขอรวมกนเปลยนเปน ชวงสเกล

- ชวงสเกล ,อตราสวนสเกล เชนความดนโลหต sysbp

แบงเปนกลม hypertension, normal, hypotension

เปลยนเปน นามสเกล

เครองมอทใชในการศกษาเครองมอทใชในการศกษา

-แบบสอบถาม

-Spirometry ฯลฯ

ความตรง ความตรง (validity)/(validity)/ความเทยง ความเทยง (Reliability)(Reliability)

ลกษณะทรวบรวมจากตวอยางเรยกวา ลกษณะทรวบรวมจากตวอยางเรยกวา ““ขอมลขอมล””

ขอมล = ความจรง + ความเทจ

สง ความตรง (Validity) ตา

ยง (

Rel

iability) สง

ตา ความเทย

10

การวเคราะหขอมลการวเคราะหขอมล

-อาย คาเฉลย/มธยฐาน/รอยละ

-เพศ รอยละ

-อาชพ รอยละ

-รายได คาเฉลย?

-การสบบหร คาเฉลย/มธยฐาน/รอยละ

-ระยะเวลาทสบบหร คาเฉลย/มธยฐาน/รอยละ

- FEV1

คาเฉลย/มธยฐาน/รอยละ

-อบตการณโรคหด สดสวน (รอยละ)

ฯลฯ

ความแตกตางของคาสมรรถภาพปอด (FEV1) ระหวาง

กลมสบบหรและกลมไมสบบหร วดอยางไร

(FEV1) SMK (FEV

1) no SMK

สถานการณ 1 78 vol% 105 vol%

สถานการณ 2 98 vol% 100 vol%

ตองทดสอบทางสถต

สถตทใชในการศกษาสถตทใชในการศกษา

สถตเชงพรรณนา เพออธบายลกษณะทวไปของกลมตวอยาง

และปจจยตางๆ โดยใชสถตพนฐาน เชน ความถ รอยละ

คาเฉลย มธยฐาน สวนเบยงเบนมาตรฐาน

สถตอนมาน เพอศกษากบตวอยาง สรป อางองถงประชากร

ความแตกตางของคาสมรรถภาพปอด (FEV1) ระหวาง

กลมสบบหรและกลมไมสบบหรโดยใชสถต independent

t-test และ 95% ชวงเชอมน

11

สถตในการวเคราะหขอมล

จากการศกษา FEV1ของผไมสบบหร 30 คนพบวามคา

เฉลย 105 vol% (สวนเบยงเบนมาตรฐาน=4.5 vol%)

และคาเฉลย FEV1ผสบบหร 78 vol% (สวนเบยงเบน

มาตรฐาน=5.0) สถตเชงพรรณนามาตรฐาน 5.0)

และการวเคราะหทางสถตพบวาคาเฉลย FEV1ผสบบหร

แตกตางกบผไมสบบหร อยางมนยสาคญทางสถต

(independent t-test=3.46; p-value =.001 95%

ชวงเชอมนเทากบ .37-.142)

สถตเชงพรรณนา

สถตเชงอนมาณ

12

สถตในการวเคราะหขอมล

1. สถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics)

อธบาย สรป คณลกษณะของตวอยาง

2. สถตเชงอนมาน (Inferential statistics)

สรป อางองไปถงประชากร ประกอบดวย

-การทดสอบสมมตฐาน (Hypothesis testing)

-การประมาณคา (Estimation)

สญลกษณสญลกษณ

ประชากร ตวอยางประชากร ตวอยาง

พารามเตอร คาสถต ความหมาย

xμ คาเฉลย

rρ

pπ

ssd,σ สวนเบยงเบนมาตรฐาน

สดสวน

สหสมพนธ

สญลกษณทางสถต : Download http://home.kku.ac.th/nikom

etc.