bĠlgĠsayarla kolon aplĠkasyon plani...
TRANSCRIPT
T.C.
MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI
ĠNġAAT TEKNOLOJĠSĠ
BĠLGĠSAYARLA KOLON APLĠKASYON
PLANI ÇĠZĠMĠ
Ankara, 2014
Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve
Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak
öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıĢ bireysel öğrenme
materyalidir.
Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiĢtir.
PARA ĠLE SATILMAZ.
i
AÇIKLAMALAR ................................................................................................................... iii GĠRĠġ ....................................................................................................................................... 1 ÖĞRENME FAALĠYETĠ-1 ..................................................................................................... 3 1. KOLON APLĠKASYON PLANI ......................................................................................... 3
1.1. Çizim Sınırları ............................................................................................................... 4 1.2. Kolon Aplikasyon Planında Aks Çizimleri ................................................................... 7 1.3. Kolon Aplikasyon Planında Kolon ve Perde Çizimleri .............................................. 10 1.4. Bodrum Kat Kolon Aplikasyon Planı Çizimi ............................................................. 14 1.5. Zemin Kat Kolon Aplikasyon Planı Çizimi ................................................................ 16 UYGULAMA FAALĠYETĠ .............................................................................................. 18 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME .................................................................................... 21
ÖĞRENME FAALĠYETĠ-2 ................................................................................................... 22 2. KOLON VE PERDE DUVAR DONATILARI ................................................................. 22
2.1. Bodrum Kat Kolonlara Donatı YerleĢimleri ve Çizimleri .......................................... 22 2.2. Bodrum Kat Perde Duvarlarına Donatı YerleĢimleri ve Çizimleri ............................. 27 2.3. Zemin Kat Kolonlara Donatı YerleĢimleri ve Çizimleri ............................................. 29 2.4. Zemin Kat Perde Duvarlarına Donatı YerleĢimleri ve Çizimleri ................................ 30 UYGULAMA FAALĠYETĠ .............................................................................................. 31 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME .................................................................................... 34
ÖĞRENME FAALĠYETĠ-3 ................................................................................................... 35 3. KOLON VE PERDE DUVAR DONATI DETAYLARI ................................................... 35
3.1. Bodrum ve Zemin Kat Kolon Donatı Detay Çizimleri ............................................... 36 3.2. Bodrum ve Zemin Kat Perde Duvar Donatı Detay Çizimleri ..................................... 37 3.3. Bodrum ve Zemin Kat Kolon Aplikasyon Planı DıĢ Ölçülendirme............................ 43 3.4. Bodrum ve Zemin Kat Kolon Aplikasyon Planı Ġç Ölçülendirme .............................. 45 UYGULAMA FAALĠYETĠ .............................................................................................. 46 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME .................................................................................... 49
ÖĞRENME FAALĠYETĠ-4 ................................................................................................... 50 4. BODRUM KAT DEPREM BÖLGESĠ KOLON – KĠRĠġ BĠRLEġĠMĠ ............................ 50
4.1. Deprem Bölgelerinde Kolon – KiriĢ BirleĢimi ........................................................... 50 4.2. Kolon – KiriĢ BirleĢimi ve Detay Çizimleri ............................................................... 53 UYGULAMA FAALĠYETĠ .............................................................................................. 59 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME .................................................................................... 62
ÖĞRENME FAALĠYETĠ-5 ................................................................................................... 63 5. BODRUM KAT KOLON APLĠKASYON PLAN BĠLGĠLERĠ VE ANTET.................... 63
5.1. Bodrum ve Zemin Kat Kolon Aplikasyon Planı Eleman Bilgileri Yazımı ................. 63 5.2. Bodrum ve Zemin Kat Kolon Aplikasyon Planı Antet Çizimi ................................... 64 5.3. Bodrum ve Zemin Kat Kolon Aplikasyon Planı Paftası Antet Bilgileri ..................... 66 UYGULAMA FAALĠYETĠ .............................................................................................. 67 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME .................................................................................... 70
MODÜL DEĞERLENDĠRME .............................................................................................. 71 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 74 KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 76
ĠÇĠNDEKĠLER
ii
iii
AÇIKLAMALAR ALAN ĠnĢaat Teknolojisi
DAL/MESLEK Statik Yapı Teknik Ressamlığı
MODÜLÜN ADI Bilgisayarla Kolon Aplikasyon Planı Çizimi
MODÜLÜN TANIMI
Bilgisayarla kolon aplikasyon planı, perde duvar
donatıları, perde duvar donatı detayları, deprem bölgesi
kolon-kiriĢ birleĢim çizimi ile ilgili bilgi ve becerilerin
kazandırıldığı bir öğrenme materyalidir.
SÜRE 40/24(+40/24 Uygulama tekrarı yapmalıdır.)
ÖN KOġUL
YETERLĠK Bilgisayarla kolon aplikasyon planı çizmek
MODÜLÜN AMACI
Genel Amaç: Bu modülle gerekli ortam sağlandığında,
bilgisayarla kolon aplikasyon planını yönetmelik ve
standartlara uygun olarak çizebileceksiniz.
Amaçlar: 1. Bilgisayarla kolon aplikasyon planı akslarını,
kolonlarını ve perde duvarlarını çizebileceksiniz.
2. Bilgisayarla kolon ve perde duvar donatılarını
çizebileceksiniz.
3. Bilgisayarla kolon ve perde duvar donatı
detaylarını çizebileceksiniz.
4. Bilgisayarla deprem bölgesi kolon-kiriĢ birleĢimini
çizebileceksiniz.
5. Bilgisayarla kolon aplikasyon plan bilgilerini
yazabileceksiniz.
EĞĠTĠM ÖĞRETĠM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
Ortam: Statik yapı teknik ressamlığı atölyesi, CAD
programlarını çalıĢtırabilecek kapasitede donanımı olan
bilgisayar laboratuvarı, meslek ile ilgili uygun büro,
iĢletmeler, bilgi teknolojileri ortamı ve kütüphane
Donanım: CAD programlarını çalıĢtırabilecek kapasitede
bilgisayar donanımı, statik proje ile ilgili paket
programlar, programlarla ilgili kitaplar ve dokümanlar,
projeksiyon cihazı ve donanımı
ÖLÇME VE
DEĞERLENDĠRME
Modül içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra
verilen ölçme araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz.
Öğretmen, modül sonunda ölçme aracı (çoktan seçmeli
test, doğru-yanlıĢ testi, boĢluk doldurma, eĢleĢtirme vb.)
kullanarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve
becerileri ölçerek sizi değerlendirecektir.
AÇIKLAMALAR
iv
1
GĠRĠġ
Sevgili Öğrenci,
ĠnĢaat sektörü tüm dünyada hızla geliĢmekte ve bu nedenle inĢaat sektörünün yetiĢmiĢ
eleman ihtiyacı artmaktadır. Ülkemizde de inĢaat sektörü hızla geliĢmekte, bu alanda mesleki
yeterliliğe sahip ara eleman ihtiyacı doğmaktadır.
ĠnĢaat sektörü, çeĢitli meslek alanlarını bir araya getirerek yeni meslek dallarını ortaya
çıkarmıĢtır. Yapıların inĢa edilebilmesi için öncelikle projelerin çizilmesi gerekir. Bunları
sektörde faaliyet gösteren mühendis, mimar, tekniker ve teknisyenler çizmektedir. Projelerin
çizimleri belirli kurallara göre yapılmaktadır. Yapılacak bina projelendirilirken yönetmelik
ve Ģartnamelere uygun olarak çizimleri yapılır.
Bu modül bilgisayar desteği ile standart ve yönetmeliklere uygun, teknik resim
kuralları içinde kolon aplikasyon planı çizimi yapabilmeniz için hazırlanmıĢtır.
Bilgisayarlı çizim kullanımı mimaride olduğu kadar statik projelerde de vazgeçilemez
düzeyde kullanılmaktadır. Ġyi bir teknik ressam bilgisayarlı çizim programına hakim olmalı,
kendisini sürekli geliĢtirme bilincine sahip olmalıdır.
Bu modülü baĢarı ile tamamladığınızda kolonlara ait yapım kuralları, projelendirme
esasları, bilgisayarla kolon aplikasyonuna ait plan, kesit ve donatı detayları çizimi hakkında
gereken teknik bilgileri kazanmıĢ olacaksınız. ĠnĢaat sektöründeki hızlı ilerlemeye ayak
uydurabilmek ve bu sektörde tutunabilmek öğrendiklerimizi iyi kullanabilmemize bağlıdır.
GĠRĠġ
2
3
ÖĞRENME FAALĠYETĠ-1
Bu faaliyetle, uygun ortam ve donanımlar sağlandığında, bilgisayarla kolon
aplikasyon planı akslarını, kolonlarını ve perde duvarlarını çizebileceksiniz.
Çevrenizdeki mühendislik bürolarını ziyaret ederek kolon aplikasyon planı
çizimlerini inceleyiniz.
Kütüphane kaynakları ve internetten bulabileceğiniz kolon aplikasyon planı
çizimlerini inceleyiniz.
Kolon aplikasyon planı, boy kesiti ve donatı detay çizimlerinin nasıl yapıldığını
inceleyiniz.
Çevrenizdeki inĢaatlarda yapılan kolon aplikasyonlarını inceleyiniz.
AraĢtırma, inceleme sonuçlarınızı sınıf ortamında arkadaĢlarınızla paylaĢınız.
1. KOLON APLĠKASYON PLANI
Yapılarda kullanılan kolon kesit tipleri; dikdörtgen kolon, fretli kolon (dairesel veya
halka kesitli) ve çokgen kolon (L, I, T,C, kutu, kesitli) olarak sıralanabilir. Uygulamada en
çok karĢılaĢılan kesit tipi dikdörtgendir. Diğerleri daha az ve ihtiyaç hâlinde kullanılır(Resim
1.1).
Resim 1.1: Kolon enkesit örnekleri
Kolonlarda kullanılan donatı türleri ise;
Boyuna donatı: Normal kuvvet ve eğilme momentlerini karĢılar.
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1
ARAġTIRMA
AMAÇ
4
Fret veya etriye: Kesme kuvvetini ve burulma momentini karĢılar. Betonun ĢiĢmesini,
boyuna donatının yanal yer değiĢtirmesini ve burkulmasını önler.
Çiroz: Etriye bombelenme boyunu azaltır, betonun ĢiĢmesini, boyuna donatının yanal
yer değiĢtirmesini ve burkulmasını önler.
Resim 1.2: Kolon boykesitinde donatılar
1.1. Çizim Sınırları
AutoCAD programını çalıĢtırdıktan sonra ilk iĢlem çizim sınırlarını belirlemektir.
Çizim sınırlarını belirlerken çizeceğimiz kolon aplikasyon planının ait olduğu binanın eni,
boyu, dıĢ ölçülendirme ve aks çizgileri dikkate alınmalıdır. Dikkate aldığımız bu bilgilerle
çizim sınırlarını belirlerken limits komutu yazılarak enter tuĢuna basıldığında kağıdın sol alt
baĢlangıç noktası 0,0 olarak kabul edilir. Kağıt boyutu yani çizim sınırları x, y olarak
girilir(Resim 1.3).
Resim 1.3: Çizim sınırlarını (limits) ayarlama
x ve y değeri olarak girilen 4000, 2500 değerleri çizim sınırlarımız ya da kağıt
boyutumuz olarak tespit edilmiĢtir. Bu ölçülerdeki bir çizimin tamamını ekranda görebilmek
için zoom (z) enter ve all (a) enter yapılır. Böylece çizim sınırlarımız programda
tanımlanmıĢ ve bizim tamamını görebileceğimiz hâle gelmiĢ olur(Resim 1.4).
5
Resim 1.4: Çizim sınırlarını (limits) aktifleĢtirme
Önemli Not: Sayfa ayarlarımızı yaptıktan sonra çizim sırasında yaptığınız
değiĢiklikleri her zaman için kaydetmeniz gerekmektedir. Diskinize bir dosya olarak
kaydetmediğiniz sürece herhangi bir çizim dosyasındaki tüm çalıĢmalar risk altındadır.
Üzerinde disket simgesi olan kısa yol tuĢu bizi sürekli File—Save seçeneğini izlemekten
kurtarır.
Katman Ayarları Yapma
Çizim ortamında bir nesneyi oluĢturan parça veya elemanların gerçek hayattaki
görüntülerinin ekranda gösterilmesi ve bu nesnelerin birbirlerinden ayırt edilebilmesi için
layer komutu kullanılır. Layer nesnelere renk, çizgi kalınlığı ve çizgi tipi atamalarını
gerçekleĢtirir. Kullanıcı çizim sonuna kadar aynı parçayı bir renk seçerek çizer ve daha sonra
parçanın ekranda renk, çizgi tipi ve kalınlık görüntüsünü kolayca değiĢtirebilir.
AutoCAD‘te katman oluĢturmanın nedenleri; ekranda çizilen çizgilerin hangi elemana
ait olduklarını, rengini, çizgi tipini ve açılıp-kapatılmalarını, çözülüp-dondurulmalarını,
kilitlenmelerini ve kilitlerinin kaldırılması sağlanarak çizimlerin ekranda gösterilmemesi
veya görüldüğü hâlde müdahale edilememesini sağlar. Kısacası ekrandaki çizimlerin kontrol
altında bulundurulmasını sağlar.
Katman aryalarını yapmak için komut satırına layer yazılır ve enter tuĢuna basılır.
Açılan Layer Properties Manager diyalog penceresinde sağ üst köĢede bulunan New
sekmesine basılarak elemana isim verilir. Her bir elemana farklı isim vererek katmanlar
oluĢturulur. Elemanların isimleri verilerek oluĢturulan katmanlara color sekmesine tıklayarak
renk, Linetype sekmesine tıklayarak çizgi tipi ve Lineweight sekmesine tıklayarak çizgi
kalınlığı atanır. Örneğin katman ismi aks; rengi kırmızı (red), çizgi tipi kesik çizgi-nokta
(ISO dash dot), katman ismi donatı; rengi beyaz (White), çizgi tipi sürekli (Continuous) gibi
isimlendirilerek katmanlar oluĢturulur. Gerektiğinde ise istenilen katman üzerinde istenilen
değiĢiklik yapılabilir(Resim 1.5).
Resim 1.5: Katman (Layer) ayarları
6
Çizim esnasında sıkça kullanacağımız komutlar Ģunlardır:
Çizim (Draw) komutları.
Resim 1.6: Çizim (Draw) komutları
Düzenleme (Modify) komutları.
Resim 1.7: Düzenleme (Modify) komutları
Ölçülendirme Ayarları Yapma
Ölçülendirme ayarları (dimension style) yapılırken öncelikle ölçü çizgisi, uzatma
çizgisi ve sınırlama çizgileri ayarlanır. Açılan yeni ölçü stili (new dimension style) diyalog
kutusundan çizgi ve sınırlama (lines and arrows) ayarları yapılır. Ardından ölçülendirme
yazısı (text) ayarları yapıldıktan sonra temel ölçü birimleri (primary units) ayarları yapılır.
Tüm ayarlar yapıldıktan sonra (ok) tuĢlanarak ölçülendirme stili diyalog kutusuna geri
dönülür. Ölçülendirme stilini aktifleĢtirmek için (set current) tuĢuna tıklanarak ayarlama
tamamlanmıĢ olur. Daha sonra kapat (close) tıklanarak ölçülendirme diyalog kutusu kapatılır
ve ölçülendirme iĢine geçilir (Resim 1.8).
Resim 1.8: Ölçülendirme ayarları
7
Yazı Stili OluĢturma
Format sarkan menüsünden text style komutu seçilerek ya da komut satırına kısaca (st)
yazarak yazı stili (text style) diyalog kutusuna ulaĢılır. Önce yeni (new) butonundan stil ismi
(style name) verilir ve yazı biçimi (font name) seçilir. Yazının Ģekline ve yüksekliğine karar
verdikten sonra (apply) diyalog kutusundan çıkarak (close) yazı yazmaya baĢlanır (Resim
1.9).
Resim 1.9: Yazı stili ayarları
1.2. Kolon Aplikasyon Planında Aks Çizimleri
Aks, hizalama anlamına gelen mimarlık ve inĢaat terimidir. Akslar öncelikle çizilmeli
ve hazırlanmalıdır çünkü; kolonlar bu akslara göre hazırlanır.
Akslar mevcut kalıp planından faydalanılarak alınır. Bilgisayarlı çizim bize çeĢitli
avantajlar sağlar. Kalıp planı AutoCAD ortamında hazırlamıĢ ise aks katmanını açıp diğer
katmanların tamamını kapatabiliriz ve copy komutuyla da akslarımızı ekranımızda uygun bir
boĢluğa kopyalarız bu iĢlem bize hız kazandırır. Yatay ve düĢey akslar 1/50 ölçeğinde temel
ya da kalıp planından, ölçüler dikkate alınarak belirlenir.
Bilgisayarla kolon aplikasyon planı aks çiziminde iĢlem sırası:
Layer komutunda aks katmanı aktif hâle getirilir.
Projedeki ölçülerden faydalanarak dikey akslardan ilki çizilir. Çizme
iĢlemi line komutuyla yapılır.
Çizilen ilk aksımız copy komutundan mesafe girerek kopyalanır, ya da
offset komutu yardımıyla gerekli mesafede çoğaltılır.
Bu iĢlemler yatay aksların çiziminde de aynen tekrarlanır.
8
Dikey akslara, numaralar verilir bu iĢlemde text komutu kullanılarak
yapılır.
Yatay akslara da harfler verilir bu iĢlemde yine text komutu kullanılarak
yapılır
Harf ve numaralar daire içine alınarak gösterilir. Daire çizmek için circle
komutu kullanılır.
Yatay ve düĢey akslardan birine aks ismi verildikten sonra kopyalama
yaparak diğer aks isimleri daha hızlı verilir.
Aks isimleri daha sonra değiĢtirilerek iĢlem bitirilir.
DüĢey ve yatay akslar 1/50 ölçekli olarak AutoCAD komutları kullanılarak Ģekil 1.1
‘de ki gibi çizilir. Akslar düĢey de rakamlar, yatayda da harfler ile karĢılıklı isimlendirilir, bu
isimler daire içerisine alınarak gösterilir.
9
A
B
C
D
E
FF
E
D
C
B
A
1 2 3 4 5 6
654321
ġekil 1.1: DüĢey ve yatay aksların 1/50 ölçeğinde çizimi
10
1.3. Kolon Aplikasyon Planında Kolon ve Perde Çizimleri
Kolon: KiriĢlerden gelen yükleri, düĢey doğrultuda taĢıyarak temele nakleden yapı
elemanlarıdır. Kolonlar en kesitlerinden Ģekline göre üçe ayrılır.
Basit etriyeli kolon: Kalıbın içerisindeki donatı sisteminin en kesitleri, kare,
dikdörtgen, yamuk, köĢeli olan kolonlardır.
Fretli kolonlar: Kalıbın ve içindeki donatı sisteminin en kesitleri dairesel olan
kolonlardır. Bu tip kolonlarda fret adı verilen boyuna donatıları sarmal Ģekilde saran enine
donatılar kullanılır.
Poligon kolonlar: Kesitleri L,T,I,U vb. Ģeklinde olan basit etriyeli kolonlardır.
Etriyeler iki veya üç kolon bir araya getirilmiĢ gibi ayrı ayrı hazırlanır.
Boyuna donatı
14Ø 18
poligon kolon
poligon kolon boy kesiti
Etriye
Ø8 /12 /8
8Ø 18
fretli kolon basit etriyeli kolon
fretli kolon boy kesitibasit etriyeli kolon kesiti
AA
Etriye
Ø8 /12 /8
Boyuna donatı
ETRİYEBOYUNA
DONATI
8Ø 16AA
ġekil 1.2: En kesit Ģeklerine göre kolonlar
Temel planından kolonlar ve perdelerin 1/20 ölçeği dikkate alınarak yerleri ve yönleri
belirlenir.
Kolonları Çizmek
Dikdörtgen kesitli kolonların en küçük boyu 25 cm‘ den ve en kesit alanı
750cm² den az olmamalıdır.
I,T,L kesitli kolonların bir kenarı 50 cm‘den, en kesit alanı 2400 cm² den
ve en dar kenar kesiti 20cm den az olmamalıdır.
Dairesel kesit kolonlarda kolon çapı 30 cm‘den az olmamalıdır.
Kolon düĢey yapı elemanıdır ve süreklilik arzeden elemandır. Temel planından
faydalanılarak 1/20 ölçeğinde çizimi yapılır. Kolonların çizimi yapılırken dikkat edilecek
hususlar Ģunlardır; akslar 1/50 ölçeğinde çizilir sonra kolonlar çizilir. Bina alanına sığmayan
kolonlar 1/50 ölçeğinde çizilir. Bu kolonlar bina alanı dıĢında uygun bir yere tekrar 1/20
11
ölçeğinde çizilir. Kolonlar, kolon aplikasyon planında (S) harfi ile gösterilir ve ölçüsü(S
30/60) yanına yazılır.
Bilgisayarla çizim yapılırken ilk iĢlem basamağı katmanların oluĢturulmasıdır. Temel
planı ekranda mevcut ise tüm katmanlar kapatılarak aks katmanı ve kolon katmanı layer
komutu kullanılarak aktif hâle getirilir, bu iĢlemi uyguladıktan sonra copy komutu
kullanılarak çizim aks için hazırlamıĢ dosyaya kopyalanır. Ancak açmıĢ olduğumuz dosya
üzerinden çalıĢma yapılacak ise Ģu iĢlem sırası takip edilmelidir.
Bilgisayarla kolon aplikasyon planı kolonları çiziminde iĢlem sırası:
Projeye uygun boyutlandırma iĢlemi yapılır. Rectangle komutu aktif hâle
getirilir, boyutlar girilerek kolon çizilir.
Kolonlar temel planı dikkate alınarak çoklu kopyalama ile kopyalanır. bu
iĢlemi bilgisayarda yapmak için copy komutu aktif hâle getirilir,
kopyalanacak yapı elamanı seçilir ve alt komutlardan multiple aktif hâle
getirilir. Ġstenilen mesafelerde kolonlar kopyalanır.
Önceden çizimi ve taraması yapılmıĢ kolonları döndürme komutu
kullanılarak, döndürme iĢlemi yapılır. Döndürme için rotate komutu
kullanılır.
Kolonların çizimi yapılırken, hassas ve hatasız olabilmesi için kenetleme
modunun mutlaka açık olmalıdır. Kenetleme komutlarına topluca object
snap komutu ismi verilir çizimlerimizde midpoint(orta nokta),
endpoint(uç noktası) komutlarını kullanmak çizim kalitesi ve hızını
artırır.
Kolon ölçüleri ve ismi text komutu aktif hâle getirilerek yazılır.
Bu iĢlem sırası takip edilerek ġekil 1.3‘de görüldüğü gibi kolonlar 1/20 ölçeğinde
çizilir
12
S5 30/140
S7 60 /30
S5 30/140
S12 30/80S11 30/80
S9 1150 /30
S4 60 /30
S3 60 /30
S8 60 /30
S6 60 /30
S3 60 /30
S2 60 /30S1 60 /30
A
B
C
D
E
FF
E
D
C
B
A
1 2 3 4 5 6
654321
ġekil 1.3: Kolon yerlerinin ve yönlerinin 1/20 ölçeğinde çizimi
Perdeleri Çizmek
Perde duvar: Bir iskeletli yapıda düĢey ve yatay yükleri taĢıyan beton ve demir
donatıyla döĢenmiĢ duvarlardır.
Perde duvarlar, tüm dıĢ duvarların ve merdiven yuvasını oluĢturan duvarların altında,
yanal toprak basıncını engellemek amacıyla uygun kalınlıkta(25 cm) yapılır. Bodrum kat
betonarme perdeleri 1/20 ölçeğinde çizilir.
13
Bilgisayarla kolon aplikasyon planı perdelerinin çiziminde iĢlem sırası:
Perde duvar katmanı aktif hâle getirilir.
Perde duvarlar line komutuyla çizilir.
Offset komutu çalıĢtırılarak 25 cm mesafe girilir ve öteleme yapılır.
Çizim esnasında oluĢan fazla çizgiler trim komutuyla kırparak
düzenlenir.
Erase komutu çalıĢtırılarak gereksiz tüm çizgiler silinir.
Bu iĢlem sırası takip edilerek ġekil 1.4‘de görüldüğü gibi perdeler 1/20 ölçeğinde
çizilir.
S15 30/140
S7 60 /30
S15 30/140
S12 30/80S11 30/80
S9 1150 /30
S4 60 /30
S3 60 /30
S8 60 /30
S6 60 /30
S3 60 /30
S2 60 /30S1 60 /30
A
B
C
D
E
FF
E
D
C
B
A
1 2 3 4 5 6
654321
ġekil 1.4: Perde yerlerinin ve yönlerinin 1/20 ölçeğinde çizimi
14
1.4. Bodrum Kat Kolon Aplikasyon Planı Çizimi
Bilgisayarla bodrum kat kolon aplikasyon planı çiziminde iĢlem sırası:
Temel ya da kalıp planından akslar 1/50 ölçeğinde çizilir.
Akslar harf ve rakamla numaralandırılır.
Tüm kolonlar 1/20 ölçeğinde plandaki yerine ve yönüne uygun olarak
çizilir. (1/20 ölçeğinde bina alanına sığmayan kolonlar 1/50 ölçeğinde
bırakılıp bina alanı dıĢında 1/20 ölçeğinde çizilir.)
Kolonlar numaralandırılır ve ölçüleri yanına yazılır.
Kolonların içine pas payı dikkate alınarak etriyeler çizilir.
Etriyelerin içine minimum boyuna donatı koĢulları dikkate alınarak
boyuna donatılar yerleĢtirilir.
Minimum boyuna donatı, kolon kesit alanının %1‘dir. Buna göre 30x80 cm‘lik
kolonda;
En kesit 2400 cm² dir.
Minimum donatı alanı %1(Fe)=2400 x %1
=24 cm² olur.
16 mm çapında donatı kullanıldığında; Ø16‘lık donatının kesit alanı 2,01 cm²
olduğuna göre;
Min. Donatı adedi = Fe/donatı kesit alanı olarak hesaplanabilir.
Min. Donatı adedi = 24 / 2,01
= 11,94 ~ 12 adet Ø16 kullanılacaktır.
Her kolona ait boyuna donatı çap ve adetleri, kolon içine ya da dıĢına
yazılır.
DıĢ ölçülendirme yapılır.
Kolonlara ait ölçülendirme yapılır.
Tüm dıĢ duvarların ve merdiven yuvasını oluĢturan duvarların altında,
yanal toprak basıncını engellemek amacıyla, uygun kalınlıkta bodrum
perdeleri 1/20 ölçeğinde oluĢturulur.
Bodrum perdeleri üzerinde gerekli enine ve boyuna donatıların çap, adet
ve aralıkları bulunur.
15
30
24
06
01
65
40
36
03
0
30
37
03
06
05
30
3084430
303723039040
3075230
1 2 3 4 5 6
654321
A
B
C
D
E
F F
E
D
C
B
A
S1 60 /30 S2 60 /30
S3 60 /30
S6 60 /30
S8 60 /30
S3 60 /30
S4 60 /30
S9 1150 /30
S11 30/80 S12 30/80
S15 30/140
S7 60 /30
S15 30/140
10Ø16 10Ø16
10Ø16
10Ø16
10Ø16
10Ø16
12Ø
16
10Ø
16
10
Ø16
12Ø
16
10Ø16
14Ø
16
960
320 150 375 90
11
50
42
03
00
12
01
80
13
0
11
50
42
03
00
12
01
80
13
0
960
320 150 375 9025
25
60
30
60
30
60
30
60
30
60
30
80
30
80
30
1153
0
60
30
30
60
60
30
14
0
30
ġekil 1.5: Bodrum kat kolon aplikasyon planı çizimi
16
1.5. Zemin Kat Kolon Aplikasyon Planı Çizimi
Bilgisayarla zemin kat kolon aplikasyon planı çiziminde iĢlem sırası:
Temel ya da kalıp planından akslar 1/50 ölçeğinde çizilir.
Akslar harf ve rakamla numaralandırılır.
Tüm kolonlar 1/20 ölçeğinde plandaki yerine ve yönüne uygun olarak
çizilir. (1/20 ölçeğinde bina alanına sığmayan kolonlar 1/50 ölçeğinde
bırakılıp bina alanı dıĢında 1/20 ölçeğinde çizilir.)
Kolonlar numaralandırılır ve ölçüleri yanına yazılır.
Kolonların içine pas payı dikkate alınarak etriyeler çizilir.
Etriyelerin içine minimum boyuna donatı koĢulları dikkate alınarak
boyuna donatılar yerleĢtirilir.
Her kolona ait boyuna donatı çap ve adetleri, kolon içine ya da dıĢına
yazılır.
DıĢ ölçülendirme yapılır.
Kolonlara ait ölçülendirme yapılır.
Tüm dıĢ duvarların ve merdiven yuvasını oluĢturan duvarların altında,
yanal toprak basıncını engellemek amacıyla, uygun kalınlıkta bodrum
perdeleri 1/20 ölçeğinde oluĢturulur.
Bodrum perdeleri üzerinde gerekli enine ve boyuna donatıların çap, adet
ve aralıkları bulunur.
17
11
50
12
72
52
39
25
66
1
961
61902
11
50
11
50
31
01
20
30
04
20
960
9037525
150320
13
01
80
12
03
00
42
0
25
960
90375150320
30
60
60
30
60
30
60
30
30
30
115
80
8030
80
30
60
60
30
30
30
60
10Ø1610Ø16
10Ø16
10Ø16
10Ø1610Ø16
10Ø16
10
Ø1
6
S15 30/140
30
14
0
14Ø
16
10
Ø1
6
12
Ø1
6
12
Ø1
6
10Ø16
S15 30/140
S7 60 /30
S15 30/140
S12 30/80S11 30/80
S9 1150 /30
S4 60 /30
S3 60 /30
S8 60 /30
S6 60 /30
S3 60 /30
S2 60 /30S1 60 /30
A
B
C
D
E
FF
E
D
C
B
A
1 2 3 4 5 6
654321
ġekil 1.6: Zemin kat kolon aplikasyon planı çizimi
18
UYGULAMA FAALĠYETĠ SORU: AĢağıda aks, kolon ve ölçüleri verilen yapı için; öğretmeninizin vereceği
bilgiler doğrultusunda kolon aplikasyon planını çiziniz.
320 175 375 90
980
1010
420
300
120
180
130
1010
1170
320 175 375 90
980
1010
420
300
120
180
130
1010
1170
S301(50/25)
S302(25/155) S303
(50/25)
S304(25/50)
S305(50/25)
S306(25/50)
S307(25/50)
S308(25/50)
S309(50/25)
S310(50/25)
S311(115/25)
S312(25/60)
S313(60/25)
S314(25/60)
A B C D E
1
2
3
4
5
6
A B C D E
1
2
3
4
5
6
UYGULAMA FAALĠYETĠ
19
ĠĢlem Basamakları Öneriler
ĠĢ önlüğünüzü giyiniz.
Bilgisayarınızı çalıĢtırınız.
Çizim programını bilgisayara yükleyiniz.
Çizim araç ve gereçlerini hazır hâle
getiriniz.
Programı yapılacak çizim için çalıĢtırınız.
Kağıt sınırlarınızı (limits) ayarlayınız.
Çizim katmanlarınızı (layer) oluĢturun.
Ġlk aksı çizerek isimlendiriniz.
Her iki yönde diğer aksları da 1/50
ölçeğinde çizerek isimlendiriniz.
Mimari plandaki ölçülerine uygun olarak
kolonları 1/20 ölçeğinde çiziniz.
Mimari plandaki ölçülerine uygun olarak
perde duvarları 1/20 ölçeğinde çiziniz.
Kolonların isim ve ölçülerini yazınız.
Perdelerin numaralarını yazınız.
Çizimi kaydediniz.
Temiz ve düzenli olunuz.
Programı çalıĢtırmak için masa üstünde
kısayol oluĢturunuz.
CAD çizim programı açıldığında
kendinize ait yeni bir sayfa açınız.
CAD programı tools, options
seçeneklerinden kiĢisel ayarlarınızı
yapınız.
Çizimde kullanmanız gereken araç
çubuklarını yüklemeniz zamandan
kazanmanızı sağlar.
Yapacağınız çizim için öncelikle bir
iĢlem sırası belirlerseniz çiziminizi daha
kolay yapabilirsiniz.
Yapacağınız çizime uygun limits
ayarlarını yapınız.
Yapacağınız çizim için gerekli katman
ayarlarını yapınız.
ÇalıĢmanızı sık sık kaydediniz.
Yaptığınız çizimi, öğretmeninizin
söyleyeceği bir klasöre isim vererek
kaydediniz.
Güvenlik tedbirlerine uyunuz.
ĠĢ etiğine uygun davranınız.
Bilgisayarınızı düzgün bir Ģekilde
kapatınız.
20
KONTROL LĠSTESĠ
Bu faaliyet kapsamında aĢağıda listelenen davranıĢlardan kazandığınız becerileri Evet,
kazanamadığınız becerileri Hayır kutucuğuna (X) iĢareti koyarak kendinizi değerlendiriniz.
Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır
1. ĠĢ önlüğünüzü giydiniz mi?
2. Bilgisayarınızı çalıĢtırdınız mı?
3. Çizim programını bilgisayara yüklediniz mi?
4. Çizim araç ve gereçlerini hazır hâle getirdiniz mi?
5. Bilgisayar programını yapılacak çizim için çalıĢtırdınız mı?
6. Kağıt sınırlarınızı (limits) ayarladınız mı?
7. Çizim katmanlarınızı (layer) oluĢturdunuz mu?
8. Ġlk aksı çizerek isimlendirdiniz mi?
9. Her iki yönde diğer aksları da 1/50 ölçeğinde çizerek isimlendirdiniz
mi?
10. Mimari plandaki ölçülerine uygun olarak kolonları 1/20 ölçeğinde
çizdiniz mi?
11. Mimari plandaki ölçülerine uygun olarak perde duvarları 1/20
ölçeğinde çizdiniz mi?
12. Kolonların isim ve ölçülerini yazdınız mı?
13. Perde duvarların bilgilerini yazdınız mı?
14. Çizimi kaydettiniz mi?
15. Süreyi (4 ders saati) iyi kullandınız mı?
DEĞERLENDĠRME
Değerlendirme sonunda ―Hayır‖ Ģeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.
Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız
―Evet‖ ise ―Ölçme ve Değerlendirme‖ye geçiniz.
21
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cümlelerin sonunda boĢ bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler
doğru ise D, yanlıĢ ise Y yazınız.
1. ( ) Uygulamada en çok karĢılaĢılan kolon kesit tipi beĢgendir.
2. ( ) Boyuna donatı normal kuvvet ve eğilme momentini karĢılar.
3. ( ) Çizim sınırlarını belirlemek için limits komutu kullanılır.
4. ( ) Aks hizalama anlamına gelen mimarlık ve inĢaat terimidir.
5. ( ) Aks harf ve rakamları üçgen içine alınmalıdır.
6. ( ) Kolon aks aralığı için kullanılan ölçek 1/50 olmalıdır.
7. ( ) Kalıbın içerisindeki donatı sisteminin en kesitleri, kare, dikdörtgen, yamuk, köĢeli
olan kolonlara fretli kolon adı verilir.
8. ( ) Dikdörtgen kesitli kolonların en küçük boyu 25 cm‘ den ve en kesit alanı 750cm²
den az olmamalıdır.
9. ( ) Dairesel kesit kolonlarda kolon çapı 30 cm‘den az olmamalıdır.
10. ( ) Kolonlar, kolon aplikasyon planında (S) harfi ile gösterilir ve ölçüsü(S 30/60)
yanına yazılır.
DEĞERLENDĠRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
22
ÖĞRENME FAALĠYETĠ-2
Bu faaliyetle, uygun ortam ve donanımlar sağlandığında, bilgisayarla kolon ve perde
duvar donatılarını çizebileceksiniz.
Çevrenizdeki mühendislik bürolarını ziyaret ederek kolon ve perde duvar donatı
çizimlerini inceleyiniz.
Kütüphane kaynakları ve internetten bulabileceğiniz kolon ve perde duvar
donatı çizimlerini inceleyiniz.
Kolon ve perde duvar donatı plan, kesit ve detay çizimlerinin nasıl yapıldığını
inceleyiniz.
Çevrenizdeki inĢaatlarda yapılan kolon ve betonarme perdeleri inceleyiniz.
AraĢtırma, inceleme sonuçlarınızı sınıf ortamında arkadaĢlarınızla paylaĢınız.
2. KOLON VE PERDE DUVAR
DONATILARI
2.1. Bodrum Kat Kolonlara Donatı YerleĢimleri ve Çizimleri
Kolonların taĢıyacağı yüke, konum ve ölçülerine göre içerisine konacak
minimum donatının belirlenmesi:
Etriye içerisine minimum koĢullar dikkate alınarak boyuna donatılar yerleĢtirilir. Bu
iĢlemin yapılabilmesi için kolonlara ait konstrüktif bilgilerin mutlaka bilinmesi gerekir. Bu
bilgiler aĢağıda maddeler hâlinde belirtilmiĢtir.
Kolonlarda kullanılacak minimum donatı (Fe), kolon beton alanının %1‘
inden az olamaz.
Kolonlarda kullanılacak maksimum donatı (Fe), kolon beton alanının
%4‘ünden fazla olamaz.
Dikdörtgen kesitli kolonlarda en az boyuna donatı (4Ø16 ) veya (6Ø14)
olacaktır.
Betonarme yapılarda kolon ve perde etriyelerinin, kiriĢ içinde devam
etmesi zorunludur.
Kolon boyuna donatı bindirme eklerinin(ankraj) kolon orta bölgesinde
yapılması daha uygundur.
Kat kiriĢlerinde kolon eklemesi yapılmamalıdır.
ARAġTIRMA
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–2
AMAÇ
23
Ankraj kolonun alt uçunda yapılacaksa, gerekli koĢulları taĢımalıdır.
Ankraj boyunca sarılma bölgesinde enine donatı kullanılmalıdır.
Bindirmeli ek yapılan kesitlerde boyuna donatı oranı %6‘ yı
geçmeyecektir.
Kolon ve perdelerde pas payı 2 cm den az olmamalıdır. DıĢ kolonlarda
2.5 cm den az olmamalıdır.
Sarılma bölgesinde Ø8 ‗lik enine donatı kullanılacaktır.
Kolon sarılma bölgesinde etriye ve çiroz aralığı;
En küçük kolon kesit boyutunun 1/3‘ ünden ve 10 cm den fazla,
50 cm‘den az olmayacaktır.
Kolon orta bölgesinde Ø8‘den küçük çaplı enine donatı
kullanılmayacaktır.
Kolon orta bölgesinde etriye, çiroz aralığı;
En küçük kolon en kesit boyutunun 1/2‘ sinden ve 20 cm‘den fazla
olmayacaktır.
Etriye kolonların ve veya çirozların arasındaki yatay uzaklık(a), etriye
çapının 25 katından fazla olamaz.
Temel içinde filiz donatılarına en az 30 cm gönye yapılmalıdır.
>bmax
>ln/6
>50 cm
temel iç etriyesi
kolon sarılma bölgesi
30 cm30 cm
ġekil 2.1: Temel içinde filiz donatıları
Kolon boyuna donatıları en üst kat döĢemesinde kiriĢ içinde gönye
yapılarak gömülmelidir.
Kolon boyutlarının üst katlarda küçülmesi hâlinde devam etmeyen
boyuna donatılar kiriĢ içerisine gönye yapılarak gömülmelidir.
Kolon kiriĢ birleĢim bölgelerinde etriye aralığı en çok 15 cm olmalıdır.
Tüm kolonların alt ve üst uçlarında enine donatılarla özel sarım bölgeleri
oluĢturulacaktır.
Özel sarım bölgeleri üstte kiriĢ alt ucundan aĢağıya doğru, altta döĢeme
üstünden yukarıya doğru düzenlenecektir.
Sarılma bölgeleri:
o Kolon kesitinin büyük boyutundan,
o Kolon serbest yüksekliğinin 1/6‘sından,50 cm‘ den az olamaz.
24
Kolon boyuna donatılarının ekleme (ankraj) koĢulları:
Kolon boyuna donatılarının bindirmeli ekleri, mümkün olduğunca kolon orta
bölgesinde yapılmalıdır. Bindirme ek boyu(ankraj boyu) en az 40Ø olacaktır. Ortalama
olarak kenetleme boyu 50Ø alınabilir.
Eklemenin kolon alt ucunda yapılması durumunda;
Boyuna donatıların%50 ya da daha azı kolon alt ucunda eklenecekse,
bindirmeli ek boyu lb‘nin en az boyu 1.25 katı artıracaktır.
Boyuna donatıların %50‘ den fazlası kolon alt ucunda eklenecekse,
bindirmeli ek boyu lb‘nin en az 1,5 katı artırılacaktır.
Temelden çıkan kolon filizlerinde bu ekleme koĢullarına uyulacaktır.
Tüm bindirmeli eklemelerde, bindirmeli ek boyunca etriye sıklaĢtırması
yapılacaktır.
Katlar arasında kolon kesitinin değiĢmesi durumunda boyuna donatı koĢulları:
Boyuna donatının kolon, kiriĢ birleĢim bölgesi içinde düĢeye göre eğimi
1/6‘dan fazla olmayacaktır.
Kesit değiĢiminin daha fazla olması durumunda ya da en üst kat
kolonlarında, alt kat boyuna donatı kiriĢ içinde kenetlenecektir.
Enine donatı (etriye) koĢulları:
Tüm betonarme sistemlerinin kolonlarında, kolon kiriĢ birleĢim
bölgelerinde, perde uç bölgelerinde ve kiriĢ sarılma bölgelerinde özel
deprem etriyeleri ve çirozları kullanılacaktır.
özel deprem
çirozu
özel deprem etriyesi
çapı>5Ø
135
ġekil 2.2: Etriye ve çiroz Ģekilleri
25
Özel deprem etriyelerinin her iki ucunda mutlaka 135 derece kıvrımlı
kancalar bulunacaktır.
Özel deprem çirozlarında ise uçta 90 derece kıvrımlı kanca yapılabilir. Bu
durumda kolonun veya perdenin bir yüzünde, kanca kıvrımları 135
derece ve 90 derece olan çirozlar hem yatay hem de düĢey doğrultuda
birer atlanarak düzenlenecektir.
135 derece kıvrımlı kancalar, en az 5mm çaplı daire etrafında
bükülecektir.
Kanca boyu kıvrımdaki en son teğet noktasından itibaren; düz yüzeyli
çubuklarda 10mm ve 10 cm‘den nervürlü çubuklarda ise 6mm ve 8
cm‘den az olmayacaktır.
Özel deprem etriyeleri boyuna donatıyı dıĢtan kavrayacak ve kancaları
aynı boyuna donatı etrafında kapanacaktır.
Özel deprem çirozlarının çap ve aralığı etriyelerin çap ve aralığı ile aynı
olacaktır.
Çirozlar her iki uçta mutlaka boyuna donatıları sarmalıdır.
Enine donatı çapı, en büyük boyuna donatı çapının 1/3‘ünden az olamaz.
Bu bilgilerden faydalanarak kolon ve perdelerimizin içerisine konacak donatılar hesap
edilir ve donatı çizimi yapılır. Etriye içine; minimum koĢullar dikkate alınarak, boyuna
donatı yerleĢtirilir.
Minimum boyuna donatı, kolon kesit alanının%1‘idir. Buna göre 30x80‘lik kolonda;
En kesit=kolon kısa kenarı*uzun kenarı bağıntısından en kesit alanı bulunur ve bu
alanın %1‘i minimum donatı alanını verir.
30x80 ölçülerindeki kolon içerisine donatı hesabını Ģu Ģekilde yapabiliriz.
En kesit=kolon kısa kenarı x uzun kenarı
=30x80=2400 cm2
Minimum donatı alanı %1*(fe)=2400x%1
=24 cm² olur.
16 mm çapında donatı kullanıldığı varsayılırsa; 16mm‘lik donatının kesit alanı 2,01
cm² olduğuna göre;
Minimum donatı adedi=Fe/donatı kesit alanı bağıntısı kullanılır.
Minimum donatı adedi =24/2,01
=11,94 bulunur ve 12 adet 16mm‘lik boyuna donatı(12Ø16)
donatı yerleĢtirilir ya da( 8Ø18)‘lik donatı kullanılırsa 18mm‘in kesit alanı 2,54 cm²
olduğuna göre,
8x2,54=20,32 cm² için 2 adet 16mm‘lik min donatı olarak alınabilir.(8Ø18+2Ø16)
Hesabını yaptığımız 30x80‘lik kolon donatısından faydalanarak tüm ölçülerdeki
kolonların içerisine konacak donatıların hesabı yapılır ve donatılar yerleĢtirilir.
26
Örnek: S5 30/60‘lık kolonda Ø16‘lık donatı kullanarak boyuna donatı adedini
bulunuz?
En kesit=kolon kısa kenar x kolon uzun kenar
=30 x 60
=1800 cm²
Minimum donatı alanı=%1 x (Fe)
=%1 x 1800
=18 cm²
16mm‘lik donatının en kesit alanı 2,01 cm² olduğuna göre
Minimum donatı adedi=Fe/ donatı kesit alanı
=18/2.01
=9 adet donatı bulunur ve bizim 10 adet 16 mm‘lik donatı
yerleĢtirmemiz gerekir.
10Ø16
03-S 06- S 08-S 10)
ġekil 2.3: 60/30 veya 30/60 ölçüsündeki kolon donatı çizimi
Kolonların içerisine etriye ve boyuna donatıları yerleĢtirmek:
Kolonların tamamının boyuna donatı adetleri belirlendikten sora, etriye çiroz ve
benzeri donatı adetleri, çap ve aralıkları belirlenir. Autocad komutları kullanılarak kolon
içerisine donatı çizimi ġekil 2.4‘deki gibi yapılır.
27
1 2 3 4 5 6
654321
A
B
C
D
E
F F
E
D
C
B
A
S1 60 /30 S2 60 /30
S3 60 /30
S6 60 /30
S8 60 /30
S3 60 /30
S4 60 /30
S9 1150 /30
S11 30/80 S12 30/80
S15 30/140
S7 60 /30
S15 30/140
10Ø16 10Ø16
10Ø16
10Ø16
10Ø16
10Ø16
12
Ø1
6
10
Ø1
61
0Ø
16
12
Ø1
6
10Ø16
14
Ø1
6
ġekil2.4: Kolonların içerisine etriye ve boyuna donatıların çizimi
2.2. Bodrum Kat Perde Duvarlarına Donatı YerleĢimleri ve
Çizimleri
Perde duvarlar içerisine etriye, çiroz ve boyuna donatılarını yerleĢtirmek:
Perde duvar donatıları da aynı kolon donatı hesabı bağıntıları kullanılarak tamamının
donatı adet, çap ve aralıkları belirlenir. Boyuna donatı, enine donatı, çiroz ve benzeri donatı
28
adet, çap ve aralıkları da belirlendikten sonra Autocad komutları kullanılarak ġekil 2.5‘deki
gibi çizilir.
1 2 3 4 5 6
654321
A
B
C
D
E
F F
E
D
C
B
A
S1 60 /30 S2 60 /30
S3 60 /30
S6 60 /30
S8 60 /30
S3 60 /30
S4 60 /30
S9 1150 /30
S11 30/80 S12 30/80
S15 30/140
S7 60 /30
S15 30/140
10Ø16 10Ø16
10Ø16
10Ø16
10Ø16
10Ø16
12
Ø16
10
Ø16
10
Ø16
12
Ø16
14Ø1814Ø
16
60
30
60
30
60
30
60
30
60
30
80
30
80
30
115
30
60
30
30
60
60
30
140
30
ġekil 2.5: Perdelerin içerisine etriye, çiroz ve boyuna donatıları çizimi
29
2.3. Zemin Kat Kolonlara Donatı YerleĢimleri ve Çizimleri
Bodrum kat kolon aplikasyon planı kolonlara donatı yerleĢimi ile aynı Ģekilde çizilir.
Burada dikkat edilmesi gereken husus kolonların boyutlarında ve yönlerinde herhangi bir
yanlıĢlık yapılmamasıdır. Bodrum kata nazaran yük azalacağından en kesit ölçülerinde
değiĢiklik olması hâlinde küçülen kolonların yerleĢimine dikkat edilmelidir. Donatı
yerleĢimleri hesapta ön görülen Ģekilde olmak zorundadır.
10Ø1610Ø16
10Ø16
10Ø16
10Ø1610Ø16
10Ø16
10
Ø16
S15 30/140
30
140
14
Ø16
10
Ø16
12
Ø16
12
Ø16
10Ø16
S15 30/140
S7 60 /30
S15 30/140
S12 30/80S11 30/80
S9 1150 /30
S4 60 /30
S3 60 /30
S8 60 /30
S6 60 /30
S3 60 /30
S2 60 /30S1 60 /30
A
B
C
D
E
FF
E
D
C
B
A
1 2 3 4 5 6
654321
ġekil 2.6: Zemin kat kolonlara donatı yerleĢimleri ve çizimleri
30
2.4. Zemin Kat Perde Duvarlarına Donatı YerleĢimleri ve Çizimleri
Zemin katta perde duvarı yanal toprak basıncını önlemek üzere merdiven ve asansör
çevresinde düzenlenebilir. Bodrum kattaki perde donatı yerleĢimleri ile aynı Ģekilde çizilir.
Perde duvarlar içerisine konulacak boyuna donatı, enine donatı; çiroz donatılarının adet, çap
ve aralıkları belirlendikten sonra çizim üzerinde gösterilir.
10Ø1610Ø16
10Ø16
10Ø16
10Ø1610Ø16
10Ø16
10
Ø16
S15 30/140
30
140
14
Ø16
10
Ø16
12
Ø16
12
Ø16
10Ø16
S15 30/140
S7 60 /30
S15 30/140
S12 30/80S11 30/80
S9 1150 /30
S4 60 /30
S3 60 /30
S8 60 /30
S6 60 /30
S3 60 /30
S2 60 /30S1 60 /30
A
B
C
D
E
FF
E
D
C
B
A
1 2 3 4 5 6
654321
ġekil 2.7: Zemin kat perde donatı yerleĢimleri ve çizimleri
31
UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıda aks, kolon ve ölçüleri verilen yapı için; öğretmeninizin vereceği donatı
bilgileri doğrultusunda donatı yerleĢimlerini çiziniz.
320 175 375 90
980
1010
420
300
120
180
130
1010
1170
320 175 375 90
980
1010
420
300
120
180
130
1010
1170
S301(50/25)
S302(25/155) S303
(50/25)
S304(25/50)
S305(50/25)
S306(25/50)
S307(25/50)
S308(25/50)
S309(50/25)
S310(50/25)
S311(115/25)
S312(25/60)
S313(60/25)
S314(25/60)
A B C D E
1
2
3
4
5
6
A B C D E
1
2
3
4
5
6
UYGULAMA FAALĠYETĠ
32
ĠĢlem Basamakları Öneriler
ĠĢ önlüğünüzü giyiniz.
Yapılacak çizim için programı çalıĢtırınız.
Kağıt sınırlarınızı (limits) ayarlayınız.
Çizim katmanlarınızı (layer) oluĢturun.
Kolonların taĢıyacağı yüke, konumuna ve
ölçüsüne göre içerisine konacak minimum
boyuna donatıyı belirleyiniz.
Kolonların taĢıyacağı yüke, konumuna ve
ölçüsüne göre içerisine konacak minimum
enine donatıyı belirleyiniz.
Kolonların içerisine etriye ve boyuna
donatıları yerleĢtiriniz.
Kolon isim ve donatı bilgilerini yazınız.
Perde duvarların taĢıyacağı yüke,
konumuna ve ölçüsüne göre içerisine
konacak minimum boyuna donatıyı
belirleyiniz.
Perde duvarların taĢıyacağı yüke,
konumuna ve ölçüsüne göre içerisine
konacak minimum enine donatıyı
belirleyiniz.
Perde duvarların içerisine enine ve boyuna
donatıları yerleĢtiriniz.
Perde duvar isim ve donatı bilgilerini
yazınız.
Kolon ve perde duvar içinde gerekli ölçü
ve sayıda çiroz donatısını yerleĢtiriniz.
Çizimi kaydediniz.
Temiz ve düzenli olunuz.
Programı çalıĢtırmak için masa üstünde
kısayol oluĢturunuz.
CAD çizim programı açıldığında
kendinize ait yeni bir sayfa açınız.
CAD programı tools, options
seçeneklerinden kiĢisel ayarlarınızı
yapınız.
Çizimde kullanmanız gereken araç
çubuklarını yüklemeniz zamandan
kazanmanızı sağlar.
Yapacağınız çizim için öncelikle bir
iĢlem sırası belirlerseniz çiziminizi daha
kolay yapabilirsiniz.
Yapacağınız çizime uygun limits
ayarlarını yapınız.
Yapacağınız çizim için gerekli katman
ayarlarını yapınız.
ÇalıĢmanızı sık sık kaydediniz.
Yaptığınız çizimi, öğretmeninizin
söyleyeceği bir klasöre isim vererek
kaydediniz.
Güvenlik tedbirlerine uyunuz.
ĠĢ etiğine uygun davranınız.
Bilgisayarınızı düzgün bir Ģekilde
kapatınız.
33
KONTROL LĠSTESĠ
Bu faaliyet kapsamında aĢağıda listelenen davranıĢlardan kazandığınız becerileri Evet,
kazanamadığınız becerileri Hayır kutucuğuna (X) iĢareti koyarak kendinizi değerlendiriniz.
Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır
1. ĠĢ önlüğünüzü giydiniz mi?
2. Yapılacak çizim için programı çalıĢtırdınız mı?
3. Kağıt sınırlarınızı (limits) ayarladınız mı?
4. Çizim katmanlarınızı (layer) oluĢturdunuz mu?
5. Kolonların taĢıyacağı yüke, konumuna ve ölçüsüne göre içerisine
konacak minimum boyuna donatıyı belirlediniz mi?
6. Kolonların taĢıyacağı yüke, konumuna ve ölçüsüne göre içerisine
konacak minimum enine donatıyı belirlediniz mi?
7. Kolonların içerisine etriye ve boyuna donatıları yerleĢtirdiniz mi?
8. Kolon isim ve donatı bilgilerini yazdınız mı?
9. Perde duvarların taĢıyacağı yüke, konumuna ve ölçüsüne göre
içerisine konacak minimum boyuna donatıyı belirlediniz mi?
10. Perde duvarların taĢıyacağı yüke, konumuna ve ölçüsüne göre
içerisine konacak minimum enine donatıyı belirlediniz mi?
11. Perde duvarların içine enine ve boyuna donatıları yerleĢtirdiniz
mi?
12. Perde duvar isim ve donatı bilgilerini yazdınız mı?
13. Kolon ve perde duvar içinde gerekli ölçü ve sayıda çiroz
donatısını yerleĢtirdiniz mi?
14. Çizimi kaydettiniz mi?
15. Süreyi (4 ders saati) iyi kullandınız mı?
DEĞERLENDĠRME
Değerlendirme sonunda ―Hayır‖ Ģeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.
Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız
―Evet‖ ise ―Ölçme ve Değerlendirme‖ye geçiniz.
34
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cümlelerin sonunda boĢ bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler
doğru ise D, yanlıĢ ise Y yazınız.
1. ( ) Kolonlarda kullanılacak minimum donatı, kolon beton alanının %15‘inden az
olamaz.
2. ( ) Dikdörtgen kesitli kolonlarda en az boyuna donatı (4Ø16 ) veya (6Ø14) olacaktır.
3. ( ) Kat kiriĢlerinde kolon eklemesi yapılmamalıdır.
4. ( ) Kolonlarda kullanılan etriye boyuna donatıdır.
5. ( ) Kolon orta bölgesinde Ø8‘den küçük çaplı enine donatı kullanılmayacaktır.
6. ( ) Kolon kiriĢ birleĢim bölgelerinde maksimum etriye aralığı 35 cm olmalıdır.
7. ( ) Bindirme ek boyu(ankraj boyu) en az 15Ø olacaktır.
8. ( ) Özel deprem etriyelerinin her iki ucunda mutlaka 135 derece kıvrımlı kancalar
bulunacaktır.
9. ( ) Kolon ve perdelerde pas payı 2 cm den az olmamalıdır. DıĢ kolonlarda 2.5 cm den
az olmamalıdır.
10. ( ) Ölçülendirme ayarları için text style diyalog kutusundan ayarlar yapılır.
DEĞERLENDĠRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
35
ÖĞRENME FAALĠYETĠ-3
Bu faaliyetle, uygun ortam ve donanımlar sağlandığında, bilgisayarla kolon ve perde
duvar donatı detaylarını çizebileceksiniz.
Çevrenizdeki mühendislik bürolarını ziyaret ederek kolon ve perde duvar donatı
detay çizimlerini inceleyiniz.
Kütüphane kaynakları ve internetten bulabileceğiniz kolon ve perde duvar
donatı detay çizimlerini inceleyiniz.
Kolon ve perde duvar donatı detay çizimlerinin nasıl yapıldığını inceleyiniz.
Çevrenizdeki inĢaatlarda yapılan kolon ve betonarme perdeleri inceleyiniz.
AraĢtırma, inceleme sonuçlarınızı sınıf ortamında arkadaĢlarınızla paylaĢınız.
3. KOLON VE PERDE DUVAR DONATI
DETAYLARI
Uygulama da sorunla karĢılaĢmamak, imalat kolaylığı açısından kolonların ve
perdelerin içerisinde kullanılan donatıların açılımı yapılarak detay hâlinde boylarının
verilmesi gereklidir. Boyları ve açılımı verilen donatı yanına çap ve adetleri de yazılmalıdır.
10
Ø8 / 8-14
L=180
10
S1 60 /30 (S 04-S 07)
10Ø
16
55
25
25
55
ġekil 3.1: S04, S07 60/30 kolonu etriye çizimi
ARAġTIRMA
AMAÇ
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–3
36
3.1. Bodrum ve Zemin Kat Kolon Donatı Detay Çizimleri
Kolon ölçüleri zaman zaman değiĢmektedir, çizmiĢ olduğumuz projede de buna
benzer farklı boyutlarda kolonlar mevcuttur. Bu nedenle kolon aplikasyon planında her bir
kolonun ayrı ayrı etriye açılımlarını çizmek gerekmektedir.
Kolon aplikasyon planında farklı ölçülere sahip kolonlar tespit edilir ve gerekli donatı
hesapları yapılarak etriyeleri 1/20 ölçeğinde çizimleri açık ve anlaĢılır olacak Ģekilde çizilir.
Bilgisayarla etriye açılımı çiziminde iĢlem basamakları:
Uygun katmanlar layer properties manager diyalog kutusundan aktif hâle
getirilir.
Line komutu aktif hâle getirilir ve gerekli çizgiler çizilir.
Boyuna donatı çizimlerini hızlı ve doğru yapabilmek için donut komutu aktif
hâle getirilir; donatı çapına uygun değerler girilerek boyuna donatı çizilir.
Copy komutu aktif hâle getirilerek uygun noktalara mesafe girilerek boyuna
donatılar kopyalama ile çizilir.
line ve arc komutları kullanılarak çirozların çizimi yapılır.
Çirozlarda uygun yerlere kopyalama yöntemiyle çizilir.
Bu iĢlem sırası takip edilerek kolonlar ölçülerine uygun çizilir, etriye açılımları
çizilir ve text komutu kullanılarak gerekli yazı ve ebatlar yazılır.
Ø8 / 8-14
L=340
10
10
25
135
25
135
S5 30 /140
16
Ø18
Ø8 / 8-14
L=220
7575
10
10
25
25
S11 30/80
12Ø
16
ġekil 3.2: S05 30/140 kolonu etriye çizimi ġekil 3.3: S11 30/80 kolonu etriye çizimi
37
110
110
Ø8 / 8-14
L=290
10 10
2525
14Ø18
S9 150 /30
Ø8 / 8-14
L=180
S1 60 /30 (S 02-S 010)
10Ø16
55
2525
55
10
ġekil 3.4: S09 150/30 kolonu etriye çizimi ġekil 3.5: S01, S02, S03, S06, S08, S10
60/30 kolonu etriye çizimi
3.2. Bodrum ve Zemin Kat Perde Duvar Donatı Detay Çizimleri
Bodrum perdeleri üzerine gerekli boyuna donatıların çap ve adetleri bulunur. Bu
hesaplamalar inĢaat mühendisleri tarafından yapılır.
S3 60 /30
S11 30/80
10Ø16
12
Ø1660
30
80
30
ġekil3.6: Perde duvar kolon birleĢimi
Bodrum perdelerini çizebilmek için ortalama kabullere göre donatı çap, aralık ve
adetleri bulunmuĢtur. S10 ve S11 kolonları arasında kalan bodrum perdesinin uzunluğu 230
cm‘dir.
12 mm‘lik boy donatısının(Ø12) 20cm aralıklarla kullanıldığı kabul edilirse 230 cm
için, 20 cm aralıklarla 11 adet boyuna donatı; bodrum perdesinin bir yüzünde, 11 adet
38
boyuna donatı da diğer yüzünde kullanılacaktır. Toplam 22 adet 12 mm‘lik donatı
kullanılacaktır.
bodrum perde
boy.dont.
22Ø12 /20
S11 30 / 8020
20
s10 60/30
ġekil 3.7: Bodrum perde boyuna donatı çizimi
Bodrum perdeleri üzerinde gerekli enine donatıların; çap, uzunluk ve adetleri bulunur.
8mm‘lik enine donatının 15cm aralıklarla kullanıldığı kabul edilirse; S10 ve S11 kolonları
arasında kalan bodrum perdesinin yüksekliği boyunca etriye adedi, 288 cm için 15 cm
aralıklarla 18 adet Ø8‘lik enine donatı tüm perde yüksekliği boyunca kullanılmıĢtır.
Enine donatı uzunlukları(L): Bodrum perdelerinin kolonlarla bağlantısını sağlamak
için, enine donatılar kolon boyunca devam ettirilerek 15 cm gönye yapılmıĢtır.
S10 ve S11 kolonları arasında kalan bodrum perdesinin uzunluğu 230 cm‘dir.
Kolonların ilavesiyle 230+60+30=320 cm
L=320+15+15=350 cm
Bu hesaplamalar yapılarak ve Autocad komutları kullanılarak gerekli çizimler yapılır.
39
8 /1
5Ø
18
bodrum perde
boy.dont.
22Ø12 /20
S11 30 / 80s10 60/30
20
20
ġekil 3.8: Bodrum perde duvar enine donatı çizimi
18Ø8 /15donatısı
bodrum perde enine
15
15
L=350
ġekil 3.9: Bodrum perde duvar enine donatı açılımı
Kolon katlar arası boyuna filiz donatı Ģeması
Kolonların katlar arası boyuna filiz donatı Ģemasının da çizilmesi gereklidir. Kat
yüksekliğinin verildiği filiz boylarının üst kata geçme oranı ve ölçüleri bu Ģemada gösterilir.
Yan tarafında kolon içinde kullanılan boyuna donatıların açılımı verilerek üzerine çap, aralık
ve adetleri yazılır.
40
10
Ø1
6
85
temel içi etriyesi 2b mim
temel kirişi
bk.ankraj
koşulları
Ø1
6 L
=465
Ø1
6 L
=350
Ø1
6 L
=350
Ø1
6 L
=350
Ø1
6 L
=225
80
kolon orta bölge ekseni
kolon orta bölge ekseni
kolon orta bölge ekseni
kolon orta bölge ekseni
+544
+816
+272
0.00
-255
>50cm
>ın /6
60 cm >bmax
kolon sarılma bölmesi
>50cm
>ın /6
60 cm >bmax
kolon sarılma bölmesi
60 /30
bodrum kat
zemin.kat
1.normal.kat
2.normal.kat
2. normal
kat
100 - 220-(2x60)220-(2x sıkıştırma
mes.
8Ø8 /8
ko
lon
sa
rma
bö
lge
si
ko
lon
sa
rma
bö
lge
si
ko
lon
sa
rma
bö
lge
si
ko
lon
o
rta
bö
lge
si
ko
lon
o
rta
bö
lge
si
ko
lon
sa
rma
bö
lge
si
ko
lon
sa
rma
bö
lge
si
6Ø8 /14
6Ø8 /14
8Ø8 /8
8Ø8 /8
8Ø8 /8
8Ø8 /8
>50cm
>ın /6
60 cm >bmax
kolon sarılma bölmesi
kolon sarılma bölmesi
60 cm >bmax
>ın /6
>50cm
255
272
ko
lon
sa
rma
bö
lge
si
ko
lon
sa
rma
bö
lge
si
ko
lon
o
rta
bö
lge
si
ko
lon
o
rta
bö
lge
si
ko
lon
sa
rma
bö
lge
si
ko
lon
sa
rma
bö
lge
si
6Ø8 /14
6Ø8 /14
8Ø8 /8
8Ø8 /8
8Ø8 /8
8Ø8 /8
>50cm
>ın /6
60 cm >bmax
kolon sarılma bölmesi
kolon sarılma bölmesi
60 cm >bmax
>ın /6
>50cm
30 / 3 =10
sc<bmin /3
sc<10 cm
8 cm sc>5cm
8 cm sc>5cm
sc<10 cm
sc<bmin /3
30 / 3 =10
14 cm
kolon orta bölgesi sc<20 cm
sc<bmin /3
272
272
Sekil 3.10: Kolon katlar arası boyuna filiz donatı Ģeması çizimi
41
Perde duvar katlar arası boyuna filiz donatı Ģeması
Perde duvar katlar arası boyuna filiz donatı Ģeması da kolonlarla aynı Ģekilde çizilir.
Enine donatıya ait adet, çap ve aralık Ģema üzerinde gösterilirken, boyuna donatıya ait açılım
yapılır. Boyuna donatı açılımı üzerine donatı adet, çap ve aralıkları donatı uzunluğu ile
birlikte yazılır.
Ankra
j boyu 7
5Ø
/20BODRUM PERDE DETAYI ÖL:1
15
15 15
15
Ø 1
4 /
20
L=160
Ø 1
4 /
20
L=315
L=160
14 /
20
Ø
L=315
14 /
20
Ø
Ø 1
4 /
20
0.00
-255
-340
-300152515
Sekil 3.11: Perde duvar katlar arası boyuna filiz donatı Ģeması çizimi
Kolon donatı tablosu oluĢturma
Çizimlerini yapmıĢ olduğumuz kolonların içerisine yerleĢtirilecek tüm donatılar bir
tabloda gösterilir. Bu tablo da tüm katlarda kullanılacak boyuna ve enine donatılar çapları,
adetleri ve ebatları gösterilir.
42
Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-1412Ø1612Ø1612Ø1630 / 8030 / 8030 / 80
12S ebat
etriyedonatı
30 / 8030 / 8030 / 80
60 / 3060 / 3060 / 30
14Ø1814Ø18
30 / 8030 / 8030 / 80
12Ø1612Ø1612Ø16
10Ø1610Ø1610Ø16
10Ø1610Ø1610Ø16
30 / 14030 / 14030 / 14010Ø1810Ø1810Ø18
10Ø1610Ø1610Ø16
14Ø18
10Ø1610Ø1610Ø16
10Ø1610Ø1610Ø16
10Ø1610Ø1610Ø16
Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-14
Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-14
Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-14
Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-14
Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-14
Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-14
Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-14
Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-14
Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-14
Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-1410Ø1610Ø1610Ø16
Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-1410Ø1610Ø1610Ø16
60 / 3060 / 3060 / 30
60 / 3060 / 3060 / 30
60 / 3060 / 3060 / 30
60 / 3060 / 3060 / 30
60 / 3060 / 3060 / 30
60 / 3060 / 3060 / 30
60 / 3060 / 3060 / 30
10S
S 11
S 9
S 8
S 7
S 6
S 5
S 4
S 3
S 2
S 1
ebatdonatıetriye
ebatdonatıetriye
ebatdonatıetriye
ebatdonatıetriye
ebatdonatıetriye
ebatdonatıetriye
ebatdonatıetriye
ebatdonatıetriye
ebatdonatıetriye
ebatdonatıetriye
etriyedonatıebat
1.VE 2.
NORMAL
KATLAR
ZEMİN KATBODRUM
KATKOLON NUMARASI
ġekil 3.12: Kolon donatı tablosu
43
3.3. Bodrum ve Zemin Kat Kolon Aplikasyon Planı DıĢ
Ölçülendirme
Ölçülendirme ayarları yapmak
Ölçülendirme ayarlarını yapmak için autocad programında format sarkan
menüsünden dimension style seçilir. Açılan Dimensiyon style manager diyalog
kutusundan modify seçeneği seçilir ve istenilen ayarlar yapılarak kaydedilir.
ġekil 3.13: Ölçü ayarı (Dimension style) ekranı
Bu ayarlar yapıldıktan sonra planımızda yapacağımız tüm ölçülendirmeler bu ayarlara
göre yapılır. Ölçülendirmenin her türlü teknik çizimde mutlaka yapılması gerekir. Eğer
kurallara uygun ölçülendirme yapılmamıĢ ise çizilmiĢ plan amacına ulaĢmaz ve uygulama
yapılamaz. DıĢ ölçülendirmede önce aks ölçüleri verilir ve en dıĢa toplam ölçü verilerek
ölçülendirme tamamlanır.
Bilgisayarla kolon aplikasyon planında dıĢ ölçülendirme iĢlem basamakları:
Ölçülendirme katmanı aktif hâle getirilir.
Dimension komutlarından linear dimension komutu aktif hâle getirilir.
Ölçülendirilecek ilk nokta girildikten sonra ikinci nokta girilir ve ölçü
çizgisinin kanacağı nokta seçilir.
Continue dimension komutu aktif hâle getirilir ve ölçülendirilecek tüm
noktalar seçilerek sürekli ölçülendirme iĢlemi yapılır.
Bu Ģekilde akslar ölçülendirildikten sonra toplam ölçü verilir.
44
Yapının dört tarafında aynı iĢlem tekrar edilerek ölçülendirme
tamamlanır. Aynı ölçülere sahip ikinci ölçülerde mirror komutu
kullanılarak zaman tasarrufu sağlanabilir.
1 2 3 4 5 6
654321
A
B
C
D
E
F F
E
D
C
B
A
S1 60 /30 S2 60 /30
S3 60 /30
S6 60 /30
S8 60 /30
S3 60 /30
S4 60 /30
S9 1150 /30
S11 30/80 S12 30/80
S15 30/140
S7 60 /30
S15 30/140
10Ø16 10Ø16
10Ø16
10Ø16
10Ø16
10Ø16
12
Ø1
6
10Ø
16
10
Ø1
6
12Ø
16
10Ø16
14
Ø1
6
960
320 150 375 90
11
50
420
300
120
180
130
11
50
420
300
120
180
130
960
320 150 375 9025
25
60
30
60
30
60
30
60
30
60
30
80
30
80
30
115
30
60
30
30
60
60
30
140
30
ġekil 3.14: Kolon aplikasyon planı dıĢ ölçülendirmesi
45
3.4. Bodrum ve Zemin Kat Kolon Aplikasyon Planı Ġç Ölçülendirme
DıĢ ölçülendirme kuralları iç ölçülendirmede de aynen kullanılır. Planın içinde aynı
ebatlara sahip olsa bile her kolon için her iki yönde aks ve kolon toplam boy ölçüsü
verilmelidir. Ayrıca daire kesitli kolonlar varsa çapı belirtilmelidir. Ölçülendirme yapılırken
net ve anlaĢılır olmasına dikkat edilmelidir.
30
240
60
165
40
360
30
30
370
30
605
30
3084430
303723039040
3075230
1 2 3 4 5 6
654321
A
B
C
D
E
F F
E
D
C
B
A
S1 60 /30 S2 60 /30
S3 60 /30
S6 60 /30
S8 60 /30
S3 60 /30
S4 60 /30
S9 1150 /30
S11 30/80 S12 30/80
S15 30/140
S7 60 /30
S15 30/140
10Ø16 10Ø16
10Ø16
10Ø16
10Ø16
10Ø16
12Ø
16
10Ø
16
10
Ø16
12Ø
16
10Ø16
14Ø
16
960
320 150 375 90
11
50
420
300
120
180
130
11
50
420
300
120
180
130
960
320 150 375 9025
25
60
30
60
30
60
30
60
30
603
0
80
30
80
30
115
30
60
30
30
60
603
0
140
30
ġekil 3.15: Kolon aplikasyon planı iç ölçülendirmesi
46
UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıda aks, kolon ve ölçüleri verilen yapı için; öğretmeninizin vereceği donatı
bilgileri doğrultusunda donatı açılım ve detaylarını çiziniz.
320 175 375 90
980
1010
420
300
120
180
130
1010
1170
320 175 375 90
980
1010
420
300
120
180
130
1010
1170
S301(50/25)
S302(25/155) S303
(50/25)
S304(25/50)
S305(50/25)
S306(25/50)
S307(25/50)
S308(25/50)
S309(50/25)
S310(50/25)
S311(115/25)
S312(25/60)
S313(60/25)
S314(25/60)
A B C D E
1
2
3
4
5
6
A B C D E
1
2
3
4
5
6
UYGULAMA FAALĠYETĠ
47
ĠĢlem Basamakları Öneriler
ĠĢ önlüğünüzü giyiniz.
Yapılacak çizim için programı çalıĢtırınız.
Kağıt sınırlarınızı (limits) ayarlayınız.
Çizim katmanlarınızı (layer) oluĢturun.
Farklı ölçü ve donatıya sahip kolon
etriyelerini çiziniz.
Farklı ölçü ve donatıya sahip perde duvar
enine donatılarını çiziniz.
Kolon katlar arası boyuna filiz donatı
Ģemasını çiziniz.
Perde duvar detayını çiziniz.
Ölçülendirme ayarlarını yapınız.
Kolon aplikasyon planı dıĢ
ölçülendirmesini yapınız.
Kolon aplikasyon planı iç
ölçülendirmesini yapınız.
Kolon donatı tablosunu oluĢturunuz.
Çizimi kaydediniz.
Temiz ve düzenli olunuz.
Programı çalıĢtırmak için masa üstünde
kısayol oluĢturunuz.
CAD çizim programı açıldığında
kendinize ait yeni bir sayfa açınız.
CAD programı tools, options
seçeneklerinden kiĢisel ayarlarınızı
yapınız.
Çizimde kullanmanız gereken araç
çubuklarını yüklemeniz zamandan
kazanmanızı sağlar.
Yapacağınız çizim için öncelikle bir
iĢlem sırası belirlerseniz çiziminizi daha
kolay yapabilirsiniz.
Yapacağınız çizime uygun limits
ayarlarını yapınız.
Yapacağınız çizim için gerekli katman
ayarlarını yapınız.
ÇalıĢmanızı sık sık kaydediniz.
Yaptığınız çizimi, öğretmeninizin
söyleyeceği bir klasöre isim vererek
kaydediniz.
Güvenlik tedbirlerine uyunuz.
ĠĢ etiğine uygun davranınız.
Bilgisayarınızı düzgün bir Ģekilde
kapatınız.
48
KONTROL LĠSTESĠ
Bu faaliyet kapsamında aĢağıda listelenen davranıĢlardan kazandığınız becerileri Evet,
kazanamadığınız becerileri Hayır kutucuğuna (X) iĢareti koyarak kendinizi değerlendiriniz.
Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır
1. ĠĢ önlüğünüzü giydiniz mi?
2. Yapılacak çizim için programı çalıĢtırdınız mı?
3. Kağıt sınırlarınızı (limits) ayarladınız mı?
4. Çizim katmanlarınızı (layer) oluĢturdunuz mu?
5. Farklı ölçü ve donatıya sahip kolon etriyelerini çizdiniz mi?
6. Farklı ölçü ve donatıya sahip perde duvar enine donatılarını çizdiniz
mi?
7. Kolon katlar arası boyuna filiz donatı Ģemasını çizdiniz mi?
8. Perde duvar detayını çizdiniz mi?
9. Ölçülendirme ayarlarını yaptınız mı?
10. Kolon aplikasyon planı dıĢ ölçülendirmesini yaptınız mı?
11. Kolon aplikasyon planı iç ölçülendirmesini yaptınız mı?
12. Çizimi kaydettiniz mi?
13. Süreyi (4 ders saati) iyi kullandınız mı?
DEĞERLENDĠRME
Değerlendirme sonunda ―Hayır‖ Ģeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.
Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız
―Evet‖ ise ―Ölçme ve Değerlendirme‖ye geçiniz.
49
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cümlelerin sonunda boĢ bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler
doğru ise D, yanlıĢ ise Y yazınız.
1. ( ) Boyları ve açılımı verilen etriye donatısı yanına çap ve boyları yazılmalıdır.
2. ( ) Kolon aplikasyon planında her bir kolonun ayrı ayrı etriye açılımlarını çizmek
gerekmez.
3. ( ) Kolonlarda gerekli donatı hesapları yapılarak etriyeleri 1/100 ölçeğinde çizimleri
açık ve anlaĢılır olacak Ģekilde çizilir.
4. ( ) Move komutu kopyalama yapmak için kullanılır.
5. ( ) Bodrum perdeleri üzerinde boyuna donatıların çap ve adetleri bulunur.
6. ( ) Ø12/20 ifadesinde Ø donatı çapını ifade eden simgedir.
7. ( ) Ø12/20 ifadesinde 20, donatı aralığının 20 cm olacağını ifade eder.
8. ( ) Yazılar için dimension style diyalog kutusundan gerekli ayarlamalar yapılır.
9. ( ) Kat yüksekliğinin verildiği filiz boylarının üst kata geçme oranı ve ölçüleri katlar
arası filiz donatı Ģemasında gösterilir.
10. ( ) Etriye için minimum Ø12‘lik donatı kullanılmalıdır.
DEĞERLENDĠRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
50
ÖĞRENME FAALĠYETĠ-4
Bu faaliyetle, uygun ortam ve donanımlar sağlandığında, bilgisayarla deprem bölgesi
kolon-kiriĢ birleĢimlerini çizebileceksiniz.
Çevrenizdeki mühendislik bürolarını ziyaret ederek deprem bölgesi kolon-kiriĢ
birleĢim çizimlerini inceleyiniz.
Kütüphane kaynakları ve internetten bulabileceğiniz deprem bölgesi kolon-kiriĢ
birleĢim çizimlerini inceleyiniz.
Deprem bölgesi kolon-kiriĢ birleĢim çizimlerinin nasıl yapıldığını inceleyiniz.
AraĢtırma, inceleme sonuçlarınızı sınıf ortamında arkadaĢlarınızla paylaĢınız.
4. BODRUM KAT DEPREM BÖLGESĠ
KOLON – KĠRĠġ BĠRLEġĠMĠ
2007 yılında yayımlanan Türkiye Deprem Yönetmeliği esas ve usullerine uygun
olarak taĢıyıcı sistem elemanları olan kolon ve kiriĢ birleĢimlerinin verilmesi gereklidir.
Deprem bölgesi kolon kiriĢ birleĢimleri statik projede kolon aplikasyon planları ile birlikte
çizimi yapılarak verilir.
4.1. Deprem Bölgelerinde Kolon – KiriĢ BirleĢimi
Kolon kiriĢ birleĢim çizimleri yapılırken kolon sarılma bölgelerinde donatı
hazırlamanın koĢullarına uyulması gereklidir. Bu koĢullar maddeler hâlinde aĢağıdaki gibi
sıralanabilir.
Kolon sarılma bölgelerinde enine donatı koĢulları:
Kolonların alt ve üst uçlarında özel sarılma bölgeleri oluĢturulacaktır. Sarılma bölgeleri kolon alt uçlarında, döĢeme üst kotundan yukarıya
doğru üst uçlarında ise kolona bağlanan en derin kiriĢin alt yüzeyinden
aĢağıya doğru ölçülecektir. Sarılma bölgeleri kolon kesitinin büyük boyutundan, fretli kolonlarda
çapından, kolon serbest yüksekliğinin 1/6‘sından, ya da 50 cm‘den az
olamaz.
ARAġTIRMA
AMAÇ
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–4
51
Sarılma donatısı temel içinde kolonun dar kenarının en az iki katı kadar
olmalıdır. Sarılma bölgesinde 8mm‘den küçük çaplı enine donatı kullanılamaz. Sarılma bölgesinde etriye ve çiroz aralığı; en küçük kolon en kesit
boyutunun 1/3‘ünden fazla, ayrıca 5 cm‘den az,10 cm‘den fazla
olmayacaktır. Etriye kollarının ve ya çirozların arasındaki yatay uzaklık, etriye çapının
25 katından fazla olmayacaktır. Dairesel kolonlarda spirallerin adımı, göbek çapının 1/5‘inden ve 8
cm‘den fazla olmayacaktır.
Kolon orta bölgesinde de enine donatı koĢulları vardır bu koĢular doğrultusunda enine
donatı düzenlemesi yapılmalıdır. Bu koĢullar aĢağıda sıralanmıĢtır.
Kolon orta bölgesinde enine donatı koĢulları:
Kolon alt ve üst uçlarında tanımlanan sarılma bölgeleri arasında kalan
bölgeye kolon orta bölgesi denir.
Kolon orta bölgesinde 8mm‘den küçük çaplı enine donatı kullanılamaz.
Kolon boyunca etriye, çiroz ya da spiral aralığı; 20cm‘den ve en küçük en
kesit boyutunun yarısından fazla olmayacaktır.
Etriye kollarının veya çirozların arasındaki yatay uzaklık etriye çapının
25 katından fazla olmayacaktır.
Kolon kiriĢ birleĢimlerinde etriye aralıkları:
KuĢatılmıĢ birleĢimlerde; (kolon dört yönden kiriĢ birleĢmesi ve her bir kiriĢin
geniĢliğinin, birleĢtiği kolon geniĢliğinin 3/4' ünden az olması durumu) alttaki kolona ait
sarılma bölgesi enine donatı miktarının en az %40‘ı birleĢim bölgesinde kullanılacaktır.
Ancak enine donatı çapı 8 mm‘den az olmayacak ve etriye aralığı 15 cm‘yi aĢmayacaktır.
KuĢatılmıĢ birleĢimlerde,(yukarıdaki koĢulu sağlamayan tüm bileĢimler) alttaki kolona
ait sarılma bölgesi enine donatı miktarının en az %60‘ı birleĢim bölgesinde kullanılacaktır.
Ancak enine donatı çapı 8mm‘den az olmayacak ve etriye aralığı10 cm‘yi aĢmayacaktır.
52
>bmax kolon uzun
kenarı
>ın/ 6 kirişler arasında
kalan serbest kolon
yüksekliği
bmax
bmax
10Ø
16
Sj<15cm
sc
sıkıştırma bölgesi etriye
aralığı
So<20cm
So<bmim/2
orta bölge etriye aralığı So
Sc>5cm
Sc<10cm
Sc<bmim/ 3(kolon kısa
kenarı)
scsıkıştırma bölgesi etriye
aralığı
sj <10
>bmax
>ın/6>50cm
>50cm
>bmax
>ın/6
kolo
n sa
rılm
a bö
lges
i
kolo
n or
ta b
ölge
si
kolo
n sa
rılm
a bö
lges
i
kuşatılmış kolon kiriş bileşim
bölgesi
kuşatılmış kolon kiriş bileşim
bölgesi
ġekil 4.1: Kolon sarılma bölgelerinde ve kolon kiriĢ birleĢiminde etriye aralıkları
53
4.2. Kolon – KiriĢ BirleĢimi ve Detay Çizimleri
Boyuna kesitler üzerinde etriye sıklaĢtırma bölgeleri ve orta bölgeleri
hesaplanarak autocad komutları kullanılarak detay çizimleri yapılır.
Farklı her kolon ve perdeye ait boyuna kesitler 1/20 ölçeğinde çizilir.
Boyuna kesit üzerinde etriyeler çizilir aralıklar ölçülendirilir.
Boyuna kesitler üzerinde etriye sıklaĢtırma bölgeleri ve orta bölgeler
hesaplanıp, ölçülendirilir.
Kolon kiriĢ birleĢim bölgelerinde kullanılacak etriye çap ve aralıkları
yukarıdaki kuralara uygun olarak hesaplanır ve çizilir.
Her iki bölgede kullanılacak etriyenin çap ve aralıkları hesaplanır.
Etriyenin çap ve aralıkları boyuna kesit üzerinde çizilir, etriye aralıkları
ölçülendirilir.
Bilgisayarla kolon-kiriĢ birleĢimi detay çizim iĢlem basamakları:
Çizim için hazırlanmıĢ katmanlar layer properties diyalog kutusundan
aktif hâle getirilir.
Line komutu çalıĢtırılarak çizgiler çizilir.
Donut komutu çalıĢtırılarak boyuna donatı çizimi yapılır.
Copy komutu çalıĢtırılarak boyuna donatılar kolon içerisine uygun
yerlere yerleĢtirilir.
Çiroz çiziminde de line ve arc komutu birlikte kullanılarak çizim yapılır.
Ofset komutu da enine donatıların çiziminde sıkça kullanılır.
Text komutu da yazıların yazımında kullanılır. Çizimlerimizde açıklayıcı
yazılar bu komut aktif hâle getirilerek yazılır.
Dimension komutlarından linear dimension komutu ile enine donatı
mesafeleri gerek görüldüğünde verilir.
Modifiy(düzenleme) komutlarıyla gerekli düzenlemeler yapılır ve çizim
tamamlanır.
54
mes.
sıkıştırma 220-(2x 100 - 220-(2x60)ko
lon
bölg
eler
inin
bul
unm
ası
kolo
n et
riye
aral
ıkla
rın
ın b
ulun
mas
ı
27
22
72
sc<bmin /3
sc<20 cmkolon orta bölgesi
14 cm
30 / 3 =10
sc<bmin /3
sc<10 cm
8 cm sc>5cm
8 cm sc>5cm
sc<10 cm
sc<bmin /3
30 / 3 =10
>50cm
>ın /6
60 cm >bmax
kolon sarılma bölmesi
kolon sarılma bölmesi
60 cm >bmax
>ın /6
>50cm
8Ø8 /8
8Ø8 /8
8Ø8 /8
8Ø8 /8
6Ø8 /14
6Ø8 /14
kolo
n s
arm
a bö
lges
iko
lon
sar
ma
bölg
esi
kolo
n o
rta
bölg
esi
kolo
n o
rta
bölg
esi
kolo
n s
arm
a bö
lges
iko
lon
sar
ma
bölg
esi
60 /30
ġekil 4.2: Boyuna kesitler üzerinde etriye sıklaĢtırma bölgeleri
55
Farklı her kolon ve perdelere ait boyuna kesitlerin 1/20 ölçeğinde çizimleri:
Kolon-kiriĢ birleĢim detayı 1:
S8 60 /30
6Ø
8 /14
k 107k 106
k 1
18
k 106 k 107
14
8Ø
8 /8
8Ø
8 /88 cm sc>5cm
sc<10 cm
14 cm
kolon orta bölgesi sc<20 cm
sc<bmin /3
>50cm
>ın /6
60 cm >bmax
kolon sarılma bölmesi
60
60
100
88
10
kolon sarılma bölmesi
60 cm >bmax
>ın /6
>50cm
10Ø16
ġekil 4.3: S 08 (60/30) Kolon kiriĢ birleĢim detayı
56
Kolon-kiriĢ birleĢim detayı 2:
k 1
20
k 1
22
k 109k 108
k 109k 108
sc<bmin /3
sc<20 cmkolon orta bölgesi
14 cm
sc<10 cm
8 cm sc>5cm kolon sarılma bölmesi
85 cm >bmax
>ın /6
>50cm
>50cm
>ın /6
85cm >bmax
kolon sarılma bölmesi
11
Ø8
/8
11Ø
8 /8
14
85
85
50
15
88
28
Ø8
/8
12
Ø16
S1
1 3
0/8
0
3Ø
8 /14
ġekil 4.4: S11 (30/80) Kolon-kiriĢ birleĢim detayı
57
Kolon-kiriĢ birleĢim detayı 3:
k 107
28
Ø8
/8
k 1
19
k 1
21
k 107
30 / 3 =10
sc<bmin /3
sc<10 cm
8 cm sc>5cm
kolon sıklaştırması yapılır
tüm kolon yüksekligince
>50cm
>ın /6
120 cm >bmax
kolon sarılma bölmesi
10
88
220
S9 1150 /30
14Ø18
ġekil 4.5: S 09 (115/30) Kolon-kiriĢ birleĢim detayı
58
Kolon-kiriĢ birleĢim detayı 4:
k 104k 105
28Ø
8 /8
k 1
18
k 1
14
k 104
k 105
S5 30 /14016
Ø18
220
88
15
kolon sarılma bölmesi
145 cm >bmax
>ın /6
>50cm
tüm kolon yüksekligince
kolon sıklaştırması yapılır
8 cm sc>5cm
sc<10 cm
sc<bmin /3
30 / 3 =10
ġekil 4.6: S 05 30/140 Kolon-kiriĢ birleĢim detayı
59
UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıda Ģekli verilen kolon-kiriĢ birleĢimini ve donatı açılımını 1/20 ölçekli olarak
öğretmeninizin vereceği ölçü-donatılara uygun olarak çiziniz.
S 80 /40
k 107k 106k 1
18
10Ø16
AĢağıda Ģekli verilen kolon-kiriĢ birleĢimini ve donatı açılımını 1/20 ölçekli olarak
öğretmeninizin vereceği ölçü-donatılara uygun olarak çiziniz.
k 104k 105
28Ø
8 /8
k 11
8k
114
k 104
k 105
S5 30 /140
16Ø
18
220
88
15
kolon sarılma bölmesi
145 cm >bmax
>ın /6
>50cm
tüm kolon yüksekligince
kolon sıklaştırması yapılır
8 cm sc>5cm
sc<10 cm
sc<bmin /3
30 / 3 =10
UYGULAMA FAALĠYETĠ
60
ĠĢlem Basamakları Öneriler
ĠĢ önlüğünüzü giyiniz.
Yapılacak çizim için programı çalıĢtırınız.
Kağıt sınırlarınızı (limits) ayarlayınız.
Çizim katmanlarınızı (layer) oluĢturun.
Kolona ait en kesiti 1/20 ölçekli olarak
çiziniz.
Kolona ait boy kesiti 1/20 ölçekli olarak
çiziniz.
Boyuna kesit üzerinde etriyeleri çiziniz.
Etriye aralıklarını ölçülendiriniz.
Boyuna kesit üzerinde etriye sıklaĢtırma
bölgesini ölçülendiriniz.
Kolon orta bölgesini ölçülendiriniz.
Kolon orta bölgesine çizilen etriye
aralıklarını ölçülendiriniz.
KiriĢ bilgilerini yazınız.
Kolona ait diğer bilgileri yazınız.
Çizimi kaydediniz.
Temiz ve düzenli olunuz.
Programı çalıĢtırmak için masa üstünde
kısa yol oluĢturunuz.
CAD çizim programı açıldığında
kendinize ait yeni bir sayfa açınız.
CAD programı tools, options
seçeneklerinden kiĢisel ayarlarınızı
yapınız.
Çizimde kullanmanız gereken araç
çubuklarını yüklemeniz zamandan
kazanmanızı sağlar.
Yapacağınız çizim için öncelikle bir
iĢlem sırası belirlerseniz çiziminizi daha
kolay yapabilirsiniz.
Yapacağınız çizime uygun limits
ayarlarını yapınız.
Yapacağınız çizim için gerekli katman
ayarlarını yapınız.
ÇalıĢmanızı sık sık kaydediniz.
Yaptığınız çizimi, öğretmeninizin
söyleyeceği bir klasöre isim vererek
kaydediniz.
Güvenlik tedbirlerine uyunuz.
ĠĢ etiğine uygun davranınız.
Bilgisayarınızı düzgün bir Ģekilde
kapatınız.
61
KONTROL LĠSTESĠ
Bu faaliyet kapsamında aĢağıda listelenen davranıĢlardan kazandığınız becerileri Evet,
kazanamadığınız becerileri Hayır kutucuğuna (X) iĢareti koyarak kendinizi değerlendiriniz.
Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır
1. ĠĢ önlüğünüzü giydiniz mi?
2. Yapılacak çizim için programı çalıĢtırdınız mı?
3. Kağıt sınırlarınızı (limits) ayarladınız mı?
4. Çizim katmanlarınızı (layer) oluĢturdunuz mu?
5. Kolona ait en kesiti 1/20 ölçekli olarak çizdiniz mi?
6. Kolona ait boy kesiti 1/20 ölçekli olarak çizdiniz mi?
7. Boyuna kesit üzerinde etriyeleri çizdiniz mi?
8. Etriye aralıklarını ölçülendirdiniz mi?
9. Boyuna kesit üzerinde etriye sıklaĢtırma bölgesini ölçülendirdiniz mi?
10. Kolon orta bölgesini ölçülendirdiniz mi?
11. Kolon orta bölgesine çizilen etriye aralıklarını ölçülendirdiniz mi?
12. KiriĢ bilgilerini yazdınız mı?
13. Kolona ait diğer bilgileri yazdınız mı?
14. Çizimi kaydettiniz mi?
15. Süreyi (4 ders saati) iyi kullandınız mı?
DEĞERLENDĠRME
Değerlendirme sonunda ―Hayır‖ Ģeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.
Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız
―Evet‖ ise ―Ölçme ve Değerlendirme‖ye geçiniz.
62
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cümlelerin sonunda boĢ bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler
doğru ise D, yanlıĢ ise Y yazınız.
1. ( ) Kolon kiriĢ birleĢim çizimleri yapılırken kolon sarılma bölgelerinde donatı
hazırlamanın koĢullarına uyulması gerekmez.
2. ( ) Sarılma bölgeleri kolon kesitinin büyük boyutundan ya da 50 cm‘den az olamaz.
3. ( ) Sarılma bölgesinde 4 mm‘den küçük çaplı enine donatı kullanılamaz.
4. ( ) KuĢatılmıĢ birleĢimlerde enine donatı çapı 8 mm‘den az olmayacak ve etriye
aralığı 15 cm‘yi aĢmayacaktır.
5. ( ) Boyuna kesitler üzerinde etriye sıklaĢtırma bölgeleri ve orta bölgeler hesaplanıp
ölçülendirilir.
6. ( ) Çiroz çiziminde de line ve arc komutu birlikte kullanılarak çizim yapılır.
7. ( ) Sarılma donatısı temel içinde kolonun dar kenarının en az beĢ katı kadar olmalıdır.
8. ( ) Türkiye Deprem Yönetmeliği 1997 yılında yayımlanmıĢtır.
9. ( ) Text komutu ölçülendirme yapılmasında kullanılır.
10. ( ) Etriye açılımında donatı üzerine çapı ve etriye boyu yazılmalıdır.
DEĞERLENDĠRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
63
ÖĞRENME FAALĠYETĠ-5
Bu faaliyetle, uygun ortam ve donanımlar sağlandığında, bilgisayarla kolon
aplikasyon plan bilgilerini yazabileceksiniz.
Çevrenizdeki mühendislik bürolarını ziyaret ederek kolon aplikasyon plan
bilgilerini inceleyiniz.
Kütüphane kaynakları ve internetten bulabileceğiniz kolon aplikasyon plan
bilgilerini inceleyiniz.
Kolon aplikasyon plan bilgilerinin nasıl yazıldığını inceleyiniz.
AraĢtırma, inceleme sonuçlarınızı sınıf ortamında arkadaĢlarınızla paylaĢınız.
5. BODRUM KAT KOLON APLĠKASYON
PLAN BĠLGĠLERĠ VE ANTET
Statik proje içinde yer alan her çizim için paftanın alt tarafında gerekli bilgiler
yazılmalıdır. Çizime ve çizene ait bilgilerinde yer aldığı antet gerekli biçimde
düzenlenmelidir.
5.1. Bodrum ve Zemin Kat Kolon Aplikasyon Planı Eleman Bilgileri
Yazımı
Kolon ve perde duvar elemanlarının bilgileri yazılmalıdır. Bu bilgiler boyuna donatı
adedi, çap ve aralığı ile enine donatı adedi, çapı ve uzunluğudur.
C
B
S6 60 /30
S8 60 /30 S9 150 /30
S12 30/80
S15 30/140
10Ø16
10Ø16
10Ø16
300
60
30
60
30
30
115
30
ġekil 5.1: Kolon aplikasyon planı eleman bilgileri
ARAġTIRMA
AMAÇ
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–5
64
Plan eleman bilgileri arasında; çizimin adı ve ölçeği yazılır. Bu bilgilerin dıĢında
kullanılacak betona ait bilgiler, çelik sınıfına ait bilgiler, zemin değerleri, deprem değerleri
ve tasarımda etkin olan katsayılar yazılır.
ÖLÇEK: 1/50
BODRUM KAT KOLON APLİKASYON PLANI
Zemin emniyet gerilmesi=1.2 kg/cm
Ts=0.20,Tb=0.90,R=8.00
Ao=0.4 I=1,0 YZS=Z4
DEPREM DEGERLERİ:
Donatı:ST 420(BCIII)
Beton:C20 (BS 20)Malzeme
1 2 3 4 5 6
ġekil 5.2: Kolon aplikasyon plan bilgileri
5.2. Bodrum ve Zemin Kat Kolon Aplikasyon Planı Antet Çizimi
Bodrum ve zemin kat kolon aplikasyon planları ve donatı detaylarının çevresine antet
çizilir. Mevcut çizime, bu çizimi yapan kiĢiye ve kontrol eden kiĢiye ait gerekli bilgilerin
yazıldığı antedin çizilmesi, doldurulması ve çizimin kontrol edilmesi ile çizim tamamlanmıĢ
olur.
MALZEME
BETON : C20 (BS 20)
DONATI : ST 420 (BÇ III)
DEPREM DEĞERLERĠ
Ao = 0,40 I = 1,0 YZS = Z4
Ta = 0,20 Tb = 0,90 R = 8,00
ZEMĠN EMNĠYET GERĠLMESĠ = 1,2 kg/cm²
Çizen Ölçek Konu
Sınıf No
Tarih
Kontrol
ġekil 5.3: Kolon aplikasyon planı için hazırlanmıĢ antet çizimi
65
ÖLÇEK: 1/50
BODRUM KAT KOLON APLİKASYON PLANI
Zemin emniyet gerilmesi=1.2 kg/cm
Ts=0.20,Tb=0.90,R=8.00
Ao=0.4 I=1,0 YZS=Z4
DEPREM DEGERLERİ:
Donatı:ST 420(BCIII)
Beton:C20 (BS 20)Malzeme
18
Ø 8
/ 1
5
L=
40
018Ø
8 /
15
L
=5
10
18Ø 8 / 15 L=520
18Ø 8 / 15 L=520
18Ø 8 / 15 L=520 18Ø 8 / 15 L=520
18Ø 8 / 15 L=520
18Ø 8 / 15 L=610
50Ø14 /20
30
140
30
60
60
30
30
60
30
115
30
80
30
80
30
60
30
60
30
60
30
60
30
60
25
25 90375150320
960
130
180
120
300
420
1150
130
180
120
300
420
1150
90375150320
960
14
Ø16
14Ø18
12
Ø16
10
Ø16
10
Ø16
12
Ø16
10Ø16
10Ø16
10Ø16
10Ø16
10Ø1610Ø16
S15 30/140
S7 60 /30
S15 30/140
S12 30/80S11 30/80
S9 1150 /30
S4 60 /30
S3 60 /30
S8 60 /30
S6 60 /30
S3 60 /30
S2 60 /30S1 60 /30
A
B
C
D
E
FF
E
D
C
B
A
1 2 3 4 5 6
654321
Çizen Ölçek Konu Okul
Sınıf No
Tarih
Kontrol Resim No
ġekil 5.4: Kolon aplikasyon plan paftası antet çizimi
66
5.3. Bodrum ve Zemin Kat Kolon Aplikasyon Planı Paftası Antet
Bilgileri
Kolon aplikasyon planı ve farklı kesitteki her kolona ait etriye açılımı çiziminin
tamamlanmasından sonra plana ait bilgiler çizimin alt köĢesinde verilir.
Aplikasyon planı çevresine antet çizilir. Mevcut çizime, bu çizimi yapan kiĢiye ve
kontrol eden kiĢiye ait gerekli bilgilerin yazıldığı antedin çizilmesi, doldurulması ve çizimin
kontrol edilmesi ile çizim tamamlanmıĢ olur.
Betonarme projenin tamamında olduğu gibi kolon aplikasyon planı paftalarında da
tasarımda esas alınan kat sayı değerleri mutlaka yazılır. Antet Ģeklini kendi tasarlayabiliriz,
önemli olan aĢağıdaki bilgilerin antette bulunmasıdır.
C =20 ( BS20 ) :ĠnĢaatta kullanılacak beton sınıfı
ST =420 ( BÇIII ) :ĠnĢaatta kullanılacak çelik sınıfı
I =1.0 :Bina önem katsayısı (Konutlar için 1.0 alınır.)
Ao = 0.10-0.40 :Etkin yer ivme katsayısı (Deprem bölgelerinin derecelerine
göre değiĢir)
YZS =Z3 :Yapının oturduğu zemin grubu ve en üst zemin tabakası
kalınlığına göre değer alır.
R =4 :TaĢıyıcı sistem davranıĢ katsayısı (Yerinde dökme
betonarme yapılar için.)
MALZEME
BETON : C20 (BS 20)
DONATI : ST 420 (BÇ III)
DEPREM DEĞERLERĠ
Ao = 0,40 I = 1,0 YZS = Z4
Ta = 0,20 Tb = 0,90 R = 8,00
ZEMĠN EMNĠYET GERĠLMESĠ = 1,2 kg/cm²
Çizen Ölçek Konu
Sınıf No
Tarih
Kontrol
ġekil 5.5: Kolon aplikasyon planı antet bilgileri
67
UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıda aks, kolon ve ölçüleri verilen yapı için; öğretmeninizin vereceği donatı,
zemin, deprem bilgileri doğrultusunda kolon aplikasyon planını çizerek antet çizimini
yapınız.
320 175 375 90
980
1010
420
300
120
180
130
1010
1170
320 175 375 90
980
1010
420
300
120
180
130
1010
1170
S301(50/25)
S302(25/155) S303
(50/25)
S304(25/50)
S305(50/25)
S306(25/50)
S307(25/50)
S308(25/50)
S309(50/25)
S310(50/25)
S311(115/25)
S312(25/60)
S313(60/25)
S314(25/60)
A B C D E
1
2
3
4
5
6
A B C D E
1
2
3
4
5
6
UYGULAMA FAALĠYETĠ
68
ĠĢlem Basamakları Öneriler
ĠĢ önlüğünüzü giyiniz.
Yapılacak çizim için programı çalıĢtırınız.
Kağıt sınırlarınızı (limits) ayarlayınız.
Çizim katmanlarınızı (layer) oluĢturunuz.
Yazı stillerini oluĢturunuz.
Kolon aplikasyon planı eleman bilgilerini
yazınız.
Kolon aplikasyon planı antedini çiziniz.
Kolon aplikasyon planı antet bilgilerini
yazınız.
Çizimi kaydediniz.
Temiz ve düzenli olunuz.
Programı çalıĢtırmak için masa üstünde
kısa yol oluĢturunuz.
CAD çizim programı açıldığında
kendinize ait yeni bir sayfa açınız.
CAD programı tools, options
seçeneklerinden kiĢisel ayarlarınızı
yapınız.
Çizimde kullanmanız gereken araç
çubuklarını yüklemeniz zamandan
kazanmanızı sağlar.
Yapacağınız çizim için öncelikle bir
iĢlem sırası belirlerseniz çiziminizi daha
kolay yapabilirsiniz.
Yapacağınız çizime uygun limits
ayarlarını yapınız.
Yapacağınız çizim için gerekli katman
ayarlarını yapınız.
ÇalıĢmanızı sık sık kaydediniz.
Yaptığınız çizimi, öğretmeninizin
söyleyeceği bir klasöre isim vererek
kaydediniz.
Güvenlik tedbirlerine uyunuz.
ĠĢ etiğine uygun davranınız.
Bilgisayarınızı düzgün bir Ģekilde
kapatınız.
69
KONTROL LĠSTESĠ
Bu faaliyet kapsamında aĢağıda listelenen davranıĢlardan kazandığınız becerileri Evet,
kazanamadığınız becerileri Hayır kutucuğuna (X) iĢareti koyarak kendinizi değerlendiriniz.
Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır
1. ĠĢ önlüğünüzü giydiniz mi?
2. Yapılacak çizim için programı çalıĢtırdınız mı?
3. Kağıt sınırlarınızı (limits) ayarladınız mı?
4. Çizim katmanlarınızı (layer) oluĢturdunuz mu?
5. Yazı stillerini oluĢturdunuz mu?
6. Kolon aplikasyon planı eleman bilgilerini yazdınız mı?
7. Kolon aplikasyon planı antedini çizdiniz mi?
8. Kolon aplikasyon planı antet bilgilerini yazdınız mı?
9. Çizimi kaydettiniz mi?
10. Süreyi (4 ders saati) iyi kullandınız mı?
DEĞERLENDĠRME
Değerlendirme sonunda ―Hayır‖ Ģeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.
Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız
―Evet‖ ise ―Ölçme ve Değerlendirme‖ye geçiniz.
70
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cümlelerin sonunda boĢ bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler
doğru ise D, yanlıĢ ise Y yazınız.
1. ( ) C20 ĠnĢaatta kullanılacak çelik sınıfını gösterir.
2. ( ) Çizime ve çizene ait bilgiler antet bölümünde yazılır.
3. ( ) Kolon ve perde duvar elemanlarının bilgileri boyuna donatı adedi, çap ve aralığı
ile enine donatı adedi, çapı ve uzunluğudur.
4. ( ) Rotate konutu ile kopyalama iĢlemi yapılır.
5. ( ) I = 1.0 Bina önem katsayısını gösterir.
6. ( ) Çizimi kaydetmek için ctrl+s komutu kullanılabilir.
7. ( ) YZS = Z3 Yapının oturduğu zemin grubu ve en üst zemin tabakası kalınlığına
göre değer alır.
8. ( ) Kolon aplikasyon planında akslar 1/20 ölçekli, kolonlar 1/50 ölçekli olarak çizilir.
DEĞERLENDĠRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ―Modül Değerlendirme‖ ye geçiniz.
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
71
MODÜL DEĞERLENDĠRME AĢağıda aks, kolon ve ölçüleri verilen yapı için, öğretmeninizin vereceği kolon en
kesit ölçüleri, donatı, zemin ve deprem değerlerine uygun olarak;
1. Kolon aplikasyon planını çiziniz.
2. Kolon aplikasyon planı donatı yerleĢimlerini çiziniz.
3. Farklı en kesit ölçülerindeki her kolon için donatı detaylarını çiziniz.
4. Kolon-kiriĢ birleĢimlerinden en az bir tanesini çiziniz.
5. Kolon aplikasyon planı antedini çizerek plan bilgilerini yazınız.
905400200300
73
0
73
0
20
02
00
10
01
50
80
20
02
00
10
01
50
80
900
400200300
MODÜL DEĞERLENDĠRME
72
Bu modül kapsamında aĢağıda listelenen davranıĢlardan kazandığınız becerileri Evet,
kazanamadığınız becerileri Hayır kutucuğuna (X) iĢareti koyarak kendinizi değerlendiriniz.
Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. ĠĢ önlüğünüzü giydiniz mi?
2. Bilgisayarınızı çalıĢtırdınız mı?
3. Çizim programını bilgisayara yüklediniz mi?
4. Çizim araç ve gereçlerini hazır hâle getirdiniz mi?
5. Bilgisayar programını yapılacak çizim için çalıĢtırdınız mı?
6. Kağıt sınırlarınızı (limits) ayarladınız mı?
7. Çizim katmanlarınızı (layer) oluĢturdunuz mu?
8. Ġlk aksı çizerek isimlendirdiniz mi?
9. Her iki yönde diğer aksları da 1/50 ölçeğinde çizerek isimlendirdiniz
mi?
10. Mimari plandaki ölçülerine uygun olarak kolonları 1/20 ölçeğinde
çizdiniz mi?
11. Mimari plandaki ölçülerine uygun olarak perde duvarları 1/20
ölçeğinde çizdiniz mi?
12. Kolonların isim ve ölçülerini yazdınız mı?
13. Kolonların taĢıyacağı yüke, konumuna ve ölçüsüne göre içerisine
konacak minimum boyuna donatıyı belirlediniz mi?
14. Kolonların taĢıyacağı yüke, konumuna ve ölçüsüne göre içerisine
konacak minimum enine donatıyı belirlediniz mi?
15. Kolonların içerisine etriye ve boyuna donatıları yerleĢtirdiniz mi?
16. Kolon isim ve donatı bilgilerini yazdınız mı?
17. Perde duvarların taĢıyacağı yüke, konumuna ve ölçüsüne göre
içerisine konacak minimum boyuna donatıyı belirlediniz mi?
18. Perde duvarların taĢıyacağı yüke, konumuna ve ölçüsüne göre
içerisine konacak minimum enine donatıyı belirlediniz mi?
19. Perde duvarların içine enine ve boyuna donatıları yerleĢtirdiniz mi?
20. Perde duvar isim ve donatı bilgilerini yazdınız mı?
21. Kolon ve perde duvar içinde gerekli ölçü ve sayıda çiroz donatısını
yerleĢtirdiniz mi?
22. Farklı ölçü ve donatıya sahip kolon etriyelerini çizdiniz mi?
23. Farklı ölçü ve donatıya sahip perde duvar enine donatılarını çizdiniz
mi?
24. Kolon katlar arası boyuna filiz donatı Ģemasını çizdiniz mi?
25. Perde duvar detayını çizdiniz mi?
26. Ölçülendirme ayarlarını yaptınız mı?
27. Kolon aplikasyon planı dıĢ ölçülendirmesini yaptınız mı?
28. Kolon aplikasyon planı iç ölçülendirmesini yaptınız mı?
29. Kolona ait en kesiti 1/20 ölçekli olarak çizdiniz mi?
30. Kolona ait boy kesiti 1/20 ölçekli olarak çizdiniz mi?
31. Boyuna kesit üzerinde etriyeleri çizdiniz mi?
73
32. Etriye aralıklarını ölçülendirdiniz mi?
33. Boyuna kesit üzerinde etriye sıklaĢtırma bölgesini ölçülendirdiniz mi?
34. Kolon orta bölgesini ölçülendirdiniz mi?
35. Kolon orta bölgesine çizilen etriye aralıklarını ölçülendirdiniz mi?
36. KiriĢ bilgilerini yazdınız mı?
37. Kolona ait diğer bilgileri yazdınız mı?
38. Yazı stillerini oluĢturunuz.
39. Kolon aplikasyon planı eleman bilgilerini yazınız.
40. Kolon aplikasyon planı antedini çiziniz.
41. Kolon aplikasyon planı antet bilgilerini yazınız.
42. Çizimi kaydettiniz mi?
43. Süreyi iyi kullandınız mı?
DEĞERLENDĠRME
Cevaplarınızı karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt
ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü
doğru ise bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize baĢvurunuz.
74
CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALĠYETĠ-1’ĠN CEVAP ANAHTARI
1 YanlıĢ
2 Doğru
3 Doğru
4 Doğru
5 YanlıĢ
6 Doğru
7 YanlıĢ
8 Doğru
9 Doğru
10 Doğru
ÖĞRENME FAALĠYETĠ-2’NĠN CEVAP ANAHTARI
1 YanlıĢ
2 Doğru
3 Doğru
4 YanlıĢ
5 Doğru
6 YanlıĢ
7 YanlıĢ
8 Doğru
9 Doğru
10 YanlıĢ
ÖĞRENME FAALĠYETĠ-3’ÜN CEVAP ANAHTARI
1 Doğru
2 YanlıĢ
3 YanlıĢ
4 YanlıĢ
5 Doğru
6 Doğru
7 Doğru
8 YanlıĢ
9 Doğru
10 YanlıĢ
CEVAP ANAHTARLARI
75
ÖĞRENME FAALĠYETĠ-4’ÜN CEVAP ANAHTARI
1 YanlıĢ
2 Doğru
3 YanlıĢ
4 Doğru
5 Doğru
6 Doğru
7 YanlıĢ
8 YanlıĢ
9 YanlıĢ
10 Doğru
ÖĞRENME FAALĠYETĠ-5’ĠN CEVAP ANAHTARI
1 YanlıĢ
2 Doğru
3 Doğru
4 YanlıĢ
5 Doğru
6 Doğru
7 Doğru
8 YanlıĢ
76
KAYNAKÇA COġKUN A. Ġhsan, Serpil IRK, Abdullah KAYHAN, Feride IġIK, Ġbrahim
ERĠM, Yapı Ressamlığı IX. Sınıf ĠĢ ve ĠĢlem Yaprakları, MEB Yayınları,
Ġstanbul, 2005.
COġKUN A. Ġhsan, Serpil IRK, Abdullah KAYHAN, Feride IġIK, Ġbrahim
ERĠM,
Yapı Ressamlığı X. Sınıf ĠĢ ve ĠĢlem Yaprakları, MEB Yayınları, Ġstanbul,
2005.
ÇAMLIBEL A. Nafiz, Yüzeysel Yapı Temelleri, Birsen Yayınevi, Ġstanbul
2000.
DANIġ Ġsmet, ĠnĢaat Teknik Resmi, Milli Eğitim Yayınevi, Ġstanbul, 2001.
DOĞANGÜN Adem, Betonarme Yapıların Hesap ve Tasarımı, Birsen
Yayınevi, Ġstanbul, 2005.
MEGEP- ĠnĢaat Teknolojisi Alanı Çerçeve Öğretim Programı, Ankara,
2011.
OYMAEL Sabit, Yapı Bilgisi Cilt I -III, MEB Yayınları, Ġstanbul, 2003.
ÖZCAN Köksal, Yapı, Bilim Yayınları, Ankara, 2002.
PANCARCI Ali, Mehmet Emin ÖCAL, Yapı Teknik Resmi 2, Birsen
Yayınevi, Ġstanbul, 1998.
PEHLĠVAN Muslahattin, Bilgisayarlı Çizim Atölyesi Temel Ders Kitabı 1,
MEB Yayınları, Ġstanbul, 2005.
PEHLĠVAN Muslahattin, Bilgisayarlı Çizim Atölyesi Temel Ders Kitabı 2,
MEB Yayınları, Ġstanbul, 2005.
KAYNAKÇA