1

BİLİM MÜHENDİSLİK VE TEKNOLOJİDE KADIN AKADEMISYENLER AĞI

ANKARA ÜNİVERSİTESİ RAPORU

Proje Koordinatörü: Prof. Dr. Bedriye Poyraz Proje Asistanı: Seray Ulusoy

ANKARA ÜNİVERSİTESİ BAB (Bilimsel Araştırmalar Birimi) Tarafından Desteklenmiştir

© Bütün telif hakları Ankara Üniversitesi BAB ve Proje Yöneticisine aittir. Yazılı izin alınmadan bu raporun tamamı ya da bir kısmı herhangi bir şekilde yeniden üretilemez.

Ankara Üniversitesi Haziran 2013

2

İÇİNDEKİLER

Türkiye’de Bilim, Mühendislik ve Teknolojide Kadın Akademisyenler Ağı: Ankara Üniversitesi

1.Proje Tanımı ............................................................................................................................ 2

1.1.Metodoloji ............................................................................................................................. 3

1.2.Katılımcı Üniversiteler ........................................................................................................... 3

1.3.Organizasyon ....................................................................................................................... 4

1.4.Ankara Üniversitesi ile ilgili genel bilgiler .............................................................................. 4

2.İstatistiksel Veriler ................................................................................................................... 5

2.1.Üniversiteye ait Veri tabloları ................................................................................................ 5

3.Anketlerden Elde Edilen Bulgular .......................................................................................... 14

3.1.Demografik Özelliklere Göre Analiz Sonuçları .................................................................... 16

3.2.Anket Sonuçlarının İrdelenmesi .......................................................................................... 22

4.Yüz Yüze Görüşmelerden Elde Edilen Bulgular ..................................................................... 24

4.1.Kariyer Gelişimi .................................................................................................................. 24

4.2.Konum ................................................................................................................................ 25

4.3. Kaynaklara Erişim.............................................................................................................. 27

4.4. Yayınlar.................................................................................................................................27

4.5. İş ve Yaşam Dengesi ......................................................................................................... 28

4.6. Kritik Alanlar ...................................................................................................................... 29

4.7. Mükemmellik Ölçütleri ....................................................................................................... 30

5.Araştırmadan Elde Edilen Sonuçlar ....................................................................................... 32

5.1. Anketlerden Elde Edilen Sonuçlar ..................................................................................... 32

5.2. Yüz Yüze Görüşmelerin Sonuçları ..................................................................................... 35

6. Sonuç .................................................................................................................................. 37

7. Öneriler ................................................................................................................................ 45

8. Değerlendirme ...................................................................................................................... 45

9. Alanda Yapılmış Çalışmalar

EKLER

Ek 1: Anketlerin Ankara Üniversitesi Değişkenine Göre Analizi ................................................ 39

E2: Anket Soruları ................................................................................................................... 62

Ek 3: Görüşmelerin Kısa Özetleri ............................................................................................. 90

Ek 4: Görüşme Soruları .......................................................................................................... 111

3

1. Proje Tanımı

Türkiye’de bilim, mühendislik ve teknoloji alanında kadın akademisyenlerin oranının diğer

Avrupa ülkelerine göre daha yüksek olduğu bilinmektedir. Özellikle temel bilim ve mühendislik

alanlarında Türkiye, gerçekten dikkat çekici kadın akademisyen temsil oranlarına sahiptir. Fakat

buna rağmen, toplumsal cinsiyet eşitsizliği, çeşitli yaşam alanlarında ciddi bir sorun olarak

karşımıza çıkmakta ve hangi mekanizmalarla ve ne ölçüde yeniden üretilmekte olduğunun ya da

ne tür gelişmelerle karşı karşıya bulunulduğunun araştırılması önem taşımaktadır. Türkiye’deki

üniversitelerin kadın akademisyen oranlarının dikkatle analiz edilmesi, fırsat eşitliğini sağlamak

ve pekiştirmek için gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir.

Projenin en önemli hedefi, üniversitede temel bilim, mühendislik ve teknoloji alanlarındaki

toplumsal cinsiyet farklılaşmalarına ilişkin verilerin toplanması, kadın akademisyenler ağının

kurulması ve bu alanda Türkiye çapında bir veri tabanının oluşturulmasıdır.

6. Çerçeve Programı kapsamında Avrupa Birliği tarafından desteklenen ve 2006-2008 yıllarında

gerçekleştirilen “UNICAFE” projesinde (FP6- Survey of University Career of Female Scientists at

Life Sciences versus Technical Universities/Proposal Contract No: 0366959), İstanbul Teknik

Üniversitesi proje ortağı olarak Türkiye’yi temsil etmiştir. Proje sonuçları, Türkiye’nin, kadın

akademisyenlerin durumu bağlamında diğer katılımcı ülkeler (Macaristan, Avusturya, Finlandiya,

Estonya, İtalya) arasında özel bir örnek oluşturduğunu göstermiştir.

2010 yılında UNICAFE projesinin yöntemleri kullanılarak ülke çapında yeni bir proje önerisi

geliştirme fikri doğmuştur. Bu yeni projenin amacı, Türkiye’de bilim, mühendislik ve teknoloji

alanlarındaki toplumsal cinsiyet verileriyle kadın akademisyenlerin kariyer deneyimleri

konusundaki bilgi birikimini zenginleştirmektir. Bu doğrultuda, söz konusu alanlarda çalışan

kadın akademisyenlerin kariyer deneyimlerini görünür kılmak; araştırma kariyerlerinde toplumsal

cinsiyet deneyimlerindeki farklılaşmalara ve kritik noktalara- üniversitedeki kadın temsil

oranlarının az olduğu alanlarda, özellikle yönetim kademelerinde, üniversite bütçesinden

yararlanabilmede, hareketlilik ve çalışma hayatı dengesindeki ayrışmaları saptamak ve bu

noktalara dikkat çekmek hedeflenmektedir.

Toplanan verilerin ışığında proje sonunda bir sentez raporu ile Türkiye’de bilim, mühendislik ve

teknoloji alanında toplumsal cinsiyet farklarına ve kadın akademisyenlerin durumlarına ilişkin

4

genel profilin çıkarılması, projede yer alan üniversiteler arasında bir ağ kurularak deneyimlerin

paylaşılması ve elde edilen sonuçların görünür kılınması için bir veri tabanının oluşturulması

hedeflenmiştir. Bu ağ aracılığıyla bilim, mühendislik ve teknolojide kadın-erkek eşitliği

konusunda yapılacak olan karşılaştırmalı analizlerin sürdürülebilirliğinin sağlanması,

üniversitelerarası etkileşimle iyi uygulamaların paylaşılarak ülke çapında yaygınlaştırılması,

üniversitede kadınlarla erkekler arasında eşitliğin geliştirilmesi ve toplumsal cinsiyet bakış

açısının politikalara yerleştirilebilmesi (gender mainstreaming) için sonuçların karar vericilere

ulaştırılması ve çözümlere ulaşmada kolaylaştırıcı bir rol üstlenilmesi amaçlanmıştır. Üniversite

yönetimlerinin, kadın ve erkek akademisyenler arasındaki eşitliği sağlamak ve üniversitenin

temel politikaları arasına toplumsal cinsiyet eşitliğini yerleştirebilmek yönünde

bilgilendirilmesiyle, bu yöndeki farkındalığın geliştirmesi ve bu bağlamda üniversiteler arasında

işbirliği yapılması beklenmektedir.

1.1 Metodoloji

Projede, kapsamında 3 tip veriye ulaşılması hedeflenmiştir:

1. Sayısal verilerin Ankara Üniveristesi temelinde toplanması: Cinsiyete göre toplam

öğrencilerin dağılımı fakültelerde, bölümlerde ve enstitülerde cinsiyete göre öğrenci dağılımı,

öğretim elemanlarının akademik yönetimde, bölümlerdeki profesörlerin, doçentlerin, yardımcı

doçentlerin, öğretim görevlilerinin, araştırma görevlilerinin okutmanların ve uzmanların cinsiyete

göre dağılımları, fakültelerdeki profesörlerin, doçentlerin, yardımcı doçentlerin, öğretim

görevlilerinin, okutmanların, uzmanların ve araştırma görevlilerinin cinsiyete göre dağılımları.

2. Online anket çalışması ve SPSS aracılığıyla bunun değerlendirmesi yoluyla katılımcıların

toplumsal cinsiyet politikaları ve yönetim kademelerinde, üniversite bütçesinden

yararlanabilmede, hareketlilik ve çalışma yaşamı dengesindeki farklılaşmalar, yükseltilme,

araştırma projesi alma ve yürütme koşulları, çalışma yaşamı dengesi gibi konularda kadın/erkek

akademisyenlerin durumlarına ilişkin genel verilerin toplanması.

3. Derinlemesine yapılacak görüşmelerle niteliksel bilginin toplanması. Ankara

Üniversitesinde yapılan yüz yüze/derinlemesine görüşmeler 8 kadın, 8 erkek olmak üzere

toplamda 16 akademisyenle gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler; kariyer gelişimi, mesleki konum,

kaynaklara erişim, yayınlar, iş ve özel yaşam dengesi, kritik alanlar ve mükemmeliyet kriterleri

ana başlıklarını kapsamaktadır.

5

1.2 Katılımcı Üniversiteler

Projede bilim, teknoloji ve mühendislik alanında güçlü potansiyeli olan üniversitelerin, coğrafi

dağılım da dikkate alınarak, yer alması hedeflenmiştir. Bu bağlamda, çalışmada Akdeniz,

Ankara, İTÜ, Karadeniz Teknik, Kocaeli, 18 Mart ve Yıldız Teknik Üniversiteleri yer almışlardır.

Başlangıç toplantılarına katılan Dokuz Eylül ve Orta Doğu Teknik Üniversitelerinin süreç içinde

çalışmalarının tamamlanamaması nedeniyle proje 7 üniversite ile bitirilmiştir.

1.3. Organizasyon

Projenin koordinasyonu İTÜ tarafından gerçekleştirilmiştir. Çalışma süresince katılımcı

üniversitelerde cinsiyete ilişkin sayısal belirlemeler-veri toplama, üniversitelerde on-line

anketlerin gerçekleştirilmesi ve SPSS yoluyla yapılan anketlerin değerlendirilmesi, derinlemesine

görüşmeler, İTÜ ve Kocaeli Üniversitesinin ev sahipliğinde 5 ara toplantı gerçekleştirilmiş olup,

ayrıca projenin sonuçlarının açıklanacağı bir sonuç konferansı yapılmıştır. Projenin finansmanı

için Coca-Cola Meşrubat A.Ş.’den alınan desteğin dışında, katılımcı her üniversite,

üniversitelerinin Bilimsel Araştırma Projeleri Birimlerinden destek almışlardır. 2010 yılında

başlayan proje, 2013 yılında tamamlanmıştır.

1.4. Ankara Üniversitesi İle İlgili Genel Bilgiler

Ankara Üniversitesi 14 fakülte, 13 enstitü, 13 yüksek okul, 3 rektörlüğe bağlı birim ve 37

araştırma merkezinden oluşan, 5.205 ön lisans öğrencisi, 40.716 lisans öğrencisi, 13.930

lisansüstü öğrenci olmak üzere toplam 59.851 öğrenciye eğitim veren Türkiye’nin en büyük ve

köklü üniversitelerindendir. Üniversitedeki lisans öğrencilerinin toplam sayısının cinsiyetlere göre

dağılımı (kadınlar 22.562, erkekler 21.544) genel olarak bir denge durumunun var olduğunu

göstermektedir. Yine 2010-11 yılında üniversiteler geneline bakıldığında Ankara Üniversitesi’nin

toplumsal cinsiyetler arasında belirli bir eşitliğe (% 50.5 erkek, % 49.5 kadın akademisyen)

yaklaştığı görülmektedir.

Üniversitenin 1.189 profesör, 287 doçent, 333 yardımcı doçent, 1.065 araştırma görevlisi, 134

öğretim görevlisi, 270 okutman ve 168 uzman olmak üzere büyük öğretim kadrosuyla geniş

olanaklara sahiptir. Ankara Üniversitesi 1946’dan günümüze değin kadın akademisyen sayısının

arttığı ancak AB standartlarında ideal denge durumu olarak hedeflenen % 50-50 oranında

yaklaşamadığı görülmektedir. Esasında üniversitenin genel yapısı, cinsiyet eşitliği anlayışının

geçerli olduğu bir yapı izlenimi vermektedir. Örneğin üniversitenin en üst yönetim birimlerinde

6

kadın akademisyenler yer alabilmektedir: Halen, dört rektör yardımcısından birisi kadın

akademisyendir. Rektör danışmanlığı gibi işleyen 21 koordinatörden 9’u kadınlardan

oluşmaktadır. Üniversitenin politika belirleme ve uygulama kurulları olan Yönetim Kurulu ve

Senato’da da kadın akademisyenler yer almakla birlikte kadın akademisyenlerin üniversitedeki

güçlü varlıklarına denk bir biçimde yönetici konumlarında yer almadıkları görülmektedir. Toplam

22 kişi olan yönetim kurulunda sadece 5 kadın bulunurken akademik bir kurul olan Senatoda ise

toplam 58 kişiden sadece 15 kadın bulunmaktadır.

7

2. İstatistiksel Veriler

2.1. Üniversiteye Ait Veri tabloları

Tablo 1: Ankara Üniversitesi’nin üst düzey yöneticilerinin cinsiyetlerine göre dağılımı

2010 2013

Erkek Kadın Toplam Kadın

%

Erkek Kadın Toplam Kadın

%

Dekan 11 3 14 21,42 11 4 15 26,66

Dek.Yrd. 24 8 32 25 22 7 29 24,13

Böl.Başk. 67 29 96 30,2 66 34 100 34

Rektör 1 0 1 - 1 0 1 -

RektörYard. 1 2 3 75 3 1 4 25

Danışmanlar 8 11 19 57,89 12 9 21 42

Senato

Üyeleri 40 12 52 23,07 43 15 58 25

Ünv. Yön.

Kur. Üye. 15 6 21 28,57 17 5 22 22

Genel

Sekreter 1 0 1 - 0 1 1 100

Genel

Toplam

58 20 78 25,64 76 31 107 28

8

Şekil 1: Ankara Üniversitesi’nin üst düzey yöneticilerinin cinsiyetlerine göre dağılımı

Şekil 2: Ankara Üniversitesi’nin üst düzey yöneticilerinin cinsiyetlerine göre dağılımı

9

Tablo 2: Ankara Üniversitesinde 2010 ve 2012 yıllarında tüm öğrencilerin disiplinlere göre dağılımı

2010 2012

Kadın Erkek Toplam K (%) Kadın Erkek Toplam K (%)

Dil ve Tarih Coğrafya

Fakültesi

4106 2590 6696 61,32 4803 3177 7980 60,2%

Diş Hekimliği 452 314 766 59,00 465 327 792 58,7%

Eczacılık Fakültesi 483 298 781 61,84 558 336 894 62,4%

Eğitim Bilimleri Fakültesi 1149 715 1864 61,64 1156 653 1809 63,9%

Fen Fakültesi 2021 1267 3288 61,46 2361 1486 3847 61,4%

Hukuk Fakültesi 1518 1666 3184 47,67 2526 1817 4343 58,2%

İlahiyat Fakültesi 845 506 1351 62,54 1349 691 2040 66,1%

İletişim Fakültesi 589 745 1334 44,15 761 866 1627 46,8%

Mühendislik Fakültesi 1257 1465 2718 46,24 1516 1612 3128 48,5%

Sağlık Bilimleri Fakültesi 1102 239 1341 82,17 1478 345 1823 81,1%

Siyasal Bilgiler Fakültesi 1004 1710 2714 36,99 1227 1955 3182 38,6%

Tıp Fakültesi 921 963 1884 48,88 991 1008 1999 49,6%

Veteriner Fakültesi 330 665 995 33,16 375 668 1043 36,0%

Ziraat Fakültesi 975 1205 2180 44,72 1137 1422 2559 44,4%

FAKÜLTELER TOPLAMI 16752 14344 31096 53,87 20703 16363 37066 55,9%

Devlet Konservatuarı 92 79 171 53,80 92 84 176 52,3%

Ev Ekonomisi YO16752++ 47 5 52 90,38 14 2 16 87,5%

Beden Eğitimi ve Spor YO 136 335 471 28,87 157 374 531 29,6%

H.F.Adalet Meslek YO 239 366 605 39,50 341 470 811 42,0%

Başkent Meslek YO 47 36 83 56,62 65 54 119 54,6%

Beypazarı Meslek YO 518 382 900 57,55 676 474 1150 58,8%

Sağlık Hizm. Mes.YO 508 258 766 66,31 587 353 940 62,4%

Kalecik Meslek YO 227 140 367 61,85 265 164 429 61,8%

Elmadağ Meslek YO 287 537 824 34,83 382 907 1289 29,6%

Haymana Meslek YO 49 5 54 90,74 150 24 174 86,2%

Nallıhan Meslek YO - - - 21 66 87 24,1%

Gama Meslek YO - - - 2 40 42 4,8%

Meslek Yüksek Okulları

Toplamı

1875 1724 3599 52,09 2489 2552 5041 49,4%

GENEL TOPLAM

18627 16068 34695 53,68 23455 19375 42830 54,8%

10

Şekil 3: Ankara Üniversitesinde 2010 ve 2012 yıllarında tüm öğrencilerin disiplinlere göre dağılımı

Şekil 4: Ankara Üniversitesinde 2010 ve 2012 yıllarında kadın öğrencilerin disiplinlere göre dağılımı

11

Tablo 3: Ankara Üniversitesinde 2010 ve 2012 yıllarında yüksek lisans öğrencilerinin enstitülere göre dağılımı

2010 2012

Kadın Erkek Toplam K (%) Kadın Erkek Toplam K (%)

Biyoteknoloji Enstitüsü 86 36 122 70,00 86 43 129 66,66

Fen Bilimleri Enstitüsü 1361 1109 1361 46,00 2017 1609 3626 55,62

Sosyal Bilimler Enstitüsü 2521 2939 2470 46,00 3020 3318 6338 47,64

Eğitim Bilimleri Enstitüsü 568 430 998 57,00 604 408 1012 59,68

Nükleer Bilimler Enstitüsü 14 13 27 52,00 8 14 22 36,36

Sağlık Bilimleri Enstitüsü 593 462 1055 56,00 629 518 1147 54,83

Türk İnkılâp Tarihi Ens. 23 89 112 21,00 30 85 115 26,08

Genel Toplam 5166 5078 10244 50,00 6394 5995 12389 51,61

Şekil 5. Ankara Üniversitesi 2010 ve 2012 yıllarında yüksek lisans öğrencilerinin

12

enstitülere göre dağılımı

Şekil 6: Enstitülere göre mezun olan tezli/tezsiz yüksek lisans ve doktora kadın öğrenci

oranları 2010- 2012

13

Tablo 4: 2012-2013 Sağlık Bilimleri Enstitüsü kayıtlı öğrenci sayıları ve kadın oranları

Yüksek Lisans Doktora Toplam Yüzde

Tezli Tezsiz

K E K E K E K E K E

Beden Eğitimi ve Spor 23 35 11 18 34 53 39,1% 60,9%

Disiplinlerarası 30 26 18 1 24 25 72 52 58,1% 41,9%

Diş Hekimliği 1 1 2 92 73 93 76 55,0% 45,0%

Eczacılık 57 16 64 36 67 36 188 88 68,1% 31,9%

Sağlık Bilimleri 55 28 62 32 12 5 129 65 66,5% 33,5%

Tıp 47 23 28 30 75 53 58,6% 41,4%

Veteriner 37 30 42 91 104 141 183 262 41,1% 58,9%

TOPLAM 249 159 187 162 338 328 774 649 54,4% 45,6%

Şekil 7: 2012-2013 Sağlık Bilimleri Enstitüsü kayıtlı öğrenci sayıları

14

Şekil 8: 2012-2013 Sağlık Bilimleri Enstitüsü kayıtlı kadın öğrenci oranları

Tablo 5: 2012- 2013 Eğitim Bilimleri Enstitüsü cinsiyetine göre kayıtlı öğrenci sayıları

Yüksek Lisans Doktora Toplam Yüzde

Tezli Tezsiz

K E K E K E K E K E

Özel Eğitim Anabilim Dalı 23 10 21 6 44 16 73,3% 26,7%

Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi ABD 17 15 13 22 30 37 44,8% 55,2%

Eğitim Programları ABD 26 15 15 9 41 24 63,1% 36,9%

Ölçme ve Değerlendirme ABD 33 13 32 13 65 26 71,4% 28,6%

Eğitimin Kültürel Temelleri ABD 50 9 30 23 80 32 71,4% 28,6%

İlköğretim ABD 42 12 18 11 60 23 72,3% 27,7%

Eğitim Yönetimi ve Politikası ABD 51 45 40 38 28 43 119 126 48,6% 51,4%

Eğitimde Psikolojik Hizmetler ABD 54 24 19 16 73 40 64,6% 35,4%

Yaşamboyu Öğrenme ve Yetişkin Eğitimi ABD 34 19 63 38 19 14 116 71 62,0% 38,0%

Ortaöğretim Fen ve Matematik Eğitimi 3 3 3 3 50,0% 50,0%

Ortaöğretim Yabancı Diller Eğitimi 1 2 1 2 33,3% 66,7%

Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi 2 0 2 0,0% 100,0%

TOPLAM 330 162 125 94 177 146 632 402 61,1% 38,9%

15

Şekil 9: 2012- 2013 Eğitim Bilimleri Enstitüsü cinsiyetine göre kayıtlı öğrenci sayıları

Şekil 10: 2012- 2013 Eğitim Bilimleri Enstitüsü kayıtlı kadın öğrenci oranları

16

Tablo 6: 2012- 2013 Sosyal Bilimleri Enstitüsü cinsiyetine göre kayıtlı öğrenci sayıları

Yüksek Lisans Doktora Toplam Yüzde

Tezli Tezsiz

K E K E K E K E K E

Avrupa Birliği Ve Uluslararası Ekonomik İlişkiler 82 74 30 25 112 99 53,1% 46,9%

Çalgı Anasanat Dalı 8 1 8 1 88,9% 11,1%

Dil Ve Tarih Coğrafya Fakültesi 672 450 115 121 332 317 1119 888 55,8% 44,2% Hukuk Fakültesi 304 301 14 26 151 203 469 530 46,9% 53,1% İktisadi Ve Mali Analiz 35 58 35 58 37,6% 62,4% İlahiyat Fakültesi 242 281 115 354 357 635 36,0% 64,0% İletişim Fakültesi 159 118 98 67 257 185 58,1% 41,9% İnsan Hakları 27 22 27 22 55,1% 44,9%

İnsan Kaynakları Yönetimi 103 38 8 1 111 39 74,0% 26,0%

Kadın Çalışmaları 56 6 65 7 10 2 131 15 89,7% 10,3% Karşılaştırmalı Uluslararası Siyaset Anabilim Dalı 12 10 12 10 54,5% 45,5% Küresel Ve Bölgesel Çalışmalar 56 77 56 77 42,1% 57,9% Latin Amerika Çalışmaları Anabilim Dalı 22 20 22 20 52,4% 47,6% Müze Eğitimi 9 5 18 5 27 10 Siyasal Bilgiler Fakültesi 375 605 130 168 238 458 743 1231 Sosyal Çevre Bilimleri 26 40 45 37 71 77 48,0% 52,0%

TOPLAM 1960 1903 570 530 1027 1464 3557 3897 47,7% 52,3%

17

Şekil 11: 2012- 2013 Sosyal Bilimleri Enstitüsü cinsiyetine göre kayıtlı öğrenci sayıları

Şekil 12: 2012- 2013 Sosyal Bilimleri Enstitüsü kayıtlı kadın öğrenci oranları

18

Tablo 7: Ankara Üniversitesi öğretim elemanları toplamında kadın oranları 2012

ERKEK KADIN

KADIN

ORANLARI

(YÜZDE)

TOPLAM

PROFESÖR 740 465 38,59 1205

DOÇENT 142 147 50,87 289

Y.DOÇ. 166 162 49,39 328

ÖĞR.GÖR. 60 61 50,41 121

OKUTMAN 94 177 65,31 271

UZMAN 63 93 59,62 156

ARŞ.GÖR. 415 594 58,87 1009

TOPLAM 1680 1699 50,28 3379

Şekil 13: Ankara Üniversitesi öğretim elemanları toplamında kadın oranları 2012

19

Şekil 14: Ankara Üniversitesi kadın öğretim elemanları oranları 2012

Tablo 8: Ankara Üniversitesinde 2010 ve 2012 yıllarında disiplinlere göre akademik personelin dağılımı 2010 2012

Kadın Erkek Toplam K (%) Kadın Erkek Toplam K (%)

Dil ve Tarih Coğrafya

Fakültesi

144 145 289 49,82 148 149 297 49,83

Diş Hekimliği 86 65 151 56,95 80 53 133 60,15

Eczacılık Fakültesi 85 31 116 73,27 89 28 117 76,07

Eğitim Bilimleri Fakültesi 80 42 122 65,57 82 44 126 65,08

Fen Fakültesi 104 105 209 49,76 106 99 205 51,71

Hukuk Fakültesi 47 64 108 43,51 52 60 112 46,43

İlahiyat Fakültesi 18 87 105 17,14 19 92 111 17,1

İletişim Fakültesi 39 24 63 61,90 43 26 69 62,32

Mühendislik Fakültesi 68 128 196 34,69 65 122 187 34,76

Sağlık Bilimleri Fakültesi 47 8 55 85,45 50 7 57 87,72

Siyasal Bilgiler Fakültesi 66 94 160 41,25 76 96 172 44,19

Tıp Fakültesi 471 490 961 49,01 475 473 948 50,11

Veteriner Fakültesi 47 101 148 31,75 48 101 149 32,21

Ziraat Fakültesi 84 146 230 36,52 85 147 232 36,64

FAKÜLTELER TOPLAM 1386 1530 2916 47,53 1418 1497 2915 48,64

20

Şekil 15: Ankara Üniversitesinde 2010 ve 2012 yıllarında disiplinlere ve cinsiyete göre akademik personelin dağılımı

Şekil 16: Ankara Üniversitesinde 2010 ve 2012 yıllarında disiplinlere kadın akademisyen oranları

21

Tablo 9: Ankara Üniversitesinde 2010 - 2012 yüksek okullarda cinsiyete göre akademik personelin dağılımı 2010 2012

Kadın Erkek Toplam K (%) Kadın Erkek Toplam K (%)

Devlet Konservatuarı 8 6 14 57,14 8 10 18 44,44

Ev Ekonomisi YO 4 1 5 80,00 4 1 5 80,00

Beden Eğt ve Spor YO 7 13 20 35,00 9 12 21 42,86

H.F.Adalet Meslek YO 2 - 2 100,00 2 2 4 50,00

Başkent Meslek YO 3 4 7 42,85 3 2 5 60,00

Beypazarı Meslek YO 4 8 12 33,33 5 3 8 62,50

Sağlık Hizm. Mes.YO 7 3 10 70,00 7 3 10 70,00

Kalecik Meslek YO 8 2 10 88,00 7 1 8 87,50

Elmadağ Meslek YO 2 5 7 28,57 3 5 8 37,50

Haymana Meslek YO 1 1 100,00 4 0 4 100.00

Nallıhan Meslek YO - - - 0 2 2 0,00

Gama Meslek YO - - - 0 3 3 0,00

Yabancı Diller YO 133 59 192 69,27 132 57 189 69,84

GENEL TOPLAM 179 101 270 66,29 184 101 285 64,56

Şekil 17: Ankara Üniversitesinde 2010 - 2012 yüksek okullarda cinsiyete göre akademik personelin dağılımı

22

Şekil 18: Ankara Üniversitesinde 2010 - 2012 yüksek okullarda akademik personelin kadın oranları

Tablo 10: Ankara Üniversitesinde 2010 - 2012 enstitülerde cinsiyete göre akademik personelin dağılımı 2010 2012

Kadın Erkek Toplam K (%) Kadın Erkek Toplam K (%)

Adli Bil. Ens. 4 1 5 80,00 4 - 4 100,00

Biyoteknoloji Ens. 4 2 6 66,66 7 3 10 70,00

Eğitim Bil. Ens. 1 1 2 50,00 1 1 2 50,00

Hepatoloji Ens. 1 2 3 33,33 1 2 3 33,33

Hızlandırıcı Tek. Ens. - 1 1 00,00 1 2 3 33,33

Nükleer Bil. Ens. 2 1 3 66,66 5 2 7 71,43

Sosyal Bil. Ens. 1 1 2 50,00 - - -

Su Yönetimi Ens. 1 1 2 50,00 1 1 2 50,00

Türk İnkılap Tar. Ens. 1 1 2 50,00 6 10 16 37,50

Sağlık Bilimleri Ens. - - - 1 - 1 100,00

Fen Bilimleri Ens. - - - 1 1 2 50,00

23

Şekil 19: Ankara Üniversitesinde 2010 - 2012 enstitülerde cinsiyete göre akademik personelin dağılımı

Şekil 20: Ankara Üniversitesinde 2010 - 2012 enstitülere göre akademik personelin kadın oranı

24

Tablo 11. Ankara Üniversitesi fakültelere ve unvanlara göre öğretim elemanı sayıları ve

kadın oranları 2010

BİRİMİ A B C D E

K E T %K K E T %K K E T %K K E T %K K E T %K DTCF

47 62 109 43% 25 25 50 50% 26 33 59 44% 12 4 16 75% 34 21 55 62% Diş Hek. Fak.

45 38 83 54% 7 6 13 54% 0 0 0 - 1 1 2 50% 33 20 53 62% Eczacılık Fak.

38 15 53 72% 7 1 8 88% 6 0 6 100% 1 1 2 50% 33 14 47 70% Eğitim Bil. Fak.

17 12 29 59% 10 5 15 67% 15 11 26 58% 12 2 14 86% 26 12 38 68% Fen Fak.

21 51 72 29% 16 15 31 52% 11 13 24 46% 6 4 10 60% 50 22 72 69% Hukuk Fak.

12 24 36 33% 4 5 9 44% 8 9 17 47% 0 1 1 0% 23 25 48 48% İlahiyat Fak.

2 40 42 5% 1 12 13 8% 1 12 13 8% 4 8 12 33% 10 15 25 40% İletişim Fak.

5 3 8 63% 7 2 9 78% 7 3 10 70% 5 8 13 38% 15 8 23 65% Mühendislik Fak.

15 55 70 21% 5 14 19 26% 7 21 28 25% 7 9 16 44% 34 29 63 54% Sağlık Bil. Fak.

10 2 12 83% 4 1 5 80% 14 2 16 88% 5 2 7 71% 14 1 15 93% SBF

10 23 33 30% 15 18 33 45% 19 20 39 49% 4 5 9 44% 18 28 46 39% Tıp Fak.

134 223 357 38% 41 25 66 62% 13 14 27 48% 38 26 64 59% 245 202 447 55% Veteriner Fak.

24 71 95 25% 4 5 9 44% 0 4 4 0% 3 1 4 75% 16 20 36 44% Ziraat Fak.

35 87 122 29% 9 19 28 32% 7 7 14 50% 3 6 9 33% 30 27 57 53%

Şekil 21: Ankara Üniversitesi fakültelere ve unvanlara göre öğretim elemanı sayıları ve

kadın oranları 2010

25

Şekil 22: Ankara Üniversitesi fakültelere ve unvanlara göre öğretim elemanı sayıları ve

kadın oranları 2010

26

Tablo 12. Ankara Üniversitesi unvanlarına ve fakültelere göre öğretim elemanları sayıları ve

kadın oranları 2012

BİRİMİ A B C D E

K E T K% K E T K% K E T K% K E T K% K E T K%

Tıp Fakültesi 142 218 360 39,44 34 29 63 53,97 15 17 32 46,88 248 188 436 56,88 35 18 53 66,04

Diş Hekimliği

Fak. 46 38 84 54,76 3 1 4 75 1 1 2 50 27 13 40 67,5 0 0 0 0

Eczacılık

Fakültesi 39 14 53 73,58 9 1 10 90 6 0 6 100 35 12 47 74,47 0 1 1 0

DTCF 49 66 115 42,61 27 23 50 54 25 33 58 43,1 35 22 57 61,4 12 5 17 70,59

Fen Fakültesi 30 53 83 36,14 13 15 28 46,43 7 8 15 46,67 50 18 68 73,53 16 5 21 76,19

Eğitim Bilimleri

Fak. 21 12 33 63,64 7 7 14 50 14 12 26 53,85 28 11 39 71,79 12 2 14 85,71

Hukuk Fakültesi 10 21 31 32,26 8 6 14 57,14 11 16 27 40,74 23 16 39 58,97 0 1 1 0

İlahiyat Fakültesi 3 46 49 6,12 0 12 12 0 2 8 10 20 11 17 28 39,29 3 9 12 25

SBF 15 30 45 33,33 13 14 27 48,15 19 24 43 44,19 25 22 47 53,19 4 6 10 40

Mühendislik

Fakültesi 17 59 76 22,37 4 12 16 25 8 19 27 29,63 31 25 56 55,36 5 7 12 41,67

Veteriner

Fakültesi 23 67 90 25,56 5 5 10 50 2 6 8 25 26 22 48 54,17 2 1 3 66,67

Ziraat Fakültesi 43 96 139 30,94 5 8 13 38,46 9 7 16 56,25 26 31 57 45,61 3 5 8 37,5

İletişim Fakültesi 6 5 11 54,55 8 2 10 80 9 2 11 81,82 15 8 23 65,22 5 9 14 35,71

Sağlık Bilimleri

Fak. 12 2 14 85,71 4 2 6 66,67 14 1 15 93,33 14 1 15 93,33 6 1 7 85,71

Fakülteler

Toplamı 456 727 1183 38,55 140 137 277 50,54 142 154 296 47,97 594 406 1000 59,4 103 70 173 59,54

27

Şekil 23: Ankara Üniversitesi unvanlarına ve fakültelere göre öğretim elemanları sayıları

ve kadın oranları 2012

Şekil 24: Ankara Üniversitesi unvanlarına ve fakültelere göre öğretim elemanları sayıları

ve kadın oranları 2012

28

3. Anketler

Bu bölümde Ankara Üniversitesi için anket sonuçlarının analizi sunulmaktadır. Analiz sonuçları

Ekler bölümündeki tablolarda (A.1-A.24) verilmiştir.

Bu çalışmada analiz edilen hipotezlerden ilki “Kadınlar ve erkekler, akademik yükseltmede

cinsiyet eşitliği ve destekler konusunda aynı görüşlere sahiptirler” hipotezidir. 37. soru toplumsal

cinsiyet eşitliğini içerdiği 10 faktör ile ölçmektedir (Tablo A.20-A.22). 10 faktör için analiz

sonuçları cinsiyete, yaşa ve statüye göre gruplandırılmış ve tablolarda sunulmuştur. İlgili

analizde 4 dereceli Likert ölçeği kullanılmıştır. Hipotez testi için bağımsız örneklem T testi

kullanılmıştır (Eğer p değeri α anlamlılık düzeyinden küçük ise gruplar arası fark (1- α) güven

düzeyinde istatistiksel açıdan anlamlıdır şeklinde yorumlanır). Derecelendirme hiç etkili değil

anlamına gelen 2 ile başlayıp, çok etkili (5) seçeneği ile son bulmaktadır. Bu nedenle daha çok

puan alan faktörler daha fazla öneme sahiptir. 10 faktör için yapılan Levene testi sonuçları analiz

edildiğinde aşağıdaki faktörler için kadın ve erkeğin toplumsal cinsiyet eşitliği ile ilgili etmenlere

ilişkin görüşleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı farklılık bulunmuştur:

Toplumsal cinsiyet kotaları (p:0.094): a(alfa) anlamlılık düzeyi 0.10 alındığında kadın ve erkeğin

toplumsal cinsiyet eşitliği ile ilgili etmenlere ilişkin görüşlere toplumsal cinsiyet kotaları

hakkındaki fikirlerine göre %90) düzeyinde farklılık göstermektedir (P<0.10)

Erkeklerin bu faktöre verdikleri yanıtların ortalaması 3.68 bulunurken, kadınların yanıtlarının

ortalaması 4.05 bulunmuştur. Daha önemli faktörler yüksek puanla derecelendirildiğinden,

kadınlar için Toplumsal cinsiyet kotaları faktörü daha önemli bulunmuştur.

Analiz edilen ikinci hipotez ise “Bilimsel çalışmalarda başarıyı etkileyen faktörler hakkında

kadınların ve erkeklerin görüşleri farklılık göstermektedir” hipotezidir. Bilimsel başarıyı ölçmeyi

amaçlayan 30. Soru 11 faktör içermektedir. 11 faktör için analiz sonuçları cinsiyete, yaşa ve

statüye göre gruplandırılmış ve tablolarda sunulmuştur (Tablo A.16-18). İlgili analizde 5 dereceli

Likert ölçeği kullanılmış ve derecelendirme kesinlikle katılıyorum (2 puan), kesinlikle

katılmıyorum (6 puan) şeklinde puanlandırılmıştır. Bu nedenle daha az puan alan faktörler daha

önemlidir. Bilimsel çalışmalarda başarıya etki eden faktörler hakkındaki erkek ve kadınların

fikirlerinin farklılık gösterip göstermediği bağımsız örneklemler için T testi ile analiz edilmiştir

29

(Eğer p değeri α anlamlılık düzeyinden küçük ise gruplar arası fark (1- α) güven düzeyinde

istatistiksel açıdan anlamlıdır şeklinde yorumlanır).

Ankete verilen yanıtlarda, erkek ve kadın görüşlerinin farklılık gösterdiği alanlar aşağıdaki gibi

sıralanabilir:

Azim, çalışkanlık (p: 0.004): α anlamlılık düzeyi 0.01 alındığında, bilimsel çalışmada başarılı

olmaya yarayan etkenlerden olan azim, çalışkanlık etkenine bakış erkek ve kadınlara göre %95

güven düzeyinde farklılık göstermektedir (p<0.01). Erkeklerin bu faktöre verdikleri yanıtların

ortalaması 2.31 bulunurken, kadınların yanıtlarının ortalaması 2.08 bulunmuştur. Daha önemli

faktörler düşük puanla derecelendirildiğinden, kadınlar için azim ve çalışkanlık faktörü daha

önemli bulunmuştur.

Destekleyici aile ortamı (p: 0.010): α anlamlılık düzeyi 0.01 alındığında, bilimsel çalışmada

başarılı olmaya yarayan etkenlerden olan destekleyici aile ortamı etkenine bakış erkek ve

kadınlara göre %99 güven düzeyinde farklılık göstermektedir (p<0.01). Erkeklerin bu faktöre

verdikleri yanıtların ortalaması 2.86 bulunurken, kadınların yanıtlarının ortalaması 2.54

bulunmuştur. Daha önemli faktörler düşük puanla derecelendirildiğinden, kadınlar için

destekleyici aile ortamı faktörü daha önemli bulunmuştur.

Profesyonel, destekleyici üniversite ortamı (p: 0.000): α anlamlılık düzeyi 0.01 alındığında,

bilimsel çalışmada başarılı olmaya yarayan etkenlerden olan profesyonel, destekleyici üniversite

ortamı etkenine bakış erkek ve kadınlara göre % 95 güven düzeyinde farklılık göstermektedir.

(p<0.01). Erkeklerin bu faktöre verdikleri yanıtların ortalaması 2.54 bulunurken, kadınların

yanıtlarının ortalaması 2.16 bulunmuştur. Daha önemli faktörler düşük puanla

derecelendirildiğinden, kadınlar için profesyonel, destekleyici üniversite ortamı daha önemli

bulunmuştur.

Ulusal/uluslar arası bilim politikalarından haberdar olma (p: 0.032): α anlamlılık düzeyi 0.01

alındığında, bilimsel çalışmada başarılı olmaya yarayan etkenlerden olan ulusal/uluslar arası

bilim politikalarından haberdar olma etkenine bakış erkek ve kadınlara göre %95 güven

düzeyinde farklılık göstermektedir.( (p<0.01). Erkeklerin bu faktöre verdikleri yanıtların

ortalaması 2.78 bulunurken, kadınların yanıtlarının ortalaması 2.52 bulunmuştur. Daha önemli

faktörler düşük puanla derecelendirildiğinden, kadınlar için ulusal/uluslararası bilim

politikalarından haberdar olma daha önemli bulunmuştur.

30

Güçlü sosyal ağlar/ilişkiler (p: 092): α anlamlılık düzeyi 0.01 alındığında, bilimsel çalışmada

başarılı olmaya yarayan etkenlerden olan güçlü sosyal ağlar/ilişkiler etkenine bakış erkek ve

kadınlara göre %90 güven düzeyinde farklılık göstermektedir.( (p<0.01). Erkeklerin bu faktöre

verdikleri yanıtların ortalaması 2.72 bulunurken, kadınların yanıtlarının ortalaması 2.52

bulunmuştur. Daha önemli faktörler düşük puanla derecelendirildiğinden, güçlü sosyal

ağlar/ilişkiler daha önemli bulunmuştur.

3.1 Demografik Özelliklerine Göre Analiz Sonuçları

1304 kişiye uygulanan araştırmanın Ankara Üniversitesini kapsayan kesiti 173 kişiyi

içermektedir. Araştırmaya katılanların yaşları 20 ile 69 arasında değişmektedir. Araştırmaya

katılan 173 kişiden 61 kişi 30-39; 55 kişi 40-49; 27 kişi 20-29 yaş arasında, 22 kişi de 50-59 yaş

aralığında 8 kişi de 60-69 yaş aralığında yer almaktadır. Katılımcıların 51’i erkek, 122’si de

kadındır. Medeni durumlara bakıldığında, erkeklerin %64,7’si, kadınların %61,0’ı evlidir (Tablo

A.1.). Katılımcıların %47,4’i çocuk sahibidir. Erkeklerin %52,9’u, kadınların ise %45,1’i çocuk

sahibidir (Tablo A.2). Analizi sonuçlarına göre, çocuk sahibi olma ve cinsiyet istatistiksel açıdan

birbirine bağımlı değişkenler değildir (p: 0.787). Erkeklerin %88,6’sı ve kadınların %79.03’ü

çocukları ile birlikte yaşamaktadırlar. Analizi sonuçlarına göre (p: 0.08) örneklem grubundaki

kişilerin çocukları ile birlikte yaşamaları cinsiyete göre farklılık göstermektedir. Erkeklerin

%23,1’i, kadınların ise %29,7’si 3 yaşın 20 altında çocuk sahibidir. Erkeklerin % 18.9’u,

kadınların ise %23.9’u 3-7 yaş arasında çocuk sahibidir. Son 12 ay içinde tüm günlük çocuk

bakımını erkeklerin % 11.2’si alırken, kadınların %12.7’si alabilmiştir. Tüm günlük çocuk

bakımı desteğini alabilmek cinsiyete göre farklılık göstermemektedir (p: 0.635).

Kariyer Akademik Yükselme

Erkeklerin %47,0, kadınların %44,7 akademik yükseltme için başvururken, sadece toplamda

%4,6’sinin başvurusu reddedilmiştir (Tablo A.4.). Yükseltme başvurusunda bulunmanın cinsiyete

göre değişip değişmediğini ölçmek için uygulanan analizi anlamsız bulunmuştur (p: 0.772). Ret

edilme nedenleri olarak, toplam cevaplayan erkeklerin %75.0’ı kadınların ise %43.8’i ‘akademik

ortamda karşılaştığım baskı, yıldırma, psikolojik şiddet ve/veya aleyhime başkaldırının

kayırılması’ seçeneğini göstermiştir. Mobing hareketlerinin desteklenmesi seçeneği cinsiyete

göre farklılık göstermemektedir (p: 0.264, H0 hipotezi ret edilemez). Ret edilmenin 2. en önemli

nedeni olarak araştırma deneyiminin jüri tarafından yetersiz bulunması erkekler tarafından

%33,3, kadınlar tarafından %20,0 olarak belirtilmiştir. Ret edilmenin diğer bir nedeni olarak ise

cinsiyet hakkındaki negatif düşünceler bulunmaktadır. Erkeklerde bu fikri destekleyen

31

bulunmazken, kadınlarda %8,3’ü cinsiyetleri hakkındaki negatif düşünceler dolayısıyla ret

edildiklerini düşünmektedirler. Cinsiyet hakkındaki olumsuz düşüncelerden dolayı ret edilme

seçeneği erkek ve kadına göre farklılık göstermemektedir (analizi, p: 0.551). Erkeklerin %43,8,

kadınların ise %47,9’ü mevcut pozisyonlarından memnun olduklarından yükseltme için

başvurmamışlardır. Erkeklerin %53,3’ü, kadınların ise %42,5’i kendini daha kıdemli bir

pozisyona başvurmak için hazır hissetmemektedir. Cevap veren kadınların %26,3’ü, erkeklerin

%28,6’sı kıdemlilerin desteğinden yoksun olduklarını düşünmektedirler. Cevap verenlerin

%43,1’i ise zaten kıdemli bir pozisyonda olduklarını düşünmektedir.

İş Yeri

Tablo A.5’te doktora öğrencileri için analiz sonuçları verilmiştir. Erkeklerin %25,4’ü ve kadınların

%34.1’i doktora öğrencisidir. Erkeklerin hiçbiri burs almazken, kadınların %14,3’ü burs

almaktadır. Kadınların burs alma süresi 32.57 iken genel ortalamada 28,5 aydır.

Erkeklerin %58,3’ü, kadınların %73,5’i danışmanları tarafından desteklendiklerini

düşünmektedirler. Bu değişken cinsiyete göre istatistiksel açıdan farklılık göstermemektedir (p:

0.325). Erkeklerin tamamı kadınların ise %83,3’ü gelecek 5 yıldan sonra kendilerini araştırmacı

olarak görmektedirler.

Çalışma süresi ve kariyer kesintilerine bakılacak olursa, erkeklerin %30,2’si, kadınların ise

%27.0’ı kariyerine ara vermek durumunda kalmıştır (TabloA.6). Kariyere ara verme durumu

cinsiyete göre istatistiksel açıdan farklılık göstermemektedir (p:0.198). Kariyere verilen ara

örneklem bazında genel ortalama olarak 7.5 aydır. Kariyere verilen aranın mesleki gelişime

olumlu etkisi olduğunu düşünenler düşük bir düzeye sahiptir (%12,5) ve cinsiyete göre bir

farklılık göstermemektedir (p: 0.617). Kariyere verdikleri aranın mesleki gelişmelerini olumsuz

etkilediğini düşünenler ise erkeklerde %15,3, kadınlarda %40.7 oranındadır.

Erkeklerin %53,2’si, kadınların %43.5’i çoğu zaman esnek çalışma saatleri vardır (Tablo A.7).

Erkeklerin %51.1’i, kadınların %47.0’ı bazen evden çalışma fırsatı bulmaktadırlar. Erkeklerin

%45,7’si, kadınların %36,0’ı meslektaşlarından yalıtılma duygusuna hiçbir zaman

kapılmamaktadırlar. Aileden ayrı olma duygusu ise cinsiyetle ilişkili bulunmamıştır (p: 0.407).

İş doyumu yaşa, cinsiyete ve statüye göre analiz edilmiştir. İş doyumu hakkında (Tablo A.8-10),

4 kategori oluşturulmuştur. Bu 4 kategorinin de, altyapı sistemi, akademik yönderlik (mentoring),

32

araştırmalara ayrılan zaman ve finansal kaynak (funding) seçeneklerinin aldığı puanlar 2.50-

3.64 arasında değişmektedir. İlgili soruya verilen cevaplar, hiç memnun değil, memnun değil,

memnun, çok memnun şeklinde derecelendirilmiştir. (değerlendirme yapılırken puanlamaya

2’den başlanmıştır, bu da memnun olunan şıkların daha fazla puan alması gerektiğini

göstermektedir. Yani daha fazla puana sahip olan şıklar daha fazla tatmin olunduğunu

göstermektedir). Katılımcılar arasında en az puanı finansal memnuniyet almaktadır. finansal

kaynak sıkıntısından sonra katılımcılar, araştırmalar için zamanın yetmemesinden şikayetçidirler.

En fazla memnun oldukları akademik yönderlik ve altyapı sistemidir. Analizi sonuçlarına göre

akademik yönderlikten memnun olmak cinsiyete göre değişmektedir (p: 0.094). Erkekler dört

kategoride de kadınlardan daha fazla memnuniyet göstermektedirler.

Memnun olma durumu yaşa göre incelendiğinde de (Tablo A.9), katılımcılar bütün yaş grupları

için, en fazla akademik yönderlikten memnundurlar. En az memnun oldukları seçenek maddi

tatmindir. Anova tablosuna göre, araştırmalar için yeterli zaman bulma yaş gruplarına göre

değişkenlik göstermektedir (p: 0.044).

Memnun olma durumu statülere göre incelendiğinde (Tablo A.10), statüler arasında farklılıklar

bulunmaktadır. Profesör, doçent, yardımcı doçent, araştırma görevlisi ve öğretim görevlisi için

akademik yönderlik en fazla memnun oldukları kategoridir. Yine her statü grubu için maddi

tatmin en son sıradadır. Statülere göre tatmin olma görüşleri akademik yönderlik açısından

istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermektedir (Anova sonuçlarına göre). Araştırmaya ayrılan

zaman konusunda profesörler ve araştırma görevlileri en memnun statü kategorileri olurken,

akademik yönderlik hususunda doktora derecesine sahip diğer kadrolarda istihdam edilen

katılımcılar en az memnun olan grubu oluşturmaktadır.

Araştırma

Araştırma projelerine başvuranların finansal kaynaklarını artıran etkenler 7 faktör altında

incelenmiştir. Etkenler çok etkili değil, etkili değil, etkili, çok etkili şeklinde puanlandırılmıştır (Çok

etkili değil 2, Çok etkili 5 puanını almaktadır). Bu durumda en çok puanı alan seçenek en etkili

olan seçenek olacaktır. Araştırma bütçesini artıran etkenler cinsiyete, yaşa ve statüye göre

analiz edilmiştir. Cinsiyete göre elde edilen sonuçlar incelenecek olursa (Tablo A.11), erkekler

için en etkili etken yurtdışı deneyimi iken, kadınlar için en etkili etken uluslararası işbirliğidir.

Araştırma proje başvurusu etkenleri, Anova sonuçlarına göre, cinsiyet grupları arasında

herhangi bir farklılık göstermemiştir.

33

Araştırma projelerine başvuranların finansal kaynaklarını artıran etkenler yaşa göre analiz

edilirse (Tablo A.12), 34 yaşından küçük ve 50-64 yaş arasında olan katılımcılar için en fazla

uluslararası işbirliği etkili olduğu görülmüştür. Yurtdışı deneyimi 35-49 yaş grubu için etkili olarak

saptanırken, 65 yaşından büyük olan katılımcılar için ise kurum içi işbirliği etkilidir. etkilidir.

Anova sonuçlarına göre, iyeleştirilmiş altyapı, kurum içi işbirliği, uluslararası işbirliği, daha az

öğretim yükü, yurtdışı deneyimi ve daha anlaşılır başvuru koşulları gibi etkenler yaş gruplarına

göre farklılık göstermektedir.

Araştırma projelerine başvuranların finansal kaynaklarını artıran etkenler statüye göre analiz

edildiğinde (Tablo A.13), profesör ve doçentler için uluslararası işbirliği önemli eken olarak

çıkarken, yardımcı doçentler için kurum içi işbirliği ve yurtdışı deneyimi önemli bulunmuştur.

Uluslararası işbirliği etkeni araştırma görevlileri için önemliyken, iyeleştirilmesi alt yapı ve kurum

içi işbirliği öğretim görevlileri için en önemli etken olarak saptanmıştır. Anova sonuçlarına göre

gruplar arasında sadece daha az öğretim yükü seçeneğinde anlamlı bir farklılık görünmektedir.

Ulusal projelere katılım (Tablo A.14) incelenmiştir. Erkeklerin %15.7’si, kadınların ise %22.6’sı

proje yürütücüsüdür. Erkeklerin %24’ü kadınların %41.5’i zaten bir projede araştırmacı olarak

çalışmaktadır. Erkeklerin %52’si, kadınların %55.8’i proje başvurusunda bulunmuşlardır.

Başarılı başvuruda bulunma erkeklerde %51.5 iken kadınlarda %59 olarak saptanmıştır.

Uluslararası projelerde (Tablo A.15) katılımcıların %6.1’i şu anda bir proje yürütücüsüdür.

Erkeklerin %17.6’sı, kadınların %20.7’si uluslararası bir projede görev yapmaktadır. Kadınların

%24.6’sı, erkeklerin %18.4’ü uluslararası bir proje başvurusu yapmıştır. Başarılı başvuruda

bulunma erkeklerde %32 iken kadınlarda %23.5 olarak görülmüştür. Tamamlanmış herhangi bir

projeye katılma oranları erkekler %29.5 iken kadınlar %36.4 olarak görülmüştür.

Bilimsel Araştırmalarda Başarı

Bilimsel araştırmalarda başarılı olmayı etkileyen temel etkenler 11 faktör ile analiz edilmiş ve

cinsiyet, yaş ve statüye göre incelenmiştir. Değerlendirmede 4 dereceli Likert ölçeği

kullanılmıştır. Derecelendirme çok önemli, önemli, fark etmez, önemli değil şeklinde yapılmıştır.

Puanlandırma 2 ile başlayıp 5 ile son bulmuştur, buna göre en fazla puana sahip olan değişken

en az öneme sahiptir. Faktörler cinsiyete göre incelendiğinde (Tablo A.16), erkekler ve kadınlar

için bilimsel araştırmalarda başarılı olmanın en önemli etkenini talih ve şans

oluşturmaktadır.

34

Erkek ve kadınlar için farklılık gösteren faktörler (α=0.10, %99 güvenirlik düzeyinde, istatistiksel

açıdan anlamlı bulunan yetenek faktörü dışındaki tüm faktörler, kadınlara göre daha önemli

bulunmuştur).

Bilimsel araştırmalarda başarılı olmanın temel etkenleri yaş gruplarına göre incelendiğinde

(Tablo A.17), ANOVA sonuçlarına göre, tüm faktörler yaş gruplarına göre değişiklik

göstermemektedir. Tüm yaş grupları için en çok azim ve çalışkanlık önemlidir.

Bilimsel araştırmalarda başarılı olmanın temel etkenleri statü gruplarına göre incelendiğinde

(Tablo A.18), sonuç yine diğer gruplar ile aynıdır, tüm statü grupları için azim/çalışkanlık en fazla

öneme sahip olan etkendir. ANOVA sonuçlarına göre, yalnızca ikamet edilen yer faktörü statü

gruplarına göre istatistiksel açıdan anlamlı farklılık göstermektedir.

Akademik Aktivite (Son üç yılda) (Tablo A.19):

� Kadınlar 4.563 standart sapma ile ortalamada 3.72 yüksek lisans öğrencisinin

danışmanlığını yaparken, erkekler 4.375 standart sapma ile ortalamada 4.57 yüksek lisans

öğrencisinin danışmanlığını yürütmektedirler.

� Kadınlar 2.332 standart sapma ile ortalamada 0.86 tıp öğrencisine danışmanlık

yaparken, erkekler 0.611 standart sapma ile ortalamada 0.22 tıp öğrencisinin danışmanlığını

yürütmektedir.

� Kadınlar 2.344 standart sapma ile ortalamada 1.65 doktora öğrencisine danışmanlık

yaparken. Erkekler 1.778 standart sapma ile ortalamada 1.84 doktora öğrencisinin

danışmanlığını yürütmektedirler.

� Kadınlar 3.870 standart sapma ile ortalamada 5.18 adet makaleye sahipken, erkekler

4.328 standart sapma ile ortalamada 5.09 makaleye sahiptir.

� Kadınlar 7.623 standart sapma ile ortalamada 7.39 adet değerlendirme sayısına

sahipken, erkekler 6.735 standart sapma ile ortalamada 6.92 değerlendirme yapmıştır.

� Kadınlar ortalamada 5.95 toplantı bildirisi sunmuşken, erkekler 4.90 bildiri sunmuşlardır.

Anova sonuçlarına göre, hiçbir değişken arasında cinsiyete göre anlamlı farklılık

saptanmamıştır. Kadınlar için makale, değerlendirme ve ortalama bildiri sayısı daha

fazladır. Erkeklerde ise danışmanlık performans sayısı daha fazladır.

35

Akademik Yaşamda Toplumsal Cinsiyet Eşitliği

Katılımcıların toplumsal cinsiyet eşitliğine değinen ölçütlerin yararlılığını ölçmek için 10 faktörden

oluşan soru yöneltilmiştir. Sonuçlar cinsiyete, yaşa ve statüye göre gruplandırılmıştır (Tablo

A.20-A.22). Hiç etkili değil, etkili değil, etkili ve çok etkili şeklinde 4 dereceli Likert ölçeği

kullanılmıştır. Puanlama 2 ile başlamıştır (hiç etkili değil) ve 5 ile son bulmuştur (çok etkili). Bu

nedenle daha fazla puan alan faktörler daha fazla öneme sahiptir. Anova sonuçlarına göre,

toplumsal cinsiyet eşitliği ile ilgili faktörlerde kadın ve erkeklerin görüşleri açısından

toplumsal cinsiyet kotaları faktörü istatistiksel açıdan anlamlı farklılık göstermektedir. Yaş

grupları birbiriyle karşılaştırıldığında sadece üniversitelerde çocuk bakımı olanaklarının

gelişimi, toplumsal cinsiyet kotaları, iç iş yükünde daha fazla saydamlık ve kaynak

konusunda daha fazla saydamlık faktörleri yaş grupları arasında farklılık göstermiştir.

Cinsiyet farkındalık programları, sadece bir cinsiyete özgü nakdi yardımlar ve kurumsal yönderlik

34 yaş altı grup için en önemli faktörler olarak bulunmuştur. Statü gruplarına göre incelendiğinde

ise, esnek iş uygulamalarının gelişmesi ve iç is yükünde daha fazla saydamlık faktörleri arasında

anlamlı farklılık bulunmuştur.

3.2 Anket Sonuçlarının İrdelenmesi

Anket webropol anket programı kullanılarak online olarak gerçekleştirilmiştir. Anketlere 51 erkek,

122 kadın olmak üzere toplam 173 kişi katılmıştır.

� Yükseltme için başvurma durumu da kadınlar ve erkekler arasında anlamlı farklılık

göstermemektedir. Daha ileri bir iş başvurusunda bulunmayanlar arasında başvurmak için

hazır hissetmeyenler daha çok erkeklerdir. Kadınların büyük çoğunluğu ise mevcut

konumundan memnun olduğu için başvurmadığını belirtmiştir.

� Burs alan doktora öğrencilerinde kadınlar daha fazla bir orana sahipken, burs sahibi

olma durumu cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermektedir.

� Doktora öğrencilerinin danışman tarafından destek alması durumu kadınlar daha fazla

yüzdeye sahipken, erkeklere göre anlamlı farklılık göstermemektedir.

� Gelecek 5 yılda kendini araştırmacı olarak görme oranı erkek doktora öğrencilerinde

daha fazla olmakla birlikte, istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir.

� Esnek çalışma saatleri ve evden çalışabilme konularında kadın ve erkek arasında

anlamlı farklılık bulunmamıştır.

36

� Aileden ayrı kalma duygusunda cinsiyetler arasında anlamlı farklılık yoktur. Ancak bu

durum genel sonuçlara göre farklılık içermektedir. Genel analiz sonuçlarında aileden ayrı

kalma duygusu kadınlarda anlamlı farklılık göstermiştir.

� İş doyumu konusunda akademik yönderlikten memnun olma seçeneği kadın ve

erkek arasında anlamlı farklılık göstermiş, erkekler daha fazla memnun olduklarını

belirtmişlerdir.

� Araştırma bütçesini artıran etkenlerde erkekler için en etkili etken yurtdışı deneyimiyken

kadınlar için uluslararası işbirliğidir. Ancak tüm etkenlere göre cinsiyet grupları arasında farklılık

göstermemiştir.

� Araştırma bütçesini artıran etkenler yaşa ve statüye göre incelendiğinde iyileştirilirmiş

altyapı, kurum içi işbirliği, uluslararası işbirliği, daha az öğretim yükü, yurtdışı deneyimi ve daha

anlaşılır başvuru koşulları gibi etkenler yaş gruplarına göre farklılık göstermektedir. Statülere

göre incelendiğinde ise daha az öğretim yükü seçeneğinde anlamlı bir farklılık görülmektedir.

� Ulusal projelere katılım oranları kadınlarda daha fazla gözlemlenmektedir.

� Uluslararası projelerde görev yapma seçeneği kadınlarda daha fazla orana

sahiptir. Proje yürütücüsü olma seçeneği, araştırmaya katılan Ankara Üniversitesi kadın

akademisyenleri açısından ortalamada genel analizden daha fazla bir orana sahiptir.

� Son 3 yıldaki bilimsel performans incelendiğinde değişkenler arasında istatistiksel

açıdan anlamlı farklılık saptanmamıştır. Kadınlar için makale, değerlendirme ve ortalama bildiri

sayısı daha fazladır. Erkeklerde ise danışmanlık, performans sayısı daha fazladır.

� Toplumsal cinsiyet eşitliği ile ilgili faktörlerde kadın ve erkeklerin görüşleri

açısından, toplumsal cinsiyet kotaları faktörü istatistiksel açıdan anlamlı farklılık

göstermektedir. Statülere göre de esnek iş uygulamalarının gelişmesi ve iç iş yükünde

daha fazla saydamlık faktörleri arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. Yaş grupları

birbirleriyle karşılaştırıldığında üniversitelerde çocuk bakımı olanaklarının gelişimi,

toplumsal cinsiyet kotaları, iç iş yükünde daha fazla saydamlık ve kaynak konusunda

daha fazla saydamlık faktörleri yaş grupları arasında farklılık göstermiştir.

� Bilimsel araştırmalarda başarıyı etkileyen faktörler arasında kadın ve erkek görüşleri

arasında anlamlı farklılık gösteren faktörler, azim ve çalışkanlık, destekleyici aile ortamı,

profesyonel destekleyici üniversite ortama, ulusal/uluslararası bilim politikalarından haberdar

olma ve güçlü sosyal ağlar/ilişkiler gibi faktörler sıralanabilir.

37

4.Yüz yüze Görüşmeler

4.1.Kariyer Gelişimi

Görüşmelere katılan kadın ve erkek akademisyenlerin meslek seçimlerindeki motivasyon

kaynaklarına bakıldığında, çoğunlukla hocalarından ya da ailelerinden etkilendikleri

görülmektedir (16 kişiden 12 kişi). 9 kişi hocalarından etkilendiklerini belirtirken, 3 kişi

ailelerinden etkilendiklerini ifade etmişlerdir. Geriye kalan 4 kişi ise motivasyon kaynağını başka

(zorunluluk gibi) nedenlerle açıklamışlardır.

Kadın akademisyenlerin kariyer gelişimine ilişkin motivasyon kaynağı daha çok üniversite

öğrenimi sırasında karşılaştığı hocaları gibi rol modeller olabilmektedir. Ancak kimi örneklerde

“meslek hayatında diğer sektörlerde karşılaşılan güçlükler sebebiyle akademisyenliğe yönelmek”

de vurgulanmıştır. Erkek akademisyenlerin kariyer gelişimine ilişkin motivasyon kaynağının rol

modeller ve aile üyeleri olduğu görülmüştür (8 kişi arasından 7 kişi).

Görüşmeye katılan çoğu kişinin, akademisyen olmaya üniversitede ve sonrasında karar verdiği

görülmektedir. Kadın akademisyenlerin çoğunluğu meslek seçimine üniversite sonrasında karar

vermişken, erkek akademisyenlerin eşit oranda lise ve üniversite yıllarında karar verdiği

görülmektedir.

Kariyer gelişiminde yaşanan kesinti ve güçlüklere bakıldığında; genel olarak kadın ve erkek

akademisyenlerin akademik hayatta bir kesinti/engel ile karşılaştıkları görülmektedir( 16 kişi

arasından 12 kişi) . Bu anlamda kadın akademisyenler, kesinti ya da engelin nedeninin çoğu

zaman iş güvencesizliği olduğunu ifade ederken, erkek akademisyenler, yaşanan güçlük ya da

engelin nedenini ağırlıkla akademik yükselme sorunları olduğunu belirtmişlerdir.

Görüşme yapılan kadın akademisyenlerin kariyer gelişiminde gerçekleşen kesinti ve güçlüklerle

baş edebilmek için oluşturdukları stratejiler ağırlıkla aile desteği ile kurum ve yöneticilerin

desteğine dayanmaktadır.

Örneklemi oluşturan 8 erkekten 3’ü herhangi bir kesinti ve engelleme ile karşılaşmadığını

belirtirken, geriye kalan 5 erkekten 2’si yoğun çalışmayı strateji olarak benimsemiştir. Diğer 3

katılımcı ise farklı stratejiler benimsemiştir (1 arkadaş ve meslektaşlardan destek, 1 ek iş

yapmak).

Mesleki başarılara bakıldığında, Ankara Üniversitesi özelinde herhangi bir faktörün belirgin bir

biçimde öne çıktığını söylenemez. Bununla birlikte en çok alana katkı başarı kriteri olarak

38

tanımlandığı görülmektedir (16 kişi arasından 5 kişi). Bunun yanı sıra, yetiştirdiği öğrenciler,

akademik alana katkı, uluslararası deneyimler gibi seçeneklerin yanı sıra farklı kriterler de

belirtilmiştir.

Kadın akademisyenler 3’ü alana katkıyı başarı kriteri olarak tanımlarken, diğerleri de burslar,

yetiştirdiği öğrenciler, yurtdışı deneyimini başarı kriterleri tanımlamışlardır. Erkeklerde ise 3 kişi

yetiştirdiği öğrenciler, 2 kişi uluslararası deneyimler ve 2 kişi de alana katkıya mesleki başarı

yönünde öncelik vermişlerdir.

Görüşülen kadın ve erkek akademisyenlerin önümüzdeki beş yıl içerisindeki ana hedefleri

arasında mesleki yükselmenin (16 kişiden 8 kişi, 8 kadından 6’sı) ve bir kitap, proje vb gibi

akademik hedeflerin (16 kişiden 5 kişi, 8 kadından 1’i) öncelikli olduğu görülmektedir. Örneklemi

oluşturan diğer katılımcılar ise temelde geleceğe yönelik olarak belirsizlik ve endişeler

taşımaktadırlar. Bu nedenle 2 kişi emekli olmayı tercih etmiştir.

4.2 Konum

Görüşme yapılan kadın ve erkek akademisyenlerin büyük çoğunluğunun iş yükü öğretim

etkinlikleri oluşturmaktadır (16 kişiden 11’i). Geriye kalanlardan 3 kişi araştırma 1 kişi de

bürokratik/idari işlerin ağırlıkta olduğunu belirtmiştir. Görüşmeye katılan akademisyenlerin büyük

çoğunluğu ders yükü ve danışmanlık gibi işlere çok zaman harcamaları ve bu nedenle

araştırmaya yeterince zaman ayıramadıkları için mutsuz olduklarını belirtmişlerdir. Yine

araştırmaya katılan akademisyenlerin önemli bir kısmının (16 kişiden 13 kişi) idari bir görevde

bulunduğu veya proje yöneticiliği yaptığı anlaşılmıştır. Görüşme yapılan kadınlardan idari bir

görevi olanlar, 8 kişiden 6 kişi olmak üzere önemli çoğunluğu oluşturmaktadır. İdari görev alan 6

kadından 2’si proje yöneticiliği yaptığını belirtmiştir. Görüşme yapılan 8 erkekten 7’si idari bir

görev aldıklarını belirtmişlerdir. 7 erkekten 4’ü proje yöneticisi, 2’si dekan veya dekan yardımcısı,

1 kişi ise yüksek okul müdürlüğü yaptığını belirtmiştir. Yöneticilik yapan erkekler bu işi

kendilerini geliştirmek, deneyim elde etmek ve daha önemli idari görevler için bir tür

hazırlık yaptıklarını belirtmişlerdir. Oysa kadınlar arasında böyle bir hedef belirleme ve

onun için gerekli yatırım yapma ihtiyacı dile getirilmemiştir.

Görüşme yapılan kadın ve erkek akademisyenlerin 16 kişiden 7’si ekip çalışmasına katılırken

7’si de gerek duymadığı için katılmıyor, geriye kalan 2’si gerek duyduğu halde ekip çalışmasına

katılamıyor. Kadınların çoğunluğu (8 kişiden 5’i) gerek duymayarak ekip çalışmasına

katılmazken, 2’si katıldığını ve 1 kişi de gerek duyduğu halde katılamadığını belirtmiştir.

39

Erkeklerde çoğunluğu ise tam tersine (8 kişiden 5’i) ekip çalışmasında yer almakta, 2’si ise gerek

duymadığı için, 1 kişi de gerek duyduğu halde katılmıyor.

Katılımcıların çoğunluğun (16 kişiden 12’si) mesleğin verdiği doyum konusundaki

memnuniyetlerini vurgulamışlardır. Bunun dışında sadece 2 kişi meslektaşlarla iyi ilişki içinde

olduğunu belirtmiştir. Erkeklerin tamamı konumun verdiği doyumdan memnun iken, kadınların

çoğu verdiği doyumdan memnun olduğunu belirtmiştir. Geriye kalan 2 kadın akademisyen ise

meslektaşlarla iyi ilişkilerden doyum sağladığını belirtmiştir. Katılımcıların neredeyse hepsi

ders vermenin ve öğrenci yetiştirmenin mesleğin en çok tatmin edici yönü olarak altını

çizmişlerdir.

Kadın akademisyenlerin konumla ilgili olarak dile getirdikleri olumsuzluklar kurumla olan olumsuz

ilişkiler ve iş güvencesizliğidir. Erkeklerde ise daha çok iş güvensizliği öne çıkarken sadece 1 kişi

kurumla olan ilişkilerinden şikâyet etmiştir.

Katılımcıların yarısı mesleğin saygınlığının önemi üzerinde durmuşlardır. İkinci sırada ise (16

kişiden 5 kişi) gençlere bilgi ve emek vermenin önemini vurgulamışlardır. Bütün katılımcıların

sadece 2’si kendisini gerçekleştirmenin önemli olduğunu, 1 kişi de toplumsal sorumluğun

önemini belirtmiştir. Kadın katılımcılarda ise yarısı mesleğin saygınlığını öne çıkarırken geriye

kalanlar ise gençlere bilgi vermek ve kendini gerçekleştirmek gibi yanıtları vermişlerdir. Benzer

şekilde erkek katılımcıların yarısı mesleğin saygınlığının önemini vurgulamışlardır. Geriye kalan

erkekler ise gençlere bilgi ve emek vermek, kendini gerçekleştirmek ve toplumsal sorumluluk

yanıtını vermişlerdir.

4.3 Kaynaklara Erişim

Görüşme yapılan kadın ve erkek akademisyenlerin çoğunluğu (16 kişiden 13 kişi) kaynaklara

erişim konusunda sorun yaşarken sadece 3 kişi sorun yaşamadığını belirtmiştir. Kadın erkek

akademisyenler eşit sayıda para, araç gereç ve yer sıkıntısını birincil sorun olarak

belirtmişlerdir. Sadece 1 kadın akademisyen zamansızlığı sorun olarak dile getirmiştir.

Kaynaklara erişim konusunda ifade edilen önemli eksiklikler:

� Maaşın yetersizliği,

� Akademisyenlerdeki motivasyon eksikliği,

� Kurumsallaşmış olmama,

� Uluslararası bağlantılar,

40

� Yönderlik/mentörlük ihtiyacı,

� Dijital kütüphane ve veri tabanı olarak sıralanmaktadır.

4.4 Yayınlar

Gerçekleştirilen yayınların çoğunluğu(16 kişiden 10 kişi) bireysel yayın yaparken 6 kişi de ortak

yayın yaptığını belirtmiştir. Kadın akademisyenlerin nerdeyse tamamı (8 kişiden 7 kişi) bireysel

yayın yapmayı tercih ederken erkeklerin çoğunluğu (8 kişiden 5 kişi) ortak yayın yapmayı tercih

etmiştir. Yayın yapmanın en önemli motivasyonu alana katkı olarak belirtilmiştir (16 kişiden 14

kişi). Bu durum kadın ve erkek katılımcılar için eşit sayıda tercih edilmiştir. Yayın yapma

konusundaki güçlüklere konusunda en önemli sıkıntı kurumsal engellemeler olarak belirtilmiştir.

Bunun dışındaki yayınla ilgi olarak karşılaşılan güçlükleri şöyle sıralayabiliriz:

� Hakemli dergilerde değerlendirme sürecinin uzun sürmesi

� Yabancı dil sorunu

� Zamansızlık

� Öğretim yükünün fazlalığı

Yayın konusunda katılımcılar yukarıda sayılan sıkıntıların dışında kurumdan ve deneyimli

meslektaşlardan yeterince destek almadıklarını hatta nitelikli yayın yapma konusunda baskıcı ve

engelleyici bir atmosferin olmasından şikayet ederken, ayrıca yayınların birbirini tekrarlaması ve

nitelikten çok niceliğe odaklanılmasını sorun olarak belirtmişlerdir.

Katılımcıların çoğunluğu (16 kişiden 9 kişi) akademik yükselmelerde sadece yayının kriter olarak

alınmasını kurumunun yayın yapma politikası olarak değerlendirirken, bu durum yayınların

kalitesini olumsuz etkilediği düşüncesiyle eleştirmiştir. Buna ek olarak 2 erkek katılımcı üniversite

yayınlarının sınırlılığını belirtirken, 2 kadın katılımcı ise yayın yapılmasının teşvik edildiğini

belirtmiştir.

4.5 İş ve Yaşam Dengesi

Görüşme yapılan kadın ve erkek akademisyenlerin çoğunluğu (16 kişiden 10 kişi) evlidir.

Görüşmeye katılan erkeklerden 6’sı evli ve çocuk sahibiyken, kadınların 2’si evli ve çocukludur.

Katılımcıların ev içi sorumluluklar iş ve özel yaşam arasındaki dengenin kurulması konusunda 5

kişi bütün işlerini kendisi yaparken, 5 kişinin de tüm sorumluluğun eşinde olduğunu söylemek

41

mümkündür. 3 kişi ücretli emek satın alırken, 2 kişi sorumluğu eşiyle paylaştığını belirtmiştir. 1

kişi de bekar ve ailesiyle yaşadığı için hiçbir sorumluluk yüklenemediğini açıklamıştır. Kadın

katılımcılara bakıldığında sorumluluğun ya tamimiyle kendisine ait olduğunu ya da ev işi ve

çocuk bakımı konusunda yardımcı tuttukların ifade etmişlerdir. Geriye kalan 2 kişiden 1’i

sorumluluğu eşiyle paylaşırken diğeri de sorumluluğunun olmadığını belirtmiştir. Görüşülen

akademisyenlerden erkeklerin çoğunluğunun aile kurup çocuk sahibi oldukları

saptanırken kadınların genellikle bekar oldukları ve evli olan kadınların da daha çok

çocuksuz olduklarını söylemek mümkündür. Evli ve çocuklu olan erkeklerin hemen

hepsinin ev işi ve çocuk konusundaki sorumluluğun tamamen eşlerinin üstünde olması

nedeniyle akademik kariyerlerin kritik ve zor olan ilk yıllarını kolay atlatabilmişlerdir.

Kadın akademisyenlerden birisi ailesine daha fazla zaman ayırmak istediği için emekli

olmayı düşündüğünü ve bir seçim yapmak zorunda olsa hiç düşünmeden işinden

vazgeçeceğini söylemiştir. Bu durum akademisyen de olsalar kadınların ev içi

sorumluluğunun öncelikli olduğu, akademisyenliğin ancak ikincil olarak

yürütülebildiğinin göstergesi olarak değerlendirmek gerekir.

Görüşmeye katılanların çoğunluğu (16 kişiden 9’u) uluslararası konferanslara katılım, seyahat ve

hareketlilik konusunda eşlerinden destek aldıklarını ve bu nedenle herhangi bir sorunla

karşılaşmadıklarını belirtmişlerdir. Hareketlilik yaşamayan 3 kişi, sorun yaşamadan hareketlik

yaşayan 3 kişi, destek almadan hareketlilik yaşayan 1 kişidir. Ancak burada belirgin olarak kadın

ve erkek olmanın farkı ortaya çıkmaktadır. Çünkü destek alarak hareket edenlerin çoğunluğu

(9 kişiden 6 kişi) erkek katılımcılardan oluşmaktadır.

4.6 Kritik Alanlar

Görüşme yapılan kadın ve erkek akademisyenlerin çoğunluğu (16 kişiden 9 kişi) cinsiyet etnik

köken, dini inanç, siyasi görüş, cinsel yönelim konusunda herhangi bir ayrımcılığa uğramadığını

belirtmiştir. 5 kişi kurumsal politikalar ve uygulamalar konusunda ayrımcılığa uğradığını, 2 kişi

toplumsal cinsiyet konusunda ayrımcılığa uğradığını belirtmiştir. Görüşme yapılan kadın

akademisyenler arasında toplumsal cinsiyet konusunda herhangi bir ayrımcılığa uğradığını

söyleyen sadece 2 kişi olmuştur. Ancak belirtmek gerekir ki diğer kadın katılımcıların çoğunun

toplumsal cinsiyete yönelik ayrımcılık konusunda gerekli farkındalığa sahip olmadıkları ya da

çekindikleri için söylemek istemedikleri anlaşılmıştır. 2 kişi ise kurumsal politikalar ve

uygulamalar konusunda ayrımcılık yaşadığını belirtmiştir. Tacize uğrayan 2 kadından birisinin

belirttiği ayrımcılık/taciz sıradan hemen her kadının gündelik hayatında karşılaşabileceği türden

ayrımcılıktır. Kadın olması nedeniyle güvenlik görevlilerinin kendisini aynı konumdaki erkeklere

42

göre daha az dikkate aldıklarını belirten kadın katılımcının aynı zamanda toplumsal cinsiyet

konusunda yüksek bir duyarlılığa sahip olduğunu da söylemek gerekir. Ayrımcılık yaşayan diğer

kadın katılımcı ise çok ağır bir taciz sorunu yaşadığını ve bu tacizin erkek olan danışmanı

tarafından yapıldığını, bu nedenle çok ağır bir travma yaşadığını, psikolojik tedavi gördüğünü,

doktora tezini zorlukla bitirdiğini belirtmiştir. Tacize uğrayan kadın katılımcı, bu sorunun kurumsal

destekler sayesinde üstesinden gelebildiğini aksi taktirde doktorasını bırakmak zorunda

kalacağını da belirtmiştir.

Erkek katılımcılardan 5 kişi herhangi bir ayrımcılık yaşamadığını belirtmiştir. Ayrımcılığa

uğradığını belirten erkek katılımcıların hepsi kurumsal politika ve uygulamalardan dolayı

mağduriyetlerini belirtmişlerdir. Yaşanan bu ayrımcılık biçiminin genellikle yükselme ve atamalar

konusunda yaşandığı vurgulanmışlardır.

Görüşülen kadın ve erkek akademisyenlerin birçoğu kariyer gelişiminde fırsat eşitliği olduğunu

düşünmemektedir (16 kişi arasından 11 kişi). Kadın akademisyenlerin ise tamamı bu görüşü

paylaşmaktadır. Erkeklerden ise sadece 3 kişi fırsat eşitliği olmadığını düşünmektedir. Kariyer

gelişiminde fırsat eşitliği olmayışının kadınların mağduriyetiyle sonuçlandığını ifade eden kişilerin

oranı oldukça yüksektir (16 kişi arasından 10).

Geleneksel olarak kadının yapması gereken işler ve ona biçilen rol akademisyen kadın için de

geçerlidir. Yani akademisyen kadının akademisyenliğini yürütebilmesi herhangi bir karar

mekanizmasına gelebilmesi ancak ev içi sorumluluklarını ve çocuk bakımını yürütebilme

koşulu ile mümkün olabilmektedir. Bu da kaçınılmaz olarak kadın akademisyenlerin iş

yaşamında yükselmelerini, karar mekanizmalarına gelmelerini ikincil palana itmelerine

neden olmaktadır.

Erkek akademisyenlerden 2 kişi fırsat eşitsizliğinin, kadınların mağduriyetine neden olduğunu

ifade etmiş, 1 kişi ise erkeklerin mağdur olduğunu çünkü bekar ve erkek olunca bütün ağır ve

çalışma saatleri dışında yapılması gereken işlerin kendisine verildiğini belirtmiştir. 1 erkek de

kadınlara yönelik yapılan ayrımcılığı tanıklık ettiğini; kıdemli hocalardan bazılarının kadın asistan

almak istemediğini, kadınların hamile kalması ve gece gündüz düzeni istemesini gerekçe olarak

göstermişlerdir. Diğer bir erkek akademisyen ise samimiyetle kişisel düşüncelerini açıklarken

aynı zamanda kadına yönelik ayrımcılığı da açıkça onaylamıştır: “Bizim anabilim dalında

erkekler daha avantajlı, iş yükü ağır. Burada bayan olmak dezavantaj, bir bayanın karın ağrısı,

baş ağrısı bitmiyor, evlilikteki yükümlükleri çok fazla. Hamile kaldığı için izin alıyor. Ayrıca bu iş

43

için (veteriner) belli uygulamalara giremiyor. Kadavralarla uğraşıyoruz. Fiziksel güç de gerekiyor.

Bayanların laboratuar işlerinde titizlik dikkat gerektiren işlerde daha iyi olduğunu düşünüyorum.

Bunu biraz da bayanlar yaratıyor her şeye dokunmak istemiyorlar. Burada pis işler erkeklere

kalıyor.”

4.7 Mükemmellik Ölçütleri

Örneklemi oluşturan akademisyenlerin yarısına yakın (16 kişiden 7 kişi) mükemmel bilim insanı

olmanın en önemli kriteri olarak idealizm ve toplumsal sorumluluk düşüncesini öne

çıkarmışlardır. Böyle düşünen akademisyenler kendilerini sürekli yenilemenin ve toplum için

anlamlı akademik üretimde bulunmanın altını çizmişlerdir. Akademisyenin toplum için öncü bir

misyon yüklenmesi gerektiği düşüncesinden hareketle akademik etiği vurgulamışlardır.

Bunun dışında 3 kişi uluslararası başarının altını çizmiştir. Yani yapılan çalışmalar uluslararası

düzeyde bir kabul görmesi durumunda ancak mükemmellikten söz edilebileceğinin altını

çizilmiştir. Bunun dışında 2 kişi objektifliğin ve bilimsel etkinliğe uygunluğun altını çizerken diğer

iki kişi de çalışkanlık ve titizliğin önemini öne çıkarmışlardır. 1 kişi de kendisi için çizdiği

dolayısıyla olması gereken mükemmellik ölçütü olarak eleştirel zeka, sorgulayıcılık

kuşkuculuğun altını çizmiştir. E3 kodlu katılımcı mutlak doğruları olmayan ve doğrunun

göreliliğini baştan kabul eden dolayısıyla onun peşinden koşmayan ve sürekli kendisini

değilleyen bir özelliği mükemmelliğin en önemli ölçütü olarak öne çıkarmıştır. Bu çerçevede

akademisyenler tarafından belirtilen özellikler aşağıdaki şekilde sıralanabilmektedir:

� İdealizm ve toplumsal sorumluluk

� Uluslararası ölçütlerde araştırma ve yayın yapmak

� Objektif olmak ve bilimsel etiğe uygun davranmak

� Çalışkan ve titiz olmak

� Eleştirel zekaya sahip olmak ve sorgulayıcı olmak

� Paylaşımcı olmak, bilgi, beceri ve deneyimini isteyerek paylaşmak

� Tevazu sahibi ve alçakgönüllü olmak

44

� Alan bilgisine ve literatürüne hakim olmak

� Ülke gündemini akademik sorumlulukla takip ederek gerekli politik tutumu cesurca almak

� Yabancı dil bilgisine sahip olmak

5. Bulgular

Bu çalışma Türkiye’de Bilim, Mühendislik ve Teknolojide Kadın Akademisyen Ağı Projesi

kapsamında Ankara Üniversitesi örneği üzerinden akademide var olan toplumsal cinsiyet

eşitsizliğini görünür kılmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Böylece kadın akademisyenlerin

koşullarının düzeltilebilmesi için gerekli uygulama ve politikaların geliştirilmesine bir zemin

oluşturmaya çalışılacaktır. Bu çerçevede yapılan araştırmanın bulgularına ilişkin bir

değerlendirme yapılacaktır.

5.1. Anketlerden Elde Edilen Bulgular

Ankara Üniversitesi örneği üzerinde yapılan bu çalışmada 51 erkek, 123 kadın olmak üzere

toplam 174 kişiye uygulanmıştır.

Akademik Çalışmalar ve Kariyer

Anketlerden elde edilen önemli bulgular aşağıdaki gibi özetlenebilir

• Katılımcıların yaşları ve cinsiyetleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık

bulunmamıştır.

• A,B,C,D,E akademik statüleri arasında cinsiyete bağlı farklılık gözlenmemiştir.

• Cinsiyet dikkate alındığında akademik ilerleme başvurularında önemli bir farklılık

görülmemektedir. Daha ileri bir iş başvurusunda bulunmayanlar arasında başvurmak için hazır

hissetmeyenler daha çok kadınlardır.

• Doktora öğrencilerinin burs dağılımı cinsiyete göre değişmemektedir. Ancak burs alan

doktora öğrencelerinde kadınlar daha çoğunluktadır.

• Kadın ve erkek doktora öğrencileri arasında danışmanlarından ihtiyaç duyduğu tavsiye

ve desteği alma konusunda önemli farklılıklar gözlenmemiştir.

• Geleceğe dönük olarak beş yıl içinde araştırmacı olma beklentisi açısından erkeklerde

ve kadınlarda önemli bir farklılık gözlenmemektedir.

• Akademik çalışma esneklikleri (evden çalışabilme, esnek çalışma saatleri, izin alma vb.)

konularında cinsiyete göre önemli farklılık saptanmamıştır.

45

• Sonuç olarak, araştırmanın anketlerini yanıtlayan Ankara Üniversitesi’ndeki kadın ve

erkek akademisyenleri arasında kariyer gelişimi açısından anlamlı bir fark görülememiştir.

Bununla birlikte daha ileri bir iş başvurusunda bulunmayanlar arasında başvurmak için hazır

hissetmeyenler daha çok kadınlardır. Kadınlar açısından bir diğer farklılık ise burs alma

konusunda kendisini göstermektedir. Bu bağlamda burs alan doktora öğrencelerinde kadınlar

daha çoğunluktadır. Böylece Kadınların ekonomik destek alarak akademik kariyer yapma

motivasyonu daha yüksek olmasına karşın bir sonraki kadroya başvurma konusunda daha

güvensiz hissettiklerini söylemek mümkündür.

İş doyumu

• Beş akademik statü grubu (A,B,C,D,E) için iş doyumunu etkileyen parametreler şu

şekilde sıralanabilir: altyapı sistemi, akademik yönderlik (mentoring), araştırmalara ayrılan

zaman, finansal kaynak. Akademik yönderlik memnuniyeti açısından kadın ve erkekler arasında

önemli bir farklılık bulunmakta, erkekler daha fazla memnuniyet belirtmektedirler. Akademik

yönderlikten memnun olma durumu akademik statülere göre de anlamlı farklılık göstermiştir,

profesör, doçent, yardımcı doçent, araştırma görevlisi ve öğretim görevlisi için akademik

yönderlik en fazla memnun oldukları kategoridir. Akademik yönderlik konusunda doktora

derecesine sahip diğer kadrolarda istihdam edilen katılımcılar en az memnun olan grubu

oluşturmaktadır.

• Araştırma projesi başvurularında finansal kaynakları artıracak etkenler konusunda

cinsiyetler arasında herhangi bir farklılık gözlenmemiştir. Erkekler için en etkili etken yurtdışı

deneyimi iken, kadınlar için ise en önemli etken uluslararası işbirliğidir.

• Uluslararası araştırma projelerine katılımda kadınlar şu anda daha fazla bir orana

sahiptirler. Bununla birlikte başarılı başvuru yapma konusunda erkekler kadınlardan oransal

olarak daha başarılı.

• Ulusal projelere katılımda da kadın akademisyenler erkek akademisyenlerle genel olarak

aynı ya da daha fazla oranlara sahiptirler. Son 3 yıldaki bilimsel performanslarına bakıldığında

kadınlar için makale, değerlendirme ve ortalama bildiri sayısı daha fazlayken erkeklerde ise

danışmanlık performansı daha fazladır.

• Bilimsel çalışmalarda başarıya ulaşmada erkekler ve kadınlar için en önemli faktörler talih

ve şanstır. Erkekler yetenek faktörünü daha önemli bulurken kadınlar ise diğer bütün faktörleri

önemli bulmuşlardır

46

• Tüm yaş grupları için bilimsel çalışmalarda başarıya ulaşmada en önemli faktör azim ve

çalışkanlık olmuştur.

• Statüler dikkate alındığında bu sonuçların tüm gruplar için tekrarlandığı gözlenmiştir,

anlamlı farklılık gösteren faktör, ikamet edilen yer en fazla E statüsündeki öğretim görevlileri için

önemliyken en az C statüsündeki yardımcı doçentler için önemli.

• Anketleri yanıtlayan kadın ve erkek akademisyenleri arasında iş doyumu açısından

akademik yönderlikten memnun olma seçeneği kadın ve erkek arasında anlamlı farklılık

göstermiş, erkekler daha fazla memnun olduklarını belirtmişlerdir. Araştırma bütçesini artıran

etkenlerde daha esnek yönetim cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermiş ve kadınlar için daha

etkili bulunmuştur. Aynı zamanda ulusal ve uluslararası projelere katılım konusunda kadınlar

daha fazla orana sahiptirler. Bunlara ek olarak genel analiz sonuçlarında aileden ayrı kalma

duygusu kadınlarda anlamlı farklılık göstermiştir.

Akademik Etkinlik

• Son 3 yıldaki bilimsel performans incelendiğinde değişkenler arasında istatistiksel açıdan

anlamlı farklılık saptanmamıştır. Kadınlar için makale, değerlendirme ve ortalama bildiri sayısı

daha fazladır. Erkeklerde ise danışmanlık, performans sayısı daha fazladır.

Akademik Yükselmelerde Cinsiyet Eşitliği

• Toplumsal cinsiyet eşitliği ile ilgili faktörlerde kadın ve erkeklerin görüşleri açısından

toplumsal cinsiyet kotaları faktörü istatistiksel açıdan anlamlı farklılık göstermektedir. Yaş

grupları birbiriyle karşılaştırıldığında sadece üniversitelerde çocuk bakımı olanaklarının gelişimi,

toplumsal cinsiyet kotaları, iç iş yükünde daha fazla saydamlık ve kaynak konusunda daha fazla

saydamlık faktörleri yaş grupları arasında farklılık göstermiştir. Cinsiyet farkındalık programları,

sadece bir cinsiyete özgü nakdi yardımlar ve kurumsal yönderlik 34 yaş altı grup için en önemli

faktörler olarak bulunmuştur. Statü gruplarına göre incelendiğinde ise, esnek iş uygulamalarının

gelişmesi ve iç is yükünde daha fazla saydamlık faktörleri arasında anlamlı farklılık bulunmuştur.

5.2 Yüz Yüze Görüşmelerin Elde Edilen Bulgular

Ankara Üniversitesinde yapılan yüz yüze/derinlemesine görüşmeler 8 kadın, 8 erkek olmak

üzere toplamda 16 akademisyenle gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler; kariyer gelişimi, mesleki

konum, kaynaklara erişim, yayınlar, iş ve özel yaşam dengesi, kritik alanlar ve mükemmeliyet

kriterleri ana başlıklarını kapsamaktadır.

47

Görüşme yapılan kadın ve erkek akademisyenlerin kariyer gelişimine bakıldığında meslek

seçimlerindeki motivasyon kaynağının, çoğunlukla aile fertleri ya da hocaları üzerine

yoğunlaştığı, çoğu kişinin, akademisyen olmaya üniversite ve üniversite sonrasında karar verdiği

görülmektedir.

Kariyer gelişiminde yaşanan kesinti ve güçlüklere bakıldığında kadın akademisyenler, kesinti ya

da engelin nedeninin çoğu zaman iş güvencesizliği olduğunu ifade ederken, erkek

akademisyenler, yaşanan güçlük ya da engelin nedeninin ağırlıkla akademik yükselme sorunları

olduğunu belirtmişlerdir.

Görüşme yapılan kadın akademisyenlerin kariyer gelişiminde gerçekleşen kesinti ve güçlüklerle

baş edebilmek için oluşturdukları stratejiler ağırlıkla aile desteği ile kurum ve yöneticilerin

desteğine dayanmaktadır.

Mesleki başarılara bakıldığında, Ankara Üniversitesi özelinde herhangi bir faktörün belirgin bir

biçimde öne çıktığını söylenemez. Bununla birlikte en çok alana katkı başarı kriteri olarak

tanımlandığı görülmektedir. Bunun yanı sıra, yetiştirdiği öğrenciler, akademik alana katkı,

uluslararası deneyimler gibi seçeneklerin yanı sıra farklı kriterler de belirtilmiştir.

Yöneticilik yapan erkekler bu işi kendilerini geliştirmek, deneyim elde etmek ve daha önemli idari

görevler için bir tür hazırlık yaptıklarını belirtmişlerdir. Oysa kadınlar arasında böyle bir hedef

belirleme ve onun için gerekli yatırım yapma ihtiyacı dile getirilmemiştir.

Katılımcıların neredeyse tamamı konumun verdiği doyumdan memnun olduğunu belirtmiştir.

Aynı şekilde katılımcıların büyük çoğunluğu ders vermenin ve öğrenci yetiştirmenin mesleğin en

çok tatmin edici yönü olarak altını çizmişlerdir. Kadın akademisyenlerin konumla ilgili olarak dile

getirdikleri olumsuzluklar kurumla olan olumsuz ilişkiler ve iş güvencesizliğidir. Erkeklerde ise iş

güvencesizliği öne çıkmıştır.

Görüşme yapılan kadın ve erkek akademisyenlerin çoğunluğu kaynaklara erişim konusunda

sorun yaşadığını belirtmiştir. Kadın erkek akademisyenler eşit sayıda para, araç gereç ve yer

sıkıntısını birincil sorun olarak belirtmişlerdir. Diğer eksiklikler ise maaşın yetersizliği, motivasyon

eksikliği, kurumsallaşmış olma gibi sıralanabilir.

48

Katılımcıların çoğunluğu bireysel yayın yapmayı tercih etmektedir. Yayın yapma konusundaki

güçlükler konusunda en önemli sıkıntı kurumsal engellemeler olarak belirtilmiştir. Bunun

dışındaki güçlükler ise; hakemli dergilerde değerlendirme sürecinin uzun sürmesi, yabancı dil

sorunu, zamansızlık, öğretim yükünün fazlalığı olarak sıralanabilir.

Katılımcıların çoğunluğu akademik yükselmelerde sadece yayının kriter olarak alınmasını

kurumunun yayın yapma politikası olarak değerlendirirken, bu durum yayınların kalitesini

olumsuz etkilediği için eleştirilmiştir.

Görüşme yapılan kadın ve erkek akademisyenlerin çoğunluğu evlidir. İş ve özel yaşam

arasındaki dengenin kurulması konusunda kadın katılımcılara bakıldığında sorumluluğun ya

tamimiyle kendisine ait olduğunu ya da ev işi ve çocuk bakımı konusunda yardımcı tuttuklarını

ifade etmişlerdir. Görüşülen akademisyenlerden erkeklerin çoğunluğunun aile kurup çocuk

sahibi oldukları saptanırken kadınların genellikle bekar oldukları ve evli olan kadınların da daha

çok çocuksuz olduklarını söylemek mümkündür. Evli ve çocuklu olan erkeklerin hemen hepsinin

ev işi ve çocuk konusundaki sorumluluğun tamamen eşlerinin üstünde olması nedeniyle

akademik kariyerlerin kritik ve zor olan ilk yıllarını kolay atlattıklarını söylemek mümkündür.

Görüşmeye katılanların çoğunluğu uluslararası konferanslara katılım, seyahat ve hareketlilik

konusunda eşlerinden destek aldıklarını ve bu nedenle herhangi bir sorunla karşılaşmadıklarını

belirtmişlerdir. Ancak burada belirgin olarak kadın ve erkek olmanın farkı ortaya çıkmaktadır.

Çünkü destek alarak hareket edenlerin çoğunluğu erkek katılımcılardan oluşmaktadır.

Görüşme yapılan kadın ve erkek akademisyenlerin çoğunluğu cinsiyet etnik köken, dini inanç,

siyasi görüş, cinsel yönelim konusunda herhangi bir ayrımcılığa uğramadığını belirtmiştir.

Görüşme yapılan kadın akademisyenler arasında toplumsal cinsiyet konusunda herhangi bir

ayrımcılığa uğradığı söyleyen 2 kişi kadınlara yönelik ayrımcılık konusunda önemli veriler

sunmuştur. Ancak belirtmek gerekir ki diğer kadın katılımcıların hemen çoğunluğunun cinsiyete

yönelik ayrımcılık konusunda gerekli farkındalığa sahip olmadıkları ya da çekindikleri için

söylemek istemedikleri anlaşılmıştır. Ayrımcılığa uğradığını belirten erkek katılımcıların hemen

hepsi kurumsal politika ve uygulamalardan dolayı mağduriyetlerini belirtmişlerdir. Yaşanan bu

ayrımcılık biçiminin genellikle yükselme ve atamalar konusunda yaşandığı vurgulanmıştır.

49

Görüşülen kadın ve erkek akademisyenlerin birçoğu kariyer gelişiminde fırsat eşitliği olduğunu

düşünmemektedir. Kadın akademisyenlerin ise tamamı bu görüşü paylaşmaktadır.

Örneklemi oluşturan akademisyenlerin yarısına yakın bir kısmı mükemmel bilim insanı olmanın

en önemli kriteri olarak idealizm ve toplumsal sorumluluk düşüncesini öne çıkarmışlardır. Böyle

düşünen akademisyenler kendilerini sürekli yenilemenin ve toplum için anlamlı akademik

üretimde bulunmanın altını çizmişlerdir. Yani akademisyenin toplum için öncü bir misyon

yüklenmesi gerekti düşüncesinden hareketle akademik etiği vurgulamışlardır.

Bunun dışında idealizm ve toplumsal sorumluluk, uluslararası ölçütlerde araştırma ve yayın

yapmak, objektif olmak ve bilimsel etiğe uygun davranmak, çalışkan ve titiz olmak, eleştirel

zekaya sahip olmak ve sorgulayıcı olmak, paylaşımcı olmak, bilgi, beceri ve deneyimini isteyerek

paylaşmak, tevazu sahibi ve alçakgönüllü olmak, alan bilgisine ve literatürüne hakim olmak, ülke

gündemini akademik sorumlulukla takip ederek gerekli politik tutumu cesurca almak, yabancı dil

bilgisine sahip olmak gibi özellikler sıralanmaktadır.

6. Sonuç

Genel olarak Türkiye’de ve özel olarak Ankara Üniversitesi’nde kadın akademisyenlerin sayısı

erkek akademisyenlerin sayısına oldukça yakın görünmektedir. Bu durum hem Ülke hem de

Ankara Üniversitesi açısından kadınların akademide varlıkları, bu alanda iş piyasasına

girişlerinin neredeyse erkeklerle eşit ölçüde olması hiç kuşkusuz olumlu ve sevindiricidir. Ancak

bu olumlu durum aslında kadınları ikincilleştiren kültürel mantalitenin bir yansıması olduğu

gerçeğini de muğlaklaştırıp gizlemektedir. Şirin Tekeli’nin kadınlara siyasal haklarının adeta

"kadınlar için, kadınlara rağmen" ya da hiç değilse "kadınlar için, kadınlar katılmadan" diye

özetlediği ve Türkiye’de kadınların politik yaşamda çok az olmalarının en önemli nedeni olarak

bir çok Avrupa ülkesinden bile daha önce Atatürk tarafından seçme ve seçilme gibi hakların

kadınların hiçbir mücadele etmeden verilmesine bağlamaktadır. Böylece hep sembolik olarak

Türkiye’de kadın önde göründüğü için mücadele etmeye duymadı. Oysa günümüz koşullarında

bile Türkiye, kadınların siyasete katılımı konusunda, en az gelişmiş ülkelerle aynı sıralarda yer

almaktadır (Tekeli, 1989 : 18-27).

Bu önemli ve haklı saptamadan hareketle Türkiye’deki üniversitelerde kadınların sayıca fazla ya

da eşit olmaları gerçek eşitlik anlamına gelmemektedir. Bu iddiayı özellikle Eczacılık, Dişçilik ve

Sağlık fakültelerinin neredeyse tamamının kadın olması gerçeğine bakıldığında şöyle bir sonuç

çıkacaktır. Eczacılık ve Dişçilik alanları akademi dışında akademi ile karşılaştırılmayacak kadar

50

çok daha fazla gelir elde etme olanağı sağlamaktadırlar. Bir diğer ifade ile kadınlar daha düşük

gelirli görece daha rahat, güvenli ve prestijli olduğu için akademisyenliği seçmektedirler. Bu

durum da akademisyenlik bir anlamda öğretmenliğe indirgenmektedir. Sağlık Fakültesi ise

hemşirelik mesleği nedeniyle hastabakıcılığın kadınlara uygun bulan ataerkil zihniyetin bir

tezahürü olarak değerlendirmek gerekir. Çelişkili biçimde hemşirelik kadınların ev içi rolünün bir

uzantısı olarak tanımlanıp erkeklerin alana girmesi bir biçimde engellenirken, jinekoloji

neredeyse büyük ölçüde erkeklerin yapabileceği bir alan olarak tanımlanmıştır. Bu zihniyetin bir

tür uzantısı olarak tıp alanında cerrahi de hem akademik olarak hem de pratik olarak kadınların

çok az olduğu bir alandır. Bunlar için hem üniversite kamuoyunda hem de ülkede farkındalık

yaratmak yapılabileceklerin ilk adımı olarak belirlemek gerekir.

Görüşme yapılan kadınlardan kendisini mesleğine işine adayanların daha çok bekar ya da

çocuksuz oldukları görülmektedir. Bu durumdan akademinin evli ve çocuklu kadınlar için pek de

uygun olmadığı sunucuna varılmasına neden olmaktadır. Bu bağlamda akademinin evli ve

çocuklu kadınlara uygun olanakları sağlayacak şekilde örgütlenmesini zorunlu kılmaktadır.

Kadınların en zor akademik dönem olan doktora tez dönemleri aynı zamanda evlenip çocuk

doğurma dönemi ile de örtüşmekte ve bu durum akademiyi kadınlar açısından katmerli zor bir

alan haline getirmektedir. Bu zor dönemi üstelik iş güvencesizliği içinde atlatan kadınlar suçluluk

duygusuyla çocuklarını ve ailelerini birincil önem derecesine taşıyıp, hayatlarının merkezi haline

getirirken, işlerini yani akademik kariyerlerini ikincilleştirip önemsizleştirmektedirler. Sadece

zorunlu olarak yapmaları gereken işleri yapıp örneğin karar mekanizmalarına gelme konusunda

isteksiz davranmaktadırlar. Bu nedenle de sayıca erkeklerle eşit hatta bazı fakültelerde daha

fazla olmalarına karşın karar mekanizmalarında yeterince temsil edilmemektedirler.

Kaldı ki görüşülen kadın ve erkek akademisyenlerin birçoğu kariyer gelişiminde fırsat eşitliği

olduğunu düşünmemektedir. Kadın akademisyenlerin ise tamamı bu görüşü paylaşmaktadır.

Bununla birlikte yapılan araştırmada herhangi bir ayrımcılık pratiğinin saptanmamış olması

gerçekten ayrımcılığın olmadığı şeklinde okunamaz. Tersine bu konuda gerekli farkındalığın

olmayışı ile ancak açıklanabilir.

Ankara Üniversitesi’nde yapılan bu araştırmaya göre, mükemmel bilim insanı olmanın en önemli

kriteri olarak idealizm ve toplumsal sorumluluk düşüncesini öne çıkarmışlardır. Bu durum

akademinin geleceği açısından olumlu ve umut verici bir durum olarak değerlendirilebilir.

7. Öneriler

51

Özellikle bulgulara dayanılarak elde edilen sonuçlara bakıldığında kadın ve erkek

akademisyenlerin sayıca eşit olmaları gerçekten eşit olmadıklarını ortaya koyan daha fazla BAP

destekli araştırmaların yapılması gerekmektedir. Bu araştırmaların yönetim için çeşitli politika ve

strateji önerileri geliştirmesi gerekir. Bu çerçevede kültürel atmosferi değiştirecek yapısal

dönüşümler gerçekleştirilmelidir. Üniversite kamuoyunda ve karar mekanizmalarına yönelik

çeşitli seminerler düzenlenmelidir.

Özellikle evli kadınların akademik kariyerlerini sağlıklı bir biçimde sürdürebilmeleri için

kurumsallaşmış bir yönderlik mekanizması oluşturulması gerekir. Böylece genç akademisyenler

başvuru yaparak bu yönderlik aracılığı ile kariyer planlaması yapabilmeliler.

Hem kadınların hem de bütün akademisyenlerin akademik hayatlarını kolaylaştıracak diğer çok

önemli bir konu ise yaşlı bakım hizmetidir. Ankara Üniversitesi’nin geniş olanakları

düşünüldüğünde kolaylıkla ve kaliteli yaşlı bakım hizmetini verecek bir birim kurabilir. Sağlık

Fakültesi, Sosyal Hizmetler gibi bölümler düşünüldüğünde Ankara Üniversitesi bunu kolaylıkla

hayata geçirebilir.

8. Araştırmanın Sınırlılıkları

Bütün toplumsal cinsiyet araştırmaları gibi bu araştırmanın da gerçekleştirilmesi hiç kuşkusuz

bazı zorlukların aşılabilmesi ile mümkün olmuştur. Bunların bazıları kurumsal bazıları da

araştırma için gerekli verilerin toplanması aşamasında yaşanmıştır. Araştırma boyunca yaşanan

en önemli sorun Ankara Üniversitesi gibi kurumlaşmış bir üniversiteden bile verilerin

toplanabilmesi, ancak çok kararlı ısrarlı bir çaba sonucu mümkün olabilmiştir. Bu nedenle böylesi

köklü ve kadın çalışmaları alanında Türkiye’de, haklı olarak öncü konumunda olan, bir

üniversitenin verilerine ulaşmak en azından üniversitenin akademik personeli için daha kolay

olması beklenir. Bunun için, akademik personel, idari personel, karar mekanizmalarında

bulunanlar, yıllara göre lisans ve yüksek lisans öğrencilerinin bölümlere ve cinsiyete göre

verilerinin sürekli düzenlenerek üniversitenin web sayfasına konması bu zorlukların aşılmasında

önemli bir hizmet olacaktır.

Benzer biçimde bu çalışmanın BAB tarafından desteklenmesi çok önemli ve değerli olmakla

birlikte destek sürecinde yaşanan detaylı süreci aşmak da kararlı bir çabayı gerektirmiştir.

Böylesi bir kararlılığın her zaman ve herkes tarafından gösterilmesi beklenemez. Bu sürecin

özellikle yeni başlayanlar için daha kolaylaştırıcı ve özendirici olması gerekir.

52

Araştırma için on-line anket ve yüz yüze görüşmeler olmak üzere iki yöntem kullanılmıştır.

Anketlerin araştırma için gerekli sayıda doldurulması gerçekten sıkıntılı bir süreç olarak

deneyimlenmiştir. Meslektaşların böyle bir ankete zaman ayırmaları gönüllük esasına dayandığı

için ve benzer biçimde çok sayıda anket yapılması bir anlamda insanlarda haklı olarak bıkkınlık

yarattığını söylemek mümkündür. Bu nedenle hem anketlerin doldurulması hem de yüz yüze

görüşmelerin yapılabilmesi için kişisel ilişkilerin kullanılması kaçınılmazdır.

9. Değerlendirme

Ankara Üniversitesi’nin toplumsal cinsiyet eşitliği konusuna verdiği önemi daha anlamlı başka

göstergeler üzerinden de değerlendirmek gerekir. Örneğin Üniversitede Kadın Sorunlarını

Araştırma Merkezi (KASAUM) adıyla ve toplumsal cinsiyet sorunlarına odaklı birim 1994 yılında

açılmıştır. Sosyal Bilimler Enstitüsü’ne bağlı akademik bir birim olan Kadın Çalışmaları (KÇ)

Anabilim Dalı ise, 1995 yılında Yüksek Lisans programını, 2011 yılında Türkiye’deki ilk doktora

programını açmıştır. Disiplinlerarası olan programa erkek öğrenciler de başvurmaktadır.

Anabilim Dalı Akademik Kurulu, üniversitenin kadın konusunda çalışan farklı fakültelerinde (tıp,

ilahiyat, hukuk, eğitim, DTCF, SBF, İLEF) ders veren öğretim üyelerinden oluşmaktadır. Yine

Ankara Üniversitesi 2011 yılında Cinsel Taciz ve Cinsel Saldırıya Karşı Politika Belgesi’ni kabul

etmiş ve Cinsel Taciz ve Cinsel Saldırıya Karşı Destek Birimi’ni açmıştır. Ev İçi Adalet Birimi de

üniversitenin cinsiyet eşitliği konusunun toplumsal boyutunu güçlendirmek amacıyla yakın

dönemde kurulmuştur.

Ancak daha da önemlisi Türkiye’de ilk defa bir Ankara Üniversitesi tarafından gerçekleştirilecek

olan AB 7.Çerçeve tarafından desteklenen GENOVATE adlı projedir. GENOVATE, bilimsel

karar alma yapılarında, araştırmalarda ve yenilik süreçlerinde toplumsal cinsiyet bakımından

daha yetkin bir yönetim anlayışını teşvik ederek, kadınlar ve erkekler için eşit fırsatlar sağlama

amacını taşımaktadır. GENOVATE, toplumsal cinsiyet eşitliği için farklı kurumsal ve ulusal

bağlamlarda yer alan Avrupalı yedi ortak üniversite tarafından gerçekleştirilecek eylem yönelimli

bir araştırma projesidir.

Proje kapsamında kabul edilen Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Eylem Planı (TOCEEP) bütün bilim

alanlarında kadın ve erkek akademisyenler arasında dengeyi, çeşitliliği ve eşit hakların geçerli

olmasını gözetecek etkin bir politika geliştirmeyi ve uygulamayı amaçlamaktadır. Toplumsal

Cinsiyet Eşitliği Eylem Planı 2012-2015, kurumsal akademik yapıda kadın ve erkek

akademisyenler arasında beliren eşitsizlikleri sürdüren sorunların orta vadede üstesinden

gelmek üzere bir kılavuz niteliğindedir.

53

10. Projenin Öyküsü

Yukarıda da belirtildiği gibi bu proje İTÜ koordinatörlüğünde ve altı üniversitenin katılımı ile

gerçekleştirildi. Ankara Üniversitesi adına başlangıçta Eser Köker davet edilmiş ancak Köker’in

yoğunluğu ve daha sonra da emekli olması nedeniyle projenin gerçekleştirmesini Çiler Dursun’a

devretmiştir. Dursun’un birkaç proje yürütmesi ve yoğunluğu nedeniyle araştırmanın yapılmasını

Bedriye Poyraz’a aktarmıştır. Böylece Ankara Üniversitesi ayağını oluşturan araştırma Bedriye

Poyraz’ın koordinatörlüğünde ve Seray Ulusoy’un proje asistanlığında gerçekleştirilmiş oldu.

Konuya İlişkin Yapılmış Çalışmalar.

ACAR, F., (1991), "Women in Academic Science Careers", Woman in Science: Token Women or Gender Equality?, (Der.) Stolse-Heiskanen, UNESCO Yayını, Beng Publishers, Londra. ACAR, F., (1998), "Türkiye Üniversitelerinde Kadın Öğretim Üyeleri", 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul. CİNDOĞDU, D., MURADOĞLU, G., (1996), "Türkiye'de Muhasebe ve Finans Dalındaki Bilim Kadınlarının İş ve Aile Rolleri ile Başetme Stratejileri", Akademik Yaşamda Kadın, (Der.) Hasan Coşkun, Türk-Alman Kültür İşleri Yayını, No: 9, Ankara, s.244-260. ÇİTÇİ, O., (1979), "Türk Kamu Yönetiminde Kadın Görevliler", Türk Toplumunda Kadın, (Der.) Nermin Abadan-Unat, Türk Sosyal Bilimler Derneği Yayınları, Ankara, s.241-270. Er, D. (2008), ‘‘Modern Türkiye’de Kadın Öğretim Üyelerinin Konumuna ve Sorunlarına

Sosyolojik Bir Yaklaşım.’’ Yayınlanmamış Doktora Tezi, Elazığ, Fırat

KÖKER, E., (1988), Türkiye'de Kadın, Eğitim ve Siyaset, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara. N. E. KİRMAN, Kadın Akademisyenler, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Yayın No: 586 N. Okay, Türkiye’de ve Dünya’da Mühendislik ve Fen Bilimleri Bölümlerindeki Kadın Akademisyenlerin Mevcut Durumuna Bakış İTÜ Maden Fakültesi, Jeoloji Müh. Bölümü Cumhuriyet Bilim Teknik, 289: 3 (2007) Sönmez, B.Üniversitede Kadın: Kadın Akademisyenlerin Sorunları, Kamuda Sosyal Politika, Sayı 12, 2010/1 Tekeli, Ş., Kadınlar Neden Politikada Yoklar?, Kaktüs, Sayı 5, 1989

Tepav (Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı), Türkiye’de Bilim Kadını Olmak, Bilimsel İşgücünde Kadın ve Cam Tavan, Nisan2011 Saglamer, G., “Yükseköğretimde Kadın Liderliği”, Yüksek Öğretimde Kadın Liderliğinin Geliştirilmesi ve Güçlendirilmesi Çalıştayı, Düzce Üniversitesi, Kasım 29, 2012

54

Sağlamer, G., “The Sub-Forum for the 6th World Women University Presidents Forum Conference”, EU Activities in Women and Science, European Women Rectors Platform, 22 May 2012, İTÜ, http://beyondtheglassceiling2012.com/program.php Saglamer, G., “Cracking the Glass Ceiling: Positioning Women Academics for Leadership” IAUP Triennial Conference, 20 June 2011, NewYork

Tan, M.G., Şahin, Ö., Özdemir, Y. (2012 ) Kadın Öğretmenler ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliklerinin Derslikte Yeniden Üretimi: Etnografik Bir Çalışma, Makal,A.,Tokgöz,G. (der.),Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınevi 359-402. Tan, M.G., (2011) “Türkiye’de Kadınlar, Eğitim ve Gelişme”, Çok Kültürlü Toplumlarda Eğitim, Türkiye ve İsveç’ten Örnekler, Gök, F., Carlson, M., Rabo, A. Rabo (eds.), Bilgi Üniversitesi ve İsveç Araştırma Enstitüsü, İstanbul. Tan, M.G. (2011) Eğitim, Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi içinde, T.C. Anadolu Üniversitesi Yay.no.2307, Açık Öğretim Yay.no.1304, Y.Ecevit, N.Karkıner (ed.), Eskişehir, 84-105. Tan, M.G. , Uzer, E. Review of UNICAFE Project, UNICAFE Survey of the University Career of Female Scientists at Life Sciences versus Technical Universities, Report of Istanbul Technical University, Istanbul Technical University, October 2011, p. 7-22. Tan, M.G., (2010) “Toplumsal Cinsiyet ve Bilim: Bir AB Projesiyle İlgili Çıkarımlar”, 21. Yüzyılın Eşiğinde Kadınlar içinde, Uluslararası Multidisipliner Kadın Kongresi Bildirileri, 13-16 Ekim 2009, c.1, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, s.363-372.

EKLER

Ek 1: SPSS Analizinden Sonra Ankara Üniversitesi Anketlerinin Değerlendirilmesi

Üniversitelerin Cinsiyete Göre Dağılımı

Üniversite

Erkek

N (%)

Kadın

N (%)

Toplam

N (%)

Ankara Üniversitesi

51

(%29)

123

(%71)

174

(%100)

Genel Üniversiteler Toplamı

555

(%100)

749

(%100)

1304

(%100)

55

Tablo A.1. Medeni Durumun Cinsiyete Göre Dağılımı

Medeni Durum

Erkek

N (%)

Kadın

N (%)

Evli değil, tek başına yaşıyor

11

(%21.6)

35

(%28.5)

Evli değil, birlikte yaşıyor

2

(%3.9)

2

(%1.6)

Evli

33

(%64.7)

75

(%61.0)

Evli, fakat ayrı yaşıyor 0

1

(%0.8)

Boşanmış, tek başına yaşıyor

5

(%9.8)

9

(%7.3)

Toplam

51

(%100)

122

(%100)

TabloA.2. Çocuk Sahibi Olmanın Cinsiyete Göre

Dağılımı

Çocuk Sayısı Erkek Kadın Toplam

N (%) N (%) N (%)

Çocuk Sahibi Olma 27 55 82

(%52.9) (%45.1) (%47.4)

Çocuğu ile birlikte

yaşayanlar

21

(%75)

51

(%89)

72

(%84.7)

3 yaşın altında çocuk

sahibi olma

4

(%17.3)

14

(%29.1)

18

(%25.3)

3-7 yaş arasında çocuk

sahibi olma

6

(%25)

9

(%21.4)

15

(%22.7)

56

8-18 yaş arasında çocuk

sahibi olma

13

(%52)

25

(%55.5)

38

(%54.2)

Son 12 ayda ihtiyaç

duyulan tüm günlük

çocuk bakımını alanlar

12 15 27

(%23.5) (%12.2) (%15.5)

TabloA. 3. Akademik Statülerin Cinsiyete

Göre Dağılımı

Akademik

Statüler

Erkek

N (%)

Kadın

N (%)

Toplam

N (%)

A 15 37 52

(%29.4) (%30.6 (%30.2)

B 7 22 29

(%13.7) (%18.2) (%16.9)

C 12 16 28

(%23.5) (%13.2) (%16.3)

D 14 33 47

(%27.5) (%27.3) (%27.3)

E 3 13 16

(%5.9) (%10.7) (%9.3)

Toplam 51 121 172

(%100.0) (%100.0) (%100.0)

TabloA. 4. Kariyer/Terfi

Son 36 ay Erkek

N (%)

Kadın

N (%)

Toplam

N (%)

11.Terfi için başvurma 24

(%47.0)

55

(%44.7)

79

(%45.4)

Başvurusu red edilenler 1

(%2.0)

7

(%5.7)

8

(%4.6)

57

Red edilme nedenleri

Düşük mülakat performansı 0

(%0)

0

(%0)

0

(%0)

Cinsiyet hakkındaki negatif düşünceler 0

(%0)

1

(%8.3)

1

(%6.3)

Öğretim deneyiminin jüri tarafından yetersiz

bulunması

0

(%0)

0

(%0)

0

(%0)

Araştırma deneyiminin jüri tarafından

yetersiz bulunması

1

(%33.3)

2

(%20.0)

3

(%23.1)

Yönetsel etkinliklerin jüri tarafından yetersiz

bulunması

0

(%0)

1

(%9.1)

1

(%7.1)

Akademik danışmanlık deneyiminin jüri

tarafından yetersiz bulunması

0

(%0)

0

(%0)

0

(%0)

Mobing hareketlerinin desteklenmesi (12.7) 3

(%75.0)

7

(%43.8)

10

(%50.0)

13. İş terfisi için başvurmayanlar 26

(%51.0)

64

(%52.0)

90

(%51.7)

Mevcut pozisyonundan memnun olma 7

(%43.8)

23

(%47.9)

30

(%46.9)

Daha kıdemli bir pozisyona başvurmak için

hazır hissetmeme

8

(%53.3)

17

(%42.5)

25

(%45.5)

Kıdemlilerinin desteğinden yoksun

olduklarını düşünme

4

(%28.6)

10

(%26.3)

14

(%26.9)

Yaşamındaki yapmak istediği diğer şeylere

daha az zaman kalacak olması

2

(%13.3)

4

(%10.8)

6

(%11.5)

Yükseltilme prosedürlerinin açık, net

olmaması

6

(%40.0)

5

(%13.5)

11

(%21.2)

Yükseltilme sürecinin karmaşık yapısı 6

(%40.0)

7

(%18.4)

13

(%24.5)

Zaten kıdemli bir pozisyonda olduklarını

düşünme

10

(%47.6)

21

(%41.2)

31

(%43.1)

58

TabloA. 5. Doktorasına devam edenler

Doktora Öğrencileri Erkek

N (%)

Kadın

N (%)

Toplam

N (%)

Doktora Öğrencileri 13

(%25.4)

42

(%34.1)

55

(%31.6)

15. Burs sahibi olma 0

(%0)

6

(%14.3)

6

(%10.9)

16. Bursun süresi (ay) - 32.57 28.5

17. Danışman tarafından destek alma 7

(%58.3)

25

(%73.5)

32

(%69.6)

18. Gelecek 5 yıldan sonra kendini

araştırmacı olarak görme

12

(%100)

30

(%83.3)

42

(%87.5)

TabloA. 6. Çalışma süresi ve kariyer kesintileri

Çalişma Süresi ve Kariyer Kesintileri Erkek

N (%)

Kadın

N (%)

Toplam

N (%)

19. Kariyere verilen ara (doktora çalışmaları

dahil)

13

(%30.2)

27

(%27)

40

(%27.9)

20. Kariyere verilen ara toplamı (ay olarak) 5.7 8.2 7.5

21. Kariyere verilen aranın mesleki gelişimi

olumlu etkilemesi

2

(%15.3)

3

(%11.1)

5

(%12.5)

21. Kariyere verilen aranın mesleki gelişimi

olumsuz etkilemesi

2

(%15.3)

11

(%40.7)

13

(%32.5)

59

Tablo A.7. İş ve İşyeri İle İlgili Özellikler (cinsiyete göre)

Akademik Çalışma

Esneklikleri

Erkek

N (%)

Kadın

N (%)

Toplam

N (%)

Hiç bir

zaman

Bazen Çoğu

zaman

Hiç bir

zaman

Bazen Çoğu

zaman

Hiç bir

zaman

Bazen Çoğu

zaman

22.1 izin alma 5

(%10.6)

21

(%44.7)

21

(%44.7)

13

(%11.1

)

58

(%49.6)

46

(%39.3)

18

(%11.0

)

79

(%48.2)

67

(%40.9)

22.2 esnek çalışma

saatleri 5

(%10.6)

17

(%36.2)

25

(%53.2)

17

(%14.8

)

48

(%41.7)

50

(%43.5)

22

(%13.6

)

65

(%40.1)

75

(%46.3)

22.3 evden

çalışabilme 10

(%21.3)

24

(%51.1)

13

(%27.7)

33

(%28.7

)

54

(%47.0)

28

(%24.3)

43

(%26.5

)

78

(%48.1)

41

(%25.3)

22.4

meslektaşlarından

yalıtılma duygusu

21

(%45.7)

21

(%45.7)

4

(%8.7)

41

(%36.0

)

56

(%49.1)

17

(%14.9)

62

(%38.8

)

77

(%48.1)

21

(%13.1)

22.5 aileden ayrı

hissetme 22

(%46.8)

21

(%44.7)

4

(%8.5)

47

(%40.5

)

50

(%43.1)

19

(%16.4)

69

(%42.3

)

71

(%43.6)

23

(%14.1)

60

Tablo A.8. İşinden Memnun Olma (cinsiyete göre)

İşinden Memnun Olma

Cinsiyet

Erkek Kadın

N Ortalama Std.

Sapma

N Ortalama Std.

Sapma

23. altyapı sistemi 51 3.23 0.737 123 3.12 0.873

24. akademik yönderlik

(mentoring) 51 3.64 1.230 123 3.30 1.195

25. araştırmalara ayrılan

zaman 51 3.27 0.939 123 2.97 0.863

26. Finanasal kaynak

(funding) 51 2.88 0.951 123 2.50 0.717

61

Tablo A.9. İşinden memnun olma (yaşa göre)

İşinden

Memnun Olma

Yaş

-34 35-49 50-64 65+

N Ortalama Std.

Sapma

N Ortalama Std.

Sapma

N Ortalama Std.

Sapma

N Ortalama Std.

Sapma

23. altyapı

sistemi 65 3.15 0.870 80 3.15 0.764 26 3.07 0.890 5 3.40 1.516

24. akademik

yönderlik

(mentoring)

65 3.49 1.105 80 3.30 1.276 26 3.42 1.361 5 3.40 1.516

25.

araştırmalara

ayrılan zaman

65 3.04 0.959 80 3.10 0.835 26 2.84 0.880 5 3.20 1.303

26. Finanasal

kaynak

(funding)

65 2.69 0.900 80 2.55 0.744 26 2.53 0.859 5 2.40 0.894

62

Tablo A. 10. İşinden memnun olma (statüye göre)

İşinden

Memnun

Olma

Statüler

A B C D E

N Ort. Std.

Sapma

N Ort. Std.

Sapma

N Ort. Std.

Sapma

N Ort. Std.

Sapma

N Ort. Std.

Sapma

23. altyapı

sistemi 55 3.12 0.924 30 3.03 0.927 30 3.23 0.773 48 3.20 0.898 17 2.76 0.752

24.

akademik

yönderlik

(mentoring)

55 3.41 1.356 30 3.06 1.201 30 3.56 1.304 48 3.45 1.129 17 3.05 1.248

25.

araştırmalara

ayrılan

zaman

55 3.12 0.982 30 2.83 0.791 30 3.06 0.868 48 3.12 1.002 17 2.64 0.861

26.

Finanasal

kaynak

(funding)

55 2.56 0.855 30 2.43 0.727 30 2.70 0.749 48 2.72 0.983 17 2.23 0.664

63

TabloA. 11. Araştırma proje başvurusu etkenleri (cinsiyete göre)

Araştırma

Bütçesini Artıran

Etkenler

Cinsiyet

Erkek Kadın

N Ortalama Std. Sapma N Ortalama Std.

Sapma

27.1. Daha esnek

yönetim 51 3.80 1.265 123 3.91 0.975

27.2 İyileştirilmiş

Altyapı 51 4.15 1.172 123 4.27 0.977

27.3 Kurum içi

işbirliği 51 4.17 1.178 123 4.31 0.986

27.4 Uluslararası

işbirliği 51 4.31 1.157 123 4.42 0.896

27.5 Daha az

öğretim yükü 51 4.11 0.930 123 4.12 0.963

27.6 Yurt dışı

tecrübesi 51 4.33 0.909 123 4.34 0.930

27.7 başvuru

şartlarının daha net

olması

51 4.19 1.280 123 4.05 1.042

64

TabloA. 12. Araştırma proje başvurusu etkenleri (yaşa göre)

Araştırma

Bütçesini

Artıran

Etkenler

Yaş

-34 35-49 50-64 65+

N Ortalama Std.

Sapma

N Ortalama Std.

Sapma

N Ortalama Std.

Sapma

N Ortalama Std.

Sapma

27.1. Daha

esnek

yönetim

65 3.86 1.058 80 4.00 0.954 26 3.65 1.231 5 3.00 2.345

27.2

İyileştirilmiş

Altyapı

65 4.21 0.976 80 4.47 0.913 26 3.84 1.286 5 2.80 1.788

27.3 Kurum

içi işbirliği 65 4.36 0.928 80 4.40 1.026 26 3.73 1.313 5 3.80 1.643

27.4

Uluslararası

işbirliği

65 4.55 0.901 80 4.40 0.988 26 3.96 1.112 5 3.60 1.516

27.5 Daha

az öğretim

yükü

65 4.12 1.053 80 4.31 0.789 26 3.65 1.017 5 2.80 1.095

27.6 Yurt

dışı

tecrübesi

65 4.36 0.876 80 4.48 0.779 26 3.84 1.286 5 3.40 1.341

27.7

Başvuru

şartlarının

daha net

olması

65 4.04 1.230 80 4.28 0.983 26 3.73 1.250 5 3.40 1.341

65

TabloA. 13. Araştırma proje başvurusu etkenleri (statüye göre)

Araştırma Bütçesini

Artıran Etkenler

Statüler

A B C D E

N Ort

.

Std.

Sapm

a

N Ort

.

Std.

Sapm

a

N Ort. Std.

Sapm

a

N Ort

.

Std.

Sapm

a

N Ort. Std.

Sapma

27.1. Daha esnek

yönetim 55

3.6

1 1.239 30

3.7

0 0.987 30 4.13 0.973 48

4.0

2 1.175 17 3.64 1.320

27.2 İyileştirilmiş

Altyapı 55

4.0

7 1.259 30

3.9

0 1.184 30 4.66 0.958 48

4.0

6 1.137 17 4.17 1.131

27.3 Kurum içi işbirliği 55

4.0

1 1.254 30

4.0

3 1.272 30 4.70 0.651 48

4.1

6 1.208 17 4.17 1.286

27.4 Uluslararası

işbirliği 55

4.2

3 1.088 30

4.1

6 1.053 30 4.50 0.861 48

4.3

9 1.180 17 3.88 1.576

27.5 Daha az öğretim

yükü 55

3.7

8 1.048 30

4.1

0 0.994 30 4.40 0.813 48

4.2

0 1.071 17 3.76 1.251

27.6 Yurt dışı tecrübesi 55

4.1

2 1.171 30

4.1

3 1.008 30 4.70 0.534 48

4.2

9 1.030 17 4.05 1.144

27.7 Başvuru

şartlarının daha net

olması

55 3.7

4 1.235 30

4.0

3 1.188 30 4.30 0.952 48

4.0

8 1.334 17 4.00 1.457

66

TabloA. 14. Ulusal projelere katılım

Ulusal Araştırma Projeleri Erkek

N (%)

Kadın

N (%)

Toplam

N (%)

28.1. Proje yürütücüsü 8

(%15.7)

26

(%22.6)

34

(%20.4)

28.2. Katılımcı araştırmacı 12

(%24)

49

(%41.5)

61

(%36.3)

28.3 Proje başvurusu yapanlar 26

(%52)

67

(%55.8)

93

(%54.7)

28.4 Başarılı başvuruda bulunma 17

(%51.5)

49

(%59)

66

(%56.9)

28.5 Tamamlanmış projeye katılanlar 26

(%55.3)

76

(%65)

102

(%62.2)

TabloA. 15. Uluslararası projelere katılım

Uluslararası Araştırma Projeleri Erkek

N (%)

Kadın

N (%)

Toplam

N (%)

29.1. Proje yürütücüsü 3

(%6.3)

7

(%6.1)

10

(%6.1)

29.2. Katılımcı araştırmacı 9

(%17.6)

24

(%20.7)

33

(%19.3)

29.3 Proje başvurusu yapanlar 9

(%18.4)

28

(%24.6)

37

(%22.7)

29.4 Başarılı başvuruda bulunma 8

(%32)

16

(%23.5)

24

(%25.8)

29.5 Tamamlanmış projeye katılanlar 13

(%29.5)

40

(%36.4)

53

(%34.4)

67

TabloA. 16. Bilimsel araştırmalarda başarıyı etkileyen faktörler (cinsiyete göre)

Bilimsel Araştırmalarda

Başarıyı Etkileyen

Faktörler

Cinsiyet

Erkek Kadın

N Ort. Std. Sapma N Ort. Std. Sapma

30.1 Yetenek 51 2.80 0.633 123 2.82 0.689

30.2 azim, çalışkanlık 51 2.31 0.509 123 2.08 0.328

30.3 Destekleyici aile

ortamı 51 2.86 0.775 123 2.54 0.715

30.4 Destekleyici mali

koşullar 51 2.45 0.642 123 2.33 0.673

30.5 ikamet yeri 51 2.98 0.761 123 2.87 0.873

30.6 Uzmanlaşmış

destekleyici üniversite

ortamı

51 2.54 0.642 123 2.16 0.468

30.7 Ulusal/uluslararası

bilim politikalarından

haberdar olma

51 2.78 0.832 123 2.52 0.656

30.8 Talih, şans 51 3.94 1.362 123 3.72 1.332

30.9 Danışmanın

yetkinliği 51 2.45 0.642 123 2.36 0.604

30.10 Güçlü sosyal

ağlar/ilişkiler 51 2.72 0.873 123 2.52 0.657

30.11 Güçlü akademik

çevre 51 2.45 0.576 123 2.43 0.713

68

Tablo A.17. Bilimsel araştırmalarda başarıyı etkileyen faktörler (yaşa göre)

Temel Etkenler

Yaş

-34 35-49 50-64 65+

N Ort. Std.

Sapma

N Ort. Std.

Sapma

N Ort. Std.

Sapma

N Ort. Std.

Sapma

30.1 Yetenek 65 2.84 0.618 80 2.83 0.701 26 2.69 0.735 5 2.20 0.836

30.2 azim, çalışkanlık 65 2.16 0.417 80 2.15 0.392 26 2.07 0.392 5 2.00 0.707

30.3 Destekleyici aile

ortamı 65 2.64 0.694 80 2.70 0.753 26 2.34 0.797 5 2.60 1.140

30.4 Destekleyici mali

koşullar 65 2.27 0.484 80 2.40 0.704 26 2.46 0.904 5 2.20 0.836

30.5 ikamet yeri 65 2.86 0.807 80 2.96 0.863 26 2.69 0.837 5 3.20 1.303

30.6 Uzmanlaşmış

destekleyici

üniversite ortamı

65 2.18 0.429 80 2.31 0.607 26 2.26 0.603 5 2.60 0.894

30.7

Ulusal/uluslararası

bilim politikalarından

haberdar olma

65 2.55 0.638 80 2.67 0.742 26 2.46 0.706 5 2.60 1.516

30.8 Talih, şans 65 3.58 1.309 80 3.82 1.270 26 4.19 1.600 5 3.60 1.949

30.9 Danışmanın

yetkinliği 65 2.32 0.503 80 2.42 0.611 26 2.50 0.812 5 2.20 1.095

30.10 Güçlü sosyal

ağlar/ilişkiler 65 2.50 0.589 80 2.56 0.808 26 2.69 0.837 5 2.60 0.894

30.11 Güçlü

akademik çevre 65 2.52 0.792 80 2.40 0.607 26 2.23 0.514 5 2.40 0.894

69

TabloA. 18. Bilimsel araştırmalarda başarıyı etkileyen faktörler (statüye göre)

Temel etkenler

Statüler

A B C D E

N Ort

.

Std.

Sapm

a

N Ort

.

Std.

Sapm

a

N Ort

.

Std.

Sapm

a

N Ort

.

Std.

Sapm

a

N Ort. Std.

Sap

ma

30.1 Yetenek 55

2.7

6 0.859 30

2.6

3 0.556 30

2.7

6 0.678 48

2.9

5 0.650 17 2.58 0.618

30.2 azim, çalışkanlık 55

2.0

5 0.447 30

2.1

0 0.402 30

2.2

3 0.430 48

2.1

8 0.445 17 2.00 0.353

30.3 Destekleyici aile

ortamı 55

2.5

8 0.853 30

2.6

0 0.813 30

2.6

3 0.718 48

2.6

6 0.663 17 2.41 0.870

30.4 Destekleyici mali

koşullar 55

2.3

6 0.868 30

2.3

6 0.668 30

2.3

0 0.651 48

2.3

1 0.468 17 2.23 0.664

30.5 ikamet yeri 55

3.0

0 0.981 30

2.6

0 0.770 30

3.1

0 0.959 48

2.8

7 0.703 17 2.35 0.785

30.6 Uzmanlaşmış

destekleyici üniversite

ortamı

55 2.3

2 0.639 30

2.2

3 0.568 30

2.2

3 0.727 48

2.2

5 0.437 17 2.05 0.428

30.7

Ulusal/uluslararası

bilim politikalarından

haberdar olma

55 2.6

5 0.865 30

2.5

0 0.776 30

2.4

6 0.628 48

2.5

4 0.650 17 2.47 0.799

30.8 Talih, şans 55 3.9 1.608 30 3.8 1.176 30 3.6 1.321 48 3.6 1.391 17 3.29 1.40

70

2 3 6 4 3

30.9 Danışmanın

yetkinliği 55

2.3

8 0.732 30

2.5

0 0.776 30

2.3

6 0.614 48

2.2

7 0.494 17 2.23

0.56

2

30.10 Güçlü sosyal

ağlar/ilişkiler 55

2.6

5 0.886 30

2.3

3 0.660 30

2.7

3 0.868 48

2.5

0 0.583 17 2.29

0.68

5

30.11 Güçlü akademik

çevre 55

2.3

6 0.703 30

2.2

6 0.583 30

2.4

3 0.504 48

2.4

3 0.741 17 2.58

1.06

4

71

TabloA. 19. Bilimsel başarılar, araştırmacıların performansı

Son 3 Yılda Bilimsel

Performans

Erkek Kadın Toplam

N Ort.

Std.

Sapm

a

N Ort.

Std.

Sapm

a

N Ort.

Std.

Sapm

a

31. Yüksek Lisans

öğrencilerine danışmanlık 37 4.57 4.375 89 3.72 4.563 126 3.97 4.508

32. Tıp öğrencilerine

danışmanlık 22 0.22 0.611 51 0.86 2.332 73 0.67 1.993

33. Doktora öğrencilerine

danışmanlık 38 1.84 1.778 83 1.65 2.344 121 1.71 2.177

34. Makale sayısı 44 5.09 4.328 112 5.18 3.870 156 5.16 3.991

35. Değerlendirme sayısı

(Number of reviews) 41 6.92 6.735 96 7.39 7.623 137 7.25 7.347

36. Toplantı bildirisi sayısı 44 4.90 4.840 114 5.95 6.387 158 5.66 6.000

Tablo.A. 20. Bilimde kadın erkek eşitliğini savunan araştırmacıların fikirleri (cinsiyete göre)

Cinsiyet eşitliği ile ilgili

fikirler

Cinsiyet

Erkek Kadın

N Ort. Std. Sapma N Ort. Std.

Sapma

37.1 Cinsiyet farkındalık

programları 51 3.64 1.180 123 3.82 1.021

37.2 Sadece bir cinsiyete

özgü (kadınlara) sosyal

ağlar

51 3.76 1.379 123 3.56 1.235

37.3 Sadece bir cinsiyete

özgü (kadınlara) nakdi

yardımlar

51 3.68 1.406 123 3.60 1.091

37.4 Esnek iş

uygulamalarının

geliştirilmesi

51 3.82 1.291 123 3.76 1.087

37.5 Çocuk bakımı 51 4.01 1.334 123 4.22 1.014

72

olanaklarının

geliştirilmesi

37.6 Kurumsal yönderlik

(mentoring)

düzenlemeleri

51 3.94 1.391 123 4.10 1.151

37.7 Toplumsal Cinsiyet

kotaları 51 3.68 1.378 123 4.05 1.147

37.8 İşyerindeki

işyükünün daha fazla

şeffaf olması

51 3.94 1.434 123 4.22 1.006

37.9 Kaynakların

dağılımının şeffaflığı 51 3.98 1.392 123 4.20 1.078

37.10 Üniversitelerde

cinsiyet ayrımcılığı,

mobbing, taciz ve

şiddete karşı özel

birimlerin bulunması.

51 4.01 1.378 123 4.18 0.935

73

TabloA. 21. Bilimde kadın erkek eşitliğini savunan araştırmacıların fikirleri (yaşa göre)

Kadın-erkek

eşitliği ile ilgili

fikirler

Yaş

-34 35-49 50-64 65+

N Ort. Std.

Sapma

N Ort. Std.

Sapma

N Ort. Std.

Sapma

N Ort. Std.

Sapma

37.1 Cinsiyet

farkındalık

programları

65 3.92 1.050 80 3.78 1.002 26 3.65 1.129 5 3.00 1.224

37.2 Sadece bir

cinsiyete özgü

(kadınlara) sosyal

ağlar

65 3.60 1.332 80 3.80 1.194 26 3.30 1.289 5 3.00 1.224

37.3 Sadece bir

cinsiyete özgü

(kadınlara) nakdi

yardımlar

65 3.69 1.249 80 3.66 1.078 26 3.61 1.298 5 2.40 1.341

37.4 Esnek iş

uygulamalarının

geliştirilmesi

65 3.83 1.257 80 3.87 0.932 26 3.53 1.333 5 3.00 1.224

37.5 Çocuk bakımı

olanaklarının

geliştirilmesi

65 4.32 0.969 80 4.25 1.073 26 3.69 1.289 5 3.20 2.049

37.6 Kurumsal

yönderlik 65 4.16 1.305 80 4.06 1.117 26 3.88 1.275 5 3.80 1.788

74

(mentoring)

düzenlemeleri

37.7 Toplumsal

Cinsiyet kotaları 65 4.03 1.357 80 4.06 1.071 26 3.69 1.086 5 1.80 1.303

37.8 İşyerindeki

işyükünün daha

fazla şeffaf olması

65 4.38 1.307 80 4.20 0.959 26 3.69 1.010 5 2.40 1.140

37.9 Kaynakların

dağılımının

şeffaflığı

65 4.10 1.336 80 4.31 1.026 26 3.92 1.092 5 3.00 2.000

37.10

Üniversitelerde

cinsiyet ayrımcılığı,

mobbing, taciz ve

şiddete karşı özel

birimlerin

bulunması.

65 4.32 1.105 80 4.17 0.896 26 3.80 1.200 5 2.40 1.516

75

TabloA. 22. Bilimde kadın erkek eşitliğini savunan araştırmacıların fikirleri (statüye göre)

Kadın-erkek

eşitliği ile ilgili

fikirler

Statüler

A B C D E

N Ort. Std.

Sapma

N Ort. Std.

Sapma

N Ort. Std.

Sapma

N Ort. Std.

Sapma

N Ort. Std.

Sapma

37.1 Cinsiyet

farkındalık

programları

55 3.47 1.168 30 3.73 1.014 30 4.13 0937 48 3.68 1.187 17 3.76 1.393

37.2 Sadece bir

cinsiyete özgü

(kadınlara) sosyal

ağlar

55 3.36 1.310 30 3.76 1.356 30 3.90 1.124 48 3.56 1.382 17 3.29 1.447

37.3 Sadece bir

cinsiyete özgü

(kadınlara) nakdi

yardımlar

55 3.36 1.111 30 3.66 1.295 30 3.86 1.166 48 3.68 1.370 17 3.11 1.218

37.4 Esnek iş

uygulamalarının

geliştirilmesi

55 3.45 1.229 30 3.66 1.093 30 4.10 0.959 48 3.89 1.308 17 3.35 1.366

37.5 Çocuk bakımı

olanaklarının

geliştirilmesi

55 3.78 1.242 30 4.20 1.297 30 4.40 0.968 48 4.16 1.226 17 4.05 1.248

76

37.6 Kurumsal

yönderlik

(mentoring)

düzenlemeleri

55 3.83 1.198 30 3.83 1.341 30 4.06 1.172 48 4.10 1.476 17 4.11 1.363

37.7 Toplumsal

Cinsiyet kotaları 55 3.63 1.237 30 4.16 1.261 30 3.90 1.124 48 4.02 1.494 17 3.52 1.124

37.8 İşyerindeki

işyükünün daha

fazla şeffaf olması

55 3.67 1.171 30 4.13 .937 30 4.33 1.154 48 4.31 1.503 17 4.05 1.144

37.9 Kaynakların

dağılımının şeffaflığı 55 3.96 1.304 30 4.16 1.147 30 4.43 1.006 48 3.95 1.515 17 4.00 1.118

37.10

Üniversitelerde

cinsiyet ayrımcılığı,

mobbing, taciz ve

şiddete karşı özel

birimlerin

bulunması.

55 3.74 1.308 30 3.93 1.142 30 4.26 1.014 48 4.18 1.196 17 4.23 1.200

77

Tablo A.23. Kadın-erkek eşitliği Bağımsız Örneklem Testleri

Varyansların

homojenliği

için Levene's

testi Ortalamaların eşitliği için t-testi

F p t df P

ortalama

farkları

37.1 Cinsiyet

farkındalık

programları

Homojen

Varyanslar 1.951 0.164 -1.022 172 0.308 -0.182

Homojen

Olmayan

Varyanslar

-0.963 82.647 0.338 -0.182

37.2 Cinsiyete özgü

(kadınlara) sosyal

ağlar

Homojen

Varyanslar 0.476 0.491 0.918 172 0.360 0.195

Homojen

Olmayan

Varyanslar

0.877 84.917 0.383 0.195

37.3 Cinsiyete özgü

(Kadınlara) nakdi

yardımlar

Homojen

Varyanslar 4.553 0.034 0.386 172 0.700 0.076

Homojen

Olmayan

Varyanslar

0.347 76.110 0.729 0.076

37.4 Esnek iş

uygulamalarının

geliştirilmesi

Homojen

Varyanslar 0.428 0.514 0.310 172 0.757 0.059

Homojen

Olmayan

Varyanslar

0.288 80.825 0.774 0.059

37.5 Çocuk bakımı

olanaklarının

geliştirilmesi

Homojen

Varyanslar 0.832 0.363 -1.118 172 0.265 -0.208

Homojen

Olmayan

Varyanslar

-1.000 75.098 0.320 -0.208

37.6 Kurumsal

yönderlik (mentoring)

düzenlemeleri

Homojen

Varyanslar 1.400 0.238 -0.806 172 0.421 -0.164

Homojen

Olmayan -0.745 79.759 0.458 -0.164

78

Varyanslar

37.7 Toplumsal

Cinsiyet kotaları

Homojen

Varyanslar 3.818 0.052 -1.826 172 0.070 -0.371

Homojen

Olmayan

Varyanslar

-1.693 80.150 0.094 -0.371

37.8 İşyerindeki

işyükünün daha fazla

şeffaf olması

Homojen

Varyanslar 7.251 0.008 -1.499 172 0.136 -0.286

Homojen

Olmayan

Varyanslar

-1.300 71.299 0.198 -0.286

37.9 Kaynakların

dağılımının şeffaflığı

Homojen

Varyanslar 2.143 0.145 -1.135 172 0.258 -0.223

Homojen

Olmayan

Varyanslar

-1.023 76.032 0.310 -0.22286

37.10.Üniversitelerde

cinsiyet ayrımcılığı,

mobbing, taciz ve

şiddete karşı özel

birimlerin bulunması.

Homojen

Varyanslar 6.444 0.012 -0.928 172 0.355 -0.167

Homojen

Olmayan

Varyanslar

-0.795 69.868 0.429 -0.167

79

TabloA. 24. Başarılı Olmadaki Temel Etkenler için Bağımsız Örneklem Testleri

Varyansların

homojenliği için

Levene's testi Ortalamaların eşitliği için t-testi

F p t df P

ortalama

farkları

30.1 Yetenek

Homojen Varyanslar 0.001 0.973

-

0.153 172 0.878 -0.017

Homojen Olmayan

Varyanslar

-

0.159 101.296 0.874 -0.017

30.2 Azim,

çalışkanlık Homojen Varyanslar 41.606 0.000 3.578 172 0.000 0.232

Homojen Olmayan

Varyanslar 3.008 67.924 0.004 0.232

30.3Destekleyici

aile ortamı Homojen Varyanslar 0.178 0.674 2.603 172 0.010 0.318

Homojen Olmayan

Varyanslar 2.519 87.145 0.014 0.318

30.4 Destekleyici

mali koşullar Homojen Varyanslar 0.820 0.366 1.063 172 0.289 0.118

Homojen Olmayan

Varyanslar 1.084 97.657 0.281 0.118

30.5 ikamet yeri Homojen Varyanslar 1.783 0.184 0.729 172 0.467 0.102

Homojen Olmayan

Varyanslar 0.772 106.525 0.442 0.102

30.6 profesyonel,

destekleyici

üniversite ortamı

Homojen Varyanslar 18.233 0.000 4.421 172 0.000 0.386

Homojen Olmayan

Varyanslar 3.889 73.010 0.000 0.386

30.7

Ulusal/uluslararası

bilim

politikalarından

haberdar olma

Homojen Varyanslar 1.004 0.318 2.157 172 0.032 0.256

Homojen Olmayan

Varyanslar

1.957 77.067 0.054 0.256

30.8 Talih, şans Homojen Varyanslar 0.036 0.849 0.974 172 0.331 0.217

Homojen Olmayan

Varyanslar 0.965 91.612 0.337 0.217

80

30.9 Danışmanın

yetkinliği

Homojen Varyanslar 1.374 0.243 0.830 172 0.407 0.085

Homojen Olmayan

Varyanslar 0.810 88.536 0.420 0.085

30.10 Güçlü

sosyal

ağlar/ilişkiler

Homojen Varyanslar 1.615 0.205 1.695 172 0.092 0.205

Homojen Olmayan

Varyanslar 1.509 74.541 0.135 0.205

30.11 Güçlü

akademik çevre

Homojen Varyanslar 0.416 0.520 0.178 172 0.859 0.021

Homojen Olmayan

Varyanslar 0.195 114.732 0.846 0.021

81

EK 2: ANKET

Pozisyon ve İş durumu

1. Yüksek Öğretim Kurumu

Akdeniz Üniversitesi Ankara Üniversitesi Dokuz Eylül Üniversitesi İstanbul Teknik Üniversitesi Karadeniz Teknik Üniversitesi Kocaeli Üniversitesi 18 Mart Üniversitesi Ortadoğu Teknik Üniversitesi Yıldız Teknik Üniversitesi

2. Statü

A: Profesör B: Doçent C: Yardımcı Doçent D: Doktora Öğrencisi ve Araş. Gör. E: Diğer kadrolarda istihdam edilen doktora derecesi olanlar

3. Alınan en yüksek akademik derece

Lisans Yüksek Lisans Doktora Tıpta uzmanlık

4. En yüksek akademik derecenin alındığı alan

Doğa Bilimleri Mühendislik Sosyal Bilimler Tıp Diğer (Belirtiniz)

5. Mezuniyet yılı

6. Toplam eğitim süresi (Lisanstan itibaren ve verilen aralar dahil)

7. Çalıştığınız üniversite ile ilgili sorular

7.1 Ne kadar zamandır çalışmaktasınız?

7.2 Şimdiye kadar kaç kurumda çalıştınız? şu an çalışılan yer

dahil

8. İstihdam durumunuz

Tam zamanlı (Sözleşmeli)

82

Yarı zamanlı (Sözleşmeli) Tam zamanlı (Daimi) Yarı zamanlı (Daimi) Öğrenci statüsünde (Geçici)

9. Sözleşmeli olarak çalışıyorsanız, sözleşme süreniz kaç aydır?

10 Kadrolu bir pozisyona kaç defa başvurdunuz? 10.1. Kendi kurumunuzda 10.2 Başka bir kurumda

Hiç=0

11. Son 36 ayda akademik yükseltme için resmi bir başvuruda bulundunuz mu?

Evet başvurdum, başarılı oldum Evet başvurdum, başarılı olamadım Evet başvurdum, süreç devam ediyor Hayır

12. Yükseltme başvurunuz olumlu sonuçlanmadı ise buna hangi etkenler neden olabilir?

12.1 Mülakatta yetersiz olmam, Evet Hayır

12.2 Cinsiyetimle ilgili kalıplaşmış, olumsuz fikirlerin bulunması Evet Hayır

12.3 Öğretim deneyimimin jüri tarafından yeterli bulunmaması Evet Hayır

12.4 Araştırma deneyimimin jüri tarafından yeterli bulunmaması Evet Hayır

12.5 Yönetsel etkinliklerimin jüri tarafından yeterli bulunmaması Evet Hayır

12.6 Akademik danışmanlık deneyimimin yeterli bulunmaması 12.7 Akademik ortamda karşılaştığım baskı, yıldırı, psikolojik şiddet ve/veya aleyhime başkalarının kayırılması

Evet Hayır

Evet Hayır

Yükseltilme veya kadro başvurusunda bulunmayanların yanıtlayacağı sorular

13. Yükseltme veya kadro için başvurmamanızı etkileyen sebepler nelerdir?

13.1 Şu anki konumundan memnunum Evet Hayır

13.2 Daha kıdemli bir pozisyona başvurmak için kendimi hazır hissetmedim Evet Hayır

13.3 Kıdemli personelden destek alamadım Evet Hayır

13.4 Hayatta yapmak istediğim diğer şeylere az zaman kalacak olması Evet Hayır

13.5 Yükseltilme prosedürlerinin yeterince açık olmayışı Evet Hayır

13.6 Yükseltilme sürecinin karmaşık yapısı Evet Hayır

13.7 Zaten kıdemli pozisyondayım Evet Hayır

14. İş zamanınızın ortalama ne kadarını yönetim etkinlikleri oluşturuyor?

83

Çalışma saatlerimin % 25’inden daha azını % 50’sini % 75’ini % 100’ünü % 100’ün üzerine ekstra zamanınımı alıyor

Akademik çalışmalar ve kariyer

Aşağıdaki 4 soru sadece doktora öğrencileri tarafından yanıtlanacaktır.

15. Burs alıyor musunuz? Evet Hayır

16. Eğer burs alıyorsanız, kaç aydır alıyorsunuz?

17. Danışmanınızdan ihtiyaç duyduğunuz tavsiye ve desteği alabiliyor musunuz? Evet Hayır

18. 5 yıldan sonraki geleceğinizi araştırmacı olarak görüyor musunuz? Evet Hayır

Çalışma süresi ve kariyer kesintileri

19. Şimdiye kadar kariyerinize kaç defa ara verdiniz (doktora çalışmaları dahil)? Hiç:0

20. Kariyerinizde verdiğiniz araları topladığınızda kaç aya denk geliyor?

21. Kariyerinize ara vermeniz mesleki gelişiminizi etkiledi mi?

Evet, olumlu etkiledi Evet, olumsuz etkiledi Hayır GD=Geçerli değil

22. Akademik ortam esnekliğinin hangi yönlerini deneyimlediniz?

22.1 İzin alma olasılığı Hiçbir zaman Bazen Çoğu

zaman

22.2 Esnek çalışma saatleri Hiçbir zaman Bazen Çoğu

zaman

22.3 Evden çalışabilme Hiçbir zaman Bazen Çoğu

zaman

22.4 Meslektaşlardan yalıtılma duygusu Hiçbir zaman Bazen Çoğu

zaman

22.5 Aileden ayrı olma duygusu Hiçbir zaman Bazen Çoğu

zaman

İş Doyumu

23. Altyapıdan memnun musunuz?

Hiç memnun değilim

84

Memnun değilim Memnunum Çok memnunum GD:Geçerli Değil

24. Akademik yönderlikten (mentoring) memnun musunuz?

Hiç memnun değilim Memnun değilim Memnunum Çok memnunum GD:Geçerli Değil

25. Araştırmaya ayrılan zamandan memnun musunuz?

Hiç memnun değilim Memnun değilim Memnunum Çok memnunum GD:Geçerli Değil

26. Finansal kaynaklardan memnun musunuz?

Hiç memnun değilim Memnun değilim Memnunum Çok memnunum GD:Geçerli Değil

Finansal kaynak ve başarı etkenleri

27.Size göre Araştırma projelerine başvuranların finansal kaynaklarını artıracak etkenler nelerdir?

27.1 Daha esnek yönetim

Çok etkili değil Etkili değil Etkili Çok etkili GD=Geçerli değil

27.2 İyileştirilmiş altyapı

Çok etkili değil Etkili değil Etkili Çok etkili GD=Geçerli değil

27.3 Kurum içi işbirliği

Çok etkili değil Etkili değil Etkili Çok etkili GD=Geçerli değil

27.4 Uluslararası işbirliği

Çok etkili değil Etkili değil Etkili Çok etkili GD=Geçerli değil

85

27.5 Daha az öğretim yükü

Çok etkili değil Etkili değil Etkili Çok etkili GD=Geçerli değil

27.6 Yurt dışı tecrübesi

Çok etkili değil Etkili değil Etkili Çok etkili GD=Geçerli değil

27.7 Daha anlaşılır / açık başvuru koşulları

Çok etkili değil Etkili değil Etkili Çok etkili GD=Geçerli değil

28. Ulusal projelere katılım

28.1 Şu an ulusal bir projenin yürütücüsü müsünüz? Evet Hayır

28.2 Ulusal bir projede görev yapmakta mısınız? Evet Hayır

28.3 Ulusal proje başvurusu yaptığınız oldu mu? Evet Hayır

28.4 Başvurduğunuz proje kabul edildi mi? 28.5. Tamamlanmış herhangi bir projeye katıldınız mı? Evet Hayır

Evet Hayır

29. Uluslararası projelere katılım

29.1 Şu an uluslararası bir projenin yürütücüsü müsünüz? Evet Hayır

29.2 Uluslararası bir projede görev yapmakta mısınız? Evet Hayır

29.3 Uluslararası proje başvurusu yaptığınız oldu mu? Evet Hayır

29.4 Başvurduğunuz proje kabul edildi mi? 29.5. Tamamlanmış herhangi bir projeye katıldınız mı?

Evet Hayır

Evet Hayır

30. Size göre, bilimsel çalışmada başarılı olmaya yarayan etkenler nelerdir?

30.1 Yetenek

Çok önemli Önemli Fark etmez Önemli değil İlgisi yok

30.2 Azim, çalışkanlık

86

Çok önemli Önemli Fark etmez Önemli değil İlgisi yok

30.3 Destekleyici aile ortamı

Çok önemli Önemli Fark etmez Önemli değil İlgisi yok

30.4 Destekleyici mali koşullar

Çok önemli Önemli Fark etmez Önemli değil İlgisi yok

30.5 İkamet edilen yer

Çok önemli Önemli Fark etmez Önemli değil İlgisi yok

30.6 Uzmanlaşmış, destekleyici üniversite ortamı

Çok önemli Önemli Fark etmez Önemli değil İlgisi yok

30.7 Ulusal/uluslarlarası bilim politikalarından haberdar olma

Çok önemli Önemli Fark etmez Önemli değil İlgisi yok

30.8 Talih, şans

Çok önemli Önemli Fark etmez Önemli değil İlgisi yok

30.9 Danışmanımın yetkinliği

Çok önemli Önemli Fark etmez Önemli değil İlgisi yok

30.10 Güçlü sosyal ağlar /ilişkiler

87

Çok önemli Önemli Fark etmez Önemli değil İlgisi yok

30.11 Güçlü bir akademik çevre ile bağlantılarımın olması

Çok önemli Önemli Fark etmez Önemli değil İlgisi yok

31. Son 3 yılda kaç Y.Lis. öğrencisine danışmalık yaptınız?

Geçerli değil

32. Son 3 yılda kaç tıpta uzmanlık öğrencisine danışmanlık yaptınız?

Geçerli değil

33. Son 3 yılda kaç doktora öğrencisine danışmanlık yaptınız?

Geçerli değil

34. Son 3 yılda yazılmış kaç makaleniz var?

35. Son 3 yılda kaç makale değerlendirmesi yaptınız?

Geçerli değil

36. Son 3 yılda kaç toplantı bildirisi sundunuz?

Toplumsal cinsiyet eşitliğinin teşvik edilmesi

37. Akademik yaşamda toplumsal cinsiyet eşitliğine değinen ölçütlerin yararlılığına dair görüşünüz

37.1 Toplumsal cinsiyet farkındalığını artıran programlar

Çok etkili değil Etkili değil Etkili Çok etkili GD=Geçerli değil

37.2 Sadece bir cinsiyete (kadınlara) özgü sosyal ağlar

Çok etkili değil Etkili değil Etkili Çok etkili GD=Geçerli değil

37.3 Sadece bir cinsiyete (kadınlara) özgü nakdi yardımlar

Çok etkili değil Etkili değil Etkili Çok etkili GD=Geçerli değil

37.4 Esnek iş uygulamalarının gelişmesi

Çok etkili değil

88

Etkili değil Etkili Çok etkili GD=Geçerli değil

37.5 Çocuk bakımı olanaklarının gelişmesi

Çok etkili değil Etkili değil Etkili Çok etkili GD=Geçerli değil

37.6 Kurumsal yönderlik (mentoring) düzenlemeleri

Çok etkili değil Etkili değil Etkili Çok etkili GD=Geçerli değil

37.7 Toplumsal cinsiyet kotaları

Çok etkili değil Etkili değil Etkili Çok etkili GD=Geçerli değil

37.8 İç iş yükünde daha fazla saydamlık

Çok etkili değil Etkili değil Etkili Çok etkili GD=Geçerli değil

37.9 Kaynak tahsisi konusunda daha fazla saydamlık 37.10 Üniversitelerde cinsiyet ayrımcılığı, mobbing, taciz ve şiddete karşı özel denetim ve destek birimlerinin olması

Çok etkili değil Etkili değil Etkili Çok etkili GD=Geçerli değil

Çok etkili değil Etkili değil Etkili Çok etkili GD=Geçerli değil

Kişisel Bilgi

38. Cinsiyetiniz Erkek Kadın

39. Yaşınız

40. Medeni haliniz

89

Evli değil, tek başına yaşıyor Evli değil, birlikte yaşıyor Evli Evli, fakat ayrı yaşıyor Boşanmış, tek başına yaşıyor Boşanmış, birlikte yaşıyor Dul, tek başına yaşıyor Dul, birlikte yaşıyor

42. Çocuğunuz var mı? Evet Hayır

Cevabınız evet ise,

43. Sizinle birlikte yaşayan kaç çocuğunuz var?

44. Kaç çocuğunuz 3 yaşın altında?

45. Evinizde 3-7 yaş arası kaç çocuk yaşamakta?

46. Kaç çocuğunuz 7-18 yaş aralığında?

47. Geçtiğimiz 12 ayda ihtiyaç duyduğunuz tüm günlük çocuk bakımını alabildiniz mi?

Evet Hayır GD= Geçerli değil

48. Son olarak, aşağıdaki yargılar konusundaki fikrinizi belirtir misiniz?

48.1 İşim/çalışmalarım aileme istediğim zamanı ayırmama engeldir.

Kesinlikle katılıyorum Katılıyorum Ne katıyorum ne de katılmıyorum veya kararsızım Katılmıyorum Kesinlikle katılmıyorum GD= Geçerli değil

48.2 Aile sorumluluklarım işim ve çalışmalarıma istediğim zamanı ayırmama engeldir.

Kesinlikle katılıyorum Katılıyorum Ne katıyorum ne de katılmıyorum veya kararsızım Katılmıyorum Kesinlikle katılmıyorum GD= Geçerli değil

Teşekkür ederiz.

90

Ek 3: Görüşmelerin Kısa Özetleri

Görüşme Özetleri

Kadın Akademisyenler

AÜ- 1 Kadın C

Görüşme Tarihi: Kasım 2012

Görüşme Süresi: 38 dak. 58 sn.

Görüşmeci: Bedriye Poyraz

KARİYER GELİŞİMİ

Kariyer sürecine hiç ara vermemiş. Ancak ciddi bir cinsel taciz mağduriyeti yaşamış. Bu

süreçte psikolojik destek almak zorunda kalmış.

Fakültede insanların kendilerini başarılı hissetmesine engel olduğuna ilişkin bir atmosferin

varlığından söz etti. Yani psikolojik baskı yaşadığını insanların çalıştıkları konulara göre

ayrımcılığa uğradığını ifade etti. Ancak buna rağmen yazdıklarının alıntılanmasını

önemsediğini ve başarı olarak kabul ettiğini belirtti. Ayrıca öğrenci yetiştirmeyi

önemsemektedir.

Gelecek beş yıl içinde doçent olmayı 42-43 yaşında da profesör olmayı hedeflemektedir.

MESLEKİ KONUM

Ders vermek dışında bölüm başkan yardımcılığını ve dergi editörlüğünü yürütmektedir.

Dışarıdan çok görülmeyen bir iş yükünün olduğunu bazen hafta sonları bile fakülteye gelip

çalışmak zorunda kaldığını ifade etmiştir. Hayatın her alanına sirayet eden bir iş ve sürekli bir

şeyleri eksik bırakma duygusuyla suçluluk duyduğunu vurgulamıştır.

Çalışma arkadaşlarından destek aldığını belirtmektedir. Hocalık yapmanın çok anlamlı

olduğuna inanıyor. Ama akademisyenliğe öyle büyük anlamlar atfetmemektedir.

KAYNAKLARA ERİŞİM

Okulun kütüphanesinden yararlandığını ancak genel olarak ailesi tarafından desteklendiğini

aksi halde yaptığı birçok şeyi yapamayacağını belirtmektedir.

Ekonomik olanakların sınırlılığını en önemli sorun olarak belirtmektedir.

Takım olarak çalışmaya çok ihtiyaç duymamaktadır. Yayın yapmak konusunda çok iyi bir şey

yazma baskısı nedeniyle yazarken çok zorlandığını bunun da ciddi psikolojik sorunlara

neden olduğunu vurguladı.

İŞ VE YAŞAM DENGESİ

Ev aile sorumluluğu olmadığı için bütün zamanı rahatlıkla çalışmalarına ve kendisine

ayırmaktadır.

91

KRİTİK ALANLAR

Ayrımcılık hayatın her alanında var. Ancak kendi okulunda etnik köken ve cinsiyet olarak

ayrımcılık yaşamadığını ifade etmiştir. Kariyer gelişiminde genel olarak kadın erkek eşitliğine

inanmaktadır.

MÜKEMMELLİK ÖLÇÜTLERİ

Bilim insanını nasıl tanımladığıyla ilgili olduğunu, ideal bilim insanın akademik merakı

olmasının önemli olduğunu belirtmektedir. Her şeyden önce ahlaki bir tavır önemli olduğunu

akademisyenliği kutsallaştırmaya karşı olduğunu tekrar vurguladı.

AÜ- 2 Erkek C

Görüşme Tarihi: Kasım 2012

Görüşme Süresi:38 dak. 48 sn.

Görüşmeci: Bedriye Poyraz

KARİYER GELİŞİMİ

Lisede ve ailesinin etkisiyle akademisyen olmaya kara vermiş. Önemli bir kesinti yaşamamış

ancak çift doktora şansını kaçırmış olmaktan üzüntü duymaktadır. Çift diploma olanağını

50/d maddesi yani geçici madde ile çalışıyor olması nedeniyle kaçırmış.

Mesleki başarılar konusunda neyin başarı ya da başarısızlık olduğu konusunda emin

olmadığın ifade etti. Ama kendisini tatmin eden şeyleri aynı zamanda başarı olarak

tanımladığını söylemek mümkündür. Dersi iyi anlatmak da önemlidir. Bir makale yazıp bir yıl

sonra baktığında tatmin oluyorsa bunun da kendisi için başarı olduğunu söyledi.

Gelecek beş yıl için doçent olmak zorunda olduğunu bunun için tez yazması gerektiğini

belirtti. Ders anlatmayı sevdiğini ve daha iyi yapabilmek için çaba harcadığını da belirtti.

MESLEKİ GELİŞİM

Dekan yardımcılığı ve yönetim kurulu üyeliği yapmıştır. 11 saat ders vermektedir.

Kurum/arkadaştan destekler konusunda tartışma ortamını önemsiyor. Birlikte yazmaktan çok

yazılanlar ve okunanlar üzerine tartışmanın daha değerli buluyor.

KAYNAKLARA ERİŞİM

Alanı gereği alan araştırması açısından çok kaynağa ihtiyacı yoktur. Ama kitap, elektronik

kaynak, bir yerlere gitmek konusunda destek gerekir. Ancak kendisinin çok destek

istememiştir.

En çok kütüphane ve elektronik kaynakların eksikliğini hissediyor. Öğrenci sayısının fazlalığı

ve derslerin konferans usulü olması bir başka eksiklik olarak görüyor. Bu durum ders

tatminini azatlığını belirtmiştir.

Çok kolay yazan bir insan olmadığını ama yazdıklarını titizlikle yazdığını ve yayınlarından

memnun olduğuna düşünüyor.

92

İŞ -YAŞAM DENGESİ

Yalnız ve bekar olduğu için özel yaşam anlamında özgür. Bu anlamda çok yükümlülüğü yok.

Özel yaşam iş dengesi kendisi için daha çok kişisel keyifle ilgili. Ama bu dengeyi kurmanın

zorluğuna işaret ediyor.

KRİTİK ALANLAR

Herhangi bir ayrımcılık yaşamamış. Genel olarak çevresinde çok ayrımcılık yaşanmadığını

ama toplumsal olarak yaşandığını belirti. Üniversitede bile böyle bir ayrım kısmen olabiliyor.

Bir adam medeni gibi görünüp cinsiyetçi olabiliyor. Bazen bu ayrımcılık çok sinsice

görünebiliyor. Bazen de faaliyetin niteliği gereği, doğası gereği gibi gösterilebiliyor. Eskiden

bir iki hocanın kadın asistan almadıklarını bunun gerekçesini de kadınların hamile kalması,

gece gündüz düzeni istemesi gibi nedenlerle doğallaştırdıklarını anlattı.

MÜKEMMELLİK ÖLÇÜTLERİ

Tek ve mutlak bir ölçütün olmadığını ama yine de belli özellikleri sayılabileceğini belirtti. Belli

bir çalışma düzeyi, belli bir zeka düzeyi gibi klasik öğelerin yanı sıra, sorgulayan bir zihne

sahip olması gerektiğini de ifade etti. Mutlak doğruları olmayan ve doğrunun göreliliğini

baştan kabul edip onun peşinden koşmayan bir kişilik yapısının önemini vurguladı.

AÜ- 3 Kadın D

Görüşme Tarihi: Kasım 2012

Görüşme Süresi: 36 dak. 25 sn.

Görüşmeci: Bedriye Poyraz

KARİYER GELİŞİMİ

Aile üyelerinden birisini rol model olarak almış aynı zamanda ailesi tarafından da

desteklenmiş. Kendi çalıştığı alanın kapatılması nedeniyle bir yıl işsiz ve belirsizlik içinde

kalmış. Daha sonra başka bir fakültede iş bulabilmiş.

Mesleki başarılarını çok emin olmamakla birlikte yaptığı sunumlar makaleler olarak

değerlendirmektedir.

Gelecek beş yıl içinde doktora tezini içine sinerek yazmayı hedefliyor. Önemli olan en büyük

alkışı alması değil, kapsamlı olması ve içine sinmesinin altını çiziyor.

MESLEKİ KONUM

Sorumluluklar/ iş yükü; zaman zaman ders asiste etmek. Haftada en az 2-3 gün ders

asistanlığı için çalışması gerekiyormuş. Sınav kâğıdını okumak için günde on saat zaman

harcamak zorunda kalıyormuş.

Oda arkadaşıyla okudukları üzerine konuşup tartışıyorlar. Farklı bilim dallarından arkadaşlar

ve hocalardan destekler da aldığını belirtti.

93

Yapmak istediklerini maaş desteğiyle yapma imkânı verildiği için konumunu önemsiyor.

Unvanın bazı insanlarla iletişimi kolaylaştırdığını deneyimlemiş. Kurumsal kimliğin de böyle

bir şeye yaradığına inanıyor. Ayrıca öğrencilerle birlikte olmaktan keyif almaktadır.

KAYNAKLARA ERİŞİM

Maddi anlamda yetersiz buluyor. Maaş çok sınırlı ve bundan dolayı istediği kitapların hepsini

alamamaktadır.

En çok motivasyon eksikliği hissediyor. Bunun Türkiye’nin koşulları ile ilgili olduğuna

inanıyor. Mesela bilgisayar gibi teknik eksikliklerin önemini belirtiyor.

YAYINLAR

Hukuk fakültesinin dergisinin yeterli ve yardımcı olduğunu düşünüyor.

İŞ/YAŞAM DENGESİ

İş ve özel yaşam ayrımının olmadığını eşiyle evde çalışmaya devam ettiğini ifade etti.

Ev içinde ayrıca bir yükümlülüğünün olmadığını odasından hiç çıkmadan çalıştığı zamanlar

bile olduğunu, çocuk da istemediğini belirtti. Ev işlerini eşiyle ortak yaptıklarını söyledi.

KRİTİK ALAN

Kadın olma durumunun birçok yerde ayrımcılık nedeni olduğunu fakültesindeki güvenlik

görevlisiyle bile ilişki kurma biçimini etkilediğini düşünüyor. Zaman zaman iş paylaşımında

güç gerektiren işlerin erkeklere verildiğini toplumda ne kadar ayrımcılık varsa kendi

kurumunda da o kadar olduğuna inanıyor. Kadınların sosyal hayatı gözlemlemek için yeterli

imkanı olduğunu düşünmüyor. Aile içi denetim mekanizması sosyal hayatı gözlemlemeyi

engellediğine inanıyor. Bu durumunun Türkiye’de meslek seçimini de belirlediğine inanıyor.

MÜKEMMELLİK ÖLÇÜTLERİ

Mükemmel bilim insanı hakkında bir fikrinin olmadığını ancak korkmadan yazıp konuşmayı

çok önemsiyor. Sürekli öğrenme sürecinin kendisini çok heyecanlandırdığını belirtiyor.

AÜ-4 Erkek B

Görüşme Tarihi: Kasım 2012

Görüşme Süresi: 49 dak. 12 sn.

Görüşmeci: Bedriye Poyraz

KARİYER GELİŞİMİ

Hocasının ve aile üyelerinin teşviki ile akademisyen olmaya karar vermiş. Yıllarca

üniversitede kadro beklemek zorunda kalmış. Doktoradan sonra iki yıl bekleme süresi

konduğu için de beklemiş. Bu süreçte çok kişi atılma tehlikesi yaşamış, bazıları da ayrılmak

zorunda kalmış ya da atılmışlar. Yrd.Doç.Dr. kadrosuna atanabilmek için toplam olarak 9 yıl

beklemek zorunda kalmış.

94

Hoca olarak öğrenci yetiştirmekten büyük keyif almaktadır. Yayınları ile ilgili olumlu eleştiriler

duyduğunda mutlu olduğunu belirtmektedir.

Gelecek beş yıl içinde kitap yazmayı planlamaktadır.

MESLEKİ KONUM

Dergi editörlüğü, yazı kurulu üyelikleri gibi görevler yürütüyor.

12 saat ders vermekte ve çok sayıda öğrenciye danışmanlık yapmaktadır

ÖES (öğretim üyeleri sendikası) çok önemli ve anlamlı olduğunu belirtiyor. En azından

manevi olarak çok destek olduğunu ve boşluğunu yaşadığını belirtti.

Bütün dünyasının kampus ve fakültesi olduğunu öğretmenin önemli olduğunu yazdıklarının

bir yerlerde ders kaynağı olarak okutulmasının değerli olduğunu düşünmektedir.

KAYNAKLARA ERİŞİM

En çok maddi yetersizlik ve mekan sorunu yaşadığın bilirtti.

Takım/işbirliği olanağı olduğunu ancak grup çalışmalarında yükün bir kişiye bindiğini özellikle

de bekar ve erkeklere daha çok sorumluluk yüklendiğini belirtiyor. Evli, çocuklu ve kadınlar

anketlere gönderilmediğini bütün zor işlerin erkeklere yüklendiğini bu anlamda da cinsiyet

ayrımcılığı olduğunu düşünüyor.

YAYINLAR

Ders vermekten ziyade yayın yapmaktan daha çok keyif aldığını belirtiyor. Ancak kriterler

nedeniyle herkesin yazar olması gerektiğini, bunun da doğru olmadığını, üstelik yabancı dilde

yazmak gibi bir saçmalık olduğunu, insanların Türkçe zor yazarken yabancı dilde

yazmalarının zorunlu hale getirmenin anlaşılamaz olduğunu belirtiyor.

İŞ/YAŞAM DENGESİ

İş ve özel yaşamı karıştırdığını bütün evin işlerini tek başına yaptığını ve annesine de

baktığını belirtiyor.

Kurumsal düzeyde kadro verilmesi konusunda ayrımcılık yapıldığını ya da kişilere göre

verildiğini düşünüyor.

Kariyer gelişiminde kadın ve erkeklerin eşit fırsatlara sahip olduğunu düşünmüyor. Çünkü

güzel ve seksi kadınların çok daha avantajlı olduklarını ve kolay yükseldiklerini düşünüyor.

MÜKEMMELLİK ÖLÇÜTLERİ

Kalıcı eserler vermeli, herhangi bir politik konunun takipçisi olmalıdır. İyi akademisyen

yetiştirmek ve iyi hocalık yapmak olduğunu düşünüyor.

AÜ-5 Kadın A

Görüşme Tarihi: Kasım 2012

Görüşme Süresi: 23 dak 40 sn.

Görüşmeci: Bedriye Poyraz

95

KARİYER GELİŞİMİ

Üniversiteye başladıktan sonra sınavlardan başarılı olduğu için hocası tarafından teşvik

edilmiştir.

Bitirir bitirmez araştırma görevlisi sınavını kazanmış olmakla birlikte dönemin siyasi koşulları

nedeniyle ataması yapılmamış. Başka üniversiteye gitmek zorunda kalmış. Bunun dışında

herhangi bir engel ile karşılaşmamış. Doktorasını yurtdışında yapmış. Bu konuda da sorun

yaşamamış.

Gelecek beş yıllık planı akademisyen olarak devam etmek. Lisansüstü öğrencileri yetiştirmek

ve yayın yapmaktır.

MESLEKİ KONUM

Bölüm başkan yardımcılığı yapıyor. Zaman harcamakla birlikte etkin bir yöneticilik olarak

görmüyor.

İş yükü konusunda ders konusunda adil bir dağıtım olduğunu ve bu nedenle sorun

yaşamadığını belirtmektedir. Sadece lisansüstü dersleri vermektedir.

Bütün yükselmelerini bir önceki üniversitesinde yapmış. Herhangi bir sorun ile

karşılaşmamış. Ama destek almamış. Kişisel çabası ile yaptığını düşünmektedir. Ancak daha

sonraları hocası kendisiyle yarış içine girdiği için (kıskandığı için) sorun yaşamış.

Ankara Üniversitesi’nde prof olmak kendisi için çok tatmin edici, onur verici bir şey olduğunu

ve çekilen tüm sıkıntılara değdiğinin altını çiziyor.

KAYNAKLARA ERİŞİM

Soyut bilimlerde çalıştığı için bu konuda çok sıkıntı çekmediğini belirtmektedir. Bu alanda

kaynak sıkıntısının olmadığın ifade ediyor. Ama bunda kişisel çabasının da etkisi olduğunu

belirtiyor. Yani araştırmayı kendi zevki için yaptığını ve dolayısıyla kitabı da kendisi için

aldığına inanıyor. Çalışmaların çoğunu yurt dışında yapmış. Kaynaklara erişmede ve satın

almada sıkıntı yaşamamış.

En çok eksiklik hissedilen şeyin üniversitelerde yeterice bilimsel aktivite olmaması olarak

görmektedir. Bunun nedenini maddi kaynak ve motivasyon eksikliğine bağlamaktadır.

Bütün çalışmalarda takım ruhu gerekli olduğunu ama bu olanağa pek sahip olamadığını

şimdi ancak öğrencileriyle bunu yaptığını belirtmektedir

YAYINLAR

Yayın yapmak için pek teşvik olmadığını sadece kriterlerin olduğunu ancak gerekli olanaklar

sağlanmadığını belirtmektedir. İyi olmayı yayınların atıf alma kriteri uluslararası standartlarda

yayın yapabilme ile açıklamaktadır. Bu anlamda kendisinden çok memnun olduğunu,

sıkıntısının olmadığını belirtmektedir.

96

İŞ-YAŞAM DENGESİ

Evli olmamayı en büyük avantaj olarak görmektedir. Her tür sosyal aktiviteye de rahatlıkla

zaman ayırabildiğini belirtmektedir. Evlenmeme nedenini erkeklerin güçlü kadınlardan

korkması olarak açıklamaktadır.

KRİTİK KONULAR

Kişisel olarak ayrımcılık yaşamadığını başarılı bir öğrenci olduğu için tersine pozitif ayrımcılık

yaşadığını belirtmektedir. Genel olarak kadınların erkeklerle eşit fırsata sahip olduğunu

düşünmüyor. Kadınların kariyer yapmasının zor olduğu düşüncesinin erkeklerin söylemi ve

düşüncesi olduğuna inanıyor. Eş, çocuk, aileyi ön plana çıkaranlar kariyer yapamadıklarını

belirttikten sonra Türkiye’de kadın ve erkeklerin eşit olmadığını kadınların evin kölesi

olduğunun altını çizmektedir.

MÜKEMMELLİK ÖLÇÜTÜ

Mükemmellik algısının değişken olduğunu söylemekle birlikte Dünya içerisinde diğer

araştırma yapanlar arasında yer edinip edinmediğini önemsemektedir. Eğer onlar arasında

akademik olarak yer alabiliyorsa iyi olduğunu düşündüğünü belirtmektedir.

AÜ- 6 Kadın D

Görüşme Tarihi: Kasın 2012

Görüşme Süresi: 31 dak.

Görüşmeci: Bedriye Poyraz

KARİYER SÜRECİ

Hocası rol model olmuş. Dışarıda daha iyi olanaklarda iş imkanı olmasına karşın

akademisyenliği sevdiği için akademiyi tercih etmiş.

Kariyer gelişiminde kesinti olmadığını ama engeller olduğunu belirtmiştir. 50/d maddesi ile işi

başlamış. Aslında atılma baskısı yaşamış ama daha sonra 33. Maddeye geçince

rahatladığını belirtmektedir.

MESLEKİ BAŞARILAR

Başarının göreceli olduğunu iş ve özel hayatın her birinde kaliteli bir ilişki gerçekleştirmeyi

başarı olarak değerlendirmektedir.

Gelecek beş yıl içinde doçent olmayı planlamaktadır

Kendisine verilen idari görevleri yaptığını belirtmektedir. Haftada 22 saat derse girdiğini ve

başka bir şey yapamadığını belirtmektedir.

Destek konusunda herkesin kendi işinin telaşına düştüğünü ancak bazen takıldıkları konuları

birbirine sorduklarını ifade etmiştir.

97

Öğrencilerle çalışmanın tatmin edici olduğunu, çok sayıda öğrenciye yardım ettiğini,

öğrencilerle çalışmanın çok tatmin edici olduğunu belirtiyor. Ayrıca özgür olmanın çok değerli

olduğunu belirtiyor.

KAYNAKLARA ERİŞİM

E-kütüphanenin varlığının çok değerli olduğunu ve onsuz bir şey yapamadıklarını erişimde

sıkıntı yaşamadıklarını ancak zaman sıkıntısı yaşadığını belirtmektedir. Maddi olarak da

gelirin yetersiz olduğunu ama buna katlandığını belirtmektiyor.

7/24 saat çalışmalarına karşın maddi olarak karşılığını almadığının altını çiziyor.

YAYINLAR

Yayınlarda bir yazı gönderdikten sonra 1-2 yıllık gibi uzun bir süreçte yanıt alınmasını en

önemli sorun olduğunu düşünüyor. Üstelik yanıt olumlu olmayabiliyor da. Kurumum koyduğu

katı kriterler yaptığınız diğer işleri göz ardı etmesine neden oluyor. Sadece yayın yaparsanız

bir anlamı olabilir.

İŞ/YAŞAM DENGESİ

Allahtan bekar olduğunu evlenip bu işi sürdürmenin çok zor olduğunu belirtiyor. Bu durumda

mutlaka bir tarafın aksayacağı kaygısını yaşıyor.

Herhangi bir ayrımcılık yaşamadığını ama birinci çocuk, ikinci çocuk gibi aile içinde ayrımcılık

yaşadığını ancak onu da ayrımcılık olarak görmediğini belirtmektedir.

Türkiye’de kariyer gelişiminde kadın erkek eşitliği olduğunu düşünmüyor. Kadınla erkek

arasında temelde bir farklılık olduğunu vurguluyor. Kadının yapabildiğini erkek, erkeğin

yapabildiğini kadının yapamadığını düşünüyor. Fiziksel özellikleri farklı olduğu için eşitlik

olunca kadının kimliğini kaybettiğini düşünüyor.

MÜKEMMELLİK ÖLÇÜTLERİ

En büyük eksikliğin etik davranmak olduğunu yetiştirdiği öğrenciye yeterince zaman

ayırabilmenin ve danışmanlık yapmanın önemli olduğunu düşünüyor.

AÜ- 7 Erkek A

Görüşme Tarihi: Kasım 2012

Görüşme Süresi:31 dak.52 sn.

Görüşmeci: Bedriye Poyraz

KARİYER SÜRECİ

Hocaları rol model olmuş. ODTÜ’deki akademik ortamı çok sevdiğini, çalışma ortamının

esnek olmasını demokratik olmasını ve ast-üst ilişkilerinin olmamasını sevdiği için

akademisyenliği seçmiş.

Kesinti yaşamadığını ancak engelle çok karşılaşmış. Lisanstan sonra hemen araştırma

görevlisi olmuş. Hocalar arasındaki rekabetten nefret etmiş. Sonra Eskişehir’e mecburi

hizmet için gitmiş. Orada yurtdışından geldiği için ve ODTÜ’lü olduğu için dışlanmış. Ankara

98

Üniversitesinde kemikleşmiş bir yapı olduğunu ve dışarıdan gelenlerin dışlandığını

düşünüyor. Bu engelleri aşmak için sadece dik durmaya ve pes etmemeye çalıştığını

belirtiyor.

Akademisyenin başarısının yaptığı yayınlar, yetiştirdiği öğrenciler olduğunu belirtiyor.

Gelecek beş yılda yayına ve projeye ağırlık vermek istiyor. Bir kitap yazma projesinin

olduğunu ama iki çocuk okuttuğu için para kazanacak iş yapmak durumunda olduğunu

belirtiyor.

MESLEKİ KONUM

Nallıhan M.Y.O.’nun müdürlüğünü yaptığını belirtiyor.

Kurumdan daha çok öğrencilerle ilişki içinde olduğunu ve onlarla çalıştığını

meslektaşlarından manevi destek aldığını söylüyor.

Akademik yükselme olarak bütün yükselmelerini gerçekleştirdiği için mutlu olduğunu

belirtiyor.

KAYNAKLARA ERİŞİM

Alanından dolayı bir bilgisayarın bir internetin yettiğini ancak maaşın çok yetersiz olduğunu

belirtiyor. Fakültede 100 çocuk okuttuğunu maddi olarak kendisinin iki çocuğunu

okutamadığından şikâyetçi.

Liyakat değil sadakate daha çok önem verilmesinden şikâyetçi.

Takım ve işbirliğini sadece öğrencileriyle yaptığını meslektaşlarıyla yapmadığını belirtiyor.

YAYINLAR

Türkiye ölçeğinde kendisini normal bir yerde gördüğünü, her seçimden önce oy uğruna

kriterleri düşürmelerinden şikâyetçi. Alanların özgünlüğünün göz ardı edilmesinin doğru

olmadığını ve kriterlerin bölüm bazında olması gerektiğini düşünüyor.

İŞ-YAŞAM DENGESİ

Doçentlik öncesi işin ucunu kaçırdığını özel yaşamın ikinci palana ittiğini ama şimdi daha

özenli davrandığını belirtiyor. Doçentlik sınavı nedeniyle yeni doğan çocuğu ile ilgilenmediği

için bir anlamda suçluluk duyuyor. Kadın akademisyen olmanın daha zor olduğunu, yemek,

çocuk ve her iş sorumluluğunun kadında olduğunu düşünüyor. Çocukla ilgili bazı

sorumlulukları almakla birlikte ev işine hiç karışmadığını bütün işleri eşinin yaptığını belirtiyor.

Çocuğuna daha fazla zaman harcamakla, onu daha iyi okullarda okutabilmek için daha fazla

çalışmak arasında seçim yapmak zorunda kalmaktan şikayetçi.

Farklı üniversiteden olması nedeniyle ayrımcılık yaşadığını düşünüyor. Kadınlarla erkeklerin

eşit fırsatlara sahip olduğuna inanıyor. Türkiye genelinde ise kadınların mağdur olduğunu

düşünüyor. Erkeklerin alışık oldukları yani kendi büyüklerinden gördüklerini şimdi

uygulayamadıklarını bu nedenle bazı zorluklar yaşadıklarını ifade ediyor.

99

MÜKEMMELLİK ÖLÇÜTLERİ

Adanmışlığın önemine inanmakla birlikte Türkiye koşullarında bunun zor olduğunu çünkü

özel hayatın ikinci plana itilmesi gerektiğini oysa akademisyenliğin memurluk gibi

algılanmasından rahatsız olduğunu belirtiyor.

AÜ-8 Kadın A

Görüşme Tarihi: Kasım 2012

Görüşme Süresi: 28 dak. 27 sn.

Görüşmeci: Bedriye Poyraz

KARİYER SÜRECİ

Fakülteyi bitirdikten sonra işin pratiğini yapamayacağın anlayınca üniversitede kalmaya karar

vermiş.

Fakültesinin bir geleneği olarak kadrosuz başlamış 8 ay boyunca maaş almadan çalışmış.

Hala öyle olduğunu Diş hekimliğinde uzmanlık sınavı çıkana kadar öğrencilerin maaşsız

çalıştıklarından şikâyetçi. Doçentlik kadrosunu bir yıl sonra ancak alabilmiş. Profesörlüğü 3

sene gecikerek almış. Kendisi ile aynı koşullarda olan bazı kişilerin kişisel ilişkilerle daha

önce aldıklarını anlatıyor.

Başarıyı öğrencilerle iyi bir diyalog kurmak ve onlara ulaşabilmek olarak tanımlıyor. Aynı

şekilde hastalarla iyi iletişim kurmayı da önemsiyor. Çok sınırlılıkları olduğunu bu nedenle

mutlu ve tatmin olamadığını belirtiyor. Ekonomik ve teknolojik anlamda olanaksızlıkların altını

çiziyor. Ayrıca mekan sıkıntısı, malzeme, ekipman sıkıntısı ciddi biçimde işlerini yapmasını

engellediğini açıklıyor. Diğer önemli bir sorun olarak da performans sistemini gösteriyor.

Bütün bu nedenlerden dolayı emekli olup kendisine keyifli zaman ayırmak istiyor.

MESLEKİ KONUM

Anabilim dalı başkanı olarak her türlü eğitim faaliyetlerinde takım olarak çalıştıklarını

belirtiyor.

Mesai içinde nasıl akşam olduğunu fark etmediğini, hastayken bile evden çalıştığını belirtiyor.

Eğitimin usta-çırak ilişkisi ile gerçekleştiğini, eğitim ve kliniğin iç içe olduğunu anlattıktan

sonra aşırı yoğunluktan bir proje yapmaya fırsat bulamadığını ancak proje yapan

öğrencilerine yol gösterdiğini anlatıyor.

Kurum ya da çalışma arkadaşlarından aldığı destek sorusuna verecek bir cevabının

olmadığın belirtiyor.

Olumsuz bir ortamda olduğu için sıkıntılı olduğunu muayenehane açanların genellikle

erkeklerin olduğunu kadınların yeterli ekonomik kaynağı olmadığı için böyle bir şansının

olmadığını ifade ediyor.

En çok ekonomik olanaksızlığın eksikliğini hissettiğini çünkü öğrenciye tez konusunu

projelendirirken işin dönüp dolaşıp paraya geldiğini ve çaresiz kaldığını belirtiyor.

100

YAYINLAR

İdari görevleri yokken yayın yaptığını ama benzer biçimde yayın yapmak için de ekonomik

desteğe ihtiyaçları olduğunu gelişmiş ülkelerde yayın yapanlara her türlü desteğin verildiğini

bu nedenle de yayın yapmaya dair bir motivasyonun kalmadığını açıklıyor.

Hasta profilinin çok değiştiğini, çirkin şeylerle karşılaştığını ve mesleğin itibarının yerle bir

olduğunu ifade ediyor.

İŞ/ YAŞAM DENGESİ

Her zaman için ailenin koordinatörü kaçınılmaz olarak kendisinin olduğunu çalışırken bile

evdeki yardımcıya bir şeyler söyleyerek onu yönlendirdiğini, eşinin anlayışlı ve yardımcı olsa

da evde her şeyi kendisinin organize ettiğini açıklamaktadır. İşten çıkınca umutsuz ev kadını

gibi olduğunu ve kariyer odaklı olmadığını, önceliğinin ailesi olduğunu, bir tercih yapmak

gerekirse gözünü kırpmadan işi bırakacağını söylüyor.

Ayrımcılık; çok belirgin olarak toplumda belli konumlarda mesela trafikte yaşadığını ifade

ediyor. Ama işte yaşamadığını, öğretim üyelerinin ve yardımcı kadroların çoğunun kadın

olduğu için böyle bir ayrımcılık yaşamadığını belirtiyor. Genel olarak kadın ve erkeklerin eşit

olduğunu düşünmediğini de ifade ediyor.

MÜKEMMELLİK ÖLÇÜTLERİ

Yabancı dile hakim olması, mutlaka bir gelişmiş ülke deneyimi olmasını mükemmellik kriteri

olarak görüyor. Oradaki eğitimin, araştırmanın görmenin önemini vurguluyor. Bazı

olanaklardan haberleri olmadığı için talep bile etmediklerinden şikâyet ediyor.

AÜ- 9 Erkek A

Görüşme Tarihi: Kasım 2012

Görüşme Süresi: 59 dak. 10 sn.

Görüşmeci: Bedriye Poyraz

KARİYER SÜRECİ

Fakülteye isteyerek girdiğini, hocasının kendisini asistan olarak çağırdığını, dönemin

koşulları gereği olarak da hiçbir sorun ve sıkıntı yaşamadığını belirtiyor.

Akademik hayatı boyunca da hiçbir sorun yaşamadığını, ailevi nedenlerle biraz geç doçent

olduğunu ama bunun sorumlusunun kendisi olduğunu, kurumun hiçbir engelinin olmadığını

tersine destek olduğunu belirtiyor.

Asistan olarak girdiğinde kendisi ile aynı konuda çalışan Türkiye’de 3-5 kişi olduklarını, et

teknolojileri konusunda alanın kurucularından olduğunu belirtiyor.

5 ay içinde kendi isteği ile emekli olacak.

MESLEKİ KONUM

Bütün projelerini, yüksek lisans öğrencilerini bitirmiş

101

Herhangi bir engelle karşılaşmamış, kendi kurumunda hak edeni kimse engellemediğini ifade

ediyor.

Herkesin kolayca erişemeyeceği, gıptayla baktığı bir unvana sahip olmanın önemini

vurguluyor.

KAYNAKLARA ERİŞİM

Kendi kuşağının kanaat etmeyi bilen, maddiyata önem vermeyen bir kuşak olduğunun altını

çiziyor. Türkiye koşullarında çok bolluk olmadığını ancak sıkıntı da yaşamadıklarını dile

getiriyor (tam bir Cumhuriyet kuşağı).

En çok neyin eksikliğini yaşadınız sorusuna zor bir soru dedikten sonra dil konusunda

eksiklik hissettiğini ifade ediyor.

Takım/işbirliği olanaklarını hem öğrencileriyle hem arkadaşlarıyla sahip olduğunu söylüyor.

YAYINLAR

Yayın konusunun çok önemli olmadığını asıl meselenin ülkeye hizmet etmek olduğunu eğer

ülkeye hizmet etmediysen ne kadar yayının olursa olsun bir öneminin olmadığına inanıyor.

Örneğin sucuk konusunda ilk çalışmalar kendisi tarafından yapıldığını bu yayınların hala

alana ışık tuttuğunu belirtiyor.

İŞ/YAŞAM DENGESİ

Evde çalıştığını ama daha çok çocukların ve eşinin uyku zamanında çalışmayı tercih ettiğini

belirtiyor. Bununla birlikte eşini ihmal ettiğini bir anlamda itiraf ediyor. Eşinin kendisine çok

destek olduğunu, aile düzenin çok iyi olduğunu, eşinin çok fedakarlık ettiğini belirtiyor

Bir ayrımcılık yaşamamış. Türkiye’de kadın-erkek eşitliği konusunu Türkiye düzeyinde

bilemediğini ama kendi kurumlarında eşit olduğuna inanıyor

MÜKEMMELİK ÖLÇÜTLERİ

Bu çok zor, mükemmel olmanın mümkün olmadığını ama her şeye objektif, doğru, önyargısız

bakabilmek olarak tanımlıyor. Herkesin politik bir tavrı olduğunu başka türlü insan

olunmayacağını belirtiyor. Ama kötü olanın bugün insanların sesini çıkaramaması olarak

belirtiyor. Günümüzde kimsenin rahat konuşamadığını ifade ediyor.

AÜ- 10 Erkek D

Görüşme Tarihi: Kasım 2012

Görüşme Süresi: 29 dak. 27 sn.

Görüşmeci: Bedriye Poyraz

KARİYER GELİŞİMİ

Akademisyen olmayı hocası teşvik etmiş. Daha sonra Türkiye’de koşulların yetersiz

olduğunu düşündüğü için yurtdışına gidip orada doktora yapmış.

Yurtdışından döndükten sonra kurumdan ve hocalardan ilgi görmediğini ve kendi başına

çalışmaya çalıştığını, bir iki yıl bir şey yapamadığını ve zamanı boşa geçirdiğini belirtiyor.

102

Akademik etiği vurgulayarak, başarının çok sayıda yayın yapmaktan çok ilkeli ve doğrulara

sadık kalarak yayın yapmanın çok önemli olduğunun altını çiziyor.

Mecburi hizmetini bitirip kurumdan ayrılmak istiyor.

MESLEKİ KONUM

Çok derse girmiyor. Bir tane de proje yönettiğini belirtiyor. Pek bir destek almadığını

söylüyor.

Kendisini bilim insanı olarak görüyor ve bundan da memnun. Yaptığı işi seviyor ve

önemsiyor. Akademik unvanlara önem vermiyor. Asıl önemli olan yeni bir şey söylemek ve

bilgi paylaşmak olduğunu belirtiyor.

KAYNAKLAR

Kaynakların çok sınırlı olduğunu ve bunun hem hayatını hem de yapacağı çalışmaları

olumsuz etkilediğini açıklıyor. En çok eksikliğini hissettiği şey bilim ortamı ve tartışma

ortamıdır.

Takım kurma/işbirliği olanakları konusunda bazı şeylere katlanamadığı için takım çalışması

yapamıyor.

YAYINLAR

Kurum yayın konusunda sadece sayıya bakmaktadır. Birinci isim olmak gibi bir derdi

yokmuş.

İŞ/YAŞAM DENGESİ

Ekonomik nedenlerden dolayı bazı zorluklar yaşıyor. Ama bir biçimde idare ettiğini belirtiyor.

Evdeki işlere yardım ettiğini, çamaşırları astığını, önceleri bu işi gece yaptığını ancak şimdi

gündüz de astığını belirtiyor. Evdeki işleri ve çocuk bakımını eşiyle birlikte yapıyor.

Ayrımcılığın çok yaşandığını kurullarda kendisine söz verilmediğini, oturma düzeninde bile

ayrımcılığa maruz kaldığını belirtiyor. Fikirlerine önem verilmiyor. Unvan konusunda

ayrımcılık yapılıyor. Genel olarak kariyer gelişimde kadın-erkek eşitliği bağlamında kendi

kurumlarında bir ayrımcılık olmadığını düşünüyor.

AÜ- 11 Erkek D

Görüşme Tarihi: Kasım 2012

Görüşme Süresi: 26 dak. 48 sn.

Görüşmeci: Bedriye Poyraz

KARİYER SÜRECİ

Üniversite son sınıfta bu işi yapmaya karar vermiş. Akademisyen olmak için yabancı dil

öğrenmiş. Gelirinin düşük olduğunu bilerek bu işi seçmiş. Çünkü üniversiteyi farklı bir ortam,

kariyer ve araştırma yapma olanağı sağlayan bir yer olarak düşünmüş.

103

Kariyerinde çok kesintiler olmuş. Yaklaşık 7 sene kaybı varmış. Başka bir üniversiteden

doktora yapmak için gelmiş. Önceki üniversitede doktora yapmaya göndermemişler.

Bununla başa çıkmak için hiçbir şey yapmayıp beklemiş.

Henüz doktora aşamasında olduğu için projelerde çalışmayı önemsiyor. Üç projede çalışmış

ve çalışmaktan keyif almış.

Gelecek beş yıl için hedefi doktorasını bitirip akademik çalışmalara devam etmek.

MESLEKİ KONUM

Herhangi bir yöneticilik konumu yok. Çok sayıda derse giriyor ve bu derslerin uygulamaları ile

birlikte çok çalıştığını söylüyor.

Meslektaşlarından destek alıyor ama herhangi bir maddi destek almıyor.

Şimdiki konumun anlamı konusunda işin başında olduğunu ve yapılacak çok şey olduğuna

inanıyor. Sahada çalışmanın önemini ve gerekliliğinin altını çiziyor. Çalışma materyalinin

pahalılığından şikâyetçi.

KAYNAKLAR

Anabilim dalı imkânlarının maddi anlamda yetersiz olduğunu düşünüyor. BAP ve TÜBİTAK

projelerinin önemini ve gerekliliğinin altını çiziyor. Kaynak sıkıntısı ile başa çıkmaya çalışıyor.

Danışman hocanın rolünün çok önemli olduğunu düşünüyor. Bunun yanı sıra kişisel beceri

çok önemli olduğunu çünkü materyali planlamak beceriye bağlı. Maddi desteğin çok yetersiz

olduğunu birçok önemli konuda destek alamadıklarını örneğin nesli tükenmek üzere olan çok

özel bir köpek için bile TÜBİTAK’tan bir türlü destek alamamış.

Takım kurma konusunda herhangi bir sorun yaşamıyor.

YAYINLAR

Bitirdiği projelerden yayın yapabileceğini düşünüyor. İsim sırası konusunda bir sorun

yaşamadığını çünkü kim çok çalışmışsa hocanın onun ismini birinci isim olarak yazdığını

belirtiyor.

İŞ/YAŞAM DENGESİ

Evli ve iki çocuğu olduğunu eşinin de çalıştığını belirtiyor. İşleri eşi yapıyor kendisi de biraz

eşine yardımcı oluyormuş. Alışveriş gibi işleri yapıyor. Çocukların ödevlerini eşi yaptırıyor.

Kadınların bu işi için daha uygun olduklarını daha sabırlı olduklarını düşünüyor. Ailesine göre

işine daha çok önem veriyor.

Herhangi bir konuda ayrımcılık yaşamadığını daha önce maruz kaldığı şeyin de kişisel

olmadığını herkese yönelik bir tür kurum politikası gibi uygulandığını düşünüyor.

Genel olarak kadın-erkek eşitliği olduğunu düşünüyor. Kendisinin kadınlarla bir sıkıntısı

olmadığını ama Türkiye genelinde bilmediğini belirtiyor.

MÜKEMMELLİK ÖLÇÜTLERİ

Mükemmel bir bilim insanının araştırma konusunu çok iyi tespit etmesi gerektiğini düşünüyor.

Literatürü iyi taraması, gündemi takip etmesi ve Ülkenin içinde bulunduğu şartlara uygun

104

çalışmalar yapılması gerektiğine inanıyor. Ayrıcı akademisyenin fedakâr olması gerektiğini

de belirtiyor.

AÜ- 12 Erkek B

Görüşme Tarihi: Kasım 2012

Görüşme Süresi: 44 dak.

Görüşmeci: Bedriye Poyraz

KARİYER SÜRECİ

Hocaların etkisiyle fakülteyi bitirdikten sonra karar vermiş.

Kesinti ya da herhangi bir engelleme ile karşılaşmamış. Ancak doktora tezini

projelendiremediği için yani TÜBİTAk desteklemediği için, düğününde takılan altınları

bozdurup yapmış. Ama bütün kadrolarını şansı rast gittiği için çok kolay ve zamanında

alabilmiş.

Gelecek beş yıl için hedefi profesör olmak olduğu için kriterleri yerine getirmek istiyor.

MESLEKİ KONUM

Yöneticilik yapmıyor ama görev aldığı komisyonlar var. Ayrıca BAP projesi yürütüyor. Bu

nedenle de iş yükü çok fazla haftada 20 saat ders yapıyor. İş yükü çok fazla. Vakıf

üniversitesinde de ders vermeye gidiyor.

Kurumdan/ arkadaşlarından oldukça memnun, her ikisinden de destek aldığını söylüyor.

Anabilim Dalı Başkanı da çok destek oluyormuş.

Konumunun kendisi için çok büyük anlamı olduğunu belirtiyor. Ankara’da kalmak ve

akademisyen olmak istiyormuş ve bunu gerçekleştirebildiği için hayatından çok memnun.

KAYNAKLAR

Koşullar giderek düzelse de para ve teknik donanımın yeterli olmadığını düşünüyor.

En çok maddi sorun yaşıyor ve bunun eksikliğini hissediyor. Toplumda büyük beklentilerin

olduğunu ailesinin bile aldığı maaşa inanmadığından şikâyetçi. Maaşını insanlara

söylemekten utanıyor.

YAYINLAR

İyi bir ekip kurduklarını ve birlikte iyi çalıştıklarını ve birlikte iyi işler yaptıklarını anlatıyor.

Ancak çalıştığı alanın özelliği nedeniyle yayın yapmakta zorlandıklarını dile getiriyor.

Kurumun yayın politikasından da oldukça memnun.

İŞ/YAŞAM DENGESİ

Eşi de çalıştığı için ve dört aylık bebeği olduğu için bazı zorluklar yaşadığını ama asıl eşinin

bütün yükü çektiğini belirtiyor. Sıkıntıları asıl eşine sorulması gerektiğini düşünüyor. Ama aile

büyüklerinin kendilerine çok destek olduğu bu nedenle de kendisine sorumluluk düşmediğine

inanıyor.

105

Ayrımcılık yaşamadığını kızının erkek olmasını istediğini kızların hayata 1-0 yenik başladığını

belirtiyor. Herhangi bir şey alırken niye alayım damada mı kalacak diye takıldığını söylüyor.

Genel olarak kadın ve erkeklerin eşit olmadığını kendi alanında kadınların çalışmasının çok

zor olduğunu belirtiyor. Bir kadının karın ağrısı, baş ağrısının bitmediğini aile içi

sorumluluğunun çok fazla olduğunu düşünüyor. Kadınların belli uygulamalara girememesini,

kadavralarla uğraşamamasını önemli bir dezavantaj olarak görüyor.

MÜKEMMELLİK ÖLÇÜTLERİ

Bir bilim insanın kültürlü olması, toplumdan haberdar olması, özgürce fikrini söylemesi ve

ulaşılabilir olması gerektiğine inanıyor. Bilim insanının kendisini odasına kapatmaması

gerektiğini belirtiyor.

AÜ-13 Erkek C

Görüşme Tarihi: Kasım 2012

Görüşme Süresi: 28 dak 22 sn.

Görüşmeci: Bedriye Poyraz

KARİYER SÜRECİ

Lisedeki öğretmenleri ve ailesi tarafından desteklenmiş ve böylece akademisyenliğe karar

vermiş.

Sağlık sorunları nedeniyle kesinti yaşamış ayrıca bir süre özel sektörde çalışmış. Bilim dilinin

yabancı olması da kendisini zorlayan bir neden olarak görünüyor.

Başarıyı, kendisi için bir işi yaptıktan sonra eve sevinçle gidebilmek olarak tanımlıyor. Ayrıca

ders vermeyi önemsiyor. Birçok ulusal ve uluslararası projede çalışmış olmayı önemsiyor.

Bir akademik duruşu ve öğrencilerin tepkilerini önemsiyor.

Gelecek beş yılda yurtdışına gidip orada çalışma yapmak istiyor

MESLEKİ KONUM

Dokuz yıl boyunca yöneticilik ve 40 tane komisyon üyeliği yapmış. Takımla birlikte iyi

çalıştığını ve iyi bir ekip üyesi olduğuna inanıyor. Derslere sevinçle gittiğini söylüyor.

Kurumun kendisini her zaman desteklediğini belirtiyor. Araştırma yapmayı, ders vermeyi ve

proje yapmayı çok seviyor.

KAYNAKLAR

Kongrelere katılımın daha fazla desteklenmesi gerektiğini düşünüyor.

YAYINLAR

Hocalarının kendisini desteklediğini ve yaptığı ilk yayında 1.isim olarak yazdıklarını, şimdi de

kendisinin aynı şeyi yaptığını yani asistanlarını birinci isim olarak yazdığını belirtiyor.

Kurumun yayın politikasından çok memnun değil. Daha fazla yayın yapmayı sağlayacak

koşulların olması gerektiğini ve kurumun isminin yayınlarda anılması gerektiğini belirtiyor.

106

İŞ/YAŞAM DENGESİ

Aile yaşantısına önem verdiğini ancak son yıllarda işten yana ailesini ihmal ettiğini

düşünüyor. Bir akademisyenin mutlu olabilmesi için mutlu aile yapısına sahip olması

gerektiğini düşünüyor. Ev içi yükümlüklerin sorumluluğunun eşinde olduğunu ama kendisinin

de alışveriş yaparak destek olduğunu belirtiyor. Ayrıca eve iş götürmemeye çalışıyor.

Herhangi bir ayrımcılık yaşamadığını ancak çalışma alanlarına bağlı olarak bazı

ayrımcılıklara maruz kaldığını belirtiyor. Kariyer gelişiminde kadın ve erkeklerin eşit fırsatlara

sahip olduğunu düşünüyor. Ancak Türkiye’de ataerkil bir yapının var olduğunu, kadınların da

bu eşitsiz durumdan sorumlu olduğunu düşünüyor.

MÜKEMMELLİK ÖLÇÜTLERİ

Mükemmel bilim adamı diye bir şeyin olmadığını düşünüyor. Ama toplumu çok iyi tanımak

gerektiğini kibirli olmamak gerektiğini ve okuryazar olması gerektiğine inanıyor.

AÜ- 14 Kadın C

Görüşme Tarihi: Kasım 2012

Görüşme Süresi:28 dak. 30 sn.

Görüşmeci: Bedriye Poyraz

KARİYER GELİŞİMİ

Yüksek lisans tez danışmanı bu meslek için motive etmiş. Daha önceden bir kamu

kurumunda çalışıyormuş, daha sonra akademiye geçmiş.

Akademisyenliğe öğretim görevlisi olarak başladığını ve herhangi bir kesinti/ engel

yaşamadığını belirtti. Hocaların genel yoğunluğundan dolayı çok sık bir araya gelememe

sıkıntısı yaşamış. Dolayısıyla bu durum bir miktar gecikmeye sebep olmuş. Sistemli ve

düzenli çalışarak bunlarla baş etmeye çalışmıştır.

Mesleki başarılar konusunda sevdiği alan ve konuda çalışıyor olmayı büyük bir şans olarak

görüyor. TÜBİTAK’tan aldığı burs ile farklı alanda da uzmanlaşmış. Türkiye’de başka bir burs

daha kazanmış ve yurt dışında öğrendiklerini Türkiye için uyarlamış.

Gelecek beş yıl için özellikle doçentlik sınavında sıkıntılı bir süreç yaşamış ve haksızlığa

uğradığını düşünüyor. Bu nedenle alanında daha derinlemesine çalışmak istiyor.

MESLEKİ KONUM

İki yıldır devam eden bir TÜBİTAK ve Avrupa Birliği projeleri var. İş yükünün çok yoğun

olduğunu belirtti. (dersler, danışmanlıklar, projeler gibi).

Şuan için pişman olmadığını en azından konu anlamında sevdiği bir alanda çalıştığı için keyif

aldığını düşünüyor.

107

KAYNAKLAR

Kaynaklara erişim konusunda; bütçe elverdiğince kongrelere giderken desteklendiğini ama

araştırmalarında kurumundan destek alamadığını düşünüyor.

En çok eksikliği hissedilen şey sorulduğunda bir anısını paylaştı ve yönetimin çalışmaları

konusunda onu anlamadığını ve desteklemediğini belirtti.

Takım/işbirliği olanakları konusunda yeterli olmamakla birlikte kısmen böyle bir olanaktan

yararlanıyor.

YAYINLAR

Türkiye’de makaleler indekste bir kaç dergide taranması ve sıkıntılı süreçler olmasından

özellikle muzdarip olduğunu belirtti. Özellikle geri dönüşün çok uzun sürede olmasından

şikayet etti. Yönlendirecek ve besleyecek geri dönüşlerin olmadığını düşünüyor. Bunun

aksine yurtdışına gönderildiğinde verilen düzeltmelerin geliştirici olduğunu, Türkiye’dekilerin

etik olmadığına inanmaktadır.

Kurumun yayın politikaları konusunda kriterlerden memnun olduğunu ve adil olduğunu

düşünmektedir.

İŞ/YAŞAM DENGESİ

Evli değil ve dolayısıyla rahat olduğunu düşünüyor. Kendini işine bağımlı hissetmediğini ve

farklı bir yaşantısının olduğunu belirtti. Evli olsaydı bu işin daha zorlaşacağını düşünüyor.

önceki anlattıkları dışında bir ayrımcılık yaşamadığını belirtmiştir. Kurumsal politikalar

nedeniyle kadrolar anlamında bir ayrımcılığın olabildiğini düşünüyor.

Genel olarak kadın-erkek eşitliğinin olduğunu düşünmemektedir. Bazı pozisyonlarda

erkeklerin daha avantajlı olabildiğini, kendisi yaşamasa da genelde toplumda olduğunu

düşünüyor.

MÜKEMMELLİK ÖLÇÜTLERİ

Katılımcıya göre mükemmellik hayalî olabilir. Ama genel olarak kendini geliştiren, son

gelişmeleri takip eden, yurt dışını deneyimleyen bir bilim insanı olmalı. Güzel araştırmalar

yapmak, ders içeriğini yenileyebilmek gerekir.

AÜ- 15 Kadın B

Görüşme Tarihi: Kasım 2012

Görüşme Süresi: 25 dak. 05 sn.

Görüşmeci: Bedriye Poyraz

KARİYER GELİŞİMİ

Bu meslek için üniversite hocası teşvik etmiştir.

Doktora bitene kadar zorlukla karşılaşmadığını ama daha sonra iki yıl bekleme

zorunluluğundan dolayı beklemiş. Bunun üzerine kürsüde olan sorundan dolayı dört yıl daha

beklemiş. Farklı rektörlük yönetimi ile bu konudaki politika değiştiği için yrd. doç olduktan

108

sonra kadrosunun geri alındığını ve dolayısıyla idarecilerin akademik personel üzerindeki

baskısının kurbanı olduğunu belirtmiştir. Bununla baş etmek için hukuki yollara

başvurmuştur.

Hocalık ve üretim olarak akademinin iki yönü olduğunu, Üretim açısından kendini başarılı

bulduğunu düşünmektedir. Çıkardığı makalelerin, eserlerin belli standardın üstünde olduğunu

düşünmektedir. Kendini geliştiren bir hoca olduğunu belirtmiştir.

Gelecek beş yılda yaklaşmak üzere olan profesörlük kadrosu var. Aynı zamanda istikrarlı bir

şekilde yayına devam etmek istiyor.

MESLEKİ KONUM

Altı yıl bölüm başkan yardımcılığı yapmıştır. İş yükü olarak yüksek lisans ve doktora

programlarında dersi olduğunu ve daha sonra lisans derslerinin de ekleneceğini belirtiyor.

Desteklerin pek olmadığını ve özellikle kurumundan almadığını vurgulamıştır. Bir şey yazdığı

zaman okuyup, değerlendirme ve paylaşım içinde olunduğunu, bunun ötesinde birlikte proje,

yayın yapma olanağına sahip olmadığını söylüyor.

Konumunun epeyce bürokratik sıkıntı çekerek zorlukla geldiği için önemli olduğunu ve iş

güvencesi açısından da doçent kadrosu almanın önemli olduğunu düşünüyor. Aynı zamanda

öğrencilerle ilişkinin de manevi tatminin altını çiziyor.

KAYNAKLAR

Kaynaklara ulaşmak anlamında yeterli imkanlara sahip olduğunu ancak bunun akademik

çalışma için yeterli olmadığını düşünmektedir. Başka kişi ve kurumlarla bağlantı ve yurt

dışına çıkabilme gibi maddi imkânlar konusunda yetersizlik olduğunu ve kişisel çabayla

yapabilmektedir.

Ekonomik koşulların kötü olmasından çok olumsuz etkileniyor.

Takım kurma/ işbirliği olanakları olmadığını bunun biraz da kendilerinde böyle bir alışkanlık

olmamasından kaynaklandığını düşünüyor.

YAYINLAR

Bölüm olarak tek yazarlık olunca sorun yaşamadıklarını, alanın özelliğinden dolayı

yayınlanma konusunda da sıkıntı olmadığını belirtiyor. Ayrıca Türkçe literatürün zayıf

olduğunu da düşünüyor.

Kurumun yayın uygulamalarının bir yönlendirme, teşvikten çok cezalandırma olduğunu

düşünüyor. Yayın yapma yükünün akademisyene yıkıldığını düşünüyor. Profesör olunca

insanların yazmayı bırakmasının motivasyon sorunu olduğunu, teşvik, desteğin olmamasının

ve denetim eksikliğinden kaynaklandığına inanıyor.

İŞ/YAŞAM DENGESİ

İş /yaşam dengesini sağlayamamaktan şikayetçi olduğunu belirtti. Çocuğunun olmamasını bir

anlamda şans olarak görüyor. İşin büyük bir kısmını eve bıraktığını, eşinin de anlayışlı

109

olduğunu belirtti. 15 günde bir yardımcı almakla birlikte büyük sorumluluğun kendisinde

olduğunu ve uzun süreli seyahat olursa düşünmek zorunda kaldığını belirtiyor.

Herhangi bir ayrımcılık yaşamadığını söyledi. Türkiye’de kariyer gelişiminde kadın erkek

eşitliği olmadığını düşünüyor. Karar verici pozisyonda erkeklerin olduğunu, kadınların ise o

pozisyona çok büyük çabayla gelebildiğini düşünüyor. Kendisiyle aynı konumda olan

erkeklerden 10 kat fazla çaba harcadığını vurguluyor.

MÜKEMMELLİK ÖLÇÜTLERİ

Bu ölçütlerin alanlara göre farklılık gösterdiğini düşünüyor. Kendi alanında “iyi bir bilim insanı”

çok istikrarlı ve düzenli çalışmalı, bilgiyi sağlamlaştırmalı. Daha sonra yeni konuları zihin

açıcı bir şekilde tartışabilmeli. İyi bir bilim insanı olmak için iyi bir eğitimci olmak

gerekmediğini düşünüyor. Alandaki bilgi ne kadar genişse o işin de iyi yapılabileceğini

düşünüyor.

AÜ- 16 Kadın B

Görüşme Tarihi: Kasım 2012

Görüşme Süresi: 24 dak. 25 sn.

Görüşmeci: Bedriye Poyraz

KARİYER GELİŞİMİ

Lisansı bitirdikten sonra alanda çalışmış. Bu sırada yaşadığı zorluklar, tükenmişlik hissi ve

kendini geliştirme isteği onu araştırma görevlisi olmaya yöneltmiş.

Doktora dönemi bitince iki yıl bekleme süresine denk geldiğini ve üç yıl beklediğini belirtti.

Sonra doçentlikte yabancı dilde yayın konusunun kendisini uğraştırdığını söyledi.

İyi bir akademisyen olduğunu düşünüyor. İyi bir akademisyen okuyan, güncel değişmeleri

inceleyen, iyi ders verendir. Bunları kendisinin yaptığına inanıyor.

Gelecek beş yılda profesör olmayı hedeflemektedir. Diğer hedefleri ise yayın yapmak,

yabancı yayın sayısını arttırmak, orijinal kitap yazmak olarak sıralıyor.

MESLEKİ KONUM

Herhangi bir yönetici konumu yok. 20 saat dersi, yeni başladığı bir araştırma ve hazırlık

aşamasında bir projesi bulunmaktadır.

Kurumdan maddi anlamda hiçbir destek almadığını belirtmektedir. Ancak projeye

dönüştürülürse bir destek olabildiğini, her şeyi kendisinin yaptığını belirtiyor. Ayrıca manevi

anlamda da bir destek almadığını düşünüyor.

Sevdiği işi yapması, gençlere bilgilerini aktarması ve yeni bir şeyler öğrenmenin altını çiziyor.

KAYNAKLAR

E-kütüphanenin iyi bir kaynak olduğunu belirtiyor ve etkin bir şekilde kullanıyor. Bunun

dışında proje almayınca, maddi zorluk yaşadığını projenin koşullarının da zor olduğunu

vurguluyor.

110

İşi kolaylaştıracak araç ve gereçlerin çok sınırlı (fotokopi, yazıcı) olması. Ayrıca kitapların da

sınırlı olmasından şikâyet ediyor.

Sadece gençlere yönelik işbirliği yapıldığını düşünüyor. Ama meslektaşlarla pek

yapılamadığını belirtiyor.

YAYINLAR

Yayına önem verilmesi gerektiğini düşünüyor ve maddi-manevi desteklenmesi gerektiğini

belirtiyor. Ders sayının azaltılıp yayına fırsat verilmesi gerektiğini vurguluyor.

İŞ/YAŞAM DENGESİ

Eşiyle ev işi yapamadıkları için uzun yıllardır ücretli yardım aldıklarını belirtti. Ayrıca kararları

hiçbir zaman tek başına vermediğini, sıkıntıları tek başıma yüklenmediğini de ekledi. Seyahat

gerektiğinde eşinin çocuklar konusunda yardımcı olduğunu söyledi.

Belirgin bir ayrımcılık yaşamadığını düşünüyor. Buna rağmen “belli gruplara, kişilere

yakınsanız daha kolay belli yerlere geliyorsunuz” diyerek bu konudaki görüşlerini paylaştı.

Genel olarak kariyer gelişiminde kadın ve erkeklerin eşit fırsatlara sahip olmadığını

düşünüyor. Birçok kadın bu işe girmekten bile vazgeçebiliyor. Evlilik ve ailenin engel

olabildiğini, ev içi sorumluluklar, çocuk yetiştirmenin kadınların kariyer gelişimini

engelleyebildiğini düşünüyor. Kendisinin engellenmediğini ama belki kendisinin de

hissetmediği şeyler olabileceğini belirtti.

MÜKEMMELLİK ÖLÇÜTLERİ

Bu ölçütlerin alana göre değişeceğini savundu. Bir bilim insanı sadece kendi alanıyla değil,

her alanda okumalı, yenilikleri izleyebilmeli, toplumda olan bitene duyarlı olabilmeli, toplumun

ihtiyaçlarına göre çalışmalar yapabilmeli. Bu anlamda bulunduğun topluma üretimle katkıda

bulunabilmeyi önemsiyor.

111

Ek 4: Görüşme Soruları

Konu 1:Kariyer gelişimi

Lütfen bu güne kadarki kariyer sürecinizi tanımlayınız

Alt başlıklar:

• Bilim insanı olma motivasyonunuz nereden geliyor ve sizi kim(ler) etkiledi

• Kariyerinizde ne tür kesintiler, engeller oldu ve üstesinden gelmek için ne tür stratejiler

uyguladınız?

• Mesleki başarılarınızdan söz eder misiniz?

• Gelecek 5 yıl için hedefleriniz nelerdir?

Konu 2: Konum

Üniversitede ki konumunuz, şu anki pozisyonunuz nedir?

Alt başlıklar:

• Akademisyen, yönetici, takım lideri, vb. konumlardaki sorumluluklarınız nelerdir

• İş yükünüz nedir?

• Ne tür destekler alıyorsunuz ( Kurumdan, çalışma arkadaşlarınızdan?)

• Şu andaki konumunuzun sizin için anlamı nedir?

Konu 3: Kaynaklara erişim

Çalışmalarınız/araştırmalarınız için yeterli kaynaklara sahip olduğunuzu düşünüyor

musunuz?

Alt başlıklar:

• Para, araç-gereç, yer, zaman, eğitim, sağlık, vb.

• En çok neyin eksikliğini hissediyorsunuz?

• Takım kurma ve işbirliği olanaklarınız var mı?

Konu 4: Yayınlar

Bize yayınlarınız konusunda ne söylemek isterdiniz?

Alt başlıklar:

• Başarılarınız

• Karşılaştığınız engeller

• Yazarlık: 1., 2. ve 3. isim olarak

• Kurumunuzun yayın yapma konusundaki genel uygulamalarından söz eder misiniz?

Konu 5:İş ve yaşam dengesi

İşle özel yaşamınızı nasıl dengelediğinizi anlatır mısınız?

Alt başlıklar:

• Aile-çocuklar, eş, bağımlılar konusundaki sorumluluklarınız?

• Ev –içi yükümlülükleriniz ve bunlarla ilgili çözümleriniz (iş bölümü, yardımcı,vb.) nelerdir?

112

• İş ve aile sorumluluklarını nasıl birleştiriyorsunuz? (seyahat, hareketlilik,vb.)

Konu 6: Kritik alanlar

İşinizde her hangi bir nedenle ayrımcılık yaşadınız mı?

Alt başlıklar:

• Toplumsal cinsiyet nedeniyle

• Yaş, etnik köken, cinsel tercih,vb. nedenlerle

• Kurumsal politika ve uygulamalar nedeniyle

• Kariyer gelişiminde kadınların ve erkeklerin eşit fırsatlara sahip olduklarını düşünüyor

musunuz?

Konu 7: Mükemmellik ölçütleri

• Sizce mükemmel bir bilim insanı olabilmek için gereken ölçütler nelerdir?