bİlİmsel taksan tipi diterpenoitlerin elde edilmesinde ve...

17
FABAD J. Pharm. Sci., 25, 121-137, 2000 TARAMALAR/ SCIENTIFIC REWIEVS Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve Analizlerinde Yöntemler Nurgün ERDEMOGLU*", Bilge Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve Analizlerinde Yöntemler Özet: Önemli bir antikanser ilaç olan taksan diterpenoit taksa!, ilk kez 1971 brevifolia Nutt. ka- izole Birçok kanser tiplerine bir klinik aktivite gösteren taksol, bir Bu sonucu, Taxus türlerinden birçok taksan tipi diterpenoit izole Bu türlerindeki taksan tipi diterpenoitlerin elde edilme ve analizlerinde Anahtar kelimeler : Taxus türleri, taksol, taksoitler, di- Received Revised Accepted terpenoitler, 16.11.1999 15.02.2000 15.02.2000 Taksa! (1), ilk defa T. brevifolia'dan elde edilen 1 , an- tikanser etkisinden bugün özellikle meme, ovaryum ve küçük hücreli olmayan kan- serinin tedavisinde taksan bir etki ile kan- ser kemoterapisinde önemli bir yere sahip ol- Taksolün antikanser etkisinin belirlenmesinden sonra Taxus türleri üzerinde de taksan tipi di- terpenoitlerin elde edilmesi ve aktivitelerinin be- lirlenmesi yönünde Bugüne kadar Taxus türlerinden 250'den fazla taksan tipi di- terpenoitin izole Taxus türlerinde bulunan taksan tipi diterpenoitler "Tak- soitler"2,4 veya (örn. taksol) azot ihtiva et- The Methods of Iso/ation and Analysis of the Taxane-Type Ditel]Jenoids Summary : The taxane class diterpenoid taxol is an im- portant anticancer drug first isolated from the bark of the Pacific Yew tree (Taxus brevifolia Nutt.) in 1971. lts broad spectrum anticancer activity in clinical trials has spurred a worldwide search. During these researches, type diterpenoids have been isolated /rom different Taxus species. in this paper, the of isolation and analysis of taxane-type diterpenoids /rom Taxus species have be en re- viewed. Keywords: Taxus sp., taxol, taxoids, diterpenoids, anti- tumor agents için "Taxus Alkaloitleri" 7 ,S ismiyle de bi- linmektedir. Taxus cinsinin ülkemizde tek türü olan T. baccata L.9 üzerinde ça- da bitkinin taksol benzeri taksan tipi diterpenoitleri ihtiva tespit Bu makalede Taxus türlerinde bulunan taksan tipi diterpenoitlerin elde edilmesinde ve analizlerinde yöntemler verilmektedir. KULLANILAN YÖNTEMLER Taxus türlerinin taksan tipi diterpenoitlerin elde edilmesinde genel yön- temlerden T. baccata'dan ya- azot ihtiva eden taksan tipi diterpenoitlerin elde edilmesi için son ça- asit-baz gö- rülmektedir. Verilen yöntemlerde taksan tipi di- * Gazi Üniversitesi, Fakültesi, Farmakognozi Anabilim 06330 Etiler, Ankara 0 Adresi 121

Upload: others

Post on 22-Feb-2020

15 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: BİLİMSEL Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve ...dergi.fabad.org.tr/pdf/volum25/Issue3/6.pdfHPLC ile analizinde kullanılan bazı sistemler daha önceki çalışmamızda

FABAD J. Pharm. Sci., 25, 121-137, 2000

BİLİMSEL TARAMALAR/ SCIENTIFIC REWIEVS

Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve Analizlerinde Kullanılan Yöntemler

Nurgün ERDEMOGLU*", Bilge ŞENER*

Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve Analizlerinde Kullanılan Yöntemler

Özet: Önemli bir antikanser ilaç olan taksan sınıfı diterpenoit taksa!, ilk kez 1971 yılında Taxııs brevifolia Nutt. 'nın ka­buklarından izole edilmiştir. Birçok kanser tiplerine karşı

geniş bir klinik aktivite gösteren taksol, dünyayı geniş bir araş­tırnıaya teşvik etmiştir. Bu araştırmalar sonucu, değişik Taxus türlerinden birçok taksan tipi diterpenoit izole edilmiştir. Bu çalışmada Taxııs türlerindeki taksan tipi diterpenoitlerin elde edilme ve analizlerinde kullanılan yönteınler verilnıiştir. Anahtar kelimeler : Taxus türleri, taksol, taksoitler, di-

Received Revised Accepted

GİRİŞ

terpenoitler, antitünıör bileşikler 16.11.1999 15.02.2000 15.02.2000

Taksa! (1), ilk defa T. brevifolia'dan elde edilen1, an­tikanser etkisinden dolayı bugün özellikle meme, ovaryum ve küçük hücreli olmayan akciğer kan­serinin tedavisinde kullanılan taksan yapısında

doğal bir bileşiktir2. Farklı etki mekanizması ile kan­ser kemoterapisinde önemli bir yere sahip ol­muştur3.

Taksolün antikanser etkisinin belirlenmesinden sonra diğer Taxus türleri üzerinde de taksan tipi di­terpenoitlerin elde edilmesi ve aktivitelerinin be­lirlenmesi yönünde çalışmalar yapılmışhr. Bugüne kadar Taxus türlerinden 250'den fazla taksan tipi di­terpenoitin izole edildiği bildirilmiştir4-6. Taxus türlerinde bulunan taksan tipi diterpenoitler "Tak­soitler"2,4 veya bazıları (örn. taksol) azot ihtiva et-

The Methods of Iso/ation and Analysis of the Taxane-Type Ditel]Jenoids

Summary : The taxane class diterpenoid taxol is an im­portant anticancer drug first isolated from the bark of the Pacific Yew tree (Taxus brevifolia Nutt.) in 1971. lts broad spectrum anticancer activity in clinical trials has spurred a worldwide search. During these researches, nıany ıaxane­type diterpenoids have been isolated /rom different Taxus species. in this paper, the metlıods of isolation and analysis of taxane-type diterpenoids /rom Taxus species have be en re­viewed. Keywords: Taxus sp., taxol, taxoids, diterpenoids, anti­

tumor agents

!iği için "Taxus Alkaloitleri"7,S ismiyle de bi­linmektedir. Taxus cinsinin ülkemizde yetişen tek türü olan T. baccata L.9 üzerinde yaphğımız ça­lışmalarda da bitkinin taksol yanında benzeri taksan tipi diterpenoitleri ihtiva ettiği tespit edilmiştir6,1D. Bu makalede Taxus türlerinde bulunan taksan tipi diterpenoitlerin elde edilmesinde ve analizlerinde kullanılan yöntemler verilmektedir.

KULLANILAN YÖNTEMLER

Taxus türlerinin değişik kısımlarından taksan tipi diterpenoitlerin elde edilmesinde genel yön­temlerden yararlanılmıştır5. T. baccata'dan ya­pısında azot ihtiva eden taksan tipi diterpenoitlerin elde edilmesi için son yıllarda yapılan bazı ça­lışmalarda asit-baz değişiminin kullanıldığı gö­rülmektedir. Verilen yöntemlerde taksan tipi di-

* Gazi Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Farmakognozi Anabilim Dalı, 06330 Etiler, Ankara 0 Yazışma Adresi

121

Page 2: BİLİMSEL Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve ...dergi.fabad.org.tr/pdf/volum25/Issue3/6.pdfHPLC ile analizinde kullanılan bazı sistemler daha önceki çalışmamızda

Erdemoglu, Şener

terpenoitler seyreltik % 0.5-2 HCl veya H 2S04 ile

sulu faza geçirilmektedir. Ardından nötral bi­

leşiklerin uzaklaşhrılması amacıyla bir organik çö­

zücüyle yapılan yıkama işleminden soma, alkali or­

tamda organik çözücülerle yapılan tükehneler

sonucu ham taksan tipi diterpenoit karışımı elde

edilmektedir. Bu ham ekstre kolon kromatografisi

veya preparatif Yüksek Performanslı Sıvı Kro­

matografisi (High Performance Liquid Chro­

matography-HPLC) teknikleri kullanılarak bi­

leşiklerine ayrılmaktadırll·B

Taksan tipi diterpenoitlerin elde edilmesi için etanol

veya metanol, bazan da diklorometan-metanol ka­

rışımı kullanılmakta, birinci tükehneyi takiben ge­

nellikle diklorometan ve su arasında, taksan tipinde

olmayan bileşiklerin uzaklaştırılması amacıyla ikinci

bir tüketme işlemi uygulanmaktadır. Bazı ça­

lışmalarda yaprak ve kabukta bulunan mumlar ve

lipitleri uzaklaştırmak için petrol eteri veya hek­

zanla bir ön temizleme işlemi yapılmıştrr14-21. Tak­

san tipi diterpenoitlerin elde edilmesinde kullanılan

çözücüler Tablo l'de verilmiştir.

Tablo 1. Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde Kullanılan Çözücüler

1. Tükehne 2. Tüketme Tür Bitki kısmı

Metanol

Metanol

Metanol

Metanol

Metanol

Metanol

Metanol

Metanol

Metanol

Metanol

Metanol

Metanol

Metanol

Metanol

Metanol

Metana!

Metanol

Metanol

Metanol

Metana!:

Diklorometan

Metanol:

Diklorometan

Etanol

Etanol

Etanol

Etanol

Etanol

Etanol

Etanol

Eter

122

Diklarometan:Su

Diklorometan:Su

Diklorometan:Su

Diklorometan:Su

Diklorometan:Su

Diklarometan:Su

Diklorometan:Su

Diklorometan:Su

Diklorometan:Su

Kloroform: Su

Kloroform:Su

Klaroform:Su

Kloroform:Su

Klaroforın:Su

Kloroform: Su

Toluen:Su

Hekzan

Diklorometan:Su

Petrol eteri

Klaroform:Su

Kloroform:Su

Diklorometan:Su

Diklorometan:Su

Taxussp.

Taxus sp.

Taxussp.

T. brevifolia

T. cuspidata

T. brevifolia

T. wallichiana

T. baccata

T. brevifolia

T. brevifolia

T. brevifolia

T. baccata

T. wallichiana

T. cuspidata

T. wallichiana

T. cuspidata

T. media

T. cuspidata

T. brevifolia

T. cuspidata

T. baccata

T. cuspi da ta

T. baccata

T. baccata

T. cuspidata

T. chinensis

T. baccata

T. chinensis

T. yunnanensis

Kabuk

Yaprak

Kabuk, yaprak

Kabuk

Kabuk, yaprak

Kabuk

Yaprak

Yaprak

Kabuk, yaprak

Kabuk

Yaprak

Kabuk

Kabuk

Gövde, tohum

Kök

Gövde

Yaprak, dal

Kabuk, yaprak

Kabuk

Yaprak, dal

Yaprak

Dal

Yaprak

Odun, kabuk

Gövde, yaprak

Kabuk

Kabuk, yaprak

Yaprak

Kök

Kaynak

22

23

24

1,25,26

27

28,29

30

31

32

33,34

35

36

37

38

39

40-42

43

44

45

21

46,47

48

49

6

50

51

52

53,54

55

Page 3: BİLİMSEL Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve ...dergi.fabad.org.tr/pdf/volum25/Issue3/6.pdfHPLC ile analizinde kullanılan bazı sistemler daha önceki çalışmamızda

FABAD J. Pharm. Sci., 25, 121-137, 2000

Taxus türlerinden taksolün elde edilmesi sırasında, yapı olarak kendisine çok benzeyen se­falomannin'den (2) ayırımı oldukça güçtür (taksa! ve sefalomannin'in yapısındaki tek farklılık 3'-N­açil grubundadır; taksa) benzoil grubu taşırken, se­falomannin'de tigloil grubu bulunmaktadır). Bu amaçla ilk yıllarda, silika jel kolon üzerinde di­klorometan/ n-butanol çözücü sistemi ile daha az duyarlıkta gerçekleşen bir ayırım, ya da HPLC me­todu kullanılmıştır26,28. Daha sonra KINGSTON ve arkadaşları sefalomannin'in yan zincirinde ger­çekleştirdikleri selektif kimyasal değişikliklerle se­falomannin diol'lerini elde etmişler ve bu türevleri de flash kromatografi ile taksolden ayırmayı ba­şarmışlardır56. Bu amaçla son yıllarda Yüksek Hızlı Karşı Akım Kromatografisi (High-Speed Counter Current Chromatography-HSCCC)57 ve Karşı Akım Kromatografisi (Counter Current Chromatography­ccqss kullanılınıştır. Yine iki farklı araştırıcı

grubu, kimyasal reaksiyonlarla hazırladıkları se­falomannin türevlerini taksolden ayırmayı ba­şarmışlardır59·60.

o Rl'lH

o

(r{o·

00 ô

""" #

f""'irco-1 R=v

o

2 R=

V ANDANA ve arkadaşları T brevifolia ka­buklarından taksolün ayırımı için Süperkritik Sıvı Ekstraksiyonu (Supercritical Fluid Extraction-SFE) yöntemini uygulamışlardır. Ekstraksiyonda sü­perkritik çözücü olarak azot oksit ve yardımcı çö­zücü olarak etanol kullanılmıştır. Azot oksit orta kritik sıcaklığa (T ,=36.5°C) sahip olduğu için, tak­solün ısıyla parçalanmasını en aza indirmesi ve ay­rıca polar bir çözücü olarak etanolün son yıllarda taksolün sıvı ekstraksiyonunda çok kullanılınası, bu çalışmada azot oksit+etanol karışımının tercih edil-

mesine neden olmuştur. Elde edilen süperkritik eks­trede laksal miktarı ters faz kolon üzerinde gradient

elüsyonun uygulandığı bir HPLC sisteminde tayin edilıniştir61.

Bu yöntemlerle elde edilen ekstrelerdeki taksan tipi diterpenoitlerin birbirinden ayrılması için ço­

ğunlukla silika jel'in adsorban olarak kullanıldığı kolon kromatografisinden veya ters faz preparatif HPLC sistemlerinden yararlanılmaktadır. Birkaç ça­lışmada bu amaçla Flash Kromatografisi62-64 ve

Düşük Basınçlı Sıvı Kromatografisi (Low-Pressure Liquid Chromatography-LPLC)'nden63 de fay­

dalanıldığı görülınektedir. Elde edilen bileşiklerin saflaştırılınasmda preparatif İnce tabaka kro­

matografisi (İTK) veya kristalizasyondan ya­rarlanılmaktadır. Taksan tipi diterpenoitler me­tanol6,45,65-67, etanol68,69, dietileter66, aseton­

dietileter7D, kloroform6 ya da n-hekzan-aseton6,1S,71

karışımlarından kristallendirme sonucu saf­

laştırılınıştır.

Kolon Kromatografisi

Kolon kromatografisinde adsorban olarak genellikle silika jel kullanılınaktadır. Kullanılan çözücü sis­

temleri Tablo 2'de verilıniştir.

İnce Tabaka Kromatografisi

Taksan tipi diterpenoitlerin teşhisinde kullanılan

bazı İTK adsorbanları ve çözücü sistemleri Tablo 3'de

verilmiştir.

Taksan tipi diterpenoitlerin ayırımında çift boyutlu

İTK tekniği de kullanılmıştır. Taksan tipi di­terpenoitlerin nitril, difenil ve amino bağlı plaklarda ayırımı ve teşhisleri gerçekleştirilıniştirlOS.

Developmandan soma taksan tipi diterpenoitlere ait lekeler UV254 nm'de incelenmekte ve ardından çe­

şitli reaktiflerle renklendirilmektedir. Bu amaçla ge­nellikle seyreltik H2SO 4'in (% 3 veya % 10) me­tanoldeki çözeltilerilS,37,46,63,66,101,105, % 40 sülfürik

asit içinde % 1 potasyum kroma! çözeltisi106 veya anisaldehit çözeltisi [% 76 metana!, % 19 o-fosforik

123

Page 4: BİLİMSEL Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve ...dergi.fabad.org.tr/pdf/volum25/Issue3/6.pdfHPLC ile analizinde kullanılan bazı sistemler daha önceki çalışmamızda

Erdeınoğlu,Şener

Tablo 2. Kolon Kromatografisinde Kullanılan Çözücü Sistemleri

Adsorban Çözücü Sistemi Silika jel Kloroform, Metana!

Nötr Alumina

Kloroform, Aseton Kloroform, Etilasetat Kloroform, Asetonitril Kloroform, Etanol Diklorometan, Etilasetat Diklorometan, Metana! Hekzan, Etilasetat Hekzan, Aseton

Hekzan, n-Butanol Aseton, Diklorometan Petrol eteri, Diklorometan Petrol eteri, Aseton Petrol eteri, Kloroform Toluen, Aseton Toluen, Etilasetat, Metanol Hekzan, Etilasetat, Metanol Kloroform, n-Hekzan, Metana! Aseton, Metanol, Su Diklorometan, Metanol Etilasetat, Siklohekzan

Tablo 3. İnce Tabaka Kromatografisinde Kullanılan Çözücü Sistemleri

Adsorban Çözücü Sistemi

Silika jel Hekzan: Aseton (1 : 1) Hekzan : Aseton (7 : 3) Hekzan: Etilasetat (1 : 1) Hekzan : Etilasetat (3 : 7) Hekzan: Etilasetat (1 : 9) Kloroform : Metana! (95 : 5) Kloroform: Metana! (9 : 1), (8 : 2), (7: 3) Kloroform: Metana! (10: 1) Kloroform: Etanol (9: 1) Diklorometan : Metanol (95 : 5) Diklorometan : Metanol (10 : 1)

Kaynak 6,15,17-19 ,33-35,37,39,42, 48 ,50 ,54,68 ,71-84 38-41,55,85-89 33,73,75,90 87 13,91 62 14,20 ,65 ,92-96 12,18,33-35,56,71,72,87,94,97,98 6,14,16,23 ,34,35 ,38 ,40,41,62,64, 73. '7,99,100 14 14,20,34,81,101 51,102 53,54,76,92 15 103 42,104 78,104 86 45 36 67

Kaynak

105 6

105 25,81

81 6,68

6

106 90

105,107 66,101

Metana! : Aseton: Diklorometan (1 : 4: 15) 66,101

asit (% 85), % 5 p-anisaldehit (% 98)]6•108 kul- vanilin'in etanol içerisindeki çözeltileri püs-lanılmaktadır. Çözeltilerin plak üzerine püs- kürtüldükten sonra 105°C'de 10 dakika ısıhlmasıyla kürtüldükten soma plağın ll0°C'de 5 dakika ısı- 10-deasetilbakkatin III'ün gri renk aldığı bil-

hlmasıyla taksan tipi diterpenoitler, seyreltik dirilrniştir1D7 . asitlerle yeşilimsi-mavi6•66JOl,lOS anisaldehit çö­zeltisi ile taksol grimsi-kahverengi6,108, diğer t<l,k­

sanlar ise yeşilden maviye ve kırmızıya kadar de­ğişen renkler almaktadır6. Bir diğer çalışmada renklendirme için % 3 H2SO 4'in ve ardından % 1.5

124

Preparatif İnce Tabaka Kromatografisi

Adsorban olarak silika jel'in kullanıldığı çözücü sis­

temleri aşağıda belirtilıniştir.

Page 5: BİLİMSEL Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve ...dergi.fabad.org.tr/pdf/volum25/Issue3/6.pdfHPLC ile analizinde kullanılan bazı sistemler daha önceki çalışmamızda

FABADJ. Pharm. Sci., 25, 121-137, 2000

Tablo 4. Preparatif İnce Tabaka kromatografisinde Kullanılan Çözücü Sistemleri

Çözücü Sistemi

Hekzan : Etilasetat (8 : 92)

Hekzan: Etil asetat (3: 5)

Hekzan: Etilasetat (1 : 1)

Hekzan : Aseton (7 : 3)

Hekzan: 2-Propanol (1: 1)

Kloroform: Metanol (19 : 1)

Kloroform : Metanol (95 : 5)

Kloroform : Metana! (10 : 0.5)

Kloroform: Metanol (97: 3), (9 : 1), (8 : 2)

Kloroform: Etilasetat (8 : 1)

Kloroform : Aseton (95 : 5)

Diklorometan: izo·Propanol (24: 1)

Diklorometan: izo-Propanol (49: 1)

Diklorometan : Metanol (95 : 5)

Toluen: Aseton (80: 20)

Toluen: Aseton (3: 1)

n- Hekzan: Kloroform: Metanol (5 : 4: 1)

Diğer Yöntemler

Taksan tipi diterpenoitlerin bitkinin çeşitli kı­

sımlarında çok az miktarlarda bulunması nedeniyle

daha duyarlı metotlar gereklidir. Bu metotlar sadece

Taxus türlerinde değil, çeşitli Taxus hücre ve doku

kültürlerinde, biyolojik s1V1larda taksan tipi di­

terpenoitlerin tespiti amacıyla da kullanılınaktadır.

Taksan tipi diterpenoitlerin teşhis ve tayininde kul­

lanılınış olan ileri teknikler şunlardır:

Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografisi (High Per­

formance Liquid Chromatography-HPLC)

Çeşitli Taxus bitki ekstrelerinden, doku veya hücre

kültürlerinden ve biyolojik sıvılardan taksan tipi di­

terpenoitlerin ayırımı ve teşhisi için en çok kul­

lanılan metottur. Ayrıca taksolün ve me­

tabolitlerinin çeşitli biyolojik sıvılarda teşhisi113-115

ve ham taksolde taksol miktarının belirlenmesi116

amacıyla da çok kullanılmaktadır. Bu amaçla pek-

Kaynak

63

109

100

6

63

31,63

6,16,63

110

6

73

39

111

31

16,1 I'

18,37

82

86

çok sistem geliştirilmiştir. Genellikle fenil-, siyano­

veya oktadesil- bağlı kolonlarda metanol-asetonitril­

diklorometan-su çözücü karışımlarının gradient

veya izokratik elüsyorıla uygulandığı ters faz HPLC,

özellikle taksol, sefalomannin, bakkatin III ve 10-

deasetil türevinin ayırımında başarılı olmuştur. En

az bir aromatik veya sübstitüe olefinik kısmın bu­

lunduğu bileşiklerin teşhisi, UV absorbsiyorılarına

dayanarak genellikle 227 nm'de ger-

kl tiril . . 117 li li çe eş mıştır . Be ·r · aralıkta dalga boylarının

tarandığı fotodiyot düzeni dedektörü (Photodiode

Array detector-DAD) ile uygun dalga boyları bu­

lunarak hassas sonuçlar alınmıştır. Bazı analizlerde

diferansiyel refraktometrenin kullanıldığı da gö­

rülmektedir13,9o,9ı. Taksan tipi diterpenoitlerin

HPLC ile analizinde kullanılan bazı sistemler daha

önceki çalışmamızda bildirilmiştirııs. Taksan tipi

diterpenoitlerin analizi için son geliştirilen HPLC

sistemleri şunlardır:

Analitik HPLC

125

Page 6: BİLİMSEL Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve ...dergi.fabad.org.tr/pdf/volum25/Issue3/6.pdfHPLC ile analizinde kullanılan bazı sistemler daha önceki çalışmamızda

Erdenıoğlu,Şener

Tablo 5. Analitik Amaçlı Kullanılan HPLC Sistemleri

Materyal Kolon Çözücü Sistemi Eliisyon Kaynak

T. baccata ZorbaxODS Asetonitril: Su Gradient lll

(Cıs)

T. baccata Zorbax SB-CN Asetonitril: Metanol Gradient 119

(CNbaltlı)

T baccata Lichrosorb® RPıs Asetonitril :Metan ol: Su İzokratik 16

ev. Stricta (38 : 42 : 20)

T. x media Rainin 80-Dl5-C5 Asetonitril:Metanol:Su İz.okra tik 43

Microsorb(fenil bağlı) (12: 55: 33)

T brevifolia ve PFP HPLC kolon Asetonitril:Sn Gradient 116

ham taksa! (Pentaflorofenil bağlı)

T. cuspi da ta Spheri-5 RP18 Su:Asetonitril: İzokratik 44

(Cıs bağlı) Tetrahidrofuran (55:35: 10)

Taxus kültürleri Curosil G Etilen glikol Gradient 120

Monometil eter : Su : Asetonitril

Taxus sp. Curosil B Asetonitril: Su (2 : 3) İzokratik 121

% 0.05 formik asit

Taxus haccata Techsphere Asetonitril:Su:Metanol: İzokratik 122

var. fastigiata (Fenil kolon) Tetrahidrofuran (37:63:20:2.5)

T. brevifo/ia Rainin Dynamax Metanol:Asetonitril: İzokratik 123

(Fenil kolon) Amonyum ası;tat (20:32:48) (nH 4.4)

T brevifolia Lichrosorb RP-18 Metana!: Su (65 : 37) İzokratik 32

T brevifolia Lichrosorb RP-18 Metana!: Su Gradient 124

Taxus sp. c" Metanol: Su (68 : 32) İzokratik 22

T. cusoi da ta Hvnersil (Fenil baltlı) Asetonitril:Metanol:Su Gradient 21

Taxus <tı. Fenil bai>lı kolon Asetonitril:Metanol:Su Gradient 23

Taxus sp. Fenil bağlı kolon Metanol:Asetonitril: İzokratik 24

Amonyum asetat (20:32:48) lnH 4.4) .

Tx media Hicksii Taxsil ,, .. Asetonitril:Metanol:Su Gradient 125

T.x media Ni=

Taksa/ ve Fluofıx® Asetonitril:42mM İzokratik 126

türevleri (Poliflorür bağlı) Amonyum asetat (40: 60) (pH 5.0)

T. baccata BioRad Bio-Sil Asetonitril:Metanol: Gradient 127

cıs HL 90-10 %1 Formik asit

Taxus sn. Nucleosil Cı 8 Asetonitril:Su lnH 2.5) Gradient . 128

Taxus sp. Hvnersil C-18 Asetonitril: Su Gradient 129

T. baccata Shandon Hypercarb 1,4-Dioksan: Su İzokratik 130

(Poröz grafıtize (46:54)

karbon kolon)

T. baccata Zorbax SB-Cs Asetonitril:Metanol:Su Gradient 131

Taxus sp. Taxil(Pentaflorofenil), A)Alkol:Tetrahldrofuran: Gradient 132

Supelcosil (Difenil) Metil-t-butil eter (A,BveC

ve Curosil G (50: 30: 20) kanşınu)

B)Alkol: Su (6:94)

ClAsetonitril (%100) -

126

Page 7: BİLİMSEL Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve ...dergi.fabad.org.tr/pdf/volum25/Issue3/6.pdfHPLC ile analizinde kullanılan bazı sistemler daha önceki çalışmamızda

FABADJ. Pharm. Sci., 25, 121-137, 2000

T baccata l) Nova-Pak® Cıs 1 ve 2 için izokratik 133 2 J Symmetry™ Cıs Asetonitril:Su:

Tetrahidrofuran (23 : 77 : 0.05)

T brevifolia Taxsil™ve Asetonitril: 10 mM İzokratik 134 (Kallus kültürü) Taxsoı™ Sodyum asetat

(47.5: 52.5) Taxus sp. Sherisorb Cıs Asetonitril: Metanol:Su İzokratik 135 (Kallus kültürü) (25 : 35 : 45) T. cuspidata Curosil G Asetonitril: Su iz okra tik 136 (Hücre süspansiyon (52.5 : 47.5) kültürleri)

T. brevifolia Econosphere C -18 Su:Asetonitril: izokratik 137 (Kail us kültürü) Tetrahidrofuran

(58 : 33 : 9) T. baccata Tessek- Praha SGX- Asetonitril: Metanol:Su Gradient 138 (Kallus kültürü) Phenvl (Fenil bağlı) T. brevifo/ia TaxsolF 12.5 mM Sodyum asetat: İzokratik 139 (Kallus kültürü) Asetonitril (52.5 : 47.5) T cuspidata Curosil G Asetonitril:Su İzokratik 140 (Süspansiyon (45: 55) kültürü) T. baccata Taxsil™ ve Asetonitril: 10 mM izokratik 141 (Hücre süspansiyon Taxsol™ Sod)'umasetat (47.5:52.5) kültürü) T. wal/ichiana Supelcosil C-18 Asetonitril:Metanol:Su. İz okra tik 142 (Hücre süspansiyon (30 : 40 : 30) kültürü) T cuspidata Fenil bağlı kolon Asetonitril:Metanol:Su Gradient 143 (Kallus kültürü) Taxus sp. Dynamax phenyl Metanol : 50 mM asetat İz okra tik 144 (Kallus kültürü) tamponu : Asetonitril

(20: 41 : 39) (oH 4.4) T xmedia Curosil B 1 OmM Amonyum İzokratik 145 (İn vitro kültür) asetat : Asetonitril

(55 : 45) (pH 4.0) T. baccata Separon-SGX-RP/S Asetonitril : 20 mM Gradient 146 (Kallus kültürü) Fosforik asit Taxus sp. Curosil G lOmM Asetat Gradient 147 (İn vitro kültür) tamponu:Asetonitril

lnH 4.0)

Biyolojik sm Octyl kolon Asetonitril:Metanol:Su İzokratik 148 (İnsan plazması) (4:1:5) (oH5.0) Biyolojik SIVI APEX Asetonitril:Metanol: iz okra tik 149 (İnsan idrarı) octyl kolon 0.02 M Amonyum asetat

(4: 1 : 5) (pH 5.0) Biyolojik sıvı APEX Asetonitril:Metanol: İzokratik 115 (Fare idrar, feçes octyl kolon 0.2 M Amonyum asetat plazma ve doku) (4: l: 5) lnH5.0) Biyolojik sıvı APEX Asetonitril: Metana!: iz okra tik 114 (İnsan plazması) octyl kolon 0.02 M Amonyum asetat

(4: l : 5) (pH 5.0)

127

Page 8: BİLİMSEL Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve ...dergi.fabad.org.tr/pdf/volum25/Issue3/6.pdfHPLC ile analizinde kullanılan bazı sistemler daha önceki çalışmamızda

Erdemoğlu, Şener

Biyolojik sıvı Curosil G % 45 Asetonitril içinde İzokratik 113

(İnsan plazması) :l mMAmonyum asetat tamnonu lnH 5.0)

Biyolojik sıvı ODS kolon Asetonitril:2mM İzokratik 150

(İnsan plazması) fosforik asit (45: 55)

Biyolojik sıvı Spherosil C18 Metana!:% 0.3 İzokratik 151

(İnsan plazması) Ortofosforik asit (67.5: 32.5)

Biyolojik sıvı M Bondapak Cıs Asctonitril:Su İzokratik 152

(Fare nlazması) (70:30)

Biyolojik sıvı Inertsil ODS-80A Amonyak:Metanol: İzokratik 153

(İnsan plazması) Tetrahidrofuran:Su (0.1 :60:2.5:37.5)(PH 6.0)

Preparatif HPLC Tablo 6. Yarıpreparatif Amaçlı Kullanılan HPLC Sistemleri

Materyal Kolon Çözücü Sistemi Elüsyon Kaynak

T baccata Lichrosorb® RP-18 Asetonitril:Metanol: Su İzokratik 105

(45:20:40)

7'. baccata Lichrosorb® RP-18 Asetonitril:Mctanol:Su İzokratik 16

ev. Stricta (45:20:40)

T baccata Watrers Deltapack Asetonitril;Su (3 : 1) İzokratik 65

c., T brevifolia Rainin Dynamax- Hekzan:izo-Propanol İz okra tik 28

,--....,ano® (2 : 1)

T. canadensis ODS-2 MAG 9(C,,J Asetonitril:Su (31 : 69) İzokratik 62

7: x media Hicksii Rainin Dynamax Metan ol: Asetonitril: İzokratik 154

Phenyl 50 ml\.1 Amonyum asetat (20:34:46)

Taxussp. Prep Nova-Pak® Heptan:izo-Propanol: İzokratik 133

HR Silica Trietilamin 190: 10:0. 1)

Preparatil HPLC Tablo 7. Preparatif Amaçlı Kullanılan HPLC Sistemleri

Materyal Kolon Çözücü Sistemi Elüsyon Kaynak

T. brevifolia Nova-Pak (Cıs) Meta.nol: Su (60 : 40) İzokratik 35

T. brevifolia Rainin Dynamax Asetonitril: Metan ol: Su Gradient 29 (CN baifü)

Taxus sp. Fenil bağlı kolon Asetonitril:Metanol:Su İz okra tik 23 144 : 10 : 46)

T_ baccata W aters Micromr.ısil K1oroforın:Etanol( 19 : 1) İzokratik 91 T. wallichiana Delta Pack C-18 Asetonitril:Metanol:Su İzokratik 14

(3 : 2 : 5) T. \.i-'allichiana W aters Micronnrasil Klorofornı:Etanol<95 : 5) İzokratik 70 T. vunnanensis Cosmosil 10 Cııı Metatıol:Su (3 : 1) İzokratik 55 T. vunnanensis Cosmosil 10 C 18 Metanol:Su (65 : 35) İzokratik 88 T. x media Hicksii Spherisocb Asetonitril: Su Gradient 155 T. floridana (Cııı ba"1 ı)

T. baccata Waters Prep-pak Asetonitril: Su İzokratik 65 Bondan.:ılc C 1 s (25 : 75)

T canadensis ZorbaxSW- Taksane Heptan:Etanol (50 : 50) İzolcratik 156 Alkyl Phenyl Heptan:Etanol (96 : 4) PentaflouroPhenvl Hentan:Etanol (93 : 7)

T. brevifolia LiChrosorb RP-8 Metanol:Su 170 : 30) İzokratik 25 1'. baccata Tessek-Praha Asetonitril:Metanol:Su Grad.ient 138 (Hücre kültürü) SGX-Phenyl

128

Page 9: BİLİMSEL Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve ...dergi.fabad.org.tr/pdf/volum25/Issue3/6.pdfHPLC ile analizinde kullanılan bazı sistemler daha önceki çalışmamızda

---FABAD J. Pharm. Sci., 25, 121-137, 2000

Süperkritik Sıvı Kromatografisi (Supercritical Fluid Chromatography-SFC)

Süperkritik Sıvı Kromatografisi (SFC), HPLC ve Gaz Kromatografisi (Gas Chromatography-GC)'ne göre daha gelişmiş bir metottur. UV ve alev-iyonizasyon gibi HPLC ve GC detektörlerinin her ikisinin kul­lanılabilmesi ve ayrıca ısıya dayanıksız bileşiklerin analizinin de mümkün olması avantajlarıdır. Bu ne­denle hem kapiler hem de doldurulmuş kolonlar kullanılabilir. Farmasötik bileşiklerin analizlerinde SFC ile yapılan çalışmalar bulunınaktadır. Son yıl­larda taksol ve benzeri bileşiklerinin analizi için de hızlı bir SFC metodu (LiChrospher diol kolon, mobil faz: 150 bar' da C02 + gradient elüsyonda me­tanol, fırın sıcaklığı: izotermal 30°C, basınç: 150 bar, akış hızı : 2.0 mi/ dak., dalga boyu: 227 nm) ge­liştirilmiştir. Bu metotla 35 dakikada taksol ve diğer taksan tipi diterpenoitlerin ayırımı sağlanmıştırl57.

Misel Elektrokinetik Kromatografi (Micellar Elect­rokinetic Chromatography-MEKC)

Bazı kolloidal çözeltilerde moleküllerin kimyasal olarak adsorbana bağlanması ile ayırımın ger­çekleştirildiği MEKC daha iyi ayırım yapabilmeyi sağlayan yeni bir yöntemdir. Son yıllarda taksan tipi diterpenoitlerin kaplanmamış bir silika kapiler kolon üzerinde elektroforez tamponu olarak 25 mM tris-fosfat (pH 8.5), 50 mM sodyum dodesil sülfat ve % 25 asetonitril'in kullanıldığı MEKC ile ayırımı gerçekleştirilmiştir. Her iki metotla sağlanan ayırım karşılaştırıldığında; MEKC'nin taksan tipi di­terpenoitlerin en iyi ayırımını veren izokratik HPLC sistemlerinden daha iyi olarak, tüm bileşikleri yük­sek bir duyarlıkta ayırdığı tespit edilmiştir. Taksan tipi diterpenoitlerin MEKC ile minimum çözücü atığı ve 15 dakikadan daha az bir sürede ng mik­tarında örnekte analizi gerçekleştirilmiştirıss. Ayıu çalışmacılar tarafından taksan tipi diterpenoitlerin, Taxııs türlerinin kabuk ve yapraklarında MEKC ile ayırımları bildirilmiştirl59_ MEKC daha basit, daha hızlı, daha ekonomik ve herhangi bir özel kolon ge­rektirmeden mükemmel bir ayırım sağlaması ne­deniyle HPLC metotuyla kıyaslanmaktadırlSS,159_

MEKC yönteminin bitki doku kültürlerinde, ya­nsentez çalışmalarında ve biyolojik sıvılarda taksol ve metabolitlerinin tayininde kullanılabileceği de bildirilmiştirl59_

Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografisi­Elektrosprey Kütle Spektrometresi (High Per­formance Llquid Chromatography-Electrospray Mass Spectrometry-HPLC-MS).

Çeşitli Taxııs türlerinin bitki kısımları ve hücre kül­türü ekstrelerinde taksan tipi diterpenoitlerin analizi için HPLC-ESMS yöntemi kullanılmıştır. ESMS son yıllarda steroitler, çeşitli ilaçlar ve metabolitleri gibi düşük molekül ağırlığına sahip polar bileşikler ile peptitler ve proteinler için mükemmel bir teknik ola­rak gösterilmiştir. HPLC ile ESMS'nin birleştiği bu metotla taksan tipi diterpenoitlerin hücre kültürü ekstrelerinde hem ayırımı hem de teşhisi hızlı ve du­yarlı bir şekilde gerçekleştirilmiştirl60_

Enzim Bağlı İmmunolojik Test (Enzyme-Llnked Im­munosorbent Assay- ELISA)

Taxııs türlerinin bitki ekstreleri ve doku kültürleri içindeki taksan tipi diterpenoitlerin hızlı, duyarlı ve spesifik olarak incelenmesi ve yarıkantitatif tayinleri yanında; antitümör aktivite için ümit verici veya taksolün yarısentezinde prekürsör olarak kul­lanılabilecek taksan tipi diterpenoitlerin araş­

tırılması amacıyla bir enzim bağlı immunolojik test olarak geliştirilmiştir.

Son yıllarda T. baccata'nın biyoaktif bileşiklerinin araştırılması sırasında bu yöntem kullanılmıştır.

Anti-taksol antikorları 2'-süksinil taksol-sığır serum albumini (Bovine Serum Albumin-BSA) konjugatma karşı immünize edilmiş tavşanlardan elde edil­miştir. Her bir kromatografik fraksiyon ELISA ile test edilerek biyoaktif bileşikler elde edilmiştirl6.

Yine bir başka çalışmada Taxııs türleri ve doku kül­türlerindeki 10-deasetil bakkatin III'ün tayini ve miktarı 7- veya 10-süksinil-10-deasetilbakkatin III­BSA konjugatınm kullanıldığı ELISA testi ile in­celenmiştirl07. Diğer bir araştırmada, T. baccata gövde kabukları irnmünojen olarak 10-süksinil-10-deasetilbakkatin l!I-BSA'mn kullanıldığı ELISA testi ile incelenmiş ve biyoaktif taksan tipi diterpenoitleri tespit edilmiştirl61 _

Enzim İmmunotestinin (Competitive lnhibition CIEIA)

Yarışmalı hıhibisyonu Enzyme hnmırnoassay-

Taxus türlerindeki ve insan plazmasındaki taksol ve

129

Page 10: BİLİMSEL Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve ...dergi.fabad.org.tr/pdf/volum25/Issue3/6.pdfHPLC ile analizinde kullanılan bazı sistemler daha önceki çalışmamızda

Erdemoğlu, Şener

diğer taksan tipi diterpenoitlerin tayini için bir po­

liklonal antikorun kullanıldığı irrununoenzimatik

bir reaksiyon olan CIEIA yöntemi geliştirilmiştir.

Analizde 7-süksiniltaksol-deniz salyangozu he­

mosiyanini konjugahna karşı tavşanlarda oluş­

turulan poliklonal antikorlar kullanılmışhr. Bu test

ile taksol ve sefalomannin 0.3 ng/ml, bakkatin III ve

10-deasetilbakkatin III 1000 ng/ml kon­

santrasyonlarda tayin edilebilmektedir. T. brevifolia

kabuklarının CIEIA analizi ile ham metanollü ekst­

resinde % 0.018 ve bu ekstrenin diklorometan frak­

siyonunda % 0.009 miktarında taksan tipi di­

terpenoit bulunduğu belirlenmiştir. Yöntemin yük­

sek duyarlılığı, kolay uygulanabilirliği, hızlı ve

spesifik olması nedeniyle taksol ve diğer !aksanların

biyolojik örneklerden rutin analizinde kul­

lanılabileceği belirtilmiştir162. Bu yöntemde 7-

süksiniltaksol- ve 7-süksinilbakkatin IIl-deniz sal­

yangozu hemosiyanini konjugatma karşı tavşan ye­

rine immünize edilmiş farelerden elde edilen mo­

noklonal antikorlar da kullanılarak T. brevifolia

ekstrelerinde taksol, bakkatin III ve total taksan tipi

diterpenoitler tayin edilmiştir163.

Bir başka çalışmada süksinil-10-deasetilbakkatin ll!­

BSA konjugatına karşı immünize edilıniş ta­

vuklardan elde edilen anti-10-deasetilbakkatin I!I

antikorlarının, bakkatin benzeri !aksanlarla spesifik

olarak etkileştiği CIEIA metodu ile belirlenmiştir.

Bu antikorlarla Taxus türlerinden yeni taksol pre­

kürsörlerinin araşhrılabileceği de bildirilmiştir164.

Radyoimmunolojik Test {Radio!ınmunoAssay-RIA)

Bir fare monoklonal anti-taksol antikoru ve bir tav­

şan poliklonal anti-taksol antiserumu kullanılarak

RIA tekniği ile Taxus bitki ekstreleri içindeki taksol

ve sefalomannin'in miktarları ölçülmüştür. Sonuçlar

HPLC ile karşılaşhrılmış ve benzer bulunmuştur.

Bu antikorlar kullanılarak taksan tipi di­

terpenoitlerin, bitki ekstrelerinde veya diğer doğal

kaynaklarda tayin edilmesinin mümkün olabileceği

bildirilmiştir165.

Karşı Akım Kromatografisi (Counter Current Chro­

rnatography-CCC)

Taksan tipi diterpenoitlerin ayırunı ıçın, modern

teknikler içerisinde yer alan bu teknikten de fay­

dalanılmışhr. WANI ve WALL tarafından T. bre-

130

vifolia gövde kabuklarından taksolün ilk olarak izo­

lasyonu sırasında birbirini takip eden bir dizi ece uygulanmışhrl66,167. Kaynaklara bakıldığında !ak­

sanların ayırunı için High-Speed Counter Current

Chromatography (HSCCC) tekniğinin de kul­

lanıldığı görülmektedir16,57,119,161.

SONUÇ

Taksan tipi diterpenoitlerin elde edilmesi sırasında

farklı ayırma ve saflaştırma metotlarından fay­

dalanılmıştır. Bu amaçla etanol veya metanol'ün,

bazan da diklorometan-metanol karışunının kul­

lanıldığı birinci tüketıneyi takiben, taksan tipinde ol­

mayan bileşiklerin uzaklaştırılması amacıyla ge­

nellikle diklorometan ve su arasında ikinci bir

tüketıne işlemi uygulanmışhr. Bu şekilde elde edi­

len ekstrelerdeki taksan tipi diterpenoitlerin bir­

birinden ayrılınası için, çoğunlukla silika jel'in ad­

sorban olarak kullanıldığı kolon kromatografisinden

veya ters faz preparatif HPLC sistemlerinden ya­

rarlanılımştır. Elde edilen bileşiklerin saf­

laştırılmasında preparatif İTK veya kristalizasyon

teknikleri kullanılmışhr.

Taksan tipi diterpenoitlerin bitkinin çeşitli kı­

sımlarında çok az miktarlarda bulunması nedeniyle

daha duyarlı metotlar (Yüksek Performanslı Sıvı

Kromatografisi, Süperkritik Sıvı Kromatografisi,

Misel Elektrokinetik Kromatografi, Yüksek Per­

formanslı Sıvı Kromatografisi-Elektrosprey Kütle

Spektrometresi, ELISA Testi, Enzim İmmünotestinin

Yarışmalı İnhibisyonu, Radyoimmünolojik Test,

Karşı Akım Kromatografisi) gerekli olmuştur. Bu

metotlar günümüzde Taxus türlerinde, biyolojik sı­

vılarda, çeşitli Taxus hücre ve doku kültürlerinde,

taksan tipi diterpenoitlerin tespiti amacıyla kul­

lanılanılmaktadır.

KAYNAKLAR 1. Wani MC, Taylor HL, Wall ME, Coggon P, McPhail

AT. Plant Antiturnor Agents. VL The Isolation and

Structure of Taxol, A Novel Antileukemic and An­

titumor Agent from Taxus brevifolia, ]. Am. Chem.

Soc., 93(9), 2325-2327, 1971.

2. Eisenhauer EA, Verrnorken JB. The Taxoids, Drugs,

55(1), 5-30, 1998.

3. Şener B, Küçükboyacı N. Taxus Türlerinin ve Tak­

solün Biyolojik Aktiviteleri, J Inst. Sci. Tech., Gazi

Univ., 8, 56-68, 1995.

Page 11: BİLİMSEL Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve ...dergi.fabad.org.tr/pdf/volum25/Issue3/6.pdfHPLC ile analizinde kullanılan bazı sistemler daha önceki çalışmamızda

FABAD J. Pharm. Sci., 25, 121-137, 2000

4. Kingston DG!. Natura! Taxoids: Structure and Che­rnistry, in Suffness M. (ed.), Taxol: Science and App­lications, CRC Press, Boca Raton, Florida, pp. 287-

316, 1995. 5. Şener B, Küçükboyacı N. Taxus Türlerinde Bulunan

Taksan Tipi Diterpenoitler, J Jnst. Sci. Tech., Gazi

Unlv., 7, 87-111, 1994. 6. Erdemoğlu, ·N. Türkiye'de Yetişen Taxus baccata L.

Bitkisinin Taksan Türevi Bileşikleri Üzerinde Araş­tırmalar, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bi­limleri Enstitüsü, Ankara 1999.

7. Lythgoe B. The Taxus Alkaloids, in Manske, RHF (ed.), The Alkaloids, Chemislry and Physiology, Aca­dernic Press, New York,Vol.10, pp.597-626, 1968.

8. Blechert S, Guenard D. Taxus Alkaloids, in Brossi A. (ed.L The Alkaloids, Academic Press, New York, Vol. 39, pp. 195-238, 1990.

9. Erdemoğlu N, Şener B. Taxus Cinsi ve Türkiye'deki Tek Türü: Taxus baccata L., Ot Sistematik Botanik Dergisi, 5(2), 5-14, 1998.

10. Şener B, Küçükboyacı N. High-Pressure Liquid Chromatographic Detennination of Taxol in Taxus baccala, GUEDE-J Fac. Pharm. Gazi, 11(1), 11-15, 1994.

11. jenniskens LHD, Van Rozendaal ELM, Van Beek TA. Identification of Six Taxine Alkaloids from Taxus baccaıa Needles,]. Nal. Prod., 59(2), 117-123, 1996.

12. Barboni L, Gariboldi P, Appendino G, Enrui R, Ga­betta B, Bombardelli E.: New Taxanes from Taxus baccala, Liebigs. Ann., (2), 345-349, 1995.

13. Appendino G, Tagliapietra S, Özen HÇ, Gariboldi P, Gabetta B, Bombardelli E. Taxanes from the Seeds of Taxus baccala,f Nal. Prod., 56(4), 514-520, 1993.

14. Barboni L, Gariboldi P, Torregiani E, Appendino G, Gabetta B, Zini G, Bombardelli E. Taxanes from the Needles of Taxus wallichiana, Phytochemislry, 33(1), 145-150, 1993.

15. Guo Y, Diallo B, Jaziri M, Vanhaele-Fastre R, Van­haelen M, Ottinger R. Two New Taxoids frorn the Stem Bark of Taxus baccala, J Nal. Prod., 58(12), 1906-1912, 1995.

16. Guv Y, Vanhaelen-Fastre R, Diallo B, Vanhaelen M, Jaziri M, Homes L Ottinger R. Immunoenzymatic Methods Applied to the Search for Bioactive Taxoids from Taxus baccala, J Nal. Prod., 58(7), 1015-1023, 1995.

17. Zhang ZP, Wiedenfeld H, Röder E. Taxanes from Taxus chinensis, Phylochemislry, 38(3), 667-670, 1995.

18. Chattopadhyay SK, Saha GC, Kulshreshtha M, Shar-

ma RP, Kumar S. Studies on the Himalayan Yew Taxus wallichiana: Part II, Indian ]. Chem. Seci. B: Org. Chem. Incl. Med. Chem., 35B(2), 175-177, 1996.

19. Chattopadhyay SK, Sharma RP, Appendino G, Ga­riboldi P. A Rearranged Taxane frorn the I:-:Iimalayan Yew, Taxus wallichiana, Phytochemistry, 39(4), 869-870, 1995.

20. Zhong S, Hua Z, Fan ). A New Taxane Diterpene from Taxus yunnanensis, J Nal. Prod., 59(6), 603-605, 1996.

21. Fettneto AG, Dicosmo F. Distribution and Amounts of Taxol in Different Shoot Parts of Taxus cuspidata, Planla Med., 58(5), 464-466, 1992.

22. Vidensek N, Lim P, Campbell A, Carlson C. Taxol Content in Bark, Wood, Root, Lea( Twig, and Se­edling from Several Taxus Species, f. Nal. Prod., 53 (6), 1609-1610, 1990.

23. Witherup M, Look SA, Stasko MW, Ghiorzi Tj, Musc­hikk GM. Taxus sp. Needles Contain Amounts of Taxol Comparable to the Bark of Taxus brevifolia: Analysis and Jsolation, J Nal. Prod., 53(5), 1249-1255, 1990.

24. Wheeler NC, jech K, Masters S. Effects of Genetic, Epigenetic, and Environmental Factors on Taxol Con­tent in Taxus brevifolia and Related Species, J Nat. Prod., 55(4), 432-440, 1992.

25. Huang CHO, Kingston DGJ, Magri NF, Sa­maranayake G. New Taxanes from Taxus brevifolia~

f. Nal. Prod., 49(4), 665-669, 1986. 26. Witherup KM, Look SA, Stasko MW, McCloud TG,

Jssaq HJ, Muschik GM. High Performance Liquid Chromatographic Separation of Taxol and Related Compounds from Taxus brevifolia, J Liq. Chro­malog., 12(11), 2117-2132, 1989.

27. Auriola SOK, Lepisto A, Naaranlahti T, Lapinjoki SP. Determination of Taxol by High-Performance Liquid Chromatography-Thermospray Mass Spectrometry, f. Chromaıogr., 594 (1-2), 153-158, 1992.

28. Cardellina jH. HPLC Separation of Taxol and Cep­halomannine, J Liq. Chromalogr., 14(4), 659-665, 1991.

29. Beutler JA, Chmumy GM, Look SA, Witherup KM. Taxinine M, A new Tetracyclic Taxane from Taxus brevifolia, J Nal. Prod., 54(3), 893-897, 1991.

30. Appendino G, Gariboldi P, Gabetta B, Pace R, Bom­bardelli E, Viterbo D. 14~-Hydroxy-10-

deacetylbaccatin III, A New Taxane from Himalayan Yew (Taxus wallichiana Zucc.), J Chem. Sac. Perkin Trans. 1, (21), 2925-2929, 1992.

31. Soto j, Fuentes M, Castedo L. Teixidol, An Abeo-

131

Page 12: BİLİMSEL Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve ...dergi.fabad.org.tr/pdf/volum25/Issue3/6.pdfHPLC ile analizinde kullanılan bazı sistemler daha önceki çalışmamızda

Erdemoğlu, Şener

Taxane from European Yew, Taxus baccata, Phytoc­

hemistry, 43(1), 313-314, 1996. 32. Kelsey RG, Vance NC. Taxol and Cephalomannine

Concentrations in the Foliage and Bark of Shade­

Grown and Sun-Exposed Taxus brevifolia Trees, ].

Nat. Prod., 55(7), 912-917, 1992. 33. Chu A, Zajicek), Davin LB, Lewis NG, Croteau RB.

Mixed Acetoxy-Bezoxy Taxane Esters from Taxus

brevifolia, Phytochemistry, 31(12), 4249-4252, 1992.

34. Chu A, Davin LB, Zajicek ), Lewis NG, Croteau R.

Intramolecular Acyl Migrations in Taxanes from Taxus brevifolia, Phytochemistry, 34(2), 473-476,

1993. 35. Chu A, Furlan M, Davin LB, Zajicek), Towers GHN,

Soucy-Breau CM, Rettig SJ, Croteau R, Lewis NG.

Phenylbutanoid and Taxane-Like Metabolites from Needles of Taxus brevifolia, Phytochemistry, 36(4),

975-985, 1994. 36. Breeden SW, }ardan AM, Lawrence NJ, McGown

AT. 2'-Deacetoxyaustrospicatine from the Stem Bark

of Taxus baccata, Planta Med., 62(1), 94-95, 1996.

37. Chattopadhyay SK, Saha GC, Kulshreshtha M, Shar­ma RP, Kumar S. Studies on the Himalayan Yew

Taxus wallichiana: Part IV- lsolation of Dihydrotaxol

and Dibenzoylated Taxoids, Indian]. Chem. Sect. B:

Org. Chem. Incl.Med.Chem., 35B, 754-756, 1996.

38. Wang X, Shigemori H, Kobayashi J. Taxezopidines

B-H, New Taxoids from Japanese Yew Taxus cus­

pidata,J. Nat. Prod., 61, 474-479, 1998.

39. Chattopadhyay SK, Saha GC, Kulshreshtha M, Tri­pathi V, Sharma RP, Mehta VK. The Taxoids Cons­

tituents of the Roots of Taxus wallichiana, Planta

Med.,64, 287-288, 1998. 40. Wang X, Shigemoi H, Kobayashi ). Taxuspines K, L,

and M, New Taxoids from Japanese Yew Taxus cus­

pidata, Tetrahedron, 52(7), 2337-2342, 1996. 41. Shigemori H, Wang X, Yoshida N, Kobayashi ). Ta­

xuspines X-Z, New Taxoids from Japanese Yew Taxus cuspidata, Chem. Pharm. Bull., 45(7), 1205-

1208, 1997. 42. Morita H, Gonda A, Wei L, Yamamura Y, Takeda K,

Itokawa H. Taxuspinananes A and B, New Taxoids

from Taxus cuspidata var. nana/]. Nat. Prod./ 60(4),

390-392, 1997. 43. Castor TP1 Tyler TA. Determination of Taxol in

Taxus media Needles in the Presence of Interfering

Components,J Liq. Chromatog., 16(3), 723-731, 1993.

44. Fang W, Wu Y, Zhou j, Chen W, Fang Q. Qualitative

and Quantitative Determination of Taxol and Re­

lated Compounds in Taxus cuspidata Sieb. Et Zucc.,

132

Phytochem. Anal., 4(3), 115-119, 1993.

45. Araslanian RL, Bailey DT, Kent MC, Richheimer SL, Thornburg KR, Timmons DW, Zheng QY. Brevitaxin,

A New Diterpenolignan from the Bark of Taxus bre­

vifolia,J Nat. Prod., 58(4), 583-585, 1995.

46. Das B, Rao SP, Srinivas KVNS, Yadav )S, Das R. A

Taxoid from Needles of Himalayan Taxus baccata/

Phytochemistry, 38(3), 671-674, 1995.

47. Das B, Rao SP, Srinivas KVNS, Kashinath A, Yadav

JS. Studies on Phytochemicals: Fart XIII-Variation in

the Taxoid Constituents in Two Collections of the

Needles of Himalayan Taxus baccata Linn., Indian].

Chem. Sect. B: Org. Chem. Incl. Med. Chem., 358(6),

624-626, 1996. 48. Kontla Y, Sasaki T, Sun X, Li X, Onda M, Takayanagi

H, Harigaya Y. Absolute Structure of 2'­

Desacetoxyaustrospicatine Established by X-Ray

Analysis and Circular Dichroism Spectroscopy,

Chem. Pharrn. Bull., 42(12), 2621-2624, 1994.

49. Chauviere G, Guenard D1 Pascard C, Picot F, Potier

P, Prange T. Taxagifine: New Taxane Derivative from

Taxus baccata L. (Taxaceae), ]. Chem. Soc. Chem.

Commun., (9), 495-496, 1982. 50. Tong X, Fang W, Zhou ), He C, Chen W, Fang Q.

Three New Taxane Diterpenoids from Needles and

Stems of Taxus cuspidata, f. Nat. Prod., 58(2), 233-

238, 1995. 51. Liang ), Huang KS, Guantilaka AAL. A New 1,2-

Deoxytaxane Diterpenoid from Taxus chinensis/

Planta Med., 64, 187-188, 1998. 52. Sorochinskii BV, Prokhnevskii Al, Grodzinskii DM.

Method of Isolating Taxol from Taxus baccata, Khim.

Prir. Soedin., (5), 702-703, 1990. 53. Fang WS, Fang QC, Liang XT, Lu Y, Zheng Q. Ta­

xachitrienes A and B, Two New Bicyclic Taxane Di­

terpenoids from Taxus chinensis, Tetrahedron, 51

(31), 8483-8490, 1995. 54. Fang W, Fang QC, Liang XT. Bicylic Taxoids from

Needles of Taxus chinensis, Planta Med., 62(6), 567-

569, 1996. 55. Zhang H 1 Tadeda Y, Sun H. Taxanes from Taxus

yunnanensis, Phytochemistry, 39(5), 1147-1151, 1995.

56. Kingston DGI, Gunatilaka AAL, lvey CA. Modified

Taxols, 7. A Method for the Separation of taxol and

Cephalomannine, J. Nat. Prod., 55(2), 259-261, 1992.

57. Gu ), Tong X, Ding Y, Fang Q. Application of High­

Speed Countercurrent Chromatography ta the Se­

paration of Taxol and Cephalomannine, Fitoterapia/

65(2), 149-152, 1994. 58. Chiou F, Kan P, Chu !, Lee C. Separation of Taxol

Page 13: BİLİMSEL Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve ...dergi.fabad.org.tr/pdf/volum25/Issue3/6.pdfHPLC ile analizinde kullanılan bazı sistemler daha önceki çalışmamızda

FABADJ. Plıarm. Sci., 25, 121-137, 2000

and Cephalomannine by Countercurrent Chro­

matography, f Liq. Chrom. & Rel. Technol., 20(1), 57-61, 1997.

59. Rimoldi JM, Molinero AA, Chordia MD, Gharpure

MM, Kingston DGI. An lmproved Method lor the Se­

paration of Paclitaxel and Cephalomannine, f. Nat.

Prod., 59, 167-168, 1996.

60. Beckvermit )T, Anziano Dj, Murray CK. An Imp­

roved Method for Separating Paclitaxel and Cep­

halomannine Using Ozone and Girard Reagents, J Org. Chem., 61, 9038-9040, 1996.

61. Vandana V, Teja AS, Zalkow LH. Supercritical Ext­

raction and HPLC Analysis of Taxol from Taxus bre­

vifolia Using Nitrous Oxide and Nitrous

Oxide+Ethanol Mixtures, Fluid Phase Equilib., 116(1-

2), 162-169, 1996.

62. Zamir L, Balachandran S, Zheng YF, Nedea ME,

Caron G, Nikolakakis A. Acid Catalyzed Re­

arrengement and Acyl Migration Studies on 9-Dihydro-13-acetylbaccatin IH, A Major Taxane from

Taxus canadensis, Telrahedron, 53(47), 15991-16008,

1997.

63. Doss RP, Carney JR, Shanks Jr. CH, Williamson RT,

Chamberlain JD. Two New Taxoids from European

Yew (Taxus baccata) that Act as Pyrethroid In­

secticide Synergists with the Black Vine Weevil (Oti­

orhynchus sulcatus), J Nat. Prod., 60(11), 1130-1133,

1997.

64. Zamir L, Nedea ME, Zhou Z, Belair S, Caron G, Sa­

uriol F, Jacqmain E, Jean F, Garneau F, Mamer O.

Taxus canadensis Taxanes: Structures and Ste­

reochernistry, Can.]. Chem., 73(5), 655-665, 1995.

65. Gabetta B, De Bellis P, Pace R, Appendino G, Bar­

boni L, Torregiani E, Gariboldi P, Viterbo D. 10-

Deacetylbaccatin III Analogues from Taxus baccata,

f Nal. Prod., 58(10), 1508-1514, 1995.

66. Koppaka VR, Bhakuni RS, Hanuman JB, Davies R,

Johnson J. Taxanes from the Bark of Taxus brevifolia,

Phytochemislry, 41(3), 863-866, 1996.

67. Lian JY, Min Z, Mizuno M, Tanaka T, Linuına M.

Two Taxane Diterpenes from Taxus mairei, Phytoc­

hemislry, 27(11), 3674-3675, 1988.

68. Zhang Z, Jia Z, Zhu Z, Cui Y, Cheng J, Wang Q. New Taxanes from Taxus chinensis, Planta Med., 56(3),

293-294, 1990.

69. Yeh M, Wang ), Liu L, Chen F. A New Taxane De­

rivative from the Heartwood of Taxus mairei,

Phylochemislry, 27(5), 1534-1536, 1987.

70. Appendino G, Özen HÇ, Gariboldi P, Torregiani E,

Gabetta B, Nizzola R, Bombardelli E. New Oxetane-

type Taxanes from Taxus wallichiana Zucc., J Chem.

Sac. Perkin Trans. 1, (14), 1563-1566, 1993.

71. Balza F, Tachibana S, Barrios H, Towers GHN. Bre­

vifoliol, A Taxane from Taxus brevifolia, Phytoc­

hemislry, 30(5), 1613-1614, 1991.

72. Appendino G, Lusso P, Gariboldi P, Bombardelli E, Gabettta B. A 3,11-Cyclotaxane from Taxus baccata,

Phylochemislry, 31(12), 4259-4262, 1992.

73. Kobayashi J, Ogiwara A, Hosoyama H, Shigemori H,

Yoshida N, Sasaki T, Li Y, lwasaki S, Naito M, Tsu­

ruo T. Taxuspines A~C, New Taxoids from Japanese

Yew Taxus cuspidata Inhibiting Drug Transport Ac­

tivity of P-Glycoprotein in Multidrug-Resistant Cells,

Telrahedron, 50(25), 7401-7416, 1994.

74. Zhang S, Lee CT, Kashiwada Y, Chen K, Zhang D,

Lee K. Yunantaxusin A, A New 11 (15~1)-abeo­

Taxane from Taxus yunnanensis, J Nat. Prod., 57

(11), 1580-1583, 1994.

75. Kobayashi ), Hosoyama H, Katsui T, Yoshida N, Shi­

gemori H. Taxuspines N, O, and P, New Taxoids

from Japanese Yew Taxus cuspidata, Tetrahedron,

52(15), 5391-5396, 1996.

·76. Topçu G, Sultana N, Akhtar F, Rehman H, Hussain

T, Choudhary MI, Rahman A.-ur. Taxane Diterpenes

frorn Taxus baccala, Nal. Prnd. Lel., 4(2), 93-100, 1994.

77. Zhang Z, Jia Z. Taxanes from Taxus chinensis,

Phyıochemislry, 30(7), 2345-2346, 1991.

78. Morita H, Wei L, Gonda A, Takeya K, Itokawa H. A

Taxoid from Taxus cuspidata var. nana, Phyto­

chemislry, 46(3), 583-586, 1997.

79. Chattopadhyay SK, Kulshreshtha M, Saha GC, Shar­

ma RP, Jain SP, Kumar S. The Taxoid Constituents of

the Hearthwood of Taxus wallichiana, Planta Med., 62, 482, 1996.

80. Chattopadhyay SK, Sharma RP. A Taxane from the

Himalayan Yew, Taxus wallichiana, Phytochemistry, 39(4), 935-936, 1995.

81. Barboni L, Gariboldi P, Torregiani E, Appendino G,

Varese M, Gabetta B, Bombardelli E. Minor Taxoids

from Taxus wallichiana,]. Nal. Prod., 58(6), 934-939, 1995.

82. Chattopadhyay SK, Saha GC, Sharma RP, Kumar S,

Roy R. A Rearranged Taxane from the Himalayan

Yew Taxus wallichiana, Phytochemistry, 42(3), 787-788, 1996.

83 Zhang Z, Jia Z. Taxanes from Taxus yunnanensis/

Phyıochemislry, 29(11), 3673-3675, 1990.

84. Yue Q, Fang Q, Liang X, He C. Taxayuntin E and F:

Two Taxanes from leaves and Stems of Taxus yw1-

133

Page 14: BİLİMSEL Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve ...dergi.fabad.org.tr/pdf/volum25/Issue3/6.pdfHPLC ile analizinde kullanılan bazı sistemler daha önceki çalışmamızda

Erdemoğlu, Şener

nanensis, Phytochemistry, 39(4), 871-873, 1995.

85. Shen Y, Tai H, Chen C. New Taxane Diterpenoids

from !he Roots of Taxus mairei, J Nat. Prod., 59(2),

173-176, 1996.

86. Shen Y, Chen C. Taxanes from the Roots of Taxus mairei, Phytochemistry, 44(8), 1527-1533, 1996.

87. Kobayashi ), Inubushi A, Hosoyama H, Yoshida N,

Sasaki T, Shigemori H. Taxuspines E,...,H and J, New

Taxoids frorn the Japanese Yew Taxus cuspidata, Tetrahedron, 51(21), 5971-5978, 1995.

88. Zhang H, Sun H, Takeda Y. Four New Taxanes frorn

the Roots of Taxus yunnanensis, J Nal. Prod., 58(8),

1153-1159, 1995.

89. Hongjie Z, Qing M, Wei X, Ping Y, Handong S, Ta­

keda Y. Intramolecular Transesterified Taxanes from

Taxus yunnanensis, Phytochemistry, 44(5), 911-915,

1997.

90. Appendino G, Cravotto G, Gariboldi P, Gabetta B,

Bombardelli E. The Chernistry and Occurrence of Ta­

xane Derivatives. X. The Photochemistry of Taxine B, Gazz. Chim. ItaL, 124(1), 1-4, 1994.

91. Appendino G, Özen HÇ, Fenoglio !, Gariboldi P, Ga­

betta B, Bornbardelli E. Pseudoalkaloid Taxanes from

Taxus baccata, Phytochemistry, 33(6), 1521-1523,

1993.

92. Yue Q, Fang Q, Liang X, He C, Jing L. Rearranged

Taxoids from Taxus yunnanensis, Planta Med? 61(4),

375-377, 1995.

93. Yue Q, Fang Q, Liang X. A Taxane-11,12-0xide from

Taxus yunnanensis, Phytochemistry, 43(3), 639-642,

1995.

94. Appendino G, Cravotto G, Enriu R, jakupovic ), Ga­

riboldi P, Gabetla B, Bombardelli E. Rearranged Ta­

xanes frorn Taxus baccata, Phytochemistry, 36(2),

407-411, 1994.

95. De Bellis P, Lovati M, Pace R, Peterlongo F, Zini GF.

Isolation of 7-Epi-cephalomannine from Taxus x

media ev. Hicksii Needles, Fitoterapia, 66(6), 521-

524, 1995.

96. Zhang ), Fang Q, Liang X, He C, Kong M, He W, )in

X. Taxoids frorn the Barks of Taxus wallichiana,

Phytochemistry, 40(3), 881-884, 1995.

97. Barboni L, Gariboldi P, Torregiani E, Appendino G,

Cravotto G, Bornbardelli E, Gabetta B, Viterbo D.

Chemistry and Occurrence of Taxane Derivatives.

Part 16. Rearrenged Taxoids from Taxus x media

Rehd. ev. Hicksü. X-Ray Molecular Structure of 9-0-

Benzoyl-9,10-dide-O-acetyl-11(15->1 )abeo-baccatin

VI., J Chem. Soc., Perkin Trans. 1, (21), 3233-3238,

1994.

134

98. Shrestha TB, Chetri SKK, Banskota AH, Manandhar

MD, Taylor WC 2-Deacetoxytaxinine B: A New Ta­

xane from Taxus wallichiana, J Nal. Prod., 60(8), 820-

821, 1997.

99. Fuji K, Tanaka K, Li B. Novel Diterpenoids from

Taxus chinensis, J Nal. Prod., 56(9), 1520-1531, 1993.

100. Yoshizaki F, Fukuda M, Hisamichi S, Ishida T, in Y.

Structures of Taxane Diterpenoids from the Seeds of

Japanese yew, Taxus cuspidata, Chem. Pharm. Bull.,

36(6), 2098-2102, 1988.

101. Koppaka VR, juchum ). Taxanes !rom the Bark of

Taxus brevifolia, Phytochemistry, 47(7), 1315-1324,

1996.

102. Liang ), Huang KS, Guanatilaka AAL, Yang L. 2-

Deactoxytaxinine B: A Taxane Diterpenoid from

Taxus chinensis, Phytochemistry, 47(1), 69-72, 1998.

103. Barboni L, Gariboldi P, Torregiani E, Appendino G,

Gabetta B, Bombardelli E. Taxol Analogues from the

Roots of Taxus x media, Phytochemistry, 36(4), 987-

990, 1994.

104. Morita H, Gonda A, Wei L, Yamamura Y, Wa­

kabayashi H, Takeya K, Itokawa H. Four New Ta­

xoids from Taxus cuspidata var. nana, Planta Med.,

64, 183-186, 1998,.

105. Vanhaelen-Fastre R, Diallo B, Jaziri M, Faes M,

Homes J, Vanhaelen MH. High-Speed Co­

untercurrent Chrornatography Separation of Taxol

and Related Diterpenoids frorn Taxus baccata, f. Liq.

Chromatogr., 15(4), 697-706, 1992.

106. McLaughlin JL, Miller RW, Powell RG, Smith )r. CR.

19-Hydroxybaccatin III, 10-Deacetylcephalomannine,

and 10-Deacetyltaxol: New Antiturnor Taxanes from

Taxus wallichiana,J Nal. Prod., 44, 312-319, 1981.

107. Guo Y, jaziri M, Diallo B, Vanhaelen-Fastre R, Zhiri

A, Vanhaelen M, Homes ), Bombardelli E. Im­

munological Detection and Quantitation of 10-

deacetylbaccatin III in Taxus sp. Plant and Tissue

Cultures, BioL Chem. Hoppe-Seyler, 375(4), 281-287,

1994.

108. Stasko SA, Witherup KM, Ghiorzi T, McCloud TG,

Look S, Muschik GM, lssaq HJ. Multimodal Thin

Layer Chromatographic Separation of Taxol and Re­

lated Compounds from Taxus brevifolia, J Liq. Chro­

matog., 12(11), 2133-2138, 1989.

109. Liang ), Kingston DGL Two New Taxane Di­

terpenoids from Taxus mairei, f. Nat. Prod., 56(4), 594-599, 1993.

110. Rojatkar SR, Sinha B, Sawaikar DD, Sonawane KB,

Panse GT, Ravindranathan T, Nagasampagi BA. Ta­

xanes from the Needles of Taxus baccata, Indian J

Page 15: BİLİMSEL Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve ...dergi.fabad.org.tr/pdf/volum25/Issue3/6.pdfHPLC ile analizinde kullanılan bazı sistemler daha önceki çalışmamızda

FABAD J. Pharm. Sci., 25, 121-137, 2000

Chem. Seci. B: Org. Chem. Incl. Med. Chem., 35B(7),

752-753, 1996.

111. Soto J, Castedo L. Taxoids from European Yew,

Taxus baccala L., Phyıochemislry, 47(5), 817-819,

1998.

112. Choi M, Kwak S, Liu JR, Park Y, Lee M, An N. Taxol

and Related Compounds in Korean Native Yews

(Taxus cuspidala), Planla Med., 61(3), 264-266, 1995.

113. Song D, Au JLS. Jsocratic High-Performance Liquid

Chromatographic assay of Taxol in Biological Fluids

and Tissues Using Automated Column Switching, J. Chromalogr., B: Biomed. Appl., 663(2), 337-344, 1995.

114. Huizing MT, Sparreboom A, Rosing H, Tellingen

OV, Pinedo HM, Beijnen JEL Quantification of Pac­

litaxel Metabolites in Humarı Plasma by High­

Performance Liquid Chromatography, J Chro­

malogr., B: Biomed. Appl., 674(2), 261-268, 1995.

115. Sparreboom A, Tellingen OV, Nooijen W, Beijnen JH.

Determination of Paclitaxel and Metabolites in

Mouse Plasma, Tissues, Urine and Faeces by Semi­

Automated Reversed-Phase High-Perfonnance Li­

quid Chromatography, f. Chromatogr., B: Biomed.

Appl., 664(2), 383-391, 1995.

116. Richheimer SL, Tinnermeier DM, Timmons DW.

High-Performance Liquid Chromatographic Assay

of Taxol, Anal. Chem., 64(20), 2323-2326, 1992.

117. Heinstein PF, Chang C. Taxol, Annu. Rev. Planı

Physiol. Planı Mal. Biol., 45, 663-674, 1994.

118. Küçükboyacı N. Türkiye'de Yetişen Taxus baccata L.

Bitkisinin Taksol Yönünden İncelenmesi, Yüksek

Lians Tezi, Gazi Üniv. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, An­

kara, 1993.

119. Gabetta B, Orsini P, Peterlongo F, Appendino G. Pac­

litaxel Analogues from Taxus baccata, Phytoche­

mislry, 47(7), 1325-1329, 1998.

120. Elsohly HN, Croom EM, Kopycki WJ, Joshi AS, El­

sohly MA, McChesney JD. Concentrations of Taxol

and Related Taxanes in the Needles of Different

Taxus Cultivars, Phytochem. Ana]., 6(3), 149-156,

1995.

121. Kwak S, Choi M, Park Y, Yoo ), Liu ). Taxol Content

in the Needles of Taxus sp., Phylochemislry, 40(1),

29-32, 1995.

122. Griffin), Hook 1. Taxol Content of Irish Yews, Planla

Med., 62, 370-372, 1996.

123. Hake SH, Cooks RG, Chang C, Kelly RC, Qualls Sj,

Alvarado B, McGuire MT, Snader KM. De­

termination of Taxanes in Taxus brevifolia Extracts

by Tandem Mass spectrometry and High­

Performance Liquid Chromatography, J Nal. Prod.,

57(2), 277-286, 1994.

124. Vance NC, Kelsey RG, Sabin TE. Seasonal and Tissue

Variation in Taxane Concentrations of Taxus bre­

vifolia, Phytochemistry, 36(5), 1241-1244, 1994.

125. Mattina MJI, Maceachern GJ. Extraction, Prufication

by Solid-Phase Extraction and High-Performance Li­

quid chromatographic Analysis of Taxanes from Or­

namental Taxus needles, f Chromalogr. A, 679(2),

269-275, 1994.

126. Aboul-Enein H, Serignese V. Liquid Chro­

matographic Determination of Taxol and Related De­

rivatives Using a New Polyfluorinated Reversed­

Phase Column, Anal. Chim. Acla, 319(1-2), 187-190,

1996.

127. Verstraetn V, Keukeleire DD. Separation and Frac­

tionation of Taxoids from the Needles of Taxus bac­

cala, Phylolher. Res., lO(Sup. 1), 147-149, 1996.

128. Van Rozendaal ELM, Lelyveld G, Van Beek TA. A

Simplified Method for Determination of Taxanes in

Yew Needles by Reversed-Phase (C18) High Pressure

Liquid chromatography, Phyıochem. Anal., 8(6), 286-

293, 1997.

129. Ellis DD, Zeldin EL, Brodhagen M, Russin WA,

McCown BH. Taxol Production in Nodule Cultures

of Taxus, J Nal. Prod., 59(3), 246-250, 1996.

130. Nemeth-Kiss V, Forgacs E, Cserhati T, Schmidt G.

Determination of Taxol in Taxus Species Grown in

Hungary by High- Performance Liquid Chro­

matography-Diode Array Detection Effect of Ve­

getative Period, J Chromalogr. A, 750(1+2), 253-256,

1996.

131. Lauren DR, )ensen DJ, Douglas JA. Analysis of Taxol,

10-Deacetylbaccatin III and Related Compounds in

Taxus baccala, f Chromalogr. A, 712(2), 303-309,

1995.

132. Kopycki WJ, Elsohly HN, McChesney JD. HPLC De­

termination of Taxol and .Related Compounds in

Taxus Planı Extracts, f Uq. Chromator., 17(12), 2569-

2591, 1994.

133. Adeline MT, Wang XP, Pouoal C, Ahond A, Potier P.

Evaluation of Taxoids from Taxus sp. Crude Extracts

by High Performance Liquid Chromatography, J Liq. Chrom. & Rel. Technoi., 20(19), 3135-3145, 1997.

134. Ketchum REB, Gibson DM. Rapid Isocratic Reversed

Phase HPLC of Taxanes on New Colwnns De­

veloped Specifically far Taxol Analysis, f. Liq. Chro­

malor., 16(12), 2519-2530, 1993.

135. Wu Y, Zhu W. High Performance Liquid Chro­

matographic Determination of Taxol and Related Ta­

xanes from Taxus Callus Cultures, f. Liq. Chrom. &

135

Page 16: BİLİMSEL Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve ...dergi.fabad.org.tr/pdf/volum25/Issue3/6.pdfHPLC ile analizinde kullanılan bazı sistemler daha önceki çalışmamızda

Erdemoğlu, Şener

Re!. Technol., 20(19), 3147-3154, 1997.

136. Ketchum REB, Gibson DM. A Novel Method of lso­

lating Taxanes from Cell Suspension Cultures of

Yew (Taxus sp.), J Liq. Chromalor., 18(6), 1093-1111,

1995.

137. Heinstein P, Zhou ), Wang M, Liu Y, Chen X, Chen

D, Hoke SH, Cooks RG, Chang C. Taxol and Taxane

Formation in Plant Cell Culture, ]. Chem. Soc.1 Per­

kin Trans. 1, (8), 845-851, 1996.

138. Vanek T, Vesela D, Mala), Poplipna R, Saman D, Ko­

houtova J. Production of Taxanes by Taxus baccata

Planı Cells, Biolechnol. Lett., 18(5), 501-504, 1996.

139. Gibson DM, Ketchum REB, Vance NC, Christen AA

Initiation and Growth of Cell Lines of Taxus bre­

vifolia (Pacific Yew), Planı Celi Rep., 12(9), 479-482,

1993.

140. Mirjalili N, Linden JC. Gas Phase Composition Ef­

fects on Suspension Cultures of Taxus baccata1 Bi­

olech1101. Bioeng., 48, 123-132, 1995.

141. Srinivasan V, Pestchanker L, Moser S, Hirasuna TJ,

Taticek RA, Shuler ML.: Taxol Production in Bi­

oreactors: Kinetics of Biomass Accumulation, Nut­

rient Uptake, and Taxol Production by Cell Sus­

pensions of Taxus baccata, Biotechnol. Bioeng? 47,

666-676, 1995.

142. )ha S, Sanyal D, Ghosh B, )ha TB. lmproved Taxol

Yield in Cell Suspension Culture of Taxus wal­

lichiana (Himalayan Yew), Planla Med., 64, 270-272,

1998.

143. Fett-Neto AG, Melanson SJ, Sakata K, Dicosrno F.

Improved Growth and Taxol Yield in Developing

Calli of Taxus cuspidata by Medium Composition

Modification, Bio/Technology, 11(6), 731-734, 1993.

144. Wickremesinhe ERM, Arteca RN. Taxus Callus Cul­

tures: Initiation, Growth Optimization, Cha­

racterization and Taxol Production, Plant Celi/ Tis­

sue Organ Cult., 35(2), 181-193, 1993.

145. Hoffman AM, Voelker CCJ, Franzen AT, Shiotani

KS, Sandhu JS. Taxanes Exported from Taxus x

media Hicksii Cuttigs into Liquid Metli.um Over

Time, Phyıochemisıry, 43(1), 95-98, 1996.

146. Brukhin VB, Moleva IR, Filonova LH, Grakhov VP,

Blume YB, Bozhkov PV. Proliferative Activity of Cal­

lus Cultures of Taxus baccata L. in Relation to An­

ticancer Diterpenoid Taxol Biosynthesis, Biotechnol.

Lett., 18(11), 1309-1314, 1996.

147. Wickremesinhe ERM, Arteca RN. Roots of Hydro­

ponically Grown Taxus Plants as a Source of Taxol

and Related Taxanes, Planı Sci., 101(2), 125-135, 1994.

148. Willey TA, Bekos EJ, Gaver RC, Duncan GF, Tay LK

136

High-Performance Liquid Chromatographic Pro­cedure far the Quantitative Determination of Pac­

litaxel (Taxol) in Human Plasma, ]. Chromaıogr., B:

Biomed. Appl., 621(2), 231-238, 1993.

149. Huizing MT, Rosing H, Koopman F, Keung ACF, Pi­

nedo HM, Beijnen JH. High-Performance Liquid

Chromatographic Procedures for the Quantitative

Determination of Paclitaxel (Taxol) in Human Urine,

f. Chromalogr., B: Biomed. Appl., 664(2), 373-382,

1995.

150. Mase H, Hiraoka M, Suzuki A, Nakanomyo H. De­

termination of New Anticancer Drug, Paclitaxel, in

Biological Fluids High Performance Liquid Chro­

matography, Yakugaku Zasshi, 114(5), 351-355, 1994.

151. Vergniol JC, Bruno R, Montay G, Frydman A. De­

tennination of Taxotere in Human Plasma by a Semi­

Automated High-Performance Liquid Chro­

matographic Method, f. Chromalogr., B: Biomed.

Appl., 582(1-2), 273-278, 1992.

152. Sharma A, Conway WD, Straubinger RJ\1. Reversed­

Phase High-Performance Liquid Chromatographic

Determination of Taxol in Mouse Plasma, ]. Chro­

malogr., B: Biomed. Appl., 655(2), 315-319, 1994.

153. Loos Wj, Verweij ), Nooter K, Stoter G, Sparreboom

A. Sensitive Determination of Docetaxel in Human

Plasma by Liquid-Liquid Extraction and Reversed­

Phase High-Performance Liquid Chromatography,].

Chromaıogr., B:Biomed.Appl., 693(2), 437-441, 1997.

154. Chmumy GN, Paukstelis JV, Alvarado AB, McGuire

MT, Snader KM, Muschik GM, Hilton BD. NMR

Structure Determination and Intramolecular Trans­

esterification of Four Diacetyl Taxinines which Co­

Elute with Taxol Obtained from Taxus x media Hick­

sii Needles, Phytochemislry, 34(2), 477c483, 1993.

155. Rao KV, Bhakuni RS, juchum ), Davies RM. A Large

Scale Process for Paclitaxel and Other Taxanes from

the Needles of Taxus x media Hicksii and Taxus flo­

ridana Using Reverse Phase Column Chro­

matograpy, f. Liq. Chrom. & Rel. Technol., 19(3), 427-

447, 1996.

156. Wu D, Lohse K, Greenblatt HC. Preparative Se­

paration of Taxol in Normal- and Reversed-Phase

Operations,J Chromalogr. A, 702(1+2), 233-241, 1995.

157. Jagota NK, Nair JB, Frazer R, Klee M, Wang MZ. Su­

percritical Fluid Chromatography of Paclitaxel, ].

Chromaıogr. A, 721(2), 315-322, 1996.

158. Chan KC, Muschik GM, Issaq HJ. Separation of Taxol

and Related Compounds by Micellar Electrokinetic

Chromatography, High Resolul. Chromalogr., 17(1),

51-52, 1994.

Page 17: BİLİMSEL Taksan Tipi Diterpenoitlerin Elde Edilmesinde ve ...dergi.fabad.org.tr/pdf/volum25/Issue3/6.pdfHPLC ile analizinde kullanılan bazı sistemler daha önceki çalışmamızda

---FABADJ. Pharm. Sci., 25, 121-137, 2000

159. Chan KC, Alvarado AB, McGuire MT, Muschik GM,

lssaq Hj, Snader KM. High·Performance Liquid

Chromatography and Micellar Electrokinetic Chro·

matography of Taxol and Related Taxanes from Bark

and Needle Extracts of Taxus Species, ]. Chro­

matogr., B: Biomed. Appl., 657(2), 301-306, 1994.

160. Ma W, Macdonald F, Nieder M, Shacleton CHL.

Analysis of Taxol and Related Diterpenoids from

Cell Cultures by Liquid Chromatography­

Electrospray Mass spectrometry, ]. Chromatogr., B:

Biomed. Appl., 615(2), 273-280, 1993.

161. Guo Y, Diallo B, Jaziri M, Vanhaelen-Fastre R, Van­

haelen M, Ottinger R. Immunological Detection and

Isolation of a New Taxoid from the Stem Bark of

Taxus baccata, J Nat. Prod., 59(2), 169-172, 1996.

162. Grothaus PG, Raybould TJG, Bignami GS, Lazo CB,

Brynes JB. An Enzyme Immunoassay for the De­

termination of Taxol and Taxanes in Taxus sp. Tis­

sues and Human Plasma, ]. Immunol. Methods, 158

(1), 5-15, 1993.

163. Grothaus PG, Bignami GS, O'Malley S, Harada KE,

Brynes JB, Waller DF, Raybould TJG, McGuire MT,

Alvarado B. Taxane-Spesific Monoclonal Antibodies:

Measurement of Taxol, Baccatin III, and Total Ta­

xanes in Taxus brevifolia Extracts by Enzyme Im­

munoassay,]. Nal. Prod., 58(7), 1003-1014, 1995.

164. Concetti A, Ripani E, Barboni L, Torregiani E, Bom­

bardelli E, Gariboldi P, Venanzi FM. Im­

munorecognition of Ring Skeleton of Taxanes by

Chicken Egg Yolk Antibodies, Biol. Chem. Hoppe­

Seyler, 375(6), 419-423, 1994.

165. Leu j, jech KS, Wheeler NC, Chen B, Erlanger B. im·

munoassay of Taxol and Taxol-Like Compounds in

Plant Extracts, Life Sci., 53(12), 183-187, 1993.

166. Wall ME, Wani MC. Taxol, Alkaloids: Chem. Biol.

Perspect., 9, 1-21, 1995.

167. Wall ME, Wani MC. Paclitaxel; Frorn Discovery to

Clinic in Taxane Anticancer Agents: Basic Science

and Current Status, Georg GI, Chen TT, Ojima I,

Vyas DM (eds.), ACS Symp. Ser., 583, 18-30, 1995.

137