božo mišović - telekomunikacije...gsm csd 900/1800 hscsd gprs edge umts hsdpa hsupa 1g - prva...

41

Upload: others

Post on 10-Oct-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64
Page 2: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

Božo Mišović

Mobilni širokopasovni

dostop LTE, 3G, 4G

Page 3: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

3 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Definicija širokopasovnega dostopa (Broadband)

• Izraz širokopasovni dostop (broadband) se nanaša

na lastnost širokopasovnosti kot prenosne poti in

njeno sposobnost za množični prenos signalov in

različnih vrst prometa hkrati. Medij je lahko

koaksialni kabel, optika, bakrena parica ali

brezžični. Nasprotno pa izraz osnovni pas

(baseband) opiše komunikacijski sistem v katerem

se informacije prenašajo preko enega kanala.

Page 4: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

4 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Širokopasovni dostop - različni vidiki

Page 5: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

5 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Začetki širokopasovnosti (Broadband)

10 40 80 120 160 200 240 280 320 360 400 K Hz

HDSL

2B1Q 1168 Kb/s

2B1Q 160 Kb/s

uasover13

10 40 80 120 160 200 240 280 320 360 400

HDSL 2Mbps-E1

2B1Q

Baseband prenosni pas

B1B2D

64K

9,6K

B1 B2

64K

B29 B30 D31 C32......

300 Hz 3200 HzVoice Band

VF 28.8k bpsV.32 BIS-14.4 kBPSV.32-9.6 KbpsV.22 bis-2400 bpsV.22-1200 bpsV.21-300 bps212A-1200 bps103-300 bps

4 K Hz 57 K Hz 114 K Hz

MS MS

VOICEBAND

Frequency Shift Keying

Voice band prenosni pas

Mobilne

vs.

Fiksne

tehnologije

:

Page 6: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

6 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

0,3 80 138 1000 kHz

QAMQAM

UPSTREAMDOWNSTREAM

ISDN

207

ADSL/ECA

Kbps

ADSL UL

380 KbpsADSL DL

2560 Kbps

ISDN BRA

160Kbps

B1 B2D

64K 64K

9,6K

VoIP

G.711VoIP

G.711

100K 100K 180K

Free DATA

UPSTREAM

Free DATA

DOWNSTREAM

2360K

A

ADSL/VoIP & širokopasovni internet:

Page 7: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

7 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Frekvenčni spekter DSL linije + ISDN:

Fritz!Box over ISDN:

Širokopasovni dostop ISDN/ADSL

Page 8: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

8 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

TS/Mobitel – prehojena pot

Page 9: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

9 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Propustnost Mobitelovih mobilnih omrežij:

PSCS/PSCS

NMT 450

GSM CSD

900/1800

HSCSD

GPRS

EDGE

UMTS HSDPA HSUPA

1G -prva generacija

1,2 K -4,8 K

2G -druga generacija

9,6 K

-14,4 K

2,5 G -(faza 2 +)

64 K -144 K

3G -tretja generacija

64 K -384 K

3,5 G -(faza 3,5)

160 K -14 M

3,5 G -(faza 3,5)

64 K -5,6 M

Ugasnjeno01.01.06

2006 2007

LTE *

(faza 3,9)3,9 G -

50 M -100 M

2012

600ms/1800ms200ms/600ms

80ms/150ms 5ms/15ms

20032001

19961991

2000 2007

VoIP < 150ms

Page 10: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

10 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Dostop do Interneta preko CS-CSD/HSCSD omrežja

Page 11: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

11 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

TDMA Frame, 8 Slots

Mobile RX(downlink)

Mobile TX(uplink)

1 2 3 4 5 6 7 8

1 2 3 4 5 6 7 8

1 2 3 4

4 5 6 7 8

8 5

1

Current handsets require one slot switching between receive and transmit

1 x TS

3 x TS

Max. x 4 x TS

Max. x 4 x TSTDMA Frame, 8 Slots

Časovna okna - brez širokopasovnega

dostopa GSM/EDGE GPRS

Page 12: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

12 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Class 1 (1 : 1) 1 x TS = 9,6/14,4

Kbps

Class 2 (2 : 1) 2 x TS = 28,8 Kbps

Class 4 (3 : 1) 3 x TS = 43.2 Kbps

Class 5 (2 : 2) 2 x TS = 28.8 Kbps

Class 6 (3 : 2) 3 x TS = 43.2 Kbps

Class 8 (4 : 1) 4 x TS = 57,6 Kbps

Class 10 (4 : 2) 4 x TS = 57,6 Kbps

Class 12 (4 : 4) 4 x TS = 57,6 Kbps

CSD:

GPRS:

Multi-slots, Calss 1-12; GSM 05.02

Page 13: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

13 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

GSM/EDGE GPRS-brez širokopasovnega dostopa

Page 14: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

14 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

UMTS/HSDPA Protocol Stack:

Page 15: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

15 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Od uporabnika

(DownLink):

K uporabniku (UpLink)

HSPA+ terminalske klase:

Page 16: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

16 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

HSPA+ One/Dual Carrier:

Page 17: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

17 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Page 18: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

18 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Page 19: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

19 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Page 20: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

20 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

GSM EDGE

UMTS HSPA

LTE

Modulacijske brezžične tehnologije

RF channel

Bandwidth =

200 KHz

RF channel

Bandwidth =

5 MHz

RF channel

Bandwidth =

20 MHz

Page 21: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

21 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

LTE frekvenčni pasovi:

21

Page 22: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

22 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

LTE - frekvenčni prostor: (2)

Page 23: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

23 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

LTE - frekvenčni prostor: (1)

Page 24: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

24 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Specifikacija 3G/3, 5G/3,9G/4G

24

TBD = To Be Decided/Determined (še ni določeno)

Page 25: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

25 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Propustnosti LTE (3,9G) in LTE+ (4G)

Page 26: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

26 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

2G/3G/4G Latency Comparison:

26

5ms-15ms

600 ms-1500ms

200ms-600ms

75ms-150ms

VoIP=max 150ms

35ms-

65ms

Page 27: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

27 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Evolution 3 GPP : LTE and SAE

27

Page 28: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

28 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Voice over LTE (VoLTE):

28

Page 29: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

29 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

GPRS LTE (2):

29

Page 30: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

30 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

LTE – zagotavljanje storitev in segmentacija uporabnikov

Page 31: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

31 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

QOS preko omrežij LTE

Page 32: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

32 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

E2e QoS mapiranje:

32

Page 33: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

33 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Naročnik LTE vzpostavi IMS glasovni klic z

idejno zasnovo EPS QoS

Page 34: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

34 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

QoS IE nosilec

Page 35: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

35 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Lastnosti QoS v povezavi z nosilcem LTE

Page 36: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

36 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Primeri LTE terminalov;

Page 37: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

37 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Primer: fiksni/mobilni širokopasovni dostop

Page 38: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

38 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Pasovna širina VoIP: cca 100 Kb/s

Page 39: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

39 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Pasovna širina IPTV/Interneta

Page 40: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

40 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Fritz!Box 3G/HSPA-propustnost: Fritz!Box ADSL-propustnost:

3G/HSPA vs. ADSL

3G/HSPAADSL-(IPTV

4,5Mbps)

Page 41: Božo Mišović - Telekomunikacije...GSM CSD 900/1800 HSCSD GPRS EDGE UMTS HSDPA HSUPA 1G - prva generacija 1,2 K - 4,8 K 2G - druga generacija 9,6 K -14,4 K 2,5 G - (faza 2 +) 64

41 | Mobilni širokopasovni dostop LTE, 3G,4G, Božo Mišović

Hvala za pozornost

[email protected]