broń strzelecka

126 9/2009

Celowniki przeznaczone do broni indywidual-nej i skonstruowane z myślą o prowadzeniu walki na niewielkim dystansie, nieprzekra-

czającym 400 metrów, powinny mieć dość szerokie pole widzenia (10–15˚), a co za tym idzie niezbyt duże powiększenie. Spowodowane jest to koniecz-nością zapewnienia strzelcowi możliwości dobrego orientowania się w terenie wokół siebie w czasie celowania, co ograniczają celowniki charakteryzu-jące się dużym powiększeniem i wykorzystywane do strzelania na duże odległości. Spośród urządzeń Etroniki do tej kategorii należą celowniki NSP-3M i Viki.

Celownik noktowizyjny NSP-3M jest już znany naszemu wojsku. Opracowany w 2003 roku i na przełomie lat 2003/2004 prezentowany na pokazie w Dowództwie Wojsk Lądowych, a obecnie jest już dostarczany seryjnie po remontach modernizacyj-nych (oczywiście w ramach posiadanych przez woj-sko środków). Bardziej szczegółowy opis celownika z badań w Wojskowym Instytucie Technicznym

Uzbrojenia, podczas których oddano przy jego uży-ciu ponad 2,5 tysiąca strzałów został zamieszczony w Strzale 9/2004 oraz NTW 5/2009, gdzie pojawił się również opis celownika Viki. Poniżej przedstawiamy wrażenia z użycia tego ostatniego celownika.

Posługujący się celownikiem zainstalowanym na karabinku automatycznym żołnierz nie jest strzelcem wyborowym, a w czasie walki na bliskim dystansie nie ma zbyt dużo czasu na przygotowa-nie się do strzału. W przypadku pojawienia się celu w zasięgu skutecznego działania broni celownik powinien być gotowy do użycia bez konieczności dodatkowych czynności oraz dawać możliwość szybkiego uchwycenia celu i oddania strzału. Dla-tego też projektant Viki zdecydował się na zastoso-wanie atermizownego obiektywu (tj. trzymającego ostry obraz w szerokim zakresie temperatur) bez dodatkowego przesuwu ogniskującego znanego z innych celowników różnych producentów. Kali-bracja odbywa się automatycznie po zasłonięciu osłony obiektywu, a z przycisków został tylko

przełącznik negatyw/pozytyw i dwukrotny zoom elektroniczny, przy czym, tradycyjnie dla wyro-bów Etroniki, służą one do włączania i wyłączania urządzenia (włączanie celownika przeprowadza się przez przyciśnięcie któregokolwiek z nich; wyłącze-nie przez wciśnięcie obu jednocześnie), co pozwo-liło na wyeliminowanie dodatkowego przełącznika. Celownik wyłącza się samoczynnie, jeżeli przy za-mkniętym obiektywie nie wykona się przez ustalo-ny programowo (z możliwością dowolnej zmiany) czas żadnej czynności regulacyjnej (działanie na pokrętłach lub przyciskach).

W nocy wszystkie ciepłe obiekty decydowa-nie wyróżniają się od tła, nawet człowiek ukryty za niewielkim krzakiem jest dość łatwo wykrywany – celownik charakteryzuje się dobrą ostrością i kon-trastem obrazu. W dzień, przy nasłonecznionym i nagrzanym terenie, cel jest widoczny, ale kontrast między tłem a celem jest jednak słabszy.

Ekrany celowników termowizyjnych ustawiane są w większości w trybie czarno-białym. Jeżeli ce-lownik lub przyrząd obserwacyjny ma być używa-ny przede wszystkim jako przyrząd nocny – celowe jest ustawienie go w kolorze zielonym. Dzięki temu w warunkach nocnych nie męczy się tak szybko wzrok, a po oderwaniu wzroku od ekranu żołnierz szybciej akomoduje się do ciemności, niż w przy-

Etronika nie tylko dla snajpera

W artykule omawiającym wyroby Etroniki, zamieszczonym w NTW 5/2009, zaprezentowane zostały celowniki noktowizyjne i termowizyjne, przezna-

czone przede wszystkim do broni wyborowej. W niniejszym tekście skupimy się na tych do broni podstawowej.

Celowniki produkcji firmy Etronika: termowizyjny Viki (po lewej) oraz noktowizyjny NSP-3M (po prawej).

9/2009

broń strzelecka

127

broń strzelecka

128 9/2009

padku ekranu białego, gdzie oko łatwiej ulega zja-wisku „olśnienia”. Termowizory z zielonym ekranem już znajdują się na rynku (FLIR), również Etronika w swojej ofercie ma wybór dla klienta zamawiające-go celownik Viki – ekran czarno-biały albo zielony (jak w noktowizorach).

Przystrzeliwanie i wprowadzanie poprawek odbywa się jak w klasycznym celowniku (np. PSO-1) – za pomocą bębnów poprawek. Bębny odbloko-wuje się luzując wkręty umieszczone w ich gór-nych powierzchniach. Po dokręceniu wkrętów i zablokowaniu pokrywki celownik jest gotowy do wykonywania strzelań. Dalsze poprawki (na wiatr, kąt podniesienia) wprowadza się obrotem pokrętła poprawek. W badanym egzemplarzu pierścienie pokrętła wyskalowane były w tysięcznych, ale ist-nieje możliwość wymiany (również przez użytkow-

nika) pierścienia na w y s k a l o w a n y w poprawkach ba-listycznych, MOA lub inny sposób według życzenia odbiorcy.

Wprowadzanie poprawek w sposób klasyczny, znany już po-tencjalnym użytkownikom sprzętu z innych celowników optycznych, w połączeniu z możliwo-ścią wprowadzenia tulejki na dowolną balistykę, bez kombinowania z przyciskami elektronicznymi wydaje się rozwiązaniem celowym dzięki swojej prostocie. Przewidywane jest jeszcze delikatne zwiększenie ruchu oporów pokręteł oraz uzyskanie wyraźniejszego kliknięcia, co jeszcze ułatwi wpro-wadzanie poprawek.

Celownik jest stosunkowo nie-duży – mieści się w kieszeni

i może służyć też jako lune-ta do obserwacji nocnej.

Po wymianie uchwytu na broń na uchwyt dopasowany do trzymania w dłoni, bez mechanizmów wprowadzania po-

prawek, termowizor może znaleźć szereg

zastosowań nie związa-nych ze strzelaniem: dla

służb granicznych, rozpo-znania, ratowniczych czy przy

ochronie obiektów. Ponieważ koszt wykonania celownika

mieści się między kosztem modernizacji celownika NSP-3, a kosztem wykonania nowego celownika NSP-3M, to wydaje się, że sprzęt ten powinien zwró-cić uwagę naszego wojska, zwłaszcza w sytuacji, gdy niedobór środków finansowych nakazuje wy-dawać je w sposób jak najbardziej efektywny.

Artykuł przygotowany przez Etronika Sp. z o.o.

Obraz tarczy termicznej (punkt powyżej prawego ramienia znaku celowniczego) widziany przez celownik Viki z odległości 100 m.

Charakterystyka celownika Viki 1Obudowa aluminiowa, lakierowana w ko-

lorze czarnym matowym oraz pokryta tworzywem sztucz-nym (Poliolefin / PCV) w kolo-rze czarnym, hermetyczna

Wymiary:

- wysokość 90 mm

- szerokość 75 mm

- długość (z ocznikiem) 270 mm

Masa <1,4 kg

Warunki pracy modułu termalnego: od -30°C do +50°C

Zakres temperatur granicznych: od -40°C do +65°C

Zasilanie 4 baterie typu AA (4x1,5VDC)

Minimalny czas pracy ciągłej modułu termalnego 6 h w temp. 20ºC;

Detektor termalny

Zakres długości fali 8-12 μm

Czułość NEDT<100 mK

Rozdzielczość matrycy bolometrycznej 384x288 pikseli

Pole widzenia FovH=12º;

FovV=8º;

Wyświetlacz przekątna 11,2mm (0,44”), VGA

Powiększenie optyczne 2x

Powiększenie cyfrowe 4x

Odległość źrenicy wyjściowej 60 mm

Średnica źrenicy wyjściowej 6 mm

Zakres wprowadzanych poprawek

- lewo / prawo -/+ 10 mil, (klik=1 mil)

- kąt podniesienia +20 mil (klik=1 mil)

Mocowanie szyna typu MIL-STD-1913, o długości min. 78 mm

Przykładowe obrazy ludzi ukrytych za osłoną

z dymu widziane przez celownik Viki. Sylwetki

wyraźnie odcinają się od tła, a oprócz tego dobrze

widoczne są miejsca cieplejsze i chłodniejsze ludzkiego ciała. Ukrycie

się w dymie i wśród roslinnosci nie zapobiiega

wykryciu podczas obserwacji prowadzo-nej z wykorzystaniem

celownika.

9/2009

broń strzelecka

129

Charakterystyka celownika Viki 1Obudowa aluminiowa, lakierowana w ko-

lorze czarnym matowym oraz pokryta tworzywem sztucz-nym (Poliolefin / PCV) w kolo-rze czarnym, hermetyczna

Wymiary:

- wysokość 90 mm

- szerokość 75 mm

- długość (z ocznikiem) 270 mm

Masa <1,4 kg

Warunki pracy modułu termalnego: od -30°C do +50°C

Zakres temperatur granicznych: od -40°C do +65°C

Zasilanie 4 baterie typu AA (4x1,5VDC)

Minimalny czas pracy ciągłej modułu termalnego 6 h w temp. 20ºC;

Detektor termalny

Zakres długości fali 8-12 μm

Czułość NEDT<100 mK

Rozdzielczość matrycy bolometrycznej 384x288 pikseli

Pole widzenia FovH=12º;

FovV=8º;

Wyświetlacz przekątna 11,2mm (0,44”), VGA

Powiększenie optyczne 2x

Powiększenie cyfrowe 4x

Odległość źrenicy wyjściowej 60 mm

Średnica źrenicy wyjściowej 6 mm

Zakres wprowadzanych poprawek

- lewo / prawo -/+ 10 mil, (klik=1 mil)

- kąt podniesienia +20 mil (klik=1 mil)

Mocowanie szyna typu MIL-STD-1913, o długości min. 78 mm