bu konu anlatımı seti metin gÖktÜrk ...œ-3b-konu... · sobada yanan kömürün verdiği ısı...
TRANSCRIPT
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
w
ww
.fe
nse
pe
tim
.co
m
::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
:
GİRİŞ
Halil, gittiği okulda derslerini iyi dinlemiş,
arkadaşları ile birlikte çeşitli etkinliklerde bulunmuş
ve öğretmenin evde yapmasını istediği ödevleri not
etmiştir. Okulun bitiş zili ile birlikte Halil de tıpkı
diğer arkadaşları gibi evin yoluna koyulmuştur.
Halil, okuldan eve geldiğinde çok acıkmış ve
annesinden en sevdiği yemeklerden biri olan kuru
fasulye yapmasını istemiştir. Annesi Halil'in en
sevdiği yemeği yapmaya koyulduğunda yemekte
kullanacağı etin buzlukta olduğunu fark etmiş ve
buzlukta muhafaza edilen etin çözünmesi biraz
zaman alacağından hemen bir kaba, bir miktar ılık su
ekledikten sonra buz tutmuş olan eti de kaba ilave
edip bir süre beklemiştir. Fakat aradan 5-10 dk süre
geçmesine rağmen etin buzu hâlâ çözülmemiştir. Bu
durumda, Halil'in annesi kaba bir miktar daha su
ilave edip bir müddet daha bekledikten sonra buzun
çözüldüğünü fark etmiştir.
Yukarıda anlatılan olayda:
1. Buzluktan çıkarılan et neden ılık suya koyulup bir
müddet bekletilmiştir?
2. Belirli bir zaman sonra buzun çözülmediğini fark
eden anne, neden etin bulunduğu kaba biraz daha ılık
su ilave etmiştir?
ISI VE SICAKLIK
Günlük hayatımızda birçok yerde ısı ve sıcaklık
kavramlarını kullanırız. Her ne kadar ısı ve sıcaklık
kavramları birbirleriyle ilişkili de olsa aynı anlama
gelmemektedir.
Maddeler arasındaki sıcaklık farkından dolayı
aktarılan, başka bir deyişle maddeler arasında alınıp
verilebilen enerji türüne ısı adı verilir.
Sıcaklık ise, bir maddenin diğerine göre ısıl
derecesidir. Yani sıcaklık, iki maddenin birbirine göre
sıcaklık-soğukluklarını gösteren bir değerdir.
Sobada yanan kömürün
verdiği ısı odanın sıcaklığını
arttırır.
Güneş'in verdiği ısı ile buz
erimeye başlar ve sıcaklığı artar.
Çaydanlıktaki suyun sıcaklığı
ocaktan aldığı ısı ile artar.
Verilen örneklerde de görüldüğü gibi ısı ile
sıcaklık birbirini etkileyen iki kavram olmakla
beraber aynı anlamı taşımamaktadır.
Isı, bir enerji çeşididir. Maddeler arasında
gerçekleşen ısı alışverişi ile maddelerini sıcaklıkları
değişebilir. Örneğin, yukarıdaki örnekte çaydanlık
içerisinde sıvı hâlde bulunan suyun, ısı alarak
sıcaklığı artmakta ve belirli bir süre sonra gaz hâline
geçmektedir.
MADDE VE DEĞİŞİM
* Isı ve Sıcaklık *
Bu konu anlatımı seti Metin GÖKTÜRK tarafından hazırlanmıştır. Konu anlatım seti ve diğer setler için www.fensepetim.com sitesini ziyaret edebilirsiniz. 2019 ©
5.SINIF 4.ÜNİTE
KONU NO: 11
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
:::
ww
w.f
en
sep
eti
m.c
om
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
::::
ISI VE SICAKLIK ARASINDAKİ FARKLAR
Bir önceki sayfada ısı ile sıcaklığın birbirinden
farklı olduğunu belirtmiştik. Şimdi, aşağıda yer alan
tabloda ısı ile sıcaklık arasındaki farkları inceleyelim.
Not: Bir maddenin aldığı ya da verdiği ısı
miktarı, madde miktarına bağlıyken maddenin
sıcaklığı madde miktarına bağlı değildir.
ISI ALIŞVERİŞİ
Günlük yaşantımızda maddelerin sıcaklıkları
birbirinden farklıdır. Sıcak maddeler ile bu maddelere
oranla soğuk olan maddeler birbirlerine temas
ettirildiğinde aralarında ısı alışverişi olur.
Isı akışı, sıcaklığı yüksek olan maddeden
sıcaklığı düşük olan maddeye doğru gerçekleşir.
Maddeler arasındaki ısı alışverişi maddelerin
sıcaklıkları eşit olduğunda yani ısıl denge
sağlandığında sona erer.
A B
Isı akış yönü B cisminden A cismine doğrudur.
A ve B cisimlerinin son sıcaklıkları ise 65 oC olur.
ÖĞRENDİKLERİMİZİ DEĞERLENDİRELİM
*** Aşağıda verilen ifadelerin altında yer alan
kutucuklara ifade doğru ise "D", yanlış ise "Y"
harfi koyunuz.
Isı bir enerji türüdür.
Isı Sıcaklık
Isı kalorimetre kabı ile
ölçülür.
Sıcaklık bir enerji türü
değildir.
Sıcaklık termometre ile
ölçülür.
Birimi kalori (Cal) veya
joule (J)'dur.
Birimi derce selsiyus
(oC)'dur.
Maddeler arasında
alınıp verilebilir.
Maddeler arasında
alınıp verilemez.
50 oC 80 oC
Kömür yandığında etrafına
sıcaklık verir.
Isı alışverişi, sıcaklıkları eşit olan
maddeler arasında da
gerçekleşebilir.
Isı bir enerji çeşidi iken sıcaklık
değildir.
Vücut ısımızı ölçmek için
termometre kullanırız.
Isı akışı, sıcak maddeden soğuk
maddeye doğru gerçekleşir.