BU MİLLET NASIL MUZAFFER OLMAZ

Dümanı Anadolu’dan Defetmek ve Ailelerinin İntikamını Almak İçin Gönüllü OlarakCepheye İntikal Etmiş ve İçlerinden Biri Şehit Olan Üç Bahadır Türk Yavrusu

Sağda: Mehmet Gazi (X İşaretli, Şehit Olmuştur), Solda: Ali GaziSandalyede Oturan: Jandarma Zabiti Arslan Bey, Yerde Oturan: Abdullah Gazi

Ailelerinin ve Vatanlarının intikamını almak için üç şehit yavrusu cephede gönüllüolarak savaşıyorlar, Gazi ve Şehit oluyorlar Anadolu bu harpte misli görülmemiş bir şehâmetle (yiğitlik) harp ediyor. Kadın,erkek, çocuk herkes, ya cephede, ya cephe gerisinde fakat bir tek maksat ve gaye gayeyehizmet ediyor. Düşmanı Anadolu’dan kovmak.

Bu sütunlarda müteadit dakikalariftiharla ayzdığımız gibi Anadolu’nunkadınları bile, o Türk arslanlarınıdoğuran anneler olduklarını ispatediyorlar. Cephe gerisinde en ağır ve enmuhim işleri ifa ettikleri gibi cephededüşmana kurşun atıyorlar. Onlardaerkekler gibi şehit ve gazi oluyorlar.

Bu uğurda can verenler yalnızAnadolu’nun erkekleri ve kadınlarıdeğildir. Anadolu çocukları da birerarslan yavrusu olduklarını ispat ediyorlar. İnönü Meydan Muharebesindensonra düşmanı takip eden süvarilerimizİnegöl’de sokak muharebeleri yapılırkenkasaba çocukları da muharebeye iştiraketmişler Gazi ve şehit olmuşlardır. Resimde görülen üç arslanyavrusu da işte böyle vatan yolunacepheye koşan kahramanlardır. Bütünaile efradları düşman tarafından şehitedilmiş olan bu çocuklar hem vatanın,hem ailelerinin intikamını almak içingönüllü yazılmışlar ve çeşitlimuharebelere iştirak etmişlerdir.

Tevhid-i Efkar 12 Eylül 1921

Bu üç kahraman yavrunun en küçükleri olanMehmet Gazi muharebede arslanlar gibi çarpışarak şehitdüşmüştür. Resimde çocukların ortalarında oturan zatJandarma zabitlerinden Arslan Bey’dir. Arslan Bey,Antep Mebusu Kılınç Ali Bey’in arkadaşıdır. ArslanBey’in iki biraderi Mustafa Şemsi ve AbdullahBeylerdir. Muhtelif muharebelerde şehit olmuşlardır. 1

Antep Muharebelerinde Fevkâlade bir FedakârlıkGöstermiş Olan Gazi Antep MebusuKılınç Ali Bey

1 Tevhid-i Efkar 12 Eylül 1921, Sayı: 3121

ALTMIŞ BEŞ YAŞINDA BİR KÖYLÜ – CEPHEDE HİZMET EDECEĞİM –

Çumra nahiyesinin Ayarsaraycık karyesi eşrafından altmış beş yaşlarındakiCalmuzlu Hacı Ali Ağa harmanını kaldırmak üzere geçen gün garp cephei harbinden köyüneavdet etmiştir. Hacı Ali Ağa işlerini bitirdikten sonra tekrar cepheye gidecektir. Mezkur karyeye gitmiş ve Hacı Ali Ağagörüşmüş bir zatın dediğine göre: “Hacı Ali Ağa – iki oğlum var, biri cephededüşmanla harp ediyor. Diğeri de istinaf askeriyedahilinde olmadığından hususat zatiyemizle işgal ediyor.Düşündüm ki, (hacı oldum ama, Gazi olamadım) hemenarabaya atlarımı koşarak cepheye gittim. Ve milletindüğününe iştirak ettim. Fakat zabitlerimiz yaşımahürmet ederek beni harbe sokmadılar. Çok yalvardım,kabul ettiremedim. Bana: ( Baba cephe gerilerinde dehizmet var. Sen şu işleri taşı ) dediler. Onları naklettimve epeyce bir müddet hizmet ettim. Şimdi harman vakti olduğundan bunukaldırmağa çoluk çocuğun kudreti tahammületmediğinden köydeki çocuğuma mektup yazdım, geldi,beni cephede buldu. Atı arabayı kendisine teslim ettim.Buraya geldim. Harmanı kaldırır kaldırmaz hiçdurmayıp, tekrar cepheye gideceğim ve oğlumu köyeiade edeceğim. Cenabı hak, dinimize, devletimize zevalvermesin. Saye-i millette gazi oldum. Millet düğününeiştirak ettim: Emin olunuz ki, adeta tetik üzerindegibiyim. Bir an evvel cepheye gitmek istiyorum.Bilseniz ne kadar severim, askerlerimizdeki zevki , şevkigidip orada görmeli. İnsanın yüreği sevinçle kabarıyor.Hele zabit oğullarımı da çok severim. Askerevlatlarımıza baba gibi muamele yapıyorlar. İnşallahsizlere İzmir’imizden, Bursa’mızdan yakında mektuplargönderirim. İmanım budur. Allah bizi muvaffak edecek,düşmanı kahır eyleyecektir. “ 2

66 Yaşında Bir Gönüllü Nefer İnebolulu Hasan Efendi

Gönüllü Olarak Cepheye Gitmiştir.3

2 Ahali 3 Teşrinisani 1921, Sayı: 473 Şehbal Sayı: 83

SAKARYA SEMALARININ BÜYÜK KAHRAMANI

Büyük kahramanlarımız Sakarya Harbi’nin harikaları arasında tayyarecilerimizpek mümtaz bir mevki vermişlerdi. Bir düşman gazetecisi yalnız bir tayyarecimizin bir Yunanordusunu darmadağın ettiğini söylüyor.

-------------------- Bizim de ismini bilmediğimiz kahramana ithaf: Okuyucularımız aşağıda , yalnız bir tayyaremizin Sakarya Harbi’nin en kızgınanlarında ne büyük bir muvaffakiyet kazandığını bir düşman gazetecisinin ağzındanokuyacaklardır. Biz buna bir kelime ilave etmiyoruz. Yalnız gazetecinin en aşağıda söylediğibir cümleyi tekrar ediyoruz: “ Bu Türk tayyarecisi , bütün bir Yunan ordusunu darmadağın etmiştir. “ Evetokuyucularımız işte şu satırlarda bu harikanın nasıl olduğunu gör4eceklerdir. Bütün hareket-iharbiye yi baştan aşağı takip etmiş olan Yunan gazetecilerinden Votayaridis bize şunlarıanlatıyor: “ Düşman muvaffakiyetini kayd ve itiraf etmek bir luzume-i hak peresti hakikattarihiye icabıdır. Ankara üzerine Yunan ordusunun ileri ve ricat hareketi esnasında düşmanmuvaffakiyetinden biri de Türk tayyaresinin muvaffakiyeti teşkil eder. Cephede bulunmuş olanlara bu faaliyet muvaffakiyeti ya kendi gözleri ilegörmüşler veya başkalarından işitmişlerdir. Zira bütün Yunan ordusu saika-i ahval ile budüşman tayyaresinin faaliyetinden bahsetmek ve faaliyet neticesini öğrenmeğe mecburkalmıştır. Bazılarına göre düşman bu muvaffakiyet havaiyesini bir tayyareye diğer bazılarınınbeyanına göre iki tayyareye medyundur. Ben de ilk fikirde bulunanlar sınıfına dahilim. Ziraöyle zannediyorum ki, fevkimizde uçan tayyare daima aynı tayyare idi. Beni bu fikirdebulunmağa sevk eden hususat , makinesinin işlerken daima aynı gürültüyü çıkarması,mükemmel ve muhteşem teraneleri, her vakit aynı saatlerde görünerek taarruz etmiştir. Bu Türk tayyaresini ilk defa olmak üzere Birinci Kolordu’da (Avret ) civarındakarargahını kurmuş olduğu 14 temmuz’da görmüştüm. Tayyare Eskişehir Muharebesinetakdim eden harekatımızı, yakından takip etmiş ve bir sabah kabul el zeval yedi de pek okadar yüksek olmayan mesafeden ordugahımıza üç bomba atmış idi. Ferdası günü aynı saatteşoseyi takiben (Bıkoy) üzerine yürüdüğümüz esnada yine arzı endam etti. Hala hatırımdadır.Küçük kolumuz, aracının bizi görmemesi için tarlalar arasına yapılmış idi. Türk tayyaresiyleolan bu ilk tanışmayı unutur gibi olmuş idim. Zira o son seferin teferruat ve tefsilatını evvelkiintibahat ve ihtisasatı bilmemiş bulunuyor idi. Fakat bütün delail amaret aynı tayyareninmevzubahis olduğu kanaatini bana bahşettiği cihetle, bütün eski hatıralarımı canlandırmağamecburum. Bu düşman tayyaresinin tarihçe-i faaliyetini kaydetmeden evvel kendim bizzatşahidi olduğum vakayı anlatacağım. İleri harekatımız devam ve esaslı vakayi harbiye ceryanettiği esnada Türk tayyaresini he rgün üstümüzde uçarken görüyorduk. Fakat bize bombaatmıyor idi. Çünkü esaslı vazifesi yalnız keşif yapmaktan ibaret idi. Veyahut da bu bombalarile faaliyetini başka bir mıntıkaya tahsis ediyor idi. Tayyare her sabah saat sekizde arzı endamediyor idi. Saati muayyen idi. Efrad yalnız makinesinin ilk gürültüsünü işittikleri gibiTürklere veyahut Yunanlılara ait bulunduğunu tahkik ve tespitine lüzum görmeden:

- İşte geldi, diye bağrışıyorlardı. Bu tahminlerinde yanılmıyorlar idi. Bir müddetsonra kanatlarındaki kırmızı daire, ayan beyan fark ediliyor idi. Bize oldukça yaklaşıyor,sanki gözlerimizi yukarıya çevirmemizi anlatmak istiyormuş gibi epeyce müddet üstümüzdedaireler çiziyor. Bazen de süratle öğrendiğimiz vecihle başka bir yerde müessir bir tarzda icraifaaliyet etmek için uzaklara pek uzaklara uçuyor idi. 12 Eylül’de ricatımız başladıktan sonra sabahleyin saat yedi de ilk durağımız olan(Sarı Halil) köyüne henüz varmış idik. Bu köyde İkinci Kolordu’nun diğer bazı kıtaları dakarargah kurmuş idi.

Konaklamak üzere bulunuyorduk. Levazım reisi ve bir süvari miralayıyla birliktemüstevi bir sahayı çadırlarımızı kurmağa müsait olup olmadığını anlamak için tetkikediyorduk. Saat sekiz buçukta tayyare makinesinin gürültüsünü ve askerlerin feryatlarınıduyduk:

- İşte odur, İşte odur, iniyor, daha henüz tayyareye bakmağa fırsat bulamamış idikki bir topçu mangasına atılan iki bombanın müthiş infilakını duyduk. İnfilakı feryatlar takipetti. Dehal üçüncü bomba çadırlarımız kurmayı tasarladığımız mevkiden 50-60 metre uzaktabulunan tepecik üzerinde patladı. Bombanın parçaları etraftan ve üstümüzden vızıldayarakgeçti. Yerimizden hiç kımıldamadan ve nereye doğru kaçtıklarını kendileri de bilmeyen bazıefradı tutmak istedik. Diğer bazı neferler ise tayyareye maksatsız ve gayesiz bir tarzda birtüfek ateşi açtılar. Dördüncü bir bomba o civardan geçen 13. Fırkanın bir kolu ortasındapatladı. Yirmi nefere yakın nefer öldü. 4

Tayyare, yineüstümüzde uçmağa devamediyor fakat süratleyerleştirilmiş bir topunattığı bir mermi üzerineuzaklaşmağa mecburkalıyor. İlk iki bombadan 4Yunan neferi, iki Türkarabacısı ve 15 hayvanmord ve on tanesi demecruh oldu. Üçüncübombada bir nefer telef,

Türk Teyyaresi bir çavuş mecruh oldu veyirmi kadar hayvan yaralandı. 13 Eylül’de, Sakarya nehrini (Kavuncu Köprüsü) geçiyor idik. Sakat sekizde yinetayyare üstümüzde göründü. Şiddetli bir mitralyöz ve top atışıyla karşılandı. Tayyareistikametini değiştiriyor ve 13 fırkaya, Sakarya’yı geçtiği esnada tekrar yetişiyor ve fırkaüzerine dört bomba savuruyor. Bu bombalardan yaralanan ve ölenlerin miktarı seksene ulaştı.

14 Eylül’de saat sekizde Kozağaç karyesi haricinde ordugahımızı kurmuşolduğumuz bir sırada yine aynı tayyare göründü. Bu tayyareyi bombalarının infilakınıişitmeksizin iki defa daha gördük. Kendi gözümle gördüğüm tarihçe-i faaliyetine bir la hakkateşkil etmek üzere işittiklerimizi de bir veçhe zir ilave ediyorum. 12 Fırka 31 Ağustos’ta Erdiç Dağı’nı zapt için harp ettiği esnada bu tayyarenindört bombasına hedef olmuş ve 15 maktul ve mecruh vermiştir. Ricata başladığımız ilk gündeSüvari livamıza Güzelce Kale’den çıkıldığı esnada yine bu tayyare hücum eylemiştir ve attığıbombalardan on’a mütecaviz Yunan neferi kurban gitmiştir. Bu tayyare ricatımızın ikinci gününde fırkalarımızdan birine hücum eylemiş ve 12Eylül’de Yıldız Dağı’nda bulunan 3. Yunan Fırkası’na saldırmıştır. Verdiğimiz kurbanlar çoksayıda oldu. Tayyarenin kurbanları meyanında iki maznun neferimizde vardı ki, şüphesizbunlar Divan-ı Harpçe idama mahkum olacaklar idi. Bu tayyare 17 Eylül’de Sivrihisarfevkinde gözüktü. Refikim Falçaç hiç şüphesiz ki, bu tayyarenin 3. Yunan OrdusuKarargahına yaptığı taarruzu tasvir edecektir. Zira bu taarruzun kurbanları arasında kendisidebulunuyor idi. Şunu biliyorum ki bu tayyarenin kurbanlarının 150’si bizim hastahanelerimizdetedavi edildi ve ediliyorlar. Bu tayyarenin düşürüldüğünü birkaç defa işitmiştim. Fakatinanamadım.

4 Ahali 29 Teşrinisani 1921, Sayı: 55

Bu cesur tayyarecinin faaliyetini tasdik etmek lazımdır. Hiç şüphesiz kimakinesinin gürültüsünü işiten ve bu kadar defa şayan hayret cevelanlarını gören bizler, uzunmüddet bu tayyareden bahsedip duracağız. 5

BÜYÜK NAZİFE HANIM

Tosyalı Nazife Hanım bilfiil cephede istihdamı için Kastamonu Kumandanlığına suretiatide münderiç istidayı takdim etmiştir: “ Anadolu’muza bütün mevcudiyetiyle ve istiklalimizi mahvetmek hevesiyle hücumeden Yunan Palikaryasının namussuz ve pek kirli ayaklarını mukaddes topraklarımız üzerindeyürümesini hiçbir zaman arzu etmeyen cerneleri istihlas-ı vatan uğrunda cephelerdegazanferane çarpışan erkek kardeşlerimle beraber bu mukaddes vazife-i diniye de benimdebulunmam için fedai olarak cepheye hareketime müsaade buyurulmasını. 6

SALİHLİLİ AYŞE EFE

Milli Mücadelemizin Unutulmaz Simalarından Salihlili Ayşe Efe ve Refikası 7

5 Ahali 1 Kanunuevvel 1921, Sayı: 566 Ahali 16 Teşrinievvel 1921, Sayı: 407 Resimli Gazete 12 Kânunusani 1924, Sayı: 19

YARALI ARSLAN

Genç zabitlerimizden 15. Fırka 14. Süvari Alayı 3. Bölük mülazımı sanisi SamsunluFerid Bey yaralanarak Ankara’ya gelmiş ve yarasında kalan kurşunların çıkarılması içinhastahaneye yatırılmıştır.

Hastahanede kurşun çıkarılmış ve genç zabite istirahat verilmiş ise de bu gazikahraman Merkez Kumandanlığına müracaat ederek kendisinin harp için yaratıldığını vekurşunun çıktıktan vazifesine devam edebileceğini söyleyerek tezkeresini istemiş ve bütünısrarlara rağmen trenle kıtasına hareket etmiştir. 8

Bu Defa Düşmana Kat’i Bir darbe İndirmek İçin İcab Eden Tedbiri İttihaz EylemişOlan Umumi Karargah Erkân-ı Harbiye Heyeti

Oturanlar Soldan Sağa Doğru: İkinci Şube Müdürü Binbaşı Şükrü Ali Bey, Erkân-ıHarbiye-i Umumiye Reisi Sanisi Kaymakam Salih Bey, Erkân-ı Harbiye-i Umumiye

Reisi Fevzi Paşa, Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Riyaseti Seryaveri Yüzbaşı Ali Galip Bey9

8 Ahali 27 Eylül 1921, Sayı: 329 Tevhid-i Efkâr 7 Teşrinisâni 1921, Sayı: 3177

15. Fırka 14. Süvari Alayı 3. Bölük mülazımı sanisi Samsunlu Ferid Bey’inakrabalarına gönderdiği mektuptan bir parça: “ Allah’ın inayeti sayesinde Yunan Palikaryasının yüz geri etmesini gördüm. Şuzamana kadar bizimle mütatid defalar pençeleşen bu haşarat sürüsünden yakaladığımız

kabadayılar (!) ‘ Aman bir parçaekmek ‘ diyerek yalvarıyorlar.Kahraman asker kardeşlerimiz bunamert düşmana en buhranlıdakikalarda bile zerrece füturgetirmeyerek azminde selatettikleri şarapnel parçaları altındagördüm. On altı günlük mücadeleneticesinde üç yerimdenyaralandım, fakat kıtamın başındanayrılmayarak ve elyevm kahramansilah arkadaşlarımla birliktevazifemin başındayım. Benim için meraketmeyiniz. Cenabı hak, benim gibibütün arkadaşlarımın bu tükenmezazmi karşısında düşmanınİzmir’den çıkmasını gösterecektirve buna kati imanım vardır. İnşallah yakında mektubuEskişehir’den daha sonraKütahya’dan, İzmir ‘dengöndereceğim. Sizler orada bizedua ediniz. Allah’ın inayetiyleçalışmamız sayesinde bu vatandüşman işgalinden kurtulacak veTürk milleti şerefine şanıylayaşayacaktır. “ 10

Tevhid-i Efkâr 7 Teşrinisâni 1921

10 Ahali 7 teşrinievvel 1921, Sayı: 36

DÜŞMAN KAÇARKEN

Cephede bulunan ihtiyat zabiti Samsunlu Ali Kemal Bey kardeşimizin mektubundan: “ Kahraman ordumuzun demir pençeleri karşısında düşman Sakarya ve HaymanaOvalarında mağluben ricata başladı. Bu ricatı esnasında yapmış olduğu faciadan şimdilik pekaz bahsedeceğim. Medeni Avrupa’nın cümlesine mazhar olan bu gark sefillik irtikab ettiğimezalimi insaniyetten bi haber vahşiler bile yapmazlar. Sakarya’dan sonra iki günlük mesafe kat ederken tesadüf ettiğimiz kasaba ve kariyeyibirer harabe şeklinde bulduk. Bu harabelerde bir tek insandan sarfı nazar hayvan, hattatavuklar bile yok. Bu aç düşmanyiyebildiğini almış zıkkımlanmışalamadığını da telef ederek parçalamışleş şeklinde bırakmış. Şimdi kıtaatımızMülk ve Oğlancık namlarıyla maruf ikiköy haricinde bulunuyor. Bu köy ahalisinden her nasılsaele geçmeyerek dağlara firar edenbirkaç adamcağızların maruz kaldıklarıfelaketleri ağlayarak anlatıyorlar.Yunanlılar, bunları tahkir mallarınıyağma ve ali el husus ailelerine taarruzetmiş ve beraber bütün halkı sürüpgötürmüşler. Bunların akibeti şimdilikmeçhuldür. Kardeşim bu silsilei faciaönünde bizler bütün zabıtan ve efrad birşey için çalışıyoruz. O da: İntikam…İntikam. 11

Milli Mücadelemizin İlk Şanlı Zaferini Teşkil Eden I. İnönü Zaferini Gösterir

Temsili Resim

İnönü Kasabası

11 Ahali 11 Teşrinievvel 1921, Sayı: 38

SAMSUN’DA MUAZZAM BİR MİTİNG

Saathane Meydanı

Pazar günü Saathane Meydanı’ndamuazzam bir mitin icra edildi ve bütünSamsun halkı hazır bulundu. Müdafaa-i Hukuk Cemiyetibalkonundan nutuklar irad edildi. İlk sözebaşlayan mebus sabık Servet Bey, herkelimesi imanla dolu, baliğ ve metin birilavede ile içinde bulunduğumuz harbin lüzummeşruiyetini, milletin uhdesine düşenvazifenin kudsiyet ve ulviyetini pek güzeltasvir ve tebliğ ettiler. Samsunluların ruhunuteganni eden mumaileyhin memleket içinkıymettar bir şahsiyet olduğunu itiraf etmek birvazifedir. Ağa oğlu Ahmet Beyin her tarafa birerşahbal sayedar uzatan hitabesini müteakipHocaoğlu Hasan Efendi’nin zarif nutku venihayet müftü efendi hazretlerinin muacez

Ahali 30 Ağustos 1921

hitabı ve baliğ dualarıyla ictima hitama verildi ve sureti aşağıda bulunan telgrafnameninAnkara’ya keşidesi karargir oldu. Bu güne kadar uhdesine tertip eden vazifei hamiyeti hakkıyla ifa-i can ve gönüldenihtiyar eylemiş olan Biz Samsunlular bu defa daha Bülent bir azim ve imanla muazzeztopraklarımızı pay istilası altında çiğnemek isteyen zelil ve hakir düşmanı def ve tard içinbirkaç günden beri Camilerde içtima ederek teyid ahd ve mişak etmektedirler. Bu cümleden olarak cenabı hakkın zafer ile tebşir buyurduğu İslam milleti ve onunharsı ve müdafaa-i bulunan Türk ordusunun Yunanlıları muazzez topraklarımızdan def ve tardedinceye kadar bu hususa cihad ve ikdam olunmasını Samsunlular bilcümle vatandaşlarındantalep ve eltemasa karar vermişler ve bunun için hayat be mevcudiyetlerini ve bütün servet vesamanlarını feda eylemeğe azmetmişlerdir. Bu gün dahi Saathane Meydanı’nda muteberan ve tüccaran ve bilcümle ahalininiştirakiyle akdolunan muazzam içtimada heyecanlı nutuklar irad olunarak Samsunlularhissiyat şaliseye ve vazifeye izhar etmişler ve davayı mukaddesin istihsaline kadar bedenen vemalan hiçbir fedakarlıktan çekinmeyeceklerini ve hayat mevcudiyetimize kast etmiş olandüşmanı kahır ve mazmul edinceye kadar son gayret ve hamiyetlerini sarf edeceklerini veşimdiden ordudaki kardeş ve evlatlarına yüz bin paket tütün takdim edeceklerini beyaneylemişlerdir. Avan ve inayet aleyhiyeye istinaden din uğrunda ve vatan yolunda mücahede edenİslam ordusunun şimdiye kadar gösterdiği harikalardan dolayı bu ordunun büyükkumandanlarına ve kahraman efradına hissiyat müntedari ve şükür güzarısını iblaeylemelerini dahi makamat aidesinden temin etmişlerdir. Bu ulvi tezahüratı müteakip halk içtima mahalinden kemal-i sukunet ve vakar iledağlamıştır. Ve her gün camilerde ordunun muzaferiyetine dua etmekte bulunmuştur.

Eşraf ve Muteberan Müdafaa-i Hukuk Belediye Reisi Müftüi Belde 12

12 Ahali 30 Ağustos 1921, Sayı: 20

İSTİKLAL MÜCADELESİNDE (BEŞİKTAŞLI) SPORCU GENÇLER

Anadolu’daki istiklal Mücadelesineiştirak etmek için sporcu gençlerimizdenbüyük bir kısmı Anadolu’ya Vazifeleribaşına koşmuşlardır.

Vakit 14 Kânunusani 1922

Son Sakarya Muharebesine Katılan İki Sporcu GencimizSağ Bacağından Yaralı Olan Mülazimı evvel Aziz BeySol Kolundan Yaralı Olan Mülazimı evvel Hasan Bey

Anadolu’daki İstiklal Mücadelesine iştirak eden Sakarya Muharebelerinde büyükfedakarlıklar gösteren kahramanlarımızdan Mülazım-ı evvel Aziz ve Mülazım-ı evvel HasanBeyler İstanbul spor aleminin maruf sporcularındandır. Beşiktaş Jimnastik Kulübüne mensupolan Aziz ve Hasan Beyler Milli Mücadelenin Başlarında Anadoluya kaçarak İstiklalmücahitleri arasına katılmışlardır. Son Sakarya Muharebelerinde en önde savaşan bu ikikahramandan biri sağ bacağından diğeri sol kolundan yaralanmışlardır. Bnüyük Millet MeclisiMülazım Hasan Beyi gösterdiği muvaffakiyetten dolayı İstiklal Madalyası ile taltif etmiştir. Beşiktaş Kulübü Harbe 25 güzide genç göndermiş, bunlardan üçü şehitolmuşlardır. 13

13 Vakit 14 Kânunsani 1922, Sayı: 1472

YÜZBAŞI ZEKAİ BEY

Sakarya Muhaberesinde büyük yararlığı görülen ve sağ elinin sakat kalmasına rağmencepheden ayrılmayan Zekai Bey

Yüzbaşı Zekai Bey

Vakit 15 Kanunuevvel 1921

Birinci ve İkinci İnönü Muharebelerinde ve son Sakarya Muharebesinde ordumuzhakikaten harikalar yaratmıştır. Zabit ve asker düşmanın kat kat üstün kuvvetlerine rağmensarf eylediği iman ve zafer azmi sayesinde mağlup etmişler ve son dereceye geldikçe harpmeydanından ayrılmamışlardır. Resmini gördüğünüz kahraman, Sakarya Muharebesinde Birinci Fırka Yaverliğiniifa eden Yüzbaşı Zekai Bey’dir. İstiklal Savaşı’nın başlangıcında sağ elinden ağır suretleyaralanan ve üç parmağını kaybeden Zekai Bey elinin sakatlanmasına rağmen ordusundakivazifesinden ayrılmamıştır. Birinci ve İkinci İnönü Muharebelerinde ön sıralarda düşmanakarşı mücadeleye iştirak etmiştir. Zekai Bey, Sakarya Muharebesinde de cesareti ve fedakarlığı ile temayüz etmiştir.Harbin en şiddetli devresinde, siperler üzerine mermi yağarken Zekai Bey siperlerin üzerineçıkmış ve: “ Arkadaşlar memleket ve milletimiz fadakarlığınız ile yaşayabilir. Arş İleri!... “Diyerek askeri hücuma sevk etmiştir. Bu hücum düşmanı dağıtmıştır. Zekai Bey, Kumandantarafından takdir edilmiştir. 14

14 Vakit 15 Kanunevvel 1921, Sayı: 1442

AYŞE ÇAVUŞLA MÜLAKAT

Yunanlıların İzmir’e girmesini müteakipköy köy dolaşarak gönüllü toplayan ve Kasaba ileDemirci’de düşmana mühim darbeler indirenkahraman kadın Ayşe Çavuş o günleri şöyleanlatıyor: “ Düşman İzmir’e girmiş, bizim tarafageliyormuş dediler. Yüreğim kanadı. BalkanHarbi’nde çok çekmiştik. Kocayı da oradakaybetmiştim. Artık bizim için ölüm var, kurtuluşyok! Dedim. Kalktım çocukları alarak Uşak’adoğru yollandık. Fakat millet muharebe etmeğekarar vermişti. Bütün köy delikanlılarısilahlanmışlardı. Ben de kendimde kuvvethissettim. Çocukları uşak’a yolladım. Damadım vebüyük oğlum ile beraber çarıkları çekdik. Elimebir de sopa alarak dilenci kıyafetiyle Aydın’ageçtik. Aydın’da üç gece muhtarın evinde misafir

Ayşe Çavuş ve Uşak’ta Şehit Olan Oğlu olduk. Mahalle delikanlılarını ayarttım. Kaçmanın,onların erkekliklerine yakışmayacağını, vatanı kurtarmak için çalışmamız lazım geldiğinisöyledim. Civar köylerden iki yüz seksen delikanlıyı topladım. Erzak ve cephanemizi düzdük.Kasaba’ya yollandık. Yunan kalleşi kasabaya girmiş etrafa tel örgü çekmişti. Bizim içinkasabaya girmek imkanı yoktu. Geceleyin Salihli’ye dönmeye karar verdik. Mevsim yaz vehava güzeldi. Geceyi dağda geçirerek, ertesi gün Salihli’ye girdik. Salihli’de bize yardımettiler. Ayşe Hanım teyzenin bütün istediklerini veririz dediler. Altı çift tombay ile iki kalınurgan alarak kasabaya döndük. Kuvvetimiz gittikçe çoğalıyordu. Üç yüz elli kişi olmuştuk.Hepimiz silahlı idik. Gece vakti Kasaba’ya geldik.Tel örgü engellerini Hasan Çavuşla birlikteurganlarla birbirlerine bağlayarak altı çift tombayı koşarak bir hamlede söndürdük. Fakat haindüşman tellerin altına meğer bomba koymuşmuş. Bir gürültü koptu! Tombayların on tanesiparçalandı. Fakat Allah’a şükür kimsenin burnu bile kanamadı. Gürültü üzerine düşman silahasarılarak bize ateş açtı. İki saat muharebe ettik. Biz galip çıktık ve sabaha karşı kasabayagirdik. Bizim bu muvaffakiyetimizi Kuvay-ı Milliye Umum Kumandanı haber alarak beniçağırdı. Kasabada kaldığım müddetçe düşman keşif kollarına mani oldum. Lâkin bir müddetsonra Yunan’ın Demirci’ye girdiğini haber alınca süvari olarak bütün kuvvetimle Kasaba’dançıkarak Demirci’ye geldim. Bütün kuvvetim üçyüz elli atlı idi. Oldukça bol cephanem devardı. Dörtyüz kişilik bir düşman kuvveti Demirci’ye yerleşmişti. Fakat henüz istihkam vesiperlerini bitirmemişlerdi. O gece ani bir baskın yaparak üç koldan Demirci’ye girdik.Düşman şaşırmış birbirini kırmağa başlamıştı. Bizde kılınç ve süngülerimizi taktık. Saatlercemuharebeden sonra düşmanı söküp çıkarttık. Süngülerimizden kurtulabilen kaçtı.Demirci’den Simav’a geçtik. Orada Kuvay-ı Milliye Kumandanı bana: “ Seni Mustafa kemalpaşa görmek istiyor, Ankara’ya gideceksin “ dedi. Ben de Ankara’ya yollandım. İstasyondakidairesinde Paşa beni kabul etti. Hizmetimin mükafatını vermek istedi. Ben de milletinsağlığını, vatanın kurtuluşunu sitediğimi ve serbest bırakılmaklığımı söyledim. Ankara’danyine elli dört arkadaş topladım. Oğlum ve damadım ile beraber Kütahya’ya geçtim. Ben oradaiekn düşmanın gediz’e girdiğini söylediler. Arkadaşlarımla hemen yola çıktık. Akıncılıkyapmak istiyordum. Hamidiye Köprüsüne yaklaştığımız zamanda karşıdan bir otomobilgördük. Atlarımızı ormana çekerek pusu tuttuk. Otomobilin içinde iki Yunan zabitini görürgörmez. “Ateş “ kumandasını verdim.

Vakit 5 Şubat 1922

Bir dakika içinde makinacı ile beraber üç Yunanlının cesetleri otomobil içineyuvarlanmışlardı. Otomobil kullanmasını bilmiyorduk. Otomobili hayvanların arkasınabağlayarak sürükleye sürükleye Kuvay-ı Milliye Kumandanlığına getirp teslim ettim. İşte bumuvaffakiyet üzerine beni çavuş yaptılar. Artık herkes bana Ayşe Teyze yerine Ayşe Çavuşdemeye başlamıştı. Gediz’de bir müsademede bir oğlum ve Demircide’de damadım şehitoldular. Diğer çocuklarımla Afyon’a geçmiş, oradan Ankara’ya gönderilmişler. Artıkyorulmuştum, hem dinlenmek hem de çocuklarımı görmek için Ankara’ya geldim. Ankarakumandanına silahlarımı, müfrezemi, atlarımızı teslim ettim.15

15 Vakit 5 Şubat 1922, Sayı: 1492

BEŞİKTAŞLI FUTBOLCUMÜLAZIMI EVVEL KAHRAMAN REFİK HÜSEYİN BEY

Vakit 7 Şubat 1922

Sakarya Muharebesinde Vücudunu Yarısını Kaybeden Kahraman Genç Zabit

Son hafta içinde Anadolu’dan gelen telgraflardan birisi bir şahaser hamasetten habergetiriyordu. Müdafaa-i Milliye Vekili Kazım Paşa Cebeci Hastahanedeki yaralı gazilerinhatırını ve yarasını sorarken, genç bir hastanın karyolasından da şu cevabı almıştı: “ Bir şeyimyok, Paşam. “ Paşaya refakat eden tabip müdavi bu cevap üzerine genç hastanın yorganınıkaldırmış, Müdafaa-i Milliye Vekili’nin nazarları bu zayıf vücut üzerinde bir müddetdolaştıktan sonra yatağın loşluğunda ve bir uçurum içinde kaybolmuştu. Hastahanede başınıdayadığı yastıktan, hatırını soran amirine: “ Bir şeyim yok “ diyen bu genç, SakaryaHarbin’de bir top güllesiyle iki ayağını birden kaybetmiş bir mülazımdı. Yine telgraflar haber verdiler ki Refik Hüseyin Bey adını taşıyan bu kahraman zabit,nasıl taltif edilmeği istediğini soran Müdafaa-i Milliye Vekili Paşa’ya büyük ve necip ruhlarayaraşan bir cevabla mukabele etmiştir. Büyük Millet Meclisi, Refik Hüseyin Bey’i kendisineİstiklal Madalyası ve 300 lira nakdi mükafat ita ve rütbesini Yüzbaşılığa terfi suretiyle taltifetti. Elde ettiğimiz bir resmini sayfamıza geçirdiğimiz Refik Hüseyin Bey 26 yaşındabulunmaktadır. Umumi Harpte ibraz ettiği başarılarla çeşitli madalyalar alan genç mülazımıevvel İstanbul’da iken Beşiktaş’ta Yeni mahalle de oturuyor ve Beşiktaş Kulübünün ikincifutbol takımında bulunuyordu Sakarya’da vücudunun yarısını kaybeden Refik Beyİstanbul’un kıymetli bir sporcusu idi.16

16 Vakit 7 Şubat 1922, Sayı: 1494

ARSLAN VE KAPLAN REİSLER

Kaplan Reis Arslan Reis

Kocaeli Şube ceziresinde Yunanlılar tarafından işgal sırasında, o havalinin Rumpalikaryaları derhal çeteler teşkil etmişler ve köy köy Müslümanlara taarruz etmeyebaşlamışlardı. O vakit sırf Müslüman köylerini bu şerirlere karşı müdafaa etmek için KüçükArslan ve Kaplan Reisler maruf simalardan olmuşlar ve Müslüman ve köyleri bunlarınsayesinde taarruzdan masun kalabilmişlerdi. Bilahare Yunan işgalinin (Kocaeli ) şube ceziresinden deffi üzerine, Arslan veKaplan Reislerde vazifelerinin hitam bulduğu kanaatiyle Üsküdar Jandarma Karakolunagiderek teslim olmuşlardır. Fakat Ferit Paşa kabinesi zamanında bu çete reisleri Rum eşkiyasına karşı harekattabulunduklarından dolayı gıyaben idama mahkuö edilmişlerdi … 17

17 Tercüman-ı Efkâr 2 Kânunusani 1922, Sayı: 3233

BİR İSTİKLAL ŞEHİDİ

Fakat Öldüren Yunanlılar Değil

Milli Hükümete bidayet zuhurundabüyük hizmetler ifa eden Konya TelgrafMerkezi Müdürü Bilecikli Ali Haydar Bey’in(Konya’da) terki hayat ettiği teessüfle haberalınmıştır. Merhum Ali Haydar Bey, Kuvay-ıMilliyenin bidayeti zuhurunda Konya’da kiKumandan ile Mustafa Kemal Paşa arasındakimuhaberat hafiyeyitemin ettiği için Ferit PaşaHükümeti’nin Konya Valisi ve Hürriyet İtilafFırkası azasından Cemal Bey tarafındanhapsedilmiş hatta Haydar Bey’i bizzat CemalBey darp etmiştir.Bundan sonra merhum ellerive ayakları bağlı olduğu halde İstanbul’a sevkedilmek üzere hususi bir vagona bindirilmiş,fakat Afyon Karahisar civarında Çayİstasyonu’nda Milli Müfrezeler trenin tevkifederek Haydar Bey’i kurtarmışlardı. Ali haydar Bey o zaman düçar olduğuişkenceden dolayı hastalanmış, nihayet terkihayat eyleyerek dört yetim yavru bırakmıştır.18

Tercüman-ı Efkâr 28 Kânunsani 1922

18 Tercüman-ı Efkâr 28 Kânunsani 1922, Sayı: 3257

KARA FATMA

Kahraman Türk Kadınlarından Fatma Hanım İle Oğlu ve kardeşi İbrahim Tevhid-i Efkâr 17 Haziran 1922

Mustafa Kemal Paşa’nın “ Düşmanıharimi ismetinde” boğduğunu Cihana ilanettiği Şanlı Türk ordusunun TeğmenlerindenKahraman Kara Fatma. Namsız, isimsiz,şöhretsiz, fedakâr ordunun ufak rütbelisubaylarından biri. Yalova’da Atatürk ona yardımedilmesini emrettiği zaman “ Ben vazifemiyaptım Atam; vatan vazifesi para ile ödenmez“ diyen, Halk Partisi’nin ianesini redden KaraFatma.

Kara Fatma

PENBE HATUN

İstiklal-i Milli için dünyadahiçbir ülkede erkeklerinin yanındakadınlarının bile arslanlar gibidöğüştüklerine şahit olmamıştır. İstiklalve hürriyet aşkı için Türk’ün bu soncidaline Kara Fatma’lar, Ayşeler,Emineler gibi cengaver Türk analarıkatıştı ve mücadelemiz tarihinde ulvi vemukaddes bir harb oldu. Anadolu’da adı dillerde dolaşanbir cengaver Türk anası vardır. İsmiPenbe Hatundur. Uluhara’nın, Kimveriyekaryesinden Ali Sufi oğulları denilmeklemaruf necip bir Türk soyundan olanPenbe Hatun 56 yaşında olmasınarağmen genç ve dinç arslan gibiGiresun’dan gönüllü çıkmış ve geçensenenin Nisan ayından beri kan ve ateşaarsında bir yiğit gibi döğüşmüştür.Penbe Hatun Afyon KarahisarMuharebelerinde mavzeriyle harpateşleri içine girmiş, Çalı Harbi’ndeharbetmiş bir cengaver Türk anasıdır.Penbe Hatun’un sekiz yerinde düşmanyarası var.

Penbe Ana’nın yedinde 47’nciDüşmana Karşı Erkekler Gibi Harb Eden Alay Kumandanı Kaymakamı Osman

Ve Sekiz Yerinden Yaralanan İmzasıyla şanlı bir asker vesikası vardır.Mücahide Penbe Hatun Penbe Ana’nın başında siyah bir

örtü, sırtında haki renkli bir palto, boynunda bir asker çantası, omuzunda da şanlı bayrağımızvardır. Penbe Hatun, bir Yunan zabiti esir etmiştir.19

19 Tasvir-i Efkâr 4 Kânunsani 1922

CEVAT MUSTAFA EMECEN

(1896 yılında İstanbul’da doğdu. Babası, Mısır Çarşısı pamuk tüccarlarındanTrabzonlu nisbesiyle tanınan Mustafa Efendi’dir. Bahriye Mektebi’nde başladığı öğreniminiTrabzon Sultânisinde tamamladı. 1912’de Trabzon Türk Ocağı’na, 1914’te Teşkilat-ıMahsusaya katıldı. Kurtuluş Savaşı yıllarında millî örgütlenmeye Samsun’da önemlikatkılarda bulundu. Samsun İstihbarat Odası müdürü olarak Millî Mücadele ile ilgili bilgilerinilgili yerlere dağıtılması için büyük çaba gösterdi. Kurtuluş Savaşı’ndan sonra MerzifonDarüleytamında, İnhisarlar (Tekel) İdaresinde idarecilik yaptı. Türk Ocaklarının 1949’dayeniden canlanmasında kurucular arasında yer aldı ve merkez üyesi olarak yer aldı ve MerkezHeyeti Üyesi olarak çalıştı. 7 Ekim 1955’te İstanbul’da vefat etti.) 20

1918’de Samsun’da “ Türk Ocağı “ nı kuran, Mütarekenin acı ve matemligünlerinde sokaklara atılan Türk çocuklarını toplayıp koruyan O olmuştur. Ulusal Mücadele’nin yasal bir savaş olduğunu Samsunlulara anlatmak için“Atatürk” ün emirleriyle o dönemdeki İstiklal Mektebi’nin altında İstihbarat Odasını açan I.Büyük Millet Meclisi zabıtlarından itibaren o vaktin bütün gazete, mecmua, mevkutelerini veulusal davaya ait resim, harita, grafik, vesaik vesaireyi teşhir eden, bunlar için hükümethazinesinden on para almadan nihai zafer haberlerini tebşir edinceye kadar bütün Anadolu’dabir eşi daha olmayan bu odayı idame eden Cevat Mustafa Bey idi. Bu hizmetinden dolayı ozaman “ B.M.M Hükümeti “ Matbuat ve İstihbarat Müdüriyeti Umumiyesi’nden 14Teşrinievvel 1339 tarih ve 905-2711 numaralı bir teşekkür mektubunda aynen şöyledenilmektedir: “ İstihbarat Odası’nın halkın tenvir ve irşadına ifa etmiş olduğu hizmetimüdüriyeti umumiye şükranla yâd etmektedir. Bu hidematı vatanperanenize imkân verecekmuavenet ve teshiilâtın ibrazı makam mutasarrifiden rica edilmiştir. “ Yine o kara günlerde milletin kendi hak ve hukukunu koruması ve müdafaası içinçalışmış ve tertip ettiği müsamerelerle askerlerin giyinmelerine ve hastanelerin ihtiyaçlarınasarf edilmek üzere binlerce lira iane toplamış ve bütün vatani hizmetleriyle Samsunlularakendini sevdirmiş birisi idi.

Samsun Gazi Parkı

20 A. YÜKSEL, “ Tirebolu’dan Simalar “, Sayfa: 84–85

ŞEFİK AVNİ (ÖZÜDOĞRU) BEY

1907: Erkan-ı Harbiyemektebinden mezuniyet.

1908-1912: (III.Ordu’dan)Müsabakayı kazanan dört Erkan-ı Harbiyeöğrencisiyle beraber Almanya’da öğrenim.

1912-1913: Balkan Savaşı1914-1918: Erzurum Kalesi

Kurmay Başkanı- Vehip Paşa OrdusuHarekat Şubesi Müdürü Yusuf İzzet PaşaKolordusu Kurmay Başkanı-Yakup ŞevkiPaşa Ordusu Kurmay Başkanı-Çanakkale’de Van Kres KolordusuKurmay Başkanı-Galiçya KolordusuKurmay Başkanı .

1918: XIX. Tümen Komutanlığı-Filistin de yaralanma ve tutsaklık.

1919: Haziran sonu XV. TümenKomutanı olarak Samsun’a geliş. (Saray veKürt Mustafa Divan-ı Harpleri tarafındanidama mahkum edilme-Samsun’da OymakTeşkilatını kurma.

1922: Ordudan istifa.1922-1924: Samsun Belediye

Başkanlığı. Şefik Avni (Özüdoğru) Bey1930: Serbest Cumhuriyet Fırkası Samsun Şubesi Başkanlığı .1946: Demokrat Parti Samsun Ocak Başkanlığı.1949: Demokrat Partiden istifa (kurucuların Demokrasiye inançlı olmadıklarını

onlara ağır bir mektup yazarak). Almanca, Fransızca ve İngilizce’yi çok iyi derecede bilenŞefik Avni Beyin Osmanlıca’ya hakimiyeti Aks-ı Sadâ gazetesindeki yazılarından da bellidir.

1960: Haziran ayında ölümü.

NAFAKALARINDAN KESİP ANADOLU’YA VEREN NEFERLERİMİZ

Zenginler Hâla Keselerinin Ağzını Kapasınlar Fedakar Mehmetçiklerimiz TayınlarınıYemiyor Anadolu’daki Kardeşlerine Veriyorlar

Anadolu toprağını istila eylemek isteyen hain düşman Anadolu’nun harem-iismetinde boğmak için hiçbir fedakarlıktan çekinmeyen muhterem mücahitlerimize yardımhususnda bütün Türk ve Müslümanların müsabatkarane bedel ianeye şitab ettiklerini kemal-işükranla görülmektedir Bu cümleden olarak dün matbaamıza büyük ruhlu bir Türk askerigeldi. İsminin levazımat-ı umumiye sevkiyatına merbut Ağaçlı Maden Kömürü MuhafızMüfrezesi Bölük Emini Şükrü Efendi olduğunu söyleyen bu mert asker, 29 neferden ibaretbulunan arkadaşlarıyla birlikte bir günlük tayınlarını biriktirerek mukabilinde elde ettikleri290 kuruşu Anadolu’da silah arkadaşı ve kardeşlerine hiç olmazsa üç-beş kat çamaşır tedarik

etmek üzere Hilal-ı Ahmer’e tevdi ve teslim eylediklerini Türklüğe has bir gurur ve tevazu ilesöyledi. Vazife-i vataniyelerini hiç olmazsa, bu suretle ifadan çekinmeyen ve boğazlarındankeserek iktisad eyledikleri meblağı bir mukaddes maksat uğrunda Hilal-ı Ahmere teberrueyleyen bu mert askerlerimizi takdir eder ve zenginlerimize de bundan bir hisse çıkarmaçıkarmağa davet eyleriz. 21

21 Tasvir-i Efkâr 27 Teşrinievvel 1921, Sayı: 3166