bu sayıda - tksdtksd.org.tr › doc › kimyasal_forum › temmuz_2015.pdfjan 06, 2015 · 10...

�KİMYASAL forum

nadolu Basın Merkezi

EditörBelma Özgen

Genel YönetmenLevent Akbay

Görsel DestekAnadolu Basın Merkezi

İletişim:Adres: Birlik Mahallesi 414. Sokak

10/B Çankaya/ANKARATel: 0312 496 01 37 - 09

www.anadolubasinmerkezi.com

BaskıArkadaş Basım Sanayi Ltd. Şti.

Kazım Karabekir Cad. Sütçüoğlu İşhanı No: 37/4 Ulus-ANKARA

Tel: 0312 341 57 07

Yayın Tarihi: 15.07.2015

Yayın KoordinatörüUmutcan Akbay

Yayına hazırlık:

Görsel Yönetmen Melis Çinçinoğlu

Değerli Okurlar ve Meslektaşlar, 2014 Yılını 17,8 milyar dolar ihracatla

bitiren sektörümüze biçilen 2023 hedefi 50 milyar dolar idi. Gerçekleşmesine artık hemen hemen kimsenin inanmadığı bu he-defe hiç olmaz ise yaklaşılması konusunda neler yapmalıyız?

Bu sorunun cevabına geçmeden önce önümüzdeki 8 sene için varsayım ve tahminlere bir göz atalım.

Eğer önümüzdeki süreçte yıllık orta-lama sektörel büyüme yüzde 4 civarında olduğu ve çok önemli bir yatırımın milli ekonomiye yansıması olmadığı taktirde 2023 yılında ihracatımızın 24-25 milyar dolar civarında olacağını tahmin eden biraz iyimser yaklaşımlar var.

2015 yılında 2014 yılının 17,8 milyar dolarlık ihracat sonucuna yaklaşılamaya-cağı ve 17 milyar dolara ulaşıldığı takdirde bunun bile başarı sayılabileceği konunun uzmanları tarafından dile getiriliyor.

FED’in eylül ve aralık arasında yapacağı faiz artışı ile Türkiye dahil gelişmekte olan ülkelerde maliyet artışı olacağı ve yüksek montanlı kimya sanayi yatırımlarının zor gerçekleşebileceği vurgulanmaktadır.

Gelelim neler yapmamız gerektiğine Yatırım ortamının iyileştirilmesiStratejik, büyük ölçekli ve kamu yararı büyük yatırımlarda yenilik olarak makine ve teçhizat hibe teşviğinin yapılmasıYatırımlarda teşvik sisteminin yeniden paket olarak ele alınması Entellektüel sermayenin artışı için gerekli eğitim reformunun orta ve uzun vadede gerçekleştirilmesiYabancı yatırımı cezbedecek hukuki reformların gerçekleştirilmesiRegülasyonlarda kalıcılığın ve sürdürüle-

••

•

•

•

•

bilirliğin temin edilmesiYeni oluşturulacak regü-lasyonlarda ‘kraldan ziyade kralcılık’ zihniyetinin terk edilmesi ve milli menfaatlerin ön plana geçirilmesi2023 yılı hedeflerini sektörel çerçevede irdeleyen bir master planın yaptırılması ve sektörle payla-şılmasıBütün bunlara

ilaveten önümüz-deki 8 yılın reel sektörün verimli-liğini arttırmak üzere karar süreçlerinin zamanında ve doğru şekilde temin edilme-sini sağlayacak siyasi istikrarın sağlanma-sı gereklidir.

Bu konu ile il-gili olarak sektörel derneklerin görevi, sektörel araştırmalar yaparak bunların çıktılarını siyasi otorite ile birebir paylaşmasıdır.

Son olarak enseyi karart-mayalım, yapıcı olalım ve Güney Kore başarısını hep göz önüne alarak daha çok çalışalım.

Saygılarımla

Timur ErkTKSD Yönetim KuruluBaşkanı

•

•

Sahibi:Yönetim Kurulu Adına

Timur Erk

Sorumlu Yazı İşleri Müdürü:Mustafa Bağan

Yazı KuruluProf.Dr. Hasancan OkutanProf. Dr. Ersan Kalafatoğlu

Prof.Dr. Serdar ÇelebiTimur Erk

Özalp ErkeyMustafa Bağan

Dr. Caner ZanbakErkan Baykut

İdare yeri:Değirmen Sok. Şaşmaz Sitesi No:19

Duranbey Apt. D.9Kozyatağı / Erenköy 34742 İstanbul

Tel : (0216)416 76 44-94 39http://www.tksd.org.tr

Dergimizde yayınlanan yazılar, yazarların görüşlerini yansıtmaktadır. Bu görüşler Derneğimizi bağlamaz. Buradaki bilgiler, referans gösterilmek

kaydıyla, kısmen veya tamamen kullanılabilir.Dergimiz tüm okuyucularımızın yazılarına açıktır.

Gönderilecek yazıların elektronik ortamda, varsa referanslarını içeren ve iki dosya kağıdını

geçmeyecek şekilde olması tercih edilir. Dergi yönetimi, gönderilen yazının yayınlanıp

yayınlanmaması hakkında karar verme yetkisine sahiptir.

2023 HEDEFLERİ BAĞLAMINDA TÜRK KİMYA SANAYİNİN GELECEĞİ

02 Devler Ligi’ndeki kimya şirketleri belli oldu03 4 ayda 1.3 milyar liralık yatırım projesi

teşvik belgesine bağlandı06 Abdi İbrahim’den 100 milyon dolarlık

bioteknolojik ilaç yatırımı08 Yabancı yatırımların en büyüğü

TR Pharm’dan geldi09 Türkiye’nin kimyasal yönetim politikası10 Organik mi, doğal mı? Ya denetim!...

11 Ceva Lojistik TANAP taşımalarına başladı12 Sıtma,DDT ve kimyasallaın kaderi

13 Karbon ayak izi’ni azaltan ekolojik bağcık Kickstarter’da...

14 Türkiye’nin orta/ yüksek teknoloji ve yüksek teknoloji bakımından durumu ve ne yapılmalı...

15 Hexagon Katı Atık’a 95 milyon dolarlık finansman paketi

16 Helvacızade 1997’den bu yana 500 Büyük listesinde

17 Reach ile ilgili gelişmeler20 Zirai mücadelede feromonların önemi

22 Dünyada neler oluyor?

28 Melek Yatırımcılar reel sektörleri sevmedi32 Enerji tasarrufuna giden yolda faz değişim

malzemeleri ve termal enerji uygulamaları 36 Kimya öğretmenleri

‘öğretmenin kimyası’ ile buluştu37 Kalekim’den çok amaçlı güçlü çözümler

38 Petlas ihracat sıralamasında 68. sırayı aldı39 Türkiye’nin ilaç ihracatı

856 milyon dolara yükseldi40 Plastik sanayinin sorunları

İSO’da yapılan toplantıda tartışıldı

bu sayıda

� KİMYASAL forum

Devler ligindeki kimya şirketleri İstanbul Sanayi Odası tarafından açıklanan 500 Büyük Şirket içindeki kimya şirketleri de netleşti. Petkim, Aksa Akrilik ve Hayat Kimya ilk 3 sırayı aldı

İstanbul Sanayi Odası’nın 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2014 araştırmasının sonuçları açıklandı. Buna göre, önceki yılın birincisi Tüpraş 37.5 milyar lira üretimden satışlar ile yine birinci, önceki yılın ikincisi Ford Otosan da 10.5 milyar lira üretimden satışlar ile yine ikinci olurken, önceki yılın dördüncüsü Oyak Renault 8.8 milyar lira üretimden satışlar ile üçüncülüğe yükseldi.

Sıralamada dördüncü sırayı, önceki yılın beşincisi Arçelik 8.5 milyar liralık üretimden satışlar ile alırken, önceki yılın üçüncüsü Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) 6.7 milyar lira ile beşinciliğe geriledi ve ilk 10’a giren tek kumu kuruluşu oldu.

Bu kuruluşları, 6.4 milyar lira üretimden satışlar ile İçdaş Çelik, 6.2 milyar lira üretimden satışlar ile İskenderun Demir Çelik, 6.1 milyar lira üretimden satışlar ile Ereğli Demir Çelik, 6.0 milyar lira üretim-den satışlar ile Tofaş ve 5.7 milyar lira üretimden satışlar ile Aygaz izledi.

Böylece, Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşu sıralamasının ilk beşinde Tüpraş, Ford ve Arçelik ile 3 ve bunlara ek olarak Tofaş ve Aygaz ile ilk 10’da da 5 Koç Grubu şirketi yer almış oldu.

-Kimya şirketlerinin performansı da belli oldu500 Büyük Sanayi Kuruluşu

arasında 30’dan fazla kimya şirketi yer aldı. ilk sırayı 3.6 milyar liralık satış hacmi ile Petkim Petrokimya Holding AŞ alırken Aksa Akrilik 2 milyar 66 milyon liralık satış hacmi ile Petkim’i takip etti. 1 milyar 560 milyon liralık satış hacmi ile Hayat Kimya, 1 milyar 412 milyar lira ile Toros Tarım, 1 milyar 236 milyon ilra ile Sasa Polyester Sanayi AŞ, 1 milyar 220 milyon liralık satış hacmi ile Soda Sanayi AŞ ilk sıralarda yer alan şirketler arasında yer aldılar.

Bu kuruluşları 878.8 milyar lira ile Besler Gıda ve Kimya San ve Tic. AŞ,, 873 milyon lira ile Türk Hen-kel Kimya San. ve Tic. AŞ, 804.5 milyon lira ile Betek Boya ve Kimya

Sanayi AŞ, 787.2 milyon lira ile Ravaga Petrokimya üretim AŞ, 658.2 milyon lira ile MKE Endüstrisi Kurumu, 636.4 milyon lira ile DYO Boya Fabrikaları San. ve Tic. AŞ, 618.6 milyon lira ile Abdi İbrahim İlaç San. ve Tic. AŞ, 534.7 milyon lira ile Eti Soda Üretim Pazarlama San ve Tic. AŞ, 521.6 milyon lira Gemlik Gübre Sanayi AŞ izledi.

16 13 PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. Ege Bölgesi 3.671.224.523

35 38 AKSA Akrilik Kimya Sanayi A.Ş. İstanbul 2.066.006.094

56 62 Hayat Kimya Sanayi A.Ş. İstanbul 1.560.748.364

61 57 Toros Tarım San. ve Tic. A.Ş. İstanbul 1.412.403.105

66 66 Sasa Polyester Sanayi A.Ş. Adana 1.236.768.033

67 72 Soda Sanayii A.Ş. İstanbul 1.220.702.677

101 99 Besler Gıda ve Kimya San. ve Tic. A.Ş. İstanbul 878.806.048

102 94 Türk Henkel Kimya San. ve Tic. A.Ş. İstanbul 873.016.311

110 108 Betek Boya ve Kimya Sanayi A.Ş. İstanbul 804.552.813

112 160 Ravago Petrokimya Üretim A.Ş. İstanbul 787.263.678

139 107 MKE Kurumu Genel Müdürlüğü Kamu 658.228.300

145 157 DYO Boya Fabrikaları San. ve Tic. A.Ş. Ege Bölgesi 636.401.788

149 228 Abdi İbrahim İlaç San. ve Tic. A.Ş. İstanbul 618.646.510

180 212 Eti Soda Ankara 534.763.313

185 224 Gemlik Gübre Sanayii A.Ş. Gemlik 521.635.602

187 187 Bayer Türk Kimya Sanayi Ltd. Şti. İstanbul 514.502.382

227 221 Akdeniz Kimya San. ve Tic. A.Ş. Ege Bölgesi 435.542.989

232 246 Gübre Fabrikaları T.A.Ş. İstanbul 425.338.935

251 342 Teklas Kauçuk San. ve Tic. A.Ş. Kocaeli 402.396.139

266 282 Polisan Boya San. ve Tic. A.Ş. Kocaeli 376.400.973

293 296 Kansai Altan Boya San. ve Tic. A.Ş. Ege Bölgesi 345.249.772

295 332 Nobel İlaç San. ve Tic. A.Ş. İstanbul 341.295.984

310 272 BAGFAŞ Bandırma Gübre Fabrikaları A.Ş. İstanbul 329.173.947

315 325 Koçak Farma İlaç ve Kimya Sanayi A.Ş. İstanbul 326.706.396

318 314 Jotun Boya San. ve Tic. A.Ş. İstanbul 325.609.913

332 351 Ak-Kim Kimya San. ve Tic. A.Ş. İstanbul 308.232.202

335 233 İGSAŞ-İstanbul Gübre Sanayii A.Ş. Kocaeli 306.429.371

399 404 Koruma Klor Alkali San. ve Tic. A.Ş. Kocaeli 265.335.800

426 446 Sun Chemical Matbaa Mürekkepleri A.Ş. Ege Bölgesi 249.320.273

442 363 Marshall Boya ve Vernik Sanayi A.Ş. İstanbul 242.278.188

458 406 Denizatı Petrokimya Ürün. San. ve Tic. A.Ş. Kocaeli 233.080.790

485 475 Opet Fuchs Madeni Yağ San. ve Tic. A.Ş. Ege Bölgesi 220.249.210

490 478 Helvacızade Gıda İlaç Kimya San. ve Tic. A.Ş. Konya 217.348.060

496 - Akkim Yapı Kimyasalları San. ve Tic. A.Ş. İstanbul 214.632.558

2014 2013 ŞİRKET BAĞLI CİRO SIRA SIRA İSMİ OLDUĞU ODA (TL)

[500 büyük ►

�KİMYASAL forum

4 ayda 1.3 milyar liralık yatırım projesi teşvik belgesine bağlandı

Ocak-Nisan 2015 döneminde kimya sektörüne yönelik olarak 121 şirketin toplam 1.3 milyar liiralık yatırımı teşvik belgesine bağlandı.

Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından teşvik belgesine bağ-lanan yatırım projelerinden 26 şirketin 532 milyon liralık projesi doğrudan kimya sektöründe yer aldı. 83 şirketin 462.7 milyon liralık yatırım projesi plastik ve lastik sektö-ründe yer alırken, pişmiş kil sektöründe yapı kimyasallarına yönelik olarak 3 yatırım projesi teşvik gördü. Bu arada ulaş-tırma sektöründe yer almasına karşın kimya sektörüne yöne-ilk olarak 9 şirketin 292.9 milyon liralık ‘ulaştırma’ projesi de teşvik gördü. Bu yatırım projeleri tamamlandığında 2 bin 963 kişiye istihdam yaratılması öngörüldü.

Kimya sektörüne yönelik bu yatırım projelerinin 11 tanesi yabancı sermaye eliyle realize edilirken, bu projelerin toplam sabit yatırım tutarı 184.2 milyon lira olarak belirlendi.

Yabancı sermaye eliyle gerçekleştirilecek yatırım proje-leri arasında en büyüğü TR-Pharm İlaç Sanayi ve Ticaret Sanayi AŞ’nin Tekirdağ’da gerçekleştireceği biyoteknolojik ilaç yatırımı oldu. Buna göre yatırım gerçekleştiğinde şirket yılda 432 kilogram ilaç üretecek. Komple yeni yatırım ola-rak projelendirilen yatırım işletmeye geçtiğinde 120 kişiye istihdam imkanı sağlayacak. Yatırım toplam tutarı ise 145 milyon lira.

Bu dönemde en büyük yatırım projesi yerli sermaye tara-fından gerçekleştirilecek. Abdi İbrahim Biyoteknoloji Ürün-leri Sanayi ve Ticaret AŞ’nin İstanbul’da 150 milyon lira

tutarındaki yatırımı ile yılda 20.6 milyon adet likit formda biyoteknolojik sıvı ilaç üretilecek. Yatırım işletmeye alındı-ğında 51 kişiye istihdam sağlayacak.

Yerli sermaye eliyle gerçekleştirilecek bir başka yatırım ise plastik lastik alt sektöründe. Elif Plastik Ambalaj Sana-yi ve Ticaret AŞ’nin İstanbul’da 96.1 milyon lira tutarında-ki Plastikten baskılı, baskısız film, folyo ve torba yatırımı. Yatırım projesi tamamlandığında yılda 24 bin 594 üretim kapasitesi yaratılacak, 100 kişilik istihdam kapasitesi yara-tılacak.

Bir başka büyük yatırım da Lidersan Sağlık ve Gıda Ürünleri AŞ tarafından yapılacak. Gaziantep’te yapılacak 80 milyon lira tutarındaki yatırım tamamlandığında yılda çocuk bezi için yılda 13bin 900 ton film üretimi gerçekleştirilecek. Yatırım ile öngörülen istihdam ise 100 kişi.

Arven İlaç Sanayi ve Ticaret AŞ de Kırklareli’de gerçek-leştireceği komple yeni yatırımla 75 milyon lira harcamayla Kuru Toz İnhaler 15000000 KUTU/YIL, Nebülizer Çözelti ve Süspansiyonlar 18000000 KUTU/YIL, Ölçülü Doz Aero-sol 5000000 KUTU/YIL üretim kapasitesi yaratacak. Yatı-rım tamamlandığında 20 kişilik istihdam kapasitesi sağla-nacak.

Abdi İbrahim İlaç Sanayi AŞ İstanbul’da 48.7 mil-yon liralık tevsi-modernizasyon yatırımı ile Tablet Formlar 47952000 KUTU/YIL, Kapsül Formlar 18080000 ŞİŞE/YIL, Likit Formlar 3066000 KG/YIL üretimi gerçekleştire-cek. 20 kişilik ek istihdam yaratacak.

[teşvikler ►

� KİMYASAL forum

SEKTÖR FİRMA Y. YERİ YAT TÜRÜ TUTARI(TL) İSTİHDAM MENŞEİ YATIRIM KONUSU TEŞVİKLER

[teşvikler ►

Kimya ABDİ İBRAHİM BİYOTEKNOLOJİ ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. İSTANBUL KYY 150.000.000 51 Y Biyoteknolojik İlaç(Likit Formda) 20697600 ADET/YIL

Kimya TRPHARM İLAÇ SANAYİ TİCARET A.Ş. TEKİRDAĞ KYY 145.000.000 120 YS Biyoteknolojik İlaç 432 KG/YIL

Lastik-Plastik ELİF PLASTİK AMBALAJ SAN.VE TİC.A.Ş. İSTANBUL TEVSİ 96.175.000 100 Y Plastikten baskılı, baskısız film, folyo ve torba 24594 TON/YIL

Lastik-Plastik LİDERSAN SAĞLIK VE GIDA ÜRÜNLERİ A.Ş. GAZİANTEP KYY 80.000.000 100 Y Film üretimi (Çocuk bezi için) 13900 TON/YIL

Kimya ARVEN İLAÇ SAN. VE TİC. A.Ş. KIRKLARELİ KYY 75.000.000 20 Y Kuru Toz İnhaler 15 milyon KUTU/YIL, Nebülizer Çözelti ve Süspansiyonlar 18 milyon KUTU/YIL, Ölçülü Doz Aerosol 5 milyon KUTU/YIL

Ulaştırma BEŞİKTAŞ GEMİ İNŞA A.Ş. YALOVA KYY 67.074.857 160 Y 15.500 DWT Asfalt Taşıma Tankeri (NB60) Tam Boy: 135.00 m, Genişlik: 23.50 m, Derinlik: 11,3 m 0 ..

Ulaştırma BEŞİKTAŞ GEMİ İNŞA A.Ş. YALOVA KYY 67.074.857 160 Y 15.500 DWT Asfalt Taşıma Tankeri (NB61) 0 .., Tam Boy: 135,00 m, Genişlik 23,50 m, Derinlik:11,30 m 0 ..

Kimya ABDİ İBRAHİM İLAÇ SAN. VE TİC. A.Ş İSTANBUL T-M 48.725.000 20 Y Tablet Formlar 47952000 KUTU/YIL, Kapsül Formlar 18080000 ŞİŞE/YIL, Likit Formlar 3066000 KG/YIL

Ulaştırma TERSAN TERSANECİLİK SAN.VE TİC. A.Ş. YALOVA KYY 46.500.000 160 Y 5.700-DWT`luk Kimyasal Tanker Tam Boy:104,75-Metre Genişlik:17,00-Metre Derinlik:9,35-Metre 0 DWT

Ulaştırma ATLANTİK DENİZCİLİK TİCARET VE SAN A.Ş İSTANBUL KYY 45.717.794 22 Y 13.500 DWT Kimyasal Tanker 0 .., Tam Boy:145 m, Genişlik: 19,50 m, Derinlik:8,10 m 0 ..

Kimya OKNAL SINAİ TIBBİ GAZLAR. A.Ş. K.MARAŞ KYY 24.500.000 50 Y Likit Oksijen, Azot, Argon 5130 M3/YIL, Kuru Buz 430 TON/YIL

Kimya MUSTAFA NEVZAT İLAÇ SAN.A.Ş. İSTANBUL MOD. 24.060.000 36 Y Enjektabl Flakon 267469 KG/YIL, Tablet İlaç 135 bin KG/YIL, Kapsül İlaç 46069 KG/YIL, Ampul İlaç 185625 KG/YIL

Lastik-Plastik TEKNİKA PLAST TEKNİK KALIP VE PLASTİK SANAYİ A.Ş. MANİSA TEVSİ 22.398.000 40 Y Plastik parça 17453 TON/YIL

Lastik-Plastik AK-KİM KİMYA SAN.VE TİC.A.Ş. YALOVA KYY 20.000.000 70 Y Ultrafiltrasyon Membranı 14300 ADET/YIL

Ulaştırma KAPTANPAŞA DENİZCİLİK SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. YALOVA KYY 20.000.000 80 Y 5.200-DWT`luk Kimyasal Tanker Tam Boy:101,80-Metre Genişlik:15,30-Metre Derinlik:8,20-Metre 0 DWT

Ulaştırma ÖZPULATHANE DENİZ TAŞIMACILIĞI SAN. TİCA. AŞ İSTANBUL KYY 18.487.717 22 Y Yağ / Kimyasal Tanker 0 .., DWT: 3100, Tam Boy: 90,84 m , En: 13 m , Derinlik: 6,9 m, Draft: 5,4 m 0 ..

Lastik-Plastik TBP OTOMOTİV SAN. TİC. A. Ş. KONYA KYY 17.200.000 110 Y Plastikten prefabrik yapılar 1200 ADET/YIL

Ulaştırma KAPTANPAŞA DENİZCİLİK SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. YALOVA KYY 17.050.000 12 Y 2.200-DWT`luk Kimyasal Tanker Tam Boy:76,60-metre Genişlik:12,50-metre Derinlik:6,40-metre 0 DWT

Kimya DESİVA İLAÇ SAN. TİC. LTD. ŞTİ. ŞANLIURFA KYY 13.000.000 54 Y Hayvansal Aşı 150000 DOZ/YIL

Lastik-Plastik TEKKAN PLASTİK KALIP SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. İSTANBUL TEVSİ 11.090.000 25 Y MUHTELİF PLASTİK ENJEKSİYON ÜRÜNLERİ 7086 TON/YIL

Lastik-Plastik SANCAK TEKSTİL YALITIM ÜRÜ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. SAKARYA T-M 10.500.000 27 Y Muhtelif Plastik Keçe 2160 TON/YIL, Plastik Membran, Drenaj Levhası, Drenaj Kompoziti 4950 TON/YIL, Sodyum Bentonit Geo Sentetik Örtü 5000000 M2/YIL

Piş Kil ve Çim. DAUSSAN ÇUKUROVA KİMYA DÖKÜM REFRAKTER MLZM. A.Ş. MANİSA KYY 9.500.000 20 YS Refrakter harçlar ve monolitik astarlar 33122 TON/YIL

Lastik-Plastik ERPEN PLASTİK SAN.VE TİC.A.Ş. GAZİANTEP TEVSİ 8.500.000 20 Y PVC Kapı-Pencere Profili 36417 TON/YIL

Lastik-Plastik ALİ ATEŞ - ATEŞ TİCARET İZMİR KYY 8.470.000 20 Y Plastikten diğer tüp, hortum, boru ve bağlantı elemanları 125000 TON/YIL

Lastik-Plastik BALTULAR PLASTİK GIDA MADDELERİ NAK. LTD. ŞTİ. MERSİN TEVSİ 7.200.000 18 Y Plastik kasa 4443 TON/YIL

Lastik-Plastik BAYKARA PETROKİMYA PLASTİK TAR. ÜR. TİC. LTD. ŞTİ. MERSİN KYY 6.950.000 20 Y Plastik kasa 11000000 ADET/YIL

Lastik-Plastik TURKUAZ ELEKTROTEKNİK SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. İSTANBUL TEVSİ 6.500.000 20 Y PLASTİK KABLO KORUMA BORUSU VE BAĞLANTI ELEMANLARI 2099 TON/YIL

Lastik-Plastik THERMOPLAST PLASTİK FIRAT SEYDAOĞLU EDİRNE KYY 6.481.000 20 Y plastik profil 2778 TON/YIL

Lastik-Plastik DRTS SULAMA ÜR. VE TEKNOLOJİLERİ SAN. TİC. A.Ş. İZMİR TEVSİ 6.380.000 3 YS Plastikten Damlatıcılar 246 TON/YIL

Kimya CLEVER POLİMER VE YAPI KİMYASALLARI A.Ş. KOCAELİ KYY 5.740.000 25 Y Su ve Solvent Bazlı Boya 12000 TON/YIL

Lastik-Plastik GÜNCAN PLASTİK AMBALAJ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. İSTANBUL TEVSİ 5.500.000 4 Y Pet film 5547 TON/YIL, Pvc film 4666 TON/YIL

Ulaştırma İSTANBUL TERSANECİLİK VE DENİZCİLİK SAN. TİC. LTD.ŞTİ. İSTANBUL KYY 5.500.000 70 Y Akaryakıt / Kimyasal Tankeri (NB 20) 0 .., DWT: 1.700, Tam Boy: 68,07 mt., Genişlik: 10,8 mt., Derinlik: 5 mt. 0 ..

Ulaştırma İSTANBUL TERSANECİLİK VE DENİZCİLİK SAN. TİC. LTD.ŞTİ. İSTANBUL KYY 5.500.000 70 Y Akaryakıt / Kimyasal Tankeri (NB19) 0 .., DWT: 1.700, Tam boy: 68,07 mt., Genişlik: 10,8 mt., Derinlik: 5 mt. 0 ..

Kimya PROCTER & GAMBLE TÜKETİM MALLARI SAN.A.Ş. KOCAELİ MOD. 5.100.000 YS Toz Deterjan 115538 TON/YIL

Lastik-Plastik TAŞKENT PLASTİK KİM. MAD. SAN. VE DIŞ TİC. LTD. ŞTİ DÜZCE KYY 5.000.000 4 Y EVA FİLM 3500 TON/YIL

Kimya NEUTEC İLAÇ SAN.TİC.A.Ş. SAKARYA MOD. 4.900.000 10 Y Tablet İlaçlar 22032 KG/YIL, EfervesanTablet 23328 KG/YIL, Saşe 11088 KG/YIL, Pomad 864 KG/YIL, Likit (Şurup) 1584 KG/YIL, Strip 4320 KG/YIL, Toz Dolum 2765 KG/YIL

Lastik-Plastik YUSUF GÜNGÜR ARTEK MAKİNA BİTLİS KYY 4.700.000 25 Y XPS, XPE, EPS köpük lehva, şilte ve blok 2640 TON/YIL

Lastik-Plastik SERDAR PLASTİK VE AMBALAJ SAN.A.Ş. BALIKESİR Ü-Ç 4.682.000 15 Y plastik şişe 7616800 ADET/YIL, Plastikten diğer ambalaj malzemeleri (kapağı ile birlikte) 14167754 ADET/YIL

Lastik-Plastik HC ISITMA HAVAL. VE SOĞ. TEKN. ÜRETİM VE TİC. A.Ş. KOCAELİ KYY 4.500.000 15 Y Muhtelif Ebatlarda Spiral ve Kangal Sarımlı PE Boru 17000000 M/YIL

Lastik-Plastik INTERNATIONAL DUNNAGE SAN. VE TİC. A.Ş. İSTANBUL TEVSİ 4.500.000 6 YS Plastik torba ve film 2466 TON/YIL

Lastik-Plastik GÜNEŞ PVC ALÜMİNYUM İNŞAAT SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. DİYARBAKIR KYY 4.465.000 50 Y PVC profil ile kapı ve pencere 6000 TON/YIL

Lastik-Plastik OKPOR AMBALAJ İMALAT İTH. İHR. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BALIKESİR KYY 4.460.000 20 Y EPS Yalıtım Levhası 2000 TON/YIL, EPS Ambalaj Kutusu 1200 TON/YIL

Kimya SETAŞ KİMYA SAN. A. Ş. TEKİRDAĞ KYY 4.207.409 20 Y Polyester Film Katkı Maddesi 384 TON/YIL, Polimerik Dispergatör 560 TON/YIL

Lastik-Plastik İMTAŞ OTO YEDEK PARÇA İTH.İHR.SAN. VE TİC.LTD.ŞTİ. ANTALYA TEVSİ 4.067.000 5 Y Karton bardak 159 TON/YIL, Plastikten sofra eşyası, mutfak eşyası (bardak, kaşık,çatal,bıçak,karıştırıcı,pipet) 400995162 ADET/YIL

Lastik-Plastik IBC AMBALAJ SAN.A.Ş. TEKİRDAĞ KYY 4.006.000 7 YS PLASTİK BİDON VE ÇERÇEVESİ 10000 ADET/YIL

Lastik-Plastik FOLYOTERM AMBALAJ PLASTİK SAN. VE TİC. A.Ş. İSTANBUL TEVSİ 4.000.000 20 Y Vakumla şekillendirilmiş gıda ambalaj kapları 3628000 KG/YIL

Kimya ALPA İNŞAAT MALZ. TAAH. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. ADANA T-M 3.700.000 10 Y Kimyasal yapıştırıcılar 4055 TON/YIL

Lastik-Plastik TURAN YALITIM AMBALAJ PLASTİK SAN. TİC. LTD. ŞTİ. TRABZON KYY 3.700.000 30 Y Strafor ve strafordan mamül kasa ve asmolen 2200 TON/YIL

Lastik-Plastik AKPLAST PLASTİK TÜP VE AMBALAJ SAN.TİC.LTD.ŞTİ. İSTANBUL TEVSİ 3.600.000 Y Plastik Bariyerli Lamine Tüp 11750400 ADET/YIL, Polietilen tüp 40718750 ADET/YIL, Lamine tüp 17625300 ADET/YIL

Lastik-Plastik ALTINPLAST PVC İNŞ. MALZEMELERİ SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. GAZİANTEP KYY 3.575.000 25 YS PVC Pencere Profili 1200 TON/YIL

Lastik-Plastik YARDIMCI HIRDAVAT NALBURİYE İNŞ. MALZ. LTD. ŞTİ. ERZURUM T-M 3.500.000 12 Y MUHTELİF PLASTİK BORU 2543 TON/YIL, KORNİŞ 510 TON/YIL

Kimya KORUMA TEMİZLİK A.Ş. HATAY T-M 3.480.000 14 Y Muhtelif temizlik müstahzarları 39976 TON/YIL, Sıvı El Sabunu 600 TON/YIL, Deterjanlar ve yıkama müstahzarları 1080 TON/YIL, Oda parfümleri ve deodorantları 400 TON/YIL

Kimya ARSAN KİMYA SANAYİ VE TİC. A.Ş. GAZİANTEP KYY 3.415.000 Y Sıvı El Sabunu 410 TON/YIL, Deterjanlar ve yıkama müstahzarları 1048 TON/YIL, Sıvı Oda Spreyi 240 TON/YIL, Şampuan (Saç) 325 TON/YIL, Banyo Müstahzarları 350 TON/YIL, Saç Kremi 250 TON/YIL

Lastik-Plastik ELİTPLAST PLASTİK AMBALAJ İNŞ. PET. TARIM LTD. ŞTİ. DİYARBAKIR KYY 3.400.000 20 Y Plastik çatal ve kaşık üretimi 147456 TON/YIL, Karton bardak üretimi 1200 TON/YIL

Lastik-Plastik ÇETİNBEY PLASTİK CAM İNŞ. MOBİLYA HİZMET LTD.ŞTİ. ŞANLIURFA KYY 3.360.000 15 Y Plastikten kapı, pencere ve bunların çerçeveleri ile pervazlar ve kapı eşikleri; panjurlar, storlar 1272 TON/YIL

Lastik-Plastik SENA PLASTİK-SEMİHA GÖRMEZ MUĞLA KYY 3.335.500 6 Y Plastik kasa 547500 ADET/YIL

Kimya SECTOR TARIM KİMYA GIDA PAZARLAMA SAN. VE TİC. A.Ş. KONYA KYY 3.305.000 15 Y Toz gübre 6000 TON/YIL, Sıvı Gübre 9500 TON/YIL

Lastik-Plastik ÖZFLAŞ GİYİM SAN. VE TİC. A.Ş. ŞANLIURFA KYY 3.200.000 15 Y Polietilen Film 150 TON/YIL, Polietilen Torba 850 TON/YIL

Lastik-Plastik POLİPA PLASTİK AMBALAJ SAN.VE TİC. A.Ş. İSTANBUL TEVSİ 3.125.000 5 Y Plastikten Gıda Ambalaj Ürünleri 10896 TON/YIL

Lastik-Plastik FATİH POLYESTER TURİZM VE GIDA SAN. DIŞ TİC. LTD. ŞTİ. İZMİR TEVSİ 2.975.000 25 Y Cam elyaf takviyeli polyesterden mamül kabin, su depoları,balık havuzu ve su sporu malzemesi 450 TON/YIL

Kimya RENEGE TIBBİ ÜRÜNLER SANAYİ VE TİCARET A.Ş. MANİSA KYY 2.950.000 27 Y Hemodiyaliz Solüsyonu 12000 TON/YIL

�KİMYASAL forum

Kimya ABDİ İBRAHİM BİYOTEKNOLOJİ ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. İSTANBUL KYY 150.000.000 51 Y Biyoteknolojik İlaç(Likit Formda) 20697600 ADET/YIL

Kimya TRPHARM İLAÇ SANAYİ TİCARET A.Ş. TEKİRDAĞ KYY 145.000.000 120 YS Biyoteknolojik İlaç 432 KG/YIL

Lastik-Plastik ELİF PLASTİK AMBALAJ SAN.VE TİC.A.Ş. İSTANBUL TEVSİ 96.175.000 100 Y Plastikten baskılı, baskısız film, folyo ve torba 24594 TON/YIL

Lastik-Plastik LİDERSAN SAĞLIK VE GIDA ÜRÜNLERİ A.Ş. GAZİANTEP KYY 80.000.000 100 Y Film üretimi (Çocuk bezi için) 13900 TON/YIL

Kimya ARVEN İLAÇ SAN. VE TİC. A.Ş. KIRKLARELİ KYY 75.000.000 20 Y Kuru Toz İnhaler 15 milyon KUTU/YIL, Nebülizer Çözelti ve Süspansiyonlar 18 milyon KUTU/YIL, Ölçülü Doz Aerosol 5 milyon KUTU/YIL

Ulaştırma BEŞİKTAŞ GEMİ İNŞA A.Ş. YALOVA KYY 67.074.857 160 Y 15.500 DWT Asfalt Taşıma Tankeri (NB60) Tam Boy: 135.00 m, Genişlik: 23.50 m, Derinlik: 11,3 m 0 ..

Ulaştırma BEŞİKTAŞ GEMİ İNŞA A.Ş. YALOVA KYY 67.074.857 160 Y 15.500 DWT Asfalt Taşıma Tankeri (NB61) 0 .., Tam Boy: 135,00 m, Genişlik 23,50 m, Derinlik:11,30 m 0 ..

Kimya ABDİ İBRAHİM İLAÇ SAN. VE TİC. A.Ş İSTANBUL T-M 48.725.000 20 Y Tablet Formlar 47952000 KUTU/YIL, Kapsül Formlar 18080000 ŞİŞE/YIL, Likit Formlar 3066000 KG/YIL

Ulaştırma TERSAN TERSANECİLİK SAN.VE TİC. A.Ş. YALOVA KYY 46.500.000 160 Y 5.700-DWT`luk Kimyasal Tanker Tam Boy:104,75-Metre Genişlik:17,00-Metre Derinlik:9,35-Metre 0 DWT

Ulaştırma ATLANTİK DENİZCİLİK TİCARET VE SAN A.Ş İSTANBUL KYY 45.717.794 22 Y 13.500 DWT Kimyasal Tanker 0 .., Tam Boy:145 m, Genişlik: 19,50 m, Derinlik:8,10 m 0 ..

Kimya OKNAL SINAİ TIBBİ GAZLAR. A.Ş. K.MARAŞ KYY 24.500.000 50 Y Likit Oksijen, Azot, Argon 5130 M3/YIL, Kuru Buz 430 TON/YIL

Kimya MUSTAFA NEVZAT İLAÇ SAN.A.Ş. İSTANBUL MOD. 24.060.000 36 Y Enjektabl Flakon 267469 KG/YIL, Tablet İlaç 135 bin KG/YIL, Kapsül İlaç 46069 KG/YIL, Ampul İlaç 185625 KG/YIL

Lastik-Plastik TEKNİKA PLAST TEKNİK KALIP VE PLASTİK SANAYİ A.Ş. MANİSA TEVSİ 22.398.000 40 Y Plastik parça 17453 TON/YIL

Lastik-Plastik AK-KİM KİMYA SAN.VE TİC.A.Ş. YALOVA KYY 20.000.000 70 Y Ultrafiltrasyon Membranı 14300 ADET/YIL

Ulaştırma KAPTANPAŞA DENİZCİLİK SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. YALOVA KYY 20.000.000 80 Y 5.200-DWT`luk Kimyasal Tanker Tam Boy:101,80-Metre Genişlik:15,30-Metre Derinlik:8,20-Metre 0 DWT

Ulaştırma ÖZPULATHANE DENİZ TAŞIMACILIĞI SAN. TİCA. AŞ İSTANBUL KYY 18.487.717 22 Y Yağ / Kimyasal Tanker 0 .., DWT: 3100, Tam Boy: 90,84 m , En: 13 m , Derinlik: 6,9 m, Draft: 5,4 m 0 ..

Lastik-Plastik TBP OTOMOTİV SAN. TİC. A. Ş. KONYA KYY 17.200.000 110 Y Plastikten prefabrik yapılar 1200 ADET/YIL

Ulaştırma KAPTANPAŞA DENİZCİLİK SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. YALOVA KYY 17.050.000 12 Y 2.200-DWT`luk Kimyasal Tanker Tam Boy:76,60-metre Genişlik:12,50-metre Derinlik:6,40-metre 0 DWT

Kimya DESİVA İLAÇ SAN. TİC. LTD. ŞTİ. ŞANLIURFA KYY 13.000.000 54 Y Hayvansal Aşı 150000 DOZ/YIL

Lastik-Plastik TEKKAN PLASTİK KALIP SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. İSTANBUL TEVSİ 11.090.000 25 Y MUHTELİF PLASTİK ENJEKSİYON ÜRÜNLERİ 7086 TON/YIL

Lastik-Plastik SANCAK TEKSTİL YALITIM ÜRÜ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. SAKARYA T-M 10.500.000 27 Y Muhtelif Plastik Keçe 2160 TON/YIL, Plastik Membran, Drenaj Levhası, Drenaj Kompoziti 4950 TON/YIL, Sodyum Bentonit Geo Sentetik Örtü 5000000 M2/YIL

Piş Kil ve Çim. DAUSSAN ÇUKUROVA KİMYA DÖKÜM REFRAKTER MLZM. A.Ş. MANİSA KYY 9.500.000 20 YS Refrakter harçlar ve monolitik astarlar 33122 TON/YIL

Lastik-Plastik ERPEN PLASTİK SAN.VE TİC.A.Ş. GAZİANTEP TEVSİ 8.500.000 20 Y PVC Kapı-Pencere Profili 36417 TON/YIL

Lastik-Plastik ALİ ATEŞ - ATEŞ TİCARET İZMİR KYY 8.470.000 20 Y Plastikten diğer tüp, hortum, boru ve bağlantı elemanları 125000 TON/YIL

Lastik-Plastik BALTULAR PLASTİK GIDA MADDELERİ NAK. LTD. ŞTİ. MERSİN TEVSİ 7.200.000 18 Y Plastik kasa 4443 TON/YIL

Lastik-Plastik BAYKARA PETROKİMYA PLASTİK TAR. ÜR. TİC. LTD. ŞTİ. MERSİN KYY 6.950.000 20 Y Plastik kasa 11000000 ADET/YIL

Lastik-Plastik TURKUAZ ELEKTROTEKNİK SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. İSTANBUL TEVSİ 6.500.000 20 Y PLASTİK KABLO KORUMA BORUSU VE BAĞLANTI ELEMANLARI 2099 TON/YIL

Lastik-Plastik THERMOPLAST PLASTİK FIRAT SEYDAOĞLU EDİRNE KYY 6.481.000 20 Y plastik profil 2778 TON/YIL

Lastik-Plastik DRTS SULAMA ÜR. VE TEKNOLOJİLERİ SAN. TİC. A.Ş. İZMİR TEVSİ 6.380.000 3 YS Plastikten Damlatıcılar 246 TON/YIL

Kimya CLEVER POLİMER VE YAPI KİMYASALLARI A.Ş. KOCAELİ KYY 5.740.000 25 Y Su ve Solvent Bazlı Boya 12000 TON/YIL

Lastik-Plastik GÜNCAN PLASTİK AMBALAJ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. İSTANBUL TEVSİ 5.500.000 4 Y Pet film 5547 TON/YIL, Pvc film 4666 TON/YIL

Ulaştırma İSTANBUL TERSANECİLİK VE DENİZCİLİK SAN. TİC. LTD.ŞTİ. İSTANBUL KYY 5.500.000 70 Y Akaryakıt / Kimyasal Tankeri (NB 20) 0 .., DWT: 1.700, Tam Boy: 68,07 mt., Genişlik: 10,8 mt., Derinlik: 5 mt. 0 ..

Ulaştırma İSTANBUL TERSANECİLİK VE DENİZCİLİK SAN. TİC. LTD.ŞTİ. İSTANBUL KYY 5.500.000 70 Y Akaryakıt / Kimyasal Tankeri (NB19) 0 .., DWT: 1.700, Tam boy: 68,07 mt., Genişlik: 10,8 mt., Derinlik: 5 mt. 0 ..

Kimya PROCTER & GAMBLE TÜKETİM MALLARI SAN.A.Ş. KOCAELİ MOD. 5.100.000 YS Toz Deterjan 115538 TON/YIL

Lastik-Plastik TAŞKENT PLASTİK KİM. MAD. SAN. VE DIŞ TİC. LTD. ŞTİ DÜZCE KYY 5.000.000 4 Y EVA FİLM 3500 TON/YIL

Kimya NEUTEC İLAÇ SAN.TİC.A.Ş. SAKARYA MOD. 4.900.000 10 Y Tablet İlaçlar 22032 KG/YIL, EfervesanTablet 23328 KG/YIL, Saşe 11088 KG/YIL, Pomad 864 KG/YIL, Likit (Şurup) 1584 KG/YIL, Strip 4320 KG/YIL, Toz Dolum 2765 KG/YIL

Lastik-Plastik YUSUF GÜNGÜR ARTEK MAKİNA BİTLİS KYY 4.700.000 25 Y XPS, XPE, EPS köpük lehva, şilte ve blok 2640 TON/YIL

Lastik-Plastik SERDAR PLASTİK VE AMBALAJ SAN.A.Ş. BALIKESİR Ü-Ç 4.682.000 15 Y plastik şişe 7616800 ADET/YIL, Plastikten diğer ambalaj malzemeleri (kapağı ile birlikte) 14167754 ADET/YIL

Lastik-Plastik HC ISITMA HAVAL. VE SOĞ. TEKN. ÜRETİM VE TİC. A.Ş. KOCAELİ KYY 4.500.000 15 Y Muhtelif Ebatlarda Spiral ve Kangal Sarımlı PE Boru 17000000 M/YIL

Lastik-Plastik INTERNATIONAL DUNNAGE SAN. VE TİC. A.Ş. İSTANBUL TEVSİ 4.500.000 6 YS Plastik torba ve film 2466 TON/YIL

Lastik-Plastik GÜNEŞ PVC ALÜMİNYUM İNŞAAT SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. DİYARBAKIR KYY 4.465.000 50 Y PVC profil ile kapı ve pencere 6000 TON/YIL

Lastik-Plastik OKPOR AMBALAJ İMALAT İTH. İHR. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BALIKESİR KYY 4.460.000 20 Y EPS Yalıtım Levhası 2000 TON/YIL, EPS Ambalaj Kutusu 1200 TON/YIL

Kimya SETAŞ KİMYA SAN. A. Ş. TEKİRDAĞ KYY 4.207.409 20 Y Polyester Film Katkı Maddesi 384 TON/YIL, Polimerik Dispergatör 560 TON/YIL

Lastik-Plastik İMTAŞ OTO YEDEK PARÇA İTH.İHR.SAN. VE TİC.LTD.ŞTİ. ANTALYA TEVSİ 4.067.000 5 Y Karton bardak 159 TON/YIL, Plastikten sofra eşyası, mutfak eşyası (bardak, kaşık,çatal,bıçak,karıştırıcı,pipet) 400995162 ADET/YIL

Lastik-Plastik IBC AMBALAJ SAN.A.Ş. TEKİRDAĞ KYY 4.006.000 7 YS PLASTİK BİDON VE ÇERÇEVESİ 10000 ADET/YIL

Lastik-Plastik FOLYOTERM AMBALAJ PLASTİK SAN. VE TİC. A.Ş. İSTANBUL TEVSİ 4.000.000 20 Y Vakumla şekillendirilmiş gıda ambalaj kapları 3628000 KG/YIL

Kimya ALPA İNŞAAT MALZ. TAAH. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. ADANA T-M 3.700.000 10 Y Kimyasal yapıştırıcılar 4055 TON/YIL

Lastik-Plastik TURAN YALITIM AMBALAJ PLASTİK SAN. TİC. LTD. ŞTİ. TRABZON KYY 3.700.000 30 Y Strafor ve strafordan mamül kasa ve asmolen 2200 TON/YIL

Lastik-Plastik AKPLAST PLASTİK TÜP VE AMBALAJ SAN.TİC.LTD.ŞTİ. İSTANBUL TEVSİ 3.600.000 Y Plastik Bariyerli Lamine Tüp 11750400 ADET/YIL, Polietilen tüp 40718750 ADET/YIL, Lamine tüp 17625300 ADET/YIL

Lastik-Plastik ALTINPLAST PVC İNŞ. MALZEMELERİ SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. GAZİANTEP KYY 3.575.000 25 YS PVC Pencere Profili 1200 TON/YIL

Lastik-Plastik YARDIMCI HIRDAVAT NALBURİYE İNŞ. MALZ. LTD. ŞTİ. ERZURUM T-M 3.500.000 12 Y MUHTELİF PLASTİK BORU 2543 TON/YIL, KORNİŞ 510 TON/YIL

Kimya KORUMA TEMİZLİK A.Ş. HATAY T-M 3.480.000 14 Y Muhtelif temizlik müstahzarları 39976 TON/YIL, Sıvı El Sabunu 600 TON/YIL, Deterjanlar ve yıkama müstahzarları 1080 TON/YIL, Oda parfümleri ve deodorantları 400 TON/YIL

Kimya ARSAN KİMYA SANAYİ VE TİC. A.Ş. GAZİANTEP KYY 3.415.000 Y Sıvı El Sabunu 410 TON/YIL, Deterjanlar ve yıkama müstahzarları 1048 TON/YIL, Sıvı Oda Spreyi 240 TON/YIL, Şampuan (Saç) 325 TON/YIL, Banyo Müstahzarları 350 TON/YIL, Saç Kremi 250 TON/YIL

Lastik-Plastik ELİTPLAST PLASTİK AMBALAJ İNŞ. PET. TARIM LTD. ŞTİ. DİYARBAKIR KYY 3.400.000 20 Y Plastik çatal ve kaşık üretimi 147456 TON/YIL, Karton bardak üretimi 1200 TON/YIL

Lastik-Plastik ÇETİNBEY PLASTİK CAM İNŞ. MOBİLYA HİZMET LTD.ŞTİ. ŞANLIURFA KYY 3.360.000 15 Y Plastikten kapı, pencere ve bunların çerçeveleri ile pervazlar ve kapı eşikleri; panjurlar, storlar 1272 TON/YIL

Lastik-Plastik SENA PLASTİK-SEMİHA GÖRMEZ MUĞLA KYY 3.335.500 6 Y Plastik kasa 547500 ADET/YIL

Kimya SECTOR TARIM KİMYA GIDA PAZARLAMA SAN. VE TİC. A.Ş. KONYA KYY 3.305.000 15 Y Toz gübre 6000 TON/YIL, Sıvı Gübre 9500 TON/YIL

Lastik-Plastik ÖZFLAŞ GİYİM SAN. VE TİC. A.Ş. ŞANLIURFA KYY 3.200.000 15 Y Polietilen Film 150 TON/YIL, Polietilen Torba 850 TON/YIL

Lastik-Plastik POLİPA PLASTİK AMBALAJ SAN.VE TİC. A.Ş. İSTANBUL TEVSİ 3.125.000 5 Y Plastikten Gıda Ambalaj Ürünleri 10896 TON/YIL

SEKTÖR FİRMA Y. YERİ YAT TÜRÜ TUTARI(TL) İSTİHDAM MENŞEİ YATIRIM KONUSU TEŞVİKLER[teşvikler ►

SEKTÖR FİRMA Y. YERİ YAT TÜRÜ TUTARI(TL) İSTİHDAM MENŞEİ YATIRIM KONUSU TEŞVİKLER

� KİMYASAL forum

Bir asrı aşkın süredir öncü, cesur ve yenilikçi çalış-malarıyla insanlığa ve tıbba hizmet eden Abdi İbrahim, Türkiye’nin en büyük biyoteknolojik ilaç üretim tesisini ku-ruyor.

İstanbul Esenyurt’ta 100 milyon dolarlık yatırımla ger-çekleşecek AbdiBio’nun temel atma töreni; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, Sağlık Bakanı Dr. Mehmet Müezzinoğlu, Abdi İbrahim Yönetim Kurulu Başkanı Nezih Barut, Abdi İbrahim Yönetim Kurulu Başkan Vekili Nes-rin Barut Esirtgen, Yönetim Kurulu Üyeleri Ahmet Kamil Esirtgen, Cenan Esirtgen, İbrahim Barut ve Erman Atasoy ile çok sayıda davetlinin katılımıyla 26 Haziran’da gerçek-leşti.

Törende konuşan Abdi İbrahim Yönetim Kurulu Başkanı Nezih Barut, biyoteknolojik ürünlerin neredeyse tamamının ithal edildiğine dikkat çekerek, “Türkiye ekonomisinin sür-dürülebilir bir büyüme süreci yakalayabilmesi için sanayi-mizin, daha yüksek katma değer sağlayan ve ileri teknoloji-ye dayanan bir yapıya dönüşmesi gerekiyor. İlaç sektöründe IMS verilerine göre son 1 yılda yaklaşık 3,8 milyar dolarlık ithalat yapıldı, bu rakamın %35’lik kısmını ise biyoteknolo-jik ilaçlar oluşturdu. Dolayısıyla biyoteknoloji alanında ger-çekleştirilecek üretim ve ihracat, ekonomimizin en önemli gündemi olan cari açığın da ilacı olacaktır” dedi.

-100 milyon dolarlık yatırım 1912 yılından bu yana tıbba ve insanlığa hizmet eden

Abdi İbrahim, Türkiye’nin ihtiyacının tamamına yakınının ithalatla karşılandığı biyoteknolojik ilaçları üretmek için 100 milyon dolarlık bir yatırıma imza attı.

Tamamlandığında Türkiye’nin en büyük biyoteknolojik ilaç üretim tesisi olacak AbdiBio’nun temel atma töreni; Bi-lim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, Sağlık Bakanı Dr. Mehmet Müezzinoğlu, Abdi İbrahim Yönetim Kurulu Başkanı Nezih Barut, Abdi İbrahim Yönetim Kurulu Baş-

kan Vekili Nesrin Barut Esirtgen, Yönetim Kurulu Üyele-ri Ahmet Kamil Esirtgen, Cenan Esirtgen, İbrahim Barut ve Erman Atasoy ile çok sayıda davetlinin katılımıyla 26 Haziran’da gerçekleşti.

-Barut: Sektör için umut verici bir adım Törende konuşan Abdi İbrahim Yönetim Kurulu Başkanı

Nezih Barut, Türk ilaç sektörünün geleceği için umut veri-ci bir adım olarak nitelendirdikleri yeni tesiste, kimyasal yöntemlerle üretilen ilaçlar tarafından tedavi edilemeyen; kanser, diyabet, romatizma, merkezi sinir sistemi ve kan hastalıklarında kullanılan biyoteknolojik ilaçlarıüretecekle-rini kaydetti.

Dünyada en çok kullanılan 10 ilaçtan 7’sinin biyolojik kökenli olduğunu ve dünya ilaç pazarında bir ‘biyoteknolojik devrim’in yaşandığını kaydeden Nezih Barut, “Dünya ilaç pazarındaki gelişmelere paralel olarak bugün Türkiye’de %23 seviyelerinde pazar payına sahip olan biyoteknolojik ilaçların, önümüzdeki dönemde kullanıma sunulacak yeni bi-yoteknolojik ürünler ile %30’ları aşması bekleniyor” dedi.

-Cari açığın da ilacı olacakBugün Türkiye’de biyoteknolojik ürünlerin neredeyse ta-

mamının ithal edildiğine dikkat çeken Nezih Barut, konuş-masını şöyle sürdürdü: “Türkiye ekonomisinin sürdürülebi-lir bir büyüme süreci yakalayabilmesi için sanayimizin daha yüksek katma değer sağlayan ve ileri teknolojiye dayanan bir yapıya dönüşmesi gerekmektedir. İlaç sektöründe IMS verilerine göre son 1 yılda yaklaşık 3,8 milyar dolarlık itha-lat yapıldı. Bu rakamın %35’lik kısmını ise biyoteknolojik ilaçlar oluşturdu. Dolayısıyla biyoteknoloji alanında gerçek-leştirilecek üretim ve ihracat, ekonomimizin en önemli gün-demi olan cari açığın da ilacı olacaktır.”

Ocak 2017’de tamamlanarak faaliyete geçmesi planla-nan AbdiBio’da üretilecek biyoteknolojik ilaçların Türkiye’de kullanıma sunulmasının yanı sıra ihraç edilmesinin de he-

Abdi İbrahim’den bioteknolojik ilaç yatırımı

[yatırımlar ►

�KİMYASAL forum

deflendiğini aktaran Nezih Barut, “Üreteceğimiz biyotek-nolojik ilaçları yurtdışında faaliyet gösterdiğimiz ülkelere de ihraç etmeyi planlıyoruz. Böylece ithalatın azalmasında olduğu gibi ihracatın artmasında da rol oynayarak, cari açığın düşürülmesi için çift yönlü bir katma değer yarat-mak istiyoruz” diye konuştu.

-Hücre bankasından nihai ürüne...İlaç sanayinin kendini devamlı yenilemek, bilim ve

teknoloji alanındaki gelişmelere de en hızlı şekilde uyum sağlamak zorunda olduğuna işaret eden Nezih Barut, bu yeni alanlardan biri olan biyoteknolojide, üretim tesisinden çalışanına kadar her konunun özel bir uzmanlık gerektir-diğini söyledi.

Dünya standartlarında ve yüksek teknolojiye sahip ola-cak AbdiBio adlı yeni tesiste, hücre bankasından başlaya-rak nihai ürüne kadar tüm üretim süreçlerinin gerçekle-şeceğini belirten Barut, “Sadece yüksek teknolojiye sahip dünya standartlarında bir tesis kurmuyoruz. Yetişmiş insan gücünün az olduğu bu alanda yeni uzmanlar yetiştirerek, sektörümüze ve ülkemize de katkıda bulunacağız” dedi.

- Çıtayı her gün yukarıya taşımanın sorumluluğu...Kutsal ve sorumluluğu çok büyük bir iş yaptıklarını

ve her zaman daha iyiye ulaşmak için çaba sarf ettikle-rini kaydeden Nezih Barut, konuşmasını şöyle sürdür-dü: “Merhum dedem Eczacı Abdi İbrahim’in 1912’de Küçükmustafapaşa’da açtığı eczaneyle başlayan ve mer-hum babam Eczacı İbrahim Hayri Barut’la devam eden “iyileştirme” yolculuğumuzda üçüncü kuşak olarak bizler de çıtayı her gün biraz daha yukarıya taşımanın sorumlu-luğu ile hareket ediyoruz. Çünkü doğup büyüdüğümüz bu topluma teşekkür borcumuz var. Babam her zaman “Bi-

zim şirket olarak değerimiz, memleketimize olan katkımızla ölçülür” derdi. Biz de bu inançla bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da ülkemize hizmet etmeye ve insanlara şifa dağıtmaya devam edeceğiz. Bunun için de dünyayı yakından takip ediyor ve ülkemize, insanlarımıza faydalı olmak için var gücümüzle çalışıyoruz.”

Bugün sadece Türkiye’de değil, dünyanın dört bir yanın-da insanların Abdi İbrahim’in ürettiği ilaçları kullandığını söyleyen Barut, “Kazakistan’dan Cezayir’e, Kanada’dan İngiltere’ye ihracat yaptığımız 48 ülkede insanları iyileşti-riyoruz. Çalıştığımız her an dünyanın herhangi bir yerinde bir çocuğu daha gülümsettiğimizi, bir dedenin daha ağrıla-rını dindirdiğimizi bilmek kuşkusuz bizlere büyük bir güç veriyor. İşte bu güç ile bugün burada hayallerimizden birini daha gerçeğe dönüştürme yolunda önemli bir adım atıyoruz ve bundan büyük mutluluk ve gurur duyuyoruz” dedi.

Abdi İbrahim Yönetim Kurulu Başkanı Nezih Barut, ge-lecekte Türkiye’nin biyoteknolojik ilaçta bölgesel bir güç ola-cağına inandıklarını ve bu alanda yapılacak tüm yatırım ve çalışmaları gönülden desteklediklerini de sözlerine ekledi.

Törende konuşan Abdi İbrahim Yönetim Kurulu ve İcra Kurulu Üyesi Cenan Esirtgen de, biyoteknolojik ilaç alanın-daki yatırımların hem Türkiye hem de Türk ilaç sektörünün geleceği için son derece önemli bir adım olduğuna inandıkla-rını söyledi. Biyoteknolojik ürünlerin dünya ilaç sektöründe gün geçtikçe önem kazandığını kaydeden Cenan Esirtgen, “Ülke olarak henüz yolun başında olduğumuz biyoteknolo-ji alanında yetkinliklerimizi hızla geliştirmemiz gerekiyor. Türkiye’de bilim insanları ve akademik dünya ile işbirliğinin önünü açacak olan biyoteknoloji, ilaç sektörüne de büyük bir dinamizm kazandıracaktır” dedi.

� KİMYASAL forum

Ocak Nisan dönemi teşvikli yatırım projeleri içinde yabancı sermayeli şirketler arasında en büyük yatırımı TRPHARM yapacak. Tekirdağ’da yapılacak komple yeni yatırımla yılda 432 klogram biyoteknolojik ilaç üretimi gerçekleştirilecek. 145 milyon liraya mal olacak yatırım işletmeye alındığında 120 kişiye istihdam sağlayacak.

TRPHARM, çeşitli tedavi alanlarında alternatifler sunarak, uygun hastalara ve sağlık çalışanlarına / otoritele-rine çözüm ortağı olmak amacıyla kurulmuş, AR-GE bazlı yenilikçi bir şirket.

Şirket, onkoloji, viroloji, enflamatuar ve nadir hastalık-lar başta olmak üzere geniş bir ürün portföyü içeriyor.

TRPHARM’ın iş planı, Vizyon 2023 ile örtüşüyor. Bu planlar arasında:İlaç araştırma ve geliştirme evrelerinin klinik öncesi

ve klinik aşaması olan Faz I, Faz II ve Faz III araştırma faaliyetlerini Türkiye’de yürütmek,

AR-GE faaliyetlerine dönük Bilimsel ve Eğitsel Prog-ramlar gerçekleştirmek,

Yüksek teknolojili ve dünya standartlarında biyotek-nolojik üretim tesisi kurmak ve yurtiçi/yurtdışı taleplerini karşılamak üzere üretim gerçekleştirmek bulunuyor.

Hastaların tedavide beklediği gelişmeleri ve yenilikçi beklentileri bugünden tasarlayan TRPHARM, hastaların sağlığı için, dünya standartlarında sağlık çözümleri tasarlı-yor ve yüksek teknolojili AR&GE ve üretim yolu ile değişimi destekleyerek, takip edenden ziyade, geleceğin lider sağlık şirketi olmayı hedefliyor.

TRPHARM yönetim ekibi kendisini kanıtlamış ve dene-yimi, uzun yıllara dayanan çokuluslu tecrübesi olan eleman-

larin liderliğinde ilerliyor.İlaç sektöründe yenilikçilik için

sahip olduğu tutku ile, 21. yüzyılın biyoteknoloji bilimini dünya standartla-rında ar-ge ve üretim ile birlikte inşa

etmeyi hedefleyen TRPHARM kilit kanaat önderleri, resmi kuruluşlar, düzenleyiciler, benzer-fikirdeki yenilikçiler ve küresel işbirliğimiz ile tüm hastaların yeni çıkan ürünlere yüksek kalite ve güvenlik beklentileriyle birlikte, uygun zamanlı erişimini sağlayabilmeyi hedefliyor.

TRPHARM insanların dünyayı tüm canlılığıyla yaşaya-bilmesi için insan sağlığındaki değişimi hissettirebilmeyi istiyor. Başarının temelinde insanlar olduğunu düşünerek bu nedenle, çalışanlarını sürekli eğitim ve çokuluslu işbirliği ile dünya standartlarına uyumlu olacak şekilde yetiştiriyor.

İş ortaklarına olduğu kadar hastalara da en iyi sağlık çözümünü sunmak için bilime hizmet eden ve veri sağlayan TRPHARM, Türkiye’nin yüksek kaliteli, dünya çapında tanınan üretim ve sağlık hizmetleri ile AR&GE dünyasında ki yerini almasını istiyor.Bütün bunları da hastaların daha sağlıklı bir geleceğe kavuşması için yapıyor.

Tuygan Göker – TRPHARM BaşkanF.Hoffmann La Roche’da (FHLR) 36 yıl üst düzey yöne-

tici pozisyonlarında çalıştı. Görev süresi boyunca Onkoloji, Viroloji ve Antiinfektif Birimleri Stratejik Pazarlama Lider-liğini üstlendi. Sonrasında sorumluluk alanlarını Orta Doğu Avrupa, Orta Asya, Hint Yarımadası, Orta Doğu ve Afrika bölgelerinde bulunan toplam 110 ülkenin İlaç Operasyon Başkanı olarak genişletti. Bu sorumluluklara ek olarak FHLR’nin dünya genelindeki Gelişen Pazarlar Stratejisini tasarladı ve kurdu.

Yabancı yatırımların en büyüğü TR Pharm’dan geldi

[yatırımlar ► [görüşler ►

�KİMYASAL forum

Avrupa’nın en genç ve en büyük iş gücüne sahip olan Türkiye, eşsiz coğrafi konumu, güvenli tedarik ağları ve rekabetçi üretim avantajına sahip olması nedeniyle kimya sektörü açısından vazgeçilmez bir ülke duru-mundadır. Uzun yıllardır Avrupa Birliği’ne uyum süre-cinde birçok kanun ve düzenlemeyi hayata geçiren Türkiye, ürün ve çevre güvenliği konusunda yayımlanmış birçok düzenlemeyi bu ortak amaç doğrultusunda ülkemiz yasal düzenlemelerine uyarladı. Üretim aşamasından ürünün son kullanıcıya ulaşması ve atık yönetimine kadar teda-rik zincirinin her halkasıyla ilgili bu yasal düzenlemelerin artması, yeni farkındalık alanlarının ortaya çıkması ve mevcut uygu-lamaların iyileştirilmesi kimya endüstrisinde bilinç ve güvenlik seviyesinin artmasına büyük katkı sağladı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı için çevrenin yüksek düzeyde korunmasını sağlamak en önemli konuların başında geliyor. Kimyasal maddelerin öngörülen kullanım koşulları dışında kullanılması durumunda ortaya çıka-bilecek zararlarının en aza indirgenmesine yönelik yenilikçi yöntemlerin özendirilmesi ve çevre koruma düzenlemelerinde yenilikle-

rin hayata geçirilerek piyasa gözetiminin gerçekleştirilmesi amacıyla adı geçen Bakanlık 2013 ve 2014 yıllarında kapsamlı düzenlemeler hayata geçirdi. Bilindiği üzere, Kimyasalların sınıflandırılması ve etiketlenmesinin uluslararası boyutta standartlaştırılması ve ülkeler arasında uyumlu hale getirilmesi amacıyla Birleşmiş Milletler tarafından geliştirilen GHS (Globally Harmonized System) sınıflandırma ve etiketleme sistemi, 20 Ocak 2009 tarihinde Avrupa Birliği CLP yönetmeliği (Classification, Labelling & Packaging) adı altında uygulamaya başlandı. Türkiye’de ise söz konusu yönetmelik, 11 Aralık 2013 tarihli ve 28848 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de “Maddelerin ve Karışımlarının Sı-nıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik (SEA Yönetmeliği)” başlığı altında yürürlüğe girmiştir. Bu yönetme-lik, geçerli olan “Tehlikeli Madde ve Müstahzarların Sınıflandırılma-sı, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkındaki Yönetmeliğin (SAE Yönetmeliği)” (R.G. 26 Aralık 2008 tarih ve 27092 sayılı mükerrer) yerini alacaktır. SEA Yönetmeliği ile birlikte, 1/6/2015 tarihinden önce piyasaya arz edilen zararlı maddelerin (kendi halinde veya karışım içinde ve karışımın sınıflandırılmasına neden olan ya da eşya içinde ve salınım yapan) 1/6/2015 tarihine kadar ve bu tarihten sonra piyasaya arz edile-cek olan zararlı maddelerin piyasaya arzını takiben bir ay içinde bildiri-minin yapılması gerekiyor. Bildirimler Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Kimyasal Kontrol Sistemi olan online.cevre.gov.tr web sitesi aracılığıyla maddeleri piyasaya arz eden imalatçı veya ithalatçı tarafından yapıla-caktır. SEA Yönetmeliğine uygun olarak hazırlanacak olan güvenlik bilgi form-larının 13 Aralık 2014 tarihve 29204 sayılı Resmi Gazete’de “Zararlı Maddeler ve Karışımlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formu Hakkında Yönet-melik (GBF Yönetmeliği)” yayımlandı. Öte yandan, Avrupa Birliği Parlamentosu Konseyi’nin 18 Aralık 2006 tarih ve 1907/2006/ EC sayılı Kimyasalların Kaydı, Değerlendirmesi, İzni ve Kısıtlanması Hakkında REACH Tüzüğü’ne paralel olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından ‘KKDIK- Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzin ve Kısıtlanması Hakkında Taslak Yönetmeliği’nin de duyurusu yapılmıştır. Bu yönetmelik, maddelerin imalatını, piyasaya arzını veya maddenin kendi halinde, karışım içinde veya eşya içinde kullanımını ve karışımların piyasaya arzını kapsamakla beraber, maddeyi kendi halinde veya karışım içinde yıllık bir ton ya da daha fazla miktarda imal eden veya ithal eden imalatçı ya da ithalatçının da sorumluluklarını belirlemektedir. Böylece, tedarik zincirindeki her birim, insan sağlığı ve çevrenin korunmasına yönelik politikaların kapsamında değerlendirilebilecektir. Çevre ve Şehiricilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Kim-yasallar Dairesi tarafından yapılan açıklamalara göre, yönetmeliğin yayımlanması 2015 yılının son çeyreğini bulacaktır. Sonuç olarak, bu yapısal düzenlemeler ve uyum çalışmaları sayesinde, yeni üretim alanla-rının ortaya çıkması, mevcut teknolojilerin daha verimli kullanılması, bü-tün paydaşların insan sağlığı ve çevrenin korunmasına katkı sağlaması, eğitimin iyileştirilmesi, araştırma geliştirme faaliyetlerinin desteklemesi ve ihracatın geliştirilmesi ile beraber insan hayatı için her alanda gerekli olan kimya endüstrisine hak ettiği güvenin arttırılması hedeflenmektedir.

TÜRKİYE’nin KİMYASAL YÖNETİM POLİTİKASI

Burcu Ayvaz Diken - Dow Türkiye

[yatırımlar ► [görüşler ►

�0 KİMYASAL forum

Günümüz beslenme öneri ve tercihlerinde bir “organik”tir gidiyor. Özellikle büyük şehirlerimizde entelektüel kesimde ve üst gelir düzeyine sahip bazı kesimlerde artık “Organik Ürünler” aranır oldu ve kullanmak bir beslenme alışkanlığı haline geldi. Ancak bu tanımlama doğru mudur? Önce “organik” kelimesinden başlayalım. Bilindiği gibi kimyada başlıca karbon, hidrojen, azot ve oksijen atomlu bileşikleri içeren maddelere “ organik madde “denir ve bu maddeler genelde canlı dünyasının yapı taşlarını oluştururlar. Ancak bu tanımın ilk kısmından ötürü endüstride kullanılan/üreti-len birçok sentetik kimyasal madde de “or-ganik madde” olarak adlandırılır; örneğin çözücüler - alkoller, eter ve esterler vb-, tüm yakıtlar, tüm alifatik-aromatik bileşikler, ilaçlar, tarım ilaçları, hatta zehirlerin büyük çoğunluğu ayrıca monomerik ve polimerik -plastik- maddeler. Hal böyle iken beslenme-miz için bugünlerde tavsiye edilen yiyecekler için neden “organik” tanımlaması yapılıyor ve neredeyse tüm tarım ürünleri “organik” adıyla satılıyor? Yukarıdaki tanımlama-nın ışığında bu yiyeceklerin tümü sentetik ortamda (sentetik-kimyasal gübre, tarım ilaçları kullanımında) yetiştirilse bile canlı kökenli olduklarından esas olarak “orga-nik” yapıdadırlar ve zaten “organik”tirler. Çünkü ana bileşenleri sentetik ortamda yetiştirildiklerinde dahi karbonhidratlar, yağlar ve proteinler gibi organik bileşikler-dir. Bu durumda kastedilen amacı karşılama bakımından “organik domates”, “organik yumurta”, “organik et” vb. demek ne kadar doğrudur? Doğru değil hatta yanlıştır! O halde kastedileni doğru tanımlamak için ne dememiz gerekir?

Bu durumda doğru tanımlama “doğal” veya ilgili Yönetmelikte eşdeğer kelime olarak işaret edilen “ekolojik” olabilir. Ancak

bunun için en doğru kelime hem tam karşılaması ve anlaşılır olması hem de Türkçe olması nedeniyle “doğal” dır. “Organik” yerine “doğal” sözcüğünü koyarsak örneğin “doğal domates” dersek, bu; yaklaşık yüz yıl önce olduğu gibi tamamen doğal koşullarda - kimyasal gübre, ilaç, hormon vb. kullanılmadan - endüstriyel atıklarla kirlenmemiş doğal top-rakta genetiği değiştirilmemiş tohumla (GDO’suz) sadece su ve gerekli olduğunda bitki/hayvan kökenli doğal gübre kullanılarak yetiştirilen domates anlamına gelecektir. Tabi ki bu domatesin tadı bugün yediğimiz sentetik koşullarda yetişenden çok farklı olacak ve orta yaş üstündeki-lerin hatırladıkları ve özledikleri “domates kokusunda ve lezzetinde” olacaktır. Benzer tartışma ve değerlendirme hayvansal ürünler için de geçerlidir. Örneğin “doğal yumurta” denildiğinde; tamamen doğal koşullarda, bahçede- tarlada doğal yemlerle (tahıl, kurtçuk vb.) beslenen hormon-sarı boyar madde, ilaç verilmemiş ve doğal gündüz-gece za-man dilimleri içinde yaşayan tavukların (bazı büyük tavuk çiftliklerinde daha hızlı büyüsünler, daha çok yumurtlasınlar diye uygulanan sentetik aydınlatılmış zamanlarda değil) kümesteki folluğa hatta bir çalı altına yumurtladığı yumurta olmalıdır. Bu yumurtanın büyüklüğü büyük olası-lıkla bugün yediklerimizden küçük, ama tadı ve sarısı çok daha -hafıza-larımızda kalan- yumurta tadında ve renginde olacaktır.

Burada bir diğer önemli nokta; bugün “organik” tanımlaması ile satılan ürünlerin ne derece “doğal” olduğudur ve bu ürünler gerçekten “doğal” mıdır? Belli başlı marka olmuş tarım ve gıda firmaları hariç neredeyse her önüne gelen, semt pazarlarında hatta köşe başlarında rastladığımız gibi tamamen denetimsiz olarak etikete veya ambalaja bitkisel veya hay-vansal ürün isminin başına “organik” sözcüğünü koyarak pazarlamakta-dır. Bu konudaki uygulama ve denetim; 01 Aralık 2004 tarihinde kabul edilen “ Organik Tarım Kanunu” ile ve buna atfen çıkarılan ilgili Yönet-melik (18.08.2010 tarih ve 27676 sayılı Resmi Gazete) çerçevesinde ya-pılmaktadır. Bu bağlamda Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımız ulu-sal ve uluslararası bazı denetim firmalarına kontrol ve “Organik Ürün Sertifikası” verme yetkisi vermiştir. Halen Türkiye genelinde bu yetkiyi alan firma sayısı Bakanlığın sayfasında 36 olarak görülmektedir, (http://www.tarim.gov.tr/Konular/Bitkisel-Uretim/Organik-Tarim/Yetkili-Kuru-luslar-KSK). Tüm Türkiye için bu sayının az olduğu açıktır, ayrıca bir maliyeti olan bu sertifikanın alınması, ilgili yönetmelikte üretici firmanın mücaatına bırakılmıştır, yani sertifika alma konusunda bir zorunluluk olup olmadığı açık değildir. Bu şartlarda piyasada bu ürünlerin doğal olup olmadıklarını denetleyecek aktif, yaygın ve zorunlu bir uygulama maalesef henüz işletime sokulamamıştır. Etkin bir mekanizmanın acilen kurulup işletilmesinde halk sağlığının ve yararının gözetilmesi açısından büyük önem vardır. Bu tür etkin bir uygulama, günümüz serbest piyasa koşullarında tüketici haklarının korunması - halkın kandırılmaması - açısından da büyük önem arz etmektedir. Denetim konusunda ve yukarıda işaret edilen tanımlamada “doğal” yerine yanlış olarak “organik” kelimesi kullanımına son vermede görev; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımıza, TKSD dahil ilgili Sivil Top-lum Kuruluşlarımıza ve halkımıza düşmektedir.

Organik mi, doğal mı? Ya denetim!

Prof. Dr. Serdar S. Çelebi (Kimya Müh.)TOBB Kimya San. Meclisi Danışmanı

[görüşler ► [lojistik ►

��KİMYASAL forum

Ceva Lojistik TANAP taşımalarına başladı

[lojistik ►

Dünyanın önde gelen tedarik zinciri yönetim şirketi CEVA, TANAP (Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi) projesinin lojistiğini üstlenen firmalardan biri oldu ve ilk boruların taşımasına başladı.

TANAP projesi, Azerbaycan’ın Hazar Denizi’ndeki Şah Deniz 2 Gaz Sahası ve Hazar Denizi’nin güneyindeki diğer sahalarda üretilen doğal gazın öncelikle Türkiye’ye, ardından Avrupa’ya taşınmasıdır. TANAP, Güney Kafkasya Boru Hattı (SCP) ve Trans-Adriya-tik Boru Hattı (TAP) ile birleşerek Güney Doğal Gaz Koridorunu oluşturmaktadır.

Azerbaycan’daki Şah Deniz-2 sahasından çıkarılacak doğalgazı, 1850 kilometrelik bir hat boyunca Türkiye’nin 20 ilin-den geçip Avrupa’ya ulaştıracak tarihi projenin temeli Mart ayında Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından atıldı ve açılış töreni için ilk boruları sevk eden CEVA Lojistik oldu.

Böylece CEVA, proje kapsamında 2015 yılında yapımına başlanan TANAP projesinin borularını yetkilendirilmiş taşıyıcılardan biri olarak stok sahalarına sevk etmeye başlayan ve halen devam eden ilk firma oldu.

CEVA Türkiye ve Balkanlar Genel Müdürü Fuat Adoran, bu büyüklükte ve ulusal önemi olan bir projenin ortaklarından biri ol-maktan dolayı duydukları memnuniyeti vurgularken, “CEVA Lo-jistik olarak, zaten, büyük projelerin taşınması konusunda global uzmanlığımız ve tecrübelerimiz bulunuyor. ABD’de de benzer bir projeyi başarı ile tamamladık. TANAP elbette proje büyüklüğü kadar Türkiye için önemi ile de bizim için oldukça stratejik bir çalışma olacak. Önümüzdeki dönemde de bu büyüklükte projelerin

gerçekleşmesinde iş ortağı olarak yer almayı hedefliyoruz” dedi.Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi, TANAP, projesinin

amacı, Azerbaycan’ın Hazar Denizi’ndeki Şah Deniz 2 Gaz Sahası ve Hazar Denizi’nin güneyindeki diğer sahalarda üretilen doğal gazın öncelikle Türkiye’ye, ardından Avrupa’ya taşınmasını sağlayacak.

TANAP, Güney Kafkasya Boru Hattı (SCP) ve Trans-Adriya-tik Boru Hattı (TAP) ile birleşerek Güney Doğal Gaz Koridorunu oluşturacak.

TANAP, Türkiye Gürcistan sınırında Ardahan ili Posof ilçesi Türkgözü köyünden başlayarak Ardahan, Kars, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Gümüşhane, Giresun, Sivas, Yozgat, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Eskişehir, Bilecik, Kütahya, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Tekirdağ ve Edirne olmak üzere 20 ilden geçecek ve Yunanistan sınırında Edirne’nin İpsala ilçesinde son bulacak.

Bu noktadan, Avrupa ülkelerine doğal gaz aktaracak olan TAP Doğal Gaz Boru Hattı’na bağlanacak. Proje kapsamında Türkiye sınırları içerisinde biri Eskişehir ve diğeri Trakya’da olmak üzere, ulusal doğal gaz iletim şebekesine bağlantı için iki çıkış noktası yer alacak. TANAP Doğal Gaz Boru Hattı sistemi; 19 kilometresi Mar-mara Deniz geçişi olmak üzere toplam 1850 km ana hat ile Türkiye içerisindeki çıkış noktalarına olan bağlantı hatlarının işletmesinde kullanılmak üzere: 7 adet kompresör istasyonu, 4 adet ölçüm is-tasyonu, 11 adet pig istasyonu, 49 adet blok vana istasyonu ve Türkiye’deki ulusal doğal gaz şebekesini beslemek üzere 2 adet gaz çıkış istasyonu bulunacak. Ayrıca projede yer üstü tesislerine ila-veten geçici olarak kullanılmak üzere işçilerin konaklayacağı kamp sahaları, boru depolama alanları ve erişim yolları da tesis edilecek.

�� KİMYASAL forum

Sıtmaya yakalandı grip teşhisi konuldu [1]

“Türk Hava Yolları Kabin Amiri Selda Durmaz, Nijerya’nın başkenti Lagos’ta sivrisinek ısırması sonucu sıtma virüsüne yakalandı.

Hayati tehlikeyi atlatan ve tedavisi devam eden Durmaz’ın hastaneden iki defa grip teşhisiyle eve gönderildiği, THY sağlık birimlerinin devreye girmesi ile doğru teşhisin konulduğu öğrenildi.”

19.06.2015 tarihli haber bu yazıyı yazmama neden olmuştu. Ancak maalesef Selda Dur-maz daha sonra hayatını kaybetti, Merhumeye Tanrıdan rahmet ailesi ve yakınlarına baş sağlığı dilerim.

Yazımıza dönecek olursak günümüzde hala sıtma mikrobunu taşıyan sivrisineklerin olması ilginç değil mi? Peki Sıtma mikrobunu taşıyan sivrisineklere karşı en etkin müdahale yöntemi nedir? DDT’nin kullanımı, DDT yasaklanmadı mı?

Cezayir, Kameron, Fildişi Sahili, Eritrea, Etopya, Kenya, Madagaskar, Malawi, Mauritius, Fas, Güney Afrika, Sudan, Svaziland Kırallığı Togo, Uganda, Tanzanya, Zambiya and Zimbave, ülklerine Birleşmiş Milletler tarafından DDT kullanımı için izin verilmiştir. Ancak Nijerya, yer-li ve yabancı bilim adamlarının ısrarlı görüşlerine rağmen bu listenin dışında kalmak istemektedir!

1. GirişKimyasal maddeler, yapılan araştırmalar

(hedefli veya tesadüfü) sonucunda doğal veya sentetik olarak bulunduğu zaman ya hedefine göre veya tesadüfi hedeflere göre bir çok fay-dalar sağlamaktadır. Örneğin Teflon® (Po-litetraflüoroetilen) bir tesadüf sonucu olarak bulunmuş ancak çok düşük bir sürtünme katsayısı ve neredeyse hiçbir kimyasal madde ile reak-siyona girmediği için mutfak kaplarından tutun da reaktörlere kadar uygulama alanı bulmuştur. Ancak günümüzde kanser yaptığı iddiasıyla yavaş yavaş mutfak eşyalarından çıkarılmaya başlandı. Diğer önemli bir örnek de “halonlar-klorofluoro karbonlar”dır. Amerika Birleşik Devletleri-ABD” ordusu için yangın söndürücü olarak geliştirilen halonlar yangına müdahale, soğutucu ortam için mevcut en iyi kimyasallardır ve uzun yıllar kullanıldı. Ancak ozon inceltme potansiyeline sa-hip olmaları nedeniyle, Montreal-1987 sözleşmesi ile yasaklandılar.

İlk olarak 1874 yılında sentezlenen DDT(dichlorodiphenyltrichloroethane)’nin insektisit olarak önemi İsviçreli kimyager Paul Hermann Müller

tarafından 1939 yılında keşfedildi [2]. Bu buluşu ona Nobel ödülü kazandırdı. İkinci dünya savaşında gerek siviller gerekse ordular tarafından sıtma ve tifüse karşı yaygın olarak kullanıldı. 1962 yılında Rachel Carson tarafından yazılan “Silent spring-Sessiz ilkbahar” kitabı, DDT’nin çevre üzerindeki etkilerine dikkatleri çekti. Bu da neredeyse! DDT kullanımın sonunu hazırladı. Mayıs 2004’te uygulanmasına başlanan ve 2001 yılında imzalanan Stockholm sözleşmesi birçok “Kalıcı Organik Kirleticilerin-POPs (dirty dozen!)” yanı sıra DDT’nin de tarımda kullanılması yasaklandı.

2. DDT Neden yasaklandı?DDT’nin yutulması dışında doğrudan sağlığa çok fazla bir etkisi yoktur. An-

cak molekül yapısı itibariyle doğada kolay bozunmadığından ve suda çok az çözündüğünden (0,006 mg/l) uzun süre doğal ortamda kalabilmekte (DDT toprakta 2 ila 15 yıl yarı ömre sahiptir- Augustijn-Beckers et al., 1994). Bulunduğu ortamda doğal hayatı etkilediği gibi (örneğin kuş yumurta kabuklarının incelmelerine neden oluyor) gerek bitkisel gerekse hayvansal gıdalara geçerek, insanlarda kansere neden olmak, üreme sisteminde etkilenme gibi sonuçlara neden olduğu belirlenmiştir.

3. GelişmelerDünya Sağlık Örgütü’nün 2014 raporuna [3] göre 2013 yılında 198 milyon

sıtma vakası görülmüş ve tahminen 584.000 kişi hayatını kaybetmiştir. 2013 yılında 437.000 Afrikalı bebeğin ilk yaşını göremeden hayatını kaybettiği öngörülmektedir.

Yukarıdaki paragrafta “nere-deyse” ifadesi kullanıldı. Bunun nede-ni her alanda tamamen kullanılması yasaklanmadı. Özellikle bazı ülkelerde sıtmaya karşı mücadelede, başka imkan olmadığından DDT halen kullanılmaya devam ediliyor.

Dünya Sağlık Örgütü’nün sıtma ile mücadele alanında DDT kullanımı hakkındaki pozisyonunu içeren dokü-man [4]’da Stockholm sözleşmesinde yer alan 12 insektisidin içinde DDT’nin en etkili olduğunu ve duvar veya tavanlara sıkıldığında 6-12 aylık bir süre için (dozaja bağlı olarak) etkili olduğunu belirtiyor.

Pozisyonun sonuç bölümünde “DDT’nin halen eşdeğer etkinlik ve kullanım kolaylığı olan başka bir araç olmadığından hastalık taşıyıcılarına karşı kullanılmasına devam edilmesini öngördüğünü, DDT’nin nihai eliminasyonu için teknik ve mali desteklerin sağlanması gerektiğini” belirtmektedir.

DDT, halen Afrika’nın ve Asya’nın birçok ülkesinde, sıtma mikrobu taşıyıcı sivrisineklere karşı kullanılmaktadır.

4. SonuçYukarıda verilen örneklerde görüleceği gibi birçok kimyasalın ilk

kullanımlarından yan etkileri çıkana kadar geçen zamanda topluma yapmış olduğu katkıları yadsınamaz. Kullanımlarda daima fayda-zarar analizinin yapılması gerekmektedir. Örneğin Avrupa Birliğinde kimyasalların yönetimini sağlayan kısaca REACH (Kimyasalların kaydı, değerlendirilmesi, izne tabi olması ve kısıtlanması) isimli uygulamada izne tabi olan maddelere üretim ve kullanım için izin verilm-esinde sosyo-ekonomik fayda ve zararları değerlendirilmektedir. Kanımca bu değerlendirmeye en iyi örnek DDT uygulamasıdır. Henüz eşdeğer etkinlikte diğer bir madde bulunmadığından veya yenisi bulunana kadar DDT dünyanın bazı bölgeler-inde çevre sorunlarına rağmen, kullanılmaya devam edilecektir. Yaygın olarak insan sağlığının korunması her şeyden önce gelmektedir.

[1] http://www.milliyet.com.tr/sitmaya-yakalandi-grip-teshisi-gundem-2075416/ (son giriş 19.06.2015)[2] https://en.wikipedia.org/?title=DDT (son giriş 19.06.2015)[3] http://www.who.int/malaria/media/world_malaria_report_2014/en/ (son giriş 18.05.2015) [4] WHO Position Statement, “The use of DDT in malaria vector control”, 2011

SITMA , DDT ve KİMYASALLARIN KADERİMustafa Bağan TKSD Genel Sekreteri

[görüşler ► [teknoloji ►


UNDO Labs’ın geliştirdiği, karbon ayak izini azaltan ve otomatik bağcık değişimine imkan veren Türk üretimi bağcık-lar, Kickstarter üzerinden duyuruldu.

UNDO Labs ekibi tarafından geliştirilen ve İstanbul’da üretilen çevreye duyarlı UNDO ayakkabı bağcıkları, Kickstar-ter üzerinden başlatılan kampanya ile kamuoyuna duyuruldu. Dikkat çeken projelerin hayata geçirilmesi için fon toplayan bir platform olan Kickstarter’daki kampanyada bu çevre dos-tu bağcıklar için ön sipariş verme imkanı da sağlanacak. Bu yıl Mayıs ayında New York Tasarım Haftası’nda da görücüye çıkan bağcıklar, gerek karbon ayak izini azaltan satış formülü gerekse otomatik bağcık değişimine imkan veren tasarımı ile oldukça yoğun ilgi görmüş, Türkiye başta olmak üzere dünya-nın bir çok ülkesinden yoğun talep almıştı.

Ortakları arasında Can Özinci, Sina Afra ve Atölye Labs’ın bulunduğu UNDO ayakkabı bağcıklarını diğer bağcıklardan ayıran en büyük özelliği çevreye yaptığı katkı. UNDO Labs ortağı olan Atölye’nin Kurucusu Kerem Alper’e göre UNDO Labs’ın ana hedefi ve misyonu, üretim aşamalarında doğaya zarar veren ürünlerin yarattığı çevresel tahribatın ve yüksek miktarlardaki karbon ayak izinin, UNDO Labs çatısından çı-kacak ürünlerle azaltılması. UNDO Laces da bu vizyon kap-samında ayakkabı sektörünü hedef alan ilk ürün olarak öne çıkıyor. UNDO Labs bu ürünü, diğer endüstrileri hedefleyecek yeni aksesuarlarının da takip edeceğini belirtiyor.

Ayakkabı endüstrisinin çevreye verdiği zarar İtalya’nın verdiği zarar ile aynı

Hammadde işleme ve üretim aşamalarında doğaya en çok zarar veren süreçleri bir arada barındıran ayakkabı endüs-trisi, satın alınan ve giyilen her bir ayakkabıyla atmosfere daha fazla karbondioksit yayılmasına neden oluyor. Üretim merkezinin konumundan hammadde seçimine ve üretim sı-rasında kullanılan enerji kaynağına kadar pek çok faktörün etkili olduğu sektör bazlı karbon emisyonu, yakın zamanda ABD’deki Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT) yapı-lan bir araştırmayla da ortaya kondu. Bilim insanlarına göre ortalama bir spor ayakkabının atmosfere yaydığı karbondi-oksit miktarı yaklaşık 13.5 kg; yani bir hafta boyunca açık

kalan 100 watt’lık bir ampulün yarattığı karbon emisyonuna eşit. Yine aynı araştırmaya göre global ayakkabı endüstrisinin bir yılda doğaya saldığı karbon ayak izi İtalya’nın tek başına açığa çıkardığı karbon ayak izi ile hemen hemen aynı.

İstanbul merkezli tasarım stüdyosu “UNDO Labs” imzasıy-la piyasaya sürülecek olan ayakkabı bağcıklarının çıkış noktası da bu: Satın alınan her bir UNDO bağcık, giyilen ayakkabının meydana getirdiği yüksek miktarlardaki karbondioksit salını-mını, satın alınacak karbon kredileri vasıtasıyla geri almaya yarayacak. “UNDO” markasının temelinde de, endüstrinin ne-den olduğu tahribatı “geri alma” mantığı yatıyor.

“Ayakkabı bağına odaklanan bir marka hedefliyoruz”Türkiye’nin ayakkabı bağcığı üretme kapasitesi açısından

dünyada üçüncü sırada yer aldığını belirten UNDO Labs Ge-nel Müdürü Can Özinci ise “Türkiye aslında çok önemli bir ayakkabı bağcığı üreticisi, fakat bugüne kadar bu potansiyel ortaya çıkmamış ve değerlendirilmemiş. Dünya çapında da sa-dece ayakkabı bağına odaklanan bir marka henüz yok. Dolayı-sıyla biz de bunu bir fırsat olarak gördük ve Türkiye’nin üretim potansiyelini markalaştırmak üzere yatırımlarımızı bu yönde gerçekleştirdik. Bunun için Kickstarter üzerinden bir kampan-ya başlattık. Altı farklı renk ve 10 bin adet üretimle piyasaya süreceğimiz bağcıkları 18 dolara satmayı planlıyoruz.” dedi.

Özel tasarlanan UNDO ayakkabı bağcığının bir diğer özel-liği ise, uç kısımlarında mıknatıs olması. Bu sayede kullanıcı eski UNDO bağcığını çıkartırken, ona mıknatısla bağlı olan yeni bağcığı da hiçbir zorluk çekmeden, otomatik olarak yerine geçirmiş olacak. İstendiğinde uçları birleştirilebilen bağcıklar, aynı zamanda “kapalı devre” mantığından hareketle gereksi-nimleri en aza indirgeyecek şekilde kendi kendine yetebilen, sürdürülebilir bir yaşam tarzını da sembolize ediyor.

Undo Labs hakkındaUndo Labs, 2015 yılında kurulan İstanbul merkezli bir

tasarım şirketidir. Şirket, tasarladığı sürdürülebilir ürünlerle insanın doğayla, çevreyle ve insan yapımı ürünlerle kurduğu ilişkiyi yeniden yapılandırır. www.undolabs.com

Karbon ayak izini azaltan ekolojik bağcık Kickstarter’da...

[teknoloji ►

KARBON AYAK İZİ NEDİR?Karbon ayak izi, birim karbondioksit cinsinden ölçülen, üretilen sera gazı miktarı açısından insan faaliyetlerinin çevreye verdiği

zararın ölçüsüdür ve iki ana parçadan oluşur: doğrudan/birincil ayak izi ve dolaylı/ikincil ayak izi. Birincil ayak izi, evsel enerji tüketimi ve ulaşım (söz gelimi araba ve uçak) dahil olmak üzere fosil yakıtlarının yanmasından ortaya çıkan doğrudan CO2 emis-yonlarının, ikincil ayak izi ise kullandığımız ürünlerin tüm yaşam döngüsünden bu ürünlerin imalatı ve en sonunda bozulmalarıyla ilgili olan dolaylı CO2 emisyonlarının ölçüsüdür.


Öncelikle Türkiye’nin halihazır profilini çizmek istersek:Türkiye ekonomisinin dengesini en çok bozan cari açık’tır.Eğitim düzeyi düşüktür, bunun yükselmesi gerekir.

Yukarıdaki ana problemleri incele-diğimizde;Ucuz işgücü ile büyüme olamaz

Teknolojiyi itmek için dünyanın en iyi teknolojilerine sahip olunması şarttır.Ağırlık kazanç oranı yüksek ürünler ihraç etmek, düşük ürünler ithal etmek olarak düşünülmelidir.Hazır giyim, gıda, seramik gibi geleneksel ihraç ürünlerinde de nano teknoloji kullanımı dikkate almaya ve öncelik verilmeye başlamalıdır.Netice olarak üretim yapısı değiştirilmeden ihracatta orta/yüksek teknolojili ürün payı arttırılmadan, gerekli rekabet gücü kazanılmadan Türkiye ekonomisinin dengesi düzeltilemez.

Aşmak için neler yapılmalı?Yeni ve hızlı bir büyüme modeli lazımBu model ile cari açık büyüme sarmalından kurtulmalıdır.Bunun için de cari açığa yol açan ana malları ve orta/yüksek teknolojili ürünlerin yerli üretimi sağlanmalıdır.

Hangi sahalar incelenmeli:Organik KimyasallarAnorganik KimyasallarMadenler

Her üç sahada da ağırlık orta/ileri teknoloji gerektiren ithalatı yüksek miktarda ve değerde olanlar şeklinde ele alınmasında ve yatırımların bu yönde incelenmesi yerinde olacaktır.

Yukarıda belirtilen bütün zayıf noktalar bizi “orta gelir kategorisinde” tutmuştur.

Öncelikler şöyle olabilir:Eğitim düzeyi yükseltilmesiİleri teknolojiye yatırım yapılmasıVerimliliğin arttırılmasıAr-Ge ‘nin üretim yapısına getirilmesiAr-Ge’nin İnovasyonla birlikte ele alınması yeni teknolojilerin dikkate alınmasında ticarileşme yolunun unutulmaması şarttır.

Özet olarak orta/yüksek teknolojili ürün yapmak için:Ham madde ve aramalı üretim kapasitesinin arttırılmasıOrganize İhtisas Sanayi Bölgelerinin kurulması ve tedarik zincirlerinde-ki oyuncularla birlikte kümelenme önemle ele alınmalıdır.Kümelenmenin sağlıklı yapılabilmesi için gereken liman ve alt yapı sağ-lanmalıdır.Muhakkak yüksek katma değerli ürünler üretime geçirilmeliAr-Ge faaliyetlerinin arttırılması ancak inovasyonla birlikte mütalaa edilmelidir.Bütün yukarıdaki hususların yerine getirilmesi için yatırım teşvikleri ve finansman olanakları arttırılacak.Nitelikli insan kaynakları yetiştirilmelidir.

TÜRKİYENİN ORTA/YÜKSEK TEKNOLOJİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ YÖNLERİNDEN DURUMU VE NELER YAPILMALI?

Özalp Erkey - TKSD Başkan Vekili

7-8 Kasım 2014 tarihlerinde yapılan VIII. Kimya Endüstrisi Şurasında alınan karar gereğince

21-22 Şubat 2015 tarihlerinde bir eğitim çalış-tayı düzenlenmiştir. Çalıştaya Devlet, Üniversite, ve Sanayi kesiminden yaklaşık 80 delege katılmıştır.

Toplantıdaki çalıştaylar dört ana başlık altıda gerçekleştirilmiştir:

Kimya ve Kimya Mühendisliği eğitiminin kalite-sini artırmak için önerileriniz nelerdir?

Kimya sektörünün plastik, kauçuk, ilaç, petro-kimya, boya ve hammaddeleri, kompozit, temizlik malzemeleri vb. gibi alt gruplarında öne çıkan Kim-ya ve Kimya Mühendisliği eğitimine ilişkin, bilgi, beceri, yetkinlik ihtiyaçları (eksiklikler, geliştirilmesi gereken noktalar, sorunlar) nelerdir?

Kimya ve Kimya Mühendisliği eğitim müfredat-larının dünyadaki gelişmeler doğrultusunda güncel-lenmesi ve ihtiyaçlarının karşılanması konusunda neler yapılabilir?

Eğitim ve sanayi işbirliği bugünkü uygulamala-rın dışında, geleceğe yönelik nasıl geliştirilebilir?

Delegelerin katılımıyla yapılan beyin fırtınası sonucunda her başlık altında bir çok bilgi ortaya çıkmış ve bu bilgiler ışığında aşağıdaki tespitler ön plana çıkmıştır:

Proje ve uygulama ağırlıklı eğitim modeliSanayi tecrübesinin akademik eğitime aktarıl-

masıKimya eğitiminde akreditasyonKimya eğitim arzı için ihtiyaçlar doğrultusunda

planlama yapılması gerekliliğiAkademik seviyedeki kimya sektörüne ait mes-

leklerde meslek profili ve meslek standardı gelişti-rilmesi

Kimya ve kimya mühendisliği eğitiminin; temel eğitim ve uzmanlık eğitimini ayıracak şekilde modü-ler hale getirilmesi

Müfredatın güncellenip, iyileştirilerek uluslarara-sı standartlara getirilmesi

Sanayici, üniversite ve akademisyenlerin web tabanlı ortamlar, teknoloji transfer ofisleri ve tek-noparklar gibi yapılarla biraraya gelerek sektörel sorunlar, ihtiyaçlar, projeler ve benzeri konularda tecrübe ve bilgi paylaşımı sağlamaları.

Kimya ve Kimya Mühendisliği Eğitiminin Mev-cut Yapısı ve Geleceği toplantısının; alt konu başlık-larında ayrı ayrı odaklanılarak daha sonra yapılması planlanan çalışmalar için bir temel oluşturacağı dü-şünülmektedir.

Bu alanda oluşturulan komisyon çalışmalarına devam etmektedir.

2023 VİZYONU ÇERÇEVESİNDE KİMYA VE KİMYA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİNİN

MEVCUT YAPISI VE GELECEĞİ TOPLANTISI

[görüşler ► [finansman ►


Dünya Bankası Grubu kuruluşu IFC, Hexagon Katı Atık Yönetimi’ne katı atık yönetimi ve organomineral gübre tesislerinin yapımı ve işletilmesini desteklemek amacıyla 95 milyon ABD Doları tutarında finansman paketi sağladı. Hexagon Katı Atık Yönetimi’nin sektöre getireceği inovatif çözümler sayesinde, tarımdaki üretkenlik artacak ve çevresel anlamda sürdürülebilir şehirler inşa edilebile-cek.

IFC, finansman paketinin 42 milyon ABD Dolarını kredi olarak sağlarken, şirkete 20 milyon ABD Doları tutarında da yatırım yaptı. Finansman paketinin geri kalan 30 milyon Avro tutarındaki kısmı da IFC’nin liderliğinde, Montreal merkezli bir yatırım fonu olan Inf-rastructure Crisis Facility (ICF) Debt Pool tarafından sendikasyon kredisi olarak temin edildi. Kredi, Hexagon Katı Atık Yönetimi’nin Pamukova ve Bilecik’te yer alan tesisleri için kullandırılacak.

Kıraça Grup iştiraklerinden biri olan Hexagon Katı Atık Yöne-timi, katı atıkların kaynakta ayrıştırılarak toplanması, işlenmesi, geri dönüştürülmesi, biyogaz aracılığı ile elektrik ve ısı enerjisi elde edilmesi, kompost ve organik içerikli tarım gübresi üretilmesi ve de-ğerlendirilemeyen atıkların da nihai bertarafı alanlarında dünyadaki en yüksek entegrasyon seviyelerinden birine sahip katı atık yönetim şirketi olarak faaliyet göstermektedir.

Hexagon Katı Atık Yönetimi’nin ilk projesi Pamukova’da yer alıyor. Pamukova Belediyesi ile 11 Kasım 2008 tarihinde imtiyazlı olarak yap-işlet-devret modelinde sözleşme imzalanması ile Hexagon Katı Atık Yönetimi 29 yıl boyunca Pamukova’daki katı atık yöneti-mini üstlenmiştir. İnşaatına 2010 Nisan ayında başlanan tesis 2011

yılının Aralık ayında faaliyete geçmiştir. Pamukova tesisi, 29 yıl boyunca bölgenin katı atıklarını değere çevirmeyi, atıkların düzenli ve kontrollü bir şekilde toplanmasını, hijyenik ve sağlıklı koşullarla tesise getirilmesini ve geri dönüştürülmesini sağlamayı hedefliyor.

Hexagon Katı Atık Yönetimi, Bilecik, Söke ve Ödemiş’te yer alan tesisleri tam kapasite ile çalışmaya başladığında belediyelerden bir yıl içerisinde toplayacağı 211 bin ton katı atıktan 425 bin ton or-ganik içerikli tarım gübresi elde edip satıyor olabilecek. Üretilecek olan organik içerikli tarım gübresi mahsüllerdeki verimliliği ve top-rağın kalitesini sürdürülebilir yönde artıran kalitede olacak.

75 milyon nüfuslu Türkiye’de her yıl 32 milyon ton atık oluştuğu kaydediliyor. Öte yandan Avrupa Birliği uyum yasalarına uyan 52 depolama sahasının toplam 400 milyon ton atık toplama kapasite-sinin olduğu ve bu depoların 10 yıl içerisinde dolacağı belirtiliyor. Dolayısıyla yetkililer Türkiye’deki katı atık yönetimi modellerine al-ternatif bir çözüm getirilmesinin aciliyetine dikkat çekiyor.

Hexagon Katı Atık Yönetimi Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Jan Nahum şunları söyledi:

“Hexagon Katı Atık Yönetimi sunduğu entegre katı atık yöneti-mi çözümleriyle sektörde farklı bir konuma sahiptir. Ev ve hayvan atıklarını toplayarak biyogaz, elektrik,kompost ve gübre üretiyoruz. Toplum için çok önemli ve faydalı bir iş yaptığımıza inanıyoruz. Amacımız hem Türkiye’de hem de yurtdışında uygulanabilecek kap-samlı bir iş modeli ve sistematik bir yaklaşımı geliştirmek. IFC ve ICF Debt Pool ile bu amaç doğrultusunda işbirliği yapıyor olmaktan dolayı mutluluk duyuyoruz”.

Hexagon Katı Atık yönetimine 95 milyon dolarlık finansman paketi

[finansman ►


REACH ile ilgili gelişmeler....

Aday Listeye iki yeni maddeEşya üreticilerinin de takip etmesi gereken REACH SVHC

Listesi Avrupa Kimyasallar Ajansı (AKA), Aday Liste’ye aşağı-

daki2 yeni madde daha ekleyerek yılın ilk güncellemesini 15 Haziran’da gerçekleştirmiş oldu. Böylece, Aday Liste’de

daha önce 161 olan yüksek önem arz eden madde (SVHC) sayısı 163’e yükselmiş oldu.

Avrupa Kimyasallar Ajansı (AKA), REACH Tüzüğü’nün AB pazarından aşamalı olarak kaldırılması öngörülen mad-delerin listelendiği İzne Tabi Maddeler Listesi’ne aday olarak gösterilen yüksek önem arz eden maddelerin (SVHC) yer aldığı Aday Liste’ye 2 yeni madde daha ekledi. REACH Tüzüğü’nün Aday Listesi’ndeki maddeler, Avrupa Birliği (AB) pazarından belirli tarihler itibarıyla yasaklanması öngörülen İzne Tabi Maddeler Listesi’ne dahil edilmek üzere aday gösterilmekte.

Bu maddelerin, SVHC tanımına ilişkin REACH Tüzüğü Madde 57’de belirtilen (aşağıdaki) kriterleri karşılaması gerekiyor:

SVHC Kriterleri CMR 1A,1B (Kanserojen, Mutajen, Üreme için Toksik)-

CLP Tüzüğü Ek-I PBT (Kalıcı, Biyo-birikimli ve Toksik) REACH Tüzüğü

Ek-XIIIvPvB (Çok kalıcı ve Çok biyobirikimli) REACH Tüzüğü

Ek-XIII Endokrin bozucu veya yukardaki maddelerle eşdeğer öneme sahip maddeler

En geç 2020 yılına kadar yılda 2 defa güncellenmesi plan-lanan Aday Liste, 2008 yılından bu yana AB pazarına sunulan madde, karışım ve eşya ürünlerle ilgili tedarik zinciri yüküml-lüklerinin yerine getirilmesini gerekli kılmakta.

Avrupa Kimyasallar Ajansı (AKA), Aday Liste’ye aşağı-daki 2 yeni madde daha ekleyerek yılın ilk güncellemesini 15 Haziran’da gerçekleştirmiş oldu. Böylece, Aday Liste’de daha önce 161 olan yüksek önem arz eden madde (SVHC) sayısı 163’e yükselmiş oldu.

Hollanda ve İsveç tarafından SVHC tanımlanma kriterle-rini karşıladığı öngörülen söz konusu maddelerin, Üye Ülke Komitelerince de onaylanan sınıflandırma özellikleri şöyle:

1. 1,2-benzenedicarboxylic acid, di-C6-10-alkylesters; 1,2-benzenedicarboxylic acid, mixeddecyl and hexyl and octyl diesters with ≥ 0.3%of dihexyl phthalate (EC No. 201-559-5)Üreme için Toksik Kategori 1B2. 5-sec-butyl-2-(2,4-dimethylcyclohex-3-en-1-yl)-5-methyl-1,3-dioxane [1], 5-sec-butyl-2-(4,6-dimethylcyclohex-3-en-1-yl)-5-methyl-1,3-dioxane [2] Çokkalıcı, çok biyo birikimli (vPvB)

SDS Tüzüğü güncellendi REACH ve CLP Tüzükleri gereği AB ülkelerine gönderilen

tehlikeli kimyasallar için hazırlanması gereken Güvenlik Bilgi Formları (SDS) gereklerini düzenleyen tüzük yeniden güncel-lendi.

REACH ve CLP Tüzüklerine göre, Güvenlik Bilgi Formları esasları, 20 Mayıs 2010 tarihinde Topluluk Resmi Gazetesin-de yayımlanan ve REACH Tüzüğü Ek II’sini güncelleyen ve CLP geçiş takvimine uygun hazırlanan (AT) 453/2010 sayılı Komisyon tüzüğü ile belirlenmekteydi. Bu Tüzük 1 Haziran 2015 tarihine kadar kullanılacak Ek I ve 1 Haziran 2015 sonrası uygulamaya girecek Ek II olmak üzere iki kısım içer-mekteydi.

Bununla birlikte Maddelerin ve Karışımların Sınıf-landırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanmasına ilişkin EC/1272/2008 sayılı AB Tüzüğü’nde karışımların sınıflan-dırması için tanınan geçiş sürecinin sona ermesinin ardından (Madde 95 (5)), bu sınıflandırmalara yer verilecek malzeme güvenlik bilgi formlarına (GBF/SDS) ilişkin kuralları belirle-yen AB Tüzüğü değişikliklerinin yaratacağı karışıklığın önüne geçmek için Güvenlik Bilgi Formları’nın 1 Haziran 2015 itibarıyla nasıl hazırlanması gerektiği açıklayan AB mevzuatı 29 Mayıs 2015 tarihli AB Resmi Gazetesi’nde yayımlanarak yürürlüğe girdi ve 453/2010 sayılı Tüzük yürürlükten kaldırıl-dı.

Yürürlükten kaldırılan 453/2010 sayılı Tüzükle getirilen başlıca değişiklikler aşağıdaki şekildeydi;

Başlık 2 ve 3 yer değiştirmiştir. Tehlikelerin tanımlanması, içerik bilgilerinden önce verilecektir.

Başlık 1’de, firmada çalışan yetkili bir kişinin elektronik posta adresi verilecektir.

SDS, ürünün piyasaya verildiği ülkenin resmi dilinde ol-malıdır (o ülkenin yetkili otoritesi tarafından başka bir şekilde istenmediği takdirde)

Kayıt gerektiren maddelere ya da bu tür maddeleriiçeren karışımlara ait SDS’lerde ayrıca kayıt numaraları verilecektir.

Eğer gerekiyosa SDS’e ek olarak maruziyet senaryosunun verilmesi. (eSDS) Bu maruziyet senaryosu, REACH kaydı kapsamında verilen Kimyasal Güvenlik Raporuyla da uyumlu olmalıdır. e-SDS, karışımlar için de hazırlanacak.

Yeni Tüzük kapsamında yapılan güncellemeler şöyle:Tüm sınıflandırma bilgileri GHS’nin 5. versiyonuna göre

güncellendi. Eski sınıflandırma direktifleri ve gereklilikleri (67/548 ve 1999/45 terimleri, tehlike sınıfları, R ve S ifadele-ri, eski ve yeni sınıflandırma bilgilerinin eklenmesi zorunluydu ancak 1Haziran 2015 sonrası maddelerin de karışımlarında SDS’leri sadece CLP Tüzüğü kapsamında hazırlanacak olup, yeni Komisyon Tüzüğü ile birlikte tüm eski sınıflandırma mevzuatı gereklilikleri çıkarılmış, yukarıdaki güncel mevzuat gelişmeleri yansıtıldı.1 Haziran 2015 tarihinde yürürlüğe giren 2015/830 sayılı AB Tüzüğü kapsamında 1 Haziran 2015 öncesi hazırlanıp alıcıya gönderilen Güvenlik Bilgi Formları’nın 31 Mayıs 2017’ye kadar güncellenme zorunluluğu bulunmuyor.

[reachgüncel ►


Bor, kurşun bileşikleri ve fitalatlarFitalatlar, bor bileşikleri ve kurşun bileşikleri izin uygulama-sına bir adım daha yaklaştı. Avrupa Kimyasallar Ajansı Üye Ülkeler Komitesi (MSC), Ajans’ın İzin Listesi için önerdiği (6.önceliklendirme kapsamındaki) 22 maddeden 19’u için olur verdi.REACH Tüzüğü’nün Ek XIV’üne eklenmeye bir adım dahayaklaşan maddelerden 7 fitalat, iki kömür katranı, bir monil-fenol etoksilat ve 1-brompropan için kolayca görüş birliğine varılırken kurşun bileşikleri ve 4 bor bileşiği tartışma yarattı. yaklaşan maddelerden 7 fitalat, iki kömür katranı, bir nonil-fenol etoksilat ve 1-brompropan için kolayca görüş birliğine varılırken kurşun bileşikleri ve 4 bor bileşiği tartışma yarattı.

3 madde beklemedeKomite, 3 kurşun bileşiğinin ise (silisik asit, kurşun tuzları; piroklor, antimon kurşun sarısı; asetik asit, kurşun tuzu) listeye henüz dâhil edilmemesine karar kıldı. Bunun anlamı, bu maddelerin listeye hiç alınmaması değil, muhtemelen bir sonraki önceliklendirme kapsamında alınacak olması.Çünkü bu üç madde hakkında Avrupa Kimyasallar Ajansı’nın 6. öneri paketini sunmasının ardından ilave bilgi sunuldu. Ayrıca düşük tonaj ve kullanım itibarıyla önceliklendirmede en düşük puanı aldıkları için bu paket dahilinde İzin listesine alınmayacaklar.

Önceliklendirme paketinde yer alan bor bileşikleriBorik asit;Disodyum tetraborat, susuz;diboron trioxide;tetraboron disodium heptaoxide, sulu.

Komite bu bor bileşiklerinin da önceliklendirilmesine olurverdi. Komitede 6 üye, önceliklendirme kriterinin doğruuygulanmadığı için itiraz etti. Bu üyeler, bor bileşikleriningübre ve nükleer santrallardaki kullanımlarının muaf tutulma-sı gerektiğini, böyle yapılırsa da tonajın azalacağı veönceliklendirme skorunun düşeceği yönünde görüş bildirdiler. Avrupa Bor Birliği, borun bazı kullanımlarının (örneğin nük-leer santrallardaki) gerekli olduğu ve izin sürecinin bunu ciddi olarak etkileyeceğini belirtiyor.

Avrupa Kimyasallar Ajansı’nın 6. önceliklendirme paketinde yer alıp da Üye Ülkeler Komitesi tarafından İzin Listesi için onay verilen maddeler arasında, bor bileşiklerinin yanısıra kurşun bileşikleri ve fitalatlar da yer alıyor.

İzin Listesine alınmak üzere bir sonraki aşamaya geçen kurşun bileşikleri:Orange lead (lead tetroxide);Lead monoxide (lead oxide);Tetralead trioxide sulphate;Pentalead tetraoxide sulphate.

Uluslararası Kurşun Birliği, pil/batarya yapımında kullanılan bu kurşun bileşiklerinin AB çapında işyeri maruziyet ve biyolo-jik limit değerler nedeniyle, eskisine oranla çok daha etkin ve kontrollü kullanımına dikkat çekiyor.Komite’nin görüşü gelecek haftalarda ECHA web sitesinde yayımlanacak. Ajans, Avrupa Komisyonu’na ileteceği görüşte bunları da hesaba katmak zorunda.

Önceliklendirme paketinde yer alan 7 fitalat:diisopentylphthalate;1,2-benzenedicarboxylic acid, diC6-8-branchedalkyl esters, C7-rich;

1,2-benzenedicarboxylic acid, diC7-11-branchedand linear alkyl esters;1,2-benzenedicarboxylic acid, dipentylester, branched and linear; bis(2-methoxyethyl) phthalate; n-pentyl-isopentyl phthalate; dipentyl phthalate.

İzin başvuruları için özet tabloMaddeleri için Avrupa Kimyasallar Ajansı’na izin başvurusu yapacak firmalar, aynı zamanda risk yönetim önlemleri ve faaliyet koşulları için bir özet tablo doldurmak durumunda ka-lacak. Kimyasal güvenlik raporu ve maruziyet senaryolarında gözler önüne serilen bu bilgiler, yaptırım sürecini hızlandıra-cak. İlgili AKA duyurusu (http://echa.europa.eu/applying-for-authorisation/preparing-applications-for-authorisation)

200 madde büyüteç altındaAvrupa Kimyasallar Ajansı, kaydı yapılan maddelerden 200 tanesini Üye Ülke yetkili otoritelerinin detaylı incelemesi için belirledi. Seçilen maddelerin kayıt dosyaları, önce otoriteler tarafından kontrol edilerek uygunluk kontrolu, madde de-ğerlendirmesi, harmonize sınıflandırma etiketleme, izin veya kısıtlama gibi bir yasal önlem gerektirip gerektirmediğine karar verilecek. Maddeler liste halinde yayımlanmazken, 800 kayıt sahibine mektupla bilgi verildi. İlgili AKA duyurusu (http://echa.europa.eu/view-article/-/journal_content/title/echa-shortlists-substances-for-possible-regulatory-action)

Sektörde kullanılan tehlikeli kimyasallar ve ikamelerin belir-lenmesiChemSec tekstil rehberi hazırladıSinList ile bilinen Avrupalı sivil toplum kuruluşu ChemSec, tekstil sektöründe zararlı kimyasalların ikamesini kolaylaştı-racak bir program geliştirdi.Herkes tarafından ücretsiz kullanılabilecek rehber, asıl olarak tekstil sektöründeki KOBİ’lerin zararlı maddeleri ikamesine yardımcı olmak amacıyla hazırlandı. Program firmalara, teda-rik zincirlerindeki problemli maddeleri bulma ve onları üretim dışında bırakma konusunda yol gösteriyor.Programın temeli 6500 maddelik bir veri tabanı aramasına dayanıyor. Liste AB ve ABD’de çeşitli mevzuatlarla kısıtla-ma veya benzeri yaptırımlara maruz bırakılan maddelerden oluşuyor.ChemSec’in SINList’i, AB REACH Tüzüğü SVHC Listesi ve ABD 65 no.lu Kanun (kanserojen ve üreme için toksik madde-ler) kapsamındaki listeler de bu veri tabanına dahil edilmiş.Adım adım rehber Tedarik zincirinde yer alan herhangi bir maddesi bu veri tabanında yer alan firmanın daha sonra ikame için izlemesi gereken yol, rehberde adım adım anlatılıyor.Ayrıca tesktil rehberinde, tekstil üretiminde en sık kullanılan zararlı maddelerle ilgili sıkıntılara ilişkin de bir web sitesi özelliği görüyor. İlişkili solventleri, yüzey aktif maddeleri, suda çözücüleri, bi-yositleri, alev geciktiricileri, fitalatlar ile boya ve pigmentleri işaretliyor vebunlara dikkat çekiyor.Tekstil rehberi veri tabanında bir kimyasalın ismi ya da CAS numarası aranınca, toksik maddeler kırmızı renkte yazıldığın-dan maddenin toksik olup olmadığı belli oluyor.ChemSec’in programı, H&M, Gina Tricot, Filippa K ve Åh-lénsgibi firmalarla test ederek, ikame konusunda katkı aldığı bildirildi.Chemical Watch’a yorum yapan ChemSec yetkilisi, Tekstil-

[reachgüncel ►


rehberinin geliştirilmeye devam edilen bir araç olduğunu; veri tabanına yeni maddeler ekleneceği ve eko-etiket almakonusun-da yol gösteren yenibileşenlerin de eklenebileceği ifade edildi. (http://textileguide.chemsec.org/)

Firmalar, 2018 REACH Kaydına hazır mı?Üç yıl içinde 25 bin madde için 70 bin kayıt bekleniyorMayıs ayında Helsinki’de gerçekleşen ECHA Paydaşlar toplantısında, Harlan Laboratuvarları temsilcisi, firmaların yapılması gerekenlerin farkında olabileceğini ancak testlerin ne kadar zaman alacağı konusunda bir fikir sahibi olmadıkla-rını ifade etti. Harlan laboratuvarları da son teslim tarihinin yaklaşmasıyla çok miktarda test ihtiyacının doğması ve yığıl-ma olmasından kaygılı.Son kayıt teslim tarihine üç sene kadar zaman olmasına karşın kayıt gerekliliklerini yeni yerine getirmeye başlayan firmalar için bile zamanın ancak yeterli olabileceği uyarısında bulunuldu. Bir madde için planlama, zamanlama, gerekli test-lerin yürütülmesi, tehlike değerlendirmesi ve güvenli kullanım dokümantasyonunun neredeyse 3 yılı bulduğu ifade edildi.

İletişim grubu kurulduFarkındalığı arttırmak, deneyimleri paylaşma konusunda daha küçük firmalara ulaşmak için Avrupa Kimyasallar Ajansı (ECHA), REACH 2018 İletişim Grubu oluşturdu.Grupta, üye ülke, CEFIC, UAPME ve İngiltere Mühendislik İşverenler Federasyonu gibi endüstri birlikleri, Avrupa İşletmeler Ağı, ulusal ticaret odaları v.b kurumların temsilcileri yer alıyor. Sosyal medyanın ve aynı zamanda ticari medyanın farkındalık arttırmak için kullanımı planlanıyor.ECHA’nın web sitesine muhtemelen eylül ayında ‘yenibaşlayanlar için’ köşesi konulmasının planlandığı dabildirildi. 2018 kayıt teslim tarihi, yılda 1-100 ton kimyasal madde-yi (tek başına ya da karışım içinde) AB pazarına süren ve önkaydını yaptıran firmalar için uygulanmakta. ECHA Kayıt Müdürü Christel Musset, Ajansın2010 teslim tarihinin üç katı kadar kayıt dosyası almayı beklediklerini ifade ediyor. 2018 teslimi kapsamında 25 bin madde için 70 bin kayıt yapılması bekleniyor. Detay Bilgi (http://echa.europa.eu/regulations/reach/substance-registrati-on/data-sharing/practical-advice-for-data-sharing-negotiations

Biyosidal Ürün Kayıt Sistemi güncellendiAvrupa Birliği’nde Biyosidal Ürünler Tüzüğü izin, karşılıklı tanıma gibi prosedürlerin yürütüldüğü R4BP3 (Registry for Biocidal Product) güncellendi. Endüstri ve Yetkili Otoritelerin sorumluluk ve uygulamalarında kolaylık sağlamak amacıyla güncellenen sistem ÜrünKarekterizasyon Özeti’nin (SPC) indirilmesine olanak sağla-ması, basitleştirilmiş izin transferlerini geliştirmesi ve yeni ürün izin başvuruları için BPR Ek I’inin kullanılması gibi ye-nilikler getirmiştir. Detaylı Bilgi: (http://echa.europa.eu/view-article/-/journal_content/title/new-version-of-the-registry-for-biocidal-products-is-now-available)Biyosidalde Geçiş Periyodu talebi1 Eylül 2015 tarihinden itibaren Biyosidal Ürünler Tüzüğü Madde 95 kapsamında AB’de piyasaya sürülen ürünler için aktif madde tedarikçisi ya da tedarikçisi yer almıyorsa bu aktif maddenin kullanıldığı ürünün üreticisinin Madde 95 lis-tesinde ilgili ürün tipi için yer alma zorunluluğu bulunmakta.Bu kapsamda Komisyon özellikle KOBİ’ler için 1 Eylül 2015 tarihinden sonraki ilk aylarda firmalara cezai işlem uygulan-maması için geçiş periyodu önerisi sundu.Detaylı Bilgi: (http://echa.europa.eu/regulations/reach/substan-ce-registration/data-sharing/practical-advice-for-data-sharing-

negotiations)

Karışımlarda CLP dönemi Avrupa Birliği’nin yeni sınıflandırma ve etiketleme sistemine geçişi, karışımlar için tanınangeçiş sürecinin de sona ermesiyle fiilen başlamış oldu.Maddeler için 1 Aralık 2010’dan beri uygulanan yeni sınıflan-dırma, etiketleme ve ambalajlama kuralları,artık karışımlar için de geçerli ve zorunlu. 1 Haziran 2015 ve sonrası AB piyasalarına sürülen tüm karışımların CLP’ye uygun etiketler taşıması gerekiyor. Daha önce pazara sürülen ürünlerin eski etiketleriyle satışına 2 yıl daha izin veriliyor. 453/2010 sayılı Tüzüğün Ek II’si artık aynı zamanda REACH Tüzüğü Ek II’ninyerine de geçecek.

Ülkemizde kimyasalların yönetimi konusunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yürütmüş olduğu Avrupa Birliği’nin çevre mevzuatına uyum çalışmaları kapsamında, 11/12/2013 tarihinde 28848 sayılı Resmi Gazete’de “Maddelerin ve Karı-şımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik” yayımlanarak, yürürlüğe girmişti.Bu kapsamda bahse konu yönetmelik kapsamındaTürkiye’de piyasaya madde, karışım arz eden imalatçı ve itha-latçıların; Maddeler için 1 Haziran 2015, karışımlar için ise 1 Haziran 2016 tarihinden itibarenyönetmelik usul ve esaslarına göre sınıflandırma, etiketleme ve ambalajlama yapma, Yönetmelik Madde 40 kapsamındaki za-rarlı madde ve karışımlarının, insan sağlığı ve çevre üzerinde yaratabileceği olumsuzetkilerine karşı etkin koruma sağlamak, ulusal sınıflandırma ve etiketleme envanterimizi oluşturmak üzere sınıflandırma ve etiketleme bilgilerini, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na 01/06/2015 tarihine kadarhttp://online.cevre.gov.tr Bakanlık bildirim sistemi üzerinden bildirme yükümlülüğü bulunmakta.Bununla birlikte Haziran 2015 itibariyle ithal ettiğiniz veya ürettiğiniz zararlı sınıflandırmaya sahip kimyasal maddeler için 29204 Sayılı Güvenlik Bilgi Formu (GBF) Yönetmeliğine uyumlu GBF sunmanız gerekmektedir. Bu çerçevede bahsekonu sınıflandırma ve bildirim yükümlülüğü kapsamında idari yaptırım uygulanmaması için yukarıdaki hususlara önem gös-terilmesi gerekmekte.

Sınıflandırma Envanteri SEVESO III ile güncellendiAvrupa Kimyasallar Ajansı (ECHA) Sınıflandırma ve Etiketle-me Envanterini, maddelerin SEVESO III Direktifi kapsamın-daki harmonize bilgilerini içerecek şekilde güncelledi.Bu çalışma envanterin harmonize sınıflandırması olan ve kişisel olarak sınıflandırılan maddeler için AB’de önemli bir kaynak olması yönünde atılan bir adım olarak görülmektedir.Avrupa Birliği, 1996 yılında, Seveso II Direktifi olarak bilinen “Tehlikeli Maddeleri İçeren Büyük Kaza Risklerinin Kontrolü-ne İlişkin Direktifini” kabul etmiştir. Avrupa Birliğinde, Seveso II Direktifi 1 Haziran 2015 tarihi-ne kadar yürürlükte kalmış olup, bu tarihten itibaren Seveso III Direktifi uygulanmaya başlamıştır. Seveso II direktifi AB’nin eski sınıflandırmamevzuatı olan DSD kapsamını baz almaktadır. Seveso III ile birlikte kimyasalların yeni sınıflandırma mevzuatı olan CLP Tüzüğü uygulamaya alınmıştır.Ülkemizde ise “Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkındaki Yönetmelik” 2010’da ya-yımlandı ve Aralık 2013’de revize edildi; 2015 yılında Seveso III Direktifini kapsayacak yeni bir revizyon öngörülmekte olup, 2016’da yürürlüğe girmesi beklenmektedir.

[reachgüncel ►

Kaynak İMMİB Reach Bülteni


Gıda güvenliği ve temininin sürdürülebilir olması her ülke için önemlidir. Dünya nüfusu-nun artması, iklim değişikliği ile zorlaşan hava şartları, çevre ve ekolojik dengenin bozulması, hayvansal gıdaların temini için gereken bitkisel üretim ile söz konusu önem stratejik olmak-tadır. Dünyadaki bitkisel üretimin üçte biri, salgın durumunda ise tamamı zararlı organiz-malardan dolayı kaybedilmektedir ve bitkisel üretimde verim ve kaliteyi etkileyen en önemli unsur, zararlı organizmalarla mücadeledir. Bu amaçla kullanılan ve aslında zehir olan zirai mücadele ilaçlarının bilinçsiz ve gereğinden fazla kullanılması ile insan sağlığı ve çevreye zararı, tarım ürünlerinde kalıntı, mücadele edilen zararlılarda direnç oluşması, üretim maliyetinin artması ve doğal dengenin bozulup yararlı organizmaların yok olması gibi birçok sorunu da beraberinde getirmektedir.

Zirai mücadele ilaçlarına alternatif olarak, bitkisel ürünlere zarar veren organizmaların çiftleşme, beslenme, barınma gibi normal özelliklerinin bozulup popülasyonunun azaltı-larak ekonomik zarar seviyesinin altında tutan Entegre Zararlı Yönetimi (Integrated Pest management-IPM) zararlı yönetim sistemi geliştirilmiştir(1). Bu mücadele sisteminde en önemli ve yaygın kullanılan yöntem, zararlıla-rın beslenme, savunma, çiftleşme gibi davranış-larını belirlemek için kullandığı ve aynı türe ait bireylerin iletişim kurmasını sağlayan kimyasal sinyaller olan feromonların kullanılmasıdır(2). Sentetik olarak üretilen feromon, kapsüller içinde depolanır ve yapışkanlı tuzaklar ile bera-ber arazide ağaçlara ya da ürünün depolandığı alana yerleştirilerek feromonun yayılması sağlanır. Böylece, mücadele edilecek zararlının arazide ya da depoda olup olmadığı, mücade-le için yeterli yoğunluk bulunup bulunmadığı belirlenmektedir (izleme). Yayılan feromon ile erkeklerin şaşırtılarak dişilere çiftleşme amacıyla ulaşması engellenir ve çoğalmalarının önüne geçilmektedir (çiftleşmeyi engelleme). Ayrıca, yeterli sayıda feromon ve tuzakların kullanılmasıyla çok sayıda ergin tuzaklarla yakalanarak zararlı ile doğrudan mücadele gerçekleştirilmektedir (kitle halinde tuzakla yakalama). Feromonun varlığı ilk olarak 1932 yılında Jacentkovski tarafından çingene güvesi (Port-hesia dispar) kullanılarak ispatlanmıştır(3). Kimyasal olarak izole edilen ve yapısı tanım-lanan ilk feromon ise ipek böceğinin (Bombyx mori) çiftleşmek için kullandığı feromondur ve 1959 yılında yarım milyona yakın dişi ipek böceği kullanan Butenandt tarafından gerçek-leştirilmiştir(4). 1978 Yılında pamuk zararlısı olan pembe kurtun (pectinophora gossypiella) feromonu Amerika’da Çevre Koruma Ajansı

(EPA) tarafından ticari ürün olarak kayıt altına alınan ilk feromondur(5). Feromonların zirai mü-cadelede önemi ve ticari değerinin artmasıyla, gü-nümüze kadar böceklerin toplanma, yumurtlama, çiftleşme ya da alarm için kullandığı 1600den fazla feromonun kimyasal yapısı belirlenmiştir ve 120den fazla ticari feromon EPA

tarafından kayıt altına alınmıştır. Tablo 1’de zirai mücadelede feromonların kullanıldığı bazı zararlılar ve zarar verdiği bitkiler verilmiştir. Zirai mücadelede feromon kullanılmasının, ilaç kullanımına göre birçok üs-tünlüğü vardır(1). Zirai mücadele ilaçları zehirlidir, insan sağlığına ve çevre-

ye zararı vardır. Kullanıldığı arazide sadece mücadele edilen zararlıyı değil, diğer yaralı organizmaları ve arıları öldürür, kimyasal içerikleri yüksek risk taşır. Feromon hangi zararlı ile mücadele yapılıyorsa o zararlıya etkilidir, insan ve çevreye zarar vermez. Örneğin, kiraz sineği (Rhagoletis Cerasi) için kullanılan feromon, sadece kiraz sineği tarafından algılandığından diğer can-lılara zarar vermez. Zirai mücadele ilaçları, kullanıldıkları ürünlerde kalıntı-lara sebep olduğunda hem sağlığa hem de ekonomik sorunlara yol açmakta-dır. Feromonlar, zehirli ialçlara göre hem daha az miktarlarda kullanılırlar hem de ürünlerde kalıntı bırakmaz. Birçok zararlı, mutasyona uğramış ve zirai mücadele ilaçlarına karşı direnç kazanmıştır. Etkili olabilmesi için her yıl kullanılan miktarın artırılması ve üretim maliyetinde artış getirir. Feromonlar, zararlıların iletişim için kullandıkları doğal kimyasal sinyal-ler olduğundan direnç kazanmaları imkansızdır. Zirai mücadele ilaçları hava şartları ve yağmurdan etkilenir, etkisi kısa sürelidir. Feromonlar hava şartlarından etkilenmez, uzun süre etki gösterir. Zirai ilaçların kullanımı için ekipman ve alete gerek varken feromonda böyle bir ihtiyaç bulunma-maktadır. Feromon kullanımı, organik tarımda zararlılarla mücadele için en güvenli yöntemdirFeromonlar en az iki yıl üst üste kullanıldığında, zirai mücadele ilaçlarına göre daha ekonomik olmakla birlikte, ne kadar geniş alanda kullanılırsa etkinliği de o derece artmaktadır(6). İtalya Mezzocorona’da 1992-2001 yılları arasında üzüm zararlılarına karşı yapılan zirai mücadelede, feromon

ZİRAİ MÜCADELEDE FEROMONLARIN ÖNEMİ

Dr. Seher YALÇINTÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Kimyasal Teknoloji Enstitüsü

Resim 1-Araziye asılmış feromon ve tuzak

Zararlı (Latince isim) Zarar Verdiği BitkiSalkım Güvesi (Lobesia Botrana) Bağ, ÜzümElma İçkurudu (Cydia Pomonella) Elma, Armut, Ceviz, AyvaAntep Fıstığı Dal Güvesi (Kermania Pistacella) Antep FıstığıDalkıran (Xylaborus Dispar) FındıkKiraz Sineği (Rhagoletis Cerasi) KirazAkdeniz Meyve Sineği (Ceratitis Capitata) Turunçgiller, NarZeytin Güvesi (Prays Oleae) ZeytinDomates Güvesi (Tuta Absoluta) DomatesPembe Kurt (Pectinophora Gossypiella) PamukÇingene Güvesi (Lymantria Dispar) OrmanPalmiye Kırmızı Böceği (Rhynchophorus Ferrugineus)

Palmiye, Hurma

Tatl ı Kurt (Lasioderma Serricorne) Depolanmış TütünTütün Güvesi (Ephestia Elutella) Depolanmış Tütün, Hububat, UnLahan Güvesi (Plutella Xylostella) LahanaBuğday Biti (Sitophilus Granarius) Kuru Meyve, Hububat, Depolanmış UnTestereli Böcek (Oryzaephilus Surinamensis) Kuru Meyve, Hububat, Depolanmış UnMuz Hortumlu Böceği (Cosmopolites sordidus) Muz

Tablo 1. Bazı tarım ürünleri zararlıları (Latince isim) ve zarar verdiği bitkiler

[makale ►


kullanımı arttıkça hem insektisit kullanım miktarında azalma hem de zararlıların üzüm-lere verdiği zararda önemli bir azalma olduğu tespit edilmiştir(7). Zirai mücadelede feromon kullanımının zirai ilaçlara göre avantajlarını gözlemleyen birçok kimyasal üreticisi şirket araştırma ve yatırımı-nı feromon üretimi konusunda yapmıştır. Syn-genta Bioline, Russell IPM, Sumi Agro France, Hercon Environmental, Shin-Etsu Chemicals, Sutera LLC, Agrochem, Atlas Agro, Trécé Inc., Active IPM ve Agrichembio feromon pazarında yer alan şirketler olup, zirai mücadele için yeni feromonların bulunması ve üretilmesine yönelik araştırma ve geliştirme desteklerine devam etmektedirler. Feromonların zirai mücadelede kullanımının yaygınlaşmasına paralel olarak pazar payı da artmaktadır. 2013 Yılında 1.68 milyar dolar olan dünya feromon pazarının, 2020 yılında 2.45 milyar dolar olması ön görülmektedir(8). Ülkemizde henüz üretimi yapılmayan feromonlar ithal edilmektedir ve 2012 yılında 3 milyon TL, 2013 yılında 7 mil-

yon TL olan ithalat değerlerinin her yıl artması beklenmektedir.(9) Ülkemiz tarım ekonomisinde Avrupa’da birinci Dünya’da yedinci sıradadır. Bu ekonomik seviyenin korunabilmesi için ihracatın artırıl-ması dolayısıyla, tarım ürünlerinde verim ve kalitenin artırılması için zararlılarla etkin bir mücadele yöntemi kaçınılmazdır. T.C. Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığının 2013-2017 stratejik planında, zirai mücadelede feromon

kullanımının desteklenip yaygınlaş-tırılarak feromon kullanımının genişletilme-si ve çevreye duyarlı uy-gulamaların yaygınlaş-tırılması hedeflen-mektedir ve bu amaç doğrultu-sunda tarım ürünleri üreticileri-ne devlet tarafından destek verilmektedir(10Ayrıca, ülkemizin 2023 yılına kadar toplam bitki koruma ürünleri içinde %1 olan pazar payının %25’e çıkarılarak 100 milyon TL değerinde pazar büyüklüğüne erişmesi, feromonların ve tuzakların ülkemizde üretilerek ihracat yapan ülke konumuna getirilmesi hedeflenmektedir. 2012 yılında 3 milyon TL, 2013 yılında 7 milyon TL olan Türkiye feromon pazarı-nın hedeflenen tarım politikaları göz önüne alındığında, katlanarak artması kaçınılmaz olacaktır.

ReferanslarN. Birişik, F. Ö. Altındişli, T. Kılıç, F. Özsemerci, T. Turanlı, C. Kaplan, F. Tolga, O. B. Kovancı, B. Pehlevan, D. Turanlı, F. Işık, E. Yılmaz, 2013. Teoriden Pratiğe Biyoteknik Mücadele. Ankara:Gıda ve Kontrol Genel Mü-dürlüğühttp://ziraat.uludag.edu.tr/ureticiler/ciftlesmenin_engellenmesi.pdfV. NANDAGOPAL, A. PRAKASH, J. RAO, 2008. “Know the Pheromones: Basics and Its Applicatio” J. Biopest. 1:210-215.A. Butenandt, R. Beckmann, D. Stamm, E. Hecker, 1959. “Uber den Sexual-Lockstaff des Seidenspinners Bombyx mori. Reidanstellung und Konstitution” Z. Naturforsch. B, 14: 283-284http://www.ams.usda.gov/AMSv1.0/getfile?dDocName=STELPRDC5097873P. Witzgall, P. Kirsch, A. Cor, 2010. “Sex pheromones and thair impact on pest management” J. Chem. Ecol. 36, 80-100. C. Ioriatti, A. Lucchi, B. Bagnoli, 2008. “Grape areawide pest management in Italy” In: O.Koul, G. W. Cuperus, N. Elliott, (eds.): Areawide pest mana-gement: theory and implementation. CABI: 208-225.http://www.grandviewresearch.com/press-release/global-ipm-pheromones-markethttp://www.tarim.gov.tr/Konular/Bitki-Sagligi-Hizmetleri/Bitki-Koruma-Urunleri-Ve-Makinalari/Istatistik-Bilgilerihttps://www.tarim.gov.tr/SGB/Belgeler/Stratejik%20Plan%202013-2017.pdf

Resim 2. Mezzocorona üzüm bağları

Figür 1. Mezzocorona’da feromon kullanılarak yapılan zirai mücadele sonuçları

[makale ►


[dünyadangüncel ►

ABD Etanol Arzı Artıyor ve Talepteki Genişleme SürüyorABD etanol üretiminin tüm zamanların en yüksek üre-

timiyle rekor kırdığı, etanol talebinin de güçlü konumunu koruduğu belirtiliyor. Resmi bir rapora göre etanol üretimi günde 14 bin varil artışla, 2010 yılından itibaren en yüksek düzey olan günlük 994 bin varil seviyesine ulaştı. Çıktıdaki artış mısır fiyatlarında toparlanma için baskı oluşturan destek marjlarına rağmen oluştu. ABD Tarım Bakanlığının gelecek hafta yayınlanacak raporunda mısır stoklarında yıl-lık yüzde 18,5 artış beklenirken, mısır üretimindeki artışın sürdürülebilir olduğu değerlendiriliyor. Kanada ABD’nin 1 numaralı etanol ihracatı pazarı durumunda, onu diğer ülkeler takip ediyor.

Hindistan, Daha Önceki Desteklere İlave Olarak Doğal Kauçuk Çiftçilerine Fiyat Desteği GetiriyorThe New India Express’de bildirildiğine göre, kauçuk

yetiştiriciliği sektöründe yaşanan sıkıntılar nedeniyle, eyalet yönetimi çiftçilerin doğal kauçuk için 150 Rupi/kg destek almalarını sağlamaya yönelik fiyat destek planı oluşturdu.

Planda, bu amaç için bütçede ayrılan 30.000 Milyon Rupi kullanılacak. Ancak, planın yöntemi için, Kerala Eya-leti Başbakanı Oommen Chandy tarafından düzenlenen ve Maliye Bakanı K.M. Mani’nin de katılım sağladığı çeşitli çiftçi derneklerinin temsilcileri ile yapılan görüşmelerin tıkanması nedeniyle, nihai bir sonuca varılamadı. Bir alt komite, planın uygulanması hususunda son çağrıları kabule yönelik olarak başka bir toplantı daha düzenleyecek.

Daha önce yapılan toplantıda, fiyat farkının doğrudan lehtarların (hakdan yararlananların) banka hesaplarına transfer teklifine ilişkin görüş farkı nedeniyle sonuç alına-mamıştı.

Fiyat desteği tasarısından yararlanmak isteyen yetişti-riciler 5 hektardan daha az araziye sahip olmalı ve bunun yanında; finansal destek sınırı da, başvuran kişi başına 2 hektarla sınırlı olmaktadır. Başvuran başına azami geçerli finansal destek, bütün koşullarda, 1.800 kg/hektar oranın-dan hesaplanacaktır ve bu finansal destek hem lastik levha hem de kauçuk hammaddesi için ödenebilecektir.

Malezya’da Kauçuk Üretimi yüzde 40 Düşüş GösterdiMalezya’nın ulusal kauçuk (NR) üretimi, istatistiklere

göre, Nisan ayında bir önceki aya göre yüzde 40,8 düşüş göstererek 35.850 ton oldu. Geçen yılın aynı dönemine göre ise üretim yüzde 1,4 oranında düşüş gösterdi. İstatis-tik Dairesinden elde edilen bilgiye göre, toplam üretimin yüzde 92,6’sı küçük çiftliklerden geldi.

Ulusal kauçuk ihracı ise önceki ay ile karşılaştırıldı-ğında Nisan ayında yüzde 19,8 düşüş (12.108 ton) gös-terirken, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24 azalış (15.465 ton) kaydetti.

İstatistik departmanı standart Malezya kauçuğu-nun (SMR) toplam ulusal kauçuk ihracının (NR) yüzde 91,3’ünü oluşturduğunu ifade etti.

Kauçuk belli başlı olarak, sırasıyla, Çin (%34,6), Almanya (%16.1), ABD (%8,1), Brezilya (%4), G. Kore (%3,7), İran (%3,5), Finlandiya (%3,1), Portekiz (%2,6) ve Türkiye’ye (%2,2) ihraç edilmektedir.

Ulusal kauçuk ithalatı Nisan ayında, önceki aya göre yüzde 10,9 (8.538 ton) düştü, ancak geçen yılın aynı döne-mine göre 8.814 ton artış gösterdi. Malezya’nın en büyük

tedarikçileri Tayland ve Vietnam olup, bu ülkeler sırasıyla, yüzde 46,1 ve yüzde 16,7 oranlarına sahiptirler.

Ulusal kauçuğun (NR) yurt içi tüketimi Nisan ayınd bir önceki aya göre 1.579 ton artarak 39.909 ton düzeyine ulaştı. Geçen yılın aynı dönemine göre ise %7,4’lük bir yükseliş sağladı.

Nabucco 2- Rus Gazını mı Taşıyacak?Avusturya gazetesi Die Presse’nin haberine göre,

Nabucco Gaz Boru Hattı projesinin yeni versiyonu Rus gazının taşınmasına dayalı. Nabucco’nun orijinal konsepti Rusya’dan yapılan doğalgaz sevkiyatına alternatif oluştur-maktı.

Die Presse gazetesine göre Avusturyalı enerji şirketi OMW, Rus enerji şirketi Gazprom ile ortaklaşa Ukrayna’yı pas geçerek Rus gazının Avrupa’ya taşınması için yeni bir rota planlıyor.

Yeni rota tek bir farkla feshedilen Nabucco Batı proje-sini yeniden hayata geçirecek gibi gözüküyor. Azeri gazı yerine Rus ve muhtemelen Iran gazı Bulgaristan üzerinden Romanya, Macaristan ve Avusturya’ya ulaşacak.

Japon ve Koreli Firmalar Enerji Depolama Pazarında Üstünlük Elde Etmek İçin SavaşıyorJapon devleri Toshiba ve Panasonic, hızlı büyüyen

güneş ve rüzgâr gibi yenilenebilir kaynaklardan üretilen güç kaynağı olarak akülü enerji depolama pazarında Güney Koreli Samsung ve LG ile liderlik için yarışıyor.

Bütün bu 4 grup, akıllı telefonlardaki küçük üniteler-den ev ve ofis güç kaynakları, elektrikli araçlara yönelik bataryalara kadar değişik yerlerde kullanılan lityum-iyon bataryaları üretiyorlar. Buna ek olarak, güneş ve rüzgâr enerjisi için büyük ölçekli enerji depolama projeleri onlar için büyük bir büyüme alanı olarak gözüküyor.

ABD’li araştırma şirketi Navigant, geçen sene 675 milyon dolar olan enerji depolama pazarının 2024 yılında 15,6 milyar dolar olmasını tahmin ediyor. Geçtiğimiz haf-taki tahmininde, Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA), yenilenebilir kaynaklardan elde edilen gücün hedeflenen %45 düzeyine ulaşması halinde, dünyanın 150 gigawattlık batarya depolama alanına ihtiyaç duyacağı öngörüsünde bulundu.

Geçen hafta Toshiba, Tohoku Elektrik Güç Santrali için 40 megawattlık (MW) lityum-iyon batarya enerji depola-ma sistemi üzerinde anlaştı. Toshiba İtalya, ABD, İngiltere ve İspanya gibi ülkelere de benzer sistemler temin ediyor.

Dünya çapında ev ve işyerleri için batarya depolama sistemleri üreten Panasonic aynı zamanda ABD’li elektrikli araç üreticisi Tesla için batarya tedarik etmektedir.

Çin 2009-2014 arasında Kaya Gazı Araştırma ve Geliştirmesine 3,7 Milyar Dolar Yatırım YaptıÇin Arazi ve Kaynaklar Bakanlığı (MLR) tarafından

hazırlanan rapora göre, Çin 2009-2014 döneminde kaya gazı araştırma ve geliştirme çalışmalarına 23 milyar yuan (3,7 milyar dolar) yatırım yaptı.

Ülkede 170.000 km2 bir alana yayılmış 54 kaya gazı bloğu bulunmaktadır. 780 kuyunun sondaj çalışmasının 2014 yılında tamamlandığı raporda belirtildi.

Sinopec Şirketi tarafından kanıtlanmış 106,75 milyar metreküp kaya gazı rezervi ile birlikte 2014 yılının sonuna kadar toplamda 500 milyar metreküpe yakın kaya gazı rezervinin tespit edildiği raporda belirtilmiştir.

2014 yılı sonunda, Çin’in 1,5 milyar metreküp kaya

DÜNYADA NELER OLUYOR?


gazı stoku ve 1,3 milyar metreküp kaya gazı üretimi bulun-maktadır. Raporda, 2014 yılında toplam kaya gazı üretim kapasitesinin ise 3,2 milyar metreküp olduğu belirtilmiştir.

2015 yılında, Arazi ve Kaynaklar Bakanlığı kaya gazı 2014 yılı sonunda, Çin’in 1,5 milyar metreküp kaya gazı stoku ve 1,3 milyar metreküp kaya gazı üretimi bulun-maktadır. Raporda, 2014 yılında toplam kaya gazı üretim kapasitesinin ise 3,2 milyar metreküp olduğu belirtilmiş-tir.2015 yılında, Arazi ve Kaynaklar Bakanlığı kaya gazı üretim hedeflerini gerçekleştirmek için kaya gazı araştır-masına 680 milyon yuan harcama yapacak.

Çin 2015 yılında 6,5 milyar metreküp ve 2020 yılında ise 30 milyar metreküp kaya gazı üretmeyi hedeflemekte-dir.

AB’nin GDO’lu Yemin Yasaklanmasına Dönük Planına Tepki BüyüyorAvrupa Komisyonu’nun genetiğiyle oynanmış hay-

van yemi konusunda ulusal korumacılık planlarına tepki büyüyor. Sivil toplum kuruluşları ve endüstri grup-ları Avrupa’nın bu tutumuna karşı çıkarken, Avrupa Komisyonu’nun bu planlarının GDO’lu yem piyasasında bozulmaya neden olduğunu savunuyor.

Agra-Facts yazarı Ed Bray yaptığı açıklamada, Ko-misyonun her ülkenin söz konusu ürünler konusunda kendi adına karar vermesinin karmaşayı ortadan kaldıracağını savunduğunu, Avrupa Parlamento Üyeleri ve üye ülkelerin de Komisyonun GDO planına ilişkin endişelerinin artmakta olduğunu belirtti.

Diğer taraftan Bray, sonuncusu Riga’da toplanan Tarım Konseyi’n de Konseyin AB içindeki standartların uyumlaştı-rılması doğrultusunda organik reform teklif ettiğini belirtti. Bray, toplantıda Bakanların reforma sıcak baktığını iletirken, halen organik ürünlerin pestisit veya ağır metal kalıntısı içermesi durumunda belge iptali konusunda fikir ayrılığı olduğunu belirtti. Buna karşılık AB’nin bu ürün-lerde üretim sürecinden ziyade nihai ürüne odaklanması gerektiği belirtiliyor.

Avrupalı Firmalardan İran Rafineri Projesine Yatırımİranlı yetkililer sekiz Avrupalı firma İran’ın 2,8 milyar

dolarlık Siraf Petrol Rafinerisi Projesine yatırım yapmayı istediklerini açıkladı. OPEC’in en büyük beşinci ham petrol üreticisi olan İran, çok büyük ham petrol ve doğalgaz rezervine sahip olmasına karşılık rafineri kapasitelerinin yetersizliği nedeniyle büyük ölçüde ithalata bağımlı durum-da. Söz konusu yatırım projesi ile İran’ın mevcut durum-da kendine yeterliliğinin artırılması amaçlanırken, İran yaptırımların kalkmasıyla yatırım yapmak isteyen ülkelerin sayısının artmasını bekliyor. 38 ay içinde tamamlanması hedeflenen Siraf Rafineri Projesinin üretim kapasitesinin günlük 480 bin varil olması öngörülüyor.

Yaptırımlar nedeniyle petrol ihracatı günlük olarak yaklaşık 1 milyon varil düşen İran’ın benzin ve petrokim-yasalların üretiminde kullanılan kondens petrol ihracatında artış yaşanıyor. (2014 yılında iki kat artışla günlük 200 bin varil). Ancak, İran Petrol Bakanı’nın yaptığı açıkla-maya göre, rafinerinin faaliyete geçmesiyle, yüksek katma değerli ürünlere dönüştürülen kondens gaz ihracatı yapıl-mayacak.

Öte yandan, rafinerinin faaliyete geçmesiyle günlük 270 bin varillik neft yağı, 140 bin varillik benzin, 30 bin varil-lik sıvılaştırılmış petrol ve 40 bin varillik kerosen üretimi yapılabilecek. Söz konusu ürünlerin özellikle Asya piyasası-

na ihraç edilmesi bekleniyor.

B10 Biyodizel Programı Ham Palm Yağı Talebini ArtıracakMalezya Plantasyon Endüstrileri ve Emtialar Bakanı

Datuk Amar Douglas Uggah Embas yaptığı açıklamada, Ekim ayında B10 Biyodizel Programı’nın uygulamaya geçmesiyle yurtiçi ham palm yağı (CPO) kullanımının arta-cağını belirtti. Datuk Amar, B7 programında yer alan yıllık 700 bin tonluk tüketimin B10 programı ile 1 milyon tona çıkmasını beklediğini ifade etti. Hissedarlar ile olan görüş-melerin bu ay sonu itibariyle bitirilmesinin umulduğunu ve sonrasında önerinin Kabine’ye sunulacağını belirtti.

B10 Biyodizel Programı %10 oranında palm metil esterin %90 oranında dizel ile karıştırılmasını içeriyor. Hükümet, biyo yakıt programına 2011 yılında %5 oranın-da palm metil esterin karıştırılması hedefiyle başladı. Söz konusu program palm yağı fiyatlarına destek verilmesi ve ham palm yağı tüketiminin artırılması çabalarının bir parçası olarak ortaya çıktı.

Uggah açıklamasında ham pal yağı fiyatının 2.333 Malezya Ringgit/ton olduğunu belirterek, ham pal yağı fiyatlarındaki artışın soya fasulyesi piyasası ve ABD ile Malezya ve Endonezya’nın biyodizel programlarından ileri geldiğini ifade etti. Nisan ayında palm yağı stokları geçen aya göre %17,59’luk artışla 2,19 milyon ton oldu.

Amazon ve Google DNA’ların Depolanması Konusunda Yarış IçindelerAmazon, Google ile DNA verilerinin depolanması

konusunda yarışa girdi. Bununla şirketin bir taraftan, bilim adamlarına yeni tıbbi keşifler yapma konusunda yardımcı olmayı bir taraftan da 2018 itibariyle 1 milyar dolar değe-rine ulaşacağı tahmin edilen bir piyasadan pay kazanmayı hedeflediği belirtiliyor. Beklenen bu büyümenin, hastanın DNA profiline göre oluşturulmuş tedavi yöntemlerine göre oluşturulan kişisel ilaçlar gibi farklı faktörler tarafından da destekleneceği belirtiliyor. Bunun gerçekleştirilmesi-nin ise genetik profili her bir parçasının farklı tadavilere nasıl cevap verdiğinin ortaya konmasını gerektirdiği bunun yapılmasının ise çok büyük miktarlardaki veriyi gerek-tirdiği belirtiliyor. Üniversiteler ve ilaç sanayi üreticileri yüzbinlerce insanın genomlarını sıralamak için projeler başlatmıştır. Ancak, Google ve Amazon’un genom verileri-nin depolanması, güvenli bir ortamda saklanması, maliyet-lerinini kontrol edilmesi ve kolay bir şekilde paylaşımının sağlanması konusunda başarılı oalcaklarına inanıldığı belirtiliyor. Bulut bilişim şirketleri, depolamanın ötesinde analitik fonksiyonlar da sunarak bilim adamlarının veriden yararlanmalarına ve veriyi anlamalandırmalarına imkan sağlamayı hedefliyor. Bulut “Cloud” terimi bir server’da fiziksel olarak tutulan bir yazılım veya veri anlamına gel-mekte olup, internet kanalıyla erişimi sağlanabilmekte ve kullanıcıların bilgisayarlarına indirmeden veriye erişimini sağlanmaktadır. Küresel ölçekte, genom bulut piyasasının günümüz itibariyle 100 ile 300 milyon dolar arasında oldu-ğu tahmin edilmekle birlikte bu piyasanın 2018 itibariyle 1 milyar dolara ulaşacağı tahmin edilmektedir. Şu an 30 mil-yar dolar değerinde olan tüm bulut piyasasının ise 50-75 milyar dolar arasında bir yıllık gelire sahip olacağı tahmin edilmektedir. Amazon ve Google tarafından tutulan verinin büyüklüğüne ilişkin bir açıklama yapılmamakla birlikte, analistler ve bilim adamları ile yapılan görüşmelerden ve şirketlerin yaptıkları açıklamalardan Amazon’un bu alan-daki müşterisinin daha fazla olabileceği tahmin edilmek-




tedir. Amazon bir kişinin tüm genomunu depolamak için aylık 4-5 dolar Google ise 3-4 dolar ücret almaktadır.

Pyrolyx ve Stegelitz Dünyanın En Büyük Geri Kazanılmış Karbon Karası Üreticisi Olmak İçin Birleşiyorlar Münih merkezli Pyrolyx AG, cct Stegelitz GmbH

ile olan birleşme sürecini tamamladı. Stegelitz, Pyrol-yx Group’un bünyesine geçti ve dünyanın en büyük geri kazanılmış karbon karası (rCB) üreticisi oldu. Pyrolyx, cct Stegelitz’in Saksonya-Anhalt’taki üretim tesisine yatırım yaparak üretim kapasitesini önemli ölçüde artıracak. Geri kazanılmış karbon karası (rCB) ömrünü tamamlamış araç lastiklerinin parçalanmasından elde ediliyor ve yeni araç lastiği ile diğer kauçuk ve plastik ürünlerin üretiminde kullanılıyor. Stegelitz’de endüstriyel ölçekte kullanılacak olan Pyrolyx’in patentli üretim süreci, Stegelitz’in üretim sürecine çok benzemekte. Bu süreçte, lastik ve teknik kau-çuk sektörü için sürdürülebilir ve kapalı bir geri dönüşüm zinciri oluşturuluyor. Pyrolyx AG’nin CEO’su Niels Raeder yaptığı açıklamada, Stegelitz’in devralınması ve ticari Pyrolyx üretim tesisinin kurulmasıyla ömrünü tamamlamış araç lastiklerinin geri dönüştürülmesi ve karbon karası üretimi için özelleşmiş bir şirket oluşturduklarını belirt-ti. Üretim sistemlerinin geleneksel karbon karası üretim sistemlerine göre önemli ölçüde karbondioksit emisyonunu azalttığını ifade etti.

Azerbaycan Büyük Ölçekli Bir Petrokimya Tesisi İnşa EdecekAzerbaycan, yıllık üretim kapasitesi 12 milyar met-

reküp olan dev bir petrokimya tesisi inşa etmeyi hedefli-yor. Projenin başlangıç tarihi 2021 olarak belirlenmekte olup, bu tarihi 2021 olarak belirlenmekte olup, bu tarih Azerbaycan’ın Türkiye ve AB’ye yıllık 16 milyar metreküp hacminde doğalgaz ihraç etmeye başlayacağı tarihe denk gelmektedir.

SOCAR Stratejik Kalkınma Başkan Yardımcısı Tofig Gahramanov, Bakü’de gerçekleştirilen 22. Uluslararası Hazar Petrol ve Doğalgaz Fuarı’nda konuya ilişkin bir açıklamada bulunup, SOCAR’ın söz konusu Petrol ve Do-ğalgaz İşleme Tesisini zamanında bitirmek için gerekli tüm çalışmaları yürütmeye devam ettiğini belirtti.

Aynı zamanda Petrol ve Doğalgaz İşleme Tesisi Genel Müdürlüğü görevini yürütmekte olan Gahramanov projenin hızlandırılabilmesi için yabancı yatırımcı çekme de dahil olmak üzere bir sürü seçeneği değerlendirdiklerini, birçok yabancı firmanın projede yer almak için oldukça hevesli olduğunu ifade etti. Yabancı yatırımcıların projede SOCAR ile yabancı ortaklık kurma suretiyle yer alabileceği; proje-nin stratejik önemi göz önüne alındığında SOCAR’ın en az %51 hisseyi elinde bulundurmak istediği belirtildi.

Azerbaycan’ın Abşeron doğalgaz sahası projesinin iş-letmecisi olan ve projenin %40 hissesini elinde bulunduran Total’in Trans-Adriyatik ve Trans-Anadolu boru hatlarında herhangi bir hissesinin olmayışının, Abşeron’da üretilen doğalgazın Avrupa pazarlarına taşınmasında zorluk çıkara-bileceği, bu yüzden de Total’i n bahsi geçen Petrol ve Do-ğalgaz İşleme Tesisi’ne yatırım yapmak yoluyla bu eksikliği gidermeyi hedeflediği vurgulanmaktadır. Total’d en konuya ilişkin olarak yapılan açıklamada, Total’in ortakları ile birlikte Abşeron doğalgaz sahasında üretilen gazın ticari-leştirilebilmesi için değişik seçenekleri değerlendirdiğini, alternatifler arasında %10 hissesi Total firmasına ait olan Azerbaycan ile Gürcistan’ın Türkiye sınırları arasında yer

alan Güney Kafkasya boru hattı ile taşınmasının olduğu belirtilmekte.

2011 yılında keşfedilen ve 350 milyar metreküp do-ğalgaz rezervine haiz olan Abşeron sahası Bakü’den 100 kilometre uzaklıkta Hazar Denizi’nin 500 metre altında yer almaktadır. 2021 itibariyle sahanın yıllık üretim kapasite-sinin yıllık 5 milyar metre küp olacağı tahmin edilmektedir.

SOCAR Ekonomik İlişkiler Departmanı Başkan Yar-dımcısı Suleyman Gasimov gazetecilere 3 Haziran 2015 tarihinde yaptığı açıklamada Petrol ve Doğalgaz İşleme Tesisi projesi için 7 milyar dolar yatırıma ihtiyaç olduğunu, 2021 yılı itibariyle tesiste 860.000 metrik tonluk petro-kimya ürünü üretimi olacağını vurguladı.

Hindistan’daki Yüksek Sıcaklar Doğal Kauçuk Üretimini EtkileyecekHindistan Kauçuk Araştırma Enstitüsü’nün (RRII)

yaptığı çalışmaya göre, ülkede yaşanan yüksek sıcaklar Kottayam bölgesinin doğal kauçuk üretimini etkileyecek. Kottayam bölgesi, ülkenin doğal kauçuk üretiminin %90’ını gerçekleştiren Kerala’da yer alıyor. 2014-15 döneminde ül-kenin doğal kauçuk üretimi %15’in üzerinde azalarak 655 bin tona geriledi. RRII’nin iklim değişikliği ve ekosistem bölümünün yaptığı, 1970-2010 arasındaki en yüksek ve en düşük sıcaklıkların incelendiği analize göre; açıkça görülen ısınma trendi bölgenin değişen iklimine bağlanabilir. Kau-çuk ağaçlarının lateks üretimi atmosfer sıcaklığı ile doğru-dan bağlantılı, ürün verimliliği atmosfer sıcaklığının belli seviyeyi geçmesi durumunda düşüyor. Eski araştırmalar açıkça gösteriyor ki, sıcaklıklardaki artışlar Hindistan’ın geleneksel kauçuk üretimi yapan bölgelerinin üretimini etkiliyor. Bu sebeple, halihazırdaki ısınma trendinin devam etmesi durumunda Kerala bölgesinin kauçuk üretimi ciddi bir şekilde etkilenecek. Bölgenin sosyo-ekonomik sürdü-rülebilirliği büyük ölçüde kauçuk üretimine dayandığı için bölgedeki iklim değişikliği senaryolarına uygun olarak ön-lemlerin alınması çiftçiler üzerinde sıcaklık etkisiyle oluşan negatif etkilerin önlenmesi konusunda önem arz ediyor.

Umman Endonezya’da Rafineri ve Petrokimya Üretim Tesisi Kurmayı PlanlıyorEndonezyalı bir bakan tarafından yapılan açıklamada,

Umman’ın Endonezya’da 7 milyar dolar değerinde depo-lama ünitesi, petrokimya üretim tesisi ve rafineri içeren kombine bir yatırım planladığı ifade edildi. Buna ek olarak Umman’ın eski bir OPEC üyesi olan Endonezya’ya ham petrol sağlamaya yönelik bir anlaşma imzaladığı belirtilir-ken, anlaşmanın miktar ve fiyatına ilişkin detaylar henüz açıklanmadı. Enerji Bakanı Sudirman Said konuya ilişkin olarak yaptığı açıklamada, rafinerinin Endonezya’nın Riau eyaletinde kurulmasının planlandığı, hammaddenin ise Pertamina firması tarafından tedarik edileceğini ve izinleri çıkarma aşamasında olduklarını, belirtti.

Havayolu Endüstrisinin YeşillendirilmesiHavayolu sektörü karbon ayak izini azaltmaya çalı-

şıyor. British Airways Çevre Bölümü Başkanı Jonathan Counsell Airbus tarafından düzenlenen bir çevre etkinliğin-de “CO2 Büyüme yeteneğimizi etkiliyor” dedi. Havayolları dünya çapında CO2 emisyonunun %2’sini oluşturmakta-dır. Ancak yolcu sayısının her 15 yılda ikiye katlanması, havayollarını giderek artan bir sera gazı kaynağı haline getirmiştir. Sektör ve fosil yakıtları arasındaki kuvvetli bağlantı nedeniyle CO2 emisyonunu azaltmak zorlu bir iş. Depolama sorunu havada elektrik kullanımını engelliyor ve

düny

ada

nele

r ol

uyor



bu durum 2020 yılına kadar CO2 emisyonlarını dengeleme sözü veren havayolu üreticilerine pek az seçenek bırakıyor. KLM İnovasyon Başkanı Eileen Van Den Tweel “Petrol de olsa biyoyakıt da olsa sıvı enerji kullanmaya mecburuz. An-cak biyoyakıt havacılık sanayisinin önceliği olmalı” diyor. Saf kerosen (jet yakıtı) ile karşılaştırıldığında biyoyakıt kullanımı, biyoyakıtın kompozisyonuna bağlı olarak CO2 emisyonunda % 50-% 80 azalma anlamına geliyor.

ABD Çevre Koruma Ajansı Etanol Kotalarını Açacağını AçıkladıABD’de uzun bir gecikme sonrasında biyoyakıt harman-

lama kotalarının serbest bırakılmasının, etanol kredileri piyasasında canlanmaya yol açması bekleniyor. Çevre Koruma Ajansı (EPA), 2016 yılına kadar olan üç yıllık harmanlama hedeflerinin 1 Haziran tarihinde açıklanaca-ğını taahhüt etti. Söz konusu açıklamanın erkene çekilerek cuma günü yapılabileceği beklentisi neticesinde gerçekleşen satışlar, perşembe günü etanol kredileri piyasasında fiyat-ların %20’nin üzerinde düşüş kaydetmesine neden oldu. Citigroup tarafından yayınlanan araştırma notunda, EPA tarafından öngörülen politikanın netleşmesi sonrasında rafinerilerin ve ithalatçıların arz fazlasını piyasaya sürmesi ile yenilenebilir yakıt kredilerinin (RINs) fiyatların 35 sen-te kadar gerileyebileceği ifade edildi. Söz konusu fiyatlar yılbaşı itibariyle 60 sentin üzerinde seyretmekteydi.

İran İlk GDO’lu Pamuğunu Ürettiİranlı uzmanlar, genetiğiyle oynanmış ilk pamuk numu-

nesini üretti. Söz konusu üretim ilk kez İran Tarım Bakanı Mahmoud Hojjati’ nin de katıldığı 9’uncu Ulusal Biyotek-noloji Konferansı’nda duyuruldu. Konferansın başkanlığını yapan Dr. Mostafa Ghane’i , GDO’lu ilk pamuk üretiminin Elburz Bölgesi’nde yer alan biyoteknoloji enstitüsü tara-fından gerçekleştirildiğini ve bu teknolojinin bizzat İranlı uzmanlar tarafından beş yılda geliştirildiğini açıkladı.

GDO’lu pamuk üretiminin özellikle Güney Horasan Bölgesi’nde yetiştirilen pamuğun kalitesinde yaşanan prob-lemlere bir çözüm olacağı belirtilirken, söz konusu tekno-loji ile bölgesel pamuk üretiminin 5 ile 7 kat arasında artış gösterdiğine dikkat çekildi.

Son yirmi yılda biyoteknoloji alanında yapmış olduğu atılımlar sonucunda İran şu anda biyoteknolojik ilaç ihra-catçısı konumunda bulunuyor.

Ethanol Talebinde Azalışla Birlikte ADM Yeni Gıda Maddelinin Geliştirilmesine YöneldiDünyanın en büyük mısır üreticisi olan Archer Daniels

Midland (ADN)’ın kendisine uzun soluklu finansal başarı sağlayan etanol üretiminden, biyoyakıt ya da düşük kalorili tatlandırıcılar gibi yeni gıda maddelerinin geliştirilmesine yöneldiği belirtiliyor. Yeni ürünlerin geliştirilmesine kayı-şın, 113 yıllık şirketin en dönüştürücü hamlelerinden biri olabileceği ekleniyor. Benzin katkı maddesi olarak etanole yönelik talebin önümüzdeki on yıllık süreçte sabit kalacağı tahmin edilirken, yüksek früktozlu mısır şurubu tüketiminin sağlık açısından sorunlar içerdiği ekleniyor. Benzinde bu-lunması gereken ethanol hedeflerine ulaşılması, verimliliği giderek artan araçlarda daha az yakıt kullanılmasıyla tale-bin düştüğü, bu gelişmelere ayrıca düşen petrol fiyatlarının da eklenmesiyle ADN’nin ilk çeyrekteki karında %39’luk azalış yaşandığı ifade ediliyor. Şirketin Cargill ve Bunge gibi rakiplerinin de, mısır ve diğer tahıl ürünlerin de yüksek kar getirebilecek faaliyetler için araştırma ve geliştirme çalışmalarında bulunduğu vurgulanıyor.

İşletmeler 21. Taraflar Konferansı’nda (COP 21) Karbon Fiyatlandırmasına İtiraz EdiyorParis’teki İş ve İklim Zirvesi, Aralık ayında gerçekleş-

tirilecek COP 21’de iklim anlaşması yapılması yönünde bir çağrı ile 21 Mart’t a sona erdi. Ancak özel sektörün hala en önemli soruya cevap vermesi gerekiyor: İklim hareke-ti nasıl finanse edilmeli? UNESCO’n un Paris merkezi, Carrefour, Michelin, Renault, EDF ve Engie de dâhil şirketlerden 2000 lider girişimcinin katıldığı iki günlük konferansa ev sahipliği yaptı. Önümüzdeki Aralık ayında Paris’te gerçekleştirilecek COP 21, uluslararası liderlerin küresel ısınmayı +2°C’de sınırlandırmak için önlemler üzerine anlaşmaları için bir fırsattır. BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon, büyük işletmelere kendi üzerlerine düşenleri yapmaları konusunda çağrıda bulundu. 130 ülkede 6,5 mil-yon şirketi temsil eden 25 uluslararası ağ tarafından im-zalanan zirve sonuçlarında, özel sektör finansal ve politik çevrenin karbonsuz ekonomiye geçişlerini hızlandıracağına ilişkin vizyonlarını açıkça belirtmiştir. Schneider Electric CEo’su Jean-pascal Tricoire konuya ilişkin “ Düşük karbon ekonomisine geçiş hızlı ve ucuz bir şekilde olabilir. Ancak hükümetlerin ciddi desteğine ihtiyacımız var.” yorumunu yaptı.

AB’de Oluşturulması Planlanan Bilim Kurulu, GDO’lu Ürünler ve Zirai İlaç Kullanımına İlişkin Komisyona Tavsiyede BulunacakAB, GDO’lu ürünlerin kullanımını da içeren mevzuat

kapsamında tavsiyede bulunması öngörülen yeni bilimsel tavsiye kurulu oluşturacak. Söz konusu kurulun oluşturul-ması, geçen yılın Kasım ayında Avrupa Komisyonuna baş bilim danışmanı atamasının iptali sonrasında gündeme gelmişti. AB Araştırma Komiseri Carlos Moedas yaptı-ğı açıklamada, bağımsız bilim adamlarından oluşan bir grubun ulusal akademiler ve bilimsel kurullar arasında ko-ordinasyonu sağlayarak Komisyona tavsiyede bulunacağını ifade etti. Baş bilim danışmanı kadrosunun kaldırılmasının ardından, Komisyon tarafından üye ülkelerin GDO’lu ürün-leri yasaklamasına ya da söz konusu ürünlere izin vermesi-ne imkân tanıyan yasal düzenleme yapılmıştı.

Neste Jacobs, Türkmenistan’daki Türkmenbaşı Rafinerisi İçin Demiryolu Taşıtı Yükleme Tesisi için Mühendislik Hizmeti Verecek Petrol, doğalgaz, petrokimyasallar, biyokimyasallar ve

endüstriyel altyapı sektörlerinde yüksek kaliteli teknoloji, mühendislik ve proje yönetim hizmeti sunmakta olan Neste Jacobs Türkmenistan’da bir demiryolu taşıtı yükleme tesisi kurulmasında mühendislik hizmeti vermek üzere Hatipoğ-lu İnşaat San. Tic. A.Ş.’ye ve Türkmenbaşı Rafinerisi ile anlaşmaya vardı.

Tesisin tamamlanması ile birlikte, benzin, dizel, parafin ve bunun gibi 9 farklı petrol türevi uluslararası piyasalara rahatlıkla ulaştırılabilecek. Tesisin inşaatının 2015 yılı itibariyle tamamlanması öngörülüyor. Neste Jacobs Genel Müdürü Jarmo Suominen konuya ilişkin olarak yaptığı açıklamada Hatipoğlu İnşaat San. Tic. A.Ş. ve Türkmen-başı Rafinerisi’ne mühendislik hizmeti vermekten büyük mutluluk duyduklarını, söz konusu yükleme tesisinde oldu-ğu gibi endüstriyel altyapı ve lojistik çözümleri gerektiren projelerde Neste Jacobs’un oldukça üstün bir uzmanlığı ve deneyimi olduğunu belirtti.

Hatipoğlu İnşaat San. Tic. A.Ş. Yönetim Kurulu Başka-nı Cenap Hatipoğlu ise, Neste Jacobs’tan bu gibi projelerin yürütülmesi konusunda birçok şey öğrendiklerini ve bu de-rece profesyonel bir firma ile çalışmaktan büyük mutluluk duyduklarını ifade etti. Hatipoğlu buna ek olarak, Neste


[dünyadangüncel ►dü

nyad

a ne

ler

oluy

or

Jacobs’un petrol rafineri sektöründe oldukça deneyimli olduklarını ve bu projenin de başarı ile sonuçlanacağına inandıklarını vurguladı.

Çin’in Yeni Yasası GDO’lu Ürünlerin onaylanmasınıDaha da GeciktirebilirBitki Bilim ve Sanayi Derneği Croplife Asia tarafından

yapılan açıklamada, Çin’in GDO’lu ürünlere ilişkin düzen-lemelerde yapmayı planladığı değişikliklerin halihazırda uzun olan yeni GDO’lu ürün onay ve ithal sürecini daha da geciktirebileceği ifade edildi. Çin Tarım Bakanlığı, geçen ay GDO’lu ürünlere ilişkin düzenlemelerde değişikliğe gidilmesinin planlandığını açıklamıştı. Bu açıklama, tüke-ticilerin GDO’lu ürünlerin geleneksel ürünlerle etkileşime girmesi konusundaki endişelerini gidermek için güvence verme girişimi olarak yorumlanmıştı. Croplife Asia, 24 Mayıs tarihine kadar halk yorumuna açık olan değişiklik önerilerinin, yeni ürünlerin bildirim ve gözden geçirme süreçlerindeki mehil müddetlerini ortadan kaldırmayı öngördüğünü ve bu durumun firmalar için daha uzun süreli gecikme anlamına geldiğini belirtti. Halihazırda yürürlükte olan kanunlara göre, her yıl 1 Mart, 1 Temmuz ve 1 Kasım tarihlerine kadar GDO’lu ürün ithalatı için alınan başvu-rular, daha sonra toplanan uzman biyogüvenlik komitesi tarafından gözden geçirilmektedir. Çin Tarım Bakanlığı ise komitenin değerlendirmesini baz alarak resmi onayı yayımlamaktadır. Yeni düzenleme ile onay sürecindeki mehil müddetlerinin kaldırılmasının yanı sıra Bakanlığın karar verme sürecinde bilimsel, ticari ve sosyal faktörlerin de göz önüne almasına ilişkin bir ibarenin metne eklenmesi de planlanmaktadır.

JD.com ile“Şangay İlaç” Çevrimiçi Sağlık Hizmetlerini Geliştirme Kararı AldıÇin’in önemli e-ticaret firmalarından JD.com Çin’in ilaç

sektöründeki önde gelen firmalarından olan “Şangay İlaç” ile çevrimiçi sağlık hizmetlerini geliştirmek ve bu alanda iç piyasadaki rekabeti arttırmak amaçları ile işbirliğine gitme kararı aldı. Bu karar ile hızla çevrimiçi medikal piyasa-sında hızlı bir büyüme ivmesi yakalanması beklenirken iç piyasada ilaç sektörünün yüksek fiyatlarının kırılması, hastanelerde beklenilen uzun sürelerin azaltılması ve sek-tördeki yolsuzlukların önüne geçilmesi hedefleniyor. Diğer taraftan,15 Mayıs 2015 tarihinde Alibaba ile ABD’nin önde gelen ilaç firması olan Merck tarafından depolama, lojistik ve veri analizi konularını da içine alan çevrimiçi sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi konusunda çalışmalara başlanacağı belirtilmişti. Pekin tarafından şuan çevrimiçi satışa konu olabilecek ilaçların listesini belirliyor. Çin’in başta gelen e-ticaret firmalarının aldığı bahse konu karar-lar sayesinde Çin’in ilaç firmalarının da kar elde etmesi bekleniyor.

Çin’in Kayagazı Üretiminin 2015 Yılında 5 Milyar Metreküpe Çıkması BekleniyorÇin’in kayagazı üretiminin 2015 yılında 5 milyar

metreküpe çıkacağı belirtildi. Çin Devlet Konseyine bağlı Kalkınma Araştırma Merkezinden Guo Jiaofeng yaptığı açıklamada, ülkenin kayagazı üretiminin 2020 yılına kadar 30 milyar metreküpe çıkacağını, ülkedeki kaya gazı sektö-rünün yıllarca sürdürülen teknoloji ve araştırma çalışmala-rından sonra ticari anlamda gelişmeye hazır olduğunu ifade etti. Diğer yandan, Çin’in ulusal petrol ve doğalgaz şirketi Sinopec Pazartesi günü yapmış olduğu açıklamada, kaya gazı iletim hatlarının inşasına başladığını belirtmişti. Sino-

pec, 2015 yılının sonuna kadar Fulling sahasında 5 milyar metreküp doğalgaz üretim kapasitesine sahip 253 adet kuyu açmayı planlamaktadır. Geçen sene, Sinopec’e ait Fulling doğalgaz sahası, Çin Hükümeti tarafından ülkenin en büyük doğalgaz sahası olarak ilan edilmişti.

İran ve Brezilya Latin Amerika’da Yeni Bir Rafineri İnşa Etmeyi Planlıyorİran Petrol Bakan Yardımcısı ve İran Ulusal Petrol

Rafine ve Dağıtım Şirketi Yöneticisi Abbas Kazemi tarafın-dan yapılan açıklamaya göre, İran Ulusal Petrol Rafine ve Dağıtım Şirketi ve Brezilya menşeli adı açıklanmayan bir firma, Latin Amerika’da yeni bir petrol rafinerisi kurmak üzere mutabakat zaptı imzaladı. Kazemi, Mehr Haber Ajansı’na yaptığı açıklamada anlaşmaya varılması halinde İran ve Brezilya’nın Latin Amerika’da günlük 300.000 varil ham petrol işleme kapasitesi bulunan bir rafineri inşa edeceğini belirtti. İmzalanan mutabakat zaptına göre rafineri hammadde olarak yalnızca ham petrol kullanacak. Kazemi buna ek olarak İran’ın Hindistan ile de benzer bir girişim içerisinde olduğunu; henüz bir mutabakat zaptı imzalanmadığını, anlaşmaya varılması durumunda günlük 400.000 varil kapasiteli bir rafineriyi %50-50 hisse göze-tilerek Hindistan’d a inşa etmek üzere görüşmeleri sürdür-düğünü ifade ederek atılan bu adımların amacının İran’ın uzun vadeli ihraç ham petrolüne olan talebi garantilemek olduğunu belirtti. Çin’den sonra İran ham petrolünün en önemli tüketicisi konumunda olan Hindistan ile bağların güçlendirilmesinin İran’dan ithal edilecek petrol miktarını artırmasının yanı sıra, İran’ın enerji sektörüne yatırım yoluyla katkı sağlayacağını ve İran ile Hindistan arasında denizin altından petrol taşıyacak boru hatlarının inşasına önayak olacağı ifade edildi.

Alumina’nın Çeyreklik Kârı Ani YükselişteKüresel alüminyum devi Alcoa’nın Avustralyalı ortağı

Alumina’nın kazancı, alüminyum piyasasının gelişmesine bağlı olarak daha şimdiden %20 daha yüksek seviyeye ulaştı.

Avustralya merkezli ve Alcoa ile %40 ortaklığa sahip Alumina’nın yıllık genel toplantısında, zor geçen yıllardan sonra, ürünlerinin daha iyi fiyatlanması beklediği ifade edildi. Alumina, alüminyum izabesinde ortak olarak bulun-makta ancak metalde kullanılan ham maddelerin (boksit madenciliği) etkisine fazla açık durumda bulunmakta.

Başkan Peter Wasow 2015 yılı ilk çeyreğinde faiz, vergi, değer kaybı ve amortisman öncesi Alumina’nın ortalama kârının, 2014 yılı son çeyreğinin ortalama kârı 85$’dan daha yüksekte, 102$/ton düzeyinde gerçekleştiğini ifade etti. Bunun yanında, şirketin borcunun kârın büyük kısmının hissedarlara temettü olarak aktarılmasına yetecek kadar düşük olduğunu sözlerine ekledi.

Alumina yaklaşık 5 milyar dolar düzeyinde piyasa değe-rine sahip bulunmakta.

Wasow’un beyanatına göre, hem boksit hem alümina ürünleri açısından piyasa arz kıtlığına doğru gitmekte ve bu durum da şirket için olumlu bir durum meydana getirmek-tedir. Avustralya’nın bakırdan sonra en fazla ihraç ettiği 6. mineralin alümina olduğu göz önüne alınırsa, bu durum ülke için de olumlu bir hal oluşturmaktadır.

Endonezya’nın 16 aydır süren ve dünya alüminyum üretiminin yarısını gerçekleştiren Çin’i sıkıntıya sokan boksit ihracatı yasağı yanında alüminanın gittikçe artan bir şekilde, alüminyumun yüzdesi yerine bağımsız olarak fiyatlandırılması; Çinli dökümcülerin bu ham maddelere



Kaynak Ekonomi Bakanlığı Ülkelerden Haberler

daha fazla ödeme yapacağı anlamına gelmektedir.Wasow, güçlü talep, halihazırda olabilecek en yüksek

düzeyde seyreden rafinaj maliyetlerinin daha fazla artması ve arzda sıkıntı yaşanması potansiyeli bir arada değerlendi-rildiğinde, bunun endüstri için olumlu bir manzara çizdiğini ifade etti.

Alcoa tarafından 2014 yılında gerçekleşen alüminyum talebindeki büyümenin, küresel GSYİH’deki büyümenin 3 katından daha fazla, %9 olduğu ve GSYİH’den daha hızlı artış oranının devam etmesinin beklendiği ifade edildi.

Karbon Emisyonlarına İlişkin Mevcut Taahhütler Küresel Isınmayı EngellemeyecekLSE (London School of Economics) akademisyenlerin-

den Lord Stern tarafından gerçekleştirilen bir analize göre Dünya hükümetleri tarafından önümüzdeki 15 yıl içerisinde sera gazı emisyonlarını azaltmak için verilen taahhütler küresel ısınmanın en kötü etkilerinden kurtulmak için ye-terli değil. İklim değişikliğinin ekonomiye etkilerine ilişkin önemli bir raporun yazarı tarafından yapılan çalışma, mevcut taahhütler ile ısınmayı önceki BM müzakerele-rinde kararlaştırılan 2 °C’nin altında tutmanın mümkün olmayacağını gösteriyor. Ancak Stern hala Aralık ayında Paris’te gerçekleştirilecek BM zirvesinde iyi bir anlaşma sağlanacağı konusunda iyimser. Stern Latin Amerika’dan Asya’ya ülkelerde yenilenebilir enerji kullanımının artması ve sera gazı emisyonlarının azaltılması çalışmalarına işaret ederek “ Dünyanın pek çok yerinde güçlü bir hareket var. Paris’ten önce hala potansiyel anlaşmayı güçlendirmek için vakit olduğunu anlamak çok önemli.” diyor. Çalışma, bugüne kadar BM’ye sunulan planlara ve diğer hükümet-ler tarafından yayımlanıp henüz resmi olarak sunulmayan taahhütleri kapsamakta.

Yerli Üreticileri Korumak Amacıyla Hindistan Doğal Kauçuktaki Vergileri %25’e Çıkardı Hindistan Hükümeti, doğal kauçuktaki ithalat vergile-

rini geçen yıl tavan yapan ithalatı azaltmak ve üreticilerin çıkarlarını korumak amacıyla kilogramda 30 rupi ya da %25’e (hangisi daha düşükse) yükseltti. Maliye Bakanı Arun Jaitley yaptığı açıklamada, doğal kauçuktaki gümrük vergisinin 20 rupi/kg ya da %20’den (hangisi düşükse) 30 rupi/kg yada %25’e (hangisi düşükse) çıkarıldığını belirt-ti. Kauçuk Kurulu verilerine göre; 2014-15 döneminde Hindistan’ın doğal kauçuk ithalatı düşük fiyatlar ve yerli üretimin azalmasıyla tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 415 bin tona yükseldi. 2013-14 döneminde, doğal kauçuk ithalatı 360 bin ton seviyelerindeydi. Bir önceki yıla göre 2014-15 döneminde doğal kauçuk üretimi 774 bin tondan 12 yılın en düşüğü 655 bin tona geriledi. Ocak 2011’de 220 rupi/kg olan doğal kauçuk fiyatı 122,5 rupi/kg’ye kadar geriledi ve çiftçilerin gelirlerini etkiledi. İthalat vergisindeki artış ithalatı düzenleyecek ve yerel fi-yatlara faydalı olacak. Hindistan genelinde 757 bin hektar alanda doğal kauçuk üretimi yapılmakta ve ülke genelinde tüketim geçen yılan göre %3,7 artışla 2014-15 döneminde 1,02 milyon ton olarak gerçekleşti. Doğal kauçuk fiyat-larındaki sürekli düşüş trendi ülkenin toplam üretiminin %94’ünden fazlasını gerçekleştiren Kerala bölgesindeki çiftçileri endişelendirmiş durumda. Kerala bölgesinde 545 bin hektar ekili alan bulunurken, bu üründen geçimini sağlayan 1,15 milyon çiftçinin büyük bölümü 1,5 hektar-dan daha az araziye sahip küçük çiftçilerden oluşmakta. 2012-13 döneminde Kerala’dan elde edilen doğal kaçuğun miktarı 800 bin ton olarak gerçekleşti. Doğal kauçuk üre-

ticileri gümrük vergilerinin artırılmasını savunurken araç lastiği üreticileri gibi büyük kullanıcılar bu isteğe karşı çıkıyorlardı.

Çin 2016-2020 Yılları Arasında Yüksek Katma DeğerliPetrokimya Ürünleri Üretimine OdaklanacakÇin Ulusal Petrol ve Kimyasal Planlama Enstitüsü

Başkanı Gu Zongqin 2015 Çin Petrokimya İnovasyon ve Kalkınma Kongresi’nde yaptığı açıklamada, önümüzdeki 5 yıl içerisinde Çin’in temel odağının yurtiçi talebi karşıla-mak ve yüksek katma değerli üretime geçmek olacağını ifa-de etti. Gu, 2014 yılına kıyasla kimya sektörü gelirlerinin 2015 yılında %13,3 oranında artarak 153,3 milyon dolar seviyesine yükseleceğini öngördüklerini belirtti. 2016-2020 yılına ilişkin 5 yıllık plan henüz açıklanmamış olmasına rağmen, Gu incelenen dönemde Çin’in etilen kapasitesinin mevcut seviyelerden %62 oranında yükselerek yıllık bazda 82 milyon metrik ton, paraksilen kapasitesinin ise 22 milyon metrik ton seviyesine ulaşacağını tahmin ettiklerini vurguladı. Gu ulaşmak istedikleri noktanın kendileri için zorlayıcı olabileceğini, petrokimya üretiminin optimize edi-lebilmesi için kapasitesi 300.000 metrik ton altında kalan etilen üretim firmalarının kapatılması gerekebileceğinin, sektörün gelişimi açısından önem taşıyan talep ve maliyet unsurlarının dikkate alınması gerektiğinin altını çizdi. Gu açıklamasında, maliyetlerin akaryakıt fiyatları ile yakından ilişkili olduğunu, yakın zamanda petrolün varil fiyatının 80 dolar seviyesinde oluşabileceğini ve Çin’in yıllık bazda %7’lik büyümesini sürdürmesi senaryosu altında petrokim-ya sektörünün yıllık %7,8 oranında büyüme kaydedeceğini düşündüklerini ifade etti.

NOK, Akışkan Uygulamaları İçin Bio-Yenilenebilir Kökenli Kauçuk Materyal GeliştirdiSürekli yükselen emisyon standartları ve sürdürülebilir

çözümler için oluşan ivme ile birlikte, Freudenberg-NOK Sealing Technologies şeker kamışı bazlı hammaddeden üretilen bir polimer olan etilen propilen dien monomer (EPDM) kauçuk bileşimi geliştirdi. Geliştirme çalışmaları 2012 yılında başlayan bio-yenilenebilir kauçuğun üretildiği polimerin elde edilmesi şeker kamışı bitkisinden başlayan bir dizi işlem sonucunda gerçekleşmekte. Şeker kamışın-dan elde edilen etanol etilene dönüştürülüyor ve bu etilen kauçuk üretilmesi için kullanılan baz polimerinin önemli bir kısmını oluşturuyor. Advanced Materials Development küresel direktörü Joe Walker yaptığı açıklamada, uzun za-mandır polimer tedarikçileri ile karbon ayak izini azaltma-ya çalıştıklarını fakat sunulan polimerlerin gelişmiş üretim süreçleri için gerekli özelliklerden yoksun olduğunu ifade etti. Bu yüzden konuyu araştırmak için bir proje başlattık-larını ve yeni jenerasyon enjeksiyon kalıplama işleminde kullanılabilecek bir madde geliştirmeyi başardıklarını belirtti. Freudenberg-NOK yeni nesil imalat teknolojilerini tek bir boşluğa odakladı; atık ve enerji talebini düşüren net şekil enjeksiyon kalıplama işlemi ve gelişmiş kalite sunan toplamda artırılmış imalat kontrolü. Bu yeni konsept, Freudenberg-NOK’un esas ürünü oldu. Yeni ve daha çevre dostu EPDM kauçuğun gelişi makineler için doğal bir uyum oluşturdu. Yeni geliştirilen madde 150 C°’ye kadar daya-nabilmekte ve olağanüstü basınç gerilmesi kuvveti tutma özelliğine sahip. Bu özelliklere ek olarak, şeker kamışının baz malzeme olarak kullanılması maddenin %45 bio-yeni-lenebilir olmasını sağlamakta ve imalatın karbon ayak izini düşürmekte.


2013 yılından bu yana uygulanmaya başlanılan Bireysel Katılım Sermayesi yüksek risk içermesi nedeniyle finansmana erişimde sıkıntı yaşayan başlangıç veya büyüme aşamasındaki girişimler için yeni finansal bir araç devreye soktu.

Bu amaca ulaşmak için de ‘Melek Yatırım’ sistemi üretildi. Uygulamanın başladığı tarihten bu yana 308 melek yatırım-cı faaliyete geçti, ‘melek yatırım ağları’ devreye girdi. Ancak adeta vergi ödememe karşılığında küçük yatımlar yapan melek yatırımcılar bütünüyle yazılım ve e-ticaret alanlarına yatırım yaptılar.

Nitekim bugüne kadar başarı ile gerçekleştirilen 2 milyon 650 bin liralık 9 başvuruya bakıldığında bunların yazılım ve e-ticarete yoğunlaştığı, ar-ge’nin bile yüzde 7’de kaldığı görüldü.

Buna karşın 2013 yılında çıkarılan tebliğde melek yatırımcı-ların yönelmesi istenen onlarca reel sektör iş kolu vardı. Bunlar arasında petrol ürünleri, kimyasal madde ve ürünleri, plastik kauçuk ürünleri de yer alıyordu.

Bugüne kadar 314 ‘melek yatırımcı’ başvurusu yapıldı. Hazine Müsteşarlığı bunlardan 308’ine ‘melek yatırımcı’ lisansı verdi.

Melek yatırımcı’ların bugüne kadar başarı ile sonuçlanan başvuru sayısı 9, başvuru tutarı ise 2 milyon 493 bin lira olarak belirlendi.

İşlemi devam eden başvuru sayısı 7, tutarı ise 2 milyon 530 bin lira olarak belirlendi. Böylelikle sistemdeki toplam başvuru sayısı 16, tutarı ise 5 milyon 143 bin lira oldu.

Melek Yatırımcılık uygulamasının detay-larına bakıldığında hangi alanlarda, hangi koşullarda yatırım yapılacağına, yatırımcılara ne gibi avantajlar sağlanacağına ilişkin olarak fazlasıyla detay var.

Sistemin belli başlı özellikleri şöyle:

-Devlet desteğinden yararlanmak Bireysel Katılım Sermayesi sistemini düzenleyen yönetmeliği göre; Devlet Desteğinden Yararlanma ve LisanslamaDevlet desteğinden yararlanmak nasıl olacak?“Gelir Vergisi Kanununun geçici 82 nci maddesi kapsamında vergi desteğinden yararlanmak için BKY’lerin Müsteşarlık ta-rafından bu Yönetmelikte belirtilen kriterleri yerine getirmeleri ve iktisap ettikleri tam mükellef girişim şirketlerine ait iştirak hisselerini en az iki tam yıl elde tutmaları şarttır. İki yıllık süre, girişim şirketi adına 25 inci madde kapsamında açılan ortak-lık banka hesabına nakdi sermayenin yatırıldığı tarihte başlar. İki yıllık sürenin başlaması ve BKY tarafından taahhüt edilen sermayenin vergi desteğinden yararlanabilmesi için ilgili taahhüt tutarının nakit olarak ortaklık banka hesabına yatırılması zorun-ludur.

-Yüzde 100’e kadar indirimBKY’ler, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümlerine göre hesapladıkları hisselerin tutarlarının %75’ini yıllık beyannamelerine konu kazanç ve iratlarından hisselerin iktisap edildiği dönemde indirebilirler. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve Tek-nolojik Araştırma Kurumu ile Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri

Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı tarafından belirle-nen araştırma, geliştirme ve yenilikçilik programları kapsamın-da, vergi desteği için Müsteşarlığa başvurulan tarihten itibaren projesi son beş yıl içinde desteklenmiş girişim şirketlerine iştirak sağlayan BKY’ler için bu oran %100 olarak uygulanır. Yıllık indirim tutarı 1.000.000 TL’yi aşamaz.

BKY lisansı almak için: BKY olarak faaliyette bulunan gerçek kişilerin vergi desteğinden yararlanabilmeleri için BKY lisansına sahip olması şartı aranır.BKY’lerin lisans sahibi olması için aşağıda yer alan yüksek gelir veya servete sahip yatırımcı ya da tecrübeli yatırımcı tanımların-daki şartlardan herhangi birini taşıması gerekir:

a) Yüksek gelir veya servete sahip yatırımcılar;-Lisans almadan önceki iki takvim yılı için, yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan gelir unsurlarının gayrisafi tutarları toplamı olarak ifade edilen yıllık gayrisafi geliri 200.000 TL ve üzerinde olan veya,-Müracaat anında sahip oldukları her türlü menkul ve gayri-menkul varlıklarından oluşan kişisel servetin toplam değeri 1.000.000 TL ve üzerinde olan yatırımcıları,ifade eder. Ancak;

ikamet edilen konut veya bu konutu ipotek ederek alınan herhangi bir kredi, sigorta sözleşmelerinden doğan haklar ve emeklilik primi şeklinde kazanılan mali haklardan ölüm veya emeklilik halinde ödenecek tutar-

lar, kişisel servetin hesaplanmasında dikkate alınmaz.

b) Tecrübeli yatırımcılar;-Banka ve finansal kuruluşlarda fon veya portföy yöneticisi olarak ya da banka ve finansal kuruluşların küçük ve orta büyüklük-teki işletmelerin finansmanı, proje finansma-

nı veya kurumsal finansman birimlerinde veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları dahil girişim sermayesi şirketlerinde müdür veya dengi bir pozisyonda ya da daha üst bir pozisyonda en az iki yıl iş tecrübesine sahip olan veya,-Lisans alınmadan önce son beş yıl içinde en az iki yıl, yıllık cirosu en az 25.000.000 TL olan bir şirkette genel müdüryar-dımcısı veya dengi bir pozisyonda ya da daha üst bir pozisyonda çalışan veya,-BKY ağlarının birine lisans alınmadan önce en az bir yıl süreyle üyeliği bulunan ve müracaat sırasında 26 ncı maddede belirtilen nitelikleri haiz halka açık olmayan en az üç şirkette BKY olarak ortak olan veya,-Başlangıç veya büyüme aşamasındaki şirketleri desteklemek amacıyla kurulmuş olan yurt içi kuluçka merkezlerinde ya da teknoloji geliştirme merkezlerinde en az iki yıl tecrübesi bulunan ve bu merkezlerdeki başlangıç veya büyüme aşamasındaki en az üç şirketin her birine en az 20.000 TL sermaye koyan, kişileri ifade eder.

Lisans başvurusu nasıl yapılır?BKY lisansı başvuruları, akredite edilmiş BKY ağları aracılığıy-la istenen bilgi ve belgelerle Hazine Müsteşarlığı’na yapılır.-Taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış olsalar dahi

308 yatırımcı var, hepsi e-ticaret ve yazılım peşinde

Melek Yatırımcılar reel sektörü sevmedi

[melekyatırım ►

Melek Yatırımcılar güçlü teşviklere rağmen imalat sanayinde yer alan kimya, plastik, petrol ürünleri, makine, metal, kara taşıtı üretimi vb alt sektörlere hiçbir yatırım yapmadılar


süreli hapis veya cezası ne olursa olsun basit ve nitelikli zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, görevi kötüye kullanma gibi yüz kızartıcı suçlar ile kaçakçılık suçları, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, Devlet sırlarını açığa vurma veya vergi kaçakçılığı suçlarından dolayı hüküm giymiş kişiler, 5 inci maddedeki şartları taşısalar bile lisans başvuruları kabul edilmez..Soru ve Yanıtlarla BKY SistemiBİREYSEL KATILIM SERMAYESİ (BKS)SİSTEMİNİN AMACI* Finansmana erişim sıkıntısı çeken erken aşama şirketler için yeni bir finansal enstrüman oluşturulması,* Bu piyasada belirli bir davranış kültürünün ve etik kuralların hakim kılınması ve profesyonelliğin artırılması,* Bireysel Katılım Sistemi’nin kurumsallaştırılarak girişimcile-rin güven duyacağı bir finans piyasası haline getirilmesi,* BKS yatırımlarının devlet destekleri ile cazip hale getirilmesi.

KİMLER BİREYSEL KATILIM YATIRIMCISI (BKY) OLABİ-LİR?* Kişisel varlıklarını, tecrübelerini ve birikimlerini başlangıç veya büyüme aşamasındaki girişimlere aktaran gerçek kişiler BKY olarak tanımlanır.* BKY olarak faaliyette bulunan gerçek kişilerin vergi desteğin-den yararlanabilmeleri için Bireysel Katılım Yatırımcısı Lisansı-na sahip olmaları gerekir.

LİSANSLI BKY’LERE SAĞLANAN DESTEKLER* BKY‘ler hesapladıkları hisse tutarlarının %75’ini, hisselerin elde edildiği dönemde yıllık gelir vergisi matrahlarından indirebilirler.* Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜ-BİTAK ve KOSGEB tarafından belirlenmiş programlar kapsamında, vergi desteği için Müsteşarlığa başvurulan tarihten itibaren projesi son 5 yıl içinde desteklenmiş girişim şirketlerine iştirak sağlayan BKY’ler için vergi desteği oranı %100 olarak uygulanır.* Vergi desteğine konu yıllık indirim tutarı ¨1.000.000 TL’yi aşamaz.

KİMLER BKY LİSANSINA SAHİP OLABİ-LİR?* yüksek gelir veya servete sahip yatırımcılarya da* tecrübeli yatırımcılar BKY lisansına sahip olabilir.* yüksek gelir veya servete sahip yatırımcılar:• Lisans almadan önceki 2 yılda, yıllık gayrisafi geliri en az ¨200.000 TL olan• Lisans başvurusu anında toplam varlıklarının (Her türlü men-kul ve gayrimenkuller) değeri en az ¨1.000.000 TL olanyatırımcılardır.* Tecrübeli yatırımcılar:• Banka ve finansal kuruluşlarda,• Yüksek cirolu şirketlerde,• Yurtiçi kuluçka merkezlerinde yönetici olarak iş tecrübesine sahip ve BKY ağı üyesi olan yatırımcılardan BKS Yönetmeli-ğinin 5. maddesinde ayrıntılı olarak tanımlanan nitelikleri haiz yatırımcılardır.

BKY LİSANSININ GEÇERLİLİK SÜRESİ NEDİR ?* BKY Lisansı 5 yıl için geçerlidir.* Lisans süresi sonunda BKY’ler akredite edilen BKY ağları vasıtasıyla lisans yenileme talebinde bulunabilirler ve lisansın

süresi 5’er yıllık sürelerle uzatılabilir.

BKY VERGİ DESTEĞİ KAPSAMINDA EN FAZLA KAÇ YA-TIRIM YAPABİLİR?* BKY’ler, lisanslarının 5 yıllık geçerlilik döneminde bireysel olarak en fazla 20 farklı anonim şirkete yaptıkları yatırım için vergi desteği alabilir.* Bu sınırı aşan yatırımlar için vergi desteği sağlanmaz.* En az 2 lisanslı BKY tarafından ortak yatırım yapıldığında BKY’ler, lisanslarının 5 yıllık geçerlilik döneminde kendilerinin bireysel katılım yatırımları hariç, en fazla 20 farklı anonim şirkete yaptıkları ortak yatırım için devlet desteği alabilir.

ASGARİ VE AZAMİ YATIRIM TUTARI NEDİR?* BKY’lerin bir şirkete yatırım yapacakları tutarın alt sınırı ¨20.000 üst sınırı ¨1.000.000’dir.* Alt sınır BKY’lerin hem tek başlarına hem de ortak olarak gerçekleştirmek istedikleri yatırımlar için geçerlidir.* BKY tarafından farklı girişim şirketlerine yapılan yatırım üst sınırı aşabilir.* BKY’lerin ortak yatırımı söz konusu olduğunda ise bir şirkete yapabilecekleri azami yatırım tutarı ¨2.000.000 ’dir.

ORTAKLIĞA İLİŞKİN GENEL HUSUSLAR NELERDİR?* BKY’ler girişim şirketi hisselerinin %50’sinden fazlasına sahip olamaz.* BKY’ler ya da BKY ortaklıkları girişim şirketinde, doğrudan ya da dolaylıolarak, tek başına veya birlikte girişim şirketini kontrol edemez.* BKY’ler akrabalık ilişkisi içinde oldukları kişiler ile birlikte

doğrudan veyadolaylı olarak sermayeyi temsil eden payla-rın ve payların temsil ettiği toplamoy hakkının %50’sinden fazlasına sahip olamaz ve yönetim kurulu üyelerinin yüzde 50’sinden fazlasını atayamaz.* BKY ve girişimci, önem arz eden konular için BKY’ye girişim şirketinin yönetiminde veto hakkı veren imtiyazların ve girişimciye getirilebilecek kısıtlamaların kapsamını serbestçe belirleyebilir.

BKY’LERİN GİRİŞİM ŞİRKETİNE KATI-LIMININ SINIRI NEDİR?

* BKY’lerin girişim şirketi yönetimine katılımı yönetim kurulu üyeliği ile sınırlıdır.* BKY girişim şirketinde yönetim kurulu dışında idari görev alamaz ve şirket personeli olarak çalışamaz.* BKY girişim şirketinden herhangi bir şekilde ücret ya da maaş alamaz.

YATIRIM YAPILACAK GİRİŞİM ŞİRKETİNİNNİTELİKLERİ NE OLMALIDIR?* Türk Ticaret Kanununa tabi bir anonim şirket olması* Şirketin BKY’nin iştirakinden önceki son iki mali yıldaki net satışlarının yıllık ¨5.000.000’den fazla olmaması.* En fazla elli çalışanı bulunması.* Şirketin, BKY’nin kendisine, eşine, kendisinin veya eşinin altsoyu ve üstsoyu ile üçüncü derece dahil yansoy hısımlarına ve kayın hısımlarına idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunmaması ya da nüfuzu altında olmaması.* Başka bir şirketin kontrolünde olmaması.* Müsteşarlıkça belirlenen devlet desteği sağlanacak sektörlere ilişkin listedeki sektörlerde veya faaliyetlerde bulunması.* Paylarının halka arz edilmemiş olması

[melekyatırım ►


HANGİ SEKTÖRLER DESTEKLENİYOR

US-97 Kodu US-97 Başlığı TARIM, AVCILIK ve ORMANCILIK011 BİTKİSEL ÜRÜNLERİN YETİŞTİRİLMESİ; BOSTAN, MEYVE VE SEBZE YETİŞTİRİLMESİ (Bu başlıkta adı geçen ürünlerin yalnızca sertifikalı tohumlarının veya fidanlarının üreti-mi ve destek kapsamındadır.) İMALAT SANAYİİ15 GIDA ÜRÜNLERİ VE İÇECEK İMALATI (1551 (alkollü içecekler,1552 (şarap),1553 (bira ve malt) hariç)17 TEKSTİL ÜRÜNLERİ İMALATI181 KÜRK HARİÇ, GİYİM EŞYASI İMALATI19 DERİNİN TABAKLANMASI, İŞLENMESİ; BAVUL, EL ÇANTASI, SARAÇLIK, KOŞUM TAKIMI VE AYAKKABI İMALATI20 AĞAÇ VE MANTAR ÜRÜNLERİ İMALATI (MOBİLYA HARİÇ); HASIR VE BUNA BENZER, ÖRÜLEREK YAPILAN MADDELERİN İMALATI 21 KÂĞIT VE KÂĞIT ÜRÜNLERİ İMALATI231 KOK FIRINI ÜRÜNLERİ İMALATI232 RAFİNE EDİLMİŞ PETROL ÜRÜNLERİ İMALATI24 KİMYASAL MADDE VE ÜRÜNLERİN İMALATI25 PLASTİK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ İMALATI26 METALİK OLMAYAN DİĞER MİNERAL ÜRÜNLERİN İMALATI27 ANA METAL SANAYİİ28 MAKİNE VE TEÇHİZATI HARİÇ; METAL EŞYA SANAYİİ29 B.Y.S. MAKİNE VE TEÇHİZAT İMALATI (Harp araç ve gereçleri ile silah, mühimmat ve patlayıcı madde üretimi yatı-rımlarında; Milli Savunma Bakanlığından tesis kuruluş izni, av malzemeleri, nişan tabancası, av bıçakları ve tekel dışı bırakı-lan patlayıcı maddeleri ve benzerlerinin imali yatırımlarında; İçişleri Bakanlığı’ndan kuruluş izni ve ses ve gaz fişeği atabilen silahların üretimi yatırımlarında; Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan kuruluş ve ön izin belgesi alınması ön koşuldur.)30 BÜRO, MUHASEBE VE BİLGİ İŞLEM MAKİNELERİ İMALATI31 B.Y.S. ELEKTRİKLİ MAKİNE VE CİHAZLARIN İMALATI32 RADYO, TELEVİZYON, HABERLEŞME TEÇHİZATI VE CİHAZLARI İMALATI331 TIBBİ ARAÇ VE GEREÇLER, ÖLÇME, KONTROL, TEST, SEYRÜSEFER VB. AMAÇLI ALET VE CİHAZLARIN İMA-LATI (OPTİK ALETLER HARİÇ)332 OPTİK ALETLER VE FOTOĞRAFÇILIK TEÇHİZATI İMALATI333 SAAT İMALATI34 MOTORLU KARA TAŞITI, RÖMORK VE YARI-RÖMORK İMALATI35 DİĞER ULAŞIM ARAÇLARININ İMALATI36 MOBİLYA İMALATI; B.Y.S. DİĞER İMALAT37 GERİ KAZANIM ULAŞTIRMA, HABERLEŞME ve DEPO-LAMA HİZMETLERİ642 TELEKOMÜNİKASYON İŞ FAALİYETLERİ722 BİLGİSAYAR YAZILIM DANIŞMANLIĞI, PROGRAM ÜRETİMİ VE TEMİNİ723 VERİ İŞLEME724 VERİ TABANI FAALİYETLERİ729 BİLGİSAYARLARLA İLGİLİ DİĞER FAALİYETLER731 MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ İLE İLGİLİ ARAŞ-TIRMA VE DENEYSEL GELİŞTİRME FAALİYETLERİ DİĞER TOPLUMSAL, SOSYAL VE KİŞİSEL HİZMET FAALİ-YETLERİ90 KANALİZASYON, ÇÖP VE ATIKLARIN TOPLANMASI, HIFZISIHHA VE BENZERİ HİZMETLER9211 SİNEMA VE VİDEO YAPIMI VE DAĞITIMI

BAŞVURU YAPANLARIN MEVCUT GÖREVLERİ

Mevcut Görevler (%)Genel Müdür / Genel Müdür Yardımcısı 25Yönetim Kurulu Üyesi 18Yatırımcı / Şirket Ortağı 20Yönetim Kurulu Başkanı 18Müdür / Yönetici 12Mali Müşavir/Hukuk Müşaviri/Danışman 6Mühendis 1Fon Yöneticisi 1

LİSANS BAŞVURULARI

Başvuru Durumu Yıllar AdetVerilen Lisans Sayısı 2013 155 2014 120 2015(Mayıs) 33 Toplam 308Süreci Devam Eden Başvurular 6 Toplam 314

BAŞVURU YAPANLARIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI

İSTANBUL 245 ANKARA 27 BURSA 12 İZMİR 7 KOCAELİ 5 DİĞER 19

YATIRIMCI TÜRÜ Kişi Sayısı Tecrübeli 105 Servete Sahip 115 Yüksek Gelire Sahip 94

BAŞVURANLARIN EĞİTİM DURUMU Doktora 24 Yüksek Lisans 137 Lisans 130 Lise 9 İlköğretim 1

BAŞVURANLARIN MESLEKLERİ (%)MÜHENDİS 46İŞLETMECİ 26EKONOMİST 13AVUKAT 5ULUSLARARASI İLiŞKİLER UZ. 2MİMAR 2DOKTOR 1İSTATİSTİKÇİ 1MATEMATİKÇİ 1DİĞER 3

MELEK YATIRIMI YAPMA NEDENLERİ (%)Büyüme Potansiyeli- Yüksek Getiri 39Maddi ve Manevi Destek 31Yenilikçi İş Fırsatı – Manevi Destek 17Alternatif Yatırım Olanaklarını Değ. 13

[melekyatırım ►


HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI TARAFINDAN AKREDİTE EDİLMİŞBKY AĞLARI

GALATA BUSINESS ANGELSWeb Sitesi : http://www.galatabusinessangels.comE-posta : [email protected]: [email protected] : 0212 325 76 50KEIRETSUFORUM İSTANBULWeb Sitesi : http://www.keiretsuforum.com.trE-posta : [email protected]: [email protected] : 0212 356 20 33ETOHUMWeb Sitesi : http://www.etohum.comE-posta : [email protected]: [email protected] : 0216 587 30 08BICWeb Sitesi : http://www.bicangels.com/E-posta : [email protected]: [email protected]: [email protected] : 0212 328 19 39ŞİRKET ORTAĞIMWeb Sitesi : http://www.sirketortagim.comE-posta : [email protected]: [email protected] : 0216 368 19 30İSTANBUL MELEK YATIRIMCI MERKEZİWeb Sitesi : http://www.istanbulstartupangels.com/E-posta : [email protected]: [email protected]: [email protected] : 0212 381 59 10GİRİŞİMCİ İŞADAMLARI VAKFI BAHARİYE MELEKYATIRIM AĞI İKTİSADİ İŞLETMESİWeb Sitesi : http://bahariyebusinessangels.com/E-posta : [email protected]: [email protected]: [email protected] : 0212 418 60 18 TEKNOKENT TEKNOLOJİ YATIRIMCILARI DERNEĞİWeb Sitesi : http://www.metutechban.orgE-posta : [email protected]: [email protected] : 0312 987 35 00TÜRK EKONOMİ BANKASI A.Ş. “TEB ÖZEL MELEKYATIRIM PLATFORMU”Web Sitesi : http://www.melekyatirimplatformu.comE-posta : [email protected] : 0850 204 09 97BUBA BÜMED YÖNETİM DANIŞMANLIĞI TİCARET A.Ş.Web Sitesi : http://www.bubangels.comE-posta : [email protected]: [email protected] : 0 212 359 58 10TR ANGELS MELEK YATIRIM AĞIWeb Sitesi : http://www.trangels.com/E-posta : [email protected]: [email protected] : 0850 202 40 51

BAŞVURUDA VERGİ DESTEĞİNİN ETKİSİ Vergi Avantajı Etkili Olmadı 10Vergi Avantajı Az Etkili Oldu 13Vergi Avantajı Etkili Oldu 65Vergi Avantajı Çok Etkili Oldu 74

YATIRIM BAŞVURULARIBaşvuru Durumu Mayıs 2015 İtibariyle

Başarı İle Sonuçlanan Başvurusu Sayısı / Tutarı

9 2.650.882,00 TLİşlemi Devam Eden Başvuru Sayısı / Tutarı

7 2.493.100,00 TLReddedilen Başvuru Sayısı / Tutarı

0 0,00 TLSistemdeki Toplam Başvuru Sayısı / Tutarı

16 5.143.982,00 TL

YATIRIM YAPILAN İLLER-BAŞVURULARİSTANBUL %87ANKARA %13

YATIRIM YAPILAN SEKTÖRLER SAYIE-ticaret %40Yazılım ve Uygulama Geliştirme %53Bilimsel ar-ge %7

PLANLANAN YATIRIMLARIN HARCAMALARA GÖRE DAĞILIMI

Personel maaşları % 62,5Diğer işletme sermayesi %8

Ekipman % 7Pazarlama satış ve dağıtım % 6

Dijital platform giderleri % 5Kira % 3

Araçlar %1Ar-Ge %1Diğer %7

YATIRIM YAPILAN ŞİRKETLERİN ÇALI-ŞAN SAYISINA GÖRE SINIFLANDIRIL-MASIKüçük İşletme % 86Mikro İşletme % 14

YATIRIM YAPILAN ŞİRKETLERİN ORTAK SAYISI DAĞILIMI5’ten Az %565-10 Arası %1910’dan Fazla %25

246Mayıs 2014 10

Haziran 2014 4Temmuz 2014 2Ağustos 2014 5

Eylül 2014 4Ekim 2014 5Ekim 2014 3

Kasım 2014 8Aralık 2014 8

Ocak 2015 10Şubat 2015 13Mart 2015 3

Nisan 2015 4

Mayıs 2015 6Toplam 310

AYLARA GÖRE BAŞVURULAR

[melekyatırım ►


Yenilenebilir enerji kullanımına ve bu alanda iyileştirilmiş enerji verimliliğine yönelik çalışmalar pet-rol kaynaklarına bağlı karbon dioksit emisyonlarının azaltılması açısından önem arz etmektedir. Bu neden-le, günümüzde enerji tasarrufuna yönelik çalışmalar enerji üretiminin geliştirilmesine yönelik çalışmalar kadar önemlidir. Ülkemizde artan nüfus ve sanayileşmeden kay-naklanan enerji ihtiyacı enerji üretimi ve tüketimi arasındaki farkı hızla büyütmektedir. Birincil enerji kaynakları açısından büyük ölçüde dışa bağımlı olan ülkemizde enerjinin yaklaşık %72’si yurtdışından ithal edilmekte ve en büyük cari açık kalemini oluşturmaktadır (TMMOB, 2015). Bu nedenle, enerjinin tasarruflu kullanımına ve depolanmasına yönelik çalışmalar ülkemiz enerji kaynaklarının daha verimli kullanılmasına önemli katkılar sunmaktadır. Günümüzde bu bilincin yaygınlaşması ve uygulanması tüm sektörlerde daha da önem kazanmıştır.Enerji tüketiminde arz ve talepte yaşanan dengesizlik-ler söz konusu olduğunda ısı enerjisinin depolanması önem kazanmaktadır. Isıtma, soğutma ve atık ısının kullanımına yönelik uygulamaların öne çıktığı günümüzde ısı enerjisi depolama sistemleri enerji tasarrufu ile arz ve talep arasındaki dengesizliğe çözüm sunabilmektedir (Prakash, 1985; Maruoka, 2003; Wang, 2008).Isı enerjisinin depolanmasında en yaygın olarak kullanılan yöntem sıcaklığın yükselmesine bağlı gö-zlemlenen görünür ısı depolamadır. Sıcak su çevrimli radyatörler veya yerden ısıtma sistemleri ile yaşam ortamlarının ısıtılmasında odayı çevreleyen duvarlar ve taban görünür ısının sıcaklık artışı ile depolandığı hacimlerdir. Ancak, bir malzemenin faz değiştirerek ısıyı gizli ısı olarak depolaması görünür ısı depolama yöntemine göre çok daha etkili ve avantajlı bir yön-temdir. Malzeme sabit sıcaklıkta (veya dar bir sıcaklık aralığında) faz değiştirirken yüksek miktarda ısı ener-jisini ortamdan alır veya ortama verir. Isı enerjisinin bu şekilde depolanmasında hissedilir bir sıcaklık değişimi gözlemlenmediği için buna gizli ısı depolama adı verilir. En eski ve en yaygın kullanılan örnekler buz veya kar ile soğuğun muhafaza edilmesidir.

Faz Değişim Malzemeleri ve Isı Enerjisinin Depolanmasının Temel TermodinamiğiFaz Değişim Malzemeleri (FDM) ısı enerjisini gizli ısı şeklinde depolayan maddeler olarak adlandırılır. Uygun sıcaklık sınırlarında depolama malzemesinin faz değiştirmesi ile ortamdaki ısı gizli ısı olarak depo-lanabilir. Isı depolama amacıyla, belirli sıcaklıklarda faz değiştiren ve gizli ısı değerleri yüksek olan maddelerden yararlanılır. Bir malzemenin yüksek faz

değişim entalpisine ve uygun faz değişim sıcaklarına sahip olması cazip bir FDM için en önemli iki unsurdur. Bu iki özellik bir malzemenin temel termo-fiziksel özel-liklerinin sınırlarını belirler (Mehling, 2008). Bu temel iki özellik haricinde kusursuz bir FDM’nin sahip olması gereken diğer özellikler aşağıda termo-fiziksel, kimyasal ve ekonomik özellikler alt başlıklarında sıralanmaktadır. Ancak, kusursuz bir malzeme olamayacağından ötürü aşağıdaki özellikleri termal uygulama amacına yönelik doğrultusunda belli ölçütlerde sağlayan malzemelere FDM adı genel olarak verilmek-tedir.Termo-fiziksel özellikler:- İstenilen sıcaklıkta faz değiştirme- Birim hacim/kütle başına yüksek gizli ısı entalpisi- Yüksek görünür ısı katsayısı- Yüksek termal iletkenlik- Faz değişimi esnasında düşük hacim değişikliği ve buhar baskısı- Düzenli faz değiştirme karakteristiği- Düşük erime ve donma sıcaklık farkı (Tyagi, 2007; Sharma,2009).Kimyasal özellikler:- Tersinir donma ve erime döngüsü- Yüksek sayıda faz değiştirme döngüsü sonrası kimyasal bozunmaya uğramamak- Malzemenin aşındırıcı etkisinin bulunmaması- Malzemenin güvenlik sebebiyle zehirli, alev alıcı veya patlayıcı olmaması (Tyagi, 2007).Ekonomik Özellikler:- Düşük fiyat- Çevresel ve ekonomik nedenlerden ötürü malzemenin yeniden kullanılabilmesi- Malzemenin kolay temin edilebilmesi (Kennisarin, 2007).Gizli ısı depolamaya göre çok daha zayıf olan görünür ısı depolama yaşam ortamlarının ısıtılmasında yüzyıllardır kullanılmaktadır. Ancak, aynı miktarda ısının depolanması için yüksek sıcaklık farklıklarının veya büyük hacimlerin gerekmesi termal enerjinin gizli ısı şeklinde depolanmasını çok daha etkili yapmaktadır.Isı enerjisinin depolanması esnasında FDM öncelikle sıradan bir ısı depolama malzemesi gibi davranarak ısıyı emdikçe sıcaklığını arttırır. Fakat sıradan malzeme-lerden farklı olarak faz değişim sıcaklığına ulaştığında çok daha büyük miktarlardaki enerjiyi hissedilir bir sıcaklık değişimi göstermeden bünyesine alır. Malzemenin etrafındaki sıcaklık düşerken de malzeme ters yönde davranarak bünyesindeki gizli ısıyı ortama verir. Bu tarz malzemeler su, tahta, taş gibi sıradan malzemelere göre birim kütlesinde çok daha fazla ısıyı saklayabilirler (Hasnain, 1998). Tablo 1’de sıradan malzemeler ile FDM’ler arasındaki farklar genel olarak verilmektedir.

Tablo 1. Malzemelerin genel karşılaştırılması (Hasnain, 1998).

Isı depolamaya uygun faz değişimleri: katı-katı ve katı-sıvı geçişleridir. Sıvı-buhar faz geçişi gaz fazın yüksek hacim büyümesi ve kaybın kontrolünün zorluğu se-bebiyle uygulanamamaktadır. Katı-katı değişimde katı durumdaki bir malzemenin kristal yapısındaki değişim ile yeni bir moleküler düzene geçmesi esnasında ısının depolanmasıyla faydalanılır. Katı-sıvı FDM’lerde ise erime-donma esnasındaki gizli

Doç. Dr. Ahmet Alper AYDIN, Prof. Dr. Hasancan OKUTAN Kimya Mühendisliği Bölümü, Kimya-Metalurji Fakültesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Ayazağa Kampüsü 34469 Maslak – İstanbul

Özellik Taş Su Organik FDM Anorganik FDM

Yoğunluk, kg/m3 2240 1000 800 1600

Görünür Isı, kJ/kg 1 4,2 2 2

Gizli Isı, kJ/kg - - 190 230

Gizli Isı, kJ/m3 - - 152 368

106 J için Depolama, kg 67000 16000 5300 4350

Oransal Depolama Kütlesi 15 4 1,25 1

ENERJİ TASARRUFUNA GİDEN YOLDA FAZ DEĞİŞİM MALZEMELERİ ve TERMAL ENERJİ DEPOLAMA UYGULAMALARI – 1

[makale ►


ısıdan faydalanılır. Sıcak yaz günlerinde buz küplerinin içeceklerimizi soğuk tutmaya yardımcı olması gibi, katı-sıvı FDM’ler de içinde bulundukları ortamın sıcaklığının dar bir alanda tutulmasına yardımcı olan özel malzeme-lerdir. Katı-Sıvı Faz Değişim MalzemeleriBinlerce yıldan beri en iyi bilinen ve en eski FDM buzdur. Buz, 0ºC’de erir ve gizli ısısı 333,5kJ/kg’dır. Buz ile yapılan soğuk depolama gizli ısı kapasitesinin büyüklüğü yönünden çok etkilidir ve bugün halen kullanılmaktadır. 0ºC’nin altındaki sıcaklıklar için, genellikle su-tuzötektik karışımları kullanılmaktadır.19. yüzyılda, faz değişim malzemelerinin kullanımı ulaşım araçlarında ve demiryolu vagonlarında hacim-sel ısıtmaya kadar genişlemiş ve 19. yüzyılın sonuna doğru soğuk alanların ateşle ısıtılmış tuğla veya taşlarla ısıtılmasına alternatif olarak ortaya çıkmıştır (Lane, 1980).Yağ asitleri, yağ asidi esterleri, parafinler, şeker alkolleri gibi organik maddeler ile yüksek oranda kristal suyu içeren tuz hidratları gibi anorganik maddeler 0ºC ile 150ºC sıcaklık aralığında kullanılmaktadır. Şekil 1’de FDM olarak kullanılabilen madde sınıfları ve kullanıldıkları sıcaklık ile gizli ısı aralıkları verilmektedir. Şekilden de görüldüğü üzere +800oC’den -100oC’ye kadar geniş bir sıcaklık yelpazesinde özel malzemeler geliştirmek mümkündür. Şekil 1. FDM sınıflandırması ve yaklaşık erime sıcaklıkları ile erime entalpileri (Mehling, 2008).

Katı-Sıvı FDM’lerin SınıflandırılmasıFDM’ler genel olarak organik, anorganik ve ötektik malzemeler olmak üzere üç ana grupta incelenirler. Organik malzemeler erime noktaları, kendiliğinden kristallenme (çekirdeklenme) karakteristikleri ve genel olarak içinde bulundukları ortama karşı korozif ol-mama özellikleri ile ısıtma-soğutma uygulamalarında kullanılmak üzere uygundurlar. Kendiliğinden kristal-lenme organik maddelerin önemli bir özelliğidir ve donma sırasında aşırı soğumanın çok az olması veya hiç olmaması anlamına gelir.Organik maddelerle karşılaştırıldığında, anorganik mad-deler genellikle birim kütle için onlarınkine yakın erime entalpilerine sahiptirler. Ancak, yüksek yoğunlukları nedeni ile birim hacim için daha yüksek erime ental-pilerine sahiptirler ve aynı büyüklükte termal yük için

daha küçük hacim işgal ederler. Anorganik malzemelerin başlıca dezavantajı korozif davranışlarıdır. Bu malzemeler kristal su içeriklerini termal çevrimler ilerledikçe kaybetmeye başlarlar ve depolama ortamını pH’ını düşürerek korozyon yapıcı hale getirirler. Örneği, metal kapsülasyon içinde kullanılan anorganik FDM’lerin ciddi koro-zyona sebep olabildiği belirlenmiştir (Farid, 1994).Ötektik FDM’ler, iki veya daha fazla bileşenin en düşük erimeli bileşimidir. Bileşenlerden her biri kristallenme sırasında bu bileşenlerin uygun karışımını oluşturacak şekilde erir ve donar. Bu nedenle, faz ayrılması olmaksızın hepsi aynı anda katılaşırlar. Ötektik su - tuz çözeltileri 0ºC’nin altında erime sıcaklığına sahiptir, çünkü tuz eklenmesi ile suyun erime sıcaklığı düşmektedir. Ötektik su - tuz çözelti-lerinin termal iletkenliği ise suyunkine yakındır ve su gibi onlar da erime ve donma esnasında benzer hacimsel değişimler gösterirler (Kenisarin, 2007).Anorganik faz değişim malzemeleriHidrate tuzlar yüksek hacimsel depolama yoğunlukları ve göreceli yüksek ısıl iletken-likleri nedeni ile ısı enerjisini depolamada ilgi çekici malzemelerdir. Ancak, ilerleyen termal çevrimler esnasında kristal su kayıpları sebebiyle ve aşırı soğuma özellikler-inden dolayı dezavantajları vardır. Bu malzemeler erime katılaşma sırasında % 10’a kadar çıkan hacim değişikliğine uğrayabilirler (Kenisarin, 2007).Ağırlıkça %44 Na2SO4 ve %56 H2O içeren Glauber tuzu (Na2SO4.10H2O) araştırmacılar tarafından çalışılan en eski anorganik FDM’lerden biridir (Telkes, 1952). Erime sıcaklığı yaklaşık 32,4ºC’dir ve gizli ısı değeri yüksek olup 254 kJ/kg’dır. Bu madde termal enerji depolama için en ucuz malzemelerden biridir. Ancak, faz ayrılması ve aşırı soğuma özellikleri kullanımını sınırlar (Biswar, 1977).Bu noktada, faz ayrılmasını ve anorganik FDM’nin aşırı soğuma sorunlarını etraflıca incelemek anlamlıdır. Kristal suyu eksilmesi ile daha düşük kristal suyu içerikli tuz hidratlarının oluşması termal depolama işlemlerini tersinir olmaktan çıkarmakta ve malzemelerin depolama etkinliklerinin azalmasına sebep olmaktadır. Bu nedenle, tuz hidratların yüksek ısı depolama yoğunluğunu uzun süreli korumak zordur ve bu ka-biliyetleri ilerleyen çevrimlerle genellikle düşer. Ayrıca, düşük hidratlı tuzların oluşması ile açığa çıkan kimyasal su içeriği nedeni ile ortamın asitliği artar. Korozyon yapıcı özelliği nedeni ile bu durum kapsülasyon malzemesi için ciddi olabilir.Bu sorunları yenmek için birçok araştırmacı, birbiriyle karışmayan bir ısı aktarımı sıvısı ile hidrate tuz çözeltisi arasında yapılan doğrudan temaslı ısı aktarımı üzerinde çalışmışlardır. Sıvıyla sağlanan heterojen karışma aşırı soğumayı en aza indirmekte ve faz ayrılmasını engellemektedir (Fouda,1984; Farid, 1994). Ryu ve arkadaşları (1992), birçok hidrate tuz için kullanılabilecek uygun kalınlaştırıcı ve çekirdek-lendirme ajanı üzerine yoğun çalışmalar yapmıştır. Örneğin, CaCl2.6H2O’nun erime davranışı NaCl ve KCl eklenmesi ile erime sıcaklığında önemli bir değişme olmaksızın iyileştirilmiştir (Lane, 1992). Anorganik FDM ötektik karışımlarına örnek olarak Mg(NO3)2.6H2O ve MgCl2.6H2O verilebilir. Bu maddelerin, ağırlıkça % 58,7 Mg(NO3)2.6H2O ve % 41,3 MgCl2.6H2O’dan oluşan ötektik karışım onu oluşturan anorganik bileşenlerden çok daha düşük erime sıcaklığına sahiptir. Oluşan yeni ötektik karışımın erime noktası 58ºC’dir ve gizli ısısı 120-132 kJ/kg’dır. Ana bileşen Mg(NO3)2.6H2O’nun erime noktası 89ºC’den 58ºC’ye düşmektedir (Zhang, 1999). Tablo 2’de farklı anorganik FDM’lerin termal özellikleri örnek olarak verilmektedir.

Tablo 2. Bazı anorganik FDM’lerin termal özellikleri

Organik faz değişim malzemeleri

[makale ►

Madde Erime Sıcaklığı (°C) Erime Gizli Isei (kJ/kg) Kaynak

MgCI2.6H2O 117 168,6 (Lane, 1980)

M9(NO3).6H2O 89 162,8 (Zhang, 1999)

Ba(OH)2.8H2O 78 265,7 (Lindrrer, 1996)

CaCI2.6H2O 29 190,8 (Lane, 1980)

Na2S2O3.5H2O 48 201-206 (Zhang, 1999)

Na(CH3COO).3H2O 58 245 ±9 (Hûng, 2004)

Na2HPO4.12H2O 36 265 (Telkes, 1975)

Na2P2O4.10H2O 70 184 (Heckenkamp, 1997)

Na2CO3.10H2O 33 247(Hetken kamp,

1997)

Zn(NO3)2.10H2O 36,4 147 (Hawes, 1993)

CaBr2.6H2O 34 115.5 (Dincer, 2002)


Organik maddeler arasında yağ asitleri ve parafinler araştırmacılar tarafından en fazla ilgi gösterilen mad-delerdir. Bu maddelerin anorganik maddelere göre ana üstünlükleri sahip oldukları termal kararlılık ve korozyon yapıcı davranış göstermemeleridir. Ancak, bu avantajlara karşın hem daha düşük termal iletkenliğe sahiptirler hem de açık alev kaynağı karşısında yanabilirler.Parafinler genel olarak kütlelerine göre yüksek ısı depo-lama yoğunluğu ve düşük aşırı soğuma eğilimleri ile uy-gun erime ve katılaşma davranımı gösterirler. Ancak, saf parafin pahalı bir maddedir. Bu nedenle, saf malzemeler yerine gizli ısı depolaması için parafin mumları (vakslar) çoğunlukla tercih edilir. Parafin mumu çoğunlukla düz zincirli n-alkanlardan oluşan bir karışımdır. Artan zincir uzunluğu ile erime sıcaklıkları ve gizli ısı değerleri yük-selir. Nispeten ucuz olup, yaklaşık 200 kJ/kg civarında iyi termal depolama kapasitelerine sahiptirler. Ancak, parafin mumlarının termal iletkenlikleri saf parafinlerde olduğu gibi düşüktür ve yaklaşık 0,2 W/mºC’dir. Ayrıca, bu malzemeler ateşe karşı duyarlı oldukları için kullanım alanlarının doğru seçilmesi önemlidir. Alev alma ve düşük termal iletkenlik gibi istenmeyen özellikler mum yapısının, kapsülasyon malzemesinin veya depolama ortamının iyileştirilmesi ile kısmen giderilebilir (Farid, 2004; Sharma, 2009). Bazı parafinlerin termal özellikleri Tablo 3’de verilmiştir.Polietilen glikoller bir diğer malzeme grubu olup, ticari olarak üretilen ve oldukça ucuz olan malzemelerdir. Bu maddeler parafin mumları gibi etraflıca araştırıldıklarından termal enerji depolama amacıyla kolayca temin edilebi-lirler ve ortalama 200 g/mol’den 35000 g/mol’e kadar molekül tartılı olarak bulmak mümkündür. 200 g/mol ve 400 g/mol ortalama molekül tartılı polietilen glikoller oda sıcaklığında sıvıdır. 4000 g/mol’ün üzerindeki molekül tartılı bütün polietilen glikollerin ise erime sıcaklığı 58 - 65ºC arasındadır (Mehling, 2008). Bazı polietilen glikol örneklerinin termal özellikleri Tablo 3’de sunulmuştur.

Tablo 3. Bazı parafin ve polietilen glikol örneklerinin termal özellikleri

Yağ asidleri yüksek gizli ısıları, enerjiyi absorbe etme ve geri salma sırasındaki ısıl karakteristikleri ve enerji depolamadaki düşük maliyetleri nedeni ile tercih edilme-ktedir. Yağ asitleri uygun erime noktaları, iyi kimyasal kararlılıkları ve zehirli olmamaları nedeni ile birçokFDM‘den daha üstün özelliklere sahiptir (Sarı, 2001). Yağ asitlerinin erime sıcaklıkları -5ºC’den 71ºC’ye ve gizli ısıları 45 kJ/kg’dan 210 kJ/kg’a kadar değişmektedir (Kenisarin, 2007). Yağ asitlerinin inşaat malzemeleri ile uyumluluğu uzun süre başarılı ısı depolama uygulamaları

için çok önemli bir kriterdir. Yapılan çalışmalar, duvar yapı malzemelerinde yağ asitleri ile emprenye karışımların kullanılması oda sıcaklığını konfor aralığında tutmak için gerekli soğutma fonksiyonlarını yerine getirdiğini göstermiştir (Neeper, 2000).Kaprik, laurik, palmitik ve stearik asitlerin ve onların ikili karışımlarının termal özel-likleri birçok araştırmacı tarafından incelenmiştir. Sonuçlar, onların mekan ısıtma uygulamalarında uygun malzemeler olduğunu göstermiştir (Feldman, 1989).Yağ asitlerinin ötektik karışımlarının termal özellikleri de geniş olarak araştırılmıştır. Kaprik ve palmitik asitlerin ötektik karışımları % 76,5 kaprik ve % 23,5 palmitik asit bileşimindedir. Ötektik karışımın erime noktası 21,85ºC ve gizli ısısı 171,22 kJ/kg’dır (Sarı, 2008). Bir diğer ötektik karışım ise % 61,5 kaprik asit ve % 38,5 laurik asit-ten oluşmaktadır. Bu bileşim 19,1ºC’de sabit sıcaklıkta erimekte olup gizli ısısı 132 kJ/kg’dır (Kauranen, 1991).Yağ asidi esterleri bu alanda oldukça yeni bir sınıftır ve literatürdeki termal verileri daha sınırlıdır. Ancak, bu maddeler incelendiğinde parafinler ve tuz hidratları için doğrudan bir rakip olarak kabul edilebilirler. Bugün, araştırmacılar çoğunlukla stearik ve palmitik asidin düşük zincirli yağ asidi esterlerine odaklanmışlardır. Bu malzemeler-in erime noktaları 20ºC’den 40ºC’ye, gizli ısıları ise 180 kJ/kg’dan 200 kJ/kg’a kadar değişmektedir (Suppes, 2003). Bu ısısal özellikler ticari ürünlerde artan safsızlık kon-santrasyonu ile düşmektedir (Feldman, 1986; Feldman, 1995). Düşük zincirli diester-ler bir diğer yağ asidi türevidir ve son yıllarda alternatif termal ısı depolama malzeme-leri olarak araştırılmaktadırlar (Li, 2007; Alkan, 2008). Literatürde yayınlanmış bazı düşük zincir yağ asidi esterlerinin termal özellikleri Tablo 4’de sunulmaktadır.

Tablo 4. Bazı düşük-zincir yağ asidi esterlerinin termal özellikleri

Düşük zincir yağ esterlerinin yanı sıra yüksek zincir yağ esterleri üzerine araştırmalar giderek hız kazanmaktadır. Yüksek zincir yağ esterleri yüksek yağ asitleri ile yüksek alkollerin meydana getirdiği uzun zincirli esterlerdir. Buradaki fark; düşük zincirli esterlerde kullanılan metanol, etanol gibi alkoller yerine 1-dodekanol (12 karbonlu alkol) veya daha yüksek alkollerin kullanıldığı esterler olmasıdır. Literatürdeki FDM çalışmaları incelendiğinde yüksek zincir yağ esterlerinin termal enerji depolama kullanımları hakkında detaylı bilgiye ulaşılmaktadır (Aydın, 2011a; 2011b; 2012a; 2012b; 2013a; 2013b; 2013c; 2013d). Bu yeni FDM’ler, 29-65oC aralığında faz değişim noktalarına sahipken 186-227 kJ/kg faz değişim entalpileri bulunmakla beraber düşük sıcaklık termal enerji depolama uygulamaları için gelecek vaat eden malzemelerdir. Bu malzemeler yüksek termal ve kimyasal kararlılıkları, termal döngülerdeki sabit davranımları ve faz değişimi esnasındaki keskin

ısı aktarım karakteristikleri ile diğer FDM’ler arasında öne çıkmaktadırlar. Şekil 2’de 1-oktadekanol’ün (18 karbonlu alkol) 12-20 karbonlu yağ asitleri ile yaptığı yüksek zincir esterlerin DSC çıktıları görülmektedir. Bu çıktılara dikkat edildiğinde malzemeler-in erime ve donma süreçlerinde keskin faz geçişleri ile sağladıkları ısı aktarımı açıkça görülmektedir. Ayrıca, bu malzemelerin aşırı soğuma eğilimi göstermediği de DSC çıktılarından anlaşılmaktadır. Şekil 2. DSC çıktıları: (a) 18-12, (b) 18-14, (c) 18-16, (d) 18-18, (e) 18-20 (Aydın, 2013a).

Madde Erime Sıcaklığı (°C)Erime Sıcaklığı Erime

Gizli Isısı (kj/kg)Kaynak

Metil Palmitat 29 199 (Suppes, 2003)

Metil Stearat 38 208 (Suppes, 2003)

Etil Palmitat 23 182 (Suppes, 2003)

Etil Stearat 33 188 (Suppes, 2003)

Metil Oleat -36 144 (Suppes. 2003)

Etilenglikol Distearat 65 215 (Alkan, 2008)

Etandiol Distearat 56 189 (Lİ ,2007)

Butandiol Distearat 46,5 181 (Lİ, 2007)

Hekzandiol Distearat 38,5 164 (Li, 2007)

Oktandiol Distearat 41,4 156 (Li, 2007)

Dekandiol Distearat 49.8 134 (İL, 2007)

[makale ►

Madde Erimi bıçaklığı (°C) Erime Gizli Isısı (kj/kg) Kaynak

Tetradekan 5.8 227 (Himran, 1884)

Hekza dekan 18 236 (Himran, 1884)

Oktadekan 28 244 (Himran, 1884)

Dokosan 44 252 (Himran, 1884)

Parafin C16-C28 42-44 189 (Abhat. 1683)

Parafin C20-C33 48-50 189 (Abhat. 1883)

Parafin C22-C45 58-48 189 (Abhat. 1883)

Poliglikol E400 8 99.6 (Dinçer, 2002)

Poliglikol E600 22 127.2 (Dinçer, 2002)

Poliglikol E6000 66 180 (Dinçer, 2002)


1 Soğutma: Kurulu gücün azaltılması

2 Gıda, şarap ve süt ürünlerinin soğuk tutulması

3 Motorların soğutulması: elektrikli ve içten yanmalı motorlar

4 Isınma ve kullanma sıcak suyu

5 Tıbbi uygulamalar: Kan, ilar, vb. taşınması

6 Binalarda pasif ısı depolama

7 Yaşam ortamlarında sıcaklığın sabit tutulması

8 Kimyasal reaksiyonlarda ekzotermik piklerin etkisinin azaltılması

9 Güneş enerjisinin termal depolanması

10 Arabalarda termal konfor

11 Elektrikli aletlerin termal korunması

12 Uzay mekiği termal uygulamaları

13 Sıcak ve soğuk iklim kıyafetler

[makale ►

FDM’lerin Ana Kullanım AlanlarıGünümüzde termal enerji depolamada kullanılmak üzere yeni maddelerin araştırılmasına yönelik yürütülen çeşitli çalışmalar bulunmaktadır. Ancak, bu çalışmalar haricinde mevcut FDM’ler kullanılarak uygulamaya yönelik çalışmalar da malzemelerin kullanım alanlarının genişletilmesi için yürütülmektedir.Tablo 5’de FDM’lerin potansiyel kullanım alanları ve termal veriminin bu maddeler yardımı ile arttırılabileceği uygulamalar özetlenmiştir.

Tablo 5. FDM’lerin uygulama alanlarına örnekler (Zalba, 2003)

KaynaklarAbhat, A., 1983. Low temperature latent heat thermal energy storage: heat storage materials, Solar Energy, 30, 313-332.Alkan, C., Kaya, K., and Sar›, A., 2008. Preparation and thermal prop-erties of ethylene glycol distearate as a novel phase change material for energy storage, Materials Letters, 62, 1122-1125.Aydın, A. A., 2013a. High-chain fatty acid esters of 1-octadecanol as novel organic phase change materials and mathematical correlations for estimating the thermal properties of higher fatty acid esters’ ho-mologous series, Solar Energy Materials and Solar Cells, 113, 44-51.Aydın, A. A., 2013b. In situ preparation and characterization of encapsulated high-chain fatty acid ester-based phase change material (PCM) in poly(urethane-urea) by using poly-functional amino alcohol, Chemical Engineering Journal, 231, 477-483.Aydın, A. A., and Okutan, H., 2013c. Polyurethane rigid foam compos-ites incorporated with fatty acid ester-based phase change material, Energy Conversion and Management, 68, 74-81.Aydın, A. A., 2013d. Fatty acid ester-based commercial products as potential new phase change materials (PCMs) for thermal energy stor-age, Solar Energy Materials and Solar Cells, 108, 98-104.Aydın, A. A., 2012a. Diesters of high-chain dicarboxylic acids with 1-tetradecanol as novel organic phase change materials for thermal energy storage, Solar Energy Materials and Solar Cells, 104, 102-108.Aydın, A. A., and Aydın, A., 2012b. High-chain fatty acid esters of 1-hexadecanol for low temperature thermal energy storage with phase change materials, Solar Energy Materials and Solar Cells, 96, 93-100.

Aydın, A. A., and Okutan, H., 2011a. High-chain fatty acid esters of myristyl alcohol with even carbon number: Novel organic phase change materials for thermal energy storage – 1, Solar Energy Materials and Solar Cells, 95, 2752-2762.Aydın, A. A., and Okutan, H., 2011b. High-chain fatty acid esters of myristyl alcohol with odd carbon number: Novel organic phase change materials for thermal energy storage – 2, Solar Energy Materials and Solar Cells, 95, 2417-2423.Biswar, D. R., 1977. Thermal energy storage using sodium sulphate decahy-drate and water, Solar Energy, 19, 99-100.Dinçer, I., and Rosen, M. A., 2002. Thermal Energy Storage, Systems and Applications, John Wiley & Sons, Chichester, UK.Farid, M. M., and Khalaf, A. N., 1994. Performance of direct contact latent heat storage units with two hydrated salts, Solar Energy, 52, 179-189.Farid, M. M., Khudhair, A. M., Razack, S. A. K., and Al-Hallaj, S., 2004. A review on phase change energy storage: materials and applications, Energy Conversion and Management, 45, 1597-1615.Feldman, D., and Shapiro, M. M., 1989. Fatty acidsand their mixtures as phase change materials for thermal energy storage, Solar Energy Materials, 18, 201-216.Feldman, D., Banu, D., and Hawes, D., 1995. Low chain esters of stearic

acid as phase change materials for thermal energy storage in buildings, Solar Energy Materials and Solar Cells, 36, 311-322.Feldman, D., Shapiro, M. M., and Banu, D., 1986. Organic phase change materials for thermal energy storage, Solar Energy Materials, 13, 1-10.Fouda, A. E., Despault, G. J., Taylor, J. B., and Capes, C. E., 1984. Solar storage system using salt hydrate latent heat and direct contact heat exchange-II, characteristics of pilot operating with sodium sulfate solu-tion, Solar Energy, 32, 57-65.Hasnain, S. M., 1998. Review on sustainable thermal energy storage technologies, Part 1: heat storage materials and techniques, Energy Convers Mng, 39, 1127-1138.Hawes, D. W., Feldman, D., and Banu, D., 1993. Latent heat storage in building materials, Energy Build-ings, 20, 77-83.Heckenkamp, J., and Baumann, H., 1997. Laetenwaermespeicher, Sonderdruck aus Nachrichten, 11, 1075-1081.Himran, S., Suwono, A., and Manssori, G., 1994. Characterization of alkanes and paraffin waxes for ap-plication as phase change energy storage medium, Energy Sources, 16, 117-128.Hong, H., Kim, S. K., and Kim, Y. S., 2004. Accuracy improvement of T-history method for measuring heat of fusion of various materials, Int. J. Refrig., 27, 360-366.Kauranen, P., Peippo, K., and Lund, P. D., 1991. An organic PCM storage system with adjustable melting temperature, Solar Energy, 46, 275-278.Kenisarin, M., and Mahkamov, K., 2007. Solar energy storage using phase change materials, Renew. Sus. Energy Rev., 11, 1913-1965.Lane, G. A., 1980. Low temperature heat storage with phase change materials, Int. J. Ambient Energy, 1, 155-168.Lane, G. A., 1992. Phase-change materials for energy storage nucleation to prevent supercooling, Solar Energy & Solar Materials, 27, 135-160.Li, W. D., and Ding, E., 2007. Preparation and characterization of a serious of diol di-stearates as phase change materials, Materials Letters, 61, 4325-4328.Lindner, F., 1996. Waermespeicherung mit salzen und salzhydraten, Ki Luft- und Kaeltetechnik, 10, 462-467.Maruoka, N., and Akiyama, T., 2003. Thermal stres analysis of PCM encapsulation for heat recovery of high temperature waste heat, J. Chem. Eng. Japan, 36, 794-798.Mehling, H., Cabeza L. F., 2008. Heat and cold storage with PCM: An up to date introduction into basics and applications, Springer, Berlin, Germany.Neeper, D. A., 2000. Thermal dynamics of wallboard with latent heat storage, Solar Energy, 68, 393-403.Prakash, J., Garg, H. P., and Datta G., 1985. A solar heater with a built-in latent heat storage, Energy Convers. Manage., 25, 51-56.Ryu, H. W., Woo, S. W., Shin, B. C., and Kim, S. D., 1992. Prevention of subcooling and stabilization of in-organic salt hydrates as latent heat storage materials, Solar Energy Materials and Solar Cells, 27, 161-172.Sarı, A., and Kaygusuz, K., 2008. Preparation and thermal properties of capric acid/palmitic acid eutectic mixture as a phase change energy storage material, Materials Letters, 62, 903-906. Sarı, A., Kaygusuz, K., 2001. Thermal energy storage system using stearic acid as a phase change mate-rial, Solar Energy, 71, 365-371.Sharma, A., Tyagi, V. V., Chen, C. R., and Buddhi, D., 2009. Review on thermal energy storage with phase change materials and applications, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 13, 318-345.Suppes, G. J., Goff, M. J., and Lopes, S., 2003. Latent Heat Characteristics of Fatty Acid Derivatives Pursu-ant Phase Change Material Applications, Chemical Engineering Science, 58, 1751 - 1763.Telkes, M., 1952. Nucleation of super saturated inorganic salt solution, Indust. Eng. Chem., 44, 1308.Telkes, M., 1975. Thermal storage for solar heating and cooling, Proceedings of the Workshop on Solar energy Storage Subsystems for the Heating and Cooling of Buildings, Charlottesville, USA.TMMOB, Türkiye Makine Mühendisleri Odası “Ocak 2015 itibariyle Türkiye’nin enerji görünümü raporu” Sayı:200, Şubat 2015.Tyagi, V. V., Buddhi, D., 2007. PCM Thermal Storage in Buildings: A State of Art, Renewable and Sustain-able Energy Review, 11, 1146 - 1166.Wang, X. C., Niu, J. L., and van Paassen A. H. C., 2008. Raising evaporative cooling potentials using com-bined cooled ceiling and MPCM slurry storage, Energy and Buildings, 40, 1691 -1698.Zalba, B., Marin, J., Cabeza, L., and Mehling, H., 2003. Review on thermal energy storage with phase change: materials, heat transfer analysis and applications, Applied Thermal Engineering, 23, 251-283.Zhang, Y., and Jiang, Y., 1999. A simple method, the T-History method, of determining the heat of fusion, specific heat and thermal conductivity of phase change materials, Meas. Sci. Technol., 10, 201-205.


Karadeniz Bölgesi’nin beş büyük kentinde görev yapan kimya öğretmenleri, lise öğrencilerinin fen bilimlerine ilgisini artırmak ve bu alanda sürdürülebilir başarı sağlamak amacıyla düzenlenen “Öğretmenin Kimyası” projesinde bir araya geldi.

Öğretmen Akademisi Vakfı (ÖRAV), Dow Türkiye ve Trabzon İl Milli Eğitim Müdürlüğü arasındaki işbirliği pro-tokolü kapsamında hayata geçirilen “Öğretmenin Kimyası” Eğitimi, 30-31Mayıs 2015 tarihleri arasında Trabzon’da gerçekleştirildi. Açılışını Trabzon İl Milli Eğitim Şube Müdürü Gülsüm Memişkaptanoğlu, Öğretmen Akademisi Vakfı (ÖRAV) Genel Müdürü Selman Behmuaras ile Dow Türkiye Kurumsal İletişim Müdürü Tuğçe Altuntaş’ın yaptığı eğitime, Trabzon’un yanı sıra, Giresun, Amasya, Artvin ve Ordu’da görev yapan 90 eğitimci katıldı.

5’inci fazının Trabzon’da düzenlendiği “Öğretmenin Kimyası” projesi, fen okuryazarlığında 33 OECD ülkesi (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) sıralamasında alt sıralarda yer alan Türkiye’de öğrencilerin, fen ve kimya branşlarına olan ilgilerinin yükseltilmesi amacıyla başlatıldı. Bu çerçevede kimya öğretmenlerinin fen ve kimya eğitimi yön-temlerini uygulayarak öğrenecekleri ve okullarına döndükler-inde bu yöntemleri sınıflarında kullanabilecekleri bir eğitim projesi olarak hazırlanan “Öğretmenin Kimyası” ile fen, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarına (STEM) ilg-inin artırılması hedefleniyor.

Eğitimden önce açılış konuşması yapan Trabzon İl Milli Eğitim Şube Müdürü Gülsüm Memişkaptanoğlu, Öğretmenin Kimyası projesinin bölgenin eğitim düzeyinin artmasında önemli rol oynayacağını ifade ederek, projenin kendile-rini de heyecanlandırdığını söyledi. Memişkaptanoğlu, “Bu eğitime katılarak mesleki gelişiminize gösterdiğiniz önem ve farklılaşmaya sağladığınız katkı için hepinize teşekkür edi-yorum” dedi.

Öğretmen Akademisi Vakfı (ÖRAV) Genel Müdürü Sel-man Behmuaras ise yaptığı konuşmada Öğretmen Akademi-si Vakfı’nın temel misyonunun Türkiye’deki öğretmenlerin ve eğitim sorumluluğunu üstlenmiş tüm bireylerin mesleki ve kişisel gelişimlerine destek verecek projeler üretmek

olduğunu söyledi. “Öğretmenin Kimyası” eğitimlerinin bu misyonlarının kristalleştiği en faydalı projelerden biri olduğunu belirten Behmuaras şöyle devam etti; “Türkiye’nin eğitimde alacağı yol, gelişmiş ülkelerle arasındaki farkı kapatmasını sağlayacak en kısa yoldur. Öğrencilerimizin modern eğitim anlayışı doğrultusunda matematik, fen, kimya, fizik gibi pozitif bilimleri öğrenmesi ve bu alanlar-da başarılı olması, bilgi çağında ilerleyebilmenin en önemli anahtarıdır. Dow Türkiye işbirliğiyle yürüttüğümüz bu proje sayesinde hem öğretmenlerimizin kişisel ve mesleki becerile-rini geliştirmelerine, hem de öğrencilerimizin bu alanlardaki dersleri severek ve anlayarak öğrenmelerine destek oluy-oruz. Önümüzdeki yıllarda bu eğitimlerin somut katkılarını göreceğimize inancımız tam” dedi.

Açılış konuşmasında söz alan Dow Türkiye Kurumsal İletişim Müdürü Tuğçe Altuntaş, Dow Türkiye olarak çocuk-lar ve gençlerin fen bilimlerine, matematiğe, teknolojiye, mühendisliğe yakın ilgi duymalarını arzuladıklarını vurgu-layarak, “Ülkelerin büyümelerinde bilim ve sanayinin eş zamanlı gelişimi çok önemlidir. Rekabetçi sanayilere inovasyon geliştirebilecek nesiller yetiştirmenin yolu ise öğretmenlerimiz vasıtası ile verilecek bilimsel düşünce ve eğitimle mümkün olabilecektir” dedi.

Eğitime katılan Trabzon 80. Yıl Anadolu Meslek Lisesi Müdürü Halil Güneş, “Öğretmenin Kimyası Eğitimi’nde edindiğim bilgilerle okulumda TÜBİTAK için bir proje geliştirmeyi düşünüyorum. Sanayi ile kimya eğitiminin uyumlu bir şekilde birleştirilerek aktarılması etkili oldu. Bu alana yatırım yapan Dow Türkiye’ye ve projeyi kurgulayan Öğretmen Akademisi Vakfı’na pozitif eğitim yaklaşımları için çok teşekkür ediyorum” dedi.

Kimya öğretmenleri “Öğretmenin Kimyası” ile buluştu

[eğitim ►


‘Tamirart EP’ ve ‘Groutart EP’

Yapı kimyasalları sektörünün lider markası Kalekim, yüksek mukavemetli yüzey hazırlık malzemeleri ‘Tamirart EP’ ve ‘Groutart EP’ ile her türlü yapıda kullanılabilen güçlü çözümler sunuyor.

Geliştirdiği yenilikçi ürünlerle ilklere imza atarak sektöre öncülük eden Kalekim, tüketici ve profesyonellere her alanda teknik çözümler sunmaya devam ediyor. Kalekim’in tamir, ankraj ve montaj malzemesi ‘Tamirart EP’ ve grout malze-mesi ‘Groutart EP’, zorlu koşullarda uzun yıllar boyunca ilk günkü performansından hiçbir şey kaybetmiyor.

Epoksi reçine esaslı yüzey hazırlık malzemeleri Tamirart EP ve Groutart EP; ‘yapısal beton ve çatlak tamiratında’, ‘ray gibi materyallerin sabitlemesinde’, ‘ankastre mesnetleri, cıvata ve pimlerin ankrajlanmasında’, ‘delik ve boşlukların doldurulmasında’, ‘filiz ekiminde ve enjeksiyon dübellerin sabitlenmesinde’, ‘metal profillerin betona yapıştırılmasında’ kullanılıyor.

Tamirart EP ile mükemmel sonuçBeton, taş, metal, ahşap, harç, tuğla, prefabrik beton,

epoksi, polyester, cam, PVC ve CTP parçalarının kendi ara-larında ve birbirlerine yapıştırılması için de tercih edilen Ta-mirart EP, hızlı kuruyan tamir harcı olarak endüstriyel ze-min ve dilatasyon derz kenarlarının tamiratında kullanılıyor. Ayrıca yer ve duvar seramiklerinin doğal taş, granit ve mer-mer plakaların yapıştırılmasında mükemmel sonuç veriyor.

Groutart EP’den uzun ömürlü çözümGroutart EP, epoksi reçine esaslı, üç bileşenli, solvent

içermeyen, özel gradasyonlu ve kendiliğinden yerleşen grout harcı olarak farklı yapılarda uzun ömürlü çözümler sunuyor. Groutart EP, makinelerin betona ankrajlanmasında, maki-ne temellerinde, köprü ve tünellerde, etkili yapısından dolayı özellikle tercih ediliyor.

Kalekim HakkındaKalekim A.Ş., yapı kimyasalları alanında üretim ve

satış kapasitesi olarak Türkiye’de birinci, Avrupa’da ise 5’inci şirket konumundadır. İstanbul (2), Isparta, Mersin, Yozgat, Erzurum ve Mardin tesislerinde üretimini sürdü-ren Kalekim, Türkiye’nin öncü kuruluşların-dan biridir. Kurulduğu 1973’ten bu yana sera-mik yapıştırıcısından su yalıtım çözümlerine, ısı yalıtımından boyaya, en-düstriyel zemin çözüm-lerinden derz dolgu mal-zemelerine kadar geniş yelpazede üretim yapan Kalekim, faaliyet göster-diği tüm alanlarda öncü-lüğünü sürdürmektedir.

Kalekim’den çok amaçlı güçlü çözümler

[birmarka ►


[fuar ►

2013 yılında en çok ih-racat yapan 73. firma olan Petlas, Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin 2014 yılı raporu-na göre beş basamak birden yükselerek 68’inci oldu.

Petlas, Türkiye’nin en fazla ihracat yapan firmala-rı arasındaki yerini yükselte-rek korumaya devam ediyor. Dünyada yüzden fazla ülke-ye lastik ihracatını sürdüren Petlas, bu sayıyı her geçen gün arttırarak daha fazla kişi ve ülkeye ulaşıyor.

Yurt dışı pazarına yaptığı satışlarla Türkiye İhracatçı-lar Meclisi tarafından belirle-nen rakamlarda 2013 yılında 60.000 şirket arasından 73. olan Petlas, 2014 verilerinde bu rakamı 5 basamak birden yükselterek 61.000 firma arasında 68. sırada yer aldı ve başarısını perçinledi.

Türkiye’nin en fazla ihra-cat yapan şirketleri; Konya’da düzenlenen bir basın toplan-tısında, Türkiye İhracatçı-lar Birliği Başkanı Mehmet Büyükekşi tarafından aralık 2014 verilerine göre açık-landı. 2002 yılından bu yana düzenlenen ve Türkiye’nin en büyük ihracatçılarının açık-landığı listede Petlas, bu yıl da ilk 100 firma arasındaki yeri-ni korurken geçen yıl oranla-

rına göre satış tutarını %1.74’lük bir artışla 178.756.849,58 dolardan 181.870.194,84 dolara yükseltti. İhracat başarısını Türkiye İhracatçılar Meclisi’nden almış olduğu sıralamayla taçlandıran Petlas, dünya pazarında daha fazla yer alarak hedeflerini daha da yükseğe taşımak için çalışmalarını da sür-dürülüyor.

Basın toplantısında yapılan açıklamaya göre; Türkiye’nin ihracatı 2013 yılının aralık ayına göre 2014’te aynı ayda yüz-de 1,1 artışla 13 milyar 137 milyon dolar olarak belirtilirken, 2014 yılının tamamındaysa Türkiye’nin ihracatının yüzde 4 artışla 157 milyar 622 milyon dolara ulaştığı dile getirildi.

Elde edilen verilerin, analiz edilip gerek elektronik ortam-da gerekse basılı olarak yurtiçinde ve yurtdışında ilgili kurum ve kuruluşlara ulaştırıldığı araştırma; paylaşılan bankalar ve fon yöneticileri, yurt dışındaki kanaat önderleri, fonlar ve ya-tırımcılar için akredite bir kaynak niteliği taşıyor. Araştırma-da yer alan firmalara ise dış ticarette rekabet güçlerini arttır-mada referans oluşturuyor.

Dünyada yaklaşık 100 ülkeye ürün satan, hem yurtiçi hem yurtdışında ürünleriyle büyük başarı kazanan Petlas, ihracat oranlarını bir önceki yıla göre arttırmasını ve Türkiye’nin en fazla ihracat yapan 68’inci firması olmasını ise hedeflerinin bir sonucu olarak görüyor. Petlas, ilerleyen yıllar içinse çok daha üst sıraların hedeflendiğini ve bunun için gerekli çalış-maların şimdiden başladığını dile getiriyor.

Petlas İhracat Satış ve Pazarlama Müdürü Oğuz Ay, yap-tığı açıklamada elde edilen bu başarıya; iç savaşlar nedeniyle küçülen Suriye, Irak, Libya ve Mısır pazarlarına rağmen ihra-cat oranlarının her geçen gün arttığı Avustralya, İran ve Yeni Zelanda gibi ülkelerin büyük etkisi olduğunu belirtti.

Oğuz Ay; kamyon, otobüs, zirai ürün gruplarındaki yeni ürünlerin ve binek araç segmentindeki yeni desenlerin ihracat-ta pazar hacmini genişleterek dünya çapında büyümeye katkı sağladığına değindi. Oğuz Ay ayrıca “Bütün komşu ülkelerde zirai ürün segmentinde segmentinde pazar lideriyiz. Ortado-ğu, Kuzey Afrika ve Batı Avrupa, hem nitelik hem de adetsel bazda büyümeyi planladığımız yeni pazarlar” diyerek şirketin geleceğe yönelik hedeflerinden de bahsetti.

Petlas Türkiye’nin en fazla ihracat yapan 68. şirketi oldu

[ihracat ►


PhI, araştırma ortakları Global Business Reports (GBR) ve aynı zamanda resmi ortağı olan İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası (İEİS) ile birlikte, sektör yöneticilerinin görüşlerine dayanarak hazırladığı Türkiye ilaç Sektörü Raporu 2015’i ilk kez CPhI Istanbul’da kamuoyu ile paylaştı. Rapor, Türkiye ilaç sektörüne dair tespitleri ile bu büyük pazarda yer almak isteyen yerli ve yabancı oyunculara rehberlik edecek veriler içeriyor.

CPhI Türkiye İlaç Sektörü Raporu 2015’de yer alan İEİS pazar analizlerine göre eczacılık ürünleri ihracatında son yıllar-da önemli bir ivme yakalandı. 2009 yılında 474 milyon ABD do-ları seviyesinde olan ilaç ihracatımız 5 yılda yüzde 80 düzeyinde artarak 2014 yılında 856 milyon ABD dolarına ulaştı. Ancak, özellikle 2012 ve 2013 yıllarında yakalanan çift haneli büyü-me rakamlarını takiben 2014 yılında ihracattaki büyüme hız keserek yüzde 4,7 seviyesinde kaldı. 170 ülkeye ihracat yapan Türkiye ilaç sektörü, 66 üretim tesisi ve 300 ilaç şirketinden oluşuyor ve yaklaşık olarak 30 bin kişiyi istihdam ediyor.

-Fuara ilgi büyük olduCPhI Istanbul İlaç Fuarı, bu

yıl 4 kıta ve 23 ülkeden 200’ü aşkın marka ve 4.000’den fazla ziyaretçi hedefi ile 03-05 Ha-ziran 2015 tarihleri arasında İstanbul Kongre Merkezi’nde yapıldı.

UBM EMEA (Istanbul) ta-rafından Sağlık Bakanlığı Tür-kiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun destekleri ve İlaç Endüstri-si İşverenler Sendikası’nın resmi ortaklığı ile düzenlenen CPhI Istanbul 2015, katılımcılarına Türkiye, Güneydoğu Avrupa, Orta Doğu, Kuzey Afrika, Orta Asya ve Kafkasya bölgesindeki ilaç sektörüne erişmek için çok önemli fırsatlar sundu.

Etkinliğin açılışı TİTCK Başkanı Prof. Dr. Özkan Ünal, İEİS Yönetim Kurulu Başkanı Nezih Barut ve UBM EMEA (Istanbul) Türkiye Operasyonlarından Sorumlu Başkanı Haluk Balcı’nın konuşmalarıyla gerçekleşti.

Türkiye uzun vadede küresel bir ilaç sektöründe Ar-Ge ve üretim merkezi olacak...TİTCK Başkanı Prof. Dr. Özkan Ünal, konuşmasında CPhI

Istanbul’un geçen sene ve bu yıl, ülkemiz için büyük kazanç olduğunu belirtti ve hedeflerden birinin CPhI Worldwide’ın da Türkiye’de gerçekleştirilmesi olduğunu söyledi. Önümüzdeki yılların ilaç teknolojisindeki geliş-meler açısından çok önemli yıllar olacağına dikkat çe-ken Prof.Dr. Özkan Ünal, “Sektör için öngördüğü-müz ve desteklediğimiz 4 temel hedef şu şekildedir: Türkiye’yi yüksek katma değerli ürün üretebilen ve yurtiçi ilaç ihtiyacının daha

büyük kısmını karşılayabilen büyük bir üretim üssü haline getir-mek, uzun vadede ülkemizi Ar-Ge ve ilaç üretim merkezi haline getirmek, dördüncü ve son hedefimiz de ülkemizi yüksek tekno-loji ürünlerinde daha da ileri taşımak” dedi.

İlaç endüstrisi son yıllarda ihracatta anlamlı bir ivme kazandı...İlaç endüstrimizin kalite standartları ve ürünlerine kattı-

ğı değerin, üreticilerin dış pazarlarda tanınmasını sağladığını belirten İEİS Yönetim Kurulu Başkanı Nezih Barut, ”Yurtdı-şında Türkiye ilaç üreticilerinin algısı geliştikçe, üreticilerimi-zin dış pazarlara olan ilgisi de artmıştır. Önümüzdeki yıllarda, ilaç üreticilerimizin, yoğunluklu olarak yakın coğrafyadaki pa-

zarlar ve bunun yanında ge-lişmiş pazarlardaki payının büyüyeceğine inanıyoruz.” dedi. Barut şöyle devam etti: “Endüstrimiz son yıllarda ih-racatta anlamlı bir ivme ka-zanmıştır. Son beş yılda ih-racatımız %80 artarak 856 milyon Amerikan Dolarına ulaşmıştır. 2014 yılında ih-racattaki büyüme devam et-mekle birlikte hız kesmiştir. Her platformda dile getir-diğimiz gibi Sendika olarak hedefimiz, endüstrimizin, Ar-Ge yetkinliğini arttırararak daha yüksek katma değerli ürünler üretmesi, küre sel bir

ilaç üreticisi ve ihracatçısı konumuna gelmesidir.Firmalarımı-zın motivasonu da bu yöndedirdi.” dedi.

Alım Heyeti ve üst düzey sektör profesyonelleri yeni işbirlikleri için CPhI’da...CPhI Istanbul’un çok kısa sürede bölgede ilaç sektörünün

önemli etkinliklerinden biri haline geldiğine dikkat çeken UBM EMEA (Istanbul) Türkiye Operasyonlarından Sorumlu Başka-nı Haluk Balcı, Katılımcı ve ziyaretçi profilimizin uluslararası düzeydeki çeşitliliği ve zenginliği, CPhI Istanbul 2015’i, ade-ta Birleşmiş Milletler’in mütevazı bir örneği haline getiriyor. Fuarımız yerli ve yabancı katılımcılarımız ve ziyaretçilerimiz için dünya genelinde yeni iş fırsatlarına açılan bir kapı görevi

üstleniyor. Bu yıl Alım He-yeti Programı’na girdik. 5 farklı ülkeden önemli sektör profesyonelleri, katılımcıla-rımızla özel görüşmeler yap-mak üzere fuarımızı ziyaret etmekteler. Alım Heyeti’ne ek olarak ticari lişkiler kur-mak üzere Rusya’dan ülke-mize gelen Leningrad Bölgesi Heyeti de CPhI Istanbul’da katılımcılarımızla görüşmeler ve toplantılar gerçekleştirdi. Bunlar CPhI Istanbul’un ilaç sektörümüzün gelişmesi adına yarattığı çok büyük ve önemli fırsatlar.” dedi.

Türkiye İlaç Sektör Raporu CPhI İstanbul Fuarı’nda açıklandı

İlaç ihracatı 856 milyon dolara yükseldi

[fuar ►


İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) plastik sektörünün pay-daşlarını bir araya getiren “Plastik Sektöründe Güncel Geliş-meler Semineri” Odakule’de gerçekleşti. Sektörün sorunları ve bu sorunlara çözüm önerileri sektör ve sivil toplum tem-silcilerinin yanı sıra ilgili bakanlıkların bürokratlarının da yer aldığı seminerde dile getirildi. Yaklaşık 120 kişilik geniş bir katılımla gerçekleşen seminerde mevzuattaki sorunlar ile ham maddedeki dışa bağımlılık başta olmak üzere sektörün geleceğini ilgilendiren pek çok konu görüşüldü.

Seminere İSO Yönetim Kurulu Üyesi Nahit Kemalbay moderatörlük yaptı. Seminerde İSO Meclis Üyesi Mustafa Tacir, İSO Meclis Üyesi Ömer Karadeniz, İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yöne-tim Kurulu Başkanı Murat Akyüz, Gümrük ve Ticaret Bakan-lığı, Gümrükler Genel Müdür Yardımcısı Mustafa Gümüş, Ekonomi Bakanlığı’ndan Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Karabay, Ekonomi Bakanlığı’ndan İhracat Genel Müdürlüğü Kimya Ürünleri ve İhracat Daire Başkanı Recep Aslan, Ekonomi Bakanlığı’ndan İthalat Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Ayşegül Atay ve Bilim, Sana-yi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan Sanayi Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Ahmet Can konuşmacı olarak yer aldı.

İSO Yönetim Kurulu ÜyesiNahit KemalbayAçılış konuşmasını yapan İSO Yönetim Kurulu Üyesi

Nahit Kemalbay Avrupa’da ikinci, dünyada ise yedinci sırada olan plastik sektörünün 250 binden fazla kişiye istihdam sağlayan önemli bir sektör olduğunu belirtti. Kemalbay bu seminerde 2023 hedeflerine ulaşmak için

neler yapılması gerektiğini ilgili ba-kanlıkların temsilcilerine aktarma fırsatı bulacaklarını ifade etti.

Seminerde konuşan İSO Meclis Üyesi Mustafa Tacir sektörün dışa bağımlılığına dikkat çekti. Tacir “Mevzuatlarla ilgili sorunlarımız var. Pazar bu kadar büyük olma-sına rağmen neden yabancı üretici-ler Türkiye’ye rağbet göstermiyor, bunu düşünmemiz lazım. Plastik

sanayi çevre coğrafyalarda çok gelişti. Petrol kaynakları-na yakın bir coğrafyada olmamıza rağmen bu jeoekonomik avantajı iyi kullanamıyoruz” dedi.

İSO Meclis Üyesi Mustafa TacirPlastiğin sonsuz sayı-

da geri dönüşüme uğrayan bir malzeme olduğunu, bu bakımdan da stratejik öne-me sahip olduğunu söyleyen Mustafa Tacir “Türkiye’de daha fazla üretim yapacak

firmaların önünü açmamız gerekir. Türkiye’de transit liman eksikliğini çekiyoruz. Ayrıca liman hizmetlerinin standartize edilmesi gerekiyor. Her limanda farklı fiyat uygulaması var” dedi.

Mustafa Tacir günümüzde plastik kullanımı olmadığı takdirde ikame ürünlerin kullanımının 3,6 kat, ikame enerji miktarının 2,2 kat, ikame karbon salınımının 2,7 kat daha artacağını söyledi. Tacir plastiğin kullanımının artmasının dünya kaynaklarından tasarruf etmek anlamına geldiğinin altını çizdi ve plastik sanayinin AB mevzuatına uygun bir sektör olduğunu belirtti. Tacir, plastik sektöründe alınan kararların sektör temsilcilerinin görüşü alınmadan hayata geçtiğini söyleyerek kamu ve sanayiciler arasında iletişimin artırılması çağrısında bulundu.

İSO Meclis Üyesi Ömer KaradenizİSO Meclis Üyesi Ömer Karadeniz ise plastiğin yüzyılın

malzemesi olduğunu belirterek plastiğin sağlıktan ulaşıma pek çok alanda insanların hayatını kolaylaştırdığını anlattı.

Türkiye’nin plastik mamulde 1.8 mil-yar dolar dış ticaret fazlası verdiğine dikkat çeken Karadeniz plastik ham maddede ise 10 milyar dolara yakla-şan bir dış ticaret açığı olduğunu ve bunun ham maddede ithalata ne kadar bağımlı olduğumuzu gösterdiğini dile getirdi. Ömer Karadeniz “Ülkemizin 2023 hedefleri arasında 1,5 dolarlar seviyesinde olan kilogram başı ihracat rakamını 3 dolara çıkarmak yer alı-

yordu. Türk plastik sektörü bu rakamı 2014 yılında geçmiş durumda. Yani sektör bu alanda 2023 hedeflerine ulaşmış durumda” dedi.

Plastik sektörünün de içinde bulunduğu kimya sanayinin ihracat tablosu içinde son yıllarda otomotiv ve tekstil ile bir-likte ilk üçü paylaşmakta olduğunu dile getiren Karadeniz “Plastik sektörü geçtiğimiz yıllara kıyasla ihracatta artış göstermektedir. 2023 için tüm sektörlerin önünde gerçekleş-mesi gereken bir hedef var, bu hedefi gerçekleştirmek için sanayicilerimizin önüne çıkan taşların ilgili otoriteler tara-fından bir an önce çözüme ulaştırılması ve ihracatın cezalan-dırılmak yerine ödüllendirilmesi gerekmektedir“ dedi.

Ömer Karadeniz, plastik sektörünün sorunlarıyla ilgi-li şunları söyledi: “Dahilde işleme izin belgesi özel şartlar kısmına ilave olan 117. madde ile yapılan bu değişiklik ile kimya sektörü içerisinde en fazla ihracat payına sahip olan

plastik sektörünün ihracat performansı-nı artırmak yerine önüne bir engel daha çıkarmaktadır. Bu ilave maddenin kal-dırılması gerekmektedir.”

İKMİB Yönetim Kurulu BaşkanıMurat AkyüzİKMİB Yönetim Kurulu Başkanı

Plastik sanayinin sorunları İSO’da yapılan toplantıda ele alındı

[etkinliktoplantı ►


Murat Akyüz, “Türkiye’nin en büyük ihracat pazarları Irak, Almanya, Azerbaycan. Bunlar arasında Almanya’yı çok önem-siyoruz. Sektör yatırımlarını Türkiye’de artıran Almanya’ya 365 milyon dolar ihracatımız var. Ayrıca sektörün en büyük imalatçı ülkesi Suudi Arabistan, sahip olduğu ham madde kaynakları nedeniyle sektörde haksız rekabet oluşturuyor. Bununla birlikte kaya gazı üretiminden dolayı ABD de sektör yatırımlarını çekmeye başladı” dedi. Türkiye’de hammadde üretiminin çok karlı olmadığına değinen Akyüz, “Gelecek 10 yılda karlılıkta dev ülke daha dev, cüce ülke daha cüce olacak. Bu nedenle kaynaklara yatırım önemli. Yurt dışın-da rekabet eden ülkeler arasında modernizasyon önemli. Daha ileri seviyede üretim yapılmalı. Ölümcül bir reka-betle karşı karşıyayız. Hammadde ve petrol fiyatlarıyla doğrudan orantılı olan sektörde, yüksek petrol fiyatı se-viyesi üretimin kar edebilirliğini zayıflatıyor. Türkiye’de üretim bu nedenle azalıyor” dedi.

Konuşmaların ardından “Sektörel Sorunlar ve Gün-cel Sorunlar” başlığı altında bir soru cevap şeklinde gerçekleşen bir toplantı yapıldı. Ekonomi, Gümrük ve Sanayi Bakanlığı yetkileri, sanayicilerin sorunlarını dinlediler ve çözüm odaklı görüş alışverişinde bulundular. Toplantıda başta Ekonomi Bakanlığı tarafından 17 Şubat ve 4 Mart 2015 tarihlerinde yayınlanan ve ham madde it-halatını zora soktuğu söylenen Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliği’nin oluşturduğu olumsuz etkilerin yanı sıra Dahilde İşleme Rejimi’nin özel şartlar kısmına ilave edilen 117. mad-denin getirdikleri olmak üzere plastik sektörünün mevzuat-lar ve uygulamalarda yaşadığı sorunlar geniş yer tuttu. Dile getirilen sorunlar karşısında bakanlık yetkilileri sanayicinin yanında olduklarının mesajını verdi.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı,Gümrükler Genel Müdür YardımcısıMustafa Gümüş5 Aralık 2014 tarihinde yürürlüğe giren genelgenin

gerekçesini anlatan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Gümrükler Genel Müdür Yardımcısı Mus-tafa Gümüş, “Artık kırmızı hat-ta yönlendirmek çok maliyetli hale geldi. Bu maliyetlerin önlen-mesi için bu şekilde bir genelge düzenlendi. Genelgede belirtilen cezaların uygulanacağından emin olabilirsiniz. Ayrıca limanlarda verilen tahliye ve depolama gibi

ücretler aynı zamanda orayı işletenler için KDV’den istisna. İthalatçı için KDV kanununa göre matraha giriyor” dedi.

Ekonomi Bakanlığı, Ürün Güvenliğive Denetimi Genel Müdür YardımcısıAhmet Karabay

Ekonomi Bakanlığı, Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Ka-rabay ise konuşmasında, “Bi-zim yaklaşık 20 yıldır devam eden her yıl yenilenen bazen ekonominin ve sanayinin ge-nel ihtiyaçlarına göre değişiklik yapıyoruz. Bunlardan bir tanesi

bugünkü plastik sektörünü çok yakından ilgilendiren Çev-renin Korunması Yönünden Kontrol Altına Tutulan İthalat Denetimi Tebliği. Bununla ilgili olarak herhangi bir ürünün, maddenin çevre açısından tehlike oluşturup oluşturmadığı-nı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kara veriyor. Bu kararları verirken uluslararası anlaşmalar da göz önünde bulunduru-luyor” dedi.

Ekonomi Bakanlığı, İhracat GenelMüdürlüğü Kimya Ürünleriİhracat Daire Başkanı Recep Aslan

Kimya Sektörü ve Dahilde İşleme Rejimi (DİR) hakkında bilgi veren Ekonomi Bakanlığı, İhracat Genel Müdürlüğü Kimya Ürünleri İhracat Daire Başkanı Recep Aslan dahilde işleme rejimi ile yüzde 46 oranında ihracat yapıldığını ve bu kapsamda ithalatın da yaklaşık yüzde 13’e teka-bül ettiğini belirtti. DİR’in uygulama nedenlerinin ham madde yetersizliği, rekabet gücü eksikliği, üretim yeter-

sizliği, ileri teknoloji eksikliği, AR-GE faaliyetlerinin düşük-lüğü, çok uluslu şirketlerin Türkiye’deki yatırımları olduğunu belirten Aslan, DİR’in ithalata dayalı üretimin sebebi değil sonucu olduğunun altını çizdi.

Ekonomi Bakanlığı, İthalat GenelMüdürlüğü Daire BaşkanıAyşegül AtayEkonomi Bakanlığı, İthalat Genel Müdürlüğü Daire

Başkanı Ayşegül Atay plastik ham madde ve mamulleri ithalatı, askıya alma sistemi ve ticaret politikası sa-vunma araçları hakkında bilgi verdi. 2015 yılı ithalat rejimi çalışmaları kapsamında plastik mamullerini de içeren çok sayıda ürünün gümrük vergilerinin indirilmesi ve yüksel-tilmesine ilişkin talepler iletildiğini belirten Atay Türkiye’nin Gümrük Birliği uygulamaları kapsamında

AB’den bağımsız olarak gümrük vergisi indirimi yapılması imkanı bulunmadığını aktardı.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,Sanayi Genel MüdürlüğüDaire Başkanı Ahmet Canİstiap haddi ile ilgili sorulan bir soru üzerine konuşan Bi-

lim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sanayi Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Ahmet Can “Mevzu-atlar vahiy değildir. Hatalıysa dü-zeltilebilir ve düzeltiliyor da. Belki tatmin edemiyor ama çözüm üretile-biliyor. Bilim Sanayi Bakanlığı’nın N1 tipi araçların kategorisini değiş-tirip N2 kategorisine geçirmesi gibi bir şey geçerli değil. Ne olacak? Trafik yönetmeliğinde yapılacak bir değişiklikle N2 kategorisindeki araçların ukomeleri de içine alacak

şekilde şehir içerisinde taşımacılığa müsaade edilmesiyle çö-zülecektir. Bunun Muhatabı da İçişleri Bakanlığı’dır” dedi.

[etkinliktoplantı ►


Sıcak yaz günlerde serinlemek isteyenlerin vazgeçilmezi havuzlar, hijyen kurallarına dikkat edilmediği takdirde, göz-de ciddi enfeksiyonların yaşanmasına neden oluyor. Dünya-nın en iyi oftalmogları arasında yer alan Avrupagöz Merkezi göz hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Kadircan Keskinbora, “İyi klorlanmayan ve temizlenmeyen havuzlar, mikroorganiz-maların çoğalması için uygun ortam oluşturuyor. Örneğin, kontakt lens kullanırken gözünüz mikrop kaparsa, enfeksi-yon farkedilmeden sinsi bir şekilde ilerleyebilir. Bu nedenle havuza ya da denize girerken havuz gözlüğü ya da günlük kontak lens kullanılmalı.“ dedi.

Yoğun iş temposundan bunalan ve kısa tatillleri en iyi şe-kilde değerlendirmek isteyenler, yaz mevsiminin gelmesi ve havaların ısınması ile birlikte serinlemek için yüzme havuzla-rını tercih ediyor. Ancak, hijyenik olmayan şartlarda hizmet veren havuzların neden olduğu mikrobik göz hastalıkları da yaz mevsiminin gelmesi ile birlikte en yüksek seviyeye ulaşı-yor. Yeterince klorlanmayan ya da fazla klorlanan havuzlar, mikroorganizmaların çoğalması için uygun ortama dönüşü-yor. Bu da çoğunlukla klor ya da diğer dezenfektanların göz-de oluşturduğu alerjik reaksiyonlar kaynaklı gelişen kırmızı göz sendromu ve havuz konjonktiviti denilen mikroorganiz-malara bağlı infeksiyöz göz nezlesi gibi görme engeli yarata-cak kadar ağır göz hastalıklarına neden olabiliyor.

Havuzda eğlenmeyi çok seven çocuklar, havuz konjonktivitine yakalanmaya daha yatkındır...Havuza girmenin her yaşta insanın hoşuna gittiğini belir-

ten Avrupagöz Merkezi göz hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Ka-dircan Keskinbora, “Özellikle çocuklar havuz konjonktivitine yakalanmaya daha yatkındır. Çocuğunuz havuzda yüzdükten sonra gözleri kızarıyorsa klora karşı hassasiyeti söz konusu olabilir. Fazla miktardaki klor, özellikle çocuklarda kornea tabakalarındaki hücrelere zarar verebilir.” dedi. Dünyanın en iyi oftalmogları arasında yer alan Prof. Dr. Kadircan Kes-kinbora, “Konjonktivit, gözün beyaz tabakasını ve göz ka-

paklarının iç yüzeyini döşeyen ince, saydam bir tabaka olan konjonktivanın iltihaplanmasıdır. Alerjik tipteki konjonkti-vitlerde en belirgin şikayet kaşıntı ve kızarıklıktır. İnfeksiyöz konjonktivitlerde ise, hasta daha çok çapaklanmadan şikayet eder” dedi.

Havuzlar, göz enfeksiyonları için denizden daha büyük bir risk taşır.Kornea dokusunun iltihaplanması anlamına gelen kera-

titin özellikle lens kullananlarda daha sık geliştiğine dikkat çeken Prof. Dr. Kadircan Keskinbora, “Havuza lensle girmek riski ileri derecede arttırır. Görmeyi daha çok tehdit eden du-rum keratit adını verdiğimiz saydam tabaka infeksiyonudur. Klora bağlı kornea problemleri için havuzdan çıkar çıkmaz suni gözyaşı damlaları damlatılması yeterli olur. Bu damla-lar, kloru seyrelterek gözün nemlenmesi sağlar. İnfeksiyöz iltihaplanmalarda ise bir göz hekimine başvurmak gerekir. Böyle bir durumda ileri derecede çapaklanma ve yapışkan bir sekresyon, yoğun ödemle gözlenir.” dedi. Havuzların göz enfeksiyonları için denizden daha büyük bir risk taşıdığını belirten Prof. Dr. Kadircan Keskinbora, denize temizliği öl-çülmüş ve güvenilir olarak belirlenmiş mekanlarda girilmesi gerektiğini belirtti.

Kontakt lensle denize ve havuza girmeyin.Yaz aylarında kontakt lens kullanan kişilerin çok dikkatli

olması gerektiğini belirten Prof. Dr. Keskinbora “Kontakt lensle denize ve havuza girilmemeli. Çünkü kontakt lens kul-lanırken göz mikrop kaparsa, enfeksiyon farkedilmeden sinsi bir şekide ilerleyebilir. Özellikle yaz mevsiminde aylık yeri-ne günlük kontakt lens kullanılmalıdır. Denize ya da havuza girdiğinizde günlük lensi değiştirip yenisini takarak alerji ya da enfeksiyon riskinin azaltırsınız.” dedi. Havuzdaki diğer kimyasalların da alerjiye neden olabileceğini hatırlatan Prof. Dr. Kadircan Keskinbora, en doğrusunun denize ve havuza girerken gözlük takılması olduğuna dikkat çekti.

Havuzda serinlemek isterken göz enfeksiyonu kapmayın

[sağlık ►


Helvacızade Grubu Yine “Devler Ligi”nde…İstanbul Sanayi Odası’nın 500 Büyük Sanayi Kuruluşu

2014 araştırmasının sonuçları açıklandı. Helvacızade Gıda İlaç Kimya San. ve Tic. A.Ş. özel sektör sıralamasında 479’uncu, kamu dahil sıralamada 490’ıncı olurken sadece yemeklik bitkisel sıvı yağ rafinasyonu sektöründe ise ilk 3’te yer aldı.

1968 yılından itibaren Türkiye ekonomisine ışık tutan “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” çalışmasının merakla beklenen 2014 sonuçları açıklandı. İstanbul Sana-yi Odası’nın açıkladığı listede Helvacızade Gıda İlaç Kimya San. ve Tic. A.Ş. de yer aldı. Helvacızade A.Ş. 1997 yılından itibaren listede bulunuyor.

Helvacızade® Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Tahir Bü-yükhelvacıgil yaptığı açıklamada; Helvacızade’nin 127 yıllık köklü bir geçmişe sahip kurumsallaşmış bir aile şirketi oldu-ğunu vurguladı. Büyükhelvacıgil; 1888 yılında helva üretimi ile başlayan yolculuklarının bugün gıda, sağlık ve distribü-törlük olmak üzere 3 ana iş kolunda devam ettiğinden bah-setti. Konya’da yer alan Zade® Tesisleri’nin sahip olduğu 16

farklı kalite ve sistem belgesiyle alanında ilk ve tek olduğunu vurgulayan Tahir Büyükhelvacıgil, kaliteye öncelik vererek ileri teknoloji ile üretim yaptıklarını belirtti. Helvacızade’nin Zade® markası ile gıda ve Zade Vital® markası ile sağlık alanında faaliyet gösterdiğini vurgulayan Büyükhelvacıgil, inovasyon ve AR&GE’yi kurumun odağına alarak geleceğin iş kollarına yatırım yaptıklarının altını çizdi. Ege Üniversitesi ile bugün yedi yıla ulaşan Ar&Ge çalışması ile Türkiye’nin ilk besin destekleri markası Zade Vital®’i geliştirip, ürettikleri-ni söyleyen Tahir Büyükhelvacıgil, faaliyete geçen Zade Vital ® İlaç Üretim Tesisleri ile Türkiye’nin GMP (Good Manufac-turing Practices/İyi Üretim Uygulamaları) normlarında üre-tim yapabilen, Avrupa’nın en büyük yumuşak kapsül üretim tesisine sahip olduğunu sözlerine ekledi. Ürünlerinin 5 kıtada 6 ülkeye ulaştığını söyleyen Büyükhelvacıgil 2015 ciro hede-fini yaklaşık 400 milyon TL olarak açıkladı.

Tahir Büyükhelvacıgil, Helvacızade olarak Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu arasında yer almaktan gurur duyduklarını ve ülkemiz için bunun daima ötesine geçmek için çalışacaklarını da sözlerine ekledi.

HELVACIZADE GIDA İLAÇ KİMYA SAN. TİC. A.Ş. HAKKINDA:Temelleri 1888 yılında atılan, o günden bu yana çalışma

alanlarını geliştirerek sürekli büyüyen Helvacızade, bugün bitkisel yağ üretimi alanında dünyanın önde gelen üreticileri arasında yer alıyor.

Konya’da yer alan Zade Tesisleri’nde her türlü bitkisel yağ rafine edilebiliyor. Tesis alanında 16 farklı kalite ve sis-tem belgesine sahip ilk ve tek tesis konumunda. Özel otomas-yon sistemlerinin kontrolünde olan tesislerde el değmeden, insan hatasından bağımsız üretim yapılıyor.

127 yıl önce helva, lokum ve reçel üretimi ile faaliyetleri-ne başlayan Helvacızade, çalışmalarına gıda alanında distri-bütörlük ile devam etmiş ve 1989 yılında temelleri atılarak, 1991 yılında faaliyete geçen bitkisel yağ rafinasyon tesisleri ile sanayiye giriş yapmıştı. Helvacızade, yemeklik bitkisel yağ üretimini Zade® markası ile Türkiye’de ve dünyada 60’a yakın ülkede sunuyor.

2012 yılında Zade Vital® Doğal Besin Destekleri Serisi ile sağlık sektörüne adım atan Helvacızade, toplumun duyarlı olduğu besin destekleri konusunda topraklarımızın kaynakla-rını ve zenginliğini değerlendirerek, yurtiçinde ve yurtdışında yenilikçi ve güvenilir ürünler sunmayı amaçlıyor. Türkiye’nin ilk besin destekleri markası Zade Vital®, Ege Üniversite-si İlaç Geliştirme ve Farmakokinetik Araştırma Uygulama Merkezi ARGEFAR ile işbirliği içinde, bugün 7 yıla ulaşan AR&GE çalışması sonucu geliştirildi. Doktor ve eczacı da-nışmanlığında sunulmak üzere sadece eczanelerde yer alan Zade Vital® ürünlerinin kalitesi, 2 yıl süren stabilite analiz-leri ile, Ege Üniversitesi ARGEFAR tarafından test edildi.

Helvacızade 1997’den bu yana 500 Büyük listesinde...

Tahir Büyükhelvacıgil

[başarı ► [reachgüncel ►

bu sayıda - tksdtksd.org.tr › doc › kimyasal_forum › temmuz_2015.pdfjan 06, 2015 · 10...

Documents