bu sunum, borç stoku ve borçlanma ile ilgili güncel bilgileri...1 bu sunum, borç stoku ve...

111

Bu sunum,

borç stoku ve borçlanma ile ilgili güncel bilgileri

kamuoyuna kapsamlı olarak sunmak amacıyla hazırlanmıştır.

Son güncelleme tarihi: 23 Mayıs 2013

BORÇ GÖSTERGELERİ

333

Türkiye’de son yıllarda sürdürülen mali disiplin ve etkin kamu borç yönetimi sayesinde;

AB tanımlı brüt kamu borç yükü, AB-27 ortalamalarının çok altına çekilmiş,

Net kamu borç stoku milli gelire oran olarak önemli ölçüde azaltılmış,

Faiz harcamalarının, vergi gelirlerine oranı keskin şekilde düşürülmüş,

Borcun vade ve döviz kompozisyonunda önemli iyileştirmeler sağlanmıştır.

Borç Yönetiminde Gelinen Nokta

444

AB Tanımlı Borç Stoku / GSYH (%)

40,0

67,7

59,6

52,7

74,0

46,5

39,9

46,1

42,3

39,1

36,135

40

45

50

55

60

65

70

75

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

Maastricht Kriteri: % 60

55

AB Üyesi Ülkelerde AB Tanımlı Borç Stoku / GSYH (%)

Kaynak: Eurostat, Hazine 02.05.2013 itibarıyla

2007 2008 2009 2010 2011 2012Euro Bölgesi (17 ülke) 66,4 70,2 80,0 85,4 87,3 90,6AB (27 ülke) 59,0 62,2 74,6 80,0 82,5 85,3Yunanistan 107,4 112,9 129,7 148,3 170,3 156,9İtalya 103,3 106,1 116,4 119,3 120,8 127,0Portekiz 68,4 71,7 83,7 94,0 108,3 123,6Belçika 84,0 89,2 95,7 95,5 97,8 99,6Fransa 64,2 68,2 79,2 82,4 85,8 90,2İngiltere 44,2 52,7 67,8 79,4 85,5 90,0İspanya 36,3 40,2 53,9 61,5 69,3 84,2Almanya 65,2 66,8 74,5 82,4 80,4 81,9Macaristan 67,0 73,0 79,8 81,8 81,4 79,2Avusturya 60,2 63,8 69,2 72,0 72,5 73,4Hollanda 45,3 58,5 60,8 63,1 65,5 71,2Türkiye 39,9 40,0 46,1 42,3 39,1 36,1

666

AB Tanımlı Genel Yönetim Borç Stoku

(*) Kuponsuz DİBS'lerin faiz tutarı, enflasyona endeksli senetlerde anaparadaki TÜFE kaynaklı değer artışı, dolaşımdaki bozuk para stoku ve merkezi yönetimin

elindeki DİBS'lerden oluşmaktadır..

(**) Söz konusu kurumların elindeki DİBS'lerden oluşmaktadır.


(milyon TL) 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

A. GENEL YÖNETİM TOPLAM BORÇ STOKU 322.984 338.516 352.007 340.797 391.735 454.837 487.561 534.635 549.442

Merkezi Yönetim 316.529 331.520 345.050 333.485 380.321 441.508 473.561 518.350 532.197

Diğer Kamu Kurumları 6.455 6.996 6.957 7.312 11.413 13.329 14.000 16.284 17.245

B. İÇ BORÇ STOKU 228.884 250.063 256.631 260.651 282.302 338.690 361.220 377.870 396.841

Merkezi Yönetim 224.483 244.782 251.470 255.310 274.827 330.005 352.841 368.778 386.542


C. DIŞ BORÇ STOKU 94.100 88.453 95.376 80.146 109.433 116.148 126.340 156.765 152.601

Merkezi Yönetim 92.046 86.738 93.580 78.175 105.494 111.504 120.720 149.572 145.655


D. AYARLAMA KALEMLERİ 10.264 3.539 827 -4.307 -11.668 -15.967 -22.381 -26.659 -38.554

Merkezi Yönetim (*) 24.731 22.234 24.292 27.796 26.417 24.121 21.272 24.367 21.392

Diğer Kamu Kurumları (**) -14.466 -18.695 -23.465 -32.103 -38.085 -40.088 -43.653 -51.025 -59.945

AB TANIMLI GENEL YÖNETİM NOMİNAL BORÇ STOKU (A+D) 333.248 342.055 352.835 336.490 380.067 438.870 465.180 507.976 510.888

AB TANIMLI GENEL YÖNETİM NOMİNAL BORÇ STOKU / GSYH 59,6 52,7 46,5 39,9 40,0 46,1 42,3 39,1 36,1

777

Kamu Net Borç Stoku


(milyar TL) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

I- Toplam Kamu Brüt Borç Stoku 351,3 365,9 355,5 408,2 465,7 497,1 546,5 562,9

• Merkezi Yönetim 331,5 345,1 333,5 380,3 441,5 473,6 518,4 532,2

• Diğer Kamu 19,8 20,8 22,0 27,9 24,2 23,5 28,2 30,7

II- Varlıklar ve Kamu Mevduatı 81,0 107,7 107,1 140,2 155,8 179,3 256,4 322,3

• Merkez Bankası Net Varlıkları 30,8 45,7 41,8 60,4 66,0 86,2 143,2 189,5

• Kamu Mevduatı 32,2 38,3 34,6 41,5 47,7 47,2 59,8 71,6

• İşsizlik Sigortası 18,0 23,7 30,7 38,4 42,1 45,9 53,5 61,2

III- Toplam Kamu Net Borç Stoku 270,3 258,2 248,4 268,0 309,9 317,8 290,1 240,6

8888

Kamu Net Borç Stoku (Milyar TL)

317,8

215,6

251,0

274,6 270,3

258,2

248,4

268,0

309,9

290,1

240,6

200

220

240

260

280

300

320

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012


999

Kamu Net Borç Stoku / GSYH (%)

26,231,3 30,0 31,3

27,6 26,2 25,329,9 28,1

21,6 20,2

35,4 23,919,1

10,4

6,53,3 2,9

2,70,9

-3,3

0,8

17,0

22,428,932,528,2

61,5

55,2

49,1

29,534,0

41,7

-10

0

10

20

30

40

50

60

70

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

TL Döviz Cinsi


101010

41,953,7 58,5 62,4 62,8 68,7 66,2 70,9 73,3 70,4 72,7 72,8

58,146,3 41,5 37,6 37,2 31,3 33,8 29,1 26,7 29,6 27,3 27,2

0

25

50

75

100

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013Nisan

TL Cinsinden Döviz Cinsinden

Merkezi Yönetim Brüt Borç Stokunun Döviz Dağılımı (%)


111111

45,0 48,9 53,8 50,2 54,0 55,8 57,0 53,4 56,0 59,2 59,8 59,4

55,0 51,1 46,2 49,8 46,0 44,2 43,1 46,6 44,0 40,8 40,2 40,6

0

25

50

75

100

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013Nisan

Sabit Değişken

Merkezi Yönetim Brüt Borç Stokunun Faiz Dağılımı (%)


121212

Merkezi Yönetim TL Cinsi Borç Stokunun Faiz Dağılımı (%)

36,945,2

51,3 49,0 51,4 50,2 51,2 47,0 49,8 51,7 52,2 51,5

63,154,8

48,7 51,0 48,6 49,8 48,8 53,0 50,2 48,3 47,8 48,5

0

25

50

75

100

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013Nisan

Sabit Değişken


1313

Genel Yönetim Borç Stokunun GSYH’ya Oranındaki Değişim

2001 2012

TL’nin yüzde 5 değer kaybı/kazancı + / - 2,2 Puan + / - 0,5 Puan

TL faiz seviyesinde

Yüzde 10 oranındaki değişim* + / - 2,0 Puan + / - 0,2 Puan

Yüzde 25 oranındaki değişim* + / - 5,0 Puan + / - 0,5 Puan

GSYH büyümesinde 2 puanlık değişim + / - 1,5 Puan + / - 0,7 Puan

Faiz dışı fazla/GSYH oranında 1 puanlık değişim + / - 1,0 Puan + / - 1,0 Puan

(*) TL faiz seviyesinde takip eden yıldaki yüzde değişimi yansıtmaktadır.

Not: 2001 ve 2012 yıl sonu gerçekleşme rakamları kullanılarak senaryoların baz senaryoya göre ESA tanımlı GenelYönetim Borç Stoku / GSYH oranında yol açabileceği etkiyi göstermektedir.


141414

Türkiye Brüt Dış Borç Stoku (Milyar Dolar)


Milyar USD 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012TOPLAM 170,5 208,3 250,3 281,0 269,2 291,9 304,2 336,9

KISA VADE 38,9 42,9 43,1 52,5 49,0 77,4 82,0 101,0UZUN VADE 131,6 165,5 207,2 228,5 220,2 214,6 222,2 235,9KAMU SEKTÖRÜ 70,4 71,6 73,5 78,3 83,5 89,1 94,3 103,1

Kısa Vade 2,1 1,8 2,2 3,2 3,6 4,3 7,0 11,0Uzun Vade 68,3 69,8 71,4 75,0 79,9 84,8 87,3 92,1

TCMB 15,4 15,7 15,8 14,1 13,4 11,9 9,9 7,7Kısa Vade 2,8 2,6 2,3 1,9 1,8 1,6 1,3 1,1Uzun Vade 12,7 13,1 13,5 12,2 11,6 10,4 8,6 6,6

ÖZEL SEKTÖR 84,7 121,1 161,0 188,7 172,4 190,9 200,0 226,0Kısa Vade 34,0 38,5 38,7 47,4 43,6 71,5 73,7 88,8Uzun Vade 50,6 82,5 122,3 141,3 128,7 119,4 126,3 137,2

151515

Türkiye Brüt Dış Borç Stokuna İlişkin Oranlar (%)


% 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

TOPLAM DIŞ BORÇ STOKU / GSYİH 35,4 39,6 38,6 37,9 43,7 39,9 39,3 42,8

ÖZEL SEKTÖR DIŞ BORÇ STOKU / GSYİH 17,6 23,0 24,8 25,4 28,0 26,1 25,8 28,7

TOPLAM DIŞ BORÇ STOKU / İHRACAT (FOB) 232,1 243,6 233,4 212,9 263,6 256,3 225,5 220,8

ÖZEL SEKTÖR DIŞ BORÇ STOKU / İHRACAT (FOB) 115,2 141,5 150,1 142,9 168,8 167,6 148,3 148,2

TCMB REZERVLER (BRÜT) / TOPLAM DIŞ BORÇ 29,6 29,2 29,3 25,3 26,3 27,7 25,8 29,7

TCMB REZERVLER (BRÜT) / KISA VADELİ BORÇLAR 129,8 142,1 169,9 135,2 144,3 104,3 95,7 99,0

161616

Türkiye Brüt Dış Borç Stoku / GSYH (%)

42,8

39,339,9

43,7

37,9

56,2

47,3

41,2

35,4

39,638,6

30

40

50

6020

02

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, TCMB

171717

Türkiye Dış Borç Faiz Ödemeleri / GSYH (%)

1,2

1,7

1,11,2

1,61,71,81,71,8

2,3

2,8

0

1

2

3

4

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

181818

(*) Hazinenin IMF'ye olan yükümlülükleri, TCMB'ce yayınlanan Parasal Durum tablosunun Dış Yükümlülükler bölümünde ve Dış Borç Stoku'nda yer almaktadır.

Mükerrerliği önlemek amacıyla Hazine'nin IMF'ye olan yükümlülükleri bu kalemden çıkarılmıştır

(**) 2005 yılından önceki veriler TCMB tarafından yayımdan kaldırılan "bankalar durumu" verileridir. 2005 yılı ve sonrası için ise TCMB tarafından yayımlanan

"parasal durum" verileri kullanılmıştır.

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, TCMB

Türkiye Net Dış Borç Stoku (Milyar Dolar)

Milyar USD 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012I- Dış Borç Stoku, Bankacılık Sektörü Hariç (A-a-b) 123,5 148,3 184,6 209,5 201,6 198,8 204,3 215,7

A. Toplam Dış Borç Stoku 170,5 208,3 250,3 281,0 269,2 291,9 304,2 336,9a. TCMB (-) 15,4 15,7 15,8 14,1 13,4 11,9 9,9 7,7b. Bankalar (-) 31,6 44,3 49,9 57,4 54,2 81,2 90,0 113,5

II- Bankacılık/Parasal Sektör Net Dış Varlıkları (**) 24,5 39,4 50,0 57,2 54,7 26,0 21,7 26,3A. Parasal Yetkili ve Mevduat Bankaları (*) 25,9 41,1 53,1 60,9 57,6 31,6 30,8 38,6B. Katılım Bankaları ve Yatırım Kalkınma Bankaları -1,4 -1,7 -3,1 -3,7 -2,9 -5,6 -9,2 -12,2

III- NET DIŞ BORÇ STOKU (I-II) 99,0 108,9 134,6 152,3 146,9 172,8 182,7 189,4Net Dış Borç Stoku / GSYİH (%) %20,6 %20,7 %20,8 %20,5 %23,8 %23,6 %23,6 %24,1

Bilgi İçin:GSYİH (USD) 481,5 526,4 648,8 742,1 616,7 731,6 774,0 786,3Dönem Sonu ABD Doları Alış Kuru 1,3418 1,4056 1,1647 1,5123 1,5057 1,5460 1,8889 1,7826

191919

Türkiye Net Dış Borç Stoku / GSYH (%)


24,123,623,623,8

20,5

38,4

31,6

26,4

20,6 20,7 20,8

10

20

30

40

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

202020

TL Cinsinden Kuponsuz Senetlerin Borçlanma Faizleri (yıllık bileşik, %)

*25.04.2013 itibarıyla


5

15

25

35

45

55

65

75

85

O 02 M EO 03 M EO 04 M E

O 0

5 M E O

06 M E

O 07 M EO 08 M EO 09 M EO 10 M EO 11 M EO12 M EO13 M

Aylık Ortalama

Yıllık Kümülatif

212121

Türk Tahvillerinin Uluslararası Piyasalardaki Getiri Farkı (Baz Puan)

-300-200-100

0100200300400500600700800900

1.000O

07

Ş 07

N 0

7H

07

A 0

7E

07A

07

Ş 08

N 0

8H

08

A 0

8E

08K

08

O 0

9M

09

M 0

9T

09E

09K

09

O 1

0M

10

M 1

0H

10

A 1

0E

10A

10

Ş 11

N 1

1H

11

A 1

1E

11A

11

O 1

2M

12

M 1

2T

12E

12K

12

O 1

3M

13

M 1

3

Türkiye - EMBI+ EMBI TürkiyeEMBI+

222222

Nakit İç Borçlanmanın Ortalama Vadesi (ay)

9.4 11.6 14.8

28.034.0 31.7 35.3

44.1 44.7

60.8

70.5

27.7

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013Mayıs

23

8,29,5 10,1

12,29,9

17,616,5

22,4

14,2 14,8

9,1

20,6 20,2

5,06,6

20,1

15,3

8,67,0

20,0

10,010,0

0

5

10

15

20

25

3020

02

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

*

Avro Dolar Yen

Uluslararası Tahvillerin Ortalama Vadesi (yıl)

*21.05.2013 itibarıyla

242424

Toplam İç Borç Stokunun Vadeye Kalan Süresi (Ay)


12,8 12,4 11,8

19,622,3

25,724,4 25,0

30,9 31,1

37,5

33,7

0

5

10

15

20

25

30

35

40

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Nisan 20

13

252525

Nakit İç Borç Stokunun Vadeye Kalan Süresi (Ay)

12,8 12,4 11,8

19,622,3

25,7 24,4 25,0

30,9 31,133,7

37,6

0

5

10

15

20

25

30

35

40

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Nisan2013


262626

4,4

7,1

10,3

13,6 13,4

10,38,6

12,5

17,3

23,2

25,7

02468

101214161820222426

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 N2013

Yurtdışı Yerleşiklerin İç Borç Stokundaki Payı (%)

272727

Yabancı Kuruluşların TL Cinsi Eurobond İhraçları (Milyar TL)

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

55

60

65

70

75

O 05

M 05

E 05

O 06

M 06

E 06

O 07

M 07

E 07

O 08

M 08

E 08

O 09

M 09

E 09

O 10

M 10

E 10

O 11

M 11

E 11

O 12

M 12

E 12

O 13

M 13

Kaynak : Reuters & Bloomberg

282828

Uluslararası Para Fonu’ndan Net Kredi (Anapara) Kullanımı (Milyar SDR)


0,0

-0,6

0,4

2,6

8,0

5,0

-2,4

-3,6-3,1

-2,6

-0,5

1,0

-1,3-1,8

-1,4

-6

-2

2

6

10

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

292929

11,2

16,2

3,2

0,6

4,5

1,9

0,5

5,55,1

3,6

7,2

16,2

13,8

10,2

0,00

4

8

12

16

20

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Uluslararası Para Fonu’na Olan Borç Stoku (Milyar SDR)


Hazine Garantili Dış Borç Stoku (Milyon Dolar)

9.525

7.468

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

10.000

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012


6 58

22

16

2520

1718

27

52

6

0

20

40

60

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013Nisan

Hazine Garantili Borçlardan Üstlenim Oranları (%)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 31

Kuruluşlara Göre Garantili Borçlardan Üstlenim Oranları (%)

76

19

65 5

33

11

32

15

5

54

36

83

25

74

21

50

21

0

20

40

60

80

100

Toplam Yerel Yönetimler Katma Bütçe KİT'ler Bütçe DışıFonlar

Bankalar

1992-2002 2003-2005 2006-2008 2009-2012 2013 Nisan


32

333333

Kamu Sektörü Faiz Dışı Fazlası / GSYH (%) (Program Tanımlı)

(*) 2012-2015: Orta Vadeli Program hedeflerini göstermektedir.Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, OVP 2013-2015

2003-2011 Ortalama: 2,9

0,7

1,8

0,5 0,8 1,0 1,1

-1,0

4,75,5

4,8 4,5

3,1

1,6

0,3

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

1993 -2002

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012* 2013* 2014* 2015*

3434

5,5

3,6

1,42,0 2,2 2,0 1,8

1,11,81,6

0,6

11,911,5

8,8

5,2

0

2

4

6

8

10

12

1420

01

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

*

2013

**

2014

**

2015

**

Merkezi Yönetim Bütçe Açığı / GSYH (%)

(*) Geçici gerçekleşme verisidir.(**) 2013-2015: Orta Vadeli Program hedeflerini göstermektedir.Kaynak: Maliye Bakanlığı, 2013-2015 OVP

353535

23,9

10,29,0

4,4

1,2 1,5

7,0

2,62,8

-0,8

-5

0

5

10

15

20

25

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

AB Tanımlı Genel Hükümet Bütçe Açığı / GSYH (%)

Kaynak: EUROSTAT

Maastricht Kriteri: % 3,0

3636

Kamu Kesimi Borçlanma Gereği (GSYH %)

7,0

12,1

10,0

7,3

-0,1

-1,9

0,1

1,6

5,1

2,4

0,1

1,7 1,5 1,1 0,9

3,6

-3

-1

1

3

5

7

9

11

13

1990-2000Ort.

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012* 2013* 2014* 2015*

(*) 2012-2015: Orta Vadeli Program hedeflerini göstermektedir.

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, 2013-2015 OVP

373737

Özelleştirme Uygulamaları (Milyar $)*

8,0

51,8

0

10

20

30

40

50

60

1985-2002 2003 - 2012

*1985 – 2002 arası için ÖİB, 2003 – 2012 arası için ÖİB, TMSF ve Ulaştırma Bakanlığı tarafından yapılan özelleştirme işlemlerine ilişkin tutarlar kullanılmıştır.

Kaynak: ÖİB, TMSF.

383838

17,416,6

22,9

33,4 30,930,131,9

85,7

70,9

56,3

38,2

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Merkezi Yönetim Faiz Harcamaları / Vergi Gelirleri (%)

Kaynak: Maliye Bakanlığı

393939

Faiz Harcamaları / GSYH (%)

3,43,3

4,45,65,3

14,812,9

10,1

7,06,1 5,8

0

5

10

15

20

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Kaynak: Maliye Bakanlığı, 2013-2015 OVP

BORÇ GÖSTERGELERİ

bu sunum, borç stoku ve borçlanma ile ilgili güncel bilgileri...1 bu sunum, borç stoku ve...

Documents