buğday tarlaları ve kan tepeleri

7/25/2019 Buday Tarlalar Ve Kan Tepeleri

1/386

Anastasia N. Karakasidou

Bu d a y Ta r l a l a r i Ka n T e p e l e r Y u n a n Ma k e d o n y a s i n d a M l l e t O l m a

AAMASINA GE SRELER1870-1990

STANBUL BLG NVERSTES YAYINLARI


2/386


3/386


4/386

Doktorasn 1992 ylnda Columbia niversitesinde tamamlayan Anastasia Karakasidou sosyal

antropologdur. Uzmanlk alanlar milliyet ve kimlik, din ve ideoloji, toplumsal cinsiyet ve top-

lumsal snf dzeni, anlat ve tarih ve antropolojik teoridir.

19 99 ylndan itibaren W ellesley Co llegede An tropoloji profesr olan yazar, o yldan beri

kimyasal kirlilik, korunmasz insan bedeni ve modern an hastal olan kanser zerine aratr-

m alar yapyor. Karak asidou , hastaln farkl kltrel anlaylarn aratrarak ve AB D, Y una nis-

tan ve in gibi farkl mekanda hastaln anlats ve grntsn inceleyerek kanser tezleri

zerine okkltrl b ir alma ynetiyor. Profesr K arakasidou ayrca evresel kirlilik ve kan-

ser zerine kltrel analiz odakl yeni ders konularnn (evresel almalara Giri, Kltrn

Za feri ve Korunm asz nsan Bedeni) oluturulmas alma larnda da yer ald.

ST A N B U L B L G N V E R S T E S Y A Y I N L A R I


5/386

A n a s t a s i a N . K a r a k a s i d o u

BUDAY TARLALARI KAN TEPELERYunan Makedonyasinda M Illet O l m a Aamasina GeI S re ler) 1870-1990

EVREN NURETTN E l HSEYN

Fi e l d s OF Wh e a t , H i l l s o f B l o o d

Pa s s a g e s t o Na t i o n h o o d in G r e ek Ma c e d o n i a 1870-1990

LlCENSED BY THE UNVERSTY OF CHCAGO PRESS, CHCAGO, ILLINOIS, U.S.A.

1 9 9 7 b y t h e Un i v e r s it y o f C h i c a g o . A l l R i g h t s R e s er v e d

T r k e y a y i n h a k l a r i A k a l i T e l I f Ha k l a r i a r a c i l i i y l a a l i n m i t i r .

s t a n b u l B I l g I n i v e r s i t e s i Y a y i n l a r i 29 5

D n - B u g n 21

ISBN 978-605-399-144-1

Ka p a k P o n t u s e b i n k a r a h i s a r b l g e s i , H a h a v l a k y n d e n y a l i l a r , 1 9 5 5 .

(Bu KTABIN KAPAK VE ARA KAPAK RESMLER CENTRE FOR ASIA MlNOR SUDIESN

Re f u g e e G r e ec e a d l i k I ta b i n d a n a l i n m i t ir . )

1. B a s k i s t a n b u l , NI s a n 2010

B Il g I Il e t I m Gr u b u Y a y i n c i l i k M z Ik Y a p i m v e Ha b e r Aj a n s i Lt d . t I.

Y a z i m a A d r e s I: n n Ca d d e s i , No : 43/A K u t e p e I l I 34387 s t a n b u l

T e l e f o n : 0212 311 52 59 - 311 52 62 / Fa k s : 0212 297 63 14

www.bllgiyay.coniE - p o s t a [email protected]

Daitim [email protected]

YAYINA HAZIRLAYAN NHAL NVER

Ta s a r i m M e h me t Ulu se l

DIz g I v e Uy g u l a m a M araton Dzg Ie v I

DOz e l t I RemzI Abbas

Ba s k i v e C I l t Se n a O fse t A mb ala j ve M atb a ac i l ik San . T Ic . L td . t I .

LIt r o s Yo l u 2. Ma t b a a c i l a r SI t e s I B B l o k Ka t 6 No: 4 NB 7-9-11 T o p k a p i s t a n b u l

T e l e f o n : 0212 613 03 21 - 613 38 46 / FAKS: 0212 613 38 46

stanbul Bilgi University Library Cataloging-in-Publication Datastanbul Bilgi niversitesi Ktphanesi Kataloglama Blm tarafndan kataloglanmtr.

Karakasidou, Anastasia, N.Buday Tarlalar Kan Tepeleri: Yunan Makedonyasinda Millet Olma Aamasna Gei Sreleri 1870-1990 /Anastasia N. Karakasidou; ev. Nurettin Elhseyni

p. cm.Indudes bibliographical references and index.

ISBN 978-605-399-144-1 (pbk.)

1. EthnohistoryGreeceAssiros Region. 2. Assiros Region (Greece)History.

3. NationalismGreeceMacedonia. I. Title. II. Elhseyni, Nurettin.DF901.A75 K37 2010
http://www.bllgiyay.coni/mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]://www.bllgiyay.coni/


6/386

BUDAY TARLALARI KAN TEPELER

Yunan Makedonyasinda M illet O lm a Aamasina Ge S re ler !

1870-1990

EVREN

NURETTN ELHSEYN


7/386

Babama...


8/386

indekiler

ix nsz

l Giri7 Assiros Nahiyesi ve Bal Kyleri

13 Osmanl Dnemi Gveznesi ve Kltrel eitlilik

16 Aynaya Baktnda Sadece Kendini Gren Tarih AnlaySnrlar ve Biliminsanlar22 Kltrel Alanda Rekabet ve Dnen Kimlikler

Bir Kltr Devrimi Olarak Ulus nas25 Ulus nas Balamnda Etnisitenin Kavramsallatrlmas30 Yerel Elitler ve Ulusal Temsilciler

Makedonyada Yunan Ulusunun nas

35 BRNC KISIM Tarihsel Gemie likin Yaklamlar Kurgulamak37 BRNC BLM Anlatyla Yazl Tarih Arasnda

46 teki Olma Durumunun KurgulanmasVampirler, Bulgarlar ve Gnoinann Hayaletleri

49 Atalar ve Krallar zerine52 Gveznede Toprak Sahiplii, Yerleme Stats ve Vergi mtiyazlar

Yazl Kaytlar

60 Kervan Dura ve Bakkal DkknlarBellek, Tarih ve Bir Alveri Yeri Olan Kasabann Yaps

69 KNC BLM Kimlikler ve Ticaret70 Toprak Sahipleri, Ortaklar ve Gvezne Hristiyanlar78 Agora Ahalisi87 Cemaat i Trenlerle Kaynaklar Seferber Etmek

Kadnlar, Evlilik Kurumu ve Kz Alp Vermenin Dzenlenmesi

90 Dil, Etiketler ve Kimlikkar Gruplar ve Etnik Glendirme

95 ardan Yaylan Ortak Kltr

99 NC BLM Yunan ve Bulgar MilliyetiliklerininMakedonyada Kar Karya Gelmesi101 Hegemonyac Milli Sansr

Propaganda Sava, 18701903

105 Birlikte Yaamak, Dayanma ve Dini tikat


9/386

115 Kayp Topraklar Peinde

Bizans Helenizmi ve Yaylmac Yunan Devleti123 Ulusal Bilinci lemekKrsal Makedonyada Yunanca Eitim ve retim

125 Milli Uyana Hizmet Eden Eitim127 Silah Bana, 19001908

139 D RD NC BLM Gveznede Makedonya Kavgas143 Vaizler ve retmenler

Gveznede Aydnlanma Geleneklerinin Kurulmas150 Tccarlar ve PartizanlarUluslama Srecinin Sekler Temsilcileri

154 PalehoraPartizan Terr ve iftliklerin Boalmas

155 Yunan Bir Makedonya KurmakMilli Tarihin Yerel Dzeye Tanmas

159 Tarihi Sansrlemek

AmbarKyl Hsmlarn Kaderi161 Bulgar Pashalinann Birinci Hayat Hikyesi164 Bulgar Pashalinann teki Hayat Hikyesi166 Blnme Sonras169 (Yeniden) Oluturulan Etnisite

Yunan Makedonyasnda Ulus nas

173 Albm

183 KNC KISIM Snflarn Yeniden Oluumu ve

Ulusun Homojenlemesi

185 BENC BLM Deien Snrlardan Geerken189 Yunanistanda Yaylmac Siyaset, Milli Felaket ve

Anavatana DnMilliyetiliin Getirdikleri

192 Kimliin Milliyetilik Yoluyla Yeniden Tanmlanmas200 Kategoriler, Etiketler ve GruplarAyrlk ve Gerginlik Ortamnda Dnen Kimlikler

209 Yeni Grup Oluumu ve Sosyal Kapanma

215 ALTINCI BLM Yunan MakedonyasndaYeni Topraklar n Ynetimi218 Yeni Topraklarn Datm

Mslmanlara Ait Mlklerin Satn Alnmas ve Msadere Edilmesi222 Devlet Eliyle Kk Toprak Sahipleri Yaratmak


10/386

224 Yerel Eraf Arasndaki ekimeler229 Kasabann Yerel Siyasi rgtlenmesinin Resmiyet Kazanmas234 Mali Ynetim ve Yerel Devlet Otoritesi238 Kk Sr Sahipliinden iftliklerde Hayvan Besiciliine

Hayvanclk Sektrnn Deien Karakteri243 Emekleriyle Geinen Yoksullar

Olanaklar, cretler ve Kayglar249 Yerel Devlet Gcnn Simsarln Yapmak ve

Yerel Dzeyde Milli Kimlii Oluturmak

253 YEDN C BLM Milletin OluumunaVaftiz Babal Yapmak255 Mlk Sahibi Olmann, ktidarn ve mtiyazlarn Yaratt

Toplumsal DinamiklerDeien Snf Yapsnda Stat ve tibarn Simgelemesi

257 Grup Kimliinin Oluumunda Sadlk/Vaftiz Babalnn Yeri

ve Bunun Trensel Davurumu260 Milli Kimlie likin Trenler ve Kutlamalar266 Milli Kimliin gal ve Direnile Yorulmas271 Partizan Terrnn Geri Gelii274 Sava Sonras Assirosta Terr ve Patronaj likilerinin

Yaplanmas277 Konsolidasyon ve Meydan Okuma

Sava Sonrasnda Ekonomik Adan Eitsiz Geliim280 Tam Gn alan iftiler, Yarm Gn alan iftiler283 Mal ve Mlk Kaptrmamak!286 Yeni Btnleme, Yeni Demokrasi

291 Sonu

303 Sonsz309 Ulus Namusu ve Ulus Olma deolojisi

310 (Yanl) Ulusal Bilin ve Hatralarn zerine Yazlanlar

315 Ekler

335 Kaynaka

347 Dizin


11/386

Haritalar

Harita 1Harita 2aHarita 2bHarita 3Harita 4

Harita 5Harita 6Harita 7Harita 8

Makedonya ve Gney Balkanlar corafi alan19. Yzyl Sonlarnda Langaza HavzasGnmzde Langaza HavzasAssiros agorasAssiros ky mahalleleri

Eksamili kyMavrorahi kyBalkanlar ve Anadolu, y. 1850Assirosta yabanc mlkleri


12/386

nsz

Makedonya szc teden beri gerek Yunanl, gerekse yabanc birokkimsenin zihninde gl olduu kadar ihtiaml bir lke izlenimi

uyandrmtr. Arkeolojik bulgulardan, Byk skender ile babas Makedon-yalI II. Philip gibi tarihi kiiliklerin etrafnda rlm efsanelerden kaynakla-nan imgelerdir bunlar. nsanlarn hayalhanelerinde parlatld, eski Yunansanat ve arkeolojisi zerine yazlm ciltli kitaplardaki prl prl fotoraflar-

la popler hale geldii iin, Makedonya uzun yllar tarihin tozlu sayfalarndaanlatlan uzak bir gemie aitmi gibi grnrd. Oysa 1990larn bandanbu yana, artk Makedonya ad zellikle Balkanlardaki gelimeleri takipedenler iin son derece farkl imgeleri akla getiriyor. Son yllarda tekrar ye-eren Balkan milliyetilikleri sayesinde, evvelden kaln ciltli dekoratif resimlikitaplarda yer alan Eski Makedonya artk birbiri ile srekli rekabet eden vehatta atan merulatrma ideolojilerinin iine, uyumsuzluun ve ihtilaflarn

gbeine oturtulmu oldu.1900lerin banda Yunanistan ve Bulgaristan, esas olarak Makedon-

ya blgesinin denetimi zerinde bir ulusal mcadele iine girmilerdi. imdi21. yzyln eiinde, Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyetinin (FYROM)*

(*) Yu nanistan , milli tarih yazmnn ezelden beri Yu nanllara a it bir blge olara k tanmlad

Makedonyann baka bir lkenin ismi olarak benimsenmesine kardr. Yunanistanda resmi po-

litika Makedonya Cumhuriyetinin adn anmamak zere ekillenmitir. Bu sebeple, 1991 ylnda

eski Yugoslavyadan ayrlarak bamszln ilan eden Makedonya Cumhuriyeti iin Former Yugoslavian Republic of Macadonia Eski Yugoslav Makedon Cumhuriyetinin ksaltmas olan

FYROM terimini kullanmaktadr .n.


13/386

Slav, Arnavut, Mslman Trk, ingene ve baka topluluklar kapsayan ba-

msz bir devlet konumuna gelmesiyle birlikte, bu ihtilaftaki eksenin bakabir alana kaydm gryoruz. Gnmz Yunanistannda ve MakedonyaCumhuriyetinde milliyeti davay savunanlar ve sekinler Eski Makedonyablgelerinin szde ulusal kimliini kendilerince kantlamaya dnk uza-yp giden bir yara kilitlenmi drmdalar. Byle bir tartma birok yaban-c gzlemciyi akna eviriyor; zellikle de iki bin yl nce yaam bir insangrubunun, ulus gibi olduka modern bir kavrama benzer bir eyin dou-

undan ok nce, (bu kavgada imdi ba ekenlerin kulland anlamda)ulusal bir kimlie nasl sahip olabileceini soranlar. Gelin grn ki, Yunanve Makedon milli davalarn srdren kltr savalarnn gnmzde kimizaman blge zerindeki siyasal hak ve meruiyetlerini pekitirmeye alrlar-ken dayandklar savlar ite byle.

Devletler (daha dorusu ulusdevletlerin sekinleri) arasndaki milli reka-betin retorii, olduka sk grlen bir yaklamla, imdiki egemenlik iddialarnya da taleplerini merulatrmak iin tarih sayfalan iinde kalm hadiseleri ye-niden gndeme getiriyor. Eski Makedonyann marur havas ve milli kahra-manlar gerek Yunanistanda, gerekse Makedonya Cumhuriyetinde gnmzhegemonyaclarnn, yani milli ideologlarn ve milliyeti tarihilerin gndemegetirdii mitolojik bir ecdat yurdunu ve atalar temsil ediyor. Akademik iddia-lar ve politik retorik bir ulusal zaman uyduruyor, daha sonra da bir ulusal

mekn merulatrmak iin bunu kullamyor. atmann her iki tarafnda dasz geenler, kendi yurttalarna mekn, zaman, akrabalk ve soy/nesep nos-yonlarm (ya da metaforlarm) kenetleyecek bir milli ecere ve bir milli ideolojisunmak amacyla, aslnda eski alarda yaam anl ahsiyetlerden hareketederek kendi uluslar iin faraziyelere dayal bir soy izgisi kuruyorlar. Bununlada yetinmeyip kar tarafn iddialarm rtmeye alyor, kimi zaman birbir-lerini gemii gasp etmek, almak veya tarihi arptmakla suluyorlar.

Aslnda, bizatihi kendisi de yapay ve byk zorlamayla somuta indir-genmi bir varlk olan ulusun karlarna ya da amalarna hizmet etmeye koulduunda, tarih bir meta haline gelir. Tarih [milliyetiler asndan] evkle sa-hip klan bir metadr, ama deerinin ykselmesi ve anlalmas iin muhakkaktedavle kmas gerekir. Ulus kavrammn znde yatan da kapsama ve d-lama arasmdaki bu paradokstur ite (Hobsbawm 1990). Gney Balkanlardaulus inasnn birbiri ile yaran sylemlerinde, Makedonya kelimesi sadece

tartmal bir blgenin ad deil, ayn zamanda farkl ulusal kimliklerin ve bun-lara tekabl eden tarihsel ihtiamn gstergesi haline gelmitir.


14/386

Makedonyann bir siyasal tartma konusu olarak gazete manetlerin-

de yer almasndan nce byle bir almay ilk kez kafamda tasarlaym, be-nim de bu ulusal kurgu yaratma srecine kendimi kaptrm olduumu orta-ya koyuyor. Yunanistann kuzeydeki idari birimi Makedonyann bata ge-len merkezi ailemin hl yaad kent olan Selnikte doup bym biriolarak, kltrel eitlilie ve homojenlie ilikin birbiri ile elien imajlar ara-snda yetitim. 1988de doktora tezimin konusunu belirlemeye baladmda,bu blgede oturan ve farkl kltrel yaplara sahip insanlarn kendilerini tek

bir ulusal kltrn, yani Yunan kltrnn bir paras olarak hissetme nok-tasna nasl vardklarn anlamaya alyordum. Byrken bana da alananyaygn ortak gr, Yunan Makedonyasnda iki grubun yaad ynndey-di. Bunlar yerliler (dopyi) ile 19221923 TrkYunan Savandan sonrayerlilerin aralarna yerleen mbadillerdi {prosfigas).*Her iki grup da Yu-nanl saylyordu. Kimi zaman ylesine farkl grnen bu insanlarn birbirle-rini tek bir kolektif grubun mensuplar olarak grmeleri ve bu sayede arala-rndaki bariz farkllklara ramen etkileim ve karlkl evliliklere girme nok-tasna nasl geldiklerini anlamak istiyordum.

Bu konunun, benim iin kiisel zelliklerimden kaynaklanan bir mese-le olduunu da itiraf etmeliyim. Aslnda, ben de bizzat bir yerli ile bir m-badil arasndaki evliliin rnydm. Babam, Anadolu yaylalarndan gelmebir mbadildi. Kapadokyadan [Yozgattan] gelmiti ve anadili Trke olan

bir Ortodoks Hristiyand. 1922de TrkYunan savanda ksz kaldktansonra, kardeleriyle birlikte srtlarndaki elbiseler dnda pek az eyayla vedaarcklarndaki birka Yunanca kelimeyle Yunanistana gelmilerdi. Bunakarlk annem, anadili Yunanca olan Selnikli bir tccarn kzyd. Dedemdalk Halkidiki yresinde domu olduu ky ocukken terk edip tek ba-na yalnayak yryerek Selnike gelmi biriydi. Anne tarafndan dedem da-ha sonra, bir zamanlar iyi para kazanan (ve 1929 ylnda Byk Bunalm s-

rasnda batan) bir ithalatihracat ii kurmu ve ehrin nde gelen ayakkabtccarlarndan birinin kzyla evlenmi. Ninem ise onunla evlenmeden nce,1900lerin sonlarnda ehrin hemen kuzeyine den Langaza Havzasnda ta-yin edildii Laina ky okulunda Yunanca retmenlii yapmt.

Aralarndaki farklla karn her iki ebeveynimi de Yunanl yapan e-yi bulmaya alrken, belki bilinaltndan kaynaklanan bir tavrla kendi Yu-

(* ) Burada, Yu nan ca pros figas terimi, ayn zamanda snanlar veya iltica edenler anlam tayorama 1923 ylnda TrkYunan Nfus Mbadelesinin sonucu olarak dei toku edilen Anadolu

Rum larn Yun anistan balamnda da mbadiller olarak m etin boyunca kullandk .n.


15/386

nanl kimliimin temellerini de aryordum. Yunanistanda doup bydkten

sonra, bir niversite bursuyla 1975te ABDye gitmitim. Ancak her yazYunanistanda, Makedonyada, Selnikte, yani doduum ve evim olarakgrdm yerde bulunan ailemin yanna dnmekten kendimi alkoyamyordum. Bu nedenle Columbia niversitesinde antropoloji konusunda doktoraaday iken, 1988de Selanik niversitesi Arkeoloji Blm yelerinden Lan-gaza Ovasndaki bir etnikarkeolojik aratrmaya katlmak iin aldm da-veti sevinle karladm. Ayn yln Mays ay ortalarnda, MacArthur

Vakfnm verdii tez ncesi yaz bursuyla gerekli kayna bulmu olarak, sahaalmam iin uygun bir yer belirlemek midiyle yurduma dndm. Budaybaaklarn olgunlatrp hasada hazr hale getirecek yaz scaklar henz bas-trmam olduundan, Makedonya tepelerinin ilkbahar sonlarndaki grn-ts hl yemyeildi. eitli nedenlerle, blgeye ilikin yaptm ilk aratr-mann ardndan, yerliler ile mbadiller arasndaki etkileimi konu alanalmamn odak noktas olarak Assiros nahiyesini (kinotita) setim.

Doktora tez konumun nitelii, toplumsal ve ekonomik etkileim ile il-gili bir alma asndan, saha olarak tek bir kyn ele alnmasn ok kst-layc klyordu. Bir idari birim olmasndan dolay, Assiros nahiyesi kendisinebal ky, yani Assiros, Eksamili ve Mavrorahi hakkndaki yerel arivlerin(nahiye idaresi, okul ve kilise) topland bir kaynakt. Bu kylerden ilk ikisiverimli ovada yer alyordu ve tahl (esas olarak buday) tarm ile hayvanc-

lktan oluan bir ekonomik yapya sahipti. Ak bir farkla yerleimin enzengini olan Assiros ayn zamanda nahiye merkeziydi. Eksamili kaza ovasnnyar eperinde, ykselen tepelerin eteinde kurulu daha kk bir kyd. Bu-na karlk Mavrorahi kuzeydeki tepelerde bulunan ve byk lde boal-m olan bir mezrayd; geride kalan be ailenin balca geim kayna ise hay-vanclkt. Dahas, her yerleim grnd kadaryla farkl demografik ve et-nik perspektifler sunuyordu. Assirosta arlkl olarak yerliler ile Dou

Trakyadan geldikleri iin Trakiotes [Trakyal] olarak anlan mbadiller (veonlarn soyundan gelenler), ayrca sonradan yerleik hayata gemi olan Sa-rakatsa obanlarndan oluan kk bir grup oturuyordu. Eksamilide yaa-yanlar da Trakiotes kesimindendi. Mavrorahideki aileler ise AnadolununKaradeniz kysndaki Pontus blgesinden mbadeleden nce gelmi olan vePonti [Pontuslu] olarak bilinen gmenlerdi.

1988 ylnn o yaznda, ovann aasndaki Assiros kyne tanma-

dan nce, ilk aym Mavrorahide geirdim. Benim iin tahmin ettiimdenok daha zorlu bir deneyim oldu bu; Yunanca anadilimdi, ama Pontus lehe-


16/386

sini konuamadm iin ister istemez bir sr eyi kardmn farkna var-dm. stelik, Mavrorahiden kalma saha notlarm imdi yeni batan okudu-umda, bilinsizce olsa bile, oradaki Pontuslularla olan etkileim srecinde,sanki [kkleri ezelden beri Yunanistanda olan] bir Yunanl gibi davrand-m ve aslnda bu zihniyet yapsnn nm tkadn imdi anlyorum. O ilkaydaki saha almamdan kalma gnlklerimde ifade edilmemi birok var-saym, ayrca imdi cevabn bulmaya can attm birok eksiklik ve sorular

var. Bunlarn bir ksm tecrbe eksikliine balanabilir hi kukusuz. Ama onotlar bugn okuduumda, benim o dnemdeki Yunan ulusal kimliini alg-lama biimimin bir bakma yerel kimlik nosyonlarnn nasl olutuunu vezamanla nasl dnme urad meselesini eletirel bir bakla ele almamengellemi olduunu gryorum. Bu engelleme mekanizmasnn da sreklitekrarlanan tutarl bir rnt oluturduunu notlarmdan karyorum.

Mavrorahide bir ay geirdikten sonraki on haftay ovann aasnda-

ki Assiros kynde geirerek geliigzel mlakatlar yaptm. Nahiyenin aile/nfus ktn (balang tarihi 1957) inceledim ve gerek yerlilerin (dopyi),gerekse Trakyal mbadillerin (Trakiotes)hayat hikyelerini derledim. Ayr-ca nahiye kalemindeki nfus saym bilgilerini kaydettim, baz resm toplant-lara ve insanlarn kendi aralarnda dzenlemi olduklar toplantlara katl-dm. Bylece yerliler ile mbadiller arasndaki karmak ve artc ilikileriancak Assirosta yava yava kavramaya baladm.

Yerli ve mbadil gibi kategoriler ky halknn kendilerine yaptrmolduklar kimlik etiketleriydi, ama ayn zamanda bu etiketler varolan bykeitlilii rten, maskeleyen ve kafa kartrc trden kategorilerdi. Szgelimi,mbadil kategorisi yeni gelen kiileri deil, daha 1920lerde Yunanistanagelmi olan kylleri ve onlarn ocuklarn, torunlarn kapsyordu. Mbadil-lerin tek tip yeknesak bir etnik veya kltrel grup oluturmadn da gzlem-ledim; aralarnda dil, detgelenek, snf farkllklar ve baka nedenlerden

kaynaklanan farkllklar vard. Benzer bir ekilde, kendilerini ezelden beri buyrenin halk olarak tantm olan yerliler de kendi iinde homojen bir grupdeildi. Her geen gn biraz daha, Assiros kynn insan malzemesinin tambir mazemata [karm] olduunun farkna varyordum. Bu ky 19. yzylnikinci yarsndan itibaren farkl yerlerden gelip yreye yerlemi insanlarn vesosyal gruplarn bir karm idi. Yunan Makedonyasnn baka kesimlerinde[en]-dopyi(yerliler) terimi, blgenin 1913te Yunanistana katlmasndan n-ce yerlemi olan ve anadili Slavca olan insanlar belirtmek iin kullanlr. Sz-gelimi, Edessa ve Florina illerinde kullanlan dopyos Makedonas(yerli Make-


17/386

don) ibaresi anadili Slavca olan bir kimseyi (ve onun soyundan gelenleri) belir-tir. Buna karlk Assirosta dopyiterimi, anadile ya da dier farkllklara ba-klmakszn, mbadillerin geliinden nce yrede yerleik olarak bulunanlarntmn ifade eden bir anlama sahipti.

Artk iin iine girmi olarak, Nisan 1989da MacArthur Vakf ve WennerGren Antropoloji Aratrmalar Vakfnn burslaryla desteklenen tam biryllk saha aratrmas iin nahiyeye dndm. Bu kez almamn odak nokta-

sn Assiros kynn ve bir zamanlar epey ilek olan arnn kuruluuna veerken tarihine evirdim. Bu tarihi izleyen on ay boyunca, yerel kullanmdabugnk dopyikategorisini oluturan eitli insanlar ve gruplar arasnda, ay-rca bu kesim ile Trkiyeden gelmi mbadiller arasnda ortak bir Yunan mil-li kimliinin oluumunda rol oynayan dnmlerin etnografik tarihi zerin-de younlatm. Saha almasnn bu ikinci evresi olum Nikosun doumuy-la mutlu bir kesintiye urad ve ara verdiim gnlerin ounu Selanikteki Bal-

kan Aratrmalar Enstitsnn ktphanesinde blgeye ve genel olarak Ma-kedonya sorununa ilikin Yunan tarihyazm zerinde alarak geirdim.

Nisan 1990da Assirosa dndmde, nahiye binasnn bodrum ka-tnda bulunan yerel nahiye arivindeki malzemeyi okumaya baladm. Bu bel-gelerin ou geliigzel demetler halinde toplanm, dzene konmam, katalou karlmam, amur, toz ve fare pislikleri ile kirlenmi ktlardan olu-uyordu. Bodruma atldklarndan beri bu belgelere kimsenin bakmad ve

nahiye memurlarnn baka amalar iin yer amak zere bu belgeleri yakma-ya hazrlandklar sylendi bana. Nicholas Dirksn bir ibaresini (1993, s.xv) kullanarak belirtmem gerekirse, tarih ile antropoloji arasnda yaaya-rak geirdiim bu dnemde, Comaroff ve Comaroffun deyiiyle (1992, s. 5)tarihin ters akntlarna ak etnografik aday veya adalar ortaya karma-ya altm. Doktora tezimin kapsamnn ok tesinde zengin bilgiler ierenbu ariv belgeleri, yerel tarih zerine ou kez szl tarihlerden elde edilmibilgileri somutlatran (kimi zaman da rten ya da hi tutmayan) ilk eldenverilere ulamam asndan nemli bir kaynak oldu. Bu ynyle belgeler zelolarak deinmeyi hak edecek eitlilie sahipti: Nahiye meclisinin toplant tu-tanaklar ve kararlar; eitli nahiye nfus ktkleri (yani eski [1918] ve yeni[1957] aile nfus ktkleri, sadece erkek nfusun kayt edildii askere almdefterleri, evlilik kaytlar, vaftiz kaytlar ve Tapu Sicil Defteri); Makedonya

Valilii, Ttn daresi, Orman daresi ve dier hkmet daireleri gibi dar-daki devlet kurulularndan gelen ya da onlara gnderilen resmi yazmalar-dan oluan byk tomarlar. Ayrca mlkiyet devirleriyle, yeniden arazi da


18/386

tnlaryla ve tarmsal desteklerle ilgili yerel kaytlar vard. Bunlara ek olarak,yerel kilise de kk bir arive sahipti. Assiros ky okulunun ve okul idareheyetinin de renci kayt ilemlerinin yan sra her rencinin babasyla ilgi-li meslek ve eitim bilgilerini kapsayan geni apl kaytlar vard. Ky papa-znn sadece ksmen incelememe izin verdii kilise arivleri dnda, bu kayt-larn hepsine serbeste ve kstlama olmadan bakma olanan buldum. Bubelgelerden elde edilmi bilgilerin kayna, kitapta ANA (Assiros Nahiye Ar-

ivleri) eklinde genel bir alntyla geecektir.Assirostaki saha almamn son evresi 1991 yaznda gerekleti. Ei-

min kendi doktora saha aratrmasn yrtt inden daha yeni gelmitik.Yunanistana dnnce, yerel tarih konusunda halk anlatlarnn nemini da-ha btnsel olarak kavramaya baladm. indeki mlakatlar ve sohbetlerou kez ekingen bir havada geiyordu; yabanc bir etnografa sylenen ey-ler birilerinin kulana gitmesin diye konumann fsltya dnmesi sk kar-

latmz bir durumdu. Neredeyse btn yazl kaytlara eriim sk denetimaltna alnmt. Buna karlk Assirosta kafenia denen kahvelerdeki gr-meler genellikle canl geiyordu. Mlakatlar, etraftaki seyircilerin ya da ku-lak misafiri olanlarn araya girmesiyle srekli kesiliyordu. Bu kiiler bana an-latlan ey konusunda mlakat yaptm kiiyle ve birbirleriyle heyecanl veou az dalana kadar varan mnakaalara tutuuyorlard. Yunanistandakikahveler gemiin cokulu bir havada tartlabildii ve bunun aka sergi-

lendii bir kamusal forumdu. Bu tip mlakatlarn salad anlatya dayalipular, bu almann tarihsel kurgusunu rmeme yarad.

Assirostaki saha almamn nc evresine girdiimde, Makedon-yada 19. yzyln ortalarndan ve belki de daha ncesinden beri Yunan ulusinasna dnk ok daha kapsaml ve daha uzatmal bir longue duree'rim*yaanm olduu ortaya kmt. te bu kitabn sonraki blmlerinde incele-meyi, belgelendirmeyi ve yorumlamay setiim ey bu nemli tarihsel dn-m srecidir. Daha nce de belirttiim gibi, bu amaca ynelik abalarmMakedonya ihitilafnm Balkanlarda haber manetlerine, politik retorie vepopler bilince hkmedecek bir hale gelmesinden epey nce balad. Ne varki, doktora tezimi 1992 ylnda tamamladmda, sava ve bar gc kuvvet-leri, halk arasndaki gerginlikler ve etnik temizlik, ambargolar ve yaptrmlarblgedeki hayatn gnlk ikonlar haline gelmiti. Szgelimi, Yunanistanda

Makedonya ad tarih, milli gurur ve uluslararas siyaset zerine heyecan

(*) Franszcada uzun sre .n.


19/386

uyandran ve kimi zaman saman alevi gibi parlayan bir tartmann younla-

t bir odak haline dnt. Blgede birbirine komu olan devletlerin hemkendi ilerinde hem de birbirleri arasnda rekabet halinde olan muhtelif ulusinas kampanyalarnn ikide bir azdrd kriz ortamnda, Makedonya keli-mesinin zikredilmesi hep baka eylerin meram edildii bir ereve iine otur-du. Bir ara, srf bu yzylda en az alt savaa sahne olmu Makedonyanniinde ve evresinde iddet olaylarnn ve hatta silahl atmann bir kez da-ha patlak verebilecei ynnde gittike artan bir endie dodu.

Makedonya blgesinin corafi snrlarn tanmlamaktan bilinli ola-rak kanan bir tavr iindeyim (Harita 1). Blge hakknda yazan ou yazarbu tr tanmlamalar yapyor ve ou da herkesin aynsn yapmas gerektiin-de srar ediyor. Oysa aratrmalarm srasnda, siyasal snrlar yle dursun,corafi, dilbilimsel ve etnolojik snrlara dayal kurmaca yaplarn, en azndan19. yzyln ikinci yarsna kadar blgedeki hayat karakterize eden akkanve srekli deien alveri ve etkileim kalplarn gizlediini saptam bulu-nuyorum. Osmanl dneminin sonlarnda, yani kabaca 19. yzyln ortalarn-dan itibaren Makedonyadaki Osmanl kuvvetlerinin 1912de Birinci BalkanSavanda urad yenilgiye kadar olan dnemde, Assiros, o zamanki ady-la Gvezne ky Yunanistan ile Bulgaristanda (ve daha snrl ldeSrbistanda) birbirine kart ulus inas kampanyalarnn akt blgelerinortasnda yer alyordu. Makedonya blgesinin 1913te bu ulusdevlet ara-

snda paylalmasndan nce ve sonra, Makedonyann anadili Slavca olanhalk hakknda kendi kafalarna gre tarih yazmaya koyulan bu lkelerinmilliyeti aydnlar hangi anlatnn gereklere daha ok dayand, kimin ulu-sal kimlik deerlendirmesinin daha doru olduu ve kimin istatistiklerinindaha bilimsel nitelik tad konusunda lmne bir tartmaya tututular(rnein, Belic 1919). Makedonyann anadili Slavca olan halknn kimlerdenolutuu ve yaps konusundaki bu tartmada, zcle [essentialism] ilikin

retorik, gemite olduu gibi gnmzde de ar basmaktadr. Bu tartmanntm taraflar srekli olarak hasmlarm olgular arptmakla ya da kendi ken-dilerini aldatmakla sularken, kendi anlatmlarn en has gerekler ve rtlmesi mmkn olmayan dorular gibi sunmulardr (rnein, kar. Tosheff1932, Kolisevski 1959 ve Martis 1984). Bu kar taraf daima ovenist saldr-gan olarak tanmlayan, kendi milletini ise aydnlktan yana bir kurtarc gibigsteren bir yaklamdr. Bu artlar altnda oluan milli tarihyazm, esas ola-

rak, siyasal iktidar hakl gstermek amacyla kullanlan smrgeci tarihyazmna olduka benzer bir tarzda kaleme alnmaktadr (Dirks, 1993, s. xv).


20/386

Bu tr sylemler, 1992ye girilirken Yunan kamuoyunda ne kyor-

du. Yugoslavya dalmt, blgedeki gerginlikler yksekti ve Yunanistan ba-mszlna yeni kavuan Makedonya ile bir atmaya doru ynelir gibiy-di. O yln ilkbaharnda tezimi teslim ettiimde, tezin ktphanede snrlokuyucunun kullanmna verilmesini ve niversite Mikrofilm Merkezi tara-fndan iki yllk bir dnem boyunca fotokopi edilmek zere okuyucuya veril-memesini rica ettim. Beni buna ynelten sebep Assiros halk iin duyduumkaygyd; siyasal hesaplarn ve keskin vatanperverlik hissiyatnn hkm sr-

d byle bir dnemde, bulgularmn Assiros sakinlerinin mahremiyetine,duyarllklarna ve esenliine aldr etmeyen birilerinin eline gemesinden veonlarn siyasi emellerine alet olacak ekilde kullanlmasndan ekiniyordum.Elinizdeki kitabn Sonsznde Makedonyann Yunanl olduu davasnsrdrenlerin almama nasl tepki gsterdiklerine ilikin ksa bir zet ve budavranlarnn gnmz bilim dnyas, zellikle de tarihsel antropoloji a-sndan dourduu sonulara ilikin bir deerlendirme sunuyorum.

Tezimi yaymlamak zere gzden geirdiim zaman diliminde, kpr-lerin altndan bir hayli su akmt. Aratrmalarmn dayand ilgi alanlarbeni batya doru yani Yunan Makedonyasnn bat kesimindeki anadiliSlavca olan insanlar arasnda almaya, douya doru Bat TrakyadakiMslmanlara ve gneye doru Atinaya, Yunanistanda ulusal bilinci biim-lendiren kesimlere gtrd. Bulgularm, yorumlarm ve grlerim gerek

Yunanistandaki, gerekse yurtdna dalm topluluklardaki Yunanl evre-lerde her zaman pek ho karlanmad. Bazlar Makedonya zerinde srd-rlen anlamazlk ile ilgili olarak Yunan milli karlarn desteklemediimiin beni azarladlar, ama ben daima milli takm taraftarlnn tesindebaz kayglarla hareket ettim.

Kamuoyunun almalarma dnk ilgisi her zaman olumlu ya da ra-hatlatc olmad. Yurtseverlik duygusuyla heyecana kaplan baz Yunanl ele-

tirmenler beni ve almalarm yerin dibine batrarak, bana ahmaklk vekendi soyuna ihanetten Makedonya Cumhuriyetinin gizli ajan olmayakadar vardran her trl sulamay ynelttiler. almalarm yanl yorumlan-d ve yanl aktarld, hatta baz durumlarda arptld ve daha sonra Orwelltarznda rktc bir havayla saa sola anlatld; bir sosyal bilimci olarakakademik yetkinliim ve drstlm sorguland. Gazeteciler, politikaclar,kilise ileri gelenleri, laik kesim mensuplar dahil olmak zere akademi dnya-

s dndaki kiilerin eletirilerine hedef oldum. Makedonya meselesi zerineeletirel yaklamla yaz yazan bir Yunanl olarak, kimi zaman kendimi kendi-


21/386

sine giydirilmi peeyi syrp etraf plak gzleri ile izleyen ve bylece Yunan

milli ideolojisinin kutsal tabularn aklszca inemi bir kadn gibi hissettim.Bir insann iinde doup bym olduu kltrde antropolojik alma

yapmas meselesi kanmca bu balamda nemli bir konu; stelik yerli antropo-loglarn kendi kltrleri konusunda szmona ikin baz ayrcalkl bilgilere sa-hip olmasndan dolay deil bu. Byle iddialar sama ve belki dzmece bir ko-numa dren bolca rnek var etrafta zaten. Yksek lisans eitimim srasndabana anlatld gibi, etnografik alma kiinin kendi iinden km olduu

kltrden kaynaklanan birtakm varsaymlarla ve zihinsel kategorilerle arasnabir mesafe koymasna dayanr; farkl ya da yabanc bir kltr ortamna girer gi-bi davranmakla gerekleen bir sretir bu. Ancak bu aamadan sonra eletirelolarak bir iebak faaliyetine girebileceim konusuna da dikkatim ekilmiti.inde yaad kltrn bilinsiz bir uygulaycs olmasndan dolay, analiz et-meye alt sosyal olgulara eletirellikten uzak bir tavrla yaklaan her etnog-rafn ba derde girer. Ama, bu aratrma sonucunda unu da grdm ki, ken-di iinde yetitii kltrnn temel varsaymlarn etkin ve eletirel bir tavrlakurcalamaya girien her antropolog da ayn kaderi paylar.

Antropolojide karlatrmal kltrleraras alveri teorisine gittikeartan bir ilgiyle eilmeme yol aan ey, mrmn yarsn yabanc bir lkedegeirmemden ve her yaz dndm Yunanistan gittike daha az tandk bul-mamdan kaynaklanan ve gittike derinleen bir kltrel vatanszlk duygu-

suydu belki de. Her ne olursa olsun, beni Yunan ulusal kimliinin temellerinieletirel bir yaklamla irdelemeye ve doduum lkede modern ulus inas-nn tarihini yazmaya gtren ey hi kukusuz bir antropolog olarak eitimgrm olmamd. ster genlere, ister ulusal soy/sopa, isterse de ocukluk d-nemindeki sosyallemenin ve yerli kltr alamasnn getirdii yakn tank-la dayansn, Yunan kltrne ilikin ilk elden ayrcalkl bilgilere sahip ol-mak gibi bir iddiam yok. Tam tersine, o kltrde yetimi olan yerli sosyal bi-

limcinin kendi kltrnn varsaymlarndan kurtulmas yle dursun, bunla-rn farkna varmas bile ou kez ok zordur. Kiinin dnyaya u ya da bu bi-imde bakmasn belirleyen ey tad kltrel yktr.

Kald ki, kendi iinde yetitikleri kltrel evrede aratrma yapan an-tropologlarn yaratt yerli antropolojinin artk yeni bir siyasal boyut ka-zand ve 20. yzyln sonunda milliyetiliklerin kafa tokuturduklar yer detam bu kltr alandr. Antropolojik aratrma kiiyi kltr ormanlarnn iine

gtrr; burada kiinin aalara bak ekli ormanlar yorumlama biimini be-lirler. Milli kimlik kavramlar Yunanistanda popler kltrn gl bir para


22/386

sidir; iselletirilmi bir milli tarihin kendinden menkul dorularna ynelik

olarak yaplan eletirel klara kar duygusal tepkileri besleyebilir.Yunanistanda milli ideolojinin oluumuna katkda bulunan varsaymlardanbazlarn eletirel bir bakla yeniden ele aldm iin, baz evreler tarafndanyoldan km uar bir kz olarak grldm. Kendimi hl bir Yunanl gibi his-sedip hissetmediim, Helen ulusu ve Yunan devleti kendisini paralama frsat-n kollayan yabanc dmanlarla kuatlm durumdayken bilimsel almalar-m nasl hakl gsterebileceim sorusu bana sklkla ve defalarca soruldu.

Bununla birlikte, aratrmam ve kamuoyunun buna ynelik tepkilerisrasnda, bana esin kayna, motivasyon ve duygusal g veren dostlarn vemeslektalarn oluturduu kk, ama destekleyici bir evrenin yanmda ol-mas asndan talihli saylrm. 1992de Princeton niversitesi Helen al-malar Merkezinde Hannah Seeger Davis Doktora Sonras AratrmaBursunu kazanan ilk kii oldum. Orada dnp yazmama olanak verenmkemmel bir akademik ortam ve ktphane buldum. Ayn yl Kalliopinindoumuyla ikinci bir ocua sahip olma nimetini yaadm. Ardndan gelenHarry Frank Guggenheim Bursu, yine Helen almalar Blmnde ve Be-eri BiJimJer Konseyinde konuk aratrma uzman olarak Princetonda ek birsmestr (1993 sonbahar) geirmemi, ayrca sonraki akademik ylda (1994''1995) konuk aratrma uzman olarak Harvard niversitesi AntropolojiBlmnde kalmam salad. Harvardn aratrma ortam ve ktphanesi

benim iin ok deerliydi. Zor bir dnemde beni desteklemek ve tevik etmekiin bazlarnn arln koyarak, dierlerinin de sessiz ve derinden giderekbana yardm eden ok sayda kiiye derin bir kran hissi duyuyorum.

Dolaysyla nsz niteliindeki bu yorumlara son vermeden nce, ger-ek hayat, bellek ve alegori dnyas asndan Makedonyann tarlalar ve te-peleri arasnda benimle birlikte yolculuk edenler iin kiisel birka cmleye yervermek istiyorum. Bunlarn banda da mr boyunca sosyal eitlie ve insan

haysiyetine sarslmaz balln hi tkezlemeden srdren merhum babamNikolaos Karakasidis geliyor. Anadili Trke olan Anadolu kkenli bir mba-dil (prosfigas)olan babamn hayatnda Yunan ulusunun ina srecinin derinetkileri vard. 1922 TrkYunan Savann sonunda Yunanistana yaplanmecburi gn ardndan, Yunan Makedonyasnn bat kesimindeki bir yetim-hanede bymt. Orada Yunan ulusal topluluuna aidiyet duygusunu edin-mi ve Yunanca Ortodoks ayinlerini ezberlemiti. Yine de, her akam transis-

torlu radyosundan stanbul radyosunda [akam fasln] bulur ve ar, adalalaturka arklara elik ederken, bana ark szlerini tercme ederdi. Trk kl


23/386

trne aina biriydi ve ben daima onu anadili Trke olan bir Yunanl ola-

rak dnrdm. Btn bunlara ramen 1994te Ankarada dzenlenen birakademik konferansta, Trkiyede babam gibi Karatnalid.es [Karamanllar]topluluuna mensup kiilerin Hristiyan Trk sayldn rendiimde akn-la uradm. Yunan milletinin kutsallk halesini irdelemeye koyulmam birokbakmdan babamn hatriindir ve bu alma da onun ansna adanmtr.

Bu uzun ve maceral yolculukta bana elik eden dier gezgin ise hayat ar-kadam ve eim Gregory Ruf oldu. Birlikte Makedonyann tarlalar ve tepele-

ri arasnda araba kullandk, kahvehanelerin hasr rgl iskemlelerinde otur-duk, yrenin kylleriyle oturup iki itik ve her akam o gn karlatmzhayat hikyelerini, karakterleri ve olaylar aramzda konutuk. Etnografik ay-rntlara ilikin ard arkas kesilmez sorularyla ou kez beni saha notlarmayeniden dnmeye zorlayacak kadar sk eletirmenlerimden biri olan eim, id-det olaylarnn Balkanlar ve dnyann baka kesimlerini harabeye evirmesinedeniyle bilimsel almalarmn alelde bir ura gibi grnmeye baladanlarda aratrmann amacna ilikin hedeflerimi yeniden canlandrmaya al-t hep. Bu aratrmann yrtlmesinde benim kadar onun da pay var.

Dnsel anlamda en ok ey borlu olduum kii Joan Vincenttir.Columbiada yksek lisans rencisi olduum srada danmanlm yapar-ken, onunla profesyonel bir ilikinin yan sra bir dostluk da kurduk. Bir dok-tora tezi olarak bu kitaptaki metnin ilk versiyonunun ortaya kmasn sala-

yan aratrmay ve analizi onun verdii danmanlk hizmeti sayesinde sonu-na kadar gtrdm. Onun yksek akademik standartlan benim iin esin kay-na oldu; ona kar snrsz bir hayranlm ve minnettarlm var. Harvardniversitesi Antropoloji Blmnden Michael Herzfeldi son birka yldayaadm cesaretimin krld anlarda sergiledii sarslmaz dostluk, verdiikoulsuz destek ve sunduu yapc eletiriler nedeniyle en derin takdir duygu-laryla anyorum. Benim iin srekli bir esin kayna olan entelektel enerjisi,

beni bilimsel iddialarmn bir blm hakknda yeniden akl yormaya zorla-d ve antropolojinin karlatrmal boyutunun nemini devaml olarak akl-da tutmam salad. Dahas, her ikimizin kiisel saldrlara hedef olduu gbir dnemde bana destek olurken, akl ve mantkla rlm etik standartlarkendisine dstur edindi. Michael Herzfeldi en deerli dostlarmdan ve mes-lektalarmdan biri sayyorum.

Bir de saha almam srasnda kendileri ile ilgili sorular yneltmeme,

onlarn aralarnda yaamama, hayatm ve ailemi onlarla paylamama izin ve-ren kiiler var. Hepsi ilerideki sayfalarda isimsiz olarak geiyor; bunun sebe-


24/386

bi umursamazlktan ok onlar iin duyduum kayg. Akas, benim almam

yznden hibir tatszlkla karlamalarn istemiyorum. Assiros, Eksamili veMavrorahi sakinleri aratrmamn amalarn gerekletirmeme yardmc oldu-lar. Birka istisna dnda, kendi gemilerini konumaya, hatrlamaya, yenidenkurmaya ve tartmaya gnll ve hevesli bir tavr gsterdiler. Beni bazen da-rdan gelmi biri (kseni kopella,yani yabanc kz), bazen ilerinden biri (di-kia mas kopella,yani bizim kz) gibi adlandrsalar da, daima kendi hayatla-rna ve tecrbelerine ilgi duyan biri olarak kabullendiler. Bilgilerini ve hayatla-

rn benimle paylamaya raz olan kiiler iin takma adlar kullanarak, bu nahi-yedeki dostlarm korumaya altm. Bu beldelerin gerek adlarn kullanmayolunu semem, yukarda da belirtildii gibi, byk lde bir Atinal gazeteci-nin 1993te onlara ynelik mesnetsiz bir saldrda bulunarak (bkz. Sonsz) ile-dii hakszlklarn bir ksmn dzeltme umudundan kaynaklanyor.

Annem Kalliopi Mavrou bu uram srasnda bana bir amaca ynelikalma duygusunu hatrlatmaktan hi geri kalmad ve bu almay sonucavardrmam salayan kii oldu. Belirli aralklarla sahada sevecen ve alak-gnll bir anne olarak varln gstermesi, meseleye dardan bakan nesnelaratrmac konumuma kar nemli bir denge unsuru salad ve Assirostaki

ekyllerle kiisel yaknlk kurmama katkda bulundu. Gnlerimin aratrmave yaz ileriyle dolu olduu dnemlerde, ancak bir annenin sunabilecei veuzun yllar iinde tam da annesinin nazl kz olmam getiren bir fedakr-

lkla yorucu ev ilerini stlendi. Kz kardeim Maria Karakasidou da sahaaratrmas boyunca byk destek oldu bana. Neeli havasyla ve saduyulu

kiiliiyle, yaptm saha aratrmasndaki ikinci katlmc gzlemci oldu;hassas fotoraflar ekti ve etrafta olmasayd belki de iine pek giremeyeceimsosyal evrelerle tanmam salad. Bu kitab yayma hazrlamak zere younolarak altm 1995 yaznda, annem, Maria ve dier kz kardeim Efterpibyk bir sevgiyle ocuklarmn bakmn stlendiler. Benim iin dayanlmaz

da olsa, annelerinden ayr kalmay ocuklarm iin biraz daha tahamml edi-lebilir klan bir sevgiydi bu. Olum Nikos bir bakma sahada dodu. teyandan, zamanmzn ve enerjimizin byk bir ksmn aldn ok zlerekbelirtmem gereken iki tezin, iki kitabn ve ok sayda bildirinin yazlmasnatank oldu. Saha almasna, Makedonyann tarlalar ve tepeleri arasndakiyolculuklara ve daha sonraki deneyimlere bal olarak olum Nikosun bilin-altna ilemi anlarn, benim hem manen, hem de madden ondan ayr kal-

larmn ardnda yatan amac ve nedenleri gnn birinde anlamasna yardm-c olacan umuyorum.


25/386

Atina niversitesi tarih profesrlerinden Andonis Liakos, birka bildi-

rim iin de esirgemedii, derin ve takdire ayan bir incelikle bu kitabn ilk tas-laklarndan birini okudu. Tarih zerine grmelerimizde beni birok temelsoruyu daha derinlemesine irdelemeye tevik etti ve benim etnografik konula-ra younlam odak noktam srekli daha geni balamlara evirdi. Banakar dnsel bakmdan zorlayc olduu kadar duygusal bakmdan etkileyi-ci bir gven sergiledi. Liakos devaml yeni hipotezler ve aratrma sorularreten deerli bir dosttur; o olmasayd bu almay bitiremezdim. Charles

Stevvart ve Mark Mazovver ayn ekilde deerli eletiri ve nerilerde buluna-rak, bu kitapta ne srlen savlardan bazlarn yeniden dnmeme ve dahada gelitirmeme yardmc oldular. Ayrca Loring Danforth, P. Nikiforos Diamandouros ve Ricki Von Beschoten de bu kitabn eitli taslaklarn titizlikleokumaya zaman ayrdlar ve yapc eletirilerini sundular. Taslaklar gzdengeirip dzeltirken, btn bu yapc eletirileri, nemli kayglar, sorular,nerileri ve alternatif bak alarn gz nnde tutmaya altm. Bu kitabnierdii her trl eksiklik kesinlikle onlarn hatas deildir; iin dorusu u ki

kusurlar sadece bana aittir.eitli dostlara ve meslektalara kiisel minnettarlm da burada anl-

may hak ediyor: Adamanda Pollis bu ve baka almalarmdan baz blm-leri kimi zaman pek de dostane davranmayan Yunanl dinleyicilere sunma s-recinde bana kararl bir moral destek verdi; Selnik Aristoteles niversitesi

Arkeoloji Blmnden Kostas Kotsakis ve Stelios Andreou beni LangazaHavzasndaki arkeolojik aratrmalarna katlmaya davet ettiler ve blgeninyerleime almasn ve gelimesini salayan uzun sre zerine benimle gralveriinde bulundular; Andreou ve Kotsakisle birlikte Nora SkuteriDidaskaluya 1994 yaznda maruz kaldm tacize kar protesto imzalartoplayarak gsterdikleri destek ve cesaretten dolay kran borluyum; SarahWyatt ve Uluslararas PENin dier yetkilileri Yunanl yazarlar o yl aldm

tehditler karsnda daha byk duyarllk gstermeye yneltti.Markos Meskos air sevecenliiyle dolu salam bir dost olduunu gs-

tererek, basn kuprlerinden oluan geni kiisel arivini benimle paylat vebirok Slavca kelime ve ibarenin evirisinde bana yardmc oldu; Chicagoniversitesinden Kostas Kazazis Trke ve Slavca terimleri evirirken benzerbir yardmda bulundu; Makis Seferiades iki dnya sava arasndaki dnem-de Yunan siyasetini konu alan kendi aratrmasnda vard birok igry

benimle paylat; John Chapple dizin hazrlama gibi zor bir grevi stlendi;Assiros yaknndaki bir tarihncesi yerlemede 1970lerden beri kaz ve ince-


26/386

leme almalar yrtmekte olan Birmingham niversitesi retim grevlile-

ri Ken ve Diana Wardle, aratrmann getirdii gerginliklere ve hayal krklk-larna kar bir emniyet supab ilevini gren yabanclardan olumu birsosyal evre saladlar bana. Assirostaki yaratc etnikarkeolojik aratrma-s kimi zaman benim zerinde durduum konularla rten Sheffield niver-sitesi retim grevlisi Paul Halstead elde ettii malzeme zerine benimle ra-hatlkla tartt ve beni yeni istikametlere yneltti; Selanikteki Balkan Ara-trmalar Enstitsnn ktphanecileri Efrosini Panayiotidou ve Thomi Ka

rakostaVerrou ellerindeki btn kaynaklara serbeste erimemi saladlar;Makedonya Tarihsel Ariv daresinin personeli oradaki aratrmam srasn-da nazik yardmlarn esirgemediler.

WennerGren Antropolojik Aratrmalar Vakf ve MacArthur Vakfgibi kuramlarn maddi destei olmasayd, bu almann hibir ksm pek ta-bii ki asla mmkn olamazd. Yukarda da belirtildii gibi, bu kurulularnverdii cmert burslar bu incelemenin dayand uzun sreli saha almasn

ve ariv aratrmasn yrtmemi salad. Ayrca Dimitri Gondicasa ve Princeton niversitesi Helen almalar Programnn retim kadrosuna ver-dikleri destekten ve akademik zgrlk ilkelerini hararetle savunmalarndandolay teekkr etmek isterim. Bu yolda bazen yalnz kalma pahasna bilef ol-sa, dnsel drstln uruna kavga edilmeye deer bir ey olduunu ba-na hatrlatmaktan hi geri durmayan Edmund Keeleyye kar zel bir mu-habbet ve kran duygusuyla doluyum. Tpk Amerikal air Robert Frost gi-bi ben de, az gidilen yolu tercih ettim.

Burada saydm insanlara ve yer azl nedeniyle adlarn anamadmdaha birok kiiye kranlarm sunarm. Onlar bu almann gelime ve ta-mamlanma srecine tank oldular. Onlarn beklentileri beni harekete geirdi,bana esin kayna ve klavuz oldu. Eer bir ekilde beklentilerini boa kardysam, beni balamalarn dilerim.

A. N. K.

Selnik, Haziran 1996


27/386


28/386

Giri

Bin yl akn bir sre boyunca, nehir yataklarn izleyerek ve da geitleri-ni aarak kendi yollarn aan ve Avrupa ile Asyann imparatorluklar ve

ekonomilerini birbirine balayan ticaret yollar, srekli deien bir mal ve in-san akna uygun oluklar aarcasna Balkan yarmadasndan geiyordu. $unemli ticaret gzerghlarnn bir blm Ege Denizinde Selnik Krfezininkuzey kenarndaki bir doal liman olan Selnik limannda buluuyordu (Ha-

rita 1). Kusursuz fiziksel konumundan dolay bu kent Kuzeydou Akdeniz,Gney Balkanlar ve zellikle Makedonya zerinden yrtlen ticarette toptanmallarn indirilip sevk edildii balca datm noktasyd. Yahudilerin, Yu-nanllarn, Trklerin, Slavlarn, Ermenilerin, Ruslarn, talyanlarn, ngilizlerin, Franszlarn, AvusturyalIlarn ve baka birok topluluun yaad bu sonderece kozmopolit ehrin blgesel bakmdan ticari, mali, siyasi ve dini bir mer-kez olma zellii yzyllar boyunca devam etti.1 ehrin arkasndaki yksek te-

pe civarnda olumu olan ilk yerleimi evreleyen koyu krmz renkteki sur-lar tepenin yamacn boylu boyunca evreler. Gnmzde, surlarn iinde yeralan Bizans kalesi ve eski ehrin limana hkim manzaras ile Selnik, 700 bi-ni akn nfusuyla Yunanistann ikinci byk metropoldr.

Selnikten kuzeye doru ilerleyerek devam eden eski kervan yolu n-ce Serez ehrine ular, sonra Bulgaristana doru devam ederek Langaza

1 Selnik 16. yzylda Egede tahl ticareti yaplan balca limanlardan biriydi ve esas olarakMakedonyaya hizmet veriyordu (Braudel 1966, s.579). Selnikin 8. yzyldan bu yana bir tica-

ret merkezi olarak oynad role ilikin daha geni bilgi iin bkz. M osk off ( 19 64 ).


29/386

Harita . Makedonya ve GUney Balkanlar 200

corafi alan.


30/386

Hanm M ahallesi

# ahini9Karacaaliorapl ,

Yeni MahalleIstefanya

Karaca K]

Sermedi

arovaKioulele

Yank Ky\

CukaliAmbar Ky(

Karakocal '

KambelhVolovot

K . l m a n l

\V /( Palehora Karaba

Dremiglaba

Arakl BalaftsaLANGAZA

Saratsi

I.aginaRakm deeri, metre

Kavalar

Selanik

Vissoka

otskar

, *

' fLHac Ma hal lesi j7rga Mahallesi v

J

2 2 5 5 I


31/386

DAR Bl.GE le KyO (Nfussuz)

Ulusal Otoyol

..... Byk Asfalt Yolmumum Tren Yolu

X Askeri Us

KLKS

Ano Potanya

3 SEREZ veBUI.GARS

IANAPotamya

Kil KS'lcnYUCOS

l AVYA'YA

(KirathcsfAkropotamya ^Melanthi)"i.efko).0(Haljclanya)

o(Karacali)

I.ipsidrion

1Stefanya % 8Laodikin Kartcrai

Fanari

s^jNea Dorkasirgoton

tandrcsiHrisopetra1 yy

Eksamili

MavroyhijNea SandaGnoina

Palchora-^f^^Pdidcndri1

(Asprorahi)

(Vath'ulo)

ssros

/^Pende ^ri

o_< 1

< !

o; cO


345/386

b

asD_

CO

ocs>b>sOon


346/386

Soyaac C: Velikas baba soy izgisi

V EL K A S A = 0Andonios

oa nn is A = O M A N T I S U1 8 6 0

lEfthimiosSA LA MA 0 = A = 0 i

" 1 8 8 7

O O A A O A A O O1 8 8 6 1 8 8 8 1 8 9 4 1 8 9 6 1 8 9 9 1 9 2 7 1 9 2 5 1 9 28

Gnoina i DMTR i HALEPS A Y V A C I K A R A M A G R i

O O1 9 3 0 1 9 3 7

i HALEPS

O O Oi G A L A N O S |

HALEPS

A A O O Oi V R A N A A S TE R U | M U H T A R S

P A L E P OL T S

Soyaac D: Halepis baba soy izgisi

HALEPS A = 0

Asterio

0 = A Y eo rg io s1 8 6 5

Efthim ios A = C>1 8 6 9

D im i tr a O = A V R A N A S1 8 8 2

O O1 8 8 6 1 8 8 8

i AYVACS

A AI 1 8 9 5

1 8 9 0 V E L K AA S T E RU

OA Ai M U H T A R I | i

A P O S T O L A K U D S

1 9 0 21. SABUNC2. Mbadi l

A1 9 0 5

Mbadi l

O O O o1 9 0 9 | 1 8 9 3 1 8 9 8 .

> 1 9 2 0 M badil PAPA LUK A R A M A G R S

O A A O A A A A A A O O Oi V E L K A | V E L K A d i d d d

P A S H OS


347/386

Soyaac E: Artusis baba soy izgisi

A R T O U S S A f O D a f n i

N i k o l a o s

A1 8 9 8

K O R U P f

G E O R G U 0 = A A s t e r i o s1 8 7 3

O1 9 0 1

O1 9 1 1

T S U N T A S

A1 9 1 4

d

A1 9 2 0

V R A N A

D i m i tr i o s A = 0 T A N A R A1 8 8 5

O1913

D O N T A S

A1916

d

O1922

M A N T S O S

Soyaac F: Vranas baba soy izgisi

V R A N A S A =0S t i l i a n o s

o a n n i s A = 01 8 6 9

H r i s t o s

1 8 7 7A = 0

G e o r g i o s

O A O O1 8 9 1 1 8 9 8 1 9 0 4 1 9 0 9

G A I A N O S | M A R T S S i

D M T R

O1911

A O A A A1 9 1 2 1 9 1 4 1 9 1 6 1 9 1 9 1 9 2 2

A S T E R U / / D O N T A S i

I IO A O A

A R T U S S V E I . K A S d K t i p

A O O AD O N T A S A P O S T O L A K U D S

O AM b a d i l E x a m il i


348/386

Soyaac G: Sabuncis baba soy izgisi

SABUNCfS A = O iNikolaos

1855

Dimitrios1 8 8 0

(retmen) | I I I " 7

rA J2> O A A O O O A A

1 9 0 4 1 90 8 1 9 1 0 1 9 1 3 1 9 1 5 1 9 1 8 19 2 0 1 9 2 2 1 9 2 4 1926

d Papaz M badil d dASTERU


349/386


350/386

Tablolar

T A B L O 1

Langaza Havzas Nfus statistikleri , 19201981

N ahiye 1 9 2 0 1 9 2 8 1 9 4 0 1 9 5 1 1 9 6 1 1 9 7 1 1 9 8 1

Aghios Vasilios 5 8 2 7 6 7 1 .059 1 .2 5 1 1 .2 4 7 1 .0 5 1 1 .0 2 6

Assiros 1 .3 8 3 1 .6 8 5 2 .0 5 1 2 .3 0 1 2 .2 5 6 1 .9 3 8 2 .0 1 0

Assiros 1 .2 0 6 1 . 4 1 2 1 .6 3 5 1 .7 7 5 1 .7 7 6 1 .6 5 4 1 .7 6 7

Eksam ili 9 9 158 3 0 6 3 4 0 2 8 2 1 9 2 1 9 0

M avrorahi 7 8 115 1 1 0 186 198 9 2 5 3

Hrisavgi 4 5 8 5 2 5 5 9 6 6 4 4 701 641 7 0 7

D rim os 2 .1 3 3 2 .2 9 5 2 .3 9 6 2 .1 3 9 1 .9 7 2 1 .7 9 4 v.y.

Iraklio 2 0 0 6 31 8 2 2 8 7 5 8 6 6 7 8 8 7 4 7

Kavalari 4 9 3 7 6 2 1 .008 1 . 1 2 5 1 .241 1 .2 1 0 1 .3 7 5

Kolhikon 7 7 0 1 .1 9 2 1 .5 6 9 1 .9 3 2 1 . 9 7 7 1 .6 6 6 1 .5 5 8

Krithia 3 3 3 1 .2 5 8 1 .4 7 3 1 .5 1 8 1 .4 1 7 1 .1 9 8 1 .278Lagina 9 4 4 1 . 2 4 7 1 .403 1 .29 1 1.380 1 .4 6 5 v.y.

Langaza 2 6 .1 9 8 3 8 .9 7 6 4 7 .3 3 5 5 0 .2 8 5 5 2 . 2 7 7 4 2 .9 6 1 4 0 .2 3 4

Liti 1 .4 9 5 1 .579 3 .6 8 8 3 .2 1 3 1 .8 5 2 1 .7 2 2 v.y.

M elisohori 1 .6 8 9 2 .4 5 6 1 .5 4 8 1 .403 1 .1 9 2 9 4 1 v.y.

Perivolaki 6 5 2 6 4 5 89 5 1 . 0 1 0 9 0 3 7 0 5 7 5 4

Kaynak: Chuliarakis (1988).


351/386

T A B L O 2H a v z a K y l e r in i n E t n i k B i l e i m i

K y E t n i k b i l e i m

A g h io s V as il i o s E sk id en a na di l i S la vc a o la n l a r

A s s i r o s E s k i d e n a n a d il i S l a vc a o l a n l a r , a n ad i l i Y u n a n c a o l a n g m e n l e r ,

D o u T r a k y a l m b a d i l l e r

H r i s a v g i D o T r a k y a l l a r , A n a d o l u l u m b a d i l l e r , P o n t s l u l a r

D r i o s A n a d i l i Y u n a n c a o l a n l a r ( v e e s k i d e n a n a d i l i S l a v c a o l a n l a r ? )

E k s a m i l i D o u T r a k y a l l a r

I r a k l i o n D o u T r a k y a l la rK a v a l a r i E s k i d e n a n a d i l i S l a v c a o l a n l a r , A n a d o l u l u m b a d i l l e r

K o l h i k o E s k i d e n a n a d i l i S l a v c a o l a n l a r , P o n t s l u l a r , D o u T r a k y a l l a r

K s i lu p o l is E s k i d e n a n a d i l i S l a v c a o l a n l a r

I . a i a E s k i d e n a n a d i l i S l a v c a o l a n l a r , a n a d i l i Y u n a n c a o l a n l a r , b a z V a l a h l a r ,

b a z S a r a k a t s a l a r v e b a z P o n t s l u l a r

I . a h a n a s P o n t u s l l a r

L a g a z a E s k i d e n a n a d i l i S l a v c a o l a n l a r , m b a d i l l e r

Liti E s k i d e n a n a d i l i S l a v c a o l a n l a r

M e l i s o l o r iE s k i d e n a n a d i l i S l a v c a o l a n l a r , a n a d i l i Y u n a n c a o l a n l a r

M a v r o r a h i P o n t s l u l a r

( N e a ) D o r k a s D o u T r a k y a l l a r , S a r a k a t s a l a r

P e n t e V r i s e s P o n t s l u l a r , V l a l l a r

P e r i v o l a k i D o u T r a k y a l l a r

P o l i d c d r i P o n t s l u l a r , S a r a k a t s a l a r

O s s a E s k i d e n a n a d i l i S l a v c a o l a n l a r , m b a d i l l e r

V e r t i s k o s E s k i d e n a n a d i l i S l a v c a o l a n l a r , a n a d i l i Y u n a n c a o l a n l a r

T A B L O 3

A s s i ro s N a h i y e s i N f u s s t at is t ik l er i, 1 9 2 0 1 9 8 1

K y 1 9 2 0 1 9 2 8 1 9 4 0 1 9 4 5 1 9 5 1 1 9 6 1 1 9 7 1 1 9 8 1

A s s i r o s 1 . 2 0 6 1 . 4 1 2 1 . 6 3 5 1 . 7 8 0 1 .7 7 .5 1 . 7 7 6 1 . 6 5 4 1 . 7 6 7

G o i n a 9 9 v . y .

P a l e l o r a 5 3 0 0 0 0 0 0 0

E ksa i l i 15 8 3 0 6 3 4 0 2 8 2 19 2 1 9 0

K r i t l i a l . 0 9 0

M a v r o r a h i 1 15 1 1 0 1 8 6 1 9 8 9 2 5 3

Kaynak: Assiros Nahiyesi Arivleri.

(;'\) Ass iros nahi yes inde n 19.30da ayrld .

Sakinleri Yunan Sava srasnda Assirosa nakledildi.


352/386

Ulusa l grup

T A B L O 4

Makedonya Nfusu, 1914

Bulgar Yunan

iddialar iddialar

Srp

iddialar

Bulgarlar 1 .1 8 1 .3 3 6 3 3 2 .1 6 2 5 7 .6 0 0

Yunanllar 2 2 8 . 7 0 2 6 5 2 . 7 9 5 2 0 1 . 1 4 0

Srplar 7 0 0 0 2 . 0 4 8 . 3 2 0

Kaynak: Christoff 1919, s.31.

T A B L O 5

Osmanh Dneminde Gvezne Yresinde Tarm Yaplan Mlkler

15. Yzyl Caina

TmarMslmanlar

Cedid

Yrk klas

16. Yzyl Gtveyulv ak f iftliiHristiyanlar

Guveyna-Yeni vakf iftliiHristiyanlar

18. Yzyl sonlar Guveyna Gveyim Yeni-Ky

iftliiHristiyanlar

iftliiMslmanlar

hanekescni

19. Yzyl ortalan Guteyna Gvezne Yeni-Kyv ak f iftlii ky iftliiHristiyanlar Mslmanlar,

Hristiyanlar

Hristiyanlar

Bugn

Kaynak: Dimitriadis 1980.

Palehora(metruk)

Assiro s G noin a


353/386

TABLO

6

Assiroslularm

Meslekleri(Yzde),

191

1-1939

oo

o VDo

ON

o'o n

\o


354/386

TABLO

6(devam)

Assiroslularm

Meslekleri(Yzde),191

1-1939

IO O o_ I\ ON ON r rH hs OO 00

*N:|3vcT11

K 'T1

CrH

T1rH T1

cTrH

OrH

rH O OrH

O oo' no"

0

*" 10 O ON ro ro rH O ON 'o NO NO NO NO 00 NO V NO O,

re > cf rH 0 cT O O O" O O O O O"0

O

3_ N ON 'O ro >0 rH fNj 00 \ O O lO

0 ro' rT ro o ' ro ro O1 r\v>

>

O"

^3^os s5b o **

S" Np q>uJ4G u .S>s Oe

I I

J ao s


355/386

T A B L O 7Yunan Makedonyasnda Slav Akrabalk Terminolojisi

Standart Florina

Trke Yunanca Kilkis yresi Serez yresi yresi

ha ha pateras tatko tatko tatko

ae mitera male male m aika*

oul yios sinkz kori herka

erkek karde adelfos brat bratkz karde adelfi sesra sesra

ku zen(k) eksadelfi bratotsetka bratotsetka bratselakuzen (e) eksadelfos bratotset bratset

anca tlios tsiko striko*

day tlios vuiko vuiko

hala/teyze thia teto strina

day kars thia vitsio vuina

elti sinifada yiatura

grmce kuniada haldza

kayn kniados zolvabyk kayn kuiados afedi

erkek yeen anipsios huk uutsi

kz yeen anipsia f tk a uka

erkek torun egoos f uk uutsi

kz torun engoi fmka unukadede paps dedo dedo

nine yiayia babo babo

ninenin kz kardei thia teto

Assirosta baz yallarca hl kullanlyor.

Assirosta yaygn olarak kullantlyor.


356/386

T A B L O 8

Assiros Nahiyesinde Hane Reislerinin Doum Yeri

(1986 itibariyle yzde)

Assiros Eksam ili M avrorah i

Doum Yeri E rkek Kadn Erkek Kadn Erkek Kadn

P o n t s _ _ _ 2 5 , 2 1 8 , 2

D o u T r a k y a 1 , 9 2 ,1 3 5 , 3 2 8 , 7

A n a d o l u ( K i i k A s y a ) 0 , 6 0 , 8 0 , 5 2 , 4 0 , 9 0 , 6

M a v r o r a h i 0 , 2 5 2 , 2 3 4 , 0E k s a m i l i 0 , 3 4 8 , 1 1 8 , 2

A s s i r o s 8 5 , 5 6 3 , 1

H a m u r i * - 6,1 5 , 0

D i e r K y l e r I 1, 7 3 2 , 5 1 3 , 9 4 7 , 8 1 1 , 3 3 9 , 6

Y u n a n i s t a n D n d a 0 , 3 1 , 0 2 , 4 4 , 3

B i l i n m e y e n - 2 ,1 0 , 5 2 , 5

T oplam 1 .1 5 8 1 .1 9 6 187 2 0 9 115 1 5 9

Toplam Ky Nfusu 2 .3 54 39 6 274

Kaynak: Assiros Nahiye Sicil Defteri.

f : ) l.ahana s';! yakn bir da ky olan Flamur i'deki eitli aileler Yuna n Sava srasnda Assiros'a

nakledilmiti.


357/386

T A B L O 9A

Assiros Nahiyesinde Kz ocuk larnn Evlil ikleri (1 9 15 1 94 0

Assiroslu

Assiros mbadil

Arasnda Doanlar)

Eksamili Mavrorahi

Toplam Say 1 5 9 3 6 103 33

Ky iinden evlenen (yzde) 72 ,3 3 1 , 0 19 ,4 51 ,5

Darya evlenen (yzde) 2 7 ,7

Darya evlenenlerin dalm (yzde)

6 9 ,0 8 0 ,6 4 8 ,5

Selanik li 6 2 , 9 4 0 , 0 4 1 ,7 6 6 ,7Kilkis li 2 0 ,0 3 0 ,0 2 0 ,8 1 6 ,7

H alkidhiki li 2 ,9 12,5

Serez li 5 ,7 1 0 ,0 4 ,2 8 ,3

Bat Makedonya blgesi 6 ,9 8,3

D ou M akedonya blgesi 2 ,9 2 ,8

Trakya 2 ,9

Yunanistanda Baka Yer 2 ,9 5 ,0 2 ,8

Yunanistan Dnda

Bilinmeyen 1 5 ,0 8,3

T A B L O 9 B

Assiros Nahiyesinde Erkek ocuklarnn Evlil ikleri (1 9 1 5 1 94 0 A rasnda Doanlar)

AssirosluAssiros M badil Eksam ili M avrorahi

Toplam Say 1 5 9 3 6 103 33

Toplam Say 2 1 7 5 6 90 43

K y iinden evlenen (yzde) 6 7 ,3 55 ,6 1 8 ,9 2 3 ,3

Dardan evlenen (yzde) 3 2 , 7 4 4 , 4 81,1 7 6 , 7

Dardan evlenenlerin dalm (yzde)

Selanik ili 4 4 ,4 4 4 ,0 2 6 , 7 5 1 , 4

Kilkis ili 11 ,1 2 0 ,0 3 0 ,7 2 8 ,6

H alkidiki ili 5 ,6 - 1,3 2 ,9

Serez ili 9 ,3 12 ,0 4 ,0 -

Bat M akedonya blgesi 9 ,3 8 ,0 6 ,7 1 1 ,4

Dou Makedonya blgesi 2 ,7 2 ,9

Trakya 1,9 2 ,7

Yu nanistanda baka yer 11,1 1 2 ,0 9 ,3 2 ,9

Y unanistan dnda 7 ,4 - 4 ,0

Bilinmeyen 4 ,0 4 ,0


358/386

TABLO

10

AssirosNahiyesiBteHarcamalan,

1921-19

31

(Yzde)

>

>

>

>

>

fO

\o

o '

10o"

S

>

>S

>

X>

>

ONCS

O

:SCQ

00

o\

>

so

hT

>

>

roto'

ON

>

1so

cE

'vO(N

of

>

>

VO"5

SO

o ' >

>

>

>s>

>

>*>


359/386

T A B L O 11Assiros Nahiye Reisleri ve Meclis yeleri, 1 91 91 93 5

Yl Grev Meslek

1919Tamtakos, Nikolaos reis ifti/bakkal/tccarAsteriou, Stilianos meclis yesi retmen/besici/iftiMantsos, Athanasios meclis yesi tccar/vergi tahsildarApostolakudis, Elias meclis yesi tccarDanelis, Anastasios meclis yesi tccar

1921Pashos, Yannis reis tccarHalepis, Yorgos meclis yesi mlk sahibi/besiciKaravidas, Yannis meclis yesi hasat bekisiVayiatzis, Konstantinos meclis yesi bakkal

1923Tamtakos, Nikolas reisSabuncis, Dimitrios Ktip retmenKaravidas, Nikolaos Tellal sakatAsteriou, Stilianos meclis yesiArtusis, Asterios meclis yesi bakkal/tccar/mlk sahibi

Vaniotis, Efthimios meclis yesi miller1925Asteriou, Stilianos reisArtusis, Asterios reis yardmcsVelikas, Yannis meclis yesi mlk sahibi/besiciVranas, Yorgos meclis yesi bakkal/tccar/besiciPashos, Yannis meclis yesiAndreadis, Panayiotis meclis yesi mlteci (Assiros kynde)

1926Kalamis, Yorgos reis nalbantGalianos, Anastasios reis yardmcs tccar/sanayiciVelikas, Dimitrios meclis yesi besiciKaramagiris, Athanasios meclis yesi bakkal/tccarVayiacis, Fotis meclis yesi peynir tccarPashos, Yannis meclis yesi

1929Vranas, Yorgos reisVasiliu, Aleksander meclis yesi tccar/mlteci (Assiros kynde)Asteriou, Stilianos meclis yesiTamtakos, Nikolaos meclis yesiPashos, Yannis meclis yesi

Apostolakudis, Elias meclis yesiArtusis, Asterios meclis yesiEksamiliden iki mbadil meclis yesi

1931Vranas, Yorgos reisAsteriou, Stilianos reis yardmcs

1934Galianos, Anastasios reisAsteriou, Stilianos reis yardmcs

1935

Vukas, Dimitrios reis iftiKaramagiris, Athanasios reis yardmcs

Kaynak: Assiros Nahiye Arivleri.


360/386

T A B L O 1 2

Saptanabilen Yllarda Assiros Nahiyesi Vergi Gelirleri , 19 35 1 95 4 (Yzde)

K a yn ak 1 9 3 5 3 6 1 9 4 6 4 7 1 9 4 7 4 8 1 9 4 8 4 9 1 9 5 0 5 1 1 9 5 1 5 2 1 9 5 3 5 4

H ayvanclk 3 5 ,2 5 8 ,6 6 7 , 2 73 ,7 80 ,2 2 3 ,7 3 2 ,7Tarm 5 6 , 6 4 1 , 4 3 2 ,8 2 4 ,7 1 6 ,9 7 4 ,6 6 7 ,3cretsiz ilik - - - 1 ,4 -

Mlk Vergileri 6 ,6 - 1,4 - - -

Kiralar 1 ,6

Dier 0 ,2 2 ,9 0 ,3

T A B L O 1 3

Assiros Nahiyesi O tlak Alanlar, 1 92 01 94 0

O tlak kapasitesi

Otlak Alan (stremma) K k hayvanlar Byk hayvanlar

Assiros 9 . 5 0 0 5 0 0 1 . 0 0 0 ky srsDebella 1 . 0 0 0 5 0 0 1 . 0 0 0 v.y.Sporadikes 1 .5 0 0 5 0 0 1 . 0 0 0 v.y.

A a1 2 .0 0 0 1 .0 0 0 3 0 0 (ky srs)K am bili.2 Pum ar 5 .0 0 0 2 .0 0 0 3 .0 0 0 3 0 0 (ky srs)

Mavrorahi

Osmanl3 4 . 0 0 0 5 0 0 1 0 0 1 5 0 (ky srs)Eksamili

Skotom enilsar 3 .0 0 0 1 .0 0 0 1 5 0 2 5 0 (ky srs)

Kaynak: Assiros Nahiyesi Arivleri.

1 Assirosun ynetimin e 1 9 3 1 de girdi.

2 Assiros nahiyesine 1 9 3 7 de baland; daha nce devlet arazisiydi (dimosio ) ve 19 22 den beri dzenli olar akSarakatsalara kiralanmt .

3 Assiros nahiyesine 19 4 3 te baland.

T A B L O 1 4Hayvan O tlatm a D ngleri ve Otlatmann Y asak Olduu Alanlar

Zam an dilimi Yasak alanlar

15 Kasm15 M ar t Ekili ve nadasa braklm tarlalar (niama); balar;kavun b ostanlar;ku la blgesindeki ky evreleyen dzlk alanda bulunan armutbaheleri; hayvan allarna sadece sr srs yollarnda ve kyn

iinde (a g h e a l t h a r i a ) i z in var ; hayvanlar n st sa m i in kyegetirilmesi mm kn.

15 M ar t10 Tem mu z Yu kardak iyle ayn; yaz otlaklarnda allara ve hayvanlara izin var.20 T em m uz15 Kasm Sadece balar, kavun bostanlar ve armut baheleri.


361/386

TABLO 15

Vaftiz Babalan, 18801985 (Yzdeye Gre Yerleik Topluluklar)18801950

Assiroslu Kalivial AssirosVaftiz babas Mavrorahi Eksamili mbadil sarakatsal yerlisi

Mavrorahi 54,5 _ _ 4,2 0,1Eksamili - 70,8 1,2 - 0,2Assiroslu Mbadil - 1,0 40,2 - 1,8Sarakatsal 5,5 - 58,2 -

Assiros 1,8 4,9 34,6 4,2 8,8Dardan 20,0 11,4 16,8 16,7 8,8Bilinmeyen 18,2 11,9 7,2 16,7 7,8

19511985

Assiroslu Kaliviah AssirosVaftiz babas Mavrorahi Eksamili mbadil sarakatsal yerlisi

Mavrorahi 60,0 _ _ _ _Eksamili - 41,0 - - 1,2Assiroslu Mbadil - 4,5 7,1 - 3,7

Sarakatsa - - - 44,4 1,9Assiros 4,0 4,5 42,9 11,2 65,9Dardan 32,0 45,5 42,9 44,4 26,7Bilinmeyen 4,0 4,5 7,1 - 0,6

Toplam 18801985

Assiroslu Kalivial AssirosVaftiz babas Mavrorahi Eksamili mbadil sarakatsal yerlisi

Mavrorahi 56,2 _ _ 3,0 0,1

Eksamili-

67,9 1,0-

0,3Assiroslu M badil - 1,3 35,7 - 2,0Sarakatsa 3,7 - - 54,51 0,2Assiros 2,5 4,9 35,7 6,1 79,6Dardan 23,8 14,7 20,4 24,2 10,8Bilinmeyen 13,8 11,2 7,2 12,2 7,0

Kaynak: Assiros Vaftiz Sicil Defteri.1 Yzde 3 Assiroslu Sarakatsa topluluundan, geri kalan yzde 51,5 Assiros yerli" ahalisinden.

T A B L O 1 6Ta hl retimiyle Uraan iftiler, 1 99 0

Assiros Eksamili Mavrorahi Toplam

rn No. % Stremma No. % Stremma No. % Stremma ifti Stremma

Buday 287 93,1 19.558 33 80,5 1.590 7 100 271 327 21.418Durum buday 118 38,3 6.745 29 70,3 1.582 1 14,3 148 148 8.353Arpa 19 6,2 333 7 17,1 119 0 0 0 26 452

Toplam 308 26.636 41 3.290 7 296 401 30.223


362/386

Kaynaka

Abbot, G. F., [1903] Macedon ian Folk lo re,Balkan Aratrmalar Enstits, No.110, Sela-nik, 1969.

AnagnostopoulosPaleologos, Thanos, Neoklis Kazazis and the French Philhellenes during the Macedonian Struggle , O M akedonik os Agonas: Sympos io iinde, BalkanAratrmalar Enstits, No.211, Makedonya Mcadelesi Mzesi, s. 25971, Selanik,1987. [Yunanca]

Anderson, Benedict, magined Communities: Reflections on the origin and spread o f nati-onalism,Verso, Londra, 1983. Hayali Cemaatler Milliyetiliin Kkenleri ve Yaylmas,ev. skender Savar, Metis Yaynlar, 2004.

Angelopoulos, Athanasios, The Foreign Propagandas in the Polyani District in the Period,1870-1912,Balkan Aratrmalar Enstits, No.137, Selanik, 1973. [Yunanca]

Apergis, Stavros, Re-form ation o f Agricultural Production, Yunanistan Ziraat Bankas,Tarmsal Ekonomi Aratrmalar, No.5, Atina, 1978. [Yunanca]

Apostolski, Mihajlo ve arkadalar (der.), From the Past o f the Macedonian People,skp

Radyo ve Televizyonu, skp, 1969.Appadurai, Arjun, The Past as a Scarce Resorce,Man 16(2), s. 20919, 1981.Asdrahas, Spiros, Meckanism o f Agrarian Econom y in the Ottom an Period (15th-16th

centuries),Themelio, Atina, 1978. [Yunanca]Augustinos, Jerry, The Peasant Question and the Greek Intellectuals, Yunan Tarih ve Et

no loji Dernei Blteni 24, s. 22943, 1981. [Yunanca], Consciousness and History: Nationalist critics o f Greek society, 1897-1914,EastEuro

pean Quarterly (Columbia University Press tarafndan datlmtr), Boulder, Colo,1977.

Baheli, Tosun, The Mslim Turkish Community in Greece: Problems and Prospects,Journal: lnstitute o f Mslim Minority Affa irs8(1), s. 10920, 1987.

Bailey, F. G., Caste and the E cono m ic Frontier,Manchester University Press, Manchester,1957.

Balamaci, Nicholas S., Can the Vlachs Write Their Own History?Journal o f the Helle-nic Diaspora 17, s. 936,1991.

Baltas, Nikos K.,Analyzing the Deman d fo r Agricultural Products: The case ofg rain s,Yu-nanistan Tarm Bankas, Tarmsal Ekonomi Aratrmalar, Atina, 1986. [Yunanca]

Baron, Salo W.,M od ern National ism and Religion,Meridian Books, New York, 1947.Barth, F. (der.), Ethnic Groups and B oundaries: T he so cial organization ofcu lture differen-

ce,Ailen and Unvvin, Oslo ve Londra, 1969.Belia, Eleni P., The Educational Policy of the Greek State Towards Macedonia and the

Macedonian Struggle, O M akedonik os Agonas: Sympos io iinde, Balkan Aratrma-lar Enstits, No.211, Makedonya Mcadelesi Mzesi, s. 2940, Selanik, 1987. [Yu-nanca]

Belic, Aleksander, L a M acedoine; etudes ethnographiques ci politiques,Blond et Gay, Pa-

ris, 1919.Bhabha, Homi K., The Location o f Culture,Routledge, Londra ve New York, 1994.


363/386

Bitoski, Krste, The Attitude of the Kingdom of Greece Toward Macedonia and the Macedonian Revolutionary Organization (18931903), M aced oine: Articles d'HistoireNationaleiinde, Milli Tarih Enstits, s. 22341, skp, 1981.

Blu, Karen I., The L um bee P roblem: The makitg o f an American Indian people, Cambridge University Press, New York, 1980.

Borza, Eugene N., n the Shadow o f Olympus: The emergence o f Macedon,Princeton Uni-versity Press, Princeton, 1990.

Brailsford, H. N., M acedon ia: lts races and their future, Arno Press ve Nev York Times,New York, 1906.

Braudel, Fernand, Th e Mediterranean and the Mediterranean World in the Age o f Philip

II.c. I, Harper Collins, Londra, 1966. 2. Felipe Dn em inde Akdeniz ve Akden iz Dnyas,Franszca aslndan ev. Mehmet Ali Klbay, mge Kitabevi Yaynlar, 1993.

Campbell, John, Honour, Family and Patronage, Clarendon Press, Oxford, 1964.Carnegie Uluslararas Bar Vakf, Report o f the International Comm ission to lnquire into

the Causes and Conduct of the Balkan Wars, Balkan Sorunu Ktphanesi, KitapNo.l, Al Paskaleff and Company, Sofya, 1914.

Cassimatis, Louis,American In fluence in Greece: 1917-1929,Kent State University Press,Kent, Ohio, 1988.

Chakaloff, George ve Stanislav J. Shoomkoff, The M acedonian Problem and lts Proper So-lution, John C. Winston, Philadelphia, 1904.

Chalkiopoulos, Athanasios, M akedonya: Selanik ve Manastr Vilayetlerine likin Etn olo ji k statistikler ,Atina, 1910. [Yunanca]

Charanis, Peter, How Greek Was the Byzantine Empire?, Bucknell Review 11(3), s. 10116,1963.

Chatterjee, Partha, The Nation and its Fragments: Colonial and postcolonial histories,Princeton University Press, Princeton, 1993. Ulus ve Paralar Kolon yal ve P ost-Kolon-

yal Tarihler,ev. smail ekem, letiim Yaynevi, 2002.Chatzikiriakou, Georgios, Thoughts and Impressions from a Tour in Macedonia (1905- 1906, Balkan Aratrmalar Enstits, No.58, Selanik, 1962. [Yunanca]

Christoff, A. T., The Truth a bo ut Bulgaria.Kansas City, 1919.Christovve, Stoyan, H eroes an d Assassins,Robert M. McBride, New York, 1935.Clammer, John, Ethnicity and the Classification of Social Differences in Plural Societies:

A perspective from Singapore, Ethnic Identities and Prejudices: Perspectives from thethird w orldiinde, Anand Paranjpe (der.), Brill, s. 923, Leiden, 1986.

Clogg, Richard,A Short History o f Modern Greece, Cambridge University Press, Cambri

dge, 1979.Cohen, Abner, Variable in Ethnicity, Ethnic Change iinde, Charles Keyes (der.), Uni-

versity of Washington Press, s. 30631, Seattle, 1981.Comaroff, John ve Jean Comaroff, Ethnography a nd the H istorical Imagination, Westvi

ew Press, Boulder, Colo, 1992.Corrigan, Paul ve Derek Sayer, The Great Arch: English state form ation as cultural revo-

lution,Basil Blackvvell, Oxford ve New York, 1985.Cowan, Jane K., Dance and the Body Politic in Northern Greece, Princeton University

Press, Princeton, 1990.Curtis, William F.,Around th e Black Sea,Hodder and Stoughton, New York, 1911.


364/386

Cvijic, J., La Peninsule Balkanique Geographie Humaine,Paris, 1918.Danforth, Loring, The M acedonian Conflict: Ethnic nationalism in a transnational vorld,

Princeton University Press, Princeton, 1995., Firevalking and Religious Healing: The A nastenaria o f northern Greece and the A me

rican firevalking movement,Princeton University Press, Princeton, 1989.de Certeau, Michel, The P ractice o f Everyday L ife,ev. Steven Rendall, University of Cali

fornia Press, Berkeley, 1984.Delta, Pinelopi, n the Swamps Secrets,Estia Kitabevi, Atina, 1988 [1937]. [Yunanca]Diamanduros, P. Nikifotos, Hellenism and Greekness, Hellenism-Greekness: Ideoloci-

gal and Vital axes o f modern Greek soc iety iinde, D. Tsausis (der.), Estia, s. 5158,

Atina, 1983. [Yunanca]Dimitriadis, Vasilis, Taxation Categories of the Thessaloniki Villages During the Otto

man Period,M akedonik a 20, s. 375459, 1980. [Yunanca]Dimitsas, Margaritis, History o f Macedonia from Ancient Times until the Ottoman

Conquest,Palamidis Yaynevi, Atina, 1879. [Yunanca]Dirks, Nicholas B., The H ollotv Crown: Ethnohistory o f an Indian Kingdom (2. bask),

University of Michigan Press, Ann Arbor, 1993.Dirks, Nicholas, Geoff Eley ve Sherry Ortner (der.), Culture, Power, History: A reader in

contemporary soc'al theory,Princeton University Press, Princeton, 1994.Dou Makedonya tilaf Devletleri Komisyonu,An Accou nt ofB ulg aria n Occupation: Re-

port o f the Inter-Allied Com mission on Eastern Macedon ia,George S. Vellonis, Lond-ra, 1919.

Douglas, Mary, Implicit Meanings,Routledge and Kegan Paul, Londra, 1975.Dragoumis, Ion, Martyrs and H eros Blood, Nea Thesis, Atina, 1992. [Yunanca]Drettas, George, Questions de Vampirisme, Etudes Rurales 97/98, s. 20118, 1985.Durkheim, Emile, The E lementary Forms o f the Religious Life,The Free Press, New York,

1965 [1915], Dini Hayatn lk el Biimleri,ev. Fuat Aydn, Ata Yaynlar, 2005.Epstein, Arnold, L., Ethnos and ldentity: Three studies in ethnicity, Tavistock, Londra,1978.

Evrygenis, Dimitrios I., \on Dragoumis and the Macedonnian Struggle,Balkan Aratrma-lar Enstits, No.41, Selnik, 1961. [Yunanca]

Fallers, Lloyd A., The Social Anthropology o f the Nation-State, Aidine, Chicago, 1974.Faubion, James D., Modern Greek Lessons: A primer in historical constructivism, Prince-

ton University Press, Princeton, 1993.FischerGalati, Stephen, The Internal Macedonian Revolutionary Organization: Its signi

ficance in Wars of National Liberation , East European Quarterly 1(4), s. 45472,197273.

Fox, Richard, Introduction, National Ideologies a nd the Production o f National Cultu-res iinde, Richard Fox (der.), Amerikan Etnoloji Dernei Monografi Dizisi, No.2,Washington, D.C., 1990.

Frazee, Charles A., The O rthodox Church and Independent Greece, 1821 -1852 ,Cambrixlge University Press, Londra, 1969.

Freud, Sigmund, [okes and Their Relation to the Unconscious, W. W. Norton, Londra,

1960 [1905]. Espriler ve Bilindt likileri, ev. Emre Kapkn, 1996.Fried, Morton, The N otion o f the Tribe,Cummings, Menlo Park, 1975.


365/386

Friedlj Ernestine, Vasilika: A viiage in modern Greece, Holt, Rinehart and Winston, NewYork, 1962.

Friedman, Victor A., Linguistics, Nationalism and Literary Languages: A Balkan Perspective, The Real World Linguist: Linguistic applications in the 1980s iinde, U. Raskn and P. Bjarkman (der.), Ablex, s. 287305, Norwood, N.J., 1986.

Geertz, Clifford, Th e Interpretation o f Cultures,Basic Books, New York, 1973.Gellner, Emest, Nations and Nationalism,Cornell University Press, thaca, 1983. Uluslar

ve Ulusuluk,ev. Gnay Gksu zdoan, Bra Ersanl, Hil Yaynlar, 2008.Georgevitch, T. R.,Macedonia,Macmillan, New York, 1918.Gibb, H. A. R., and H. Bowen, lslamic Society and the West: A study o f the im pact o f Wes-

tern civilization on Moslem culture in the Near East. 2 cilt, Oxford University Press,Londra, 1950.

Glazer, Nathan ve Daniel P. Moynihan, Beyon d the Melting Pot: The Negroes , Puerto Ri-cans, Jew s, Italians, and Irish o fN et v York City, Massachusetts Institute of Techno-logy Press, Cambridge, 1970.

Goody, Jack, The D evelopm ental Cycle in Domestic Groups,Cambridge University Press,Cambridge, 1958.

Goody Jack, and S. J. Tarnbiah, Bride wealth and Dowry, Cambridge University Press,

Cambridge Papers in Social Anthropology, No.7, Cambridge, 1958.Gunaris, Basil C., Parliementary Deputies and Kapetanareyi: Clientelisticrelations in postwar Macedonia, Ellinika41, s. 313 35,1 99 0. [Yunanca]

, Railway Construction and Labour Availability in in the Late Nineteenth Century,Byzantine and Modern Greek Studies 13, s. 13958, 1989.

, The Macedonian Struggle Towards Its Ende: Attempts for reorganization and newdirections, O M akedonikos A gonas: Symposio iinde, Balkan Aratrmalar Enstit-s, No. 211, Makedonya Mcadelesi Mzesi, s. 11324, Selnik, 1987. [Yunanca]

Greenfeld, Liah, Nationalism: Five Roads to Modernity,Harvard University Press, Camb-ridge, 1992.

Guboglo, M., On the Subject of the Origin of the Sarakatsani, Bulletin ofS lav ic Bibliog-raphy 7(27), s. 10314,1970. [Yunanca]

Haarland, Gunnar, Economic Determinants in Ethnic Processes, Ethnic Groups andBoundaries iinde, F. Barth (der.), Little, Brown, Boston, 1969.

Halpern, Joel ve Barbara KerevvskyHalpern, A Serbian Village in Historica l Perspective,Waveland Press, Prospect Heights, II., 1986 [1972].

Halstead, Paul, Waste Not, Want Not: Traditional responses to crop failure in Greece,

Rural History1(2), s. 4764,1990.Hammel, Eugene A., Zadruga as Process, H ous ehold an d Family in Past Times iinde,

P. Laslett ve R. Wall (der.), s. 33573, Cambridge University Press, Cambridge, 1972., Alternative Social Structures and Ritual Relat ions in the Balkans, PrenticeHall, Eng

levvood Cliffs, 1968.Haskell, Edward B.,American ln fluence in Bulgaria,The Missionary Revievv of the World,

New York, 1919., The Truth about Bulgaria,Alumni Magazine,Oberlin College, Ekim, 1918a.

, Bulgaria and Macedonia: A study of the vexed problems of nationality in Macedoniaand the Dobrudja by a missionary who knows the Balkan peoples well, Springfield


366/386

Republican,8 Kasm 1918, Oberlin, Ohio, 1918b.Hechter, Michael, Internal Colonialism: The Celtic fringe in British national developmen t,

1536-1966,University of California Press, Berkeley, 1975.Herzfeld, Michael,A Place in History: Social and monumen tal tim e in a Cretan tovn, Prin

ceton University Press, Princeton, 1991a., Silence, Submission, and Subversion: Toward a poetics of womanhood, Contested

Identities: G ender and kinship in modern Greece iinde, Peter Loizos ve Eftmios Papataxiarchis (der.), Princeton University Press, s. 7997, Princeton, 1991b.

, Law and Custom: Ethnography of and in Greek national identity , Journal o f Modern Greek Studies 3(2), s. 16785, 1985.

, Ours Once More: Folklore, ideology and the making o f modern Greece,University ofTexas Press, Austin, 1982a.

, When Exceptions Define the Rules: Greek baptismal names and the negotiation ofidentity,Journal o f Anth ropological Research38, s. 288 3 0 2,1982b.

Hirschon, Renee, Heirs o f the G reek Catastrophe: The social life ofA sia M inr refugees inPiraeus, Clarendon, Oxford, 1989.

Hobsbawm, Eric J., Nations and Nationalism Since 1780: Programme, myth, reality, Cambridge University Press, Cambridge, 1990. Milletler ve Milliyetilik 1870ten G

nmze Program, Mit, Gereklik, ev. Osman Aknhay, Ayrnt Yaynlan, 1995., Bandits,Pantheon Books, New York, 1981. Ekiyalar,ev. Orhan Akaln, Necdet Hasgl, Avesta Yaynlar, 1997.

, Primitive Rebels: Studies in archaic forms o f soc ial movement in the 19th and 20th cen-turies,W. W. Norton, New York, 1959. /

Hobsbawm, Eric J. ve Terence Ranger (der.), The Invention ofTrad ition,Cambridge Uni-versity Press, Cambridge, 1983. Gelenein cadt,ev. Mehmet Murat ahin, Agora Ki-tapl, 2006.

nalck, Halil, Studies in Ottoman Social and Economic History, Variorum Reprints,Londra, 1985.

Jelavich, Barbara, History o f the Balkans: T wentieth century,Cambridge University Press,Cambridge, 1983.

Just, Roger, Triumph of the Ethnos, History and Ethnicity iinde, Elizabeth Tonkin,Malcolm Chapman, ve Maryon McDonald (der.), Association of Social Anthropologists Monographs, No.27, Routledge and Kegan Paul, s. 7178, Londra, 1989.

Kabasakalis, Dimitrios, The History o f Baltza (M elissohori-Selnik), Selanik, 1974. [Yu-nanca]

Kamarinou, Lili, Th e Accumulation o f Agricultural Surplus in Greece,Nea Sinora, Atina,1977. [Yunanca]

Karakasidou, Anastasia, Women of the Family, Women of the Nation: National enculturation among Slavic speakers in northvvestern Greece, W om ens Studies InternationalForum 19 (12, OcakNisan), s. 99 110,1996.

, Protocol and Pageantry: National celebrations in northern Greece, Amerikan Antro-poloji Derneinin 94. yllk toplantsnda sunulan bildiri, Washington, D.C., 1519Kasm, 1995a.

, Vestiges of the Ottoman Past: Muslims under Siege in Greek Thrace, Cultural Survi-val Quarterly19(2), s. 7175,1995b.


367/386

, Cultural Illegitimacy in Modern Greece: The SlavoMacedonian nonminority ,Yunanistanda Aznlklar altayna sunulan bildiri, St. Anthonys College, Oxford

University, 58 Ocak 1994, 1994a; yayma hazrlanan Etbnic and Religious Minoritiesin Greece,Richard Clogg (der.) adl kitapta yer alacak.

, Sacred Scholars, Profane Advocates: Intellectuals molding national consciousness inGreece, Identities: G lobal Studies in Culture and Power 1(1), s. 3561, 1994b.

, Fellow Travelers, Separate Roads: The Greek communist party and the Macedonianquestion, East European Quarterly (Winter) 27(4), s. 45377, 1993a.

, Politicizing Culture: Negating Macedonian ethnicity in northern Greece, Jo urnal o fM odem Greek Studies11(1), s. 128, 1993b.

, Fields of Wheat, Hills of Shrub: Agrarian development and nationbuilding in nort-hern Greece, Antropoloji Blm doktora tezi, Columbia University, 1992.

Karapatakis, Kostas, Weddings in Old Times (Folklore o f the G revena region), Atina,1960. [Yunanca]

Karathanasis, Athanasios, Essays abou t M acedonia: Studies and articles abo ut the intelle-ctual activities and life in Macedonia,Kyriakidis Brothers, Selanik, 1990. [Yunanca]

Karavidas, K. D.,Agro tika: A comparat ive study,Papazisis, Atina, 1931. [Yunanca]Kargakos, Sarandos, Hellenism and Cannibalism, Ikonomikos Takhidromos, 1 Tem-

muz 1993, s. 4445, 1993a. [Yunanca], What does the defense of Karakasidou Mean?, Ikonom ikos Tabidromos, 30 Eyll1993, s. 3334, 1993b. [Yunancal

, Unpresidented International (and not only) Mobilization for the Defense of the Anthropologist Mrs. Anastasia Karakasidou, Ikonom ikos Tabidromos, 16 Aralk 1993, s.3538, 1933c. [Yunanca]

Karpat, Kemal,Milletsand Nationality: The roots of the incongruity of nation and State inthe postOttoman era, Christians and Jews in the Ottoman Empire iinde, c. I, TheCentral lands,B. Braude ve B. Levvis (der.), Holmes and Meier, s. 14169, New York veLondra, 1982.

Kazasis, Neocles, L Hellenisme et la Macedoine, Imprimerie de la Renaissance Latine, Pa-ris, 1904. [Franszca]

Keesing, Roger, The Young Dick Attack: Oral and documentary history on the colonialfrontier, Ethnohistory 33, s. 268 92, 1986.

Kepetzis, On the Recent Developments in Macedonian Matters, M aked onya Almana3140, 1908. [Yunanca]

Keramidziev, Mih., The Aegean Macedonia Under Greek Sovereignty,Milli Tarih Enstit-

s, skiip, 1951. [Makedonca]Kettani, M. Ali, Muslims in Southern Europe,Journal: Institute o f Mslim Minority Af-

fairs2(1), s. 14557, 1980.Keyes, Charles, F. (der.), Ethnic Change,University of Washington Press, Seattle, 1981.Kiril, Patriarkh Balgarski, The Bulgarian Ex erchate in the Region o f Adrianople and M a

cedonian after the War o f Liberation, 1877-1878, Sofya, 1969. [Bulgarca]Kitromilidis, Paschalis, Imagined Communities and the Origins of the National Questi

on in the Balkans, European History Quarterly 19(2), s. 14992, 1989.

Kofos, Evangelos, Ideological Orijins of SlavoMacedonianism: Their impact on the current phase of the Macedonian Question, Mnimosini11, s. 426 40, 1992. [Yunanca]


368/386

, National Heritage and National Identity in Nineteenth Century and Tvventieth Cen

tury Macedonia, Helen Savunma ve D Politika Vakf (Atina), zel Bildiri, 1991., The Macedonian Struggle in Yugoslavian Histography, O Makedonikos Agonas:

Symposio iinde, Balkan Aratrmalar Enstits, No.211, Makedonya McadelesiMzesi, s. 279317, Selanik, 1987. [Yunanca]

, Greece and the Eastern Crisis, 1875-1878, Balkan Aratrmalar Enstits, No.148,Selanik, 1975.

, Nationalism and Communism in Macedonia,Balkan Aratrmalar Enstits, 1964.Koliopulos, Ioannis, The Macedonia of Ion Dragoumis: Thoughts from his personal Di

ary, 0 Makedonikos Agonas: Symposio iinde, Balkan Aratrmalar Enstits,No.211, Makedonya Mcadelesi Mzesi, s. 15360, Selanik, 1987. [Yunanca], Modern Yunanistanda Sosyal ve Dier Haydutlar, Yunan Tarih ve Etnoloji Derne

i Blteni23, s. 42 236,1 98 0. [Yunanca]Kolisevski, Lazar, Macedon ian Nat ional Question, Edition Jugoslavija, Belgrad, 1959.Kontoyiannis, P. K., Aivati, M akedonya Almana 4, s. 24154, 1911. [Yunanca]Kostis, Kostas,Agrarian Economy and the Agricultural Bank: Facets o f the Greek eonom y

in the intervar period (1919-1928), Yunanistan Milli Bankas Eitim Vakf, Atina,1987. [Yunanca]

Kotsakis, Kostas, The Langadhas Basin Intensive Survey, First Preliminary Report of the1986 Season, elyazmas, 1986.

Krader, Lavvrence, Social Organization of the Mongol-Turkish Pastoralist Nomads,Mouton, Lahey, 1963.

Kussmaul, Ann, Servants in Husbandry in Early Modern England, Cambridge UniversityPress, Cambridge, 1981.

Kyriakdis, Stilpon, The N orthern E thnological Boundaries o f Hellenism, Balkan Aratr-malar Enstits, No.5, Selanik, 1955. [Yunanca]

, Byzantine Studies VII: Momtsilos and his state, M akedonika 2, s. 33245, 194152.[Yunanca]

Ladas, S. P., The Exchanges o f Minorities: Bulgaria, G reece and Turkey,Macmillan, NewYork, 1932.

LaiouThomadakis, Angeliki E., Peasant Society in the Late Byzantine Empire: A socialand dem ographic study,Princeton University Press, Princeton, 1977.

Landau, Jacob M., Pan-Turkism in Turkey: A study in irredentism, Archon, Hamden,1981.

Lefort, Jacques, Paysages de Macedoine: Leurs caracteres, leur evolution travers les documents et les recits des voyageurs, Travaux et memoires du centre de recherchesdhistoire et civilisation de Byzance. College de France: Monographies 3, Paris, 1986.[Franszca]

Loukas, Asterios, M acedonia : Wedding custom s and songs in Liti, Selnik, 1981. [Yu-nanca]

Lowenthal, David, The Past Is a Foreign Country,Cambridge University Press, Cambrid-ge, 1985.

M akedonik i Zoi,264, s. 2223,1988. [Yunanca]McGowan, Bruce, Econ om ic L ife in O ttoman Europe: Taxation, trade and the struggle for

land, 1600-1800, Cambridge University Press, Cambridge, 1981.


369/386

M c G r e w , W iilia m W . , L an d an d Revo lu t ion in M odern G re e ce , 1 800 -1881 : The tr ansit i-

o n i n t h e te n u re a n d e x p l o i t a ti o n o f l a n d f r o m O t to m a n r u le t o i n d e p e n d e n c e. K e n tState Universi ty Press, Kent , Ohio, 1985.

M c N e i ll , W i ll ia m H . , G reece : Am er ican Aid in Act ion , 19 47-19 56 , T he Tvventieth C entury

F u nd , N e w Y o r k , 1 9 5 7 .

M a r t is , N i k o la o s , T h e F a l s if ic a ti on o f M a c e d o n ia n H i s to ry , Dat mc Evroekdotiki ,

buğday tarlaları ve kan tepeleri

Documents