buletini nr: vii - md.rks-gov.net · shërbimi sprovues i kosovës buletini vii, 2011 3 është të...

Republika e Kosovës Republika Kosova- Republic of Kosova

Qeveria - Vlada – Goverment Ministria e Drejtësisë

SHËRBIMI SPROVUES I KOSOVES

Buletini nr: VII

Shërbimi Sprovues i Kosovës, 2012 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara Përgatitur nga: Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit Sprovues, Metije Ademi, Drejtore e Përgjithshme Hulumtimi dhe përgatitja kompjuterike : Adem Shala,zyrtar sprovues

Shërbimi Sprovues i Kosovës

Buletini VII, 2011 2

HYRJE

Përderisa nuk është e lehtë të përkufizohet thjeshtë ose saktësisht termi sprovim, ky

është term i njohur që kuptohet gjerësisht dhe ndërkombëtarisht për t‟iu referuar

organizimeve për mbikëqyrjen e personave që bien ndesh me ligjin. Kjo mbikëqyrje

bëhet në komunitet nga organizatat (agjencitë sprovuese apo shërbimet sprovuese)

përgjegjëse për këtë punë. Dënimi me burgim është parë në të shkuarën si masa më e

mirë për të rritur sigurinë e komunitetit dhe dënimin e veprimeve kriminale duke

synuar uljen apo eliminimin e tyre. Burgu nuk është çdo herë vendi më i përshtatshëm

për risocializimin dhe korrektimin e personave që kanë bërë vepra penale (sidomos për

ata që kanë rënë në kundërshtim me ligjin për herë të parë dhe veçanërisht për të

miturit). Përmes Shërbimit Sprovues, gjykata i jep një shans delikuentit që të

korrektohet, ri- socializohet të integrohet dhe të jetë pjesëtarë i barabartë i shoqërisë

edhe pa shkuar në burg.

Rezultatet e rehabilitimit dhe ri integrimit nëpërmjet izolimit me burgim janë të

përziera, që do të thotë se jo gjithmonë ka dhënë efektin e dëshiruar, duke hapur kështu

horizonte të reja e duke e zhvendosur theksin nga ndëshkimi drejt trajtimit apo thënë

ndryshe, nga ndëshkimi i veprës penale drejt trajtimit të autorit të saj. Në shumë vende,

mbikëqyrja sipas përshkrimit ligjor të shkelësve të ligjit në komunitet është

karakteristikë kryesore e sprovimit. Privimi i lirisë në vendet e Evropës Perëndimore

dhe Lindore, për një sërë veprash me rrezikshmëri të vogël shoqërore vlerësohet si

sanksion i alternativës së fundit dhe si rrjedhojë duhet të zbatohet vetëm atëherë kur

rrezikshmëria e veprës penale të kryer do të bënte të pamundur vendosjen e ndonjë

mase tjetër alternative. Në mënyre të veçantë, vendet e Evropës Perëndimore përpiqen

të kufizojnë sa të jetë e mundur burgosjen duke tentuar drejt formave zëvendësuese të

një trajtimi ne komunitet.

Qëllimi i Shërbimit Sprovues është mbrojtja e komunitetit dhe parandalimi i

recidivizmit, asistimi dhe konsultimi për riintegrimin dhe risocializimin me sukses në

komunitet të personave të cilët kryejnë vepra penale. Misioni i Shërbimit Sprovues



është të mbikëqyrë dhe mbështesë zbatimin e dënimeve alternativave, të asistojë

personin e dënuar për përmbushjen e detyrimeve që rrjedhin nga dënimi alternativ dhe

për kapërcimin e vështirësive për riintegrimin e tij shoqëror dhe sjelljen e ndryshimeve

pozitive në jetën e të dënuarve.

Sprovimi paraqet edhe kushtëzim: nëse njerëzit sërish kryejnë shkelje apo nuk i

respektojnë kushtet e specifikuara, ata mund të sjellën prapë në gjykatë dhe të dënohen.

Përkufizimi i aplikuar në këto rregulla e thekson sidomos bazën e përshkrimit ligjor të

sprovimit në zbatimin e sanksioneve dhe masave në përgjigjeje të veprave penale;

mbikëqyrjen, e cila e përfshinë udhëzimin dhe mbështetjen si dhe kontrollin në rastet e

duhura; si dhe qëllimin e punës së saj, e cila do ta zgjerojë përfshirjen shoqërore të

shkleseve të ligjit dhe të sigurisë së komunitetit. Rregullat e miratojnë termin e gjerë

sprovim për ta përfshirë gamën e larmishme të punës që e kryejnë agjencitë sprovuese

në mbarë Evropën, duke i pasur parasysh traditat e ndryshme të shërbimit sprovues,

institucionet dhe praktikat në mbarë kontinentin, jo vetëm në ato vende ku aplikohet

mirë shërbimi sprovues, por edhe aty ku po paraqiten dhe zhvillohen shërbimet e reja.

Dhënia e dënimeve alternative synon të shmangë eksperiencën e burgosjes ose të

kufizojë kohëzgjatjen e saj. Njëkohësisht, këto dënime parashikojnë një formë trajtimi

apo vendosin kufizime në liritë personale të shkelësit, që nuk është burgosje duke u

shndërruar në alternativa për përmirësimin e standardeve të përgjithshme drejt

regjimeve më humanitare për personat që kryejnë vepra penale me rrezikshmëri të ulët.

Gjithashtu, zbatimi i dënimeve alternative ka si synim, nga njëra anë, nevojën për të

mbrojtur shoqërinë si në kuptimin e ruajtjes së rendit ligjor, dhe në zbatimin e normave

që kujdesen për kompensimin e dëmit të shkaktuar viktimës dhe nga ana tjetër, njohjen

thelbësore të nevojave të shkelësve të ligjit duke pasur parasysh përshtatjen dhe

integrimin e tyre në shoqëri.



1Parimet bazë (të Shërbimit Sprovues)

1. Agjencitë sprovuese punojnë si pjesë e një sistemi të drejtësisë penale. Ato i zbatojnë

vendimet e gjykatës dhe të autoriteteve të tjera si dhe punojnë me agjencitë e tjera për të

bërë përpjekje në reduktimin e krimit. Agjencitë sprovuese dallojnë nga theksi i tyre që

e vejnë mbi asistencën, udhëzimin dhe bindjen gjatë punës me shkelësit e ligjit.

Marrëdhëniet personale janë qendrore në këtë. Ekziston dëshmi e hulumtimit

autoritativ që tregon se marrëdhëniet e fuqishme profesionale janë efektive për t‟i

ndryshuar qëndrimet dhe sjelljet e personave që shkelin ligjin. Po ashtu ka dëshmi që

sugjerojnë se marrëdhëniet kanë më shumë ndikim sesa ndonjë metodë ose teknikë e

thjeshtë specifike.

Termi mbikëqyrje e përfshin kontrollin në rastet përkatëse. Agjencitë sprovuese bëjnë

gjithë atë që mundin për ta reduktuar përsëritjen e shkeljes dhe kur ndërhyrjet të cilat

ofrojnë ndihmë dhe mbështetje janë të pamjaftueshme për ta mbrojtur publikun ose nuk

pranohen nga shkelësi, masat e kontrollit mund po ashtu të jenë të nevojshme dhe

aplikohen. Në të njëjtën kohë, agjencitë sprovuese kurrë nuk kryejnë vetëm monitorim

dhe kontroll, madje në rrethanat kur këto mund të jenë pjesë e rëndësishme e

mbikëqyrjes. Me besimin se njerëzit mund të ndryshojnë, shërbimi sprovues synon ta

arrijë rehabilitimin përmes punës me shkelësit e ligjit për t‟u ndihmuar atyre dhe për t‟i

inkurajuar ata të jetojnë konform respektimit të ligjit. Kjo e përfshin krijimin e

mundësive për shkelësit e ligjit, duke iu ndihmuar atyre në përfitimin e shkathtësive që

ata kanë nevojë për t‟i shfrytëzuar pozitivisht këto mundësi si dhe duke i motivuar ata

të veprojnë ashtu. Përfshirja sociale është kërkesë e drejtësisë dhe po ashtu është synim

kyç i praktikës sprovuese. Angazhimi i shërbimit sprovues në promovimin e përfshirjes

sociale mund të kontribuojë në reduktimin e shkeljeve.

1 KE (Këshilli i Evroës), Zëvendësit e Ministrave, Dokumente të KM, CM(2009)187 add3; Takimi i 1075, më 20 janar 2010, 10 Pyetje

ligjore;10.3 Komiteti Evropian për Problemet e Krimit (KEPK) – d. Komentari mbi Rekomandimin KM/Rec (2010) 1 të Komitetit të

Ministrave të shteteve anëtare mbi rregullat e Shërbimit Sprovues te Evropës



2. Stafi i shërbimit sprovues duhet gjithmonë t‟i respektojë të drejtat njerëzore të

shkelësve të ligjit. Parimi i ndërhyrjes minimale duhet të aplikohet në atë mënyrë që çdo

reduktim i të drejtave të tyre duhet të jetë jo më shumë sesa kërkohet sipas shkallës së

shkeljes dhe/ose rreziqeve që ato shkaktojnë. Nëse shkelësi i ligjit shkakton rreziqe të

konsiderueshme të cilat nuk janë të lidhura direkt me shkallën e shkeljes ose dënimit

fillestar, këto duhet të adresohen duke i aplikuar procedurat e tjera relevante për

situatën e tyre siç janë procedurat e shëndetit mendor. Të drejtat e tyre njerëzore nuk

duhet të rrezikohen thjeshtë për shkak të sjelljes së tyre gjatë shkeljes. Në përpjekje për

t‟i reduktuar rreziqet e përsëritjes së shkeljes dhe në veçanti ndonjë rrezik me dëm

serioz, të drejtat e personave që bien në kundërshtim me ligjin, nganjëherë mund të

kufizohen. Në veçanti, ekzistojnë rrethana në të cilat e drejta e lirisë së lëvizjes mund të

kufizohet dhe e drejta e privatësisë mund po ashtu të zvogëlohet. Ky rregull pranon se të

drejtat e shkelësve të ligjit mund të kufizohen në këtë mënyrë, por insiston që respekti

për të drejtat e tyre të jetë gjithmonë shqyrtim i nevojshëm. Të drejtat duhet të

kufizohen jo më shumë se sa kërkohet me qëllim legjitim penal. Respekti për të drejtat e

personave që kanë rënë ndesh me ligjin, është po ashtu një parakusht për përfshirjen e

tyre sociale si dhe e mbështet rehabilitimin e tyre.

3. Në disa juridiksione, agjencitë sprovuese ofrojnë shërbime direkt për viktimat e

krimit. Diku tjetër, ato shpesh punojnë me organizata ose individë të tjerë të cilët ofrojnë

mbështetje për viktimën. Ky rregull u kërkon agjencive sprovuese t‟i mbrojnë të drejtat

njerëzore të viktimave të tanishme dhe të mundshme si dhe të kenë respekt për

interesat e tyre në gjithë punën e tyre. Përgjegjësit e agjencive sprovuese ndaj viktimave

janë caktuar në Pjesën VI të rregullave të sprovimit.

4. Parim i mos-diskriminimit pranon se shërbimet e shërbimit sprovues janë shpesh të

krijuara dhe të ofruara për t‟i plotësuar rrethanat e shumicës së shfrytëzuesve të

shërbimeve. Megjithatë, nuk mund të supozohet së shërbimet e njëjta janë të

përshtatshme për secilin. Për shembull, organizimet mbikëqyrëse të cilat janë menduar

të jenë të përshtatshme për meshkuj nuk mund gjithmonë të jenë të përshtatshme për

femra. Diskriminimi i padrejtë mund po ashtu të jetë në bazë të shqyrtimeve të tjera,



dukë përfshirë gjininë, racën, ngjyrën, paaftësitë, gjuhën, religjionin, orientimin seksual,

opinionin politikë ose tjetër, kombësinë, prejardhjen sociale, asocimin me ndonjë grup

etnik minoritar, pronën, lindjen ose ndonjë status tjetër. Përderisa diskriminimi mund

shpesh të jetë indirekt ose madje i paqëllimtë, agjencitë duhet të jenë aktive në kryerjen

e rishikimeve periodike të politikave dhe praktikave të tyre për t‟u siguruar se ato nuk

kanë pasoja diskriminuese. Çdo politikë ose praktikë e re duhet në mënyrë rutinore t‟i

nënshtrohet „vlerësimit të cilësisë‟. Po ashtu është e papranueshme dhe e padrejtë të

ekzagjerohet ndryshimi si dhe të supozohet se (për shembull) të gjitha grupet etnike

minoritare i kanë nevojat e njëjta dhe janë domosdoshmërish të ndryshme nga shumica.

Pasi që çdonjëri e ka gjininë, racën, ngjyrën, gjuhën e tij/saj, etj., trajtimi i njerëzve në

bazë të një anëtari të tyre të një grupi mund shpesh të shpien në diskriminim të

padrejtë. Për t‟u siguruar se çdonjëri trajtohet në mënyrën e duhur dhe të barabartë,

shërbimet duhet t‟i marrin plotësisht parasysh rrethanat dhe nevojat individuale.

5. Vendimi gjyqësor duhet ta përcaktojë kufizimin e të drejtave të përshtatshme në

rastet e caktuara (termi gjyqësor këtu e përfshin autoritetin ndjekës i cili, në disa

juridiksione, e përcakton natyrën dhe nivelin e përfshirjes sprovuese, veçanërisht kur

përfshirja e tillë e merr formën e një mase dhe në vend të një sanksioni).

Të drejtat mund të kufizohen si ndëshkim për shkeljet dhe/ose për ta mbrojtur

publikun. Kur të drejtat kufizohen për ta mbrojtur publikun nga shkeljet në të ardhmen,

kjo duhet të udhëhiqet nga një vlerësim i duhur dhe rigoroz i rreziqeve që i shkaktojnë

shkelësit e ligjit, duke i përdorur metodat më të mira të disponueshme të vlerësimit

(shih Rregullën 66 dhe Komentarin mbi atë Rregull). Me hyrjen në fuqi të një vendimi

gjyqësor, agjencia sprovuese nuk duhet t‟i kufizojë të drejtat e shkelësve përtej pasojave

dhe implikimeve të nevojshme të sanksioneve ose masave të vendosura në mënyrë të

ligjshme.

Në disa vende, vendimet mund të merren edhe nga autoritetet e tjera, për shembull nga

autoritetet e burgut. Duhet të ekzistojë dispozita për të apeluar në një gjykatë mbi

vendime të tilla administrative.



6. Sa herë qe kërkohet miratim formal i shkelësit të ligjit ndaj përfshirjes sprovuese, stafi

i shërbimit sprovues duhet të sigurojë se shkelësit e ligjit i kuptojnë të drejtat e tyre dhe

implikimet e plota të pranimit (ose mospranimit) të miratimit. Kjo duhet t‟u sqarohet

qartazi shkelësve të ligjit dhe duhet të kujdesën për t‟u siguruar se ata i kuptojnë ato.

Madje kur miratimi nuk kërkohet formalisht, stafi i shërbimit sprovues duhet t‟i bëjë të

gjitha që mundet për t‟u siguruar se të kuptuarit e shkelësve dhe, aq sa është e

mundshme, të miratimit të çdo vendimi që i prek ata. Përderisa detyra e stafit të

shërbimit sprovues për ta parandaluar kryerjen e shkeljes do të kërkojë nganjëherë nga

ata të veprojnë kundër dëshirave të shkelësve, kjo duhet t‟u sqarohet dhe të bëhet

përpjekje për ta pranuar fajësinë dhe objektivitetin e vendimit. Përveçse të qenit parim

etikë, kjo qasje e rrit mundësin e bashkëpunimit.

7. Edhe pse përfshirja e shërbimit sprovues para se të dëshmohet fajësia është e kufizuar

në disa juridiksione, në juridiksionet e tjera autoritetet gjyqësore mund ta udhëzojnë

agjencinë sprovuese që të përfshihet para ose në vend të ndjekjes penale dhe gjykimit. Ky

parim konstaton se të akuzuarit duhet të supozohen të pafajshëm dhe pastaj çdo

ndërhyrje sprovuese në rrethana të tilla duhet të varet nga miratimi i tyre i informuar.

Dhënia e miratimit në këtë mënyrë nuk duhet të merret si pranim i fajësisë. Në këtë

Rregull, „ndërhyrja‟ nuk e përfshin ofrimin e informatave tek autoritetet gjyqësore – për

shembull, përmes përgatitjes së një raporti.

8. Agjencitë sprovuese kanë shumë detyra dhe në veçanti, janë të përfshira në zbatimin

e vendimeve gjyqësore, në mbrojtjen e publikut dhe në mbikëqyrjen e shkelësve të ligjit.

Prandaj, shumica e punës së tyre, nëse jo e gjitha, ka implikime të konsiderueshme për

të drejtat e njeriut. Përgjegjësitë dhe detyrat e agjencive duhet të mbështeten në baza të

shëndosha ligjore për ta krijuar autoritetin e tyre dhe llogaridhënien e tyre.

9. Në disa juridiksione detyrat sprovuese kryhen nga agjencitë e tjera, duke i përfshirë

autoritetet e tjera publike, organizatat e pavarura, bamirësie ose jo-qeveritare.

Kompanitë komerciale po ashtu nganjëherë marrin pjesë në punën e tillë. Ky parim

konfirmon se, pavarësisht se si shërbimet ofrohen, qeveria ose autoriteti publik e mbanë

përgjegjësin për të siguruar se kjo është kryer në mënyrën e duhur dhe sipas këtyre



Rregullave. Prandaj, autoritetet publike mund t‟ia ngarkojnë punën organizatave dhe

individëve të tjerë, por duhet të ketë sisteme të fuqishme dhe adekuate të shqyrtimit

dhe të llogaridhënies për t‟iu mundësuar autoriteteve publike përmbushjen e

përgjegjësisë së tyre në sigurimin e cilësi dhe standardeve.

10. Ky parim konfirmon se puna sprovuese duhet të njihet si një element kyç në një

sistem të drejtë dhe njerëzor të drejtësisë penale. Puna e tillë kërkon njohuri dhe

shkathtësi të konsiderueshme si dhe duhet të miratohet një status që e pranon vlerën

dhe ekspertizën e saj të praktikuesve. Po ashtu është e qartë se agjencitë duhet të pajisen

në mënyrë adekuate për t‟i përmbushur përgjegjësit e tyre. Ashtu sikurse burgjet që

janë të mbipopulluara në shumë vende, vënia në rrezik e të drejtave të burgosurve si

dhe kufizimi i mundësisë së punës konstruktive, edhe shërbimi sprovues mund të jetë

“i mbingarkuar” në këtë drejtim dhe se kjo e kufizon potencialin e saj për ta mbrojtur

publikun si dhe për të punuar në rehabilitimin e shkelësve të ligjit në mënyrë të

suksesshme.

11. Autoritetet vendim-marrëse duhet ta pranojnë dhe vlerësojnë njohurinë dhe

shkathtësitë e stafit të shërbimit sprovues të cilat mund t‟iu ndihmojnë atyre në marrjen

e vendimeve të drejta dhe efektive. Stafi i shërbimit sprovues mund të ofrojë informata

dhe opinione për arsyet e shkeljes, rreziqet e përsëritjes së shkeljes, rrezikut të dëmit,

ndërhyrjet e mundshme që mund t‟i reduktojnë këto rreziqe dhe, në përgjithësi, pasojat

specifike të vendimeve të ndryshme në rastet e caktuara. Në veçanti, stafi i shërbimit

sprovues mund të këshillojë mbi përshtatshmërinë e shkelësit të ligjit dhe mundësisht

mbi respektimin e mbikëqyrjes së komunitetit. Përderisa Rregulli 11 kërkon nga

autoritetet vendim-marrëse ta respektojnë ekspertizën dhe përvojën e agjencive

sprovuese si dhe ta marrin parasysh vëmendshëm këshillën që e ofrojnë ata, Rregulli

nuk duhet në asnjë mënyrë të interpretohet si rekomandim në ndërhyrje të pavarësisë

së autoriteteve gjyqësore, të cilat të vetme do të vendosin nëse dhe në çfarë mase ta

shfrytëzojnë këshillën.

Në shumë juridiksione, stafi sprovues mund po ashtu të raportojë përsëri tek autoritetet

kompetente mbi progresin e punës së tyre dhe mund, në disa rrethana, të kërkojë



udhëzim të mëtejshëm nga këto autoritete.

12. Rregulli 1 e pohon përfshirjen sociale si një parim udhëzues të praktikës sprovuese.

Ky Rregull pranon se nëse përfshirja sociale e shkelësve të ligjit do të arrihet, shërbimi

sprovues duhet të punojë në bashkëpunim të ngushtë me një gamë të gjerë të agjencive

të tjera. Organizatat mund të kenë nevojë për këshillën e shërbimit sprovues për t‟iu

ndihmuar atyre për të qenë të sigurt se shërbimet e tyre janë të qasshme pa vështirësi

dhe drejtë për shkelësit e ligjit.

Nevojat komplekse të shumë shkelësve të ligjit, po ashtu kërkojnë punë bashkërenduese

dhe plotësuese inter-disiplinare. Shkathtësitë dhe perspektivat e ndryshme e një numri

të profesioneve janë pjesë e rëndësishme e punës me shkelësit e ligjit në komunitetin

dhe në promovimin e sigurisë publike.

13. Agjencitë sprovuese duhet ta vlerësojnë punën e tyre kundrejt parimeve dhe

standardeve të caktuara në ligjin e tyre kombëtar. Kjo mund të shihet edhe si një aspekt

i përfshirjes sociale – një mënyrë e sigurimit se të drejtat e shkelësve të ligjit mbesin

plotësisht në përputhje me dënimin dhe sigurinë e komunitetit. Komuniteti

ndërkombëtar, përmes Këshillit të Evropës, i cakton standardet, të bazuara në të drejtat

e njeriut, të cilat iu mundësojnë vendeve që t‟i krahasojnë praktikat e tyre me ato të

vendeve të tjera si dhe ta përdorin këtë si kontroll kundrejt ndërhyrjes së pabarabartë

ose për ndryshe jo-etike. Rekomandimi Nr. R (97) 12 mbi stafin e ngarkuar me zbatimin e

sanksioneve dhe masave në Shtojcën II të saj i cakton shumë nga këto standarde etike.

14. Kjo mund të shihet si një aspekt tjetër i llogaridhënies. Agjencitë sprovuese duhet të

jenë llogaridhënëse jo vetëm ndaj autoriteteve publike, por edhe ndaj atyre të cilët i

shfrytëzojnë shërbimet e tyre. Është thelbësore për legjitimitetin e agjencisë që ajo duhet

të jetë e përgjegjshme në këtë drejtim ndaj njerëzve të cilët janë të prekur nga vendimet

dhe praktikat e saj. Shfrytëzuesit e shërbimeve duhet të jenë të informuar se si të

ankohen dhe se procedurat e hapura dhe të paanshme duhet të jenë në dispozicion. Kjo

është marrë parasysh me tërësisht në Pjesën VII të këtyre rregullave.

15. Ky është një përmbledhje e Rregullave 8 dhe 9. Pasi që praktika sprovuese duhet të

udhëhiqet me ligj, duhet të jenë sistemet adekuate të inspektimit dhe monitorimit për të



siguruar llogaridhënie të duhur. Në këtë drejtim, autoritetet dhe publiku mund të kenë

konfidencë se puna sprovuese po praktikohet siç duhet. Ky Rregull po ashtu i referohet

monitorimit të pavarur, pasi që, përveç inspektimit rutinor të cilin duhet ta kryejnë

menaxheret si pjesë të detyrave të tyre, agjencitë duhet të jenë të hapura për pyetje dhe

shqyrtime përmes hetimit të pavarur. Inspektimi transparent nga agjencitë qeveritare, si

dhe monitorimi i pavarur nga një Avokat i popullit ose të drejtat e njeriut te të

akuzuarve janë ndër mënyrat në të cilat kjo mund të arrihet.

Është po ashtu e rëndësishme që agjencitë sprovuese mund, sipas nevojës, t‟i japin

llogari autoriteteve kompetente për mënyrën në të cilën agjencia po i zbaton vendimet

ne rastet e caktuara. Kjo mund të përfshijë, për shembull, „raportet e progresit‟ mbi

individët nën mbikëqyrje.

16. Praktika më e mirë sprovuese duhet të shoqërohet me dëshmi. Në veçanti, praktikat

duhet të hulumtohen për ta përcaktuar efektshmërinë e tyre në arritjen e objektivave të

tyre të paraqitura. Hulumtimi duhet po ashtu t‟i hetojë pasojat e tjera të politikave dhe

praktikave, disa nga të cilat mund të jenë të pa menduara. Hulumtimi duhet të jetë

rigoroz dhe i paanshëm dhe se pjesëmarrja e universiteteve dhe e qendrave të tjera të

hulumtimit mund të sigurojnë paanësi dhe t‟ju japin autoritet hetimeve të tilla.

Dëshmitë e hulumtimit duhet të bëhen publike pasi që është thelbësore që dëshmitë e

hulumtimit të shfrytëzohen për ta udhëhequr zhvillimin e politikës dhe praktikës.

17. Është mjaft e zakonshme të dëgjosh se, një numër të vendeve, publiku ka pak

njohuri për atë se çfarë bëjnë agjencitë sprovuese. Shërbimi sprovues rrallë e tërheq

vëmendjen e publikut, për shembull, në të njëjtën mënyrë që e tërheqë burgu. Ky parim

i nxitë autoritetet përgjegjëse dhe vetë agjencitë sprovuese ta „përkrahin‟ shërbimin

sprovues – të punojnë me media për ta sqaruar se çfarë provon të bëjë Shërbimi

Sprovues, se çfarë ajo arrin edhe pse ajo është e rëndësishme. Autoritetet duhet të jenë

imagjinative dhe kreative në atë mënyrë në të cilën ato e nisin këtë punë për ta zgjeruar

njohurinë publike dhe konfidencën në punën e shërbimit sprovues.



2Puna Sprovuese

Varësisht nga sistemi ligjor kombëtar, agjencive sprovuese mund t‟iu besohet një apo

më shumë nga detyrat në vijim:

a) Detyrat që e përfshijnë mbikëqyrjen dhe udhëzimin ndaj shkelësve të ligjit:

alternativat për mbajtje në burg para gjykimit;

mos-ndjekja penale me kusht;

sprovimi si një sanksion i pavarur i caktuar pa shqiptimin e dënimit me burgim;

suspendim i plotë ose i pjesshëm i zbatimit të dënimit i përcjellë me kushte;

forma të lirimit të parakohshëm nga burgu i përcjellë me mbikëqyrje;

falje me kusht;

gjysmë liria ;

arrest shtëpiak;

pushim i mbikëqyrur nga burgu;

puna në dobi të përgjithshme;

urdhëresat e shërbimit sprovues lidhur me arsimin, punësimin, vendin e

banimit, aktivitet në kohën e lirë, kontaktet dhe i asociuar me persona të caktuar,

duke iu shmangur vendeve të caktuara, etj.;

urdhëresat e shërbimit sprovues lidhur me administrimin e të ardhurave dhe

detyrimeve financiare;

programet trajtuese që mbikëqyren nga shërbimi sprovues;

mbikëqyrje intensive të shkelësve të ligjit specifik, (kryerësit e veprave penale

seksuale, recidivistë serioz, shkelës të ligjit që paraqesin rrezik për shoqërinë);

kufizim të lirisë së lëvizjes (duke përfshirë shfrytëzimin e teknikave të vëzhgimit)

të shoqëruara me forma të tjera të ndërhyrjes nga shërbimi sprovues;

2 Zëvendësit e Ministrave, Dokumente të KM, CM(2009)187 add3; Takimi i 1075, më 20 janar 2010, 10 Pyetje ligjore;10.3 Komiteti

Evropian për Problemet e Krimit (KEPK) – d. Komentari mbi Rekomandimin KM/Rec (2010) 1 të Komitetit të Ministrave të shteteve

anëtare mbi rregullat e Shërbimit Sprovues te Evropës



3b) Detyrat pa element mbikëqyrës:

menaxhimi dhe organizimi i përgjithshëm i sanksioneve dhe masave në

komunitet;

raportet e para-burgimit (duke iu rekomanduar autoriteteve për ndjekje penale

dhe gjyqësore për inicim të procedurave për ndjekje penale ose jo; çfarë

sanksionesh të caktohen; çfarë masash dhe ndërhyrjesh mund të ofrojë shërbimi

sprovues në secilin rast individual);

raportet këshilluese (për bordet e lirimit me kusht, etj.);

ndihma e hershme pas arrestimit dhe gjatë burgimit nga policia;

puna me shkelësit e ligjit të burgosur për ta përgatitur daljen e tyre, lirimin,

risistemimin (në institucionet e shëndetit mendor, para gjykimit, burg, etj.);

kujdesi përcjellës ndaj ish të burgosurve;

puna me familjen e shkelësve të ligjit;

praktikat riparuese;

ndihma ndaj viktimave (zgjidhja e konfliktit, kompensimi).

3 Zëvendësit e Ministrave, Dokumente të KM, CM(2009)187 add3; Takimi i 1075, më 20 janar 2010, 10 Pyetje ligjore;10.3 Komiteti

Evropian për Problemet e Krimit (KEPK) – d. Komentari mbi Rekomandimin KM/Rec (2010) 1 të Komitetit të Ministrave të shteteve

anëtare mbi rregullat e Shërbimit Sprovues te Evropës



Legjislacioni kombëtar

Shërbimi Sprovues i Kosovës, duke u bazuar në Kodin Penal të Kosovës, Kodin e

Procedurës Penale, Kodin e Drejtësisë për të Mitur dhe Ligjin për Ekzekutimin e

Sanksioneve Penale, ka për mandat dhe është përgjegjës për Ekzekutimin e dënimeve

dhe masave alternative, mbikëqyrjen, risocializimin, re integrimin dhe rehabilitimin e të

gjithë personave që kanë kryer vepra penale të ndëshkueshme sipas ligjeve të

aplikueshme në Republikën e Kosovës. Në kuadër të kësaj baze ligjore, SHSK

ekzekuton këto masa dhe dënime :

- Masa Diversiteti për të Mitur;

- Masa Edukative jo Institucionale për të Mitur;

- Urdhër për Punë në Dobi të Përgjithshme për të Mitur;

- Dënim me Kusht;

- Dënime me Kusht me Urdhër për Trajtim të Detyrueshëm Rehabilitues;

- Dënim me Kusht me Urdhër me Mbikëqyrje nga SHSK;

- Dënim me Kusht me Urdhër për Punë në Dobi të Përgjithshme;

- Masa të Trajtimit të Detyrueshëm Psikiatrik në Liri;

- Masa e Trajtimit me Rehabilitim të Detyrueshëm të Personave të Varur nga

Droga apo Alkooli;

- Mbikëqyrjen e personave të liruar me kusht nga Paneli për Lirim me kusht;

Për zbatimin efektiv të këtyre vendimeve gjyqësore, Shërbimi Sprovues për të gjitha

rastet, duke u bazuar në nevojat që kanë këto raste, bënë plane individuale të

mbikëqyrjes së këtyre personave, përmes së cilit synohet që në bashkëpunim me

institucione të tjera t‟u ofrohen shërbime të caktuara këtyre personave në drejtim të

plotësimit të nevojave të tyre, me qëllim të risocializimit, re integrimit dhe rehabilitimit

të tyre në shoqëri. Për progresin e arritur në zbatimin efektiv të vendimit gjyqësor dhe

realizmin e Planit Individual të Mbikëqyrjes, SHSK i raporton vazhdimisht Gjykatës e

cila ka shqiptuar vendimin gjyqësor.



Realizimi i kërkesave për Anketave Sociale dhe Raporteve Para-ndëshkuese nga

Prokuroritë dhe Gjykatat

Numri i përgjithshëm i kërkesave për anketa të plota sociale për Shërbimin Sprovues të Kosovës për periudhën Janar-Dhjetore 2011 nga prokuroritë dhe gjykatat e Kosovës ka qenë 1669 kërkesa për anketa sociale. Numri më i madh i kërkesave ishin nga Prokuroritë Publike Komunale përkatësisht 1.477 kërkesa, ndërsa nga Prokuroritë Publike të Qarkut kanë qenë 180 kërkesa, ndërsa nga ana e gjykatave kanë qenë 12 kërkesa për të punuar raporte para-ndëshkues nga SHSK-ja. Nga numri i përgjithshëm i kërkesave për Anketa Sociale dhe Raporte Para-ndëshkuese sa ishin 1669 prej tyre 1639 raste ishin meshkuj dhe 30 raste femra.

554

482

343

263

27

0

100

200

300

400

500

600

Nr. i kërkësave sipas Regjioneve

Prishtina

Prizreni

Peja

Gjilani

Mitrovica

Numri i rasteve në Regjion Regjioni Nr. i rasteve %

Prishtina 554 33.15

Prizreni 482 28.90

Peja 343 20.58

Gjilani 263 15.73

Mitrovica 27 1.61

Total 1669 100



30

1639

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

Nr. i kërkesave sipas gjinisë

F

M

Gjinia

Gjinia Nr. i rasteve %

F 30 1.8

M 1639 98.2

Total 1669 100



1477

180

12

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

Kërkesa nga Prokurorit e Qarkut/Komunale dhe Gjykatat

Prokuroria Komunale

Prokuroria e Qarkut

Gjykatat

Kërkesa nga Prokuroria e Qarkut /Komunale

Nr. i rasteve %

Prokuroria Komunale 1477 88.50

Prokuroria e Qarkut 180 10.80

Gjykatat 12 0.70

Total 1669 100



Neni

Tabela 1: LLOJI I VEPRES PENALE Nr. Rasteve

%

115 Mosdurim kombëtar, racor, fetar a etnik. 5 0.31

255 Grabitje 46 2.85

146 Vrasje në tentativë 17 1.05

147 Vrasje e rëndë në tentativë 17 1.05

153 Lëndim i lehtë trupor 421 26.13

154 Lëndim i rëndë 39 2.42

155 Pjesëmarrje në rrahje 4 0.25

161 Kanosje 9 0.56

193 Dhunim 2 0.12

195 Sulm seksual 1 0.06

198 Keqpërdorim seksual i personave nën moshën 16 vjet 6 0.37

229 Blerja, posedimi, shpërndarja dhe shitja e paautorizuar e narkotikëve 13 0.80

230 Prodhimi, përpunimi i paautorizuar i narkotikëve të rrezikshëm 3 0.18

244 Falsifikim Parash 9 0.56

252 Vjedhje e lehtë 279 17.31

253 Vjedhje e rëndë 438 27.18

256 Vjedhje Grabitqare 9 0.56

257 Shpërdorim 5 0.31

260 Dëmtim i pasurisë së luajtshme 56 3.47

261 Mashtrim 1 0.06

267 Detyrim 4 0.25

272 Pranim i mallrave të vjedhura 7 0.43

Shkatërrim i pyjeve

285 Vjedhje pylli 40 2.48

291 Shkaktim i rrezikut te përgjithshëm 5 0.31

297 Rrezikim i trafikut publik 50 3.10

306 Lajmërim të rrejshëm 3 0.18

307 Deklarim i rrejshëm 1 0.06

316 Pengim i personit zyrtar në kryerjen e detyrave zyrtare 3 0.18

317 Sulm ndaj personit zyrtar gjatë kryerjes se detyrës zyrtare 1 0.06

323 Marrja dhe asgjësimi i vulave zyrtare 7 0.43

327 Furnizim, transport, prodhim, këmbim ose shitja e paautorizuar e armeve 1 0.06

328 Mbajtje në pronësi, në kontroll ose në shfrytëzim te pa autorizuar të armëve 94 5.83

332 Falsifikim i dokumenteve 7 0.43

338 Dëmtim i varreve apo kufomave 8 0.49

Total 1611



Neni

Tabela 2: LLOJI I VEPRES PENALE/REGJIONI Nr. Rastev

e

Pr

ish

tin

a

Pri

zren

i

Pej

a

Gji

lan

i

Mit

rov

ica

115 Mosdurim kombëtar, racor, fetar a etnik 5 3 / 2 / /

255 Grabitje 46 21 9 7 7 2

146 Vrasje në tentativë 17 5 / 5 3 4

147 Vrasje e rëndë në tentativë 17 15 1 / 1

153 Lëndim i lehtë trupor 421 132 111 97 78 3

154 Lëndim i rëndë 39 10 4 20 3 2

155 Pjesëmarrje në rrahje 4 3 / 1 /

161 Kanosje 9 2 1 4 2 /

193 Dhunim 2 2 / / /

195 Sulm seksual 1 / / 1 /

198 Keqpërdorim seksual i personave nën moshën 16 vjet 6 1 2 2 1 /

229 Blerja, posedimi, shpërndarja dhe shitja e paautorizuar e narkotikeve

13 2 1 4 6 /

230 Prodhimi përpunimi i paautorizuar i narkotikeve te rrezikshëm 3 / / / 3 /

244 Falsifikim Parash 9 1 2 / 2 4

252 Vjedhje e lehtë 279 69 115 65 29 1

253 Vjedhje e rëndë 438 140 182 67 46 3

256 Vjedhje Grabitqare 9 3 / 4 / 2

257 Shpërdorim 5 2 / 2 1 /

260 Dëmtim i pasurisë së luajtshme 56 10 15 18 13 /

261 Mashtrim 1 1 / / / /

267 Detyrim 4 1 / 3 / /

272 Pranim i mallrave të vjedhura 7 3 / / 4 /

285 Vjedhje pylli 40 8 3 9 20 /

291 Shkaktim i rrezikut të përgjithshëm 5 2 1 / 2

297 Rrezikim i trafikut publik 50 6 19 10 15 /

306 Lajmërim të rrejshëm 3 / 1 2 /

307 Deklarim i rrejshëm 1 / / / 1

316 Pengim i personit zyrtar në kryerjen e detyrave zyrtare 3 1 / 2 /

317 Sulm ndaj personit zyrtar gjatë kryerjes së detyrës zyrtare 1 / / / 1 /

323 Marrja dhe asgjësimi i vulave zyrtare 7 2 / 5 /

327 Furnizim, transport, prodhim, këmbim ose shitja e paautorizuar e armëve

1 / / / 1 /

328 Mbajtje në pronësi, në kontroll ose në shfrytëzim të pa autorizuar të armëve

94 48 14 19 10 3

332 Falsifikim i dokumenteve 7 3 3 1 / /

338 Dëmtim i varreve apo kufomave 8 / / / 8 /

Total 1611 496 482 343 263 27



Masat dhe dënimet alternative Numri i përgjithshëm i masave dhe dënimeve alternative të cilat janë bartur nga viti paraprak dhe ato që kanë ardhur në SHSK për ekzekutim gjatë vitit 2011 ishin 941

raste. Prej tyre 820 raste ishin persona të mitur, kurse 121 raste persona madhor. Nga ky numër 616 raste të përfunduara brenda periudhës Janar-Dhjetor 2011, kurse në ekzekutim ishin 228 raste, të pa ekzekutuara për shkaqe nga më të ndryshme kanë mbetur 97 raste. Gjatë këtij viti (2011) Shërbimi Sprovues ka mbikëqyrur dhe ekzekutuar këto masa dhe dënime alternative:

Numri i rasteve

941 MDA

820 Të mitur

121 Madhorë

616 Të përfunduara

228 Në ekzekutim

97 Të pa ekzekutuara

Masat dhe dënimet alternative

820

121

616

22897



Masat dhe dënimet alternative për të mitur

Masa Diversiteti gjatë vitit 2011 kishim 455 raste, prej tyre 385 raste ishin kryer me sukses, ndërsa 26 raste kanë qenë në ekzekutim gjatë kësaj periudhe, si dhe të pa ekzekutuara 44 raste.

Masa Edukative, Mbikëqyrje e shtuar nga prindi dhe Shërbimi Sprovues ishin 313 raste, prej tyre gjatë kësaj periudhe mbikëqyrjen e kanë përfunduar 144 raste dhe në ekzekutim kanë qenë 148 raste, si dhe te pa ekzekutuara 21 raste;

Përkujdesja pas Lirimit për të mitur në bashkërendim me Qendrën Korrektuese në Lypjan kanë qenë 23 raste, prej tyre 12 raste kanë përfunduar me sukses dhe 11 raste në ekzekutim;

Urdhër për punë pa pagesë” UPDP” për të mitur ishin 29 raste, prej tyre 13 raste të përfunduara, në ekzekutim ishin 11 raste si dhe të pa ekzekutuara për arsyet të ndryshme 5 raste.

Masat dhe dënimet alternative për të mitur

455313

23 29

Numri i rasteve

820 MDA për të mitur

455 Masa diversiteti

313 Masa edukative

23 Përkujdesje pas Lirimit

29 UPDP



Masat dhe Dënimet Alternative për të miturit gjatë vitit 2011

MDA

Nu

mri

i r

ast

ev

e

Të

pë

rfu

nd

ua

ra

Të

re

fuz

ua

ra

Te

ba

rtu

ra

Nr.

i r

ap

ort

ev

e

info

rma

tiv

e

Nr.

i r

ap

ort

ev

e

pë

rfu

nd

imta

re

Regjionet

Pri

shti

na

Pri

zre

ni

Pe

ja

Gji

lan

i

Mit

rov

ica

1. Ndërmjetësim në mes të miturit dhe palës së dëmtuar

298 256 36 15 38 256 116 72 31 79 /

2. Ndërmjetësim në mes të miturve dhe familjes së tij

2 2 / / / 1 1 / / 1 /

3. Kompensimi i dëmit palës së dëmtuar 19 16 2 1 4 14 8 1 7 3 /

4. Vijimi i rregullt në shkollë 26 21 3 3 10 23 12 / / 14 /

5. Pranimi i punësimit apo aftësimit / / / / / / / / / / /

6. Edukimi në rregullat e trafikut 17 16 / 3 / 16 7 1 / 9 /

7. Këshillim psikologjik 11 5 / 3 4 5 2 / 6 2 /

8. Kryerja e Punës në Dobi të Përgjithshëm si MD

85 73 12 25 12 73 32 22 27 4 /

Gjithsej 458 373 53 50 68 388 178 96 71 112 /

Masat Edukative:

1. Masa e mbikëqyrjes së shtuar nga prindi dhe SHSK-ja

312 139 18 132 32 147 40 74 41 157 /

2. Mbikëqyrje e shtuar nga familja tjetër dhe SHSK-ja

/ / / / / / / / / / /

3. Mbikëqyrje nga organi i kujdestarisë dhe me obligim për SHSK-në.

5 / / / / / / / / 5 /

Gjithsej 317 139 18 132 32 147 40 74 41 162 /

Masat e trajtimit të detyrueshëm rehabilitues ose psikiatrik

/ / / / / / / / / / /

Gjithsej

/ / / / / / / / / / /

Dënimet:

1. Urdhër për Punë në Dobi të Përgjithshme

29 21 8 2 23 23 19 / / 10 /

Dënim me kusht

1. UPDP si dënim me kusht / / / / / / / / / / /

2. Urdhër për mbikëqyrje nga Shërbimi Sprovues

/ / / / / / / / / / /

3. Urdhër për trajtim të detyrueshëm rehabilitues

/ / / / / / / / / / /

Gjithsej:

29 21 8 2 23 23 19 / / 10 /

Gjithsej: Klient me Masa dhe Dënime Alternative

804 533 79 184 123 558 237 170 112 284 /



Masat e Diversitetit për vitin 2011

Masat e Diversitetit

Nu

mri

i r

ast

ev

e

Të

pë

rfu

nd

ua

ra

Të

re

fuz

ua

ra

Te

ba

rtu

ra

Nr.

i r

ap

ort

ev

e

info

rma

tiv

e

Nr.

i r

ap

ort

ev

e

pë

rfu

nd

imta

re

Regjionet

Pri

shti

na

Pri

zre

ni

Pe

ja

Gji

lan

i

Mit

rov

ica

1. Ndërmjetësim në mes të miturit dhe palës së dëmtuar

298 256 36 15 38 256 116 72 31 79 /

2. Ndërmjetësim në mes të miturve dhe familjes tij

2 2 / / / 1 1 / / 1 /

3. Kompensimi i dëmit palës së dëmtuar 19 16 2 1 4 14 8 1 7 3 /

4. Vijimi i rregullt në shkollë 26 21 3 3 10 23 12 / / 14 /

5. Pranimi i punësimit apo aftësimit / / / / / / / / /

6. Edukimi në rregullat e trafikut 17 16 / 3 / 16 7 1 / 9 /

7. Këshillim psikologjik 11 5 / 3 4 5 2 / 6 2 /

8. Kryerja e Punës në Dobi të Përgjithshëm si MD

85 73 12 25 12 73 32 22 27 4 /

Masë Diversiteti me obligim 8 4 / 4 / 4 / 8 / / /

Gjithsej 466 393 53 54 68 392 178 104 71 112 /

Masat Edukative për vitin 2011

Masat Edukative

Nu

mri

i r

ast

ev

e

Të

pë

rfu

nd

ua

ra

Të

re

fuz

ua

ra

Te

ba

rtu

ra

Nr.

i r

ap

ort

ev

e

info

rma

tiv

e

Nr.

i r

ap

ort

ev

e

pë

rfu

nd

imta

re

Regjionet P

rish

tin

a

Pri

zre

ni

Pe

ja

Gji

lan

i

Mit

rov

ica

1. Masa e mbikëqyrjes së shtuar nga prindi dhe SHSK-ja

312 139 18 132 32 147 40 74 41 157 /

2. Mbikëqyrje e shtuar nga familja tjetër dhe SHSK-ja

/ / / / / / / / / / /

3. Mbikëqyrje nga organi i kujdestarisë dhe me obligim për SHSK-në

5 / / / / / / / / 5 /

Masë Edukuese me obligim 16 4 4 10 4 12 8 8 / /

Gjithsej 333 143 22 142 36 159 40 82 49 162 /



Dënimet Alternative për të miturit në vitin 2011

Dënimet

Nu

mri

i r

ast

eve

Të

për

fun

du

ara

Të

ref

uzu

ara

Te

ba

rtu

ra

Nr.

i r

ap

ort

eve

info

rma

tiv

e

Nr.

i r

ap

ort

eve

për

fun

dim

tare

Regjionet

Pri

shti

na

Pri

zren

i

Pej

a

Gji

lan

i

Mit

rov

ica

1. Urdhër për Punë në Dobi të Përgjithshëm 29 21 8 2 23 23 19 / / 10 /

Dënim me kusht / / / / / / / / / / /

1. UPDP si dënim me kusht / / / / / / / / / / /

2. Urdhër për mbikëqyrje nga Shërbimi Sprovues / / / / / / / / / / /

3. Urdhër për trajtim të detyrueshëm rehabilitues / / / / / / / / / / /

Gjithsej 29 21 8 2 23 23 19 / / 10 /



Trendi për Masat dhe Dënimet Alternative për të miturit

MDA Numri i rasteve

Vitet

20

11

20

10

20

09

20

08

20

07

20

06

20

04/

05

Totali

1. Ndërmjetësim në mes të miturit dhe palës së dëmtuar 298 59 81 68 31 14 3 554

2. Ndërmjetësim në mes të miturve dhe familjes tij 2 3 6 1 3 / 15

3. Kompensimi i dëmit palës së dëmtuar 19 18 15 44 1 3 2 102

4. Vijimi i rregullt në shkollë 26 21 11 29 3 9 1 100

5. Pranimi i punësimit apo aftësimit / 2 3 2 / 2 / 9

6. Edukimi në rregullat e trafikut 17 48 13 10 11 3 / 102

7. Këshillim psikologjik 11 8 8 4 14 2 / 47

8. Kryerja e Punës në Dobi të Përgjithshëm si MD 85 87 100 4 71 11 31 389

Gjithsej 458 243 234 168 131 47 37 1318

Masat Edukative:

1. Masa e mbikëqyrjes së shtuar nga prindi dhe SHSK-ja 312 220 474 132 168 89 / 1395

2. Mbikëqyrje e shtuar nga familja tjetër dhe SHSK-ja / 3 / 1 1 / 5

3. Mbikëqyrje nga organi i kujdestarisë dhe me obligim për SHSK-në.

5 31 16 32 / 25 109

Gjithsej 317 251 493 164 169 90 25 1509

Masat e trajtimit te detyrueshëm rehabilitues ose psikiatrik / 1 1 1 2 1 6

Gjithsej

/ 1 1 1 2 1 6

Dënimet:

1. Urdhër për Punë në Dobi të Përgjithshme 29 208 18 62 70 40 / 427

Dënim me kusht

1. UPDP si dënim me kusht / 4 1 8 / 13

2. Urdhër për mbikëqyrje nga Shërbimi Sprovues / 1 / / / / 1

3. Urdhër për trajtim të detyrueshëm rehabilitues / 1 4 / 1 6

Gjithsej:

29 209 22 64 74 48 1 447

Gjithsej: Klient me Masa dhe Dënime Alternative 804 703 750 396 375 187 64 3279



Masat dhe dënimet alternative të shqiptuara nga Gjykatat për madhor të cilat i ekzekuton SHSK-ja:

Urdhër për punë pa pagesë ”UPDP” ishin 111 raste, prej tyre janë 62 raste të përfunduara në ekzekutim 22 raste, si dhe 27 raste të pa ekzekutuara;

Dënim me kusht kemi pasur vetëm 3 raste madhor të cilët vazhdojnë mbikëqyrjen;

Me masën, Urdhrin për trajtim të detyrueshëm psikiatrik në liri kanë qenë 6 raste, te cilët vazhdojnë të jenë në mbikëqyrje;

Me masën, Urdhrin për trajtim të detyrueshëm rehabilitues të kryesit të

veprave penale të varur nga droga dhe alkooli ishte 1 rast.

M asat dhe dënimet alt ernat ive t ë shq ip t uara nga

Gjykat at për madhor t ë cilat i ekzekut on SHSK- ja

111

3 6 1

Numri i rasteve

121 MDA për madhor

111 UPDP

3 Dënim me kusht

6

Urdhër për trajtim të detyrueshëm psikiatrik

1

Urdhër për trajtim të detyrueshëm nga droga dhe alkooli



Rastet me MDA për madhorë gjatë vitit 2011

Rastet me Masa dhe Dënime Alternative për madhor

Nu

mri

i r

ast

eve

Të

për

fun

du

ara

Te

refu

zuar

a n

ga

kli

enti

Te

ba

rtu

ra

Nr.

i r

ap

ort

eve

info

rma

tiv

e

Nr.

i r

ap

ort

eve

për

fun

dim

tare

Regjionet

Pri

shti

na

Pri

zren

i

Pej

a

Gji

lan

i

Mit

rov

ica

Dënimi me kusht 1. Urdhër për Punë në Dobi të Përgjithshëm 110 69 28 35 36 74 8 4 70 12 16

2. Urdhër për mbikëqyrje nga Sh. Sprovues 3 1 / 2 4 1 1 / 1 1


/ / / / / / / / / / /

Gjithsej

Masat e trajtimit të detyrueshëm rehabilitues ose psikiatrik

1 / / / 1 / 1 / / / /

Gjithsej klient me dënime dhe me masa 114 70 28 37 41 75 9 5 70 13 17

Numri i rasteve me UPDP sipas kategorive tek klientë madhore për vitin



110

1

59

2228

0

20

40

60

80

100

120

1. Urdhër për Punë në Dobi të Përgjithshëm

Nr. i rasteve me UPDP/nr. i orëve me UPDP

Numri i rasteve

Numri i orëve 30-60





2011


Nu

mri

i r

ast

eve

Të

për

fun

du

ara

Te

refu

zuar

a n

ga

kli

enti

Te

ba

rtu

ra

Nr.

i r

ap

ort

eve

in

form

ativ

e

Nr.

i r

ap

ort

eve

për

fun

dim

tare

Numri i orëve

30

-60

61

-12

0

12

1-1

80

18

1-2

40

Dënimi me kusht Totali

1. Urdhër për Punë në Dobi të Përgjithshëm

110 73 28 42 38 73 1 59 22 28 110

Gjithsej 110 73 28 42 38 73 56 6358 3350 6545 22723

(orë pune)

Numri i rasteve me MDA për madhor nëpër vite



0 200 400 600 800

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Numri i rasteve me MDA për madhor nëpër vite

Gjithsej klient me

dënime dhe me masa:

Masat e trajtimit te

detyrueshëm

rehabilitues ose

psikiatrik3. Urdhër për trajtim të

detyrueshëm

rehabilitues

2. Urdhër për

mbikëqyrje nga Sh.

Sprovues

1. Urdhër për Punë në

Dobi. të Përgjithshëm.

Trendi i MDA-ve


Numri i rasteve

Vitet

20

11

20

10

20

09

20

08

20

07

20

06

20

05

/0

4

Totali

Dënimi me kusht

1. Urdhër për Punë në Dobi. të Përgjithshëm. 110 113 35 98 224 56 41 677

2. Urdhër për mbikëqyrje nga Sh. Sprovues 3 1 / / 24 / 28


/ 1 2 4 / 7

Gjithsej 114 36 100 252 56 41 599

Masat e trajtimit te detyrueshëm rehabilitues ose psikiatrik

1 1 2 1 1 6

Gjithsej klient me dënime dhe me masa: 114 115 36 102 253 57 41 718



MD-Masë Diversiteti ME-Masë Edukuese

Trendi i MDA-ve

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

2004

/200

520

0620

0720

0820

0920

1020

11

Gjit

hsej

Të miturit

Madhorët

Gjithsej

Lirimi me kusht i personave nga burgu

Vitet Të miturit Rastet më të shpeshta Madhorët Rastet më të shpeshta

Gjithsej

2004/2005 64 31 UPDP/MD

41 41 UPDP 105

2006 187 89 Mbikëqyrje/ME 40 UPDP/ Dënim

56 56 UPDP 224

2007 375 70 UPDP/ MD 168 Mbikëqyrje /ME

253 224 UPDP 628

2008 394 68 Ndërmjetësim /MD 132 Mbikëqyrje/ ME

102 98 UPDP 496

2009 750 100 UPDP/MD 474 Mbikëqyrje /ME

36 35 UPDP 786

2010 703 87 UPDP/MD 220 Mbikëqyrje /ME

115 113 UPDP 818

2011 820 312 Mbikëqyrje /ME 298 Ndërmjetësim/MD

121 111 UPDP 941

Gjithsej 3293 / 724 / 4017



Lirimi me kusht i personave të dënuar me burg parashihet me Kodin Penal të Kosovës

neni 80 /rregullore 2003/25/ e cila ka hyrë në fuqi me 6 prill 2004. Sipas Ligjit mbi

ekzekutimin e sanksioneve penale neni 129 par 1, organ vendimmarrës për lirim me

kusht është Paneli për lirim me kusht. Sipas të njëjtit Ligj neni 131, personi i liruar me

kusht obligohet që gjatë periudhës së lirimit te tij me kusht ti raportoje Shërbimit

Sprovues.

Në kuadër të Shërbimit Sprovues të Kosovës funksionon Divizioni për lirim me

kusht, i cili koordinon punën e Shërbimit sprovues me Panelin për lirim me kusht.

Paneli i lirimit me kusht ka filluar punën me 8 Janar 2006, ndërsa shqyrtimi i

kërkesave te të dënuarve ka filluar me datën 08.02.2006. Prej kësaj date e deri më tash

Shërbimi Sprovues ka pranuar 718 persona të liruar me kusht në mbikëqyrje, prej tyre

607 të liruar me kusht e kanë përfunduar me sukses periudhën e mbikëqyrjes, kurse 111

raste janë në ekzekutim.

-Gjatë vitit 2006 Shërbimi Sprovues ka pas në mbikëqyrje 139 persona të liruar

me kusht, prej tyre 37 të liruar me kusht e kanë përfunduar me sukses mbikëqyrjen,

kurse 102 raste janë bartur në vitin 2007.

- Gjatë vitit 2007 Shërbimi Sprovues i Kosovës ka pranuar edhe 187 raste të reja

të liruar me kusht. Gjatë këtij viti mbikëqyrjen e kanë përfunduar 106 të liruar me kusht,

kurse 81 persona të liruar me kusht janë bart në vitin 2008.

- Gjatë të vitit 2008 Shërbimi Sprovues i Kosovës ka pranuar 132 raste të reja të

liruar me kusht. Gjatë të vitit 2008 mbikëqyrjen e kanë përfunduar 39 raste, kurse 93

persona të liruar me kushte janë bartur në vitin vijues.

-Gjatë vitit 2009 Shërbimi Sprovues i Kosovës ka pranuar 65 raste të liruar me

kushte nga burgu. Gjate këtij viti mbikëqyrjen e kanë përfunduar 27 të liruar me kushte

kurse 38 të liruar me kushte janë bartu në vitin vijues.

-Gjatë vitit 2010 Shërbimi Sprovues i Kosovës ka pranuar 109 raste të reja të

liruar me kusht nga burgu. Gjatë këtij vitit mbikëqyrje e kanë përfunduar 41 të liruar me

kushte kurse 68 persona të liruar me kushte janë bartur në vitin vijues.

-Gjatë vitit 2011 Shërbimi Sprovues i Kosovës ka pranuar 87 raste të reja të



personave të liruar me kusht nga burgu. Gjatë këtij viti mbikëqyrje e kanë përfunduar

24 të liruar me kusht kurse 63 persona të liruar me kusht janë bartur në vitin vijues.

Të gjitha këto raste janë të shpërndara në pesë Qendra Regjionale të Shërbimit

Sprovues, varësisht se cilit regjion i takojnë: Në Prishtinë 333 raste, në Prizren 119 raste,

në Pejë kemi 105 raste, në Mitrovicë 94 raste dhe në Gjilan 67 raste.

Prej numrit të përgjithshëm te të liruarve me kusht 695 persona janë meshkuj

dhe 23 janë femra. Prej tyre shtetas të Kosovës janë 695 persona të liruar me kusht,

kurse shtetas të huaj janë 23 persona. Sa i përket strukturës nacionale të personave të

liruar me kusht, shtetas të Kosovës kemi 678 shqiptarë ,12 serb dhe 28 të tjerë.

Shërbimi Sprovues i Kosovës për të gjitha rastet e liruara me kusht nga burgu, të

cilët i ka pasur në mbikëqyrje ka hartuar raporte informative, periodike dhe

përfundimtare. Prej Janarit të këtij viti zyrtarët e Shërbimit Sprovues kanë hartuar 110

raporte informative, 17 raporte periodike dhe 65 raporte përfundimtare për Panelin e

Lirim me kusht. Vlen të theksohet se raportet të cilat i janë dërguar Panelit për lirim me

kusht janë shqyrtuar rregullisht dhe Paneli i lirimit me kusht ka dhënë informata

kthyese për to.

Prej numrit të përgjithshëm të personave të liruar me kusht, përmes Shërbimit

Sprovues janë dorëzuar Panelit 6 kërkesa të personave të liruar me kusht për shkruaje

jashtë shtetit të Kosovës. Prej tyre janë aprovuar 4 kërkesa nga Paneli i Lirimit me kusht,

kurse 2 kërkesa te liruarve me kusht janë refuzuar.

Shërbimi Sprovues i Kosovës ka një bashkëpunim jashtëzakonisht të mirë me

Panelin për Lirim me Kusht. Ky bashkëpunim shprehet përmes raporteve, njoftimeve,

kontakteve të drejtpërdrejta dhe formave të tjera. Në çdo raport apo njoftim të hartuar

nga ana e Zyrtarëve Sprovues, Paneli për Lirim me Kusht përgjigjet me kohë dhe në

mënyrë profesionale.

Gjithashtu, SHSK-ja ka bashkëpunim të mirë edhe me Shërbimin Korrektues të

Kosovës. Ky bashkëpunim realizohet gjatë vizitës që bëjnë Zyrtarët Sprovues në burgje,

me rastin e nënshkrimit të marrëveshjes paraprake, me të cilën i dënuari pranon që pas

lirimit nga burgu të bashkëpunoj me Shërbimin Sprovues.



Shërbimi Sprovues i Kosovës, përkatësisht punonjësit e këtij Shërbimi kanë bërë një

punë të madhe, në ri integrimin dhe në risocializimin e të liruarve me kusht, e në këtë

mënyrë kanë ndikuar në parandalimin e kryerjes së veprave të tjera penale, nga ana e

personave të liruar me kusht. Zhvillimi i punës me të liruar me kusht kryhet në mënyrë

profesionale, sipas programit individual të punës, i cili hartohet nga Zyrtari Sprovues.

Vlen të theksohet se trajtimi i personave të liruar me kusht, nga ana e Zyrtarëve

Sprovues është shumë korrekt dhe deri më tash nuk kemi pas asnjë ekses apo

mosmarrëveshje me asnjë të liruar me kusht.

Me punën dhe angazhimin e SHSK-së, përveç të tjerash është kursyer edhe buxheti i

Kosovës. Vlera e kursimit të buxhetit vetëm për këtë segment të punës së SHSK-së, për

një vit është mbi 500 mijë euro.

TË LIRUARIT ME KUSHT NË VITIN 2011



Nr i rasteve + te bartura = total

45

1214610

57

1716912

53

917

810

102

2930

1522

0

20

40

60

80

100

120

1 2 3 4

Të liruarit me kusht

Prishtina

Peja

Prizreni

Gjilani

Mitrovica

1; rastet e reja. 2; rastet e bartura nga vitet paraprake. 3; rastet e përfunduara. 4; klientë në mbikëqyrje gjatë vitit 2011.

Regjionet Numri i rasteve të

reja në vitin 2011

% Të bartura Të përfunduara Gjithsej klient nën

mbikëqyrje gjatë

vitit 2011

Prishtina 45 51.70 57 53 102

Peja 12 13.80 17 9 29

Prizreni 14 16.10 16 17 30

Gjilani 6 06.90 9 8 15

Mitrovica 10 11.50 12 10 22

Totali 87 100 111 97 198

Rastet në Regjione Përiudha kohore e mbikëqyrjes nga SHSK-ja në kohëzgjatje për të liruarit me kusht



36

711

5 4

159 9 7 5

32

8 6 310

19

5 4 3

102

2930

1522

0

20

40

60

80

100

120

1 2 3 4 5

Kohëzgjatja e Mbikëqyrjes

Prishtina

Peja

Prizreni

Gjilani

Mitrovica

1; 0-6 muaj 2; 7-12 muaj 3; 1-3 vite 4; 4 vite e me shumë 5; totali

0-6 muajsh 7-12 muajsh 1-3 vite 4 vite e më shumë Total

Prishtina 36 15 32 19 102

Peja 7 9 8 5 29

Prizreni 11 9 6 4 30

Gjilani 5 7 3 15

Mitrovica 4 5 10 3 22

Total 63 45 59 31 198



45

1214

6

10

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Numri i rasteve të reja te të liruarve me kusht në vitin

2011

Prishtina

Peja

Prizreni

Gjilani

Mitrovica

Numri i rasteve të reja te të liruarve me kushte në vitin 2011

Regjionet Numri i rasteve %

Prishtina 45 51.70

Peja 12 13.80

Prizreni 14 16.10

Gjilani 6 06.90

Mitrovica 10 11.50

Totali 87 100



0

10

20

30

40

50

60

70

16-21

vite

22-32

vite

33-43

vite

44-54

vite

55-e

me

shumë

Numri i përgjithshëm dhe numri në

kategorinë i të liruarve me kusht

Mosha e të liruarve me kusht në kategori

Series1

Përmbyllje

Numri i përgjithshëm dhe numri në kategorinë i të liruarve me kusht

Mosha 16-21 vite

22-32 vite 33-43 vite 44-54 vite 55-e me shumë

Numri i klientëve

1 67 60 46 24

Gjinia Meshkuj 196 Femra 2

Fshat 115 Qytet 83



Publikimi i radhës është vazhdim i publikimeve të hulumtimeve dhe paraqitjes së

punës së Shërbimit Sprovues të Kosovës për periudhën një vjeçare. Në ketë publikim

përfshihen të dhënat e detaizuara për punën e zyrtarëve sprovues në procesin e

realizmit të detyrave ligjore për të ekzekutuar masat dhe dënimet alternative dhe për te

ndihmuar klientët që të re integrohen dhe ri sisocializohen më lehte në komunitet duke

respektuar ligjin dhe masën apo dënimin e shqiptuar.

Në ketë publikim përveç analizave qe janë bërë, anketave sociale për te mitur, rendësi e

veçantë i është kushtuar edhe përshkrimit dhe analizave të masave dhe dënimeve

alternative dhe lirimit me kushte të cilat janë ekzekutuar nga Shërbimi Sprovues në

vitin 2011. Kjo është bërë me qëllim që puna e Shërbimit Sprovues të pasqyrohen në

mënyrë gjithëpërfshirëse dhe që kjo të ndikoj në sensibilizimin e opinionit profesionist

dhe komunitetit në përgjithësi më qellim që të rritet numri i shqiptimit të masave dhe

dënimeve alternative (sidomos për persona madhorë) si dhe ekzekutimi i tyre të

pranohet nga komuniteti.

Rendësi e këtij Buletin nuk qëndron vetëm në pasqyrimin e punës së Shërbimit

Sprovues gjatë vitit 2011 por edhe në përpjekjet për sensibilizimin e opinionit

profesionist ( prokuror, gjyqtare etj) dhe komunitetit ne përgjithësi sepse rëndësia e

shqiptimi të këtyre masave dhe dënimeve është e dobishme ne shume aspekte. Ne

radhe te parë bëhet humanizimin i dënimeve, shpopullimi i burgjeve, ndikon në

shmangien e marrjes se kulturës së burgut, në mbajtjen e lidhjeve sociale dhe familjare,

kursimin e buxhetit të shtetit, zvogëlon mundësin e kthimit në rrjetin e krimit dhe çka

është më rendësi personi i dënuar ka mundësi që me punën e tij ta kryej obligimin

ligjore dhe në ketë mënyrë të kompensoj komunitetin për demin e bërë.

Ky hulumtim ka rëndësi të veçantë edhe për faktin se të dhënat dhe rezultatet që kanë

dalë nga ky hulumtim mund ti shërbejnë të gjitha institucioneve të tjera të cilat merren

me problematiken e krimit në Kosovë si dhe në hartimin e politikave adekuate për

luftimin e kësaj dukurie negative në shoqërinë tonë.

buletini nr: vii - md.rks-gov.net · shërbimi sprovues i kosovës buletini vii, 2011 3 është të...

Documents