carabidae και tenebrionidae) σεορεινά...
TRANSCRIPT
Ανάλυση της δομής και της ποικιλότηταςτων εδαφικών κολεοπτέρων (οικογένειες: Carabidae και Tenebrionidae) σε ορεινά
οικοσυστήματα
ΙΙ. . ΑναστασίουΑναστασίου, , ΧΧ. . ΓεωργιάδηςΓεωργιάδης& & ΑΑ. . ΛεγάκιςΛεγάκις
Τομέας Ζωολογίας – Θαλάσσιας Βιολογίας, Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών
3ο Συνέδριο Ελληνικής Οικολογικής & Ελληνικής Ζωολογικής Εταιρείας, Ιωάννινα, 16-19.11.2006
Εισαγωγή
• Όλα τα είδη περιορίζονται εντός ορισμένων τύπωνβιοτόπων και εντός αυτών των ορίων η αφθονίατους μεγιστοποιείται γύρω από μια σειρά ιδανικών γι’αυτά περιβαλλοντικών συνθηκών. Κατά συνέπεια ησύνθεση των βιοκοινωνιών αλλάζει κατά μήκος τωνπεριβαλλοντικών κλίσεων
• Τα εδαφικά αρθρόποδα παίζουν σημαντικό ρόλοστην ανακύκλωση της ύλης και κατά συνέπειαστη λειτουργία των χερσαίων οικοσυστημάτων
• Ανάμεσα σ’ αυτά, τα Carabidae και ταTenebrionidae είναι ιδανικοί οργανισμοί για τημελέτη των περιβαλλοντικών κλίσεων γιατί ησυστηματική τους είναι αρκετά γνωστή, παγιδεύονται εύκολα με παγίδες παρεμβολήςκαι είναι αρκετά ευαίσθητα στιςπεριβαλλοντικές αλλαγές
• Οι δύο ομάδες μαζί αντιπροσωπεύουν μιαποικιλία διατροφικών συνηθειών καιπεριλαμβάνουν σαρκοφάγα, μυκητοφάγα καιφυτοφάγα είδη
• Τα Carabidae είναι κυρίως σαρκοφάγα και παίζουνσημαντικό ρόλο στα οικοσυστήματα μέσω τουελέγχου των πληθυσμών των ειδών στα τροφικάπλέγματα που συμμετέχουνΚατανέμονται σε πολλά περιβάλλοντα μεπολυάριθμα είδη που αντικαθιστούν το ένα το άλλογια όλο ή σχεδόν όλο το χρόνο
•Τα Tenebrionidae είναι κυρίως φυτοφάγα, κατανέμονται κυρίως στα ανοιχτά οικοσυστήματα, έχουν μικρή συμμετοχή στα δάση και συνδέονταιμε ζωντανή ή νεκρή φυτική ύλη από την οποίατρέφονται
• Τα βουνά της Πελοποννήσου έχουν μελετηθείελάχιστα, είναι μια περιοχή με ιδιαίτεροενδιαφέρον λόγω του ότι αποτέλεσε καταφύγιογια πολλά είδη κατά την τελευταία παγετώδηπερίοδο, εμφανίζει υψηλά ποσοστά ενδημισμούκαι έντονη εποχιακή διακύμανση λόγω τουμεσογειακού κλίματος
Στόχος
Στόχος της παρούσας μελέτης είναι η ανάλυση τηςδομής και της ποικιλότητας των εδαφικώνκολεοπτέρων στις διαφορετικές ζώνες βλάστησηςπου διαμορφώνονται κατά μήκος των υψομετρικώνκλίσεων σε συνάρτηση με τους κύριουςεδαφολογικούς παράγοντες (pH, υγρασία, οργανικόπεριοχόμενο) που επηρεάζουν την κατανομή τους.
Βιότοποι
• Αλπικά• Υψόμετρο: 1700-1900μ• Κυρίαρχα είδη:
Juniperus communis,Astragalus sp., Calycotome
villosa
AL
Βιότοποι
• Μακία• Υψόμετρο: 600-900μ• Κυρίαρχα είδη:
Quercus coccifera, Brachypodium sp., Phillyrea
latifolia, Cistus creticus
MA
Βιότοποι
• Φρύγανα• Υψόμετρο: 600-900μ• Κυρίαρχα είδη:
Spartium junceum, Astragalus sp.,
Sarcopoterium spinosum, Asparangus acutifolius
FR
Αποτελέσματα• Περιβαλλοντικοί παράγοντες
– Υψόμετρο σταθμού– Υγρασία εδάφους– pH εδάφους– Οργανικό περιεχόμενο εδάφους– Υδατοχωριτικότητα εδάφους
• Επίσης καταγράφηκαν το γεωγραφικό μήκος καιπλάτος του κάθε σταθμού, καθώς και ηπαρουσία/απουσία σκίασης και δάσους.
X E M Π Τ
ΒΟΥΝΑ
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Αριθμός ειδ
ών/παγίδα/
100 παγιδοημέρες
Χ Ε Μ Π Τ
ΒΟΥΝΑ
-5
0
5
10
15
20
25
Αριθμός
ατόμω
ν/παγίδα/
100 παγιδοημέρες
F = 3.2p < 0.05
F = 3.089p < 0.001
Μεγαλύτερη αφθονία ειδών και ατόμων παρατηρήθηκε στον Ταΰγετο
Μεταξύ των βουνών για την οικογένεια Carabidae δεν παρατηρήθηκαν στατιστικάσημαντικές διαφορές ούτε στον αριθμό ατόμων, ούτε στον αριθμό ειδών
Tenebrionidae
Αφθονία ειδών ανά βιότοπο
Carabidae Tenebrionidae
AL AF MF PF DF MA FR
Τύποι βιοτόπων
-5
0
5
10
15
20
25
Αριθμός ειδώ
ν/παγίδα/
100 παγιδοημέρες
AL AF MF PF DF MA FR
Τύποι βιοτόπων
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
Αριθμός ειδώ
ν/παγίδα/
100 παγιδοημέρες
F = 6.85p < 0.001
F = 5.21p < 0.001
Αφθονία ατόμων ανά βιότοπο
Carabidae Tenebrionidae
AL AF MF PF DF MA PH
Τύποι βιοτόπων
-40
-20
0
20
40
60
80
100
120
140
Αριθμός ατόμων/παγίδα/
100 παγιδοημέρες
AL AF MF PF DF MA FR
Τύποι βιοτόπων
-10
-5
0
5
10
15
20
Αριθμός ατόμων/παγίδα/
100 παγιδοημέρες
F = 7.08p < 0.001
F = 2.57p < 0.05
Αριθμός ειδών ανά εποχή
Carabidae Tenebrionidae
sp su au
Εποχές
4
6
8
10
12
14
16
18
Αριθμός ειδώ
ν/παγίδα/
100 παγιδοημέρες
sp su au
Εποχές
-1
0
1
2
3
4
5
6
Αριθμός ειδώ
ν/παγίδα/
100 παγιδοημέρες
F = 8.2p < 0.001
F = 8.6p < 0.001
Αφθονία ατόμων ανά εποχή
Carabidae Tenebrionidae
sp su au
Εποχές
-10
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Αριθμός ατόμων/παγίδα/
100 παγιδοημέρες
sp su au
Εποχές
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
Αριθμός ατόμων/παγίδα/
100 παγιδοημέρες
ns ns
Η αφθονία και για τις δυο οικογένειες δεν είχε στατιστικά σημαντικέςδιαφορές μεταξύ των εποχών
Υψομετρική συσχέτισηΑφθονία ειδών (Carabidae) Αφθονία ατόμων (Carabidae)
R2 = 0.29p < 0.001
R2 = 0.32p < 0.001
-5 0 5 10 15 20 25 30 35
Αριθμός ειδών
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
Υψόμετρο
-20 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240
Αφθονία
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
2200
Υψόμετρο
Για την οικογένεια Tenebrionidae δεν παρατηρήθηκε στατιστικάσημαντική συσχέτιση ούτε στον αριθμό ατόμων, ούτε στον αριθμό
ειδών
CCA βιοτόπων με περιβαλλοντικέςπαραμέτρους (Carabidae)
-1.0 3.0
-1.0
1.5
ALT
HUM
pH
SHA
XAL
XAF
XMFXDF
XMA
XFR
EAL
EAFH
EAFM
EDF
EMA
MAL
MAF
MMA
PAL
PMF
PMA
TAL
TPF
TMA
TFR
ΜΑΚΙΑ
ΦΡΥΓΑΝΑ
ΔΑΣΗ
ΑΛΠΙΚΑ
CCA βιοτόπων με περιβαλλοντικέςπαραμέτρους (Tenebrionidae)
-4 6
-10
15
ALT
N
pH
SHA
XAL
XAF
XMFXDF
XMA
XFR
EAL
EAFHEAFM
EDF
EMA
MAL
MAFMMAPAL
PMF
PMA
TAL
TPF
TMA
TFR
ΔΑΣΗ
ΜΑΚΙΑ-ΦΡΥΓΑΝΑ
ΑΛΠΙΚΑ
Αποτελέσματα CCA
Axes 1 2 3 4 Total inertia
Eigenvalues : 0.854 0.688 0.568 0.237 6.716Species-environment correlations : 0.987 0.880 0.971 0.797Cumulative percentage variance
of species data : 12.7 23.0 31.4 34.9of species-environment relation: 36.4 65.7 89.9 100.0
Sum of all eigenvalues 6.716Sum of all canonical eigenvalues 2.347
Tenebrionidae
Axes 1 2 3 4 Total inertia
Eigenvalues : 0.417 0.344 0.216 0.156 3.300Species-environment correlations : 0.947 0.930 0.911 0.847Cumulative percentage variance
of species data : 12.6 23.0 29.6 34.3of species-environment relation: 36.8 67.1 86.2 100.0
Sum of all eigenvalues 3.300Sum of all canonical eigenvalues 1.133
Carabidae
ΣυμπεράσματαCarabidae
• Στις υποαλπικές περιοχές παρατηρήθηκε ομεγαλύτερος αριθμός ειδών και η μεγαλύτερηαφθονία
• Τα περισσότερα είδη εμφανίζουν ανοιξιάτικηδραστηριότητα ενώ οι μέγιστες τιμές αφθονίαςπαρατηρήθηκαν το καλοκαίρι
• Τόσο η αφθονία όσο και ο αριθμόςειδών εμφανίζουν θετική συσχέτιση με τουψόμετρο
• Οι κυριότεροι παράγοντες που καθορίζουντην κατανομή των Carabidae είναι τουψόμετρο, η σκιά, το pH και η υγρασία τουεδάφους
ΣυμπεράσματαTenebrionidae
• Στους ανοικτούς βιοτόπους (υποαλπικές περιοχέςκαι φρύγανα) παρατηρήθηκε ο μεγαλύτεροςαριθμός ειδών και η μεγαλύτερη αφθονία
• Τα περισσότερα είδη εμφανίζουν ανοιξιάτικηδραστηριότητα και οι μέγιστες τιμές αφθονίαςπαρατηρήθηκαν κατά την άνοιξη
• Τόσο η αφθονία όσο και ο αριθμός ειδώνδεν συσχετίζονται με το υψόμετρο
• Οι κυριότεροι παράγοντες που καθορίζουντην κατανομή των Tenebrionidae είναι τουψόμετρο, η σκιά, το pH και το γεωγραφικόπλάτος
Γενικά συμπεράσματα
• Στις υποαλπικές περιοχές λόγω μεγάληςετερογένειας και ποικιλίας μικροενδιαιτημάτωνπαρατηρούνται μεγάλοι αριθμοί ειδών καθώς καιμεγάλες αφθονίες, και για τις δυο οικογένειες
• Στις δασικές περιοχές η συμμετοχή τωνTenebrionidae είναι αρκετά μικρή και σε αριθμόειδών και σε αφθονία. Τα περισσότερα είδηTenebrionidae είναι ξηρόφιλα και είναιπροσαρμοσμένα σε pH 7-8. Γι’ αυτό σε μεγάλοβαθμό απουσιάζουν από τα υγρά και όξιναπευκοδάση
• Τα περισσότερα είδη της οικογένειαςCarabidae είναι σαρκοφάγα και υγρόφιλα μεαποτέλεσμα να έχουν μεγαλύτερη συμμετοχήστα δασικά οικοσυστήματα με κύριο ρόλο τηρύθμιση των πληθυσμών των θηραμάτων τους
• Τα περισσότερα είδη αντιδρούν στουςοικολογικούς παράγοντες του κάθε βιότοπουανεξάρτητα από την γεωγραφική θέση τουκάθε βουνού στο οποίο ανήκουν κάτι το οποίοφαίνεται από τις ομαδοποιήσεις πουπροκύπτουν από τις CCA