T H I E R R Y G I L L E B E R T , C A R D I O L O O G

U N I V E R S I T E I T G E N T E N U Z G E N T

CARDIOVASCULAIRE PREVENTIE HEDENDAAGSE ASPECTEN

PHILIP A POOLE-WILSON

Philip Poole-Wilson died suddenly of a heart attack on March 4, 2009

He was 65 years old.

His hobbies were "cardiovascular medicine (that is fortunate),

sailing (when possible), gardening, archaeology, and the opera".

ATHEROSCLEROSE: WAT IS HET?

1. Verroeste pijp

2. 1970- Proliferatie van cellen (Russell Ross)

3. 1990- Inflammatoir (Peter Libby)

cardio 13-14 5

NORMALE SLAGADER: INTIMA, MEDIA EN ADVENTITIA

Lan

ge

Pa

tho

ph

ysi

olo

gy

Will

iam

Ga

no

ng

Ac

ce

ssM

ed

icin

e, 20

06

cardio 13-14 7

STADIA VAN ATHEROSCLEROSIS

cardio 13-14 8

ATHEROSCLEROSE

cardio 13-14 9

VERWIKKELINGEN VAN

ATHEROSCLEROSE

DOODSOORZAKEN IN EUROPA EUROPEANCARDIOVASCULAR DISEASE STATISTICS 2012

EDITION

DOODSOORZAKEN IN EUROPA EUROPEANCARDIOVASCULAR DISEASE STATISTICS 2012

EDITION

RISICOFACTOREN VOOR ATHEROSCLEROSE

Biologische factoren Levensstijlfactoren Uitgebreidere factoren

Vaste Aanpasbare

Hoge bloeddruk Roken Leeftijd Inkomen

Hoge glycemie Ongezond eten Geslacht Opleiding

LDL-cholesterol Alcoholmisbruik Genetica Levensomstandigheden

Overgewicht/obesitas Geen lichaamsbeweging Ras Werkomstandigheden

• stress op het werk of in de thuissituatie, depressie, angst, agressiviteit

• Type-D persoonlijkheid (Johan Denollet) • duurzaam persoonlijkheidstype (20-30% bevolking)

• Enkel belangrijk in aanwezigheid van ernstige stress of sociale vereenzaming

• EN negatieve affectiviteit EN sociale inhibitie

• score op lijst van 14 vragen

• Depressie • Type-D is gevoeliger voor depressies

15

RISICOFACTOREN: PSYCHOSOCIALE FACTOREN

• = risico kaart gebaseerd op data van een groot aantal studies

(250.000 Europese patienten, 7000 fatale cardiovasculaire

events)

• = voorspelt het ontwikkelen van een fataal atherosclerotish

event (fataal AMI, fataal ischemisch CVA, fataal perifeer

vaatlijden)

• = integratie van verschillende risicofactoren:

• Geslacht

• Leeftijd

• Rookgedrag

• Systolische bloeddruk

• Totaal cholesterol (of verhouding totaal chol/HDL chol)

cardio 13-14 16

DE SCORE KAART (SYSTEMATIC CORONARY RISK EVALUATION)

cardio 13-14 17

cardio 13-14 18

CV RISICO EN JONGEREN

WIE IS (ZEER) HOOG RISICO?

• Voorgeschiedenis van hart- en vaatziekten

• Myocardinfarct

• Stent implantatie

• Beroerte (CVA)

• Carotislijden of perifeer arteriëel lijden

• Diabetes mellitus I-II vooral met microalbuminurie

• Chronisch nierlijden

• Verhoogde SCORE

• Aantonen van orgaanschade (hart, nieren,

arteries)?

HOE HART- EN VAATZIEKTEN AANPAKKEN? VROEGTIJDIGE DIAGNOSE VOLGENS V. FUSTER

• Contemporary cardiovascular imaging

• Three dimensional ultrasound scans of the carotid arteries

• Evaluation of coronary calcium (CAC, calcium score)

• Coronary CT, PET-CT…

• Biomarkers

• Hs-CRP, BNP…

• OMICS diagnostic panels

• Genomics, transcriptomics, proteonics, methylation assays

• Telomere length of the chromosomes

ESC answer to the

Valentin Fuster’s view,

who insists on

advanced imaging

and omics for early

diagnosis

GEOFFREY ROSE LECTURE DAVID WOOD (AMSTERDAM, 2013)

• The fundamental cause of CVD today is that form of

naked capitalism in which the pursuit of profit is

oblivious to its social impact

• The tobacco, food and car industry have shaped

the environment, we live in, to a point where

individuals are exposed to a high level of risk

• Capitalism has to find another way for free

enterprise to benefit not just investors but society as

a whole

MCDONALD INVADES THE WORLD!

24

cardio 13-14 25

….. INSTEAD OF TRADITIONAL FOOD

2010 gedeelde diabeteszorg

METABOOL SYNDROOM. DE HYPE...

Copyright © The American College of Cardiology.

All rights reserved.

From: Pre-Diabetes, Metabolic Syndrome, and Cardiovascular Risk

J Am Coll Cardiol. 2012;59(7):635-643. doi:10.1016/j.jacc.2011.08.080

Metabolic Pathways Underlying Pre-Diabetes and Metabolic Syndrome

Most persons with both conditions are obese. An increase in adipose tissue results in elevations of circulating free fatty acids (FFA)

and other “adipokines.” The latter appear to underlie both a proinflammatory state and a prothrombotic state. An increase in FFA

induces insulin resistance (IR) in muscle, which contributes to an elevation of plasma glucose. In the long run, a high FFA may

impair beta-cell function through “lipotoxicity”; this too will promote a higher glucose concentration. Elevated FFA probably

contributes to an increase in hepatic glucose output (HGO) and worsening hyperglycemia, but in addition, a high FFA underlies an

increase in plasma triglycerides (TG), which in turn lowers high-density lipoprotein (HDL) cholesterol levels. Obesity is associated

with an increase in blood pressure (BP), although the mechanisms for this effect are not well understood. A proinflammatory state

likely predisposes to pre-diabetes by enhancing IR. Many investigators also believe that a proinflammatory state predisposes to

cardiovascular disease, as does a prothrombotic state. Although obesity predisposes to both pre-diabetes and metabolic syndrome,

various localized defects in specific organs or tissue likely contribute as well. Figure illustration by Craig Skaggs.

27 cardio 13-14

• primaire preventie op het niveau van de populatie

• www.heartcharter.eu

• niet roken

• voldoende fysieke aktiviteit (minstens 30 minuten per dag)

• gezonde voedingkeuzes

• vermijden van overgewicht

• bloeddruk van minder dan 140/90 mm Hg

• serum cholesterol van minder dan 190 mg% of 5 mmol/L.

• Het vooropgestelde doel van het charter is om

cardiovasculaire verwikkelingen onder de 65 jaar te

voorkomen

WAT DOEN WIJ ER AAN?

HET VOORBEELD GEVEN!

La Jolla, CA, 2012

ROKEN, …EEN ZEKERE CLASSE

Albert Camus door Cartier-Bresson

Clint Eastwood

Kate Moss

Brigitte Bardot

Passive smoking

Second hand smoking (SHS)

Environmental tobacco smoke (ETS)

Involuntary smoking

2010 gedeelde diabeteszorg

What is going on

here?

WAT DOEN WIJ ERAAN? VAN WILLENDORFF NAAR MILO

2010 gedeelde diabeteszorg

WAT DOEN WIJ ERAAN? VOEDING

DIEETVOORSCHRIFTEN

AVVZ

Zuivelproducten

Groenten & fruit

Granen en noten

TRANS VETZUREN

• Zijn gevaarlijker dan verzadigde vetzuren

• Aanwezig in kleine hoeveelheden in dierlijke vetten

van herkauwers en in melkderivaten

• Kunnen in grote hoeveelheden ontstaan

• bij het verharden van plantaardige oliën

• Bij het verhitten van plantaardige oliën

• Terug te vinden in:

• Margarines

• Koekjes, gebak, luxebroodjes,

• Gefrituurde voeding

• Kant-en-klaar bereidingen en sausen

• oriëntale producten in Westerse warenhuizen

BEPERKING VAN DE SNEL RESORBEERBARE KOOLHYDRATEN

Obesitas, insuline resistentie, diabetes

WAT DOEN WIJ ERAAN? FYSIEKE AKTIVITEIT, OPVOEDING