Visoka poslovna škola strukovnih studija Blace

Projektni rad

Tema: Carinski postupak u vazdušnom saobraćaju

Student: Mentor:

Dimitrov Nikola Perić Goran

Porezi i carina (carina)

149/08 III

Blace, 2011.

Sadržaj:

Uvod………………………………………………………………………………………...1

1. Istorijat vazduhoplovstva…………………………………………………………………2

1.1 Braća Rajt

1.2 Počeci vazdušnog saobraćaja u našoj zemlji – “Jat Airways”…………………..3

2. Carinski postupak…………………………………………………………………………6 2.1 Roba u carinskom postupku

3. Carinski postupak u vazdušnom saobraćaju……………………………………………...7

3.1 Carinski postupak sa vazduhoplovom koji dolazi iz inostranstva………….........9

3.2 Carinski postupak sa vazduhoplovom koji odlazi u inostranstvo…………….....10

3.3 Carinski postupak sa avio pošiljkama koje se prevoze drumskim prevoznim sredstvima……..11

3.4 Carinski postupak i carinski nadzor nad posadom, putnicima i prtljagom……...12

3.5 Carinski postupak sa prtljagom koji nije prispeo sa putnikom…………….........14

3.6 Snabdevanje vazduhoplova u medjunarodnom saobraćaju…………………......15

3.7 Postupak sa rezervnim delovima za vazduhoplove…………………………......18

4. Upućivanje, doprema, provoz i carinjenje robe stranog porekla u vazdušnom saobraćaju...............................................................................................................................20

Zaključak…………………………………………………………………………………....23

Literatura………………………………………………………………………………...….24

Uvod

Reč carina sreće se u zapisima iz 13. veka i označava dažbinu,tj. oblik poreza koji pripada suverenu. Postoji mišljenje da su reči carina i carinik bile u upotrebi još u vremenu pre naše ere, dok podaci govore da su u Starom Rimu postojale carinarnice na graničnim prelazima iz jednih u druge provincije. U srednjem veku carinama su se nazivale sve dažbine koje su su naplaćivale na robu u unutrašnjoj trgovini. Ovu dažbinu su razumljivo ubirali na svojim teritorijama različiti vladari ali i gradovi,crkve i tome slično. Institucija carine je u Srbiji uspostavljena odmah po završetku drugog srpskog ustanka. Medjutim , do 1933. godine ona se nalazila u sklopu prihoda na koji su Turci polagali pravo. Carina se u Srbiji obračunavala po stopi od 2 i 3% od vrednosti robe.

Carina predstavlja dažbinu koja se naplaćuje, najčešće, na uvoznu robu u vidu novčanog iznosa i to pre svega u domaćoj valuti, a po utvrdjenim carinskim stopama u Carinskoj tarifi, bilo u cilju zaštite domaće privrede, fiskalnih, socijalnih i drugih razloga. Kod nekih zemalja postoji i carina na robu koja sa izvozi iz zemlje, npr. u Indiji na žitarice u cilju prehranjivanja domaćeg stanovništva. Carina je odredjena svota novca koju država u domaćoj valuti naplaćuje od vlasnika odredjene robe, prilikom prelaza te robe preko državne granice. Jednom rečju, to je odredjeni iznos koji naplacuje država, pa je stoga carina izvor prihoda države i ona je značajan spoljnotrgovinski instrument. Uticaj carine na oblikovanje vrednosti pojedinih roba je mnogostruk. Carine mogu delovati na proces zamene pojedinih oblika potrošnje, mogu uticati stimulativno ili destimulativno na razne oblike domaće proizvodnje.

Primarna uloga carina je zaštita domaće proizvodnje, a sekundarna uloga fiskalni efekat koji ona ispoljava pri punjenju budžeta odredjene države.

Osnovne karakteristike carine su :

- carina je dažbina;- po pravilu carina predstavlja trošak uvoznika; - carina je državni prihod (fiskalni prihod);- carina može biti instrument zaštite domaće proizvodnje.

1

1. Istorijat vazduhoplovstva

1.1 Braća Rajt

Prvi avion koji je poleteo davne 1903. godine bio je avion braće Rajt nazvan jednostavno "flajer" u prevodu "letač", bio je napravljen od drveta, platna i zategnutih žica.

Primitivni benzinski motor je uz pomoć zupčanika i lanaca pozajmljenih od bicikla, okretao dve drvene elipse. Motor je bio postavljen levo od uzdužne ose letelice, dok je pilot ležao potrbuške na donjem krilu i istovremeno predstavljao kontrateg motoru da bi se održala ravnoteža.Snaga motora nije bila dovoljna za uzletanje, pa se "flajer" delomično oslanjao na uticaj čeonog vetra koji je davao dodatni uzgon.

Prvi, istorijski let trajao je 12 sekundi, a letelica je preletela 37 metara. Kasnije istoga dana održala se u vazduhu 59 sekundi, preletvši 260 metara.Uspeh je postignut zahvaljujući konstrukcionim rešenjima koja su omogućila braći Rajt da kontrolišu avion u letu. Do njih su došli posle višegodišnjih eksperimenata sa vazdušnim jedrilicama. Malo ribarsko mesto Kiti Hok, u severnoj Karolini, izabrano je zbog stalnog vetra, mekog peščanog tla i otvorenog prostora bez prepreka.

17.decembra 1903. “flajer” je poleteo četiri puta, a pri četvrtom pokušaju je ozbiljno oštećen. Medjutim, braća Rajt su bila zadovoljna. Njihov koncept leta uz pomoć motora pokazao se ispravnim, a iz četiri pokušaja stekli su dodatan uvid u probleme koje treba rešiti. ”Flajer“ je napušten, a braća su se vratila u svoju radionicu u Dejtonu, u Ohaju, iz koje su uskoro izašli novi, poboljšani modeli.

Orvil i Vilbur Rajt nisu bili jedini eksperimentatori koji su pokušavali da lete uz pomoć motora, ali su ostali zabeleženi u istoriji kao prvi kojima je to pošlo za rukom. Svega pedesetak godina kasnije, 1948. godine, američki pilot Èarls Jeger, probio je zvučni zid. Orvil Rajt je poživeo dovoljno dugo da bude svedok tog dogadjaja.

2

1.2 Počeci vazdušnog saobraćaja u našoj zemlji – “Jat Airways”

17. Juna 1927, osnovano je Društvo za vazdušni saobraćaj "Aeroput" čiji je naslednik "Jat Airways. Ovo je i datum kojim se obeležavaju počeci civilnog vazdušnog saobraćaja u našoj zemlji. Dvadeset godina kasnije, 1. aprila 1947. godine, poleteli su avioni na prvim posleratnim linijama kompanije koja je dobila ime "Jugoslovenski Aerotransport".

Polovinom januara 1947. godine, Uprava civilnog vazdušnog saobraćaja prešla je u resor Ministarstva saobraćaja, čime je potvrđen njen civilni status, a 17. marta u novoformirano preduzeće prešli su iz Transportnog puka prvi, prethodno demobilisani piloti, navigatori, radio-telegrafisti i mehaničari letači. U međuvremenu, pristigli su i adaptirani avioni, tako da je mogao da se odredi datum početka prve letačke sezone. Bio je to 1. april 1947. godine.U posadama JAT-a našli su se letači i mehaničari "Aeroputa", koji su, prošavši kroz ratni vihor, došli u Jugoslovenski Aerotransport prilikom njegovog osnivanja ili ubrzo posle toga.

Jugoslovenski Aerotransport otpočeo je rad sa dva aviona C-47 pretvorenih u DC-3 i dva Junkersa JU-52. U toku godine flota je povećana još jednim JU-52, četiri DC-3 i jednim neadaptiranim C-47 predviđenim za prevoz robe. Ovim avionima održavan je redovan saobraćaj na domaćim linijama Beograd-Zagreb-Ljubljana i Zagreb-Sarajevo i na međunarodnoj liniji Beograd-Prag-Varšava. Godine 1963. u JAT-ovu flotu ušle su tri Caravelle, šest godina kasnije i prvi Douglas DC-9, a sedam godina kasnije i prvi Boeing 707. Istovremeno, iz flote se povlače poslednji veterani klipne flote DC-3 i Convairi. Uvođenje u saobraćaj mlaznih aviona, letelica većih kapaciteta i doleta, a uz to i daleko komfornijih, ekonomičnijih i po svim ostalim karakteristikama boljih od generacije klipnih aviona, bilo je osnova za širenje mreže linija, osvajanja novih tržišta i pravu ekspanziju vazdušnog saobraćaja. To je i osnovna karakteristika razvoja Jugoslovenskog Aerotransporta do početka sedamdesetih godina, perioda koji se u kompaniji uslovno naziva "početak mlazne avijacije".

3

Kao što se početak šezdesetih uzima kao preloman, zbog uvođenja prvih mlaznih aviona, tako su sedamdesete značajne zbog uključenja u flotu "velikog boinga" B-707, nakon čega su uvedene prve čarter linije sa karakteristikama redovnog saobraćaja povezavši se sa Severnom Amerikom, uvođenje Douglasa DC-10-30, prvog širokotrupnog aviona 1978, predstavlja početak jedne od najznačajnijih etapa u razvoju JAT-a.

Stalnim ulaganjima u modernizaciju svoje flote, nabavkom već spomenutog DC-10-30, čime je Jugoslovenski Aerotransport ušao u svoju novu fazu razvoja, takozvanu "širokotrupnu" fazu, a nekoliko godina kasnije i nabavkom aviona za srednje distance B-737 i to među prvim kompanijama u Evropi, stvoren je osnovni preduslov za dalju ekspanziju saobraćaja u gotovo svim pravcima. Takođe, značajno se povećavaju i postojeće linije u Evropi, Bliskom Istoku, Africi, a potom i širenje mreže linija prema Americi, Kanadi, Australiji.

Istovremeno, Jugoslovenski Aerotransport tih "zlatnih" godina, kako ih neki od hroničara JAT-ove istorije nazivaju, otvara mnoga predstavništva u svetu, prevozi godišnje pet miliona putnika, razvija i modernizuje svoju tehničku delatnost, ali istovremeno razvija i tercijalne delatnosti, poput privredne avijacije, hotelijerstva, razvija svoj sopstveni školski centar za obuku kadrova, ali i školovanje sopstvenog pilotskog kadra, ulaže u razvoj sopstvene infrastrukture, gradi veliki hangar za prijem širokotrupnih aviona, probni sto za ispitivanje mlaznih motora, osvaja revizije motora i drugih komponenata za savremenu flotu, ali počinje da izvozi i svoju "pamet" i znanje u formi sklapanja vrlo uspešnih ugovora o saradnji sa mnogim kompanijama u takozvanom "trećem svetu", razvija svoj informacioni sistem, uvodi automatizovanu prodaju karata, rečju, pokušava maksimalno da uhvati priključak uz "velike" pružajući i ispunjavajući sve veće zahteve svojih putnika, ali i onih koji su koristili JAT-ove avione kako bi doživeli tada već čuven slogan kompanije – da je “JAT I VIŠE OD LETENJA”.

Jugoslovenski Aerotransport promenio je svoje ime u Jat Airways 8. avgusta 2003.

4 Vazdušni saobraćaj je proces premeštanja, odnosno prevoza osoba i/ili stvari vazdušnim putem kao i bilo koja druga upotreba ili delovanje u vazdušnom prostoru.

U Srbiji postoji 39 zvanično upisanih aerodroma, ali samo je 5 od njih uvršteno na listu aerodroma sa IATA* kodom (IATA Airport Code):

Aerodrom "Nikola Tesla" Beograd - BEG Aerodrom "Batajnica" Beograd - BJY

Aerodrom "Konstantin Veliki" Niš - INI

Aerodrom "Ponikve" Užice - UZC

Aerodrom "Slatina" Priština - PRN

Najveći i najvažniji aerodrom u zemlji je beogradski aerodrom "Nikola Tesla" u Surčinu, udaljen 15 km od centra grada. Zbog izvarednog položaja ovaj aerodrom je nekad bio značajan i izvan granica bivše Jugoslavije, a očekuje se da ovaj nivo bude ponovo dosegnut u bliskoj budućnosti (kao regionalni saobraćajni čvor).

U Srbiji su zvanično upisana i 4 heliodroma (2002. godine).

 

* IATA aerodromski kodovi, takodje poznati i kao IATA-ino određivanje lokacije, IATA-in kod stanice ili jednostavno pokazatelj lokacije je troslovni kod kojim se označuju vazdušne luke širom sveta, definisan od strane Medjunarodnog udruženja za vazdušni prevoz (IATA).

(www.wikipedija.com,IATA kodovi)

5

2. Carinski postupak

Carinski postupak je skup pravnih normi kojima se odredjuju radnje i njihovi oblici, a preduzimaju ih odredjena lica i pravni organi u cilju primene materjalno pravnih pravila kojima je regulisan pravni sistem jedne zemlje. Carinski organi obavljaju nadležne aktivnosti u carinskom postupku koje su u vezi sa prometom robe preko carinske linije. To su mere carinskog nadzora, carinjenje robe i utvrdjivanje carinskih delikata i njihovih izvršioca.

U najširem kontekstu, carinski postupak obuhvata skup pravila kojima se reguliše rad carinskih organa u obavljanju radnji iz njihove nadležnosti i drugih lica u ostvarivanju prava i obaveza. Carinski postupak možemo podeliti na carinski upravni i carinski prekršajni postupak.

Carinski upravni postupak je poseban postupak koji se odnosi na carinsku materiju. Carinskim prekršajnim postupkom se reguliše procedura po kojoj se utvrđuje postojanje carinskih prekršaja, njihovih izvršilaca i njihove odgovornosti. Carinski prekršajni postupak se sprovodi sa ciljem da se primene sankcije protiv izvršilaca carinskih prekršaja.

2.1 Roba u carinskom postupku

Carinska roba predstavlja osnovno pitanje carinske politike i najznačajniji predmet pravnog regulisanja pri donošenju materjalnopravnih propisa kojima se normira carinski sistem. Carinska roba spade medju najvažnije objekte carinskog postupka. Sve radnje koje preduzimaju i sprovode Carinski organi u svom središtu imaju carinsku robu. Ona je predmet rada svih carinskih organa, nad njom se sprovode mere carinskog nadzora i carini se po utvrdjenom carinskom postupku. Predmet je pritom carinskog vrednovanja, kvalitativno - kvantitativno se utvrdjuje pri carinjenju i nad njom se sprovode i druge radnje predvidjene u carinskom postupku. Da ne postoji predmet robe preko carinske linije i da nema zbog toga i mera carinskog nadzora nad takvom robom, ne bi postojalo ni carinsko pravo ni carinski sistem. Nju čine stvari koje se u carinsko područje uvoze ili koje se izvoze iz carinskog područja, takodje i stvari koje se preko carinskog područja prevoze i carinska roba se mora prijaviti carinarnici.

Roba koja se doprema carinarnici mora biti obuhvaćena sažetom deklaracijom koja se podnosi čim se roba dopremi carinskom organu. Carinski organ može produžiti rok za podnošenje sažete deklaracije a najduže do isteka prvog radnog dana posle dopremanja robe. Sažeta deklaracija sadrži podatke neophodne za identifikaciju robe i podnosi se na propisanom obrazcu. Carinski organ može da odobri da se kao sažeta deklaracija upotrebi trgovinska ili

službena isprava koja sadrži podatke neophodne za identifikaciju robe. Roba nad kojom treba da se sprovede carinski postupak mora da bude obuhvaćena deklaracijom za taj carinski postupak.

6

3. Carinski postupak u vazdušnom saobraćaju

Vazduhoplovi kojim je dozvoljeno preletanje carinske linije mogu leteti vazdušnim putevima odredjenim za medjunarodni vazdušni saobraćaj, sletati na vazduhoplovna pristaništa otvorena za medjunarodni vazdušni saobraćaj i sa njih uzletat. Vazduhoplovi, posada vazduhoplova, putnici i putnički prtljag, osim domaćih i stranih vojnih vazduhoplov, sportskih vazduhoplova pod uslovom da se koriste za sportske svrhe, kao i vazduhoplova koji služe ličnim potrebama njihovih vlasnika, sem u slučajevima kada se koriste za komercijalni prevoz robe, podležu carinskom nadzoru, i to: prilikom dolaska - od trenutka prelaska carinske linije, a prilikom odlaska - do trenutka prelaska carinske linije.

Predstavnici vazduhoplova i vlasnika robe kao i sva druga lica koja dolaze na deo vazduhoplovnog pristaništa koji je odredjen za medjunarodni vazdušni saobraćaj, vazduhoplovi koji saobraćaju sa inostranstvom postavljaju se na pristanišnu platformu koja se, dok je vazduhoplov na njoj smatra carinskom platformom.

Vazduhoplovno pristanište je dužno da obezbedi carinarnici nužne prostorije i prostore za sprovodjenje carinskog nadzora i carinjenja robe koju putnici nose sa sobom. Deo vazduhoplovnog pristaništa koji je odredjen za medjunarodni vazdušni saobraćaj sastoji se od carinske platforme, čekaonice namenjene putnicima u medjunarodnom vazdušnom saobraćaju (tranzitna sala) i prostorija za pregled putnika i njihovog prtljaga. Carinskom platformom smatra se deo vazduhoplovne platforme na kome se nalazi vazduhoplov koji saobraća sa inostranstvom. Preduzeće koje obavlja aerodromske usluge blagovremeno informiše carinarnicu na kom će se delu vazduhoplovne platforme postaviti vazduhoplov koji saobraća sa inostranstvom. Carinarnica obezbedjuje na carinskoj platformi carinski nadzor, i to nad vazduhoplovima koji dolaze iz inostranstva - neposredno po sletanju, a nad vazduhoplovima koji odlaze u inostaranstvo - pola časa pre poletanja. Na delu vazduhoplovnog pristaništa koji je odredjen za medjunarodni vazdušni saobraćaj mogu se nalaziti samo putnici koji odlaze u inostranstvo, odnosno putnici koji dolaze iz inostranstva i lica koja imaju odobrenje nadležnog organa unutrašnjih poslova. Prilikom dolaska na deo vazduhoplovnog pristaništa koji je odredjen za medjunarodni vazdušni saobraćaj, odnosno prilikom odlaska sa tog dela, sva lica podležu merama carinskog nadzora kao lica koja prelaze carinsku liniju. Posle postavljanja vazduhoplova koji je dosao iz inostranstva na carinsku platformu, carinarnica obavlja pregled vazduhoplova. U toku carinskog pregleda vazduhoplovu se mogu približiti jedino lica koja imaju odobrenje carinarnice.

7

Vazduhoplovi i roba koji dolaze iz inostranstva moraju se prijaviti carinarnici podnošenjem manifesta*, odnosno izvoda iz manifesta čim vazduhoplov sleti na vazduhoplovno pristanište. Na zahtev carinarnice, vodja vazduhoplova koji dolazi iz inostranstva, odnosno lice koje za to ovlašćeno, dužno je da uz manifest, odnosno izvod iz manifesta pokaze i sve isprave o robi koju prevozi. Vodja vazduhoplova koji odlazi u inostranstvo, odnosno lice koje je za to ovlašćeno, dužno je da carinarnici podnese manifest najkasnije pola sata pre poletanja vazduhoplova. Ukoliko carinarnica zahteva dužan je da pokaze i sve ostale isprave o robi koju prevozi. Podaci o robi koja se prevozi upisuju se u manifest na osnovu podataka iz prevoznih isprava. Za ispravnost manifesta odgovoran je vodja vazduhoplova, odnosno lice koje je manifest podnelo carinarnici. Manifest se mora podneti carinarnici i kad vazduhoplov koji dolazi iz inostranstva ne prevozi robu. Manifest mora sadržati podatke o vazduhoplovu, vazduhoplovnom pristaništu, državi u kojoj je vazduhoplov registrovan, mestu utovara i mestu istovara robe, broj prevozne isprave, kao i podatke o robi koju vazduhoplov prevozi. Podaci o ličnom prtljagu koji putnici nose sa sobom ne upisuju se u manifest.

Pregled manifesta sastoji se od sravnjenja manifesta i stanja robe po količinama i oznakama koleta. Ako postoji osnovana sumnja da se u vazduhoplovu nalazi skrivena roba, carinarnica može da izvrši pretres vazduhoplova. Preduzeća koja obavljaju prevoz u vazdušnom saobraćaju i zastupnici inostranih vazduhoplovnih kompanija dužni su da svim carinarnicama na vazduhoplovnim pristanistima otvorenim za medjunarodni vazdušni saobraćaj dostave red letenja vazduhoplova u redovnom saobraćaju najdocnije sedam dana pre početka njegovog važenja. Ova lica su takodje dužna da blagovremeno obaveštavaju carinarnice o svim promenama o redovnom letenju vazduhoplova; o specijalnim letovima vazduhoplova, sa naznačenjem časa njihovog dolaska iz inostranstva, odnosno odlaska u inostranstvo; o svakom zakašnjenju sletanja, odnosno uzletanja vazduhoplova dužem od tri časa. Ako su u pitanju specijalni letovi vazduhoplova stranih vazdušnih kompanija koje nemaju svoje zastupništvo u zemlji i letovi stranih i domaćih vazduhoplova u privatnoj svojini, organ uprave koji izdaje odobrenja za takav let dužan je da jedan primerak tog odobrenja dostavi carinarnici.

* Manifest je dokument koji se popunjava na jeziku zemlje polaska, osim ako carinski organi ne odobre upotrebu nekog drugog jezika. Podaci u manifestu moraju biti ispisani pisaćom mašinom ili umnoženi na način da su svi listići jasno čitljivi.

Cvetanović i Djurić (2001), Osnovi carinskog sistema i politike, str. 154.

8

3.1 Carinski postupak sa vazduhoplovom koji dolazi iz inostranstva

Ovlašćeni carinski službenik vrši pregled vazduhoplova koji je došao iz inostranstva nakon njegovog postavljanja na carinsku platformu. Za veme carinskog pregleda vazduhoplova mogu biti prisutna samo ona lica koja imaju odobrenje carinskog organa. Pregled vazduhoplova sastoji se od sravnjenja manifesta sa stanjem robe po količini i oznakama koleta, pregleda pilotske i putničke kabine i pregleda opreme i robe i opreme koja služi za snadbevanje vazduhoplova. Ako postoji osnovna sumnja da se u vazduhoplovu nalazi skrivena roba, ovlašćeni carinski službenici mogu da izvrše pretres vazduhoplova. Pretres vazduhoplova vrši se u prisustvu zapovednika vazduhoplova, odnosno lica koja on odredi, a po potrebi uz učešće stučnih radnika. O izvršenom pretresu vazduhoplova ovlašćeni carinski službenik sačinjava zapisnik u kojem, pored rezultata o izvršenom pretresu, navodi i ime i prezime lica u cijem je prisustvu izvršen pretres. Zapisnik potpisuju lica koja su prisustvovala u petresu.

Roba se istovara iz vazduhoplova u prisustvu lica ovlašćenog za preuzimanje i prevoz robe do mesta odredjenog za smeštaj robe i ovlašćenog carinskog službenika, koji utvrdjuje stanje pakovanja koleta i sravnjuje podatke o broju i oznakama koleta iz manifesta sa podacima na koletama. Ako se roba doprema na paletama, odnosno u kontejnerima ili ako je istovaren veliki broj koleta, utvrdjivanje stanja pakovanja i sravnjivanje podataka o broju i oznakama koleta iz manifesta sa podacima na koletima može se vršiti prilikom prijema robe na mestu odredjenom za smeštaj. Ako ovlašćeni carinski službenik utvrdi da stanje robe odgovara prijavljenom, to potvrdjuje na dva primerka manifesta, od kojih jedan primerak ostaje kod zapovednika vazduhoplova, odnosno lica koja on ovlasti, a drugi se prilaže uz sažetu deklaraciju. Ako ovlašćeni carinski službenik utvrdi da su koleta ostećena ili da se roba iz njih na bilo koji način rasipa,ovlašćeni carinski službenik o tome stavlja zabelešku na manifestu, a lice ovlašćeno za preuzimanje i prevoz robe do mesta koje odredi ovlašćeni carinski službenik o tome sastavlja zapisnik, koji potpisuju to lice i ovlašćeni carinski službenik.

Istovarena roba privremeno se smešta u carinsko skladište na vazduhoplovnom pristaništu na osnovu manifesta, koji se smatra sažetom deklaracijom. Sažeta deklaracija mora da se podnese najkasnije u roku od 5 sati od istovara robe iz vazduhoplova, a na vazduhoplovnom pristaništu na kome nije organizovan stalni rad carinskog organa, sažeta deklaracija mora se podneti najkasnije do 12 sati narednog radnog dana od dana istovara robe iz vazduhoplova.

9

Sažeta deklaracija se ne podnosi ako se iz vazduhoplova istovara roba u tranzitu preko carinskog područja, koja će se utovariti u drugi vazduhoplov radi daljeg prevoza, pod uslovom da se pretovar izvrši u roku od 12 sati. U tom slučaju,na dolazećem i odlazećem manifestu sačinjava se odgovarajuća zabeleška.

Ako se roba vazduhoplovom na istoj liniji upućuje drugoj carinarnici radi carinjenja, zapovednik vazduhoplova, odnosno drugo ovlašćeno lice podnosi otpremnoj carinarnici manifest za carinsku robu, u najmanje pet primeraka. Carinarnica overava sve primerke manifesta, od kojih jedan primerak zadržava, a ostale predaje vozaru, odnosno ovlašćenom licu. Vozar, odnosno ovlašćeno lice predaje jedan primerak manifesta držaocu skladišta.

Prijemna carinarnica overava sve primerke manifesta, od kojih ovlašćenom licu vraća dva primerka, a jedan primerak dostavlja otpremnoj carinarnici kao potvrdu o prijemu robe.

Ako se roba vazduhoplovom na drugoj liniji upućuje drugoj carinarnici radi carinjenja, sprovodi se postupak tranzita.

3.2 Carinski postupak sa vazduhoplovom koji odlazi u inostranstvo

Vazduhoplov koji odlazi u inostranstvo postavlja se na carinsku platform najmanje pola sata pre poletanja i od tog vremena pa sve do preletanja carinske linije nalazi se pod carinskim nadzorom. Vozar, odnosno ovlašćeno lice dužno je da najmanje pola sata pre poletanja vazduhoplova podnese carinskom organu manifest sa pratećim ispravama, na osnovu kojih je izvršeno izvozno carinjenje robe. Ako su isprave saglasne sa manifestom, carinski organ to potvrdjuje na primercima manifesta. Ako su podaci u ispravama nesaglasni carinski organ vraća manifest, stavljajuci na manifest zabelešku o utvrdjenim neispravnostima.

Izvozno ocarinjena roba utovara se u vazduhoplov u prisustvu ovlašćenog carinskog službenika, koji sravnjuje stanje robe po kolicini i oznakama koleta sa podacima iz manifesta i isprava na osnovu kojih je izvršeno izvozno carinjenje robe, overava manifest i po poletanju vazduhoplova razdužuje izvozne carinske isprave. Ako ovlašćeni carinski službenik utvrdi da stanje robe ne odgovara podacima iz manifesta i isprava na osnovu kojih je izvršeno izvozno carinjenje robe, sastavlja zapisnik o utvrdjenim nepravilnostima, stavlja zabelešku na manifestu i izvoznim carinskim ispravama, a po potrebi zadržava robu radi utvrdjivanja činjeničnog stanja i o tome obaveštava carinski organ koji je odobrio carinski dozvoljeno postupanje ili upotrebu robe.

10

Ako stanje robe odgovara podacima iz manifesta i izvoznih carinskih isprava, ali se celokupna roba ne može utovariti u vazduhoplov, ovlašćeni carinski službenik o tome stavlja zabelešku na manifestu i izvoznoj deklaraciji. Lice koje je preuzelo odgovornost za robu evidentira podatke o neutovarenoj robi u poseban kontrolnik. Kontrolnik se razdužuje brojem i datumom leta kojim je roba naknadno utovarena u vazduhoplov. Carinski organ potvrdjuje na izvoznoj deklaraciji da je roba izvezena kada se i preostala količina robe otpremi u inostranstvo.

Carinski pregled vazduhoplova koji odlazi u inostranstvo vrši se posle kontrole koju obavljaju radnici drugih pograničnih organa (organa unutrašnjih poslova i dr.). Posle carinskog pregleda vazduhoplova, do njegovog poletanja, vazduhoplovu se može pristupiti samo po odobrenju carinskog organa.

3.3 Carinski postupak sa avio pošiljkama koje se prevoze drumskim prevoznim sredstvima

Vazduhoplovne kompanije mogu robu koja se, zbog svoje prirode, količine ili gabarita, ne može prevesti vazduhoplovom do konačnog odrediša, prevesti drumskim prevoznim sredstvima. Prevoz se može obavljati do odredišta gde postoje redovne linije vazduhoplovne kompanije. O uvodjenju ovakvih linija vazduhoplovna kompanija je dužna da obavesti carinarnicu. Prevoz robe do odredišta carinarnice vrši se na osnovu tranzitne isprave ili karneta TIR*. Vozar, odnosno ovlašćeno lice uz tranzitnu deklaraciju, ili karnet TIR podnosi carinskom organu pored CMR* i manifest za odredjenu liniju i primerak avio tovarnog lista za svu robu, koja se nalazi u prevoznom sredstvu priilikom ulaska u carinsko područje. U slučaju izvoza robe pored svih ovih isprava vozar (ovlašćeno lice), podnosi carinskom organu i sve izvozne carinske isprave za robu koja se izvozi u tom prevoznom sredstvu.

*Karnet TIR (franc. Transport International par la Rout) , je carinski dokument kojim se pojednostavljuju carinske formalnosti u medjunarodnom prevozu robe.

*CMR (Kamionski tovarni list), je dokument koji izdaje prevoznik i on služi kao dokaz da je roba primljena na prevoz. CMR se izdaje u tri istovetna primerka od kojih jedan ide pošiljaocu, drugi prati robu do primaoca, a treći zadržava prevoznik.

(www.wikipedija.com, karnet TIR,CMR)

11

3.4 Carinski postupak i carinski nadzor nad posadom, putnicima i prtljagom

Pregled vazduhoplova, posade i putnika koji dolaze iz inostranstva i njihovog prtljaga vrši carinski organ na prvom vazduhoplovnom pristaništu na kojem je vazduhoplov sleteo iz inostranstva. Ako vazduhoplov leti na drugo vazduhoplovno pristanište u carinskom području, a ne prima putnike u lokalnom saobraćaju (inostrana linija), pregled vazduhoplova, posade i putnika koji dolaze iz inostranstva i njihovog prtljaga vrši carinski organ na vazduhoplovnom pristaništu na kome posada i putnici napuštaju vazduhoplov. Ako vazduhoplov leti na drugo vazduhoplovno pristanište u carinskom području i prima putnike u lokalnom saobraćaju (mešovita linija), carinski pregled vazduhoplova, posade, putnika i ručnog prtljaga vrši carinski organ na prvom vazduhoplovnom pristaništu na kome putnici konačno napuštaju vazduhoplov. Ako iz opravdanih razloga carinski organ ne izvrši pregled vazduhoplova, posade i putnika i njihovog prtljaga, o tome obaveštava carinski organ na prvom vazduhoplovnom pristaništu na koje vazduhoplov sleće. Ako je na zahtev vozara, uz saglasnost nadležnog carinskog organa i organa unutrašnjih poslova, inostrana linija izmenjena u mešovitu liniju, nadležni carinski organ o tome obaveštava carinski organ na prvom vazduhoplovnom pristaništu na koje vazduhoplov sleće.

Carinski pregled posade i putnika njihovog prtljaga, koji se prevoze vazduhoplovom koji saobraća na tranzitnim linijama*, po pravilu se ne vrši ako putnici i posada ne napuštaju vazduhoplov ili ako se zadržavaju samo u tranzitnoj sali.

Ako putnik prilikom dolaska iz inostranstva do mesta odredišta putuje vazduhoplovom koji leti na medjunarodnoj i domaćoj liniji, a poseduje medjunarodnu putničku kartu sa potvrdjenom rezervacijom za let do mesta odredišta (transferni putnik), carinski pregled prtljaga vrši se na vazduhoplovnom pristaništu na kome transferni putnik završava putovanje. Pregled transfernog putnika i njegovog ručnog prtljaga vrši carinski organ na prvom vazduhoplovnom pristaništu na koje je vazduhoplov sleteo iz inostranstva (transferno vazduhoplovno pristanište). Prtljag transfernog putnika mora biti snabdeven medjunarodnim medjulinijskim prtljažnim priveskom (“interline” - privezak), sa oznakom mesta krajnjeg odredišta prema putničkoj karti i nalepnicom ili priveskom sa imenom i prezimenom putnika.

*Tranzitnom linijom smatra se let vazduhoplova u medjunarodnom saobraćaju preko carinskog područja kad vazduhoplov po utvrdjenom redu letenje sleće na vazduhoplovno pristanište u carinskom području, kao i kad sleće zbog kvara, uzimanja goriva, meteoroloških uslova i sl.

(www.wikipedija.com, tranzitna linija)

12

Ovlašćeni predstavnik vozara na transfernom vazduhoplovnom pristaništu dužan je da blagovremeno obavesti carinski organ o prijavljenom i stvarnom broju transfernih putnika u dolasku i njihovog prtljaga i da po poletanju vazduhoplova do mesta odredišta pošalje poruku vazduhoplovnom pristaništu na kome transferni putnici završavaju let o broju tih putnika i njihovom prtljagu. Ovlašćeni predstavnik vozara na odredišnom vazduhoplovnom pristaništu dužan je da pismeno obavesti carinski organ o prijavljenom broju transfernih putnika za naredni dan, broju leta kojim putnici dolaze i planiranom vremenu sletanja vazduhoplova. Pravno lice koje obavlja aerodromske usluge na vazduhoplovnom pristaništu na kome putnici završavaju let dužno je da dostavi prtljag transfernim putnicima u delu predvidjenom za medjunarodne dolaske, radi sprovodjenja carinske kontrole. Ako putnik prilikom odlaska u inostranstvo do mesta odredišta putuje vazduhoplovom koji leti na domaćoj i medjunarodnoj liniji, a poseduje medjunarodnu putničku kartu sa potvrdjenom rezervacijom za medjunarodni let do mesta odredišta (transferni putnik) i prtljag snabdeven medjulinijskim prtljažnim priveskom i nalepnicom ili priveskom sa imenom i prezimenom, carinski pregled prtljaga vrši carinski organ na vazduhoplovnom pristaništu na kome putnik započinje let na domaćoj liniji. Carinski pregled putnik i njegovog ručnog prtljaga vrši carinski organ na vazduhoplovnom pristaništu na kome putnik započinje let na medjunarodnoj liniji (transfernom vazduhoplovnom pristaništu). Ovlašćeni predstavnik vozara dužan je da dan ranije pismeno obavesti carinski organ na vazduhoplovnom pristaništu sa koga medjunarodni transferni putnik započinje let o datumu odlaska putnika, broju let, planiranom vremenu polaska vazduhoplova i broju prijavljenih putnika i da do poletanja vazduhoplova pošalje poruku transfernom vazduhoplovnom pristaništu na kome putnici započinju let na medjunarodnoj liniji. Razdvajanje prtljaga sa medjulinijskim prtljažnim priveskom od prtljaga domaćih putnika na transfernom aerodromu vrši pravno lice koje obavlja usluge i doprema ga u medjunarodnu sortirnicu u kojoj se upotrebom tehničkih sredstava vrši kontrola tog prtljaga. Ako se prilikom kontrole oceni da je potrebno izvršiti dodatni pregled, to se čini u prisustvu putnika radnika organa unutrašnjih poslova i ovlašćenog carinskog službenika. Transferni putnici imaju prednost prilikom vršenja carinskog pregleda.

Pregled vazduhoplova, posade i putnika koji odlaze u inostranstvo i njihovog prtljaga vrši carinski organ na vazduhoplovnom pristaništu sa koga vazduhoplov neposredno poleće u inostranstvo. Ako vazduhoplov sleće na drugo vazduhoplovno pristanište u carinskom području, a ne prima putnike i robu u lokalnom saobraćaju, pregled vazduhoplova, posade i putnika koji odlaze u inostranstvo i njihovog prtljaga vrši carinski organ na vazduhoplovnom pristaništu na kome se putnici i roba ukrcavaju u vazduhoplov. A ako vazduhoplov sleće na drugo vazduhoplovno pristanište u carinskom području i prima putnike u lokalnom saobraćaju, pregled putničkog prtljaga vrši carinski organ na prvom vazduhoplovnom pristaništu, a pregled vazduhoplova, posade i putnika i njihovog ručnog prtljaga vrši carinski organ na vazduhoplovnom pristaništu sa koga vazduhoplov neposredno poleće u inostranstvo.

13

Carinski pregled vazduhoplova, posade i putnika koji odlaze u inostranstvo na inostranim i tranzitnim linijama i njihovog prtljaga, vrši ovlašćeni carinski službenik na vazduhoplovnom pristaništu na kome se putnici i roba ukrcavaju u vazduhoplov.

3.5 Carinski postupak sa prtljagom koji nije prispeo sa putnikom

Prtljag koji u medjunarodnom vazdušnom saobraćaju nije prispeo sa putnikom (izgubljen prtljag i sl.) vozar je dužan da prijavi carinskom organu odmah po sletanju vazduhoplova kojim je prtljag prispeo. On se nalazi pod carinskim nadzorom do uručenja putniku, odnosno do odredjivanja drugog carinski dozvoljenog postupanja ili upotrebe. Sa ručnim prtljagom nadjenim u vazduhoplovu postupa se isto kao i sa prtljagom koji nije prispeo sa putnikom.

Prtljag koji nije prispeo s putnikom smešta se u posebnu prostoriju lokalne, odnosno centralne službe traganja. Kasnije carinski organ odobrava upotrebu te prostorije samo ako ona ispunjava uslove za sprovodjenje mere carinskog nadzora i kontrole.

Prtljag koji nije prispeo sa putnikom može ležati u prostoriji najduže šest meseci od dana prispeća. Po isteku roka prtljag se mora vratiti u inostranstvo ili ustupiti carinskom organu na slobodno raspolaganje.

Podaci o prtljagu koji nije prispeo sa putnicima upisuje se u Kontrolnik izgubljenog prtljaga, koji se, uz odobrenje carinskog organa, može voditi i u elektonskom obliku.

Ako prilikom smeštaja ili za vreme ležanja prtljaga treba pregladati prtljag koji nije prispeo sa putnikom, pregled vrši komisija od tri člana, od kojih je jedan član ovlašćeni carinski službenik, a dva člana su predstavnici vozara, odnosno ovlašćenog lica. Komisija kasnije upisuje svoj nalaz u zapisnik, koji sačinjava u četiri primeraka. Jedan primerak zapisnika zadržava carinski organ, a ostali primerci predaju se vozaru, odnosno ovlašćenom licu.

Ako se prtljag upućuje drugom carinskom organu radi carinjenja i uručenja vlasniku, vozar, odnosno ovlašćeno lice podnosi carinskom organu, u najmanje šest primeraka, posebni manifest prtljaga prispelog odvojeno od putnika. Carinski organ potom overava primerke manifesta, od kojih jedan primerak zadržava, a ostale primerke predaje vozaru (ovlašćenom licu). Ako u otpremi prtljaga učestvuje i drugo lice, to lice potvrdjuje na manifestu da je prtljag sa manifestom primilo od vozara, odnosno ovlašćenog lica radi dalje otpreme i jedan primerak tog manifesta zadržava. Pri upućivanju prtljaga drugom carinskom organu, na prtljag se stavlja

carinsko obelezje, sto se konstantuje na manifestu. Vozar predaje prijemnoj carinarnici prtljag i preostale primerke manifesta.

14

Prijemna carinarnica overava sve primerke manifesta od kojih jedan primerak zadržava, jedan bez odlaganja dostavlja otpremnoj carinarnici kao potvrdu prijema prtljaga, a ostale primerke vraća vozaru. Ako se slučajno prilikom upućivanja prtljaga prijemnoj carinarnici Posebni manifest prtljaga prispelog odvojeno od putnika izgubi na putu do prijemene carinarnice, vozar predaje prijemnoj carinarnici prtljag s posebnom prtljažnom nalepnicom. Po sravnjivanju podataka sa te nalepnice i pregleda prtljaga, prijemna carinarnica overava nove primerke Posebnog manifesta prtljaga prispelog odvojeno od putnika, koje sačinjava vozar, odnosno ovlašćeno lice na osnovu podataka s nalepnice i uvida u prtljag. U slučaju da se prtljag izgubi na putu od otpremne do prijemne carinarnice, odnosno u slučaju da ne bude predat prijemnoj carinarnici, za iznos nastalog carinskog duga odgovoran je vozar (ovlašćeno lice). Ako je prtljag na putu od otpremne do prijemne carinarnice usled više sile potpuno uništen, vozar o tome sastavlja zapisnik u tri primerka, od kojih jedan primerak dostavlja otpremnoj, a drugi preimerak prijemnoj carinarnici. Otpremna carinarnica po prijemu zapisnika, razdužuje evidenciju o upućenom prtljagu. Ako je vlasnik prtljaga putnik koji ne može da prisustvuje pregledu i carinjenju prtljaga, vozar podnosi carinarnici pismenu izjavu putnika (izveštaj o neredovnostima sa ličnim prtljagom). Ako vozar, odnosno ovlašćeno lice zahteva da se prtljag vrati u inostranstvo, carinski organ sprovodi mere carinskog nadzora kao pri redovnom otpremanju prtljaga putnika koji odlazi u inostranstvo. U slučaju da se prtljag koji nije prispeo s putnikom carini, carinski organ postupa kao sa robom koju putnici sa sobom nose. Carinski postupak sa prtljagom koji nije prispeo sa putnikom je hitan.

3.6 Snabdevanje vazduhoplova u medjunarodnom saobraćaju

Postupak sa robom koja se prodaje putnicima

Strana i domaća roba namenjena snadbevanju vazduhoplova na medjunarodnim linijama može se uputiti na vazduhoplov preko lica registrovanog za snadbevanje prevoznih sredstava iz carinskog skladišta koje se nalazi na vazduhoplovnom pristaništu otvorenom za medjunarodni saobraćaj, na osnovu Obračunskog lista prodaje u vazduhoplovima. Obračunski list popunjava se u najmanje pet primeraka numerisanih rednim brojem. Carinski organ na vazduhoplovnom pristaništu overava sve primerke Obračunskog lista, od kojih po jedan primerak zadržava carinsko skladište, odredjeno lice i carinski organ, a ostali primerci prate robu i predaju se zapovedniku vazduhoplova, odnosno ovlašćenom članu posade. Ako se robom iz carinskog

skladišta na jednom vazduhoplovnom pristaništu snabdeva vazduhoplov na drugom vazduhoplovnom pristaništu, Obračunski list mora sadržati podatke o tome.

15

Ako je robom snabdeven vazduhoplov koji pre napuštanja carinskog područja sleće na drugo vazduhoplovno pristanište u carinskom području, carinska obeležja sa robe, odnosno prostora u kojem je roba smeštena mogu se skinuti tek posle poletanja vazduhoplova sa vazduhoplovnog pristaništa sa kojeg vazduhoplov poleće u inostranstvo. Po završenom letu na medjunarodnoj liniji, zapovednik vazduhoplova, odnosno ovlašćeni član posade dužen je da “zaključi” Obračunski list, koji overava carinski organ i pritom zadržava jedan primerak. Roba koja nije prodata na medjunarodnim linijama može se vratiti u carinsko skladište ili zadržati u vazduhoplovu, ako je vazduhoplov pod carinskim nadzorom ili ako nastavlja let na medjunarodnoj liniji. Za robu koja po završetku leta vazduhoplova na medjunarodnoj liniji ostaje u vazduhoplovu, carinski organ na vazduhoplovnom pristaništu na kome se završava medjunarodni let, sravnjuje podatke iz “zaključenog” Obračunskog lista sa stvarnim stanjem robe i stavlja carinsko obeležje na prostore u vazduhoplovu u kojima je roba smeštena. Domaća neprodata roba vraća se u unutrašnji promet dostavnicom koja sadrži naziv pravnog lica koje se bavi snabdevanjem vazduhoplova, naziv lica kome se roba upućuje i vrstu, količinu i vrednost robe. Dostavnica se podnosi u najmanje četiri primerka, od kojih jedan zadržava carinski organ, jedan pravno lice koje se bavi snabdevanjem vazduhoplova, a dva prate robu.

Snabdevanje gorivom i mazivom vazduhoplova na medjunarodnim linijama

Vazduhoplovi na medjunarodnim linijama snabdevaju se gorivom i mazivom u prisustvu ovlašćenog carinskog službenika. Pravno lice koje se bavi snabdevanjem gorivom i mazivom podnosi carinskom organu otpremnicu za svaki vazduhoplov, koju carinski organ overava. Pravno lice dužno je da :

- carinskom organu podnese carinsku deklaraciju za ponovni izvoz strane robe, najkasnije do petog u tekućem mesecu za robu prodatu u prethodnom mesecu. Uz carinski deklaraciju za ponovni izvoz prilaže se specifikacija prodate robe koja je sastavljena na osnovu overene fakture, odnosno otpremnice;

- carinskom organu podnese otpremnicu i mesečni izveštaj o utrošenoj robi za domaću robu, prodatu domaćem licu;

- domaću robu prodatu stranom licu, izvozno ocarini do petog u mesecu, za prethodni mesec. Uz izvoznu carinsku deklaraciju podnose se fakture, odnosno otpremnice za prodatu robu.

16

Postupak sa robom koja se nabavlja u inostranstvu radi snabdevanja putnika u medjunarodnom saobraćaju

Po završetku leta vazduhoplova na medjunarodnoj liniji zapovednik vazduhoplova, odnosno ovlašćeno lice, dužan je da carinskom organu, podnese listu snabdevanja vazduhoplova na medjunarodnim linijama, koja je odštampana uz ovu uredbu i čini njen sastavni deo, za robu kupljenu u inostranstvu koja nije utrošena za vreme leta, sa dokumentacijom o izvršenoj nabavci. Pravno lice koje se bavi snabdevanjem vazduhoplova (ketering), u magacinu keteringa prima ovu robu i smešta je odvojeno od ostale robe. Ketering je dužan da za robu vodi posebnu evidenciju. Carinska obeležja na prostorima u kojima je smeštena roba mogu se skinuti po poletanju vazduhoplova na medjunarodnoj liniji. Ketering može privremeno uvoziti predmete za jednokratnu upotrebu koji se koriste na medjunarodnim linijama i dužan je da podnese uvoznu carinsku deklaraciju za utrošene predmete do petog u tekućem mesecu za prethodni mesec, uz koju se podnose Liste snabdevanja za utrošene predmete.

Postupak sa domaćom robom kojom se snabdevaju vazduhoplovi u medjunarodnom saobraćaju

Domaća roba za snabdevanje vazduhoplova koja se služi putnicima na medjunarodnim linijama upućuje se na vazduhoplov pakovanjima na koja su stavljena carinska obeležja na osnovu Liste snabdevanja, koja se podnosi u najmanje pet primeraka, numerisanih rednim brojem. Pre stavljanja carinskih obeležja na pakovanje, carinski organ vrši sravnjenje robe po vrsti i količini. Ako se plombiranje vrši posebnim numerisanim plombama vozara, carinski organ vrši kontrolu brojeva plombi za povratak, koje se upisuju u gornji desni ugao Liste snabdevanja i koje ubacuje u boks u vazduhoplovu, a zatim i brojeva plombi, kojima se plombiraju prostori za smeštaj ove robe, za odlazak. Carinska obeležja, odnosno plombe se mogu skinuti po poletanju vazduhoplova na medjunarodnoj liniji. Na mešovitoj liniji robom se mogu služiti samo putnici za

inostranstvo. Povraćaj neutrošene domaće robe vrši se na osnovu popisa neutrošene robe u Listi snabdevanja. Zapovednik vazduhoplova, odnosno ovlašćeni član posade, dužan je da po sletanju vazduhoplova, pokaže carinskom organu Listu snabdevanja i plombirane prostore u kojima je smeštena ova roba.

17

Popis neutrošene domaće robe vrši se u magacinu keteringa i o tome se sačinjavaju dnevni i mesečni izveštaji utrošene robe koje overava ovlašćeni carinski službenik, na zahtev keteringa. U slučaju kad se vrši dopunsko snabdevanje vazduhoplova na vazduhoplovnom pristaništu, gde se ne nalazi magacin keteringa, izdaje se dopunska Lista snabdevanja, koja se povezuje sa osnovnom.

Postupak sa predmetima kojim strane vazduhoplovne kompanije snabdevaju vazduhoplove na medjunarodnim linijama

Na domaćim vazduhoplovnim pristaništima odredjenim za medjunarodni saobraćaj mogu se, u odgovarajućim skladištima, smeštati strani predmeti namenjeni za snabdevanje vazduhoplova na medjunarodnim linijama (za višekratnu ili jednokratnu upotrebu). Na zahtev vozara, odnosno ovlašćenog lica, carinski organ utvrdjuje da za to namenjene prostorije odgovaraju uslovima za sprovodjenje mera carinskog nadzora i kontrole. Evidenciju o predmetima koji se nalaze u skladištima vodi vozar, odnosno ovlašćeno lice. Evidencija sadrži naročito podatke o vrsti, količini i datumu smeštaja robe. Predmeti iz skladišta izdaju se na osnovu otpremnice po kojoj se predmeti otpremaju na vazduhoplov i koju, po odletanju vazduhoplova u inostranstvo, overava carinski organ. Vozar, odnosno ovlašćeno lice, dužan je da podnese izveštaj o utrošenim predmetima do petog u tekućem mesecu, za prethodni mesec koji, na zahtev vozara (ovlašćenog lica), overava carinski organ.

3.7 Postupak sa rezervnim delovima za vazduhoplove

Zapovednik vazduhoplova, odnosno ovlašćeno lice, može da na vazduhoplovnom pristaništu otvorenom za medjunarodni saobraćaj uzme deo za zamenu ili rezervni deo za vazduhoplov. O uzimanju dela za zamenu ili rezervnog dela za vazduhoplov na pozajmicu

zapovednik vazduhoplova, odnosno ovlašćeno lice podnosi carinskom organu Listu pozajmica, pre uzimanja dela na vazduhoplovnom pristaništu u Srbiji, odnosno odmah po povratku, ako je deo uzet na vazduhoplovnom pristaništu u inostranstvu. Kad proveri podatke carinski organ overava Listu pozajmica i jedan primerak zadržava za sebe, a drugi predaje zapovedniku vazduhoplova, odnosno ovlašćenom licu. Prilikom vraćanja dela za zamenu ili rezervnog dela za vazduhoplov koji je uzet na pozajmicu, carinskom organu podnosi se overen primerak Liste pozajmica, na kojem on overava vraćanje dela za zamenu ili rezervnog dela za vazduhoplov.

18

Vraćanje dela koji je uzet na pozajmicu, mora se izvršiti u roku od 90 dana. Izuzetno, u opravdanim slučajevima taj rok carinski organ može produžiti za još 30 dana. Na domaćem vazduhoplovnom pristaništu domaće pravno lice može sa stranom vazduhoplovnom kompanijom razmenjivati motore i rezervne delove za vazduhoplov.

Slanje motora, odnosno delova vazduhoplova u inostranstvo radi zamene neispravnih motora, odnosno delova na domaćim vazduhoplovima koji se nalaze u inostranstvu vrši se po propisima o privremenom izvozu robe. Ako se motor domaćeg vazduhoplova ostavi u inostranstvu radi opravke, zapovednik vazduhoplova to prijavljuje carinskom organu na matičnom vazduhoplovnom pristaništu. Ako je motor neispravan, odnosno neispravan deo vazduhoplova poslat iz Srbije u inostranstvo radi zamene, dokumentacija o izvoznom carinjenju podnosi se uz uvoznu carinsku deklaraciju. Ako je deo za vazduhoplov kupljen u inostranstvu i tamo ugradjen u domaći vazduhoplov, carinska dokumentacija o vraćanju neispravnog motora, odnosno neispravnog dela vazduhoplova prilaže se dokumentacija o uvoznom carinjenju kupljenog motora, odnosno dela vazduhoplova.

Vazduhoplovna kompanija, odnosno pravno lice koje ima zaključen ugovor sa vazduhoplovnom kompanijom a bavi se opravkom i održavanjem vazduhoplova i njegovih delova može na domaćem vazduhoplovnom pristaništu, u odgovarajućim prostorijama, pod carinski nadzor smeštati strane delove za opravku i održavanje vazduhoplova (u daljem tekstu: stokovi). Na zahtev ovlašćenog lica, carinski organ utvrdjuje da prostorije koje su namenjene za stokove odgovaraju uslovima za sprovodjenje mera carinskog nadzora. Evidenciju o delovima vazduhoplova koji se nalaze u stokovima na domaćem vazduhoplovnom pristaništu vodi ovlašćeno lice. Dok evidenciju ovlašćenog lica kasnije kontroliše i overava carinski organ.

Ako je domaća Vazduhoplovna kompanija u državama u koje je privremeno izvezla vazduhoplov u zakup otvorila stok rezervnih delova za vazduhoplov, o slanju i vraćanju rezervnih delova iz stoka na matičnom aerodromu u ove stokove kompanija je dužna da vodi evidenciju. Domaća vazduhoplovna kompanija dužna je da, po povratku vazduhoplova iz zakupa, vrati sve delove za vazduhoplov, odnosno da ih izvozno ocarini. Domaća vazduhoplovna kompanija može u stokove u inostranstvu slati i potrošni materijal, koji je dužna da izvozno ocarini do petog u tekućem mesecu za prethodni mesec. Carinski organ može na zahtev lica,

odobriti da se, bez potpune dokumentacije, podigne ispod carinskog nadzora strane delove za hitne popravke vazduhoplova, a pre uplate uvoznih i drugih dažbina. Lica su dužna da za delove podnesu uvoznu deklaraciju, najkasnije u roku od tri meseca od dana podizanja delova. Ako lica ne podnesu uvoznu deklaraciju u roku, carinski organ pokreće postupak za naplatu uvoznih dažbina po službenoj dužnosti.

19

4. Upućivanje, doprema, provoz i carinjenje robe stranog porekla u vazdušnom saobraćaju

Republika Srbija – Republika Crna Gora

Prilikom prelaska graničnog prelaza roba stranog porekla koja se upućuje sa carinskog područja Republike Crne Gore na carinsko područje Republike Srbije, u avio saobraćaju, prijavljuje se carinskim organima republike Srbije na carinskom kontrolnom punktu i uz odgovarajuće mere carinskog nadzora upućuje najbližoj robnoj carinskoj ispostavi, radi prijavljivanja i sprovodjenja carinskog postupka. Ova roba se može, uz odgovarajuće mere carinskog nadzora, uputiti odredišnoj carinarnici, osim kada se radi o akciznoj robi koja se mora ocariniti kod iste carinske ispostave, uz primenu carinskih, spoljnotrgovinskih, poreskih i deviznih propisa.

Roba koja je na Aerodrom Beograd odnosno na Aerodrom “Nikola Tesla” dopremljena vazdušnim putem iz inostranstva i vazdušnim putem se otprema za Republiku Crnu Goru, prijavljuje se carinskim organima kao roba u provozu. Vozar, odnosno lice koje on ovlasti podnosi carinskim organima, radi kontrole i overe, kargo manifest. Overeni primerci kargo manifesta prate robu koju prilikom utovara u vazduhoplov kontroliše carinski radnik i po njegovom odletanju razdužuje.

Roba sa carinskog područja Republike Crne Gore koja se doprema na carinsko područje Republike Srbije, za koju postoji obaveza pribavljanja prethodnog odobrenja nadležne inspekcije, može se dopremiti samo na osnovu tog odobrenja.

Upućivanje strane neocarinjene i izvozno ocarinjene robe na carinsko područje Republike Crne Gore

Strana neocarinjena roba upućuje se na carinsko područje Republike Crne Gore sa medjunarodnog graničnog prelaza, odnosno naknadno se upućuje sa carinskog područja

Republike Srbije na carinsko područje Republike Crne Gore, uz odgovarajuće mere carinskog nadzora i prijavljuje najbližoj carinskoj ispostavi na granici sa Republikom Crnom Gorom. Izuzetno upućivanje akcizne robe i šećera vrši se samo preko carinske ispostave Prijepolje. Na isti način se izvozno ocarinjena roba na carinskom području Republike Srbije upućuje na carinsko područje Republike Crne Gore.

Napomena: Na carinski postupak u prometu sa Republikom Crnom Gorom primenjuju se odredbe Carinskog zakona i propisa donetih na osnovu tog zakona, propisi iz oblasti spoljnotrgovinskog prometa i poreski propisi.

20

Privremeno otpremanje i dopremanje robe

Za stranu robu koja je ocarinjena na području jedne republike, a otprema se na područje druge republike radi oplemenjivanja, opravke, izlaganja i slično, sprovodi se carinski postupak shodno propisima o privremenom izvozu, odnosno privremenom uvozu robe.

Promet domaće robe

Dopremanje domaće robe iz Republike Crne Gore u Republiku Srbiju slobodno je. Ova roba ne podleže obračunu i plaćanju carine i drugih uvoznih dažbina. Kao domaća roba smatra se roba koja je u celosti proizvedena u Republici Crnoj Gori, odnosno čija je vrednost u procesu proizvodnje uvećana najmanje za 51%.

Roba se prijavljuje na carinskom kontrolnom punktu, a njeno poreklo dokazuje se:

- pismenom izjavom proizvodjača robe,

- fakturom prodavca koja sadrži klauzulu da je roba poreklom iz Republike Crne Gore.

Fizičko lice koje je poljoprivredni proizvodjac podnosi na uvid uverenje nadležnog organa u Republici Crnoj Gori da se bavi poljoprivrednom delatnošću. Dokazi moraju biti overeni pečatom i potpisom ovlašćenog radnika Uprave carina Republike Crne Gore. Evidenciju o vrsti, količini i vrednosti domaće robe u prometu izmedju dve republike vodi Uprava carina.

Putnički promet

U putničkom prometu domaćih i stranih putnika, preko administrativne linije izmedju dve republike, ne primenjuju se odredbe Uredbe o postupku sa robom u prometu sa Republikom Crnom Gorom, odnosno promet je Slobodan, osim ako putnici sa sobom nose robu trgovačkog karaktera.

21

Carinski kontrolni punktovi

Carinski kontrolni punkt u vazdušnom saobraćaju u Srbiji nalazi se u Beogradu na Aerodromu “Nikola Tesla”. Na carinskim kontrolnim punktovima, pored carinske službe, poslove iz svojih nadležnosti i u okviru svojih ovlašćenja vrše i Ministarstvo unutrašnjih poslova, Poreska uprava, Tržišna inspekcija i druge inspekcije.

Upućivanje robe domaćeg porekla iz Srbije u Crnu Goru

U skladu sa pravilnikom o obliku, sadržini, načinu podnošenja i popunjavanju deklaracije i drugih obrazaca u carinskom postupku, upućivanje domaće robe sa carinskog područja Republike Srbije na carinsko područje Republike Crne Gore vrši se na osnovu Evidencione jedinstvene carinske isprave u koju se iznad rubrike 2 upisuje “Evidenciona JCI” (u daljem tekstu: Evidenciona JCI).

Doprema robe poreklom iz Crne Gore u Srbiju

Domaća roba koja se sa carinskog područja Republike Crne Gore doprema, uz odgovarajuće mere carinskog nadzora, na carinsko područje Republike Srbije, sa carinskog kontrolnog punkta upućuje se najbližoj robnoj carinskoj ispostavi radi prijavljivanja i evidentiranja. Evidentiranje domaće robe vrši se na osnovu Evidencione JCI. Ova roba ne podleže obračunu i plaćanju carine i drugih uvoznih dažbina.

Provoz robe

Ako se roba stranog porekla, uključujući i akciznu robu, upućuje kao provozna roba preko carinskog područja republike Srbije ili se upućuje radi smeštaja u slobodnu zonu, dokument carinskog nadzora popunjava se u skladu sa odredbama člana 11. Pravilnika o sadržini i korišćenju isprava u carinskom postupku. Obračun i naplatu akcize vrši nadležni carinski organ u momentu unosa akciznih proizvoda na teritoriju Republike Srbije.

22

Zaključak

Reč carina sreće se u zapisima iz 13. veka i označava dažbinu, tj. oblik poreza koji pripada suverenu. Carina predstavlja dažbinu koja se naplaćuje, najčešće, na uvoznu robu u vidu novčanog iznosa i to pre svega u domaćoj valuti, a po utvrdjenim carinskim stopama u Carinskoj tarifi, bilo u cilju zaštite domaće privrede, fiskalnih, socijalnih i drugih razloga.

Prvi avion koji je poleteo davne 1903. godine bio je avion braće Rajt nazvan jednostavno "flajer" u prevodu "letač", bio je napravljen od drveta, platna i zategnutih žica. Prvi, istorijski let trajao je 12 sekundi, a letelica je preletela 37 metara.

Počeci vazdušnog saobraćaja u našoj zemlji otpočeli su 17. Juna 1927 godine, kada je osnovano Društvo za vazdušni saobraćaj "Aeroput" čiji je naslednik "Jat Airways. Ovo je i datum kojim se obeležavaju počeci civilnog vazdušnog saobraćaja u našoj zemlji. U Srbiji danas postoji 39 zvanično upisanih aerodrome, ali samo je 5 od njih uvršteno na listu aerodroma sa IATA kodom.

Carinski postupak je skup pravnih normi kojima se određuju radnje i njihovi oblici, a preduzimaju ih određena lica pravni organi u cilju primene materijalno pravnih pravila kojima je regulisan pravni sistem jedne zemlje.

Carinska roba predstavlja osnovno pitanje carinske politike i najznačajniji predmet pravnog regulisanja pri donošenju materjalnopravnih propisa kojima se normira carinski sistem. Carinska roba spade medju najvažnije objekte carinskog postupka. Sve radnje koje preduzimaju i sprovode Carinski organi u svom središtu imaju carinsku robu. Ona je predmet rada svih carinskih organa, da ne postoji predmet robe preko carinske linije i da nema zbog toga i mera carinskog nadzora nad takvom robom, ne bi postojalo ni carinsko pravo ni carinski sistem.

Vazduhoplovi kojim je dozvoljeno preletanje carinske linije mogu leteti vazdušnim putevima odredjenim za medjunarodni vazdušni saobraćaj, sletati na vazduhoplovna pristaništa otvorena za medjunarodni vazdušni saobraćaj i sa njih uzletat. Vazduhoplovi, posada vazduhoplova,

putnici i putnički prtljag, osim domaćih i stranih vojnih vazduhoplov, sportskih vazduhoplova pod uslovom da se koriste za sportske svrhe, kao i vazduhoplova koji služe ličnim potrebama njihovih vlasnika, sem u slučajevima kada se koriste za komercijalni prevoz robe, podležu carinskom nadzoru, i to: prilikom dolaska - od trenutka prelaska carinske linije, a prilikom odlaska - do trenutka prelaska carinske linije.

23

Literatura:

Knjige:

Cvetanović Ž. Slobodan, Djurić R. Dejan., Osnovi carinskog sistema i politike, 2001, Visoka poslovna škola strukovnih studija, Blace

Carinski zakon Srbije 2010

Sajtovi:

www.uprava carine.com

www.wikipedija.com

24