ČETVEROGLASNI HARMONSKI STAV

Harmonski tok može da ima promjenjiv ili stalan broj tonova u vertikali. Promjenjiv broj tonova (glasova) čini slobodni harmonski stav, koji je najčešći u instrumentalnoj muzici. Akordi mogu da budu predstavljani istovremenim zvučanjem svih tonova, od kojih se neki pojavljuju više puta, ali i sa izostavljanjem pojedinih tonova, kao i razloženo.Stalan broj glasova sačinjava strogi harmonski stav, koji je najčešće zastupljen u horskoj muzici. U strogom stavu imamo istovremeno kretanje u sva četiri glasa.Četveroglasni horski stav sastoji se od: soprana, alta, tenora i basa.Zapisuje se u dva linijska sistema i to: sopran (vratovi gore) i alt (vratovi dole) u gornjem linijskom sistemu u violinskom ključu, a tenor i bas piše se u donjem linijskom sistemu, u bas ključu.Sopran i bas su vanjski glasovi, a tenor i bas unutrašnji glasovi.Opseg glasova u četveroglasnom strogom stavu je sljedeći:

o Sopran (c1 – a2 ili c3)o Alt (f – d2)o Tenor (c – a1)o Bas (C ili F – d1 ili e1)

Horske partiture se pišu u četiri linijska sistema, s tim što je tenor notiran u violinskom ključu, za oktavu više od realnog zvuka.

KVINTAKORD U ČETVEROGLASNOM STAVU

Kvintakord se sastoji od tri različita tona: osnovnog tona, njegove terce i kvinte.Imamo četiri vrste kvintakorda: durski (v3 i č5), molski (m3 i č5), umanjeni (m3 i u5) i prekomjerni (v3 i p5). Durski i molski kvintakordi su konsonanti, a umanjeni i prekomjerni su disonantni akordi.Kod postavljanja kvintakorda u četveroglasnom stavu jedan od tonova se mora udvojiti. Najčešće se udvaja osnovni ton, i takva postavka se smatra normalnim stavom. Osim osnovnog tona, u kvintakordima se može udvojiti terca ili kvinta (najčešće u sporednim trozvucima). Nepotpuni trozvuci su oni u kojima je izostavljena kvinta, a to je moguće zato što osnovni ton i terca dovoljno karakterišu svaki dur ili mol. Kod nepotpunog kvintakorda utrostručava se osnovni ton, a rjeđe terca.Prema akordskom tonu koji se nalazi u sopranu, kod kvintakorda se razlikuje tercni, kvintni i oktavni položaj. Položaj akorda je intervalski odnos između najnižeg i navišeg glasa.Svaki položaj kvintakorda može da bude postavljen u uskom i širokom slogu, što zavisi od razmaka između tri gornja glasa. Kod uskog sloga razmak između pojedinih gornjih glasova je terca ili kvarta, pa se između njih ne može umetnuti nijedan akordski ton, dok je kod širokog sloga ovaj razmak kvinta ili seksta, a ponekad i veći, pa se može umetnuti još jedan ili više akordskih tonova.

U slučajevima udvojene kvinte i udvojene terce može da se dobije mješovit slog koji predstavlja kombinaciju uskog i širokog sloga. Jedan par gornjih glasova obrazuje uski, a drugi par široki slog.