chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦...

31
Зардлын бүртгэлийн тухай ойлголт Сэдэв 1

Upload: baagiizul

Post on 26-Jun-2015

1.593 views

Category:

Technology


7 download

TRANSCRIPT

Page 1: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

Зардлын бүртгэлийн тухай ойлголт

Сэдэв 1

Page 2: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Нягтлан бодох бүртгэл

Удирдлагын Удирдлагын бүртгэл нь байгууллагын дотооддотоод хэрэглэгч

болох менежерүүдийг мэдээллээр хангадаг.

СанхүүгийнСанхүүгийн бүртгэл нь хувьцаа эзэмшигч,

зээлдүүлэгч зэрэг гадаадгадаад хэрэглэгчдийг мэдээллээр хангадаг.

Page 3: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Нягтлан бодох бүртгэл

Бїртгэлийн систем (Байгууллагын мэдээллийн

системийн нэг хэсэг)

Удирдлагын бїртгэл (Удирдах, хянах, тєлєвлєх,

шийдвэр гаргах мэдээлэл бэлтгэх)

Санхїїгийн бїртгэл (Санхїїгийн тайлан бэлтгэх)

Гадаад хэрэглэгч: хувьцаа эзэмшигч, санхїїгийн шинжээч, зээл олгогч, хэрэглэгч, засгийн

газрын агентлаг)

Дотоод хэрэглэгч: байгууллага дахь бїх шатны менежерїїд

Зардлын бїртгэл (Байгууллагын бїртгэлийн системийн нэг хэсэг)

Page 4: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

АПУ ХК-ийн 2002 оны хураангуй балансБалансын бүлэг, зүйлийн нэр Оны эхэнд Оны эцэст

1. Мөнгөн хөрөнгө

Касс, харилцахад байгаа мөнгө 156,678.2 55,773.9

Мөнгөн хөрөнгийн дүн 156,678.2 55,773.9

Дансны авлага 151,396.8 774,505.8

Компани хоорондын авлага - 75,765.2

Холбоотой талаас авах авлага 37,248.3 40,645.5

Бусад авлага 606,971.5 2,775,784.0

Найдваргүй авлага 329,588.3 284,894.5

Авлагын дүн 1,125,204.9 3,951,595.0

Түүхий эд материал 375,972.5 293,528.3

Бараа, бэлэн бүтээгдэхүүн 14,245,474.6 207,572.4

Хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүн 145,312.1 116,444.2

Хангамжийн болон бусад материал 546,106.7 798,605.8

Эргэлтийн сүргийн мал, амьтад 817.3 578.0

Бараа материалын дүн 1,082,454.1 5,424,097.6

Эргэлтийн хөрөнгийн дүн 2,364,337.3 5,424,097.6

Үндсэн хөрөнгийн балансын өртөг 2,513,171.4 2,653,664.4

Хуримтлагдсан элэгдэл (620,797.8) (792,383.1)

Үндсэн хөрөнгийн цэвэр дүн 1,892,373.6 1,861,281.3

Дуусаагүй барилга 56,325.6 56,325.6

Эргэлтийн бус биет хөрөнгийн дүн 1,948,699.3 1,917,607.0

Биет бус хөрөнгө - -

Урт хугацаат бусад хөрөнгө оруулалт - -

Удаан гүйлгээт хөрөнгийн дүн 1,948,699.3 1,917,607.0

Нийт хөрөнгийн дүн 4,313,036.6 7,341,704.6

Page 5: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

АПУ ХК-ийн 2002 оны хураангуй баланс

2. Өр төлбөрүүд Оны эхэнд Оны эцэст

Дансны өглөг 2,994.3 50,015.1

Тооцооны өглөгүүд 850,908.8 161,079.2

Мөнгөн ногдол ашгийн өглөг 75,582.3 75,582.3

Банкны зээл - 666,666.7

Богино хугацаат өглөгийн дүн 929,485.3 1,353,343.3

Урт хугацаат зээл - 2,008,800.0

Урт хугацаат өглөгийн дүн - 2,008,800.0

Өр төлбөрийн дүн 929,485.3 3,362,143.2

3. Эзэмшигчийн өмч

Гаргасан энгийн хувьцаа 49,525.1 49,525.1

Дахин үнэлгээний нэмэгдэл 1,367,304.4 1,367,304.4

Тайлант үеийн ашиг (алдагдал) 48,996.3 364,304.7

Өмнөх үеийн хуримтлагдсан ашиг 1,917,725.5 2,198,427.2

Эзэмшигчийн өмч ба капиталын дүн 3,383,551.3 3,979,561.4

Эх үүсвэрийн дүн 4,313,036.6 7,341,704.6

үргэлжлэл

Page 6: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Нягтлан бодох бүртгэл

Бїртгэлийн систем (Байгууллагын мэдээллийн

системийн нэг хэсэг)

Удирдлагын бїртгэл (Удирдах, хянах, тєлєвлєх,

шийдвэр гаргах мэдээлэл бэлтгэх)

Санхїїгийн бїртгэл (Санхїїгийн тайлан бэлтгэх)

Гадаад хэрэглэгч: хувьцаа эзэмшигч, санхїїгийн шинжээч, зээл олгогч, хэрэглэгч, засгийн

газрын агентлаг)

Дотоод хэрэглэгч: байгууллага дахь бїх шатны менежерїїд

Зардлын бїртгэл (Байгууллагын бїртгэлийн системийн нэг хэсэг)

Page 7: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

АПУ ХК-ийн 2002 оны гүйцэтгэлийн тайланБалансын бүлэг, зүйлийн нэр Төсөв Гүйцэтгэл Зөрүү

1. Мөнгөн хөрөнгө

Касс, харилцахад байгаа мөнгө 156,678.2 55,773.9 100,904.30

Мөнгөн хөрөнгийн дүн 156,678.2 55,773.9 100,904.30

Дансны авлага 151,396.8 774,505.8 -623,109.00

Компани хоорондын авлага - 75,765.2 -75,765.20

Холбоотой талаас авах авлага 37,248.3 40,645.5 -3,397.20

Бусад авлага 606,971.5 2,775,784.0 -2,168,812.50

Найдваргүй авлага 329,588.3 284,894.5 44,693.80

Авлагын дүн 1,125,204.9 3,951,595.0 -2,826,390.10

Түүхий эд материал 375,972.5 293,528.3 82,444.20

Бараа, бэлэн бүтээгдэхүүн 14,245,474.6 207,572.4 14,037,902.20

Хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүн 145,312.1 116,444.2 28,867.90

Хангамжийн болон бусад материал 546,106.7 798,605.8 -252,499.10

Эргэлтийн сүргийн мал, амьтад 817.3 578.0 239.30

Бараа материалын дүн 1,082,454.1 5,424,097.6 -4,341,643.50

Эргэлтийн хөрөнгийн дүн 2,364,337.3 5,424,097.6 -3,059,760.30

Үндсэн хөрөнгийн балансын өртөг 2,513,171.4 2,653,664.4 -140,493.00

Хуримтлагдсан элэгдэл (620,797.8) (792,383.1) 171,585.30

Үндсэн хөрөнгийн цэвэр дүн 1,892,373.6 1,861,281.3 31,092.30

Дуусаагүй барилга 56,325.6 56,325.6 0.00

Эргэлтийн бус биет хөрөнгийн дүн 1,948,699.3 1,917,607.0 31,092.30

Биет бус хөрөнгө - - -

Урт хугацаат бусад хөрөнгө оруулалт - - -

Удаан гүйлгээт хөрөнгийн дүн 1,948,699.3 1,917,607.0 31,092.30

Нийт хөрөнгийн дүн 4,313,036.6 7,341,704.6 -3,028,668.00

Page 8: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

АПУ ХК-ийн 2002 оны гүйцэтгэлийн тайлан

2. Өр төлбөрүүд Төсөв Гүйцэтгэл Зөрүү

Дансны өглөг 2,994.3 50,015.1 -47,020.80

Тооцооны өглөгүүд 850,908.8 161,079.2 689,829.60

Мөнгөн ногдол ашгийн өглөг 75,582.3 75,582.3 0.00

Банкны зээл - 666,666.7 -666,666.70

Богино хугацаат өглөгийн дүн 929,485.3 1,353,343.3 -423,858.00

Урт хугацаат зээл - 2,008,800.0 -2,008,800.00

Урт хугацаат өглөгийн дүн - 2,008,800.0 -2,008,800.00

Өр төлбөрийн дүн 929,485.3 3,362,143.2 -2,432,657.90

3. Эзэмшигчийн өмч

Гаргасан энгийн хувьцаа 49,525.1 49,525.1 0.00

Дахин үнэлгээний нэмэгдэл 1,367,304.4 1,367,304.4 0.00

Тайлант үеийн ашиг (алдагдал) 48,996.3 364,304.7 -315,308.40

Өмнөх үеийн хуримтлагдсан ашиг 1,917,725.5 2,198,427.2 -280,701.70

Эзэмшигчийн өмч ба капиталын дүн 3,383,551.3 3,979,561.4 -596,010.10

Эх үүсвэрийн дүн 4,313,036.6 7,341,704.6 -3,028,668.00

үргэлжлэл

Page 9: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Зардлын бүртгэл

Зардлын бүртгэл нь Санхүүгийн бүртгэл, удирдлагын бүртгэлд

шаардлагатай өртөг, зардлын мэдээллээр хангах

Нөгөө талаас санхүүгийн бүртгэл, удирдлагын бүртгэл нь өөрийн зорилгоо хэрэгжүүлэхийн тулд зардлын бүртгэлийн үндсэн аргачлал, арга зүйг ашигладаг гэж ойлгож болно.

Page 10: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Зардал гэж юу вэ?

Байгууллагын ажил үйлчилгээний явцад хөрөнгө багасах, эсвэл өр төлбөр нэмэгдэх байдлаар эдийн засгийн үр дүнг хорогдуулах, өөрийн хөрөнгийг багасгах ажил гүйлгээг “зардал” гэнэ.

Байгууллагын ажил үйлчилгээний явцад хөрөнгө багасах, эсвэл өр төлбөр нэмэгдэх байдлаар эдийн засгийн үр дүнг хорогдуулах, өөрийн хөрөнгийг багасгах ажил гүйлгээг “зардал” гэнэ.

Page 11: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Асуулт

Компанийн удирдлага ажил гүйцэтгэхийн Компанийн удирдлага ажил гүйцэтгэхийн тулд тулд 100,000 100,000 төгрөгийн шатахуун зарцуулсан. төгрөгийн шатахуун зарцуулсан. Энэ нь зардал мөн үүЭнэ нь зардал мөн үү? ? a. a. ТиймТийм

b. b. ҮгүйҮгүй

c. c. Тодорхойлох боломжгүйТодорхойлох боломжгүй

Компанийн удирдлага ажил гүйцэтгэхийн Компанийн удирдлага ажил гүйцэтгэхийн тулд тулд 100,000 100,000 төгрөгийн шатахуун зарцуулсан. төгрөгийн шатахуун зарцуулсан. Энэ нь зардал мөн үүЭнэ нь зардал мөн үү? ? a. a. ТиймТийм

b. b. ҮгүйҮгүй

c. c. Тодорхойлох боломжгүйТодорхойлох боломжгүй

Page 12: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Асуулт

Компанийн удирдлага ажил гүйцэтгэхийн Компанийн удирдлага ажил гүйцэтгэхийн тулд тулд 100,000 100,000 төгрөгийн шатахуун зарцуулсан. төгрөгийн шатахуун зарцуулсан. Энэ нь зардал мөн үүЭнэ нь зардал мөн үү? ? a. a. ТиймТийм

b. b. ҮгүйҮгүй

c. c. Тодорхойлох боломжгүйТодорхойлох боломжгүй

Компанийн удирдлага ажил гүйцэтгэхийн Компанийн удирдлага ажил гүйцэтгэхийн тулд тулд 100,000 100,000 төгрөгийн шатахуун зарцуулсан. төгрөгийн шатахуун зарцуулсан. Энэ нь зардал мөн үүЭнэ нь зардал мөн үү? ? a. a. ТиймТийм

b. b. ҮгүйҮгүй

c. c. Тодорхойлох боломжгүйТодорхойлох боломжгүй

Page 13: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Асуулт

Компанийн удирдлага хувийн хэрэгцээндээ Компанийн удирдлага хувийн хэрэгцээндээ 100,000 100,000 төгрөг зарцуулсан гэвэл энэ нь төгрөг зарцуулсан гэвэл энэ нь зардал мөн үүзардал мөн үү? ? a. a. ТиймТийм

b. b. ҮгүйҮгүй

c. c. Тодорхойлох боломжгүйТодорхойлох боломжгүй

Компанийн удирдлага хувийн хэрэгцээндээ Компанийн удирдлага хувийн хэрэгцээндээ 100,000 100,000 төгрөг зарцуулсан гэвэл энэ нь төгрөг зарцуулсан гэвэл энэ нь зардал мөн үүзардал мөн үү? ? a. a. ТиймТийм

b. b. ҮгүйҮгүй

c. c. Тодорхойлох боломжгүйТодорхойлох боломжгүй

Page 14: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Асуулт

Компанийн удирдлага хувийн хэрэгцээндээ Компанийн удирдлага хувийн хэрэгцээндээ 100,000 100,000 төгрөг зарцуулсан гэвэл энэ нь төгрөг зарцуулсан гэвэл энэ нь зардал мөн үүзардал мөн үү? ? a. a. ТиймТийм

b. b. ҮгүйҮгүй

c. c. Тодорхойлох боломжгүйТодорхойлох боломжгүй

Компанийн удирдлага хувийн хэрэгцээндээ Компанийн удирдлага хувийн хэрэгцээндээ 100,000 100,000 төгрөг зарцуулсан гэвэл энэ нь төгрөг зарцуулсан гэвэл энэ нь зардал мөн үүзардал мөн үү? ? a. a. ТиймТийм

b. b. ҮгүйҮгүй

c. c. Тодорхойлох боломжгүйТодорхойлох боломжгүй

Page 15: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Асуулт

Компани Компани 100,000 100,000 төгрөгөөр материал төгрөгөөр материал худалдан авсан гэвэл энэ нь зардал мөн үүхудалдан авсан гэвэл энэ нь зардал мөн үү? ? a. a. ТиймТийм

b. b. ҮгүйҮгүй

c. c. Тодорхойлох боломжгүйТодорхойлох боломжгүй

Компани Компани 100,000 100,000 төгрөгөөр материал төгрөгөөр материал худалдан авсан гэвэл энэ нь зардал мөн үүхудалдан авсан гэвэл энэ нь зардал мөн үү? ? a. a. ТиймТийм

b. b. ҮгүйҮгүй

c. c. Тодорхойлох боломжгүйТодорхойлох боломжгүй

Page 16: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Асуулт

Компани Компани 100,000 100,000 төгрөгөөр материал төгрөгөөр материал худалдан авсан гэвэл энэ нь зардал мөн үүхудалдан авсан гэвэл энэ нь зардал мөн үү? ? a. a. ТиймТийм

b. b. ҮгүйҮгүй

c. c. Тодорхойлох боломжгүйТодорхойлох боломжгүй

Компани Компани 100,000 100,000 төгрөгөөр материал төгрөгөөр материал худалдан авсан гэвэл энэ нь зардал мөн үүхудалдан авсан гэвэл энэ нь зардал мөн үү? ? a. a. ТиймТийм

b. b. ҮгүйҮгүй

c. c. Тодорхойлох боломжгүйТодорхойлох боломжгүй

Page 17: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Өртөг гэж юу вэ?

Тодорхой объект дээр хуримтлуулан бүртгэсэн зардлыг “өртөг” гэнэ.

Page 18: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Өртгийн ангилал

Гүйцэтгэлийн өртөгГүйцэтгэлийн өртгийн үед ШМ, ШХ, ҮНЗ-ыг гүйцэтгэлээр нь авч үздэг.

Холимог өртөгХолимог өртгийн үед ШМ, ШХ-ийг гүйцэтгэлээр нь ҮНЗ-ыг тооцоолсноор нь авч үздэг.

Стандарт өртөгСтандарт өртгийн үед ШХ, ШМ, ҮНЗ-ыг бүгдийг нь урьдчилан тооцсоноор нь авдаг.

Page 19: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Объектын төрөл

Зардлын объект Зардлын объект нь тухайн төрлийн зардлыг

хуримтлуулан бүртгэж байгаа ямар нэг данс байдаг. Жишээ нь: ДҮ, ҮНЗ данс, УЗ, БЗ г.м.

Өртгийн объект Өртгийн объект нь өртөг хуримтлуулан бүртгэх ямар

нэгэн цех, тасаг, нэгж дээр нээгдсэн ДҮ данс байдаг.

Калькуляцийн объект Калькуляцийн объект нь бүтээгдэхүүний өөрийн

өртгийг тооцох үед өртгийн объектыг калькуляцийн объект гэнэ.

Page 20: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Үйлдвэрлэлийн зардал

Үйл ажиллагааны зардал /үйлдвэрлэлийн бус зардал/

Үйлдвэрлэлийн зардал

Үйл ажиллагааны зардал /үйлдвэрлэлийн бус зардал/

Байгууллагын үйл ажиллагаатай холбон 2 ангилна.

Зардлын ангилал

Үйлдвэрлэлийн зардал: Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхтэй холбогдон гардаг зардалҮйл ажиллагааны зардал: Байгууллагыг удирдлага, зохион байгуулалтаар хангахтай холбогдон гардаг зардал.

Page 21: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Шууд материалын зардал

Шууд хөдөлмөрийн зардал

Үйлдвэрлэлийн нэмэгдэл зардал

Шууд материалын зардал

Шууд хөдөлмөрийн зардал

Үйлдвэрлэлийн нэмэгдэл зардал

Үйлдвэрлэлийн зардлыг дотор нь 3 ангилна.

Зардлын ангилал

Шууд материалын зардал: үйлдвэрлэлд ашиглагдаж байгаа үндсэн түүхий эд материалын зардалШууд хөдөлмөрийн зардал: үйлдвэрлэлийн үндсэн ажилчдын цалингийн зардалҮйлдвэрлэлийн нэмэгдэл зардал: бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлд ашиглагддаг шууд материал, шууд хөдөлмөрийн зардлаас бусад үйлдвэрлэлийн зардал.

Page 22: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Шууд бус материалын зардал

Шууд бус хөдөлмөрийн зардал

Бусад шууд бус зардал

Шууд бус материалын зардал

Шууд бус хөдөлмөрийн зардал

Бусад шууд бус зардал

Үйлдвэрлэлийн нэмэгдэл зардлыг дотор нь 3 ангилна.

Зардлын ангилал

Шууд бус материалын зардал: түүхий эд материалын ангилалд хамрагдахгүй хангамжийн зүйлсийн зардалШууд бус хөдөлмөрийн зардал: цехийн удирдлага, чанар шалгагч, мастер гэх мэт доод түвшний удирдлагын цалингийн зардалБусад шууд бус зардал: шууд бус материал, шууд бус хөдөлмөрийн зардалд хамаарагдахгүй үйлдвэрлэлийн бусад шууд бус зардал. Жишээ нь, түрээс, элэгдэл, цахилгаан...

Page 23: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Борлуулалтын зардал

Удирдлагын зардал

Борлуулалтын зардал

Удирдлагын зардал

Үйл ажиллагааны зардлыг дотор нь 2 ангилна.

Зардлын ангилал

Борлуулалтын зардал: борлуулалтын ажилчдын цалин, цалингийн шимтгэл, зар сурталчилгааны зардал, бичиг хэргийн зардал, илгээмжийн зардал, бусад зардалУдирдлагын зардал: удирдлагын аппаратын цалин, шимтгэл, түрээс, элэгдэл, хөрөнгийн татвар, хяналтын зардал, хууль зүйн зардал, найдваргүй авлагын зардал, холбооны зардал.

Page 24: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Шууд зардал

Шууд бус зардал

Шууд зардал

Шууд бус зардал

Өртгийн объектод холбогдох байдлаар нь 2 ангилна.

Зардлын ангилал

Шууд зардал: өртгийн нэг объекттой холбогддог. Жнь: Түүхий эд материалын зардалШууд бус зардал: өртгийн хэд хэдэн объеттой холбогдоно. Жнь: Гэрэл, ус, халаалтын зардал.

Page 25: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Хувьсах зардал (VC)

Тогтмол зардал (FC)

Хувьсах зардал (VC)

Тогтмол зардал (FC)

Үйлдвэрлэлийн хэмжээтэй холбоотойгоор зардлыг 2 ангилна

Зардлын ангилал

Хувьсах зардал: үйлдвэрлэлийн хэмжээ өөрчлөгдөхөд нийт хэмжээ нь өөрчлөгддөг, борлуулалттай шууд хамааралтай гардаг зардалТогтмол зардал: үйлдвэрлэлийн хэмжээ өссөн ч, буурсан ч харьцангуй тогтмол байдаг, өөрөөр хэлбэл, үйлдвэрлэл ба борлуулалтаас хамаарахгүй гардаг зардал.

Page 26: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Үйлдвэрлэлийн нэгжийн зардал

Үйлчилгээний нэгжийн зардал

Үйлдвэрлэлийн нэгжийн зардал

Үйлчилгээний нэгжийн зардал

Өртгийн төвтэй холбон 2 ангилна.

Зардлын ангилал

Үйлдвэрлэлийн нэгжийн зардал: Байгууллагын үндсэн зорилгыг хангах бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг үйлдвэрлэлийн нэгжийн зардалҮйлчилгээний нэгжийн зардал: Үйлдвэрлэлийн нэгжийн хэвийн үйл ажиллагааг хангахтай холбогдон үүсгэн байгуулагдсан үйлчилгээний нэгжийн зардал.

Page 27: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Орлого олох зардал

Капиталжуулах зардал

Орлого олох зардал

Капиталжуулах зардал

Санхүүгийн тайлан бэлтгэхтэй холбоотойгоор 2 ангилна.

Зардлын ангилал

Орлого олох зардал: ОЗНД-руу хаагдаж ашиг алдагдалд нөлөөлж байдаг зардалКапиталжуулах зардал: үндсэн хөрөнгийн шинж чанарыг өөрчилж, хөрөнгийн хэсэгт тусгагдах зардал.

Page 28: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

ШМЗ

ШХЗ ДЇ ББ ББЄ ОЗНД БО

ШБМЗ ЇНЗ УЗ

ШБХЗ БЗ

БШБЗ 1. ШМ+ШХ=Їндсэн зардал

2. ШХ+ЇНЗ=Хувиргалтын зардал

3. ШБХ+ШБМ+БШБЗ=ЇНЗ

4. Їндсэн зардал+ЇНЗ=Їйлдвэрлэлийн зардал

5. БЗ+УЗ=Їйл ажиллагааны зардал

6. Їйлд.зардал+Їйл ажил.зардал=Нийт їйл ажил. зардал

Page 29: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Сэдвүүд

Зардлын бүртгэл хичээлийг дараах сэдвүүдийн хүрээнд судлах болно: Зардлын бүртгэлийн тухай ойлголт (Сэдэв 1) Зардлыг шинжилгээ: Хагас хувьсах зардлыг

хувьсах, тогтмол хэсэгт ялгах (Сэдэв 2) Үйлдвэрлэл ба худалдааны байгууллагын

зардлын бүртгэл (Сэдэв 3) Материалын зардлын бүртгэл (Сэдэв 4) Хөдөлмөрийн зардлын бүртгэл (Сэдэв 5) Үйлдвэрлэлийн нэмэгдэл зардлын бүртгэл

(Сэдэв 6)

Page 30: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Сэдвүүд

Үйлчилгээний нэгжийн зардлыг

үйлдвэрлэлийн нэгжид хуваарилах (Сэдэв 7) Ажлын захиалгын аргын өртгийн систем

(Сэдэв 8) Үйлдвэрлэлийн үе шатны аргын өртгийн

систем (Сэдэв 9) Үндсэн болон дайвар бүтээгдэхүүний өртгийн

тооцоо (Сэдэв 10) Стандарт өртгийн бүртгэл (Сэдэв 11) Шууд зардлаар өртөг тооцох (Сэдэв 12)

Page 31: Chap001 ¦ч¦-tа¦+¦¬tл¦- ¦-tпtаt⦦tн¦¬¦¬¦¦¦- tвtгtе¦-¦¦ ¦-¦¦¦¬¦¦¦-¦¬tв

© The McGraw-Hill Companies, Inc., 2003McGraw-Hill/Irwin

Сэдэв төгсөв

Анхаарал тавьсандбаярлалаа