chapter 03 periodicity
TRANSCRIPT
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 1/28
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 2/28
CHAPTER 3
70
c o r e
Te reaonsp beween eecronc srucure and
cemca properes o e eemens s one o e key
conceps n cemsry. hs es a e ear o e periodic
table wc s a mos vauabe arrangemen o e eemens
o wc cemca properes can be reaed. he usua
orm o e perodc abe s a sown dagrammacay
n Fgure 301, bu n many paces n s caper (e.g. Fgure
302) e “sor orm” o e perodc abe, n wc e
ranson meas are omed (aso sown n Fgure 301),s used or cary.
In e perodc abe, e eemens are arranged n order
o ncreasng aomc number, readng rom et o rg,
op o boom (as n readng Engs). hs means a
knowng e aomc number, e poson o an eemen
can be ound by counng down e squares n s way. Try
, usng e perodc abe n Fgure 302, or posporus
(Z=15).
A group s a verca coumn conssng o eemens w e
same number o eecrons n e ouer energy eve, wc
gves ese eemens smar cemca properes. heseare numbered above e coumn and orgnay ey were
numbered rom 0 o 7, bu receny e sysem as been
canged o 0 o 17 o ncude e d–bock eemens. hs
s ess ambguous, oug bo are sown. I s en ound
a gong across a orzona row (known as a perod)
e cemca properes graduay cange rom ose o
reacve meas o ose o reacve non–meas, w e
nobe gases n e na group a e ar rg. Consder s
or e rs weny eemens sown n Fgure 302.
Vaence eecrons are eecrons n e ouermos energy
eve (e ges energy eve) o an aom. hese are
usuay e eecrons a ake par n a cemca reaconand deermne e pysca and cemca properes o e
eemen. I s ereore no surprsng a e poson
o an eemen n e perodc abe s cosey reaed o
s eecronc srucure, so s can be used as a memory
ad. A perod s a seres o eemens arranged accordng
o ncreasng aomc number, wc begns w e rs
eemen avng one eecron n a new man energy eve,
n wc e same eecron energy eve (or se) s beng
ed. Perod 1 s e n = 1 eve, perod 2 e n = 2 eve
ec. Hence e perod an eemen s n gves e number
3.1thePeriodic
table
3.1.1 Describe the arrangement of elements in
the periodic table in order of increasing
atomic number.
3.1.2 Distinguish between the terms group and
period.
3.1.3 Apply the relationship between the
electron configuration of elements and
their position in the periodic table up to
Z = 20.
3.1.4 Apply the relationship between the
number of electrons in the highest
occupied energy level for an element andits position in the periodic table.
© IBO 2007
Figure 302 The first twenty elements in the periodic
table and their electronic structures
Group
Period
1 2 3/13 4/14 5/15 6/16 7/17 0
1 1
H1
2
He2
2 3
L i2,1
4
Be2,2
5
B2,3
6
C2,4
7
N2,5
8
O2,6
9
F2,7
10
Ne2,8
3 11
Na2,8,1
12
Mg2,8,2
13
Al2,8,3
14
Si2,8,4
15
P2,8,5
16
S2,8,6
17
Cl2,8,7
18
Ar2,8,8
4 19
K2,8,8,1
20
Ca2,8,8,2
G r o u p s 1 &
2
Transition metals
Groups3/13 to 0
G r o u p s 1 &
2
Groups3/13 to 0
Usual (long) formof the periodic table Short formof the periodic table
Figure 301 Forms of the periodic table
070821 Chem Chap 3.indd 70 6/12/2007 10:51:4
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 3/28
Periodicity
71
The predictive power of Mendeleev’s periodic table
can be seen as an example of a “scientist” as a “risk
taker”. ©IBO 2007
There is no doubt at all that when he proposed his
periodic table Mendeleev put his neck on the line. Not
only did he predict that there were some elements still
to be found, he also made many detailed predictions
about their properties, for example his predictions
with regard to Germanium (which Mendeleev referred
to as eka-silicon) are given below, along with the
properties it was found to have after its discovery in
1886, about 15 years after it had been predicted by
Mendeleev.
Whether being a risk-taker is a good thing or not isalso worth some thought, and probably evolution,
through survival of the fittest, is the final arbiter.
Having a long tail is obviously a risk for a male
peacock when trying to escape from a fox, so do the
extra peahens he attracts compensate for this risk?
Will he survive long enough to mate with them? In
scientific terms it could be argued there is now less
risk attached to proposing a new theory than there
once was as a result of Karl Popper, a 20th Century
Austrian philosopher. Popper said “Our belief in
any particular natural law cannot have a safer basis
than our unsuccessful critical attempts to refute it.”,
in other words science progresses by people trying
to disprove existing theories. About a century ago
it would have been a major disgrace in the scientific
world to have had a theory disproved, but now it
would be seen as valuable because it stimulated the
work that eventually disproved the theory which led
(hopefully) to the proposal of a better theory. Now a
real risk-taker would set out to disprove the theory of
gravity by bungee jumping without the cord!
Propery Mendeeev’s
predcon
Acua
propery
Reave
aomc mass
72.0 72.6
Densy 5.5 g cm-3 5.35 g cm-3
Appearance Lg grey sod Dark grey sod
Reacon w
ar
W reac o
orm a doxde
Reacs o orm
GeO2
Reacon w
waer
Reacs ony
w dicuy
Reacs ony
red o
Reacon w
acds
Sg reacon Does no reac
w common
acds
Reacon w
akas
No reacon Does no reac
w common
akas
Properes o
s oxde
Hg meng
pon; densy
4.7 g cm–3;ew acd base
reacons
Mes a
1115 oC;
densy 4.23g cm–3; very
weak base
Properes o
s corde
W orm
a qud
eracorde
wc bos a
under 100 oC
GeC4
s a
qud a room
emperaure
and bos a
84 oC
o energy eves a conan eecrons. On e oer and,
e group number (or e group number mnus 10 n e
modern numberng o groups 13 o 17) gves e number
o eecrons n e vaence se. hs s aso sown n
Fgure 302. Posporus, or exampe s n e rd perod,
so as eecrons n e rs ree energy eves, and n e
t group, so as ve eecrons (or 5-10) n e vaence
eve. Is eecronc srucure s ereore 2,8,5.
he rs eemen n eac perod (suc as sodum, Na)
ereore as ony one eecron n s ouer se. he
eemens n s rs group are known as e aka meas.
he as bu one eemen n eac perod (suc as corne,
C) requres one more eecron o compee s ouer se.
he eemens n s as bu one group are known as e
aogens. he na eemen n eac perod (suc as argon,
Ar) as a s eecron ses ed. hese eemens ave
e cemca reacvy and are known as e nobe gases.
Perodcy s e reguar repeang o properes accordng
o e arrangemen o eemens n e perodc abe (ey
occur a reguar nervas). I s ound a cemca andpysca properes o eemens sow perodcy e
eemens are arranged n order o ncreasng aomc
numbers and ese are dscussed n secons 3.2 and 3.3
respecvey.
TOK Risk-taking and science
070821 Chem Chap 3.indd 71 6/12/2007 10:51:4
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 4/28
CHAPTER 3
72
c o r e
Gong down a group o e perodc abe, or successve
eemens ere are more energy eves ed w eecrons,
so e ouer eecrons are n ger energy eves and
arer rom e nuceus. he exra carge on e nuceus
s approxmaey canceed ou by addona ed ses
o eecrons, so e carge acng on e vaence eecrons
(e Efective Nuclear Charge) s approxmaey esame or eac eemen. As a resu e vaence eecrons
are urer rom e nuceus and e radus o e aoms
and e ons ormed rom ese aoms, bo ncrease. he
eecrons are aso ess srongy aaced by e nuceus
so a e ionisation energy (e mnmum amoun o
energy requred o remove an eecron rom one moe o
gaseous aoms,) and e electronegativity (a measure o
ow srongy e aom aracs e eecrons n a covaen
bond) bo decrease gong down e group. hese rends
are usraed n Fgure 303 usng as exampes, or aomc
and onc radus, e aka meas (Group 1), or onsaon
energy e nobe gases (Group 0) and e aogens (Group
7/17) or eecronegavy.
Gong across a perod o e perodc abe, e number
o proons n e nuceus and ence e carge on e
nuceus ncreases. hs means a gong across e
perod e eecrons, wc are a n e same energy
eve, are more srongy araced and ence move coser
o e nuceus causng e aomc and onc rad (or
soeecronc ons, .e. ose w e same eecronc
srucure) o bo decrease. he onzaon energy and e
3.2Physical
ProPerties
3.2.1 Define the terms first ionization energy
and electronegativity.
3.2.2 Describe and explain the trends in atomic
radii, ionic radii, first ionization energies,
electronegativities and melting points
for the alkali metals (Li→ Cs) and the
halogens (F→ I).
3.2.3 Describe and explain the trends in atomic
radii, ionic radii, first ionization energies
and electronegativities for elements
across period 3.
3.2.4 Compare the relative electronegativityvalues of two or more elements based on
their positions in the periodic table.
© IBO 2007
1. In e perodc abe, readng rom et o rg and
op o boom, e eemens are arranged n order o
A e number o proons n er nuceus.
B e number o neurons n er nuceus.
C ncreasng reave aomc mass.
D ncreasng mass number.
2. An eemen as 13 eecrons orbng e nuceus. In
wc group o e perodc abe w be ound?
A Group 1
B Group 2
C Group 3D Group 4
3. Fnd e eemen corne n e perodc abe.
a) How many eecrons w ave n s ouer
se?
b) How many uy ed eecron ses does
ave?
c) Gve e symbo o anoer eemen n e
same perod as corne.
d) Gve e symbo o anoer eemen n e
same group as corne.
e) Wa name s gven o e eemens n sgroup?
Exercise 3.1
070821 Chem Chap 3.indd 72 6/12/2007 10:51:4
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 5/28
Periodicity
73
Figure 303 a, b, c Some trends in various atomic
properties on going down different groups of the
periodic table
Figure 304 a,b,c Variations in some atomic properties
on going across the third period of the periodic table
(a) Variation in atomic radius across the third period
Na Mg Al Si P S Cl0
50
100
150
200
A t o m i c r a d i u s / p m
(b) Variation in ionization energy across the third period
Na Mg Al Si P S Cl I o n i z a t i o n
e n e r g y k J m o l – 1
400
600
800
1000
1200
(c) Variation in electronegativity across the third period
Na Mg Al Si P S Cl
E l e c
t r o n e g a t i v i t y
0
1
2
3
4
A t o m i c r a d i u s / p m
0
100
200
300
Li Na K Rb Cs
(a) The trend in atomic radius going down Group 1
atomic radius
He Ne Ar Kr Xe
0
5001000
1500
2000
2500
I o n i z a t i o n
e n e r g y k J m o l –
1
(b) The trend in ionization energy going down Group 0
(c) The trend in electronegativity going down Group 17
F Cl Br I At
0
1
2
3
4
E l e c t r
o n e g a t i v i t y
FDecreasing atomic & ionic radiusIncreasing electronegativityand ionization energy
Decreasing atomic & ionic radiusIncreasing electronegativity andionization energy
I
Li
Figure 305 Periodic trends
in some atomic properties
070821 Chem Chap 3.indd 73 6/12/2007 10:51:4
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 6/28
CHAPTER 3
74
c o r e
A e et o e perod e eemens (L, Na, K) are meac
and gong across e perod e sreng o e meac
bondng ncreases as ere s an ncrease n nucear carge.
As a resu bo e number o mobe vaence eecrons
ncreases and e aomc radus decreases, gvng rse o
an ncrease n e meng pons (as e mea caons are
ed coser and more gy). A e cenre o eac perod
(C, S) gan covaeny bonded srucures occur n wcevery aom s joned o a e oers by very srong covaen
bonds, ence ave very g meng pons. Foowng s
e meng pons suddeny drop (N, P) as e eemens
ere ave non-poar, smpe moecuar srucures and ony
weak van der Waals’ orces exs beween e moecues.
Meng pons are ow, and depend on mass and sze o e
moecues P4, S
8, and C
2. hs s urer empassed w
e nobe gases (He, Ne, Ar), wc exs as snge aoms
w very weak van der Waas’ orces and ence very ow
meng pons. I mus be remembered a e meng
pon s ony a measure o e dference n e sreng o
e orces beween parces beween e sod and qud
sae, raer an a measure o e absoue magnude o suc orces, as bong pon represens.
eecronegavy bo ncrease overa gong across e
perod as e aracon o e nuceus or e eecrons
ncreases, aoug e cange n onzaon energy s
by no means smoo. hese rends are usraed or e
cemcay reacve eemens o perod 3 (Na → C) on e
graps n Fgure 304. Noe a ese varaons are muc
greaer an ose ound wn a group.
he overa rends n aomc radus, onzaon energy and
eecronegavy are summarsed n Fgure 305.
he sze o an aom aways decreases wen s convered
no a posve on (caon). hs may be because e woe
o an ouer se o eecrons as been os (e.g. wen Cs
urns no Cs+, see o Fgure 306) or because e oss o e
eecron resus n ess eecron–eecron repuson beween
e vaence eecrons (e.g. wen Mg urns no Mg+, n
wc 12 proons are now pung on ony 11 eecrons).
Conversey e sze o an aom aways ncreases wen s convered no a negave on (anon), because e
addona eecron resus n an ncrease n repuson
beween e vaence eecrons (e.g. wen F urns no F–,
n wc 10 eecrons repe eac oer more an e 9
eecrons n e F aom, see Fgure 306).
Amos every common caon (.e. posve on) s smaer
an any anon (.e. negave on), e converse ony beng
rue or e exremes suc as Cs+ and F-, usraed n
e scae drawngs sown n Fgure 306. H- s aso que
sma.
Pysca properes, suc as meng pon, bong ponand densy aso depend on e naure o e bondng
beween e parces o e eemen. hs s dea w n
muc greaer dea n Caper 4, wc soud be read n
conjuncon w s secon. Cear perodcy paerns
are vsbe n a grap o e meng pons o e eemens
agans aomc number, sown n Fgure 307.
Figure 307 The melting points of the first twenty elements
0
1000
2000
3000
4000
H He B C N O F NeLi Be Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca
M e l t i n g p
o i n t ( K )
Figure 306 Atom and ion sizes
CsCs
+
FF
–
070821 Chem Chap 3.indd 74 6/12/2007 10:51:4
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 7/28
Periodicity
75
1. Wc one o e oowng as e owes
eecronegavy?
A Boron
B Beryum
C Magnesum
D Carbon
2. Wc one o e oowng as e smaes radus?
A K
B K+
C Ca
D Ca2+
3. he crces beow represen e reave szes o e
F–, Na+, Mg2+, K+ and ons, bu no necessary n a
order. Wc one o e oowng woud gve em
n s order?
A II, I, III, IVB III, I, II, IV
C I, II, III, IV
D III, II, I, IV
Exercise 3.2
4. Gong across a gven sor perod, n wc group are
you mos key o nd e eemen w e ges
meng pon?
A Group 0
B Group 2
C Group 4
D Group 6
5. Arrange e oowng n order o ncreasng aomc
radus
Mg Cs Ca A Ba
6. For eac o e oowng properes, sae ow you
woud expec o cange n e drecon ndcaed
and gve reasons or e cange based on conceps
suc as nucear carge, sedng, eecron–eecron
repuson and aomc/onc radus.
a) he eecronegavy gong down a group.b) he aomc radus gong across a perod.
c) he radus o an anon compared o s paren
aom.
d) he rs onzaon energy gong down a
group.
e) he radus o a seres o soeecronc speces
(.e. speces avng e same eecronc
srucure, suc as C–, Ar, Na+) w
ncreasng aomc number.
Eemen Na Mg Al Si
Group 1 2 13 14
e– arrangemen1s2 2s2 2p6 3s1
2.8.1
1s2 2s2 2p6 3s2
2.8.2
1s2 2s2 2p6 3s2 3p1
2.8.3
1s2 2s2 2p6 3s2 3p2
2.8.4
# Vaence e– 1 2 3 4
1s I.E. (n eV) 5.1 7.6 6.0 8.1
2nd IE 47.3 15.0 18.8 16.3
3rd IE 71.7 80.1 28.4 33.5
4 IE 98.9 109.3 120.0 45.1
5 IE 139 141 154 167
Figure 308 IE data for some elements
I II III IV
070821 Chem Chap 3.indd 75 6/12/2007 10:51:4
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 8/28
CHAPTER 3
76
c o r e
thealkaliMetals
he alkali metals L, Na, K, Rb and Cs (Fr as no been
ncuded because o s scarcy and nucear nsaby)
are sot maeabe meas w ow meng pons and ow
denses. he ow densy s a resu o e aoms o e
aka meas beng e arges aoms n er perod o e
perodc abe, and e sotness and ow meng ponsresu rom e ac a eac aom can ony conrbue
one eecron o e meac bondng, so s s ess srong
an or many oer meas. he meas become soter and
e meng pon decreases (reer o Fgure 310) gong
down e group as e aracon beween e nuceus and
e ouer eecrons becomes ess, as a resu o e ncrease
n e sze o e aoms.
Aka meas are cemcay very reacve and arns
rapdy on exposure o ar. he meas a ave jus one
eecron n er vaence eecron se. hs eecron s very
easy os and s s e major reason wy ey are very
reacve meas. hey aways orm ons w a snge posvecarge n er compounds. hey combne drecy w
reacve non–meas suc as oxygen, corne, bromne
and odne o orm oncay bonded compounds:
4L (s) + O2
(g) 2L2O (s) (2 × L+ and O2–)
(Na and K orm more compex oxdes)
2Na (s) + C2 (g) 2NaC (s) (Na+ and C–)
2K (s) + Br2 () 2KBr (s) (K+ and Br–)
2Cs (s) + I2 (s) 2CsI (s) (Cs+ and I–)
Gong down e group, as e aomc radus ncreases, e
onzaon energy o e eemens decreases, e reacvy
o e eemens ncreases. hs s bes usraed by e
reacon o e eemens w waer. A o e meas
reac w waer o orm a souon o e mea ydroxde
and ydrogen gas, accordng o e equaon beow (M
represens e aka mea):
2M(s)+ 2H2O () 2M+ (aq) + 2OH– (aq) + H2 (g)
or exampe n e case o sodum:
2Na (s) + 2H2O () 2Na+ (aq) + 2OH– (aq) + H
2 (g)
W um, e reacon occurs sowy and seady. In
e case o sodum e reacon s vgorous, producng
enoug ea o me e sodum wc zzes around on
e surace que vgorousy. W poassum e reacon
s voen and e ea produced s enoug o gne e
ydrogen evoved, wc burns w a purpe lame. In a
cases e souon becomes srongy akane owng o eormaon o ydroxde ons.
3.3cheMical
ProPerties
3.3.1 Discuss the similarities and differences in
the chemical properties of elements in
the same group.
© IBO 2001
Figure 310 Properties of the alkali metals
Alkali Metals 3L
11Na
19K
37Rb
55Cs
Electronic Structure 2,1 2,8,1 2,8,8,1 2,8,8,18,1 2,8,8,18,18,1
Melting Point – K 454 371 336 312 302
Increasingatomic and ionic radius
Decreasing
ionization energy
Decreasing
electronegativity
070821 Chem Chap 3.indd 76 6/12/2007 10:51:4
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 9/28
Periodicity
77
thehalogens
he halogens F, C, Br and I (A as no been ncuded
because o s scarcy and nucear nsaby) are very
reacve non–meas a occur n e penumae group o
e perodc abe, ence ey a requre jus one eecron
o compee er vaence se.
A o e eemens exs as daomc moecues (F2, C
2, Br
2,
I2) n wc e aoms are joned by snge covaen bonds.
Gong down e group er sae, a room emperaure
and pressure, canges as e sreng o e van der
Waas’ orces beween e moecues ncreases w moar
mass. Fuorne and corne are gases, bromne a qud
and odne a sod a orms a purpe vapour on eang.
he aogens are are a que eecronegave eemens.
hey requre jus one eecron o compee er vaence
se, ence ey ready gan eecrons o orm e sngy
carged ade ons (F
–
, C
–
, Br
–
, I
–
). he ease w wcey gan eecrons decreases gong down e group, as e
eecrons ganed are urer rom e nuceus and ence
ess srongy araced. hs means a, n conras o e
aka meas, e reacvy o e aogens decreases gong
down e group.
he aogens are ony sgy soube n waer as ey
are non–poar and ence can ony bond by weak van der
Waas’ orces o e poar waer moecues. Concenraed
souons o corne ave a green nge and ose o
bromne darken rom yeow roug orange o brown as
e concenraon ncreases. In non–poar sovens, suc
as exane, odne orms e voe souon a woud beexpeced, bu n poar sovens, suc as waer and eano,
e souon s a brown coour. In aqueous souon e
aogens dssocae sgy o orm an acdc souon:
X2 (aq) + H
2O () H+
(aq) + X– (aq) + HOX (aq) (were X s e aogen and HOX s a weak acd)
For exampe w corne:
C2 (aq) + H
2O () H+ (aq) + C– (aq) + HOC (aq)
he compound HOX can ready donae s oxygen o oer
subsances, so acs as an oxdan. Corc(I) acd (HOC)
w, or exampe, oxdse cooured dyes o coouress
producs. he second sage o e es or corne, n
wc urns mos bue mus paper rom bue o red
(e acdc souon) and en beaces o coouress,
depends on s reacon. As a resu corc(I)acd, and
s conjugae base e corae(I) on (OC–) are used as
beaces (e.g. or paper). hey are aso oxc o mcrobes,
ence ey are used as dsnecans and corne s usedn waer reamen.
he aogens combne w meas o gve oncay bonded
sas conanng e ade on. hese sas are usuay
we and soube n waer gvng coouress souons.
he common nsoube ades are ose o ead and
sver (oug e ead(II) sas are moderaey soube n
bong waer). hese nsoube sas can be precpaed by
addng souons conanng e ade on o a soube sa
conanng e mea on. Lead(II) odde (PbI2) s easy
recognsed because o s brg yeow coour and s
s a convenen es or e odde on. he usua es or
ade ons s owever o add due nrc acd (o prevencarbonaes ec. gvng a precpae) oowed by aqueous
sver nrae o a souon o e unknown subsance. he
Halogens 9F
17C
35Br
53I
Electronic Structure 2,7 2,8,7 2,8,8,7 2,8,8,18,7
Colour Pae yeow Yeow green Red brown Back/dark purpe
State at room T & P Gas Gas Lqud Sod
Increasing
atomic and ionic radius
Decreasing
ionization energy
Decreasing
electronegativity
Figure 311 Properties of the halogens
070821 Chem Chap 3.indd 77 6/12/2007 10:51:4
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 10/28
CHAPTER 3
78
c o r e
ormaon o a precpae (see equaon beow) ndcaes
a a corde, bromde or odde on s presen (noe
a because AgF s soube, e luorde does no gve a
precpae). Sver corde (AgC) s we, bu rapdy
darkens roug purpe o back n sung roug
poodssocaon o sver and corne. Sver bromde
(AgBr) s an of–we (or cream) coour and sver odde
(AgI) a pae yeow.
Ag+(aq) + C–(aq) AgC(s);
we precpae, a darkens n g
Ag+(aq) + Br–
(aq) AgBr(s);cream precpae
Ag+(aq) + I–
(aq) AgI(s);pae yeow precpae
Bo e eecronegavy and oxdsng power o e
aogens decrease gong down e group as e sze o eaoms ncreases and e aracon beween e nuceus
and e eecrons becomes ess. As a resu, gong down
e group, e eemens become ess poweru oxdsng
agens. hs means a a ger aogen w dspace a
ower aogen rom s sas, or exampe, corne w
oxdse odde ons o odne and s may be deeced by
e souon cangng coour rom coouress o brown. A
ower aogen canno owever dspace a ger aogen
rom s sas, e.g. odne w no oxdse corde ons o
corne:
C2(aq) + 2 I–
(aq) I2(aq) + 2 C–
(aq)
I2(aq) + 2 C–
(aq) C2(aq) + 2 I–
(aq)
he resus o dspacemen reacons o s ype, and
precpaon reacons w aqueous sver ons, are
summarsed n Fgure 313.
Hade on
Reagen F– Cl– Br– I–
Aqueous Ag + No reacon
We precpae(urns back n
sung)
Ag++C– AgC
Cream precpae
Ag++Br– AgBr
Pae yeow precpae
Ag++I– AgI
Chlorine No reacon No reaconSouon urns yeow
en brown
C2+2Br– Br
2+2C–
Souon goes yeow
en back precpae
C2+2I– I
2+2C–
Bromine No reacon No reacon No reacon
Souon goes yeow
en back precpae
Br2+2I– I
2+2Br–
Iodine No reacon No reacon No reacon No reacon
Figure 313 Summary of some reactions of the halide ions
070821 Chem Chap 3.indd 78 6/12/2007 10:51:4
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 11/28
Periodicity
79
Gong across a perod o e perodc abe, e naure o
e eemens canges, as sown n Fgure 315. A e et
and sde e eemens (e.g. Na & Mg) ave reavey ow
onzaon energes and so ey bond o oer eemens oorm onc compounds n wc ey ave os er vaence
eecrons and exs as caons. hs s ypca meac
beavour. he oxdes o ese eemens are ereore onc
and conan e oxde on. he oxde on can orm a bond
o ydrogen ons and as a resu ese onc oxdes ac as
bases dssovng n waer o gve akane souons and
neurasng acds o produce a sa and waer:
trendsintheoXidesofthe
Period3eleMents
3.3.2 Discuss the changes in nature, from ionicto covalent and from basic to acidic, of
the oxides across period 3.
© IBO 2001 O2– (s) + H2O () 2OH–(aq)
O2– (s) + 2H+ (aq) H2O ()
W sodum oxde:
Na2O (s) + H
2O () 2Na+ (aq) + 2OH– (aq)
W magnesum oxde:and ydrocorc acd
MgO (s) + 2HC (aq) Mg2+ (aq) + 2C– (aq)
Aumnum oxde s ampoerc (a s, w reac w
and ence dssove n, bo acds and akas):
A2O
3 (s) + 6H+ (aq) 2A3+ (aq) + 3H
2O ()
A2O
3 (s) + 2OH– (aq) + 3H
2O () 2A(OH)4– (aq)
Perod 3 eemens Na Mg A S P S C Ar
Eecronc srucure 2,8,1 2,8,2 2,8,3 2,8,4 2,8,5 2,8,6 2,8,7 2,8,8
Bong pon / K 1156 1380 2740 2528 553 718 238 87
Meac / non-meac Meac MeaodNon-
meac
Iner
gas
Decreasingatomic radius
Increasingionisation energy
Increasingelectronegativity
Decreasing
metallic character
Increasinghydrolysis of chlorides
Increasingacidic oxides
Figure 314 Trends across period 3
070821 Chem Chap 3.indd 79 6/12/2007 10:51:
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 12/28
CHAPTER 3
80
c o r e
I ereore dspays e properes o bo meac and
non–meac oxdes. Reer o Fgure 315.
Movng owards e mdde o e perodc abe e
onzaon energy becomes oo grea or caon ormaonand e eemens end owards non–meac beavour. In
s regon e eemens (e.g. C and S) bond by means
o covaen bonds. Carbon doxde reacs reversby w
waer o orm a weaky acdc souon
CO2
(g) + H2O
() H+
(aq) + HCO3–(aq)
Scon doxde as e acd–base acvy, bu does
sow weaky acdc properes by sowy dssovng n o
concenraed akas o orm scaes.
SO2
(s) + 2OH–(aq) SO
32–
(aq) + H2O ()
A e ar rg o e perod e eemens (excep or e
nobe gases) connue o be abe o orm covaen bonds
by sarng eecrons w oer non-meas, bu ganng
an addona eecron aso becomes energecay easbe.
hs means a ese eemens (e.g. S and C) aso ave e
opon o combnng w meas o orm onc compounds
n wc ey exs as anons (e.g. S2– and C–).
he oxdes o ese eemens reac compeey wen
dssoved n waer o orm acdc souons. For exampe
posporus(V) oxde reacs o orm a souon o
posporc(V) acd a weak acd and suur roxde reacs
o orm a souon o suurc acd, a srong acd:
P4O10(s) + 6H2O
() 4H+(aq) + 4H2PO4–
(aq)
SO3
(s) + H2O
() H+
(aq) + HSO4–(aq)
hese rends n e properes o e compounds o e
eemens on gong across e rd perod are dscussed n
consderaby more dea n e nex secon.
1. he reacvy o e aka meas ncreases n e
order
A Na, K, L
B K, Na, L
C L, Na, K
D L, K, Na
2. An aqueous souon o corne acs as a beac. hs
s because e souon
A acs as an oxdan and convers e
cooured dye o a coouress produc.B acs as a base and convers e cooured
dye o a coouress produc.
C acs as a reducan and convers e
cooured dye o a coouress produc.
D acs as an acd and convers e
cooured dye o a coouress produc.
3. Gong down e aogen group e sae o e
eemens, a room emperaure and pressure, canges
rom gas o qud o sod. he reason or s s a
A e sreng o e bonds beween e
aoms ncreases.B e sreng o e orces beween e
moecues ncreases.
C e poary o e moecues ncreases.
D e eecronegavy o e aoms
decreases.
Formua Na2O MgO A
2O
3SO
2P
2O
5SO
3C
2O
7
Rao o
Aoms2 : 1 2 : 2 2 : 3 2 : 4 2 : 5 2 : 6 2 : 7
Bondng Ionc IoncHgy poar
covaen
Poar
covaenPoar covaen
Poar
covaenPoar covaen
Acd-baseCaracer
Basc Basc Ampoerc Weaky acdc
Acdc Acdc Acdc
Oer Oxdes Na2O
2P
2O
3SO
2CO
2& C
2O
Figure 315 Some properties of the period 3 oxides
Exercise 3.3
070821 Chem Chap 3.indd 80 6/12/2007 10:51:
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 13/28
Periodicity
81
a) I s s e case, wre a baanced onc
equaon or e ormaon o e precpae.
A coeague suggess a s woud aso be e
expeced resu e souon ad conaned a
mxure o corde and odde ons.
b) How coud e expermener es scoeague’s ypoess? Descrbe wa s/e
soud do, and gve e resus you woud
expec or bo e bromde on and e
mxure o corde and odde ons. Wre
baanced equaons or any reacons a you
descrbe.
9. For eac o e oowng pars, sae weer a
reacon woud or woud no occur on mxng,
expanng your reasonng. In cases were a reacon
does occur, wre an onc equaon or e reacon
and sae any coour cange you woud expec osee.
a) corne and aqueous sodum bromde.
b) bromne and aqueous poassum luorde.
c) bromne and aqueous cacum odde.
d) odne and aqueous magnesum bromde.
10. Properes o e eemens and er compounds
oten sow reguar varaons w respec o er
poson n e perodc abe.
a) Descrbe e genera rend n acd–base
caracer o e oxdes o e eemens n erd perod (Na o Ar). Gve one exampe
eac o an acdc oxde and a basc oxde and
sow w equaons ow ese oxdes reac
w waer.
b) How does e oxdsng sreng o e
aogens vary down e group? Accoun or
s rend.
c) How does e reducng sreng (.e. e
aby o donae eecrons) o e aka
meas vary down e group? Accoun or s
rend.
4. On gong across a perod o e perodc abe, e
eemens end o become ess meac n caracer.
Wc one o e oowng s no an ndcaon o
s rend?
A here s an overa ncrease n moar
mass.
B here s an ncrease n eecronegavy.C here s an overa ncrease n onzaon
energy.
D here s a cange n bond ype rom
onc o covaen.
5. Wc one o e oowng s no rue o e aka
meas?
A hey ave a g densy.
B hey orm onc compounds.
C her cordes dssove n waer o orm
neura souons.D her oxdes dssove n waer o orm
akane souons.
6. a) Wre a baanced equaon or e reacon o
sodum w waer.
b) Wa woud be seen as s reacon
occurred?
c) To wa cass o cemca reacons does s
beong?
d) Descrbe ow e cange n e caracer
o s reacon can be used o compare e
reacvy o sodum w ose o um
and poassum.
7. Gve e coours o e oowng:
a) Iodne vapour.
b) he precpae nay ormed wen
aqueous barum corde reacs w aqueous
sver nrae.
c) he coour s canges o wen exposed o
sung or a ong me.
d) he coour o e souon wen corne s
bubbed roug aqueous sodum bromde.
e) he precpae ormed by e reacon o
aqueous souons o ead(II) nrae andpoassum odde.
8. Wen aqueous sver nrae s added o a coouress
aqueous bromde souon, n e presence o excess
nrc acd, an of–we precpae orms. he
expermener assumes a s sows e presence
o bromde ons n e souon.
070821 Chem Chap 3.indd 81 6/12/2007 10:51:
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 14/28
CHAPTER 3
82
a h l
he poson o e eemens n e perodc abe s reaed
o e ype o cemca bondng a occurs n er
compounds, wc n urn as an efec on e ormuas
and properes o e compounds. he pysca properes
a resu rom dferen ypes o cemca bondng are
more uy dscussed n caper 4 and s soud be
reerred o wen readng s secon.
oXidesofPeriod3
As e number o vaence eecrons ncreases, gong across
e perod ere s a seady ncrease n e number o eecrons avaabe or bond ormaon and ence n e
number o oxygen aoms a eac eemen bonds o. he
ormuas o e ges oxdes o e perod 3 eemens
dspay dsnc perodcy, w eac successve eemen
bondng o an exra a oxygen – Na2O, MgO, A
2O
3,
SO2, P
4O
10(equvaen o P
2O
5), SO
3, C
2O
7.(see Fgure
315 & 316) Oten a e rg o e perodc abe more
an one oxde exss and ese conan e eemen n
dferen oxdaon saes. For exampe posporus can
orm posporus(III) oxde (P4O
6; P n a +3 oxdaon
sae) as we as posporus(V) oxde (P4O
10; P n a +5
oxdaon sae). Smary suur orms suur doxde (SO2;
+4 sae) as we as suur roxde (SO3; +6 sae),wereascorne orms dcorne monoxde(C
2O; +1 sae) and
e exposve corne doxde (CO2
+4 sae), as we as
dcorne epoxde (C2O
7; +7 sae).
he oxdes o e eemens on e et o e perodc abe
(Na and Mg) are oncay bonded and ence are sods
w g meng and bong pons. In e cenre o e
perodc abe scon doxde exss as a gan covaen
ace n wc eac aom s joned o a e oers by
srong covaen bonds. As a resu s a sod w very
g meng and bong pons. To e rg o e
perod, moecuar covaen bondng occurs, so a e
compounds are gases, quds or ow meng pon sods
as a resu o e reavey weak orces a exs beween
e moecues. he moen oxdes o e rs wo eemens
(sodum and magnesum) can conduc owng o e
presence o mobe ons n e qud, bu e oxdes o enon-meas do no conduc n e qud sae. Aumnum
oxde sows caracerscs o bo onc and covaen
bondng. I as an exceponay g meng pon and s
a poor conducor o eecrcy n e qud pase.
he acd-base properes o e oxdes o perod 3 were
descrbed n e prevous secon.
chloridesofPeriod3
he ormuas o e ges cordes o e perod 3
eemens aso dspay a marked perodcy, oug s sno as compee as a dspayed by e oxdes (see Fgure
316). Gong across e perod eac eemen bonds o
one more corne – NaC, MgC2, AC
3(more correcy
wren as A2C
6n s gaseous sae), SC
4and PC
5.
Once agan a e rg and sde oer cordes exs
n wc e eemen as a dferen oxdaon sae, or
exampe PC3
(P n a +3 sae) exss as we as PC5
(P n
a +5 sae).
he cordes o meas, suc as sodum corde and
magnesum corde, are oncay bonded, crysane
sods w g meng pons. Wen added o waer
ese cordes dssove wou cemca reacon, ogve souons n wc e componen ons can beave
ndependeny.
NaC (s) Na+ (aq) + C– (aq)
Even oug aumnum s a mea e beavour o many
o s compounds, especay wen anydrous, s more
ypca o non–meas. hs s a resu o e sma sze and
g carge o e on a aumnum orms. Aumnum
corde or exampe, aoug a sod, submes a e
surprsngy ow emperaure o 178 °C o gve a vapour
conssng many o A2C
6moecues. Wen added o
waer, anydrous aumnum corde undergoes vgorousydroyss (a s spng by e acon o waer) n wc
e bonds beween aumnum and corne are broken
and a songy acdc souon s ormed.
AC3 (s)+ 3H
2O() A(OH)
3 (s)+ 3H+
(aq)+ 3C–(aq)
Even ydraed aumnum corde produces que acdc
souons owng o e dssocaon o e waer moecues
assocaed w e sma, gy carged, A3+ on.
13.1 trends
acrossPeriod3(ahl)
13.1.1 Explain the physical states (under
standard conditions) and the electrical
conductivity (in the molten state) of the
chlorides and oxides of the elements in
period 3 in terms of their bonding and
structure.
13.1 .2 Describe the reactions of chlorine and the
chlorides referred to in 13.1.1 with water.
© IBO 2007
waer
higherleVel
070821 Chem Chap 3.indd 82 6/12/2007 10:51:
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 15/28
Periodicity
83
he gan convaen srucure, ound or e oxdes o e
eemens n e mdde o e perod, s no generay ound
or e cordes because corne usuay orms ony
one bond, makng an exended ace mpossbe. he
cordes o non–meas, suc as scon eracorde and
e cordes o posporus, a ave moecuar covaen
srucures. As a resu o e weak orces beween er
moecues ese compounds ave ow meng and bongpons. Wen added o waer a ydroyss reacon occurs,
n wc e bonds beween e eemen and corne
are repaced by bonds beween e eemen and oxygen.
he resu s an acdc souon conanng ydrogen ons,
corde ons and e oxde, or an oxyacd o e eemen.
For exampe w scon eracorde:
SC4 () + 2 H
2O() SO
2 (s) + 4 H+
(aq) + 4 C–(aq)
In e case o e cordes o posporus, suc as
posporus rcorde (or posporus(III) corde), e
oxyacd ormed aso dssocaes:
PC3 ()+ 3 H
2O() P(OH)
3 (aq)+ 3 H+
(aq)+ 3 C–(aq)
P(OH)3
or H3PO
3s posporc(III) acd; a weak acd a
paray dssocaes as sown:
H3PO
3 (aq) H+
(aq) + H2PO
3–
(aq)
Smary w posporus penacorde (or
posporus(V) corde),
PC5 (s)+ 4H
2O() H
3PO
4 (aq)+ 5H+
(aq)+ 5C–(aq)
H3PO
4s posporc(V) acd; a srong acd a uy
dssocaes as sown beow.
H3PO
4 (aq) H+
(aq) + H2PO
4–
(aq)
Corne se (C2), wc may be regarded as “corne
corde”, s n w s paern o beavour, beng a
moecuar covaen subsance a reacs w waer n an
anaogous ydroyss reacon.
Because o e presence o mobe ons, sodum and
magnesum cordes conduc eecrcy wen moen
or n aqueous souon. he cordes o e remanng
eemens o perod 3 do no conduc eecrcy n e
moen sae, as woud be expeced or moecuar covaencompounds. In aqueous souon owever ey do conduc
eecrcy because o e ons ormed n e cemca
reacons above.
he rends n e properes o e eemens, cordes
and oxdes o e eemens rom sodum o corne are
summarsed n Fgure 316.
Element Na Mg Al Si P S Cl
Bonding MeacGan
covaenMoecuar covaen
Chloride
Formua NaC MgC2
AC3
SC4
PC5
PC3
Compex C2
Bondng Ionc Inermedae Moecuar covaen
Oxide
Formua Na2O MgO A
2O
3SO
2
P4O
10
P4O
6
SO3
SO2
C2O
7
C2O
Bondng Ionc InermedaeGan
covaenMoecuar covaen
Acd/base
properesSo. basc Inso . basc Ampoerc Inso . acdc Soube acdc
Figure 316 The period 3 elements, their chlorides and their oxides
070821 Chem Chap 3.indd 83 6/12/2007 10:51:
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 16/28
CHAPTER 3
84
a h l
1. Gong across e rd perod o e perodc abe,
ere s a seady cange n e ormuae o e oxdes
ormed. Wc one o e oowng oxdes s no anexampe o s rend?
A A2O
3
B Na2O
C SO2
D P4O
10
2. Hydroyss s a reacon n wc
A waer adds on o a moecue.
B waer sps up a moecue.
C waer s a produc.D waer acs as a caays.
3. a) Wen sodum corde s added o waer
e resung souon s a good eecrca
conducor. he same s rue o e souon
ormed wen posporus rcorde s added
o waer, bu or sgy dferen reasons.
Expan s beavour, wrng equaons or
any reacons nvoved.
b) Gven a sampe o e wo souons produced
by addng ese wo cordes o waer
descrbe, gvng e resus a woud beobserved,
a es o sow a bo conaned e
corde on.
a es a woud e wc souon was
ormed rom wc corde.
4. he oxdes o e eemens n e rd perod sow
a rend n acd–base properes gong across e
perod. Coose specc exampes o ree oxdes, one
basc, one ampoerc and one acdc, en use ese
exampes o usrae s rend, wrng baanced
equaons or any cemca reacons nvoved.
5. here s a rend n e cemca caracer o e
eemens n e rd perod (Na o Ar). Descrbe
s brely w respec o e bondng presen n e
eemen and s corde. Expan ese n erms o
rends a occur n aomc properes suc as nucear
carge, onzaon energy and eecronegavy.
Exercise 13.1
he d–block elements are ose a occur n e cenra
bock o e perodc abe, .e e groups eaded by e
eemens scandum o znc, n wc e d–subse o
an aom s beng ed w eecrons. A subse o ese
eemens, known as e transition elements, are ose nwc e eemen as a paray ed d–subeve n one
o s common oxdaon saes.
he eemens o e d–bock are a dense, ard meac
eemens. he eecronc srucures dfer by e addon
o one more d–eecrons or eac successve eemen,
bu noe e wo excepona eecronc srucures o
cromum and copper. In ese eemens ere s ony
one eecron presen n e 4s subeve, w e ‘mssng’
eecron beng presen n e 3d subeve so as o gan
e addona saby assocaed w a a ed and
uy ed d–subeve respecvey. hs agan sows ow
smar n energy e 3d and 4s subeves are.
Snce e 3d eecrons que efecvey sed e ouer 4s
eecrons, e rs onzaon energy remans reavey
consan. As a resu e d–bock eemens ave many
smar cemca and pysca caracerscs. he ease
w wc e 3d eecrons are os decreases as e
nucear carge ncreases, resung n a rend rom e
maxmum oxdaon sae beng e mos sabe a e sar
o e seres o e +2 oxdaon sae beng e mos sabe
a e end. As a resu o er paray ed d–subeve,
e ranson meas ave ceran properes n common,
wc are no generay sared by oer meas (ncudng
Sc and Zn), some o ese are:
• a varey o sabe oxdaon saes
• e aby o orm compex ons
• e ormaon o cooured ons
• caayc acvy
13.2firstrow
d–blockeleMents
(ahl)
13.2.1 List the characteristic properties of transition elements.
13.2.2 Explain why Sc and Zn are not considered
to be transition elements.
© IBO 2007
070821 Chem Chap 3.indd 84 6/12/2007 10:51:
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 17/28
Periodicity
85
VariableoXidationstateshe s–block metals, suc as sodum and cacum, ave
s–eecrons a are easy os, bu e onzaon energes
or e nner eecrons are so g a ese are never os
n cemca reacons, as sown n Fgure 319 or cacum.
For s reason ey aways ave e same oxdaon saes
n er compounds +1 or group 1 and +2 or group 2.
Transon meas ave sgy ger efecve nucear
carges and so er rs onzaon energes are a e
ger, bu ere s no sudden ncrease n successve
onzaon energes n e same way as ere s w e s–
bock eemens (un a e 3d and 4s eecrons ave beenos), as can be seen or cromum n Fgure 319. hs s
because e 3d and 4s eecrons ave smar energes. he
oxdaon sae o ranson meas ereore depends on
ow srongy oxdsng e envronmen s, wc depends
on e presence o speces a ready gan eecrons.
I can be seen by reerrng o Tabe 320, a one o e
mos commony ound oxdaon saes o ranson
meas s e +2 sae wc corresponds o e oss o ewo 4s eecrons. hs s a very sabe sae on e rg o
e d–bock were e g nucear carge ncreases e
dference n energy beween e 3d and 4s eecrons, bu
becomes an ncreasngy poweru reducan gong o e
et. T2+, or exampe, does no exs n aqueous souon
because reduces waer o ydrogen. he second commony
ound oxdaon sae, gong as ar as manganese, s a
wc corresponds o e oss o a e 3d and 4s vaence
eecrons (+3 or Sc; +4 or T ec.). hese are sabe on
e et o e d–bock, bu become ncreasngy poweru
oxdans gong across e perod as e energy requred
o produce ese saes becomes que g (see Fg. 319).
he ges oxdaon saes usuay occur as oxyanons,suc as dcromae(VI) (Cr
2O
72–) and permanganae (aso
reerred o as manganae(VII); (MnO4
–). here are aso a
ew oer commony encounered saes, suc as Cr3+ and
Fe3+, wc do no no s paern. hese common
oxdaon saes are summarsed n Tabe 320.
13.2.3 Explain the existence of variable
oxidation number in ions of transition
elements.
© IBO 2007
Eemen Sc T V Cr Mn Fe Co N Cu Zn
Eecronc
srucure
[Ar]
3d14s2
[Ar]
3d24s2
[Ar]
3d34s2
[Ar]
3d54s1
[Ar]
3d54s2
[Ar]
3d64s2
[Ar]
3d74s2
[Ar]
3d84s2
[Ar]
3d104s1
[Ar]
3d104s2
Decreasing
Increasing
stability of maximum oxidation state
stability of +2 oxidation state
Figure 318 Electronic structure and oxidation state stability of the d-block elements (first row)
I o n i s a t i o n E n e r
g y / M J m o l –
1
Number of electrons lost
1 2 3 4 5 6 7
0
5
10
15
CalciumChromium
Figure 319 The successive ionisation energies of calcium and chromium
070821 Chem Chap 3.indd 85 6/12/2007 10:51:
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 18/28
CHAPTER 3
86
a h l
TOK The historical development of the Periodic Table
Aoug e perodc abe, n s modern orm, s organsed n erms o aomc numbers and eecronc srucure,
orgnaed rom a sudy o e perodcy o cemca properes. No sooner ad eoreca cemsry been pu on a
sound oong n e eary 18 cenury by e recognon o e eemens as undamena budng bocks, roug
e work o Boye, Lavoser and Daon, and e deermnaon o e reave aomc masses o ese, especay by
Berzeus and Cannzzaro, an cemss sared o noce a ceran eemens ad very smar cemca properes.Döberener noced a ree eemens ad smar cemca properes en one eemen oten ad a reave aomc
mass approxmaey md–way beween e oer wo. Exampes o s are L (7), Na (23), K (39) and C (35), Br (80), I
(127). Döberener named ese groups ‘rads’. Newands en noced a every eg eemen, wen paced n order
o ncreasng reave aomc mass, sowed smar cemca properes and reerred o ese as ‘ocaves’. he exampes
gven above n w s as do many oers (noe e nobe gases ad no been dscovered a s dae). here were
owever s many anomaes, or exampe copper was n e same group as sodum and poassum!
he name mos cosey assocaed w e perodc abe s undoubedy a o Mendeéev. He exended and rearranged
Newand’s abe, separang groups no wo subgroups a gave beer correspondence w cemca properes. Anoer
nnovaon was a e et gaps n e abe o mprove e , and predced a eemens woud be dscovered o
ese gaps. he eary ones correspond o e eemens we now know as scandum, gaum and germanum. Mendeéev
gave deaed predcons o e pysca and cemca properes a e expeced ese undscovered eemens o aveand s predcons proved o be remarkaby accurae – a cassc exampe o scenc meodoogy n acon. Mendeéev’s
perodc abe s sown n Tabe 17 beow w s gaps marked by sars (*):
he modern perodc abe s smar o a o Mendeéev, excep a e eemens ave been re–ordered accordng
o aomc number (oerwse argon woud be cassed as an aka mea!), e nobe gases ave been added and e
d– and –bock meas ave been coeced ogeer as separae groups n e cenre o e abe.
Seres Group 1 Group 2 Group 3 Group 4 Group 5 Group 6 Group 7 Group 8
1 H
2 L Be B C N O F
3 Na Mg A S P S C
4 K Ca * T V Cr Mn Fe,Co,N
5 Cu Zn * * As Se Br
6 Rb Sr Y Zr Nb Mo * Ru,R,Pd
7 Ag Cd In Sn Sb Te I
8 Cs Ba Dy Ce * * *
9 * * * * * * *
10 * * Er La Ta W * Os,Ir,P
11 Au Hg T Pb B * *
12 * * * h * U
Figure 317 Mendeléev’s Periodic Table
070821 Chem Chap 3.indd 86 6/12/2007 10:51:
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 19/28
Periodicity
87
Noe a e varey o oxdaon saes ncreases o a
maxmum a manganese and n e second a o e
d–bock ar ewer oxdaon saes are ound because e
greaer nucear carge causes an ncrease n e onzaon
energes o e 3d eecrons. he saby o e a– ed
and uy ed 3d eve (encounered beore n e unusua
eecronc srucures o Cr and Cu) aso afecs e saby
o oxdaon saes. In manganese e +2 sae, wc as
a a ed se ([Ar]3d5), s muc more sabe an e
+3 ([Ar]3d4) sae and e +4 ([Ar]3d3) sae (usuay ony
encounered as manganese(IV) oxde, MnO2), wc are
ereore que srong oxdans. W ron owever ereverse s rue because s e +3 sae a as e a
ed se ([Ar]3d5) and e +2 sae ([Ar]3d6) s que
srongy reducng. In copper, e exsence o e +1 sae
s due o e saby o e ed se ([Ar]3d10). Noe
a because e Cu+ on as a u 3d sub–se, ke Zn2+,
s compounds are no cooured.
theforMationofcoMPleXions
13.2.4 Define the term ‘ligand’.
13.2.5 Describe and explain the formation of
complexes of d–block elements.
© IBO 2007
he ons o d–bock meas and ose n e ower secon
o e p–bock (suc as ead) ave ow energy uned
d– and p–orbas. hese orbas can accep a one par o
eecrons rom speces, known as gands, o orm a davebond beween e gand and e mea on. For exampe an
ammona moecue can donae s non-bondng eecron
par o a copper(II) on.
Sc T V Cr Mn Fe Co N Cu
+7 MnO4
-
+6CrO4
2-
Cr2O
72-
MnO4
2-
+5VO
2+
VO3
-
+4 Ti4+ VO2+ MnO2
+3 Sc3+ T3+ V3+ Cr3+ Fe3+
+2 V2+ Cr2+ Mn2+ Fe2+ Co2+ N2+ Cu2+
+1 Cu+
Increasing stability of +2 state
Increasing stability of maximum state
Figure 320 Common oxidation states of the d–block elements
070821 Chem Chap 3.indd 87 6/12/2007 10:51:
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 20/28
CHAPTER 3
88
a h l
hs beavour, n wc one speces donaes an eecron
par ws anoer acceps , s Lewis acid–basebeavour.
Speces wc conan gands bonded o a cenra mea
on are known as compex ons, a common exampe
beng e deep bue compex on [Cu(NH3)
4]2+ ormed
wen excess aqueous ammona s added o a souon o
a copper(II) sa. Noe a e compex on s wren n
square brackes. he carge s e sum o e carge on
e cenra mea on and e carges on e gands. Forexampe e carge on e [CoC4]2– on s e sum o e
+2 carge on e coba and e our –1 carges on e
corde ons (+2 − 4 = –2).
Ligands are speces a can donae a par o non-bondng
eecrons o e cenra mea on n e compex; e mos
common exampes are waer, ammona, corde on and
cyande on. Mos compex ons ave eer sx gands
arranged ocaedray around e cenra aom (usuay
ound w waer and ammona gands), or our gands
arranged eraedray (usuay ound w corde on
gands), oug some exampes o near compex ons
w a wo gands are ound. hese are usraed n
Fgure 321.
he number o gands around e cenra on s known as
e coordnaon number o e compex on, ence e
coordnaon number o e mea on n e ammne s 2,
n e coroanon s 4 and n e aqua on s 6. he erm
“coordnaon number” aso as a smar use n descrbngcrysa srucures.
Complex ions can ave eer a posve carge (∴ caons)
or a negave carge (∴anons) and ence orm sas w
ons o e oppose carge as usraed n Fgure 322
above. Bo compexes are waer soube and conduc
eecrcy n aqueous souon. Some compex ons are
owever neura because e carge on e mea on and
e gands cance. An exampe woud be [P(NH3)
2C
2].
Beng uncarged s s amos nsoube and beaves as
a moecuar speces. W aqueous sver nrae does
no orm a precpae sowng a n e compex on e
corde ons are srongy bonded o e cenra mea onand are no ree o reac w e sver ons (see aso e
cromum(III) speces n Fgure 324).
he ormaon o compex ons sabses ceran oxdaon
saes and ence afecs e Eo
vaue o e reaed redox
sysem. For exampe e vaue or e [Fe(H2O)
6]+/
[Fe(H2O)
6]2+ coupe s +0.77 V, wereas a or e
Fe(CN)6
3-/ Fe(CN)6
4- coupe s +0.36V, n oer words e
presence o e cyande gand sabses e ron(III) sae.
he ormaon o a compex on can aso ave a major
efec on e coour o a mea on n souon. Aqueous
coba(II) sas, or exampe conan e exaaquacoba(II)
on, wc s a pnk coour. I concenraed ydrocorcacd s added o s, e souon urns bue owng o e
ormaon o e eracorocoba(II) on:
[Co(H2O)
6]2+
(aq) + 4C–(aq) [CoC4]2–
(aq) + 6H2O ()
Pnk Bue
hs s an exampe o a gand excange reacon. For mos
ranson mea ons, suc as coba(II) and copper(II)
M
Cl
Cl
Cl
Cl
M
O O
O
O
H H
H
H H
HH
H
O
H
HO
H
H
Figure 321 Tetrahedral and octahedral complex ions
Compex Ion Carge on
Compex Ion
Oxdaon Sae o
Mea Ion
Smar o
[Cu(NH3)
4]C
2[Cu(NH
3)
4]2+ 2+ +2 CaC
2
[K2(CuC
4)] (CuC
4)2- 2- +2 K
2SO
4
Figure 322 Two compounds of complex ions
070821 Chem Chap 3.indd 88 6/12/2007 10:51:
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 21/28
Periodicity
89
Compex ons exb many ypes o isomerism anaogous
o ose ound w organc compounds. Frsy ere s
ormua somersm (anaogous o srucura somersm)assocaed w wc speces are acng as gands
and ence drecy bonded o e mea on. here are
or exampe ree orms o cromum(III) corde
exaydrae a vary n e way e corde ons are
bonded. Because e bondng o e gand o e mea
on s very sabe n s case, e number o corde ons
presen as ree corde ons can be ound by raon w
aqueous sver nrae. hese somers are summersed n
Fgure 324 beow:
Stereoisomerism aso occurs n compex ons. he smpes
exampes o geomerc somersm occurs n square panarranson mea compexes suc as P(NH3)
2C
2(noe a
as conans P2+, s s an eecrcay neura compex),
wc exss n bo cis– and trans– orms:
Geomerc somersm can aso occur n sx coordnae
ocaedra compexes suc as [Co(NH3)
4C
2]+ dependng
on weer e wo corde gands occupy adjacen (cis)
or oppose (trans) ses.
he gands consdered up o now can ony orm one
bond o e mea on, ey are monodenae gands.
W bdenae gands (.e. ose a can orm wo raer
an one bond o a mea on) suc as damnoeane
gand repacemen akes pace reey n aqueous souon,
bu or oers, suc as cromum(III) and coba(III) eres a sgncan acvaon energy barrer o s, ence
e compex on s unusuay sabe, as or exampe e
cromum(III) compex ons gven n Fgure 324.
Some exampes o common compex ons and er coours
are gven Fgure 323.
isoMerisMincoMPleXions
Formua Coour Amoun o cordeprecpaed by Ag+
(aq)
[Cr(H2O)
4C
2]+C–
•2H2O Dark green 1 mo
[Cr(H2O)
5C]2+(C–)
2•H2O Lg green 2 mo
[Cr(H2O)
6]3+(C–)
3Grey–bue 3 mo
Metal ionWaer
Ocaedra
Ammona
Ocaedra/Sq. panar
Corde on
Teraedra
Coba(II)Pnk
[Co(H2O)
6]2+
Sraw
[Co(NH3)
6]2+
Bue
[CoC4]2−
Ncke(II)Green
[N(H2O)
6]2+
Bue
[N(NH3)
6]2+
Yeow-green
[NC4]2−
Copper(II)Bue
[Cu(H2O)
6]2+
Deep bue
[Cu(NH3)
4]2+
Yeow
[CuC4]2−
Figure 323 Some common complex ions and their colours
Figure 324 Isomers of hydrated chromium(III) chloride hexahydrate
Pt
H3N Cl
NH3Cl
trans–complex
Pt
H3N Cl
H3N Cl
cis
–complex
Figure 325 cis- and trans- forms
070821 Chem Chap 3.indd 89 6/12/2007 10:51:
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 22/28
CHAPTER 3
90
a h l
In an soaed aom a o e d–orbas ave exacy
e same energy, bu an aom or on s surrounded by
carged ons or poar moecues, e efec o e eecrc
ed rom ese as a dferen efec on e varous d–
orbas. Because o er symmery e orbas are oten
sp up no wo dferen groups. For ocaedra compexons ree orbas are a ow energy and wo orbas a
ger energy. he dference n energy beween ese wo
groups o orbas vares sgy w e naure o e
speces surroundng e mea on, bu e requency o e
g correspondng o s (nked by e ormua ∆E = h.f )
occurs n e vsbe regon. hs means a wen we
g passes roug a compound o a ranson mea,
g o a parcuar requency s absorbed and an eecron
s promoed rom a ower energy orba o a ger energy
orba, as sown n e Fgure 327 beow.
he g a passes roug ereore appears cooured
because some o e requences ave been absorbed.
In e case o mos copper(II) compounds, red and
yeow g are absorbed so a ey ook a bue–green
coour, a s. we see e ransmed g wc s e
compemenary coour o e absorbed g. he exac
sade depends sgy on e speces surroundng e
copper, so a e exaaquacopper(II) on s g bue
bu e eraammnecopper(II) on s dark bue.
I ere are no eecrons n e d–orbas, as s e case
or Sc3+ and T4+, en ere are no d-eecrons o move
and e compounds are coouress. I e d–orbas are a
compeey ed, as s e case w Zn2+, en ere are
no vacan orbas or e eecrons o move no and agan
e compounds are coouress.
(H2N–CH
2–CH
2–NH
2sown as N N beow) non–
supermposabe mrror mage orms can occur, gvng
rse o enanomersm. An exampe s e compex on
[Co(H2N–CH
2–CH
2–NH
2)
3]3+, sown beow:
colouredions
13.2.6 Explain why some complexes of d–block
elements are coloured.
© IBO 2007
13.2.7 State examples of the catalytic action of
transition elements and their compounds.
13.2.8 Outline the economic significance of catalysts in the Contact and Haber
processes.
© IBO 2007
catalyticactiVity
he caayc beavours o transition metals and er
ons are many caused by a combnaon o wo properes
aready menoned. Frsy ey orm compex ons w
speces a can donae one pars o eecrons. hs resus
n cose conac beween e dferen gands, as we asbeween e mea and e gand. Secondy ranson
mea ons ave a wde varey o reavey sabe oxdaon
saes, so ey can ready gan and ose eecrons n redox
reacons.
d–bock eemen caayss can eer be eerogeneous
or omogeneous, oug e ormer are more common.
Many enzymes nvoved n caaysng redox reacons aso
conan ranson mea ons near e acve se (reer
o Caper 13). In a eerogeneous caays e surace
o e mea or compound provdes an acve surace on
wc e reacon can occur w a reduced acvaon
energy. A common exampe o eerogeneous caayss s
Co
N N
N N
N
N
Co
N N
N N
N
N
3+3+
Figure 326 The two enantiomers of the complex ion
[Co(H 2N–CH
2–CH
2–NH
2 )
3 ]3+
↑↓ ↑ ↑↓ Energy gapcorresponds to
visible lightfrequencies
Light absorbed
as electron promoted E n e r g y
↓↑↓↑ ↓↑ ↓↑↓↑ ↑
↓↑
Figure 327 The interaction between transition metal ions and light
070821 Chem Chap 3.indd 90 6/12/2007 10:51:
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 23/28
Periodicity
91
manganese(IV) oxde wc caayses e decomposon
o ydrogen peroxde o waer and oxygen.
2H2O
2(aq) 2H
2O() + O
2(g)
Anoer exampe s ncke caaysng e reacon beween
ydrogen and an akene o produce an akane.
C C H2
Ni
C
H
+ C
H
(g) (g)(g)
Figure 328 Production of an alkane
Here bondng o e mea surace no ony brngs e
moecues no cose conac, bu aso eecrons rom e
bonds are used o bond o e mea aoms. hs weakens
e bonds n e moecues and owers e acvaonenergy.
Panum and paadum are ound n e caayc
converers ed o e exaus sysems o cars o reduce
e emsson o pouans suc as carbon monoxde and
oxdes o nrogen, e.g.
2 CO + 2 NO 2 CO2
+ N2
Many oer mporan ndusra caayss nvove
ranson meas, suc as ron n e Haber process and
vanadum(V) oxde n e Contact process.
Haber process: N2(g) +3H
2(g) 2NH
3(g)
Conac process: 2SO2(g) + O
2(g) 2SO
3(g)
he economc mporance o e cemca ndusry ress
on e ood, coes, medcnes and e grea varey o
consumer arces a produces. One o e sgns o
e economc deveopmen o a counry s e sae o s
cemca ndusry because e cemca ndusry can ake
essenay smpe and oten ceap raw maeras and urn
em no muc more vauabe producs. For exampe, e
Haber process wc expos e ‘ree’ suppy o nrogen
( s coss money o exrac e nrogen) rom eamospere and convers no ammona and en no
exposves upon wc wars and conlcs ave become
dependen (e commercazaon o s process key
proonged Word War I by a eas one year). I s aso
va n e producon o erzers a are now va or
our suppy o ood. Nrogen s an eemen va or pan
grow, so e major use o ammona s n e manuacure
o erzers suc as ammonum sas and urea. I s aso
used n e manuacure o nrogen conanng poymers
suc as nyon.
Suluric acid s consdered e “kng o cemcas” and s
reavey easy o produce. Suurc acd as numerous uses
n e cemca ndusry – ndeed e onnage o used
annuay gves a good ndcaon o e exen o a counry’s
cemca ndusry. hese uses ncude manuacure o erzers (especay converng nsoube pospae rock
o soube ‘superpospae’), poymers, deergens, pans
and pgmens. I s aso wdey used n e perocemcas
ndusry and n e ndusra processng o meas. One
o s mnor, oug possby mos amar uses, s as e
eecroye n auomobe baeres.
In omogeneous caayss, e caays s n e same pase
as e reacans. In ese reacons a parcuar mea
on s oxdsed n one sage and en reormed by beng
reduced n a second sage. A good exampe s e roe
o ron(II)/(III) n caaysng e sow reacon beweenacded ydrogen peroxde and odde ons. he ron(II)
s oxdsed by e peroxde o ron(III).
H2O
2(aq) + 2H+
(aq) + 2Fe2+(aq) 2H
2O () + 2Fe3+
(aq)
hs s en reduced by e odde ons o reorm ron(II).
2I–(aq) + 2Fe3+
(aq) I2
(s) + 2Fe2+(aq)
hese reacons occur more rapdy an e drec reacon
because ey bo ave ower acvaon energes an e
drec reacon.
Exampes o enzymes conanng ranson meas
ncude e presence o ron n eme, e acve par o
aemogobn responsbe or carryng oxygen n e
bood, and o coba n vamn B12 wc s va acor
n e producon o red bood ces as we as avng oer
uncons. he srucures o ese wo enzymes are gven
n Fgures 329 and 330.
MnO2
Pd/P
Fe
V2O5
070821 Chem Chap 3.indd 91 6/12/2007 10:51:
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 24/28
CHAPTER 3
92
e X t e n s
i o n
Titanium as an eecronc srucure [Ar] 3d2 4s2.
Tanum s acuay a componen o a number o quecommon mneras. I s owever reavey dicu o
exrac rom ese, ence e g prce o e mea.
Nevereess because o s ow densy, g sreng
and corroson ressance nds wdespread use n e
aerospace ndusry. Is mos common oxdaon sae
n compounds s e +4 sae and, as anum doxde
(ound nauray as rue), nds wdespread use as a
we pgmen n pan and cosmec producs. he easy
ydroysed eracorde s empoyed as a caays n e
Zeger-Naa poymersaon o akenes. Tanum(III)
ons, produced by reducng anum(IV) compounds
w znc, are poweru reducans n aqueous souonand anum(II) s so poweruy reducng w reduce
waer o ydrogen.
Vanadium as an eecronc srucure [Ar] 3d3 4s2 and
can exs n a varey o oxdaon saes rom +2 o +5,
e ger ones exsng as varous oxy-ons. For exampe
vanadum(V) can exs as VO2
+ and VO3
–, as we as e
more amar vanadum(V) oxde (V2O
5, used as a caays
n e Conac process). I znc s added o an acdc
souon o e yeow vanadae(V) on (VO3
–) a noabe
seres o coour canges ake pace as s reduced rsy
o bue vanadum(IV), en o green vanadum(III) and
nay o e avender cooured vanadum(II). hese oweroxdaon saes are graduay more poweru reducans.
Chromium as an eecronc srucure [Ar] 3d5 4s1 (n.b.
ke copper an excepon n ony avng one 4s eecron).
Is common oxdaon saes are +3 and +6. Compounds o
cromum(III), suc as cromum(III) oxde, Cr2O
3, and
e exaaquacromum(III) on, [Cr(H2O)
6]3+, are usuay
a dark green coour. Dark green cromum(III) ydroxde
s precpaed wen aqueous aka s added o souons
o cromum(III) sas. Lke aumnum ydroxde, s
ampoerc and redssoves n g concenraons o
ydroxde ons o gve a dark green souon conanng
e cromae(III) on (aso caed crome):
Cr3+(aq) + 3OH–
(aq) Cr(OH)3(s)
Cr(OH)3
(s) + OH–(aq) Cr(OH)
4–
(aq)
he common compounds o cromum(VI) are e dark
red–brown oxde, CrO3
– wc n many ways resembes
SO3, as we as e yeow cromae(VI), CrO
42–, and
orange dcromae(VI), Cr2O
72–, ons derved rom .
thecheMistryofindiVidual
transitionMetaleleMents
eXtension
Figure 329 The structure of a heme group from
cytochrome oxidase
Figure 330 The structure of Vitamin B12
070821 Chem Chap 3.indd 92 6/12/2007 10:51:
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 25/28
Periodicity
93
2CrO3(s) + H
2O() 2H+
(aq) + Cr2O
72–
(aq)
he cromae(VI) and dcromae(VI) ons are n an acd–
base equbrum. I acd s added o e yeow cromae,
en e equbrum sts o e rg o gve e orange
dcromae. hs cange can be reversed by addng an
aka:
2 H+(aq) + 2 CrO
42–
(aq) Cr2O
72–
(aq) + H2O()
Yeow Orange
he dcromae(VI) on s a srong oxdan n acdc
souon, beng reduced o e green cromum(III) on:
Cr2O
72–
(aq) + 14 H+(aq) + 6 e– 2Cr3+
(aq) + 7 H2O()
Orange Green
Manganese as an eecronc srucure [Ar] 3d5 4s2. Is
common oxdaon saes are +2, +4, +6 and +7. he mos
common manganese(VII) compound s e permanganaeon (or manganae(VII) on), MnO4
–, wc as a very
nense purpe coour. I s a very poweru oxdan and
e oer common oxdaon saes can be ormed by s
reducon under varous condons, dependng on e
pH a wc e reacon occurs. In very srongy akane
condons, e dark green manganae(VI) on s e
produc:
MnO4
–(aq) + e– MnO
42–
(aq)
In approxmaey neura souon, a brown precpae o
manganese(IV) oxde orms:
MnO4–
(aq) + 4H+(aq) + 3e– MnO2
(s) + 2H2O ()
In acdc souon e amos coouress (n concenraed
souon, very pae pnk) manganese(II) on s e produc.
hs reacon s requeny used n raons o deermne
e concenraons o easy oxdsed speces, suc as
SO3
2−and Fe2+.
MnO4–
(aq) + 8H+(aq) + 5e– Mn2+
(aq) + 4H2O
()
Manganese(IV) oxde s se a poweru oxdan, or
exampe oxdsng concenraed ydrocorc acd o
corne:
MnO2(s) + 4 HC(aq) MnC2(aq) +2 H2O() + C2(g)
I s mos commony encounered because o s aby o
caayse e decomposon o ydrogen peroxde.
Wen aqueous aka s added o souons o manganese(II)
sas a les cooured precpae o manganese(II) ydroxde
s ormed. hs rapdy darkens n e presence o ar as
manganese(II) ydroxde s oxdsed o manganese(III)
ydroxde by oxygen n aqueous souon:
Mn2+(aq) +2OH–
(aq) Mn(OH)2
(s)
4Mn(OH)2(s)+ 2H2O
()+ O2(g) 4Mn(OH)3
(s)
Iron as an eecronc srucure [Ar] 3d6 4s2. Is wocommon oxdaon saes are +2 and +3. Iron(II)
compounds are usuay pae green n coour. Iron(III)
compounds usuay vary rom yeow o brown n coour.
he wo oxdaon saes are ready nerconvered
(Eѳ = 0.77 V) so a ron(II) acs as a md reducan and
ron(III) as a md oxdan:
Fe3+(aq) + e– Fe2+ (aq)
Oxygen n e ar w oxdse ron(II) o ron(III), e
ger e pH e aser e reacon. As a resu ron(II)
compounds are oten conamnaed w races o ron(III).
he oxdaon sae o ron n aqueous souon can be
ready deeced by addng aqueous aka un a precpae
o e ydroxde orms. Iron(II) ydroxde s green, oug
urns brown on sandng as a resu o aera oxdaon
(smar o a o manganese(II) ydroxde above oug
e reacon s raer sower), and ron(III) ydroxde s
red–brown:
Fe2+(aq) + 2OH–
(aq) Fe(OH)2
(s)
Green precpae
Fe3+(aq) + 3OH–
(aq) Fe(OH)3(s)
Red–brown precpae
Wen ocyanae (SCN–) ons are added o a souon
o an ron(III) compound an nense bood–red cooured
compex on s ormed. Iron(II) sas, pure, gve no
reacon. he major reacon s a sown beow, oug
urer gand excange s possbe and e precse produc
w depend on e concenraon o ocyanae ons.
[Fe(H2O)
6]3+ + SCN− [FeSCN(H
2O)
6]2+ + H
2O
Cobalt as an eecronc srucure [Ar] 3d7 4s2 and sused n a varey o sees. Is mos sabe oxdaon sae
s e +2 sae, wc n due aqueous souon exss as
e pnk [Co(H2O)
6]2+ on. Addng aqueous aka o s
souons precpaes ou e ydroxde, wc oug
nay bue, sowy canges o a pnk coour:
Co2+(aq) + 2OH–
(aq) Co(OH)2
(s)
Bue, en pnk precpae
070821 Chem Chap 3.indd 93 6/12/2007 10:52:
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 26/28
CHAPTER 3
94
e X t e n s
i o n
Wen concenraed ydrocorc acd s added o souons
conanng e exaaqua coba(II) on e coour graduay
canges rom pnk roug sades o purpe, evenuay
yedng e deep bue eracoro on:
[Co(H2O)6]2+(aq) + 4 C–(aq)
[CoC4]2–(aq)+ 6 H2O() Pnk
Bue
he coba(III) sae aso exss bu s generay a poweru
oxdan, oxdsng waer o oxygen n aqueous souon.
Ammona gands owever sabse e coba(III) sae
so a wen aqueous ammona s added o coba(II)
compounds e sraw cooured souon, ormed wen
e na green precpae redssoves, graduay darkens
as dssoved oxygen oxdses e coba(II) exammne
compex o e coba(III) exammne compex.
4 [Co(NH3)6)]2+ + O2 + 2 H2O
4 [Co(NH3)6)]
3+
+ 4 OH
−
In e presence o corde ons s aso possbe o produce
an neresng varey o somers, smar o ose gven n
Fgure 324 or compex ons conanng cromum(III)
w corde and waer gands, a are knecay sabe
o gand excange reacons.
Nickel as an eecronc srucure [Ar] 3d8 4s2 and s ony
sgncan oxdaon sae s e +2 sae ormed by e
oss o e wo 4s eecrons. he mea s wdey used n a
varey o sees and n aoys used o make cons. Ncke(II)
compounds are generay pae green and n aqueous
souon exs as e green exaaqua on, [N(H2O)6]2+
.hs precpaes ou e pae green ncke(II) ydroxde
wen aqueous aka s added:
N2+(aq) + 2 OH–
(aq) N(OH)2(s)
Pae green
I ammona s added e na precpae ready
redssoves o orm a a pae bue souon conanng e
exaammne compex:
[N(H2O)
6]2+
(aq) + 6 NH3(aq)
[N(NH3)
6]2+
(aq) + 6 H2O() Green
Pae bue
Copperas an eecronc srucure [Ar] 3d10 4s1 (agan noe
a s s an excepon, avng ony one 4s–eecron). he
mos common oxdaon sae o copper s e copper(II)
sae. Copper(II) compounds are usuay bue cooured
oug some, suc as e carbonae, are green and bo
copper(II) oxde and copper(II) sude are back. Mos
copper(II) compounds are waer soube ormng e pae
bue exaaquacopper(II) on, bu s s ready convered
no oer compex ons. Addng concenraed ydrocorc
acd produces e yeow eracorocopper(II) anon.
Addng aqueous ammona, nay produces a pae
bue precpae o copper(II) ydroxde, bu s ready
redssoves n excess o e reagen o gve a dark bue
souon conanng e eraammnecopper(II) caon:
[Cu(H2O)6]2+(aq) + 4 C–(aq) [CuC
4]2–
(aq) + 6 H2O() Pae bue
Yeow
[Cu(H2O)
6]2+
(aq) + 4 NH3(aq)
[Cu(NH3)
4(H
2O)
2]2+
(aq) + 4 H2O() Pae bue
Dark bue
he reacon o precpae bue copper(II) ydroxde aso
occurs wen oer aqueous akas are added o souons
o copper(II) sas:
Cu
2+
(aq) + 2OH
–
(aq) Cu(OH)2(s)
Copper can aso exs n a +1 oxdaon sae. hs sae as
a compeey ed d– subse (ke Ag+ and Zn2+), so a
mos o s compounds are coouress. he on s unsabe
n aqueous souon ormng copper mea and copper(II)
ons:
2 Cu+(aq) Cu(s) + Cu2+
(aq)
Noe a n s reacon e copper(I) s smuaneousy
oxdsed and reduced. Reacons o s ype are known as
dsproporonaon reacons.
Insoube copper(I) sas are sabe owever, e mos
common beng copper(I) odde, wc s a we sod
ormed by e reducon o copper(II) compounds w
odde ons. he odne, ormed a e same me, can be
removed by addng excess aqueous osuae.
2 Cu2+(aq) + 4 I–(aq) 2 CuI(s) + I2 (aq)
Copper(I) oxde s a red–brown sod a s ormed
wen copper(II) compounds are reduced under akane
condons, or exampe n Feng’s souon were arrae
ons compex e copper(II) ons o preven copper(II)
ydroxde precpang:
2Cu2+(aq) + 2OH–
(aq) + 2e– Cu2O (s) + H2O ()
Transon meas orm a number o reavey sma gy
carged ons, suc as Cr3+ and Fe3+. In aqueous souon
e waer gands o ese ydraed ons dssocae o make
e souon acdc, n a smar way o A3+.
[M(H2O)
6]3+
(aq) [M(H2O)
5OH]2+
(aq) + H+(aq)
070821 Chem Chap 3.indd 94 6/12/2007 10:52:
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 27/28
Periodicity
95
1. he oxdaon sae a occurs or e greaes
number o rs row ranson meas s
A +1B +2
C +3
D +4
2. he g oxdaon saes o ranson meas are
A usuay ound o e rg and sde o
e ranson seres.
B usuay ound o nvove smpe ons.
C usuay poweru oxdans.
D usuay coouress.
3. Transon mea ons are requeny cooured
because
A ey absorb nrared radaon and
re–em as vsbe g.
B o e vbraons o e gands
surroundng em.
C o e movemen o eecrons beween
d–orbas.
D g causes em o sponaneousy
cange er oxdaon sae.
4. he coour o e compex on ormed beweencoba(II) ons and excess corde ons s
A green.
B yeow.
C pnk.
D bue.
5. Wc one o e oowng eemens s no cassed
as a ranson mea?
A Cu
B Zn
C MnD T
Exercise
6. Expan brely wy
a) Poassum aways occurs as a +1 on n s
compounds and cacum as a + 2 on, bucompounds o manganese are known n
wc e oxdaon sae o e manganese
vares rom +2 o +7.
b) here s a sg cange n e sade o green
o an aqueous souon o ncke(II) suae,
wen concenraed ydrocorc acd s
added.
c) Ammona orms compex ons w coba(II)
ons, bu meane does no.
7. Descrbe wa woud be seen durng e oowng:
a) A ew drops o aqueous ammona are added
o aqueous copper(II) suae and en a arge
excess s added.
b) Suur doxde gas (a srong reducng agen)
s bubbed roug acded poassum
dcromae(VI).
c) Aqueous ron(II) suae s warmed w
excess aqueous ydrogen peroxde and en
aqueous sodum ydroxde s added o e
produc.
d) Sod manganese(IV) oxde s added o
aqueous ydrogen peroxde.
8. Caayss conanng ranson meas or er
compounds, are mporan n many ndusra
processes. Coose two exampes o s and n eac
case:
a) Name e caays.
b) Wre a baanced equaon or e reacon
a caayses.
Expan e dference beween omogeneous and
eerogeneous caayss and sae wc caegory
your cosen exampes beong o.
070821 Chem Chap 3.indd 95 6/12/2007 10:52:
8/2/2019 Chapter 03 Periodicity
http://slidepdf.com/reader/full/chapter-03-periodicity 28/28
CHAPTER 3
9. Gve e ormuaes o e compex on(s) or
oxyanon(s) o e rs row o d–bock eemens (Sc
o Zn) correspondng o eac o e oowng:
a) A bue souon a urns green en yeow
wen concenraed ydrocorc acd s
added.
b) he on ormed wen excess aqueousammona s added o aqueous copper(II)
suae.
c) A bue souon a urns pnk wen waer s
added o .
d) An orange souon a urns yeow wen
aka s added o .
e) A purpe souon a goes dark green wen
concenraed aka and a reducan are
added.
10. he cyande on (CN–) can orm wo compex ons
w ron ons. he ormuae o ese are Fe(CN)6
4–
and Fe(CN)6
3–.
a) Wa sape woud you expec ese o ave?
b) Wa s e oxdaon sae o e ron n e
wo compex ons?
c) Wa eaure o CN– aows o orm
compex ons w ranson meas?
11. Accoun or e oowng observaons:
a) T2+ w reduce waer o ydrogen, bu Ca2+
w no.
b) V3+ compounds are cooured bu Sc3+
compounds are no.
c) V3+ can ac as bo an oxdsng agen and a
reducng agen, ws Sc3+ s neer.d) Cu+ as coouress compounds bu Cu2+
compounds are cooured.
e) Co(NH3)
3C
3exss n a number o somerc
orms.
12. he compex on [Co(H2NCH
2CH
2NH
2)
2C
2]+ s
ocaedra and exss as wo dferen geomerc
somers.
a) Draw ese somers so as o usrae ow e
geomerc somersm arses.
One o ese wo somers can aso exs n wo
enanomerc orms.
b) Draw ese somers so as o usrae ow
e enanomersm arses and expan wy.
enanomers o e oer geomerc somer
do no occur.
c) Name a vamn a conans coba and sae
a meaboc uncon o s vamn.