Çİmento teknolojİsİ
TRANSCRIPT
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 1/248
ÇMENTO TEKNOLOJSÇMENTO TEKNOLOJSveveHAZIR BETONHAZIR BETON
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 2/248
2006 yl rakamlar ile bugün ülkemizde 412006 yl rakamlar ile bugün ülkemizde 41çimento fabrikas ve 18 öütmeçimento fabrikas ve 18 öütme --
paketleme tesisi faaliyettedir. 1963paketleme tesisi faaliyettedir. 1963ylndan sonra ina edilen tüm frnlar kuruylndan sonra ina edilen tüm frnlar kuru
sistem olarak ina edilmitir. Frnlarnsistem olarak ina edilmitir. Frnlarn
tamam döner tip frndr. (TANRIVERD,tamam döner tip frndr. (TANRIVERD,2006)2006)
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 3/248
2005 Yl Çimento Üretiminin2005 Yl Çimento Üretiminin
Bölgesel DalmBölgesel Dalm
0
2 . 0 0 0
. 0 0 0
4 . 0 0 0
. 0 0 0
6 . 0 0 0
. 0 0 0
8 . 0 0 0
. 0 0 0
1 0
. 0 0 0
. 0 0 0
1 2
. 0 0 0
. 0 0 0
MARMARA
EGE
AKDENZ
KARADENZ
Ç ANADOLU
D.ANADOLU
G.D. ANADOLU
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 4/248
2005 Yl Klinker Üretiminin Bölgesel2005 Yl Klinker Üretiminin Bölgesel
DalmDalm
0
2 , 0 0 0
, 0 0 0
4 , 0 0 0
, 0 0 0
6 , 0 0 0
, 0 0 0
8 , 0 0 0
, 0 0 0
0 , 0 0 0
, 0 0 0
2 , 0 0 0
, 0 0 0
MARMARA
EGE
AKDENZ
KARADENZ
Ç ANADOLU
D.ANADOLU
G.D. ANADOLU
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 5/248
Bölgelere Göre Çimento ÜretimBölgelere Göre Çimento Üretim
KapasiteleriKapasiteleri28%
12%
18%
12%
18%
4%8%
Marmara Ege Akdeniz Karadeniz
ç Anadolu Dou Anadolu G.Dou Anadolu
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 6/248
.. Bölgelere Göre Klinker ÜretimBölgelere Göre Klinker Üretim
KapasiteleriKapasiteleri
27%
16%17%
10%
16%
4%10%
Marmara Ege Akdeniz Karadeniz
ç Anadolu Dou Anadolu G.Dou Anadolu
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 7/248
Türkiye Çimento SektörününTürkiye Çimento Sektörünün
GeleceiGelecei Çimento tüketimi gelimekte olan ülkelerde artan nüfusÇimento tüketimi gelimekte olan ülkelerde artan nüfus
ve henüz tamamlanmam olan alt yap yatrmlarnnve henüz tamamlanmam olan alt yap yatrmlarnndevam etmesi ile tepe noktasna ulatktan sonra birdevam etmesi ile tepe noktasna ulatktan sonra bir
düü trendine girdii ve daha sonra sabitlendiidüü trendine girdii ve daha sonra sabitlendiigörülmektedir.görülmektedir. Türkiye'nin de bu trendi izleyip 1998'de 512 kg. olan kiiTürkiye'nin de bu trendi izleyip 1998'de 512 kg. olan kii
bana tüketiminin 20 yl içerisinde yaklak 750bana tüketiminin 20 yl içerisinde yaklak 750--800800kilogram'a ulap daha sonra 600kg. seviyelerindekilogram'a ulap daha sonra 600kg. seviyelerindedengelenmesi beklenmektedir.dengelenmesi beklenmektedir.
Enerji girdisinin toplam üretim maliyetleri içinde yüksekEnerji girdisinin toplam üretim maliyetleri içinde yüksekbir paya sahip olmas ve özellikle elektriin dier çimentobir paya sahip olmas ve özellikle elektriin dier çimentoüreticisi olan Avrupa ülkelerine göre daha pahal veüreticisi olan Avrupa ülkelerine göre daha pahal vekalitesiz olmas bir dezavantajdr.kalitesiz olmas bir dezavantajdr.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 8/248
Avrupa ülkeleri ile kyaslandnda Türkiye Avrupa ülkeleri ile kyaslandnda Türkiyekapasite açsndan talya ve Almanya'nnkapasite açsndan talya ve Almanya'nn
ardndan üçüncü durumdadr.ardndan üçüncü durumdadr. Avrupa ülkelerinin hemen hepsinde çeitli Avrupa ülkelerinin hemen hepsinde çeitli
derecelerde atl kapasite bulunmasnaderecelerde atl kapasite bulunmasna
ramen Avusturya, Finlandiya, Almanya,ramen Avusturya, Finlandiya, Almanya,talya, Hollanda dndaki ülkelerintalya, Hollanda dndaki ülkelerin
hepsinde üretim iç talep düzeyindedir. Buhepsinde üretim iç talep düzeyindedir. Bu
ise AT'nin net bir çimento ihracatçsise AT'nin net bir çimento ihracatçsolduunu göstermektedir. Türkiye iseolduunu göstermektedir. Türkiye ise Avrupa'da üçüncü büyük ihracatç ülkedir. Avrupa'da üçüncü büyük ihracatç ülkedir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 9/248
. Dünyada Çimento. Dünyada Çimento
2000 ylnda 1,65 milyar ton olan dünya çimento2000 ylnda 1,65 milyar ton olan dünya çimentoüretimi, 2001 ylnda %3 artarak 1,71 milyarüretimi, 2001 ylnda %3 artarak 1,71 milyar
tona yükselmitir. Dünya nn en büyük çimentotona yükselmitir. Dünya nn en büyük çimento
üreticisi daha önceki yllarda olduu gibiüreticisi daha önceki yllarda olduu gibiortalama 500 milyon ton üretim ile Çin Halkortalama 500 milyon ton üretim ile Çin HalkCumhuriyeti dir. 2001 ylnda Toplam üretiminCumhuriyeti dir. 2001 ylnda Toplam üretimin%36 s Çin tarafndan gerçekletirilmi olup,%36 s Çin tarafndan gerçekletirilmi olup,Hindistan %6, ABD %5.5 ve Japonya %6 ileHindistan %6, ABD %5.5 ve Japonya %6 ileçimento üretiminde önemli paya sahip dierçimento üretiminde önemli paya sahip dierülkelerdir. AB ülkelerinin dünya çimento üretimiülkelerdir. AB ülkelerinin dünya çimento üretimi
içerisindeki pay %11.4 dür.içerisindeki pay %11.4 dür.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 10/248
2005 yl sonu itibariyle, Dünya çimento2005 yl sonu itibariyle, Dünya çimentoüretim kapasitesi yaklak 2,1 milyarüretim kapasitesi yaklak 2,1 milyar
tondur. Bu üretim miktar yaklak 1.500tondur. Bu üretim miktar yaklak 1.500
entegre tesis ve 150den fazla öütmeentegre tesis ve 150den fazla öütme
tesisinde gerçekletirilmektedir.tesisinde gerçekletirilmektedir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 11/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 12/248
1990l yllarn banda Dünya çimento1990l yllarn banda Dünya çimento
tüketimi 1 milyar ton seviyelerindetüketimi 1 milyar ton seviyelerindegerçekleirken, 1990dan günümüze kadargerçekleirken, 1990dan günümüze kadarolan zaman sürecinde ortalama ylda %4olan zaman sürecinde ortalama ylda %4
büyüme göstererek, 2000lerin banda 2büyüme göstererek, 2000lerin banda 2milyar ton seviyesine yaklamtr.milyar ton seviyesine yaklamtr.
Tüketimde de ilk sray 560 milyon ton ileTüketimde de ilk sray 560 milyon ton ile
Çin almaktadr. kinci srada yer alanÇin almaktadr. kinci srada yer alan ABDnin 2000 yl çimento tüketimi 116 ABDnin 2000 yl çimento tüketimi 116milyon ton seviyesindedir.milyon ton seviyesindedir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 13/248
Dünyada Çimento Sektöründe PayDünyada Çimento Sektöründe Pay
DalmDalm
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 14/248
Çimentonun TanmÇimentonun Tanm Su ile hidratasyon reaksiyonuna girerekSu ile hidratasyon reaksiyonuna girerek
balangçta plastik özellik gösteren, ince kalnbalangçta plastik özellik gösteren, ince kalnagregalar birbirleriyle birletiren ve zamanagregalar birbirleriyle birletiren ve zamaniçersinde katlap sertleen malzemeyeiçersinde katlap sertleen malzemeye
çimentoçimento denir.denir. Veya dier bir ifade ile; Veya dier bir ifade ile; Kalsiyum, silisyum, alüminyum ve demirKalsiyum, silisyum, alüminyum ve demir
oksitlerin belirli art ve orandaki karmnnoksitlerin belirli art ve orandaki karmnnklinkerleme scaklna kadar piirilmesi sonucuklinkerleme scaklna kadar piirilmesi sonucu
elde edilen ve yeterli incelikte öütülerekelde edilen ve yeterli incelikte öütülereköngörülen fiziksel özelliklerini gösteren ve su ileöngörülen fiziksel özelliklerini gösteren ve su ilekartrldnda ekzotermik reaksiyona girerekkartrldnda ekzotermik reaksiyona girereksertleen hidrolik bir balaycdr.sertleen hidrolik bir balaycdr.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 15/248
Genelde çimentoda aadaki dört Genelde çimentoda aadaki dört
ana bileen vardr:ana bileen vardr: 11. Trikalsiyum Silikat: 3CaO.SiO2. Trikalsiyum Silikat: 3CaO.SiO2 C3SC3S Alit Alit
22. Dikalsiyum Silikat: 2CaO.SiO2. Dikalsiyum Silikat: 2CaO.SiO2 C2SC2S BelitBelit
3.3. Trikalsiyum Alüminat: 3CaO.Al2O3Trikalsiyum Alüminat: 3CaO.Al2O3 C3AC3ACelitCelit
44. Tetrakalsiyum Alümina Ferrit:. Tetrakalsiyum Alümina Ferrit:4CaO.Al2O3.Fe2O34CaO.Al2O3.Fe2O3 C4AFC4AF Alümina Ferrit Alümina Ferrit
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 16/248
ÇimentoTipleri
TSNo:
Ad areti
Ana Bileen
Klinker K
Y.FrnCürufu( C )
SilikaFüme( D )
DoalPuzolan
( P )
YapayPuzolan
( Q )
SilisliU.Kül
(V)
KalkersiU.Kül( W)
Pimiist( T)
Kalker OK<0,20(L)
Kalker Ok<0,50
Minör laveBileen
CEM 1 TS 19 Portland Çimento PÇ 100 - - - - - - - - - -
CEM 2
TS1219
Portland CürufluÇimento
PCÇ/A 80±94 6±20 - - - - - - - - 0±5
PCÇ/B 65±79 21±35 - - - - - - - - 0±5
TS12141
Portland-SilikaFüme Çimento
PSFÇ 90±94 - 6±10 - - - - - - - 0±5
TS10156
KatklÇimento
KÇ 32,5 >81 - <19 - - - - -
TS 26 Trasl Çimento TÇ 32,5 - - - 20±40 - - - - - - -
TS 640 Uçucu Küllü Çim UKÇ 32,5 - - - - - 10±30 - - - - -
TS
12140
Portland- Kalkerli
Çimento
PLÇ/A 80±94 - - - - - - - 6±20 6±20 0±5
PLÇ/B 65±79 - - - - - - - 6±20 21±35 0±5
TS12143
Portland-KompozeÇimento
PKÇ/A 80±94 6±20 0±5
PKÇ/B 21±35 0±5
CEM 3 TS 20 Cüruflu Çimento CÇ 20±80 20±80 - - - - - - - - -
CEM 4TS
12144Puzolanik Çimento
PZÇ/A 65±89 - 11±35 - - - 0±5
PZÇ/B 45±64 - 36±55 - - - 0±5
CEM 5TS
12142KompozeÇimento
KZÇ/A 40±64 18±30 - 18±30 - - - - 0±5
KZÇ/B 20±39 31±50 - 31±50 - - - - 0±5
TS 21 Beyaz çimento BPÇ 100 - - - - - - - - - -
TS 3646Erken DayanmYüksek Çimento
EYÇ 100 - - - - - - - - - -
TS10157
SülfatlaraDayanklÇimento
SDÇ 100 - - - - - - - - - -
TS 809Süper Sülfatl
ÇimentoSSÇ <35 - - - - - - - - - -
TS 22 Harç Çimentosu HÇ >40 - - - - - - - - - -
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 17/248
C3SC3S ( 3CaO.SiO2 )( 3CaO.SiO2 ) ;; Klinkerin ana mineralidir. VeKlinkerin ana mineralidir. Vemukavemet kalitesi bakmndan çok önemlidir. C3S in ilkmukavemet kalitesi bakmndan çok önemlidir. C3S in ilkmukavemetleri çok yüksektir. 7mukavemetleri çok yüksektir. 7 8 günlük erken dayanm8 günlük erken dayanmmukavemetini salar. Kolay krlan bir bünyeye sahiptir.mukavemetini salar. Kolay krlan bir bünyeye sahiptir.
Bundan dolay öütülmeleri kolaydr. Klinkerde C3SBundan dolay öütülmeleri kolaydr. Klinkerde C3Smiktar arttkça çimento deirmeni randman da yükselir.miktar arttkça çimento deirmeni randman da yükselir.Bu nedenlerle klinkerde fazla miktarda bulunmas arzuBu nedenlerle klinkerde fazla miktarda bulunmas arzuedilen bir husustur. Buna ramen piirimi güçtür.edilen bir husustur. Buna ramen piirimi güçtür.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 18/248
C2SC2S ( 2CaO.SiO2 )( 2CaO.SiO2 ) ;; Bunlar trikalsiyum silikatlarn aksineBunlar trikalsiyum silikatlarn aksineçok sert olup öütülmeleri güçtür. Ayn zamanda ilkçok sert olup öütülmeleri güçtür. Ayn zamanda ilkmukavemetleri de çok azdr. Yani C2S oran yüksek (mukavemetleri de çok azdr. Yani C2S oran yüksek (veya C3S oran düük ) ise dayanm kazanlmas dahaveya C3S oran düük ) ise dayanm kazanlmas dahayava gerçekleir. Ancak çkan hidratasyon ss da dahayava gerçekleir. Ancak çkan hidratasyon ss da daha
yava olur. C2S ve C3S bileenlerinin çimento içindeyava olur. C2S ve C3S bileenlerinin çimento içindeberaber bulunmas ise bir yllk mukavemet artn salar.beraber bulunmas ise bir yllk mukavemet artn salar.
Yukardaki sebeplerden klinker içerisinde C2S in fazla Yukardaki sebeplerden klinker içerisinde C2S in fazlamiktarda bulunmas istenmez. Buna ramen C2S ayrcamiktarda bulunmas istenmez. Buna ramen C2S ayrca
piirimi salayan önemli bir özellie sahiptir. C2S miktarpiirimi salayan önemli bir özellie sahiptir. C2S miktararttkça pime kolaylar.arttkça pime kolaylar.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 19/248
C3AC3A ( 3CaO.Al2O3)( 3CaO.Al2O3) ;; C3A çimentoya fazla bir mukavemet C3A çimentoya fazla bir mukavemet kazandrmaz. Sadece ilk mukavemetlerini arttrc bir özelliikazandrmaz. Sadece ilk mukavemetlerini arttrc bir özelliivardr. Dier taraftan C3A n hidratasyon srasnda çkardvardr. Dier taraftan C3A n hidratasyon srasnda çkards dier bütün bileenlerden fazladr. Bu nedenle su ile çoks dier bütün bileenlerden fazladr. Bu nedenle su ile çoksüratli bir hidratasyon reaksiyonuna girmesi çimentonunsüratli bir hidratasyon reaksiyonuna girmesi çimentonunhemen donmasna neden olur. Bu hal ise çimentonun herhemen donmasna neden olur. Bu hal ise çimentonun herhangi bir maksat veya inaat iinde kullanlmasn imkânszhangi bir maksat veya inaat iinde kullanlmasn imkânszhale getirir.hale getirir.
Ayrca çimentodaki C3A oran azaldkça betondaki hacimsel Ayrca çimentodaki C3A oran azaldkça betondaki hacimseldeimeler, çatlaklar ve deformasyonlarn azalddeimeler, çatlaklar ve deformasyonlarn azaldgözlenmitir. C3A oran azaldkça betonun sülfatlara (Alkagözlenmitir. C3A oran azaldkça betonun sülfatlara (Alka--
lilere) olumlu ekilde direnci artar. Ve kimyasal betonlilere) olumlu ekilde direnci artar. Ve kimyasal betonkatklarndan olumlu yönde kolay etkilenir.katklarndan olumlu yönde kolay etkilenir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 20/248
C4AFC4AF ( 4CaO.Al2O3.Fe2O3 )( 4CaO.Al2O3.Fe2O3 ) ;; DüükDüükklinkerleme scakl salar. Eer çimentoklinkerleme scakl salar. Eer çimentoiçerisindeki serbest sönmemi kireç oran yüksekiçerisindeki serbest sönmemi kireç oran yüksekise; Bu klinkerin tam pimemesindenise; Bu klinkerin tam pimemesinden(yanmamasndan) kaynaklanr. Bu tür betonlar(yanmamasndan) kaynaklanr. Bu tür betonlaruzun zaman diliminde hacimsel genileuzun zaman diliminde hacimsel genile--melere vemelere vebozulmalara yol açar.bozulmalara yol açar.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 21/248
Çimentonun sertleme süresini ( Betonun prizlenmeÇimentonun sertleme süresini ( Betonun prizlenmesüresini) kontrol etmeyi kolaylasüresini) kontrol etmeyi kolayla--trmas amacyla:trmas amacyla:Klinkerin öütülmesi ilemi srasnda klinker %2Klinkerin öütülmesi ilemi srasnda klinker %2 55
orannda tabii alçta ( CaSO4.2H2O ) ile kartrlr.orannda tabii alçta ( CaSO4.2H2O ) ile kartrlr.Çimento içindeki MgO oran genellikle %5 i geçerse tazeÇimento içindeki MgO oran genellikle %5 i geçerse tazebetonda ar genlemeler olabilir. Fe2O3, Al2O3 , Mg vebetonda ar genlemeler olabilir. Fe2O3, Al2O3 , Mg ve
Alkaliler düük klinkerleme scakl salar. Çimento; Alkaliler düük klinkerleme scakl salar. Çimento;Üretim ekline bal olarak sodyum, potasyum , fosfor,Üretim ekline bal olarak sodyum, potasyum , fosfor,titanyum ve manganez gibi maddeler içerir. Bunlardan entitanyum ve manganez gibi maddeler içerir. Bunlardan en
önemlisi çimento bileimindeki NaO ve Potasyum oksit önemlisi çimento bileimindeki NaO ve Potasyum oksit miktarlardr. Bunlar özellikle Alkalimiktarlardr. Bunlar özellikle Alkali--Agrega reaksiyonu gibi Agrega reaksiyonu gibi
beton için tehlikeli olan reaksiyonlar balatan ve pekbeton için tehlikeli olan reaksiyonlar balatan ve pekfazla istenmeyen maddelerdir.fazla istenmeyen maddelerdir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 22/248
Çimentonun en önemli özellii %11Çimentonun en önemli özellii %11 15 su ile15 su ilekartrldnda kat bir kütle halinde donupkartrldnda kat bir kütle halinde donup
katlamasdr. Çimentonun donup katlamasnakatlamasdr. Çimentonun donup katlamasna Çimentonun Priz yapmas denir. Bu özellii ile hidrolik Çimentonun Priz yapmas denir. Bu özellii ile hidrolikbir balaycdr. Ve naat sektörünün ana malzemelerinbir balaycdr. Ve naat sektörünün ana malzemelerin--
dendir. Bilindii gibi; Çimento, agrega ve suyundendir. Bilindii gibi; Çimento, agrega ve suyunkartrlmas ile beton elde edilmektedir. Beton erimez birkartrlmas ile beton elde edilmektedir. Beton erimez bir
kütle olarak düünülebilir. Çimento harc su ilekütle olarak düünülebilir. Çimento harc su ilekartrldnda agregalar arasndaki boluklarkartrldnda agregalar arasndaki boluklardoldurulmakta ve agregalar bir zarf içine konupdoldurulmakta ve agregalar bir zarf içine konup
kapatlm gibi olduklarndan, bütün parçalar birbirinekapatlm gibi olduklarndan, bütün parçalar birbirinekenetlenmektedir. Normal bir çimentonun bileimikenetlenmektedir. Normal bir çimentonun bileimi
aadaki gibidir;aadaki gibidir;
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 23/248
Çimentonun Cinsine Göre DeienÇimentonun Cinsine Göre Deien
Kimyasal BileenlerKimyasal Bileenler CaO +SiO2 % 80CaO +SiO2 % 80 8585
Al2O3 +MgO+ Fe2O3 % 12 Al2O3 +MgO+ Fe2O3 % 12
SO2 +Na2O +K2O +MnO2 +TiO2 +P2O5SO2 +Na2O +K2O +MnO2 +TiO2 +P2O5% 4% 4
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 24/248
Çimento ÇeitleriÇimento Çeitleri
Portland Çimentolar (PÇ 32.5, PÇ 42.5, PÇ 52.5)Portland Çimentolar (PÇ 32.5, PÇ 42.5, PÇ 52.5) Yüksek Frn Cüruflu Çimentolar (CÇ 32.5, CÇ 42.5) Yüksek Frn Cüruflu Çimentolar (CÇ 32.5, CÇ 42.5) Beyaz Portland Çimentosu (TS 21)Beyaz Portland Çimentosu (TS 21) Harç Çimentosu (TS 22)Harç Çimentosu (TS 22) Trasl Çimento (TS 26)Trasl Çimento (TS 26) Uçucu Küllü Çimento (TS 640)Uçucu Küllü Çimento (TS 640) Süper Sülfat Çimentosu (TS 809)Süper Sülfat Çimentosu (TS 809)
Erken Dayanm Yüksek Çimento (TS 3646)Erken Dayanm Yüksek Çimento (TS 3646) Katkl Çimento (TS 10156)Katkl Çimento (TS 10156) Sülfatlara Dayankl Çimento (TS 10157)Sülfatlara Dayankl Çimento (TS 10157)
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 25/248
ÇMENTOYA AT TEMELÇMENTOYA AT TEMEL
KAVRAMLARKAVRAMLAR Agrega Agrega
Beton üretiminde kullanlan kum, çakl, krma taBeton üretiminde kullanlan kum, çakl, krma ta
gibi malzemelerin genel adgibi malzemelerin genel ad agregaagregadr. Betondr. Betoniçinde hacimsel olarak %60içinde hacimsel olarak %60 75 civarnda yer75 civarnda yerigal eden agrega önemli bir bileendir.igal eden agrega önemli bir bileendir.
Agregalar doal (kum Agregalar doal (kum--çakl, krma ta) ve yapayçakl, krma ta) ve yapay(yüksek frn cürufu, genletirilmi kil, perlit)(yüksek frn cürufu, genletirilmi kil, perlit)
olmak üzere iki farkl kökene sahiptir. Ancak herolmak üzere iki farkl kökene sahiptir. Ancak hermineral kökenli malzeme veya endüstriyel atk,mineral kökenli malzeme veya endüstriyel atk,
beton agregas olarak kullanlamaz.beton agregas olarak kullanlamaz.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 26/248
Çimento HidratasyonuÇimento Hidratasyonu
Çimento içinde bulunan klinker bileikleri kimyasalÇimento içinde bulunan klinker bileikleri kimyasal
potansiyel olarak aktif durumdadr. Bunlar su ilepotansiyel olarak aktif durumdadr. Bunlar su ilereaksiyona girerek çözünebilir. Daha sonrareaksiyona girerek çözünebilir. Daha sonra
hidroliz reaksiyonlar meydana gelir. Çimento vehidroliz reaksiyonlar meydana gelir. Çimento vesu arasnda gerçekleen bu reaksiyonlarasu arasnda gerçekleen bu reaksiyonlara
hidratasyon reaksiyonlar denir. hidratasyon reaksiyonlar denir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 27/248
Hidratasyon IssHidratasyon Iss
Çimento + su reaksiyonu ekzotermik birÇimento + su reaksiyonu ekzotermik birreaksiyondur. 1 kg çimento, su ile reaksiyonareaksiyondur. 1 kg çimento, su ile reaksiyona
girdiinde toplam olarak yaklak 500 kjgirdiinde toplam olarak yaklak 500 kj
civarnda s aça çkarr. Bu snn büyük bircivarnda s aça çkarr. Bu snn büyük birksm beton döküldükten sonraki ilk günlerdeksm beton döküldükten sonraki ilk günlerdeçkar. Betonun s iletim katsays çok düükçkar. Betonun s iletim katsays çok düük
olduundan, aça çkan s ksa süre içinde darolduundan, aça çkan s ksa süre içinde daratlamaz ve beton içinde scaklk yükseliiatlamaz ve beton içinde scaklk yükselii
meydana gelir. Bunun sonucu olarak betonmeydana gelir. Bunun sonucu olarak betoniçinde termal genlemeler ve hatta çatlamalariçinde termal genlemeler ve hatta çatlamalaroluabilir.oluabilir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 28/248
Çimento PriziÇimento Prizi
Hidratasyon olaynn gelierek belirli bir dereceye ulamasHidratasyon olaynn gelierek belirli bir dereceye ulamassonunda çimento plastiklik özelliinde önemli bir azalmasonunda çimento plastiklik özelliinde önemli bir azalma
ve viskozitesinde belirli bir art görülür.ve viskozitesinde belirli bir art görülür.
Bu olay prizin balamas olarak adlandrlr. HamurunBu olay prizin balamas olarak adlandrlr. Hamurunplastikliini tamamen kaybetmesi ile katlamannplastikliini tamamen kaybetmesi ile katlamann
balam olduu süre prizin bitii olarak tanmlanr.balam olduu süre prizin bitii olarak tanmlanr.
Çimento priz balama ve biti süreleri Vicat aleti ileÇimento priz balama ve biti süreleri Vicat aleti iledeneysel olarak tayin edilebilir.deneysel olarak tayin edilebilir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 29/248
KlinkerlemeKlinkerleme
Ergime scaklnn hemen öncesinde oluanErgime scaklnn hemen öncesinde oluan
bir scak ortam olup çimentoyu oluturanbir scak ortam olup çimentoyu oluturanmaddelerin kat fazdaki kimyasalmaddelerin kat fazdaki kimyasal
reaksiyonlarnn olutuu scaklk (1300reaksiyonlarnn olutuu scaklk (1300
1550 oC) dilimidir.1550 oC) dilimidir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 30/248
FarinFarin
Kalker ve kilin birlikte öütüldüü ve istenilen boyutta eldeKalker ve kilin birlikte öütüldüü ve istenilen boyutta eldeedilen üründür.edilen üründür.
RötreRötre
Harç ve betonlarda dökümden sonra oluan katlamaHarç ve betonlarda dökümden sonra oluan katlamasüreci içinde görünür hacimlerinde meydana gelensüreci içinde görünür hacimlerinde meydana gelen
büzülmedir. Genel olarak, çimentoya alageldikbüzülmedir. Genel olarak, çimentoya alageldikdozajlarda puzolan ilavesiyle harçlardaki kurumadozajlarda puzolan ilavesiyle harçlardaki kurumabüzülmesinin küçük bir miktar artt söylenebilir.büzülmesinin küçük bir miktar artt söylenebilir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 31/248
KusmaKusmaTaze betonun içinde bulunan ve serbest kalanTaze betonun içinde bulunan ve serbest kalan
suyun yüzeye çkmasdr.suyun yüzeye çkmasdr. KürKür
Beton veya harcn dökümünden sonraki ilk günlerde hzlBeton veya harcn dökümünden sonraki ilk günlerde hzl
hidratasyon süresi boyunca, hidratasyon reaksiyonu içinhidratasyon süresi boyunca, hidratasyon reaksiyonu içingerekli suyun kaybolmasn önler.gerekli suyun kaybolmasn önler.
Betonun içinde bulunan karm suyunun sertleme ilemiBetonun içinde bulunan karm suyunun sertleme ilemitamamlanncaya kadar buharlamay önlemek için, dtamamlanncaya kadar buharlamay önlemek için, dyüzeyine ince bir tabaka halinde uygulanmas eklindeyüzeyine ince bir tabaka halinde uygulanmas eklinde
olur.olur.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 32/248
Kzdrma KaybKzdrma Kayb
Arl önceden bilinen (1 Arl önceden bilinen (1ss0,05 gr) bir çimento0,05 gr) bir çimentonumunesinin yüksek scaklkta (975numunesinin yüksek scaklkta (975ss2525rrC) kzdrlmasC) kzdrlmassonucunda meydana gelen arlk kaybna çimentonunsonucunda meydana gelen arlk kaybna çimentonun
kzdrma kayb denir ve yüzde olarak ifade edilir.kzdrma kayb denir ve yüzde olarak ifade edilir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 33/248
ÇMENTO MODÜLÜÇMENTO MODÜLÜ
Uzun süre portland çimentosu, proses srasndaUzun süre portland çimentosu, proses srasndaelde edilen tecrübelere dayanlarakelde edilen tecrübelere dayanlarak
üretilmekteydi. Aratrmalar ve portlandüretilmekteydi. Aratrmalar ve portlandçimentosunun kimyasal analizlerinden eldeçimentosunun kimyasal analizlerinden elde
edilen sonuçlar, bir tarafta kireç yüzdesi dieredilen sonuçlar, bir tarafta kireç yüzdesi diertarafta da silis, alumina ve demir oksit yüzdesitarafta da silis, alumina ve demir oksit yüzdesi
arasnda belli bir iliki bulunduunuarasnda belli bir iliki bulunduunu
göstermektedir. Kalsiyum, silisyum, aluminyumgöstermektedir. Kalsiyum, silisyum, aluminyumve demir oksitler arasndaki iliki hidrolik modülve demir oksitler arasndaki iliki hidrolik modülolarak bilinmektedir.olarak bilinmektedir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 34/248
Hidrolik ModülHidrolik Modül
Sönmemi kireç miktarnn, silis, alüminyum ve demirSönmemi kireç miktarnn, silis, alüminyum ve demiroksit miktarlarnn toplamn alan orantsna hidrolik modüloksit miktarlarnn toplamn alan orantsna hidrolik modül(HM) denir. (ALPER, 2006)(HM) denir. (ALPER, 2006)
Kaliteli çimentolarn hidrolik modülü 2ye yakndr.Kaliteli çimentolarn hidrolik modülü 2ye yakndr.Hidrolik modülü 1,7den az olanlar yeterli dayanma sahipHidrolik modülü 1,7den az olanlar yeterli dayanma sahipdeildir, 2,4den yüksek olanlar ise hacim açsndandeildir, 2,4den yüksek olanlar ise hacim açsndandengesizdir.dengesizdir.
Kolayca görülecei üzere, hidrolik modül çimentoyu,Kolayca görülecei üzere, hidrolik modül çimentoyu,Ca0nun toplam hidrolik faktörü içindeki oran ileCa0nun toplam hidrolik faktörü içindeki oran ile
karakterize eder. (Örnein, SiO2, Al2O3 ve Fe2O3).karakterize eder. (Örnein, SiO2, Al2O3 ve Fe2O3).Genellikle Hidrolik modül 1, 7den 2, 3e kadar deerlerleGenellikle Hidrolik modül 1, 7den 2, 3e kadar deerlerlesnrldr.snrldr.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 35/248
Hidrolik modül ne kadar yüksekse, klinkeriHidrolik modül ne kadar yüksekse, klinkeri
piirmek için o kadar yüksek sya gerek olduu,piirmek için o kadar yüksek sya gerek olduu,dier taraftan da, ilk dayanm ve hidratasyon ssdier taraftan da, ilk dayanm ve hidratasyon ssne kadar yüksek ise kimyasal reaksiyonane kadar yüksek ise kimyasal reaksiyona
dayanmn o kadar az olaca bulunmutur. Dahadayanmn o kadar az olaca bulunmutur. Daha
sonralar çimentonun daha iyisonralar çimentonun daha iyideerlendirilebilmesi için silika ve aluminadeerlendirilebilmesi için silika ve aluminamodülleri gelitirilmitir. Bu modüller, hidrolikmodülleri gelitirilmitir. Bu modüller, hidrolik
modüllerin yerine geçmitir.modüllerin yerine geçmitir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 36/248
Silika ModülüSilika Modülü
Asit reaksiyon gösteren malzemelerin birbirine Asit reaksiyon gösteren malzemelerin birbirineoranlarn bilmek için bulunan silikat modülü silisoranlarn bilmek için bulunan silikat modülü silis
miktarnn, alümin ve demir oksit miktarlarnnmiktarnn, alümin ve demir oksit miktarlarnntoplamna orandr.toplamna orandr.
Bu modül, toplam Al2O3 ve Fe2O3 içindekiBu modül, toplam Al2O3 ve Fe2O3 içindeki
SiO2nin arlk olarak orann vermektedir.SiO2nin arlk olarak orann vermektedir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 37/248
Silika modülünün artmas, likid faz miktarnSilika modülünün artmas, likid faz miktarn
düürmek suretiyle klinkerin piebilirliini tersdüürmek suretiyle klinkerin piebilirliini tersyönde etkiler ve frnda anzast olumasna yolyönde etkiler ve frnda anzast olumasna yolaçar.açar.
Dahas, yüksek silika modülü çimentonun priziniDahas, yüksek silika modülü çimentonun prizinive donmasn yavalatr. Silika modülününve donmasn yavalatr. Silika modülününazaltlmas ise likid faz miktarn artrr ve böyleceazaltlmas ise likid faz miktarn artrr ve böylece
piebilirlik artar ve frnda istenmeyen anzast piebilirlik artar ve frnda istenmeyen anzast olumas ihtimali azalr.olumas ihtimali azalr.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 38/248
Alümina Modülü Alümina Modülü
Alümin modülü hangi tür portland çimentosu olduunu Alümin modülü hangi tür portland çimentosu olduunusaptamak için kabul edilmitir. Bu modül ayrca dönersaptamak için kabul edilmitir. Bu modül ayrca dönerfrnda meydana gelen kr, hatta kemer oluumufrnda meydana gelen kr, hatta kemer oluumuhakknda bilgiler vermektedir.hakknda bilgiler vermektedir.
Alümin miktarnn, demir oksit miktarna bal olan Alümin miktarnn, demir oksit miktarna bal olanorantsna alümin modülü denir.orantsna alümin modülü denir.
Bu modül çimentoda alüminann (Al2O3) demiroksiteBu modül çimentoda alüminann (Al2O3) demiroksiteoran olarak gösterilir.oran olarak gösterilir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 39/248
ÇMENTO ÜRETMNDEÇMENTO ÜRETMNDEK ULLANILANK ULLANILAN
HAMMADDELERHAMMADDELER
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 40/248
Bölüm Maddelerin Doal Durumu Belirtilen Kompozisyon Kullanlan Maddeler Elde Edili Kayna
KLNKER ÜRETM ÇN KULLANILAN HAMMADDELER
Balca Ana Hammaddeler
Kalsiyum KarbonatCaCO3
Min %78,5
KireçtaTebeir
Kalkerli marnDeniz hay. kab.
Ta oca
Karbonat çamuru Kât ve eker end.
Alümina silikatlar SiO2/R2O3=1,5±10
CaO<%25
Kil, ist, milli toprak Ta oca
Uçucu küller Termik santraller
Kalsiyum karbonatla Alüminyum silikatlarn
karmCaCO3;%75±80+Kil %20±25
MarnTabii çimento kayas
Ta oca
Cüruf Metalürji End.
Tamamlayc Maddeler Düzel tici muhte lif oksitle r SiO2; min %70
Al2O3; min%30Fe2O3; min %30
Kum, kum taBoksit
Demir cevh.(Hematit)Laterit
Ta oca
Kavrul. Pirit (Hematit) Kimya Endüstrisi
Özel Katklar
Farin öütmede yardmcmaddeler
Yüzey aktivitesinde etkilimaddeler
Deiik Kimyasal Maddeler Kimya endüstrisinin yan
ürünleri veya standartkimyasal maddeler
Mineralizerler
CaF2, Na2SiF6
Ca5(PO4)3CaSO4.2H2O
KLNKER ÇMENTOYA DÖNÜTÜREN HAMMADDELER
Balcalar Priz ayarlayc CaSO4.2H2OTabii alç ta Maden oca
Kimyasal alç Kimya Endüstrisi
Tamamlayc Maddeler Hidrolik balayclar Kireçle reaksiyon veren
maddeler
Tabii puzolan kayas Aktifletirilmi killer
Maden oca
Yüksek frn cürufuUçucu küller
Demir ± Çelik End.Termik santraller
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 41/248
ÇMENTO ÜRETMNDEÇMENTO ÜRETMNDEHAMMADDENNHAMMADDENNHAZIRLANMASIHAZIRLANMASI
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 42/248
SAHÝL TESÝSLERÝNEKLÝNKER SEVKÝ
BY-PASS E.F
KIRICI
DÖNER FIRIN
KALSÝNATÖRLER
TOZ KÖMÜRSÝLOSU TOZ KÖMÜR
SÝLOSU
F
ARÝN HOMOJENE VESTOK SÝLOLARI
FARÝNDEÐÝRMENÝ
TERSÝYER HAVA BORUSU
HAMMADDE STOKHOLÜ
EF
E.FFARIN
DEÐÝRMENÝ
KLÝNKERSTOKHOLLERÝ
Tras Kaolen
Baca Gazý Hattý
By-Pass
Toz Yükleme
K.SOÐUTMA E.FK.SOÐUTMA E.F
KömürStokAlaný Kömür
HarmanlamaSilolarý
SAHÝL TESÝSLERÝNEBY-PASS TOZU SEVKÝ
KÖMÜRDEÐÝRMENÝ
KALKER
OCAKLAR
KÝL
Demir Cevheri
Demir Cevheri
KÖMÜRDEÐÝRMENÝ
KLÝNKER SOÐUTMA SKS SÝLOSU
KLÝNKER KAMYON YÜKLEME
Farin Besleme Hattý
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 43/248
Hammadde Stoklama ve ÖnHammadde Stoklama ve ÖnHarmanlamaHarmanlama
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 44/248
Kontrollü Akm Silosu [F.L. SMIDTH, 2006]Kontrollü Akm Silosu [F.L. SMIDTH, 2006]
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 45/248
Farinin HomojenliiFarinin HomojenliiFarinin homojen bir karm haline getirilerek, frna sabit Farinin homojen bir karm haline getirilerek, frna sabit
bileim ve özellikteki farinin verilmesiyle;bileim ve özellikteki farinin verilmesiyle; Enerji tüketiminde azalma,Enerji tüketiminde azalma, Homojen kalitede çimento üretmek,Homojen kalitede çimento üretmek, Yakttan en yüksek derecede yararlanarak, frn etkinliini Yakttan en yüksek derecede yararlanarak, frn etkinliini
arttrmak,arttrmak, Öütmeden önce hammaddenin kimyasal özelliindeÖütmeden önce hammaddenin kimyasal özelliinde
fazla farkllk göstermemesini salamak,fazla farkllk göstermemesini salamak, Öütme srasnda farin bileimini denetleyebilmek,Öütme srasnda farin bileimini denetleyebilmek,
mümkündürmümkündür
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 46/248
Frna verilen farinin % CaCO3 cinsindenFrna verilen farinin % CaCO3 cinsinden ss 0,2 den fazla0,2 den fazladeimemesi gerekir, çünkü CaCO3 miktarnda % 1likdeimemesi gerekir, çünkü CaCO3 miktarnda % 1likart C3Sn % 12ye çkmasna ve C2S in % 11 dolayndaart C3Sn % 12ye çkmasna ve C2S in % 11 dolayndaazalmasna neden olur.azalmasna neden olur.
Frna homojen olmayan farin verildii zaman klinkerFrna homojen olmayan farin verildii zaman klinker
kalitesi bozulaca gibi pime srasnda da sorunlar ortayakalitesi bozulaca gibi pime srasnda da sorunlar ortayaçkar.çkar.
Homojenizasyon; çimento üretiminde klinker ve çimentoHomojenizasyon; çimento üretiminde klinker ve çimentokalitesini büyük ölçüde etkileyen en önemli faktörlerdenkalitesini büyük ölçüde etkileyen en önemli faktörlerden
birisidir. Frna verilen farinin iyi homojene edilmesi anabirisidir. Frna verilen farinin iyi homojene edilmesi anaüretim birimlerinin ekonomik çalmalarn da geni ölçüdeüretim birimlerinin ekonomik çalmalarn da geni ölçüdeetkilenmektediretkilenmektedir
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 47/248
Ön HomojenizasyonÖn Homojenizasyon
Çimento fabrikalarnn düük üretim kapasiteleri ileÇimento fabrikalarnn düük üretim kapasiteleri ilekurulduu geçmite kalkerde meydana gelenkurulduu geçmite kalkerde meydana gelen
duyulur derecedeki dalgalanmalar selektif ocakduyulur derecedeki dalgalanmalar selektif ocakiletmecilii ile çözümlenebiliyordu. Sonsuz gibiiletmecilii ile çözümlenebiliyordu. Sonsuz gibigörünen hammadde kaynaklarnn bu biçimdegörünen hammadde kaynaklarnn bu biçimdekullanl ile sorunlar çözümlenmesi o gün içinkullanl ile sorunlar çözümlenmesi o gün için
olumlu karlanabiliyorduolumlu karlanabiliyordu
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 48/248
Hammadde stoklama ve ön harmanlamaHammadde stoklama ve ön harmanlama
sisteminin yararlarsisteminin yararlar
Homojen bölgesi azalm hammadde ocana sahipHomojen bölgesi azalm hammadde ocana sahipiletmelere ocaklarn daha verimli olarak kullanabilmeiletmelere ocaklarn daha verimli olarak kullanabilmeolanan salamaktadr.olanan salamaktadr.
Çeitli ocak bölgelerinde ortaya çkan hammaddedekiÇeitli ocak bölgelerinde ortaya çkan hammaddedekisapmalar, stoklama ve ön harmanlama istasyonu sonrassapmalar, stoklama ve ön harmanlama istasyonu sonrasdaha da dümekte ve iletme için daha dengeli vedaha da dümekte ve iletme için daha dengeli veolumlu bir hammadde besleme söz konusuolumlu bir hammadde besleme söz konusuolabilmektedir.olabilmektedir.
Ocaklarn heterojen yaps nedeni ile ortaya çkanOcaklarn heterojen yaps nedeni ile ortaya çkan
hammadde sorunlar en aza indirilmekte, frnlardahammadde sorunlar en aza indirilmekte, frnlardayüksek kapasitelere eriebilmenin bir ön koulu dayüksek kapasitelere eriebilmenin bir ön koulu daböylece yaratlabilmektedirböylece yaratlabilmektedir
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 49/248
Kapasiteleri doru seçilmi hammadde stoklamaKapasiteleri doru seçilmi hammadde stoklamave ön harmanlama istasyonlar sayesindeve ön harmanlama istasyonlar sayesinde
krclarn üç vardiya çalmas gereksizkrclarn üç vardiya çalmas gereksizklnabilmektedir.klnabilmektedir.
Ayrca doru seçilmi kapasitedeki bir stoklama ve Ayrca doru seçilmi kapasitedeki bir stoklama veharmanlama istasyonu, kendisini takip edenharmanlama istasyonu, kendisini takip edenüretim aamalarndan krcnn bamszüretim aamalarndan krcnn bamszçalmasn da böylece salayabilmektedir. Buçalmasn da böylece salayabilmektedir. Buolgunun bakm personeline, krcnn koruyucuolgunun bakm personeline, krcnn koruyucubakm ve arza bakm açsndan salayacabakm ve arza bakm açsndan salayacazaman kolaylklar vardr.zaman kolaylklar vardr.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 50/248
Ön Homojenizasyon MetodlarÖn Homojenizasyon Metodlar
Hammadde Bileenlerini kartrma esasnaHammadde Bileenlerini kartrma esasna
dayanan yöntemdayanan yöntem
Her hammadde bileiminin ayr ayr kümelerHer hammadde bileiminin ayr ayr kümelerolarak ele alan yöntemolarak ele alan yöntem
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 51/248
Hammadde Bileenlerini kartrma esasnaHammadde Bileenlerini kartrma esasnadayanan yöntemdayanan yöntem
Bu yöntemde iki veya daha fazla hammadde bileeniBu yöntemde iki veya daha fazla hammadde bileenikendi aralarnda hedeflenen oranlarda kartrlm olarakkendi aralarnda hedeflenen oranlarda kartrlm olarakstoklanrlar. Stokholde hammaddenin ylmas,stoklanrlar. Stokholde hammaddenin ylmas,
istiflenmesi olaynda önce, her bir hammaddeninistiflenmesi olaynda önce, her bir hammaddeninkimyasal kompozisyonu birbirlerine kar doru oranlardakimyasal kompozisyonu birbirlerine kar doru oranlardaolmak üzere krcda krlr.olmak üzere krcda krlr.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 52/248
A A-- Karm tabakalarnn stoklanmasKarm tabakalarnn stoklanmas
11-- Karm tabakalarnn çat eklinde stoklanmasKarm tabakalarnn çat eklinde stoklanmas
Malzeme ayr ayr tabakalarda kartrma yatann tamam üzerinden dökülür
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 53/248
Bu karm tabakalarnn dökülmesi ya bir nakilBu karm tabakalarnn dökülmesi ya bir nakilband üzerinden frlatma aracyla ya daband üzerinden frlatma aracyla ya da
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 54/248
Kartrma yata boyunca hareket eden indirici bant Kartrma yata boyunca hareket eden indirici bant ile olurile olur
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 55/248
22-- Hat tipi stoklamaHat tipi stoklama
ri tane zenginlemesi ve tane toplanmasnn önlenmesi içinri tane zenginlemesi ve tane toplanmasnn önlenmesi içinbaz durumlarda karm tabakalarnn stoklanmasnda bubaz durumlarda karm tabakalarnn stoklanmasnda bu
metod seçilir.metod seçilir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 56/248
Kartrma tabakalarnn tekiline ait daha bir dizi metodKartrma tabakalarnn tekiline ait daha bir dizi metodbulunmaktadrbulunmaktadr
Yüzey tekili
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 57/248
Boyuna erit oluumu
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 58/248
Sürekli dökme ile stoklama
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 59/248
Deiken dökme ile stoklama
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 60/248
Halka eksenHalka eksen
Halka eksen oluumu, halka eksenin ortaHalka eksen oluumu, halka eksenin ortanoktasndan yana çevrilebilen bir nakil bandnoktasndan yana çevrilebilen bir nakil band
üzerinde gerçekleir.üzerinde gerçekleir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 61/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 62/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 63/248
Karm tabakalarnn stoklanmasnda 25 mmKarm tabakalarnn stoklanmasnda 25 mm
tane iriliine kadar ufalanm malzeme kullanlr.tane iriliine kadar ufalanm malzeme kullanlr.
Karm tabakalarnn tekili genellikle uzunKarm tabakalarnn tekili genellikle uzuneksenle gerçekleir. Yeterli yer mevcut deilse,eksenle gerçekleir. Yeterli yer mevcut deilse,dökme halka eklinde yaplr.dökme halka eklinde yaplr.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 64/248
Hammadde Bileenlerinin Ayr Ayr KümelerHammadde Bileenlerinin Ayr Ayr KümelerOlarak Ele Alnd YöntemOlarak Ele Alnd Yöntem
Bu yöntemde hammadde bileenleri ayr ayr ynlar olarakBu yöntemde hammadde bileenleri ayr ayr ynlar olarakele alnrlar. Farin deirmenine besleme yaplrken doruele alnrlar. Farin deirmenine besleme yaplrken doru
hammadde oranna eriilmesini garantileme açsndanhammadde oranna eriilmesini garantileme açsndanoldukça elverili bir yöntemdir. Hammadde karmnnoldukça elverili bir yöntemdir. Hammadde karmnnhedeflenen deerine göre, tek tek homojenlemihedeflenen deerine göre, tek tek homojenlemihammadde bileenleri besleme bunkerleri ve tartlhammadde bileenleri besleme bunkerleri ve tartl
besleyiciler kanalyla doru olarak oranlandktan sonrabesleyiciler kanalyla doru olarak oranlandktan sonra
farin deirmenine beslenir. Bununla beraber daha fazlafarin deirmenine beslenir. Bununla beraber daha fazlamakine ve ekipman olduu için yatrm maliyeti diermakine ve ekipman olduu için yatrm maliyeti dieryönteme göre çok yüksektir.yönteme göre çok yüksektir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 65/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 66/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 67/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 68/248
Homojen yapma teknii açsndan bir hammadde neHomojen yapma teknii açsndan bir hammadde ne
kadar akkan ise homojenizasyonu o kadar kolaydr..kadar akkan ise homojenizasyonu o kadar kolaydr..Hammaddenin akkanlk yetenei ise neme bal olarakHammaddenin akkanlk yetenei ise neme bal olarak
deiir.deiir.
Homojenizasyon balamnda son önemli nokta taneHomojenizasyon balamnda son önemli nokta tanedalmdr. Tane dalm geni yelpazedekidalmdr. Tane dalm geni yelpazedeki
hammaddenin istifleme srasnda ayrmaya nedenhammaddenin istifleme srasnda ayrmaya neden
olaca ve oluan her bir heterojen bölgenin kimyasalolaca ve oluan her bir heterojen bölgenin kimyasalözelliklerinin deiik olaca aikardrözelliklerinin deiik olaca aikardr
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 69/248
BB-- Stoktan Malzeme AlnmasStoktan Malzeme Alnmas
Stoktan malzeme alnmas genellikle ;Stoktan malzeme alnmas genellikle ;
skraperskraper koval bant ile gerçekleir.koval bant ile gerçekleir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 70/248
Karmn aln tarafndan
skraper ile sökülmesi
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 71/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 72/248
Eksen boyunca skraper ile karm sökülmesi
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 73/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 74/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 75/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 76/248
Paletli sökme arac
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 77/248
Harmanlanm stoklarn planlanmasnda 7Harmanlanm stoklarn planlanmasnda 7--1010
günlük hammadde tüketimi öngörülür.günlük hammadde tüketimi öngörülür.
Stoklarn yükseklikleri dökülme açsna baldr.Stoklarn yükseklikleri dökülme açsna baldr.
Bu sayede stokun uzunluu da tayin edilir.Bu sayede stokun uzunluu da tayin edilir.
Karm tabaka boyunun enine oran mümkünKarm tabaka boyunun enine oran mümkün
olduunca büyük olmaldr. (5:1)olduunca büyük olmaldr. (5:1)
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 78/248
FARN ÜRETMYLE LGLFARN ÜRETMYLE LGLÖÜTME TEKNOLOJSÖÜTME TEKNOLOJS VE VEFARNN HOMEJENZASYONUFARNN HOMEJENZASYONU
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 79/248
Farin öütme ile ilgili metod veFarin öütme ile ilgili metod vemakinalarda özellikle son yllarda büyükmakinalarda özellikle son yllarda büyükçapta deiiklikler meydana gelmitirçapta deiiklikler meydana gelmitir
Farin üretim teknolojisi ile ilgiliFarin üretim teknolojisi ile ilgiliyöntemler eski ve yeni de olsa enerji veyöntemler eski ve yeni de olsa enerji ve
bakm yönünden yüksek giderleribakm yönünden yüksek giderlerigerektirmektedirgerektirmektedir
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 80/248
Çimento fabrikalarnda kullanlan enerji 90Çimento fabrikalarnda kullanlan enerji 90 --110110kws/t olmak üzere toplam enerji tüketiminin %kws/t olmak üzere toplam enerji tüketiminin %1515--25ini tekil etmektedir.25ini tekil etmektedir.
Bu nedenle enerji kullanmnn getirdii sorunBu nedenle enerji kullanmnn getirdii sorunön planda ele alnarak daha yüksek bir yatrmön planda ele alnarak daha yüksek bir yatrmile daha az enerji sarfeden bir sistem veyaile daha az enerji sarfeden bir sistem veyadaha az yatrm ve daha çok enerji sarfeden birdaha az yatrm ve daha çok enerji sarfeden bir
sistem uygulanmas m gerekli olduunusistem uygulanmas m gerekli olduunu
incelemek gerekir.incelemek gerekir.
H l öüt d bü ük d Bil lH l öüt d bü ük d Bil l
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 81/248
Halen öütmede büyük oranda BilyalHalen öütmede büyük oranda BilyalDeirmen ve Valsli Deirmen sistemiDeirmen ve Valsli Deirmen sistemi
kullanlmaktadr.kullanlmaktadr.
Yüksek randmanl separatör ve presvals Yüksek randmanl separatör ve presvals
kullanm özellikle bilyal deirmenlere son bekullanm özellikle bilyal deirmenlere son beyl içerisinde bir canllk getirmitir.yl içerisinde bir canllk getirmitir.
Prevals uygulamas bilyal deirmenlerinPrevals uygulamas bilyal deirmenlerinkullanlmasn durdurmu ve hatta valslikullanlmasn durdurmu ve hatta valslideirmenlerin alternatifi olmuturdeirmenlerin alternatifi olmutur
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 82/248
Valsli Deirmen Valsli Deirmen
Farin Öütme Piyasasnn % 90Farin Öütme Piyasasnn % 90--95i valsli95i valslideirmenlerde gerçekletirilmektedirdeirmenlerde gerçekletirilmektedir
Valsli deirmenler, kömür, fosfat, kireçta, bentonit, Valsli deirmenler, kömür, fosfat, kireçta, bentonit,çimento gibi malzemelerin öütülmesinde kullanlrlar.çimento gibi malzemelerin öütülmesinde kullanlrlar.
Bu deirmenlerde öütücü rulolar sabit veya hareketliBu deirmenlerde öütücü rulolar sabit veya hareketlibir tabla üzerinde dönmekte, tabla ve rulo arasndabir tabla üzerinde dönmekte, tabla ve rulo arasnda
kalan malzeme sktrlarak öütülmektedirkalan malzeme sktrlarak öütülmektedir
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 83/248
Rulolar üzerine öütülecek malzemeye,Rulolar üzerine öütülecek malzemeye,istenilen boyuta ve kapasiteye göreistenilen boyuta ve kapasiteye görebelirli bir basnç uygulanr. Öütülenbelirli bir basnç uygulanr. Öütülenmalzeme, ortamdan fanlarnmalzeme, ortamdan fanlarn
oluturduu hava akm ile alnroluturduu hava akm ile alnr
600 t/h farin üretim kapasitesiyle 7500600 t/h farin üretim kapasitesiyle 7500
t/gün klinker üreten bir döner frnt/gün klinker üreten bir döner frnihtiyacna tek bana cevapihtiyacna tek bana cevapverebilmektedir.verebilmektedir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 84/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 85/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 86/248
dddrrrrrrrrrrdddrrrrrrrrrr
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 87/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 88/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 89/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 90/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 91/248
Genel Özellikleri;Genel Özellikleri;
Yüksek randmanl bir öütücüdür. Yüksek randmanl bir öütücüdür.
Ezme prensibiyle öütme yapar.Ezme prensibiyle öütme yapar.
Kurutma kapasitesi yüksektir.Kurutma kapasitesi yüksektir.
Seperatör deirmen gövdesine entegre edilmitir.Seperatör deirmen gövdesine entegre edilmitir.
Az yer kaplar, kurulu maliyeti düüktür. Az yer kaplar, kurulu maliyeti düüktür. Maln deirmende kalma süresi ksadr.Maln deirmende kalma süresi ksadr.
Homojenizasyon etkisi azdrHomojenizasyon etkisi azdr
Anmaya kar hassastr. Anmaya kar hassastr. yi kalitede bakm gerektiriryi kalitede bakm gerektirir
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 92/248
Valsli deirmen sekonder ve tersiyer öütme, kurutma, Valsli deirmen sekonder ve tersiyer öütme, kurutma,öütme ve ayrma fonksiyonlarn tek bana yapanöütme ve ayrma fonksiyonlarn tek bana yapansade birsade bir deirmendirdeirmendir..
Enerji sarfiyat bakmndan alternatiflerinden dahaEnerji sarfiyat bakmndan alternatiflerinden daha
elverilidir.elverilidir. Yeteneklilik, güvenirlilik, bakm masraflar yönünden Yeteneklilik, güvenirlilik, bakm masraflar yönünden
alternatifleriyle mukayese edilebilir.alternatifleriyle mukayese edilebilir.
Valsli deirmende nem oran % 22ye kadar olan ham Valsli deirmende nem oran % 22ye kadar olan hammaddeler öütülebilirmaddeler öütülebilir
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 93/248
Farin üretiminde valsli deirmene alternatif olabilecekFarin üretiminde valsli deirmene alternatif olabilecek
sistemler çok kstldr.sistemler çok kstldr.
Yüksek Yüksek verimleverimle separatörlerinseparatörlerin statikstatik veyaveyakonvansiyonelkonvansiyonel dinamikdinamik separatörlerseparatörler yerineyerinekullanlmaskullanlmas valslivalsli deirmenlerindeirmenlerin randmannrandmann dahadaha dadaartrmtrartrmtr.. BöyleceBöylece iriiri tanetane miktarmiktar azaltlm,azaltlm,deirmendeirmen kapasitesikapasitesi artmartm veve FarineFarine piirmepiirme kolaylkolayldahadaha azaz enerjienerji kullanmkullanm salanmtrsalanmtr
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 94/248
Yatay valsli deirmenler Yatay valsli deirmenler
KuruKuru inceince öütmeöütme maliyetlerininmaliyetlerinin yüksekyüksek olmas,olmas, yeniyeni öütmeöütmesistemlerininsistemlerinin süreklisürekli olarakolarak aratrlmasnaaratrlmasna nedenneden olmuturolmutur..HoromillHoromill olarakolarak dada adlandrlanadlandrlan yatayyatay valslvalsl deirmen,deirmen, kendikendi
ekseniekseni etrafndaetrafnda dönendönen silindirsilindir mantomanto veve içiç tamburdantamburdan oluanoluan birbiröütmeöütme sistemidirsistemidir..
ÖütülecekÖütülecek malzememalzeme deirmendeirmen içiç yapsyaps veve merkezkaçmerkezkaç
kuvvetininkuvvetinin dede etkisietkisi ileile deirmendeirmen içinde,içinde, deirmendeirmen çknaçkna dorudorudüzenlidüzenli olarakolarak hareket hareket ederekederek mantomanto ileile tamburtambur arasndanarasndanbirkaçkezbirkaçkez geçergeçer.. BuBu geçigeçi süresindesüresinde mantomanto ileile tamburtambur arasndaarasndaskanskan malzememalzeme öütülüröütülür..
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 95/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 96/248
BuBu tiptip deirmenideirmeni endüstriyelendüstriyel çaptaçapta ilkilk kezkez19931993 ylndaylnda talyadatalyada FratelliFratelli BuzziBuzzi ÇimentoÇimentofabrikasndafabrikasnda kullanlmtrkullanlmtr..
BuBu deirmenlerdeirmenler bilyalbilyal deirmenleredeirmenlere göregöre %%3030 5050 oranndaorannda enerjienerji tasarrufutasarrufu salamtrsalamtr.. BuButasarrufuntasarrufun yanyan srasra azaz yeryer kaplamalar,kaplamalar,iletmeiletme kolayl,kolayl, prosesproses kontrolündekikontrolündeki kolaylkkolaylk
veve düükdüük titreimlititreimli olmasolmas uygulamauygulamaalanndakialanndaki dierdier olumluolumlu sonuçlardrsonuçlardr
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 97/248
Bilyal DeirmenBilyal Deirmen SonSon zamanlardazamanlarda donatmndonatmn fazlalfazlal tesistesis maliyetimaliyeti veve fazlafazla enerjienerji
kullanmaskullanmas nedeniylenedeniyle bilyalbilyal deirmendedeirmende farinfarin eldeelde edilmesiedilmesi
konusukonusu seçilmemektedirseçilmemektedir..
Valsli Valsli deirmendendeirmenden önceönce inceince öütmeleröütmeler içiniçin genigeni uygulamauygulama
alanalan varvar idiidi.. BuBu hususunhususun dnda,dnda, özelözel hallerdehallerde bilyalbilyal deirmendeirmen
ileile öütmeöütme tercihtercih nedeninedeni olmaktadrolmaktadr.. ZamanZaman zamanzaman hamham
maddeninmaddenin fazlafazla rutubetlirutubetli oluuoluu yapkanlyapkanl veve yaya sistemsistem ileile
çalançalan dönerdöner frnlarfrnlar içiniçin yaya sistemsistem bilyalbilyal deirmendeirmen ileile öütmeöütme
yaplmasyaplmas gerekmektedirgerekmektedir..
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 98/248
Ya Ya sistemsistem ileile çalançalan bilyalbilyal deirmenlerdeirmenlerkuruyakuruya kyaslakyasla %% 3030 dahadaha azaz enerjiyeenerjiye ihtiyaçihtiyaç
göstermektedirgöstermektedir.. Ancak Ancak yaya öütmeöütme ileile frnafrnasevksevk edilenedilen çamurunçamurun suyununsuyunun uçurulmasuçurulmasgerekmektedirgerekmektedir..
Yaktn Yaktn ucuzucuz olduuolduu veve gelimektegelimekte olanolanülkelerdeülkelerde bazenbazen yaya öütmeöütme kullanlmaktadrkullanlmaktadr
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 99/248
BilyalBilyal deirmendeirmen sistemininsisteminin güvenirliliigüvenirlilii çokçokolmaklaolmakla beraberberaber normalnormal hallerdehallerde tesistesis maliyetimaliyetiveve enerjienerji sarfiyatnnsarfiyatnn yüksekliiyükseklii nedeniylenedeniylevalslivalsli deirmendeirmen sistemisistemi ileile rekabet rekabet gücügücüyokturyoktur..
EnerjiEnerji sarfiyatsarfiyat valslivalsli deermenleredeermenlere kyaslakyasla %%1515--2525 fazladrfazladr.. Mevcut Mevcut bilyalbilyal deirmenlerindeirmenlerin
yüksekyüksek verimliverimli seperatörseperatör veve presvalspresvals ileiletakviyesitakviyesi halindehalinde üretimüretim kapasitelerininkapasitelerininartrlmasartrlmas mümkündürmümkündür..
Yüksek basnçl öütme Yüksek basnçl öütmed l i(R ll P l (Hid likd l i(R ll P l (Hid lik
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 100/248
merdaneleri(Roller Presler (Hidrolikmerdaneleri(Roller Presler (HidrolikPresvals))Presvals))
Enerji youn bir üretim dal olan çimento sektöründeEnerji youn bir üretim dal olan çimento sektöründekapasite artrm ve enerji tasarrufu için son yllardakapasite artrm ve enerji tasarrufu için son yllardayoun teknolojik gelimeler yaplmaktadr. Böyle biryoun teknolojik gelimeler yaplmaktadr. Böyle bir
çalma ürünü olan Rollerçalma ürünü olan Roller--Preslerin öütmede saladPreslerin öütmede saladenerji tasarrufu %25 ve daha üstü oranlarnaenerji tasarrufu %25 ve daha üstü oranlarna
erimektedir. Yaklak olarak 90erimektedir. Yaklak olarak 90--100 yldr presleyici ve100 yldr presleyici veezici olarak çeitli sektörlerde kullanlan Rollerezici olarak çeitli sektörlerde kullanlan Roller--PresleriPresleri
son 15son 15 --20 yldr çimento sanayinde kullanlmaktadr20 yldr çimento sanayinde kullanlmaktadr
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 101/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 102/248
RollerRollerPreslerdePreslerde öütmeöütme;; direkt direkt olarakolaraktaneleretanelere uygulananuygulanan yüksekyüksek basnçtanbasnçtan ziyade,ziyade,tersters yöndeyönde dönmektedönmekte olanolan ikiiki merdanemerdanearasndakiarasndaki açklaaçkla dorudoru tadtad malzememalzemekütlesinekütlesine uygulananuygulanan yüksekyüksek basncnbasncn taneleritanelerisktrmasktrma veve tanelertaneler arasndaarasnda bubu basncnbasncn
iletimiiletimi sonucundasonucunda olmaktadrolmaktadr..
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 103/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 104/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 105/248
BasnçBasnç 5050 MpanMpan üzerineüzerine çktçkt zamanzaman malzememalzemekolaykolay ayrlabilenayrlabilen keklerkekler olarakolarak RollerRoller--PresiPresi terkterketmektediretmektedir.. BuBu malzemeyemalzemeye elekelek analizianaliziyapldndayapldnda %%2020sininsinin 9090 mikronmikron altndaaltndaolduuolduu saptanmtrsaptanmtr.. Ayrca Ayrca RollerRoller--.. PresliPresliöütmeöütme ürünleriürünleri keskinkeskin köeliköeli veve krlmkrlmtabakalartabakalar eklindeeklinde tanelertaneler içermektediriçermektedir.. BuBu tiptiptanelerintanelerin öütülmesiöütülmesi çokçok dahadaha kolaydrkolaydr
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 106/248
PresPres valsvals uygulamasuygulamas farinfarin imaliimali içiniçin uygunuygunolmaklaolmakla beraberberaber enerjienerji sarfiyatsarfiyat toplamtoplam
giderlerigiderleri veve donatmdonatm sadeliisadelii bakmndanbakmndanvalslivalsli deirmendeirmen ileile mukayesemukayese edilmesiedilmesihalindehalinde birbir önceliiöncelii yokturyoktur
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 107/248
EnerjiEnerji masraflarmasraflar bakmndanbakmndan eit eit olsalarolsalarbile,bile, prespres valslerdevalslerde mekanikmekanik problemlerproblemlerdahadaha çokçok ortayaortaya çkmaktadrçkmaktadr..
FarinFarin öütümündeöütümünde kullanlankullanlanhammaddelerinhammaddelerin klinkereklinkere nazarannazaran farklfarklolanolan öütülebilirlikleriöütülebilirlikleri nedeniylenedeniyle prespres
valslerdevalslerde meydanameydana gelebilecekgelebilecek zararlarnzararlarnrizikosurizikosu büyüktürbüyüktür
Ç l kl l lÇ l kl l l
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 108/248
Çounlukla pres vals uygulamasÇounlukla pres vals uygulamasmevcut bir bilyal deirmen ile kombinemevcut bir bilyal deirmen ile kombine
olarak yaplmaldr.olarak yaplmaldr.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 109/248
Yaplan Yaplan birbir çalmaçalma sonucundasonucunda yüksekyüksekbasnçlbasnçl öütmeöütme merdanelerimerdaneleri ileile klinkerklinker
öütülmesindeöütülmesinde klasikklasik öütmeöütme ileilekarlatrldnda,karlatrldnda, %%3232 kapasitekapasite art,art, %%3030 enerjienerji tasarrufu,tasarrufu, farinfarin öütmedeöütmede dede %%4040 kapasitekapasite art,art, %% 2222 dede enerjienerji
tasarrufutasarrufu salandsaland belirtilmitirbelirtilmitir
Kamaral (Compound) DeirmenKamaral (Compound) Deirmen
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 110/248
Kamaral (Compound) DeirmenKamaral (Compound) Deirmen
BoruBoru veve bilyalbilyal deirmenindeirmenin özellikleriniözelliklerini birbir arayaaraya getirengetirenbirbir deirmendeirmen türüdürtürüdür.. KamaralKamaral deirmendeirmen genelgenel olarakolarak üçüçbölmedenbölmeden yapldryapldr.. BirinciBirinci bölmebölme kamarasnakamarasna büyükbüyük veve
ortaorta çaptaçapta çelikçelik bilya,bilya, ikinciikinci bölmebölme kamarasnakamarasna ortaorta veveküçükküçük çaptaçapta çelikçelik bilya,bilya, üçüncüüçüncü bölmebölme kamarasnakamarasna dadasilpepssilpeps (genel(genel olarakolarak 2222vv2020 mm,mm, 1818vv2020 mm,mm, 1616vv1818 mm)mm)öütmeöütme malzemesimalzemesi olarakolarak doldurulurdoldurulur.. DeirmendenDeirmenden
geçirilengeçirilen malmal (farin,(farin, klinker)klinker) birbir separatöreseparatöre verilirverilir..stenilenstenilen incelikteincelikte maldanmaldan ayrlarakayrlarak yenidenyeniden öütülmeköütülmeküzereüzere deirmenedeirmene gerigeri verilirverilir
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 111/248
PresvalsPresvals veve bilyalbilyal deirmendeirmen uygulamalarndauygulamalarnda öütüleceköütülecek
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 112/248
PresvalsPresvals veve bilyalbilyal deirmendeirmen uygulamalarndauygulamalarnda öütüleceköütülecekmalzemeninmalzemenin defalarcadefalarca sistemsistem içindeiçinde devretmesinidevretmesini salamaksalamak içiniçingerekligerekli sevksevk ünitelerineünitelerine ihtiyaçihtiyaç vardrvardr..
Valsli Valsli deirmendedeirmende iseise bubu husushusus havahava akmakm ileile yaplmaktadryaplmaktadr..
BüyükBüyük kapasitelikapasiteli frnfrn ihtiyacnaihtiyacna cevapcevap verebilmekverebilmek içiniçin prespres valslivalslisistemlerdesistemlerde sevksevk tesisatnntesisatnn veve prespres valsvals kapasitelerininkapasitelerinin snrlsnrlolmalarolmalar nedeniylenedeniyle çift çift veve paralelparalel tesisat tesisat uygulamasuygulamas
gerekmektedirgerekmektedir.. Valsli Valsli deirmenlerdedeirmenlerde böyleböyle birbir snrlamasnrlama bahisbahis konusukonusu deildirdeildir..
TeknikTeknik yöndenyönden sadesade olanolan kurutmakurutma öütmeöütme veve gazgaz sevkiyatsevkiyatdolaysyladolaysyla valslivalsli deirmendeirmen dahadaha avantajldravantajldr.. KurutmaKurutma gazgaz içiniçin
birerbirer adet adet girigiri veve çkçk kanalkanal gerekirgerekir.. PresvalsPresvals veve bilyalbilyal deirmendeirmen sistemlerindesistemlerinde kullanlankullanlan kurutmakurutma
gaznngaznn dolamdolam içiniçin çeitliçeitli kanalkanal veve boruboru sisteminesistemine ihtiyaçihtiyaç vardrvardr..
FARNN PNÖMATKFARNN PNÖMATK
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 113/248
FARNN PNÖMATKFARNN PNÖMATKHOMEJENZASYONUHOMEJENZASYONU
Yüksek kaliteli çimento imalâtnda, ham Yüksek kaliteli çimento imalâtnda, hamçamurun homojenizasyonu sayesinde ayr aynçamurun homojenizasyonu sayesinde ayr ayn
hammadde bileimlerinin iyi bir karmnnhammadde bileimlerinin iyi bir karmnnamaçlanmas için önceleri ya metod tercihamaçlanmas için önceleri ya metod tercih
ediliyordu. Aerodinamik ve Pnömatik alanndaediliyordu. Aerodinamik ve Pnömatik alanndagelimeler, çimento endüstrisinde, kuru fariningelimeler, çimento endüstrisinde, kuru farinin
pnömatik olarak homojenizasyonununpnömatik olarak homojenizasyonununyaplmasn mümkün hale getirmitiryaplmasn mümkün hale getirmitir
Pnömatik kuru karmn temel elemanlarn siloPnömatik kuru karmn temel elemanlarn silo
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 114/248
Pnömatik kuru karmn temel elemanlarn, siloPnömatik kuru karmn temel elemanlarn, silozeminlerinin muhtelif ekillerde örtüldüü, havazeminlerinin muhtelif ekillerde örtüldüü, hava
datm kutular tekil ederlerdatm kutular tekil ederler
250 X 250 ilâ 400 mm ve 20 ilâ 30 mm kalnlndadr.Hava geçirgenliine sahip deliklerin çap 0,5 m3/m2 dak.lk hava geçirgenliinde yaklak 0.07 ² 0.09 mm dir
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 115/248
BütünBütün homojenizasyonhomojenizasyon metotlarndametotlarnda ortakortak
olan,olan, havalandrmahavalandrma vastasylavastasyla silosilozeminindezemininde bulunanbulunan havahava datmdatmkutularndakutularnda ilkilk önceönce farininfarinin gevetilmesiningevetilmesininamaçlanmasdramaçlanmasdr.. BunuBunu dahadaha sonrasonra silosilozeminininzemininin birbir ksmnnksmnn iddetliiddetlihavalandrmasylahavalandrmasyla kuvvetlikuvvetli birbir helezonikhelezonikakmakm takiptakip edereder
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 116/248
HomojenizasyonHomojenizasyon metotlarnnmetotlarnn cinsinecinsine göregöre
kartrmakartrma silolarnnsilolarnn zeminindekizeminindeki toplamtoplamyüzeyinyüzeyin %%5555 -- 7575 havalandrlrhavalandrlr..
HavalandrmaHavalandrma elemanlarelemanlar yaryar geçirgendirgeçirgendir.. Yani Yani hava,hava, havalandrmahavalandrma plâkasplâkas çindençindenyukaryayukarya dorudoru nüfuznüfuz eder,eder, bubu andaandahavannhavann kapatlmasylakapatlmasyla farinfarin plâkannplâkannarasndanarasndan aayaaaya kaçamazkaçamaz
ÜÜ SlS SlS
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 117/248
FÜLLERFÜLLER--SlSTEMSlSTEM
Bu hava kartrma sistemi ayn zamanda dörtleme sistemiBu hava kartrma sistemi ayn zamanda dörtleme sistemidiye de bilinirdiye de bilinir
Homojenizasyon için hava ihtiyac farin tonu banaHomojenizasyon için hava ihtiyac farin tonu bana
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 118/248
Homojenizasyon için hava ihtiyac, farin tonu banaHomojenizasyon için hava ihtiyac, farin tonu bana1515--20 m20 m33 drdr
ve bununla balantl olarak farin tonu bana enerjive bununla balantl olarak farin tonu bana enerjiihtiyac 0,85ihtiyac 0,85 1,1 kwh tutar1,1 kwh tutar
bu doneler kartrma silolarnn büyüklük vebu doneler kartrma silolarnn büyüklük veyüksekliine ve kartrma zamanna baldr.yüksekliine ve kartrma zamanna baldr.
Kartrma hava basnc yaklak 2Kartrma hava basnc yaklak 2 -- 2,2 kg/cm2;ve2,2 kg/cm2;ve
havalandrma hava basnc 1.6 kg/cm2 civarndadrhavalandrma hava basnc 1.6 kg/cm2 civarndadr
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 119/248
POLYSUSPOLYSUS--HOMOJENZASYONHOMOJENZASYON SSTEMSSTEM
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 120/248
K U AK KARITIRMA METODUK U AK KARITIRMA METODU
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 121/248
GEYSER METODU GEYSER METODU
Ö Ö
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 122/248
MÖLLERN TAZYKL AKIM METODUMÖLLERN TAZYKL AKIM METODU
Hammaddelerin KurutulmasHammaddelerin Kurutulmas
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 123/248
Hammaddelerin KurutulmasHammaddelerin Kurutulmas
KalkerKalker % 8% 8MarnMarn % 15% 15
KilKil %20%20Granüle Y. F. CurufuGranüle Y. F. Curufu %35%35
K t lK t l
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 124/248
KurutucularKurutucular
Tambur kurutucularTambur kurutucular
Hzl KurutucularHzl Kurutucular
Parll Kurutucular (savurma palatli)Parll Kurutucular (savurma palatli) Tandem kurutma öütmeTandem kurutma öütme
SeparatörlerdeSeparatörlerde
Aerofall deirmenlerde yaplr Aerofall deirmenlerde yaplr
T b k t lT b k t l
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 125/248
Tambur kurutucularTambur kurutucular Kart akml kurutucular
Paralel akml kurutucular
Tambur Kurutucularn Seçimi
Malzemenin fiziksel özellikleri
Tane irilii
Kurutma esnasnda yap deitirme eilimi
Kurutma süresi
Kapasite vs.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 126/248
Tambur kurutucularda s alveriini etkileyen faktörler
Tambur devir says
Giren gazlarn ss
Tamburdaki gaz ak hz
Kanatlarn cinsi büyüklüü ve yüzeyi
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 127/248
Dolgu derecesi % 12-15 dir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 128/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 129/248
Y k tlY k tl
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 130/248
Yaktlar Yaktlar
Kömür, fuelKömür, fuel--oil, gaz yaktlar kullanlr.oil, gaz yaktlar kullanlr.
Tambur kurutucular
klinker soutucularndan çkan scak hava
Döner frn baca gazlar ile beslenirler
Hzl Kurutucular
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 131/248
Hzl kurutucular tambur kurutucularn tersinesabit duran, hava szdrmaz silindir veya elips
eklinde çelik gövdeden ibarettirler.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 132/248
Hezemag hzl kurutucusu1.Malzeme girii, 2. Scak gaz girii,
3. Kurutma gaz çk, 4. Malzeme çk
AEROFALL DERMEN
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 133/248
Çimento hammaddelerinin öütülmesinde kullanlan budeirmenler büyük çap olan ksa bir boru deirmendir.
D/L : 5/1
Ufalama oran : 1/100 ± 1/1000
Ufalanm ürünün çk hz istenilen tane boyutunagöre ayarlanm bir gaz akm sayesinde gerçekleir.
Doluluk derecesi % 20-34
Kritik hzn %75¶i
250 mm-0,3 mm
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 134/248
Aerofall ± kurutma öütme tesisi
PRALL KURUTMA TESS
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 135/248
Ufalama oran : 1/10 ± 1/80%6 neme kadar hammaddeleri
250-350oC syla kurutabilirler.
77 4411
1. Klepe
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 136/248
88
77
66
55
44
33
22
111. Klepe
2. Datm sac
3. Gaz girii
4. Yükselme borusu
5. Parll plakalar
6. Gaz iletim klepesi
7. lave gaz girii
8. Boru deirmen çk
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 137/248
Ön stclar (yardmc sistemler)Ön stclar (yardmc sistemler)
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 138/248
Ön stclar (yardmc sistemler)Ön stclar (yardmc sistemler)
Modern çimento fabrikalarnda farin döner frnaModern çimento fabrikalarnda farin döner frnaverilmeden önce ön stclarda kalsinasyonverilmeden önce ön stclarda kalsinasyon
derecesine stlr.derecesine stlr.
Kalsinasyon ileminin çou bu stclarda olur. GeriKalsinasyon ileminin çou bu stclarda olur. Gerikalan kalsinasyon ilemi ve klinkerleme dönerkalan kalsinasyon ilemi ve klinkerleme döner
frn içerisinde tamamlanr.frn içerisinde tamamlanr.
Normal olarak yardmc sistemde meydana gelenNormal olarak yardmc sistemde meydana gelen
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 139/248
kurutma ve kalsinasyon olay, ortalama % 4kurutma ve kalsinasyon olay, ortalama % 4--88
orannda nemli olan farin tozlarn kar akmorannda nemli olan farin tozlarn kar akmprensibine uymak sureti ile, scak baca gazlarndaprensibine uymak sureti ile, scak baca gazlarndasüspansiyon halinde brakmak eklinde uygulanr.süspansiyon halinde brakmak eklinde uygulanr.
lem sonunda kurutulmu ve üçte birlem sonunda kurutulmu ve üçte birorannda(modern sistemlerde bu oran daha fazladr)orannda(modern sistemlerde bu oran daha fazladr)kalsine duruma gelmi farinin frna girii salanr.kalsine duruma gelmi farinin frna girii salanr.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 140/248
Ya proseste frna çamur verilirken kuru sistemde toz Ya proseste frna çamur verilirken kuru sistemde tozhaline getirilmi farin beslemesi yaplmaktadr.haline getirilmi farin beslemesi yaplmaktadr.
süspansiyon ön stclarnn meydana çkmas ilesüspansiyon ön stclarnn meydana çkmas ile
farinin ön stlmas ve ksmi kalsinasyonu için uzunfarinin ön stlmas ve ksmi kalsinasyonu için uzunfrnlarn arka ksmnda yanma gazlarn kullanmakfrnlarn arka ksmnda yanma gazlarn kullanmakyerine, siklon sistemi kullanlmaya balanm veyerine, siklon sistemi kullanlmaya balanm vefrnlarnda boyu ksaltlmtrfrnlarnda boyu ksaltlmtr
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 141/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 142/248
Farin,Farin, gazgaz tarafndantarafndan kanalkanal içindeiçinde sürüklenirsürüklenir
veve sonrakisonraki siklonasiklona girdiigirdii zamanzaman farinfarin veve gazgazartkartk slsl dengeyedengeye ulamulam bulunmaktadrbulunmaktadr.. BuBuhzlhzl ss alveriialverii (( kanalkanal içindeiçinde malnmaln kalkalsüresisüresi 11 saniyedensaniyeden dahadaha azdrazdr )) çokçok scakscak olanolan
gazlarla,gazlarla, çokçok inceince tanelitaneli olanolan farininfarinin gazgazakmnaakmna maruzmaruz kalankalan yüzeyyüzey alannnalannn büyükbüyükolmasolmas sayesindesayesinde gerçeklemektedirgerçeklemektedir.. ((30003000--40004000 cmcm22 /gr /gr )) Bu,Bu, aniani olarakolarak farininfarinin snmasnsnmasn
salarsalar
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 143/248
Humboldt
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 144/248
BuBu sistemesisteme ilkilk yönelenyönelen Humboldt Humboldt firmasfirmas olmuturolmutur..Humboldt Humboldt tarafndantarafndan uygulananuygulanan ss dört dört kademelikademeli birbirsiklonsiklon kulesindenkulesinden geçergeçer
Humboldt
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 145/248
DopolDopol
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 146/248
DopolDopol
BirBir çift çift siklonsiklon sistemidirsistemidir GazGaz akm,akm, herher siklonsiklon çiftineçiftinegirilegirile ayrlmaktaayrlmakta veve ondanondan sonrakisonraki kademeyekademeye geçerkengeçerkenyenidenyeniden birlemektedirbirlemektedir.. BöyleceBöylece sisteminsistemin herher birbir
ksmndaksmnda eit eit yükyük dalmdalm salanmsalanm olmaktadrolmaktadr veve gazgazakmnnakmnn ayrlmasayrlmas ileile aynayn gazgaz hacmihacmi içiniçin dahadaha küçükküçüksiklonlarsiklonlar kullanmakkullanmak suretiylesuretiyle iyiiyi birbir ayrmaayrma yaplmasyaplmasgerçeklemektedirgerçeklemektedir
Bu ön stcnn bir avantaj, yatrm maliyetinin düükolmasdr
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 147/248
DopolDopol sistemindesisteminde paralelparalel çalançalan ikiiki sisteminsisteminbulunmas,bulunmas, dahadaha küçükküçük siklonsiklon boyutlarnaboyutlarna vevedahadaha verimliverimli birbir toztoz randmannnrandmannn eldeelde
edilmesindenedilmesinden ötürüötürü toztoz devrelerinindevrelerinin yenilemeyenilemedurumlarnndurumlarnn azaltlmasnaazaltlmasna nedenneden olmuturolmutur.. Ayn Aynzamandazamanda tkanmalar,tkanmalar, kendilerinikendilerini derhalderhal scaklkscaklkyükselmeleriyleyükselmeleriyle göstereceklerinden,göstereceklerinden, zamanndazamannda
onarmlarnonarmlarn yaplmasyaplmas kolaylatrlmtrkolaylatrlmtr..
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 148/248
F L SmidthF L Smidth
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 149/248
F.L.SmidthF.L.Smidth
FF..LL..SmidthSmidth önön stclarnstclarn gelitirilmesigelitirilmesiçalmalarnaçalmalarna oldukçaoldukça geçgeç balamtrbalamtr.. lklk kurulankurulanfrnfrn tesislerindetesislerinde sadecesadece 22 kademelikademeli önön stclarstclar
kullanlmaktaydkullanlmaktayd.. BugünBugün gelitirdiklerigelitirdikleri önön stclarstclaroldukçaoldukça ileriileri teknoloj,lereteknoloj,lere sahipsahip stclardrstclardr..
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 150/248
SÜSPANSYON ÖN ISITICILAR
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 151/248
FIRIN MEKANZMASI
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 152/248
Süspansiyon ön stclar sayesinde tüm ön stma ve
kalsinasyon ilemleri, mal frna girmezden önce
tamamlanmaktadr. Bu da, frnn boyunun, ya ve uzun
frnl kuru sistemlere kyasla çok daha ksatutulabilmesini salamaktadr. Eer ön stcda daha fazla
kalsinasyon olmas salanabilirse frnn boyu daha da
ksaltlabilir.
Klinker OluumKlinker Oluumk i lk i l
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 153/248
ReaksiyonlarReaksiyonlar Döner frna verilen hammaddeler kalsiyumDöner frna verilen hammaddeler kalsiyum
karbonat, bir miktar magnezyum karbonat, kil,karbonat, bir miktar magnezyum karbonat, kil,marn ve su içerir. Meydana gelen reaksiyonlarmarn ve su içerir. Meydana gelen reaksiyonlar
öyle sralandrmak mümkündür;öyle sralandrmak mümkündür; Serbest suyun buharlatrlmasSerbest suyun buharlatrlmas Kil bünyesinde bulunan bal suyun serbest Kil bünyesinde bulunan bal suyun serbest
kalmaskalmas
MgCO3 n ayrmasMgCO3 n ayrmas CaCO3 ün ayrmasCaCO3 ün ayrmas Kireç ile kilin birlemesiKireç ile kilin birlemesi
Bu reaksiyonlar tamamen, ayr meydanaBu reaksiyonlar tamamen, ayr meydanagelmezler, çounlukla son iki reaksiyon birliktegelmezler, çounlukla son iki reaksiyon birliktel b l b b h ll b l b b h l
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 154/248
oluur ve balangç serbest suyun buharlamaoluur ve balangç serbest suyun buharlama
reaksiyonudur.reaksiyonudur. Serbest suyun buharlamas 100 0C de, kilinSerbest suyun buharlamas 100 0C de, kilin
bünyesindeki bal suyun serbest kalmas ise 500bünyesindeki bal suyun serbest kalmas ise 5000C de balar. Killer deiik miktarlarda birlemi0C de balar. Killer deiik miktarlarda birlemi
SiO2/Al2O3 oran ( 2SiO2/Al2O3 oran ( 2 5 ) /1 arasnda deien5 ) /1 arasnda deienalümina silikatlardr. Baz killerde demir oksit esasalümina silikatlardr. Baz killerde demir oksit esasbileendir. Kil bileenlerinin en basitlerinden biribileendir. Kil bileenlerinin en basitlerinden biriolan kaolinit ( 2SiO2.Al2O3.2H2O ) 500olan kaolinit ( 2SiO2.Al2O3.2H2O ) 500 600 0C 600 0C
de suyunu kaybeder. Kil mineral cinslerine görede suyunu kaybeder. Kil mineral cinslerine göresuyun serbest kalma dereceleri farkldr.suyun serbest kalma dereceleri farkldr.
MgCO3 yaklak 600MgCO3 yaklak 600 700 0C lerde ayrmaya balar,700 0C lerde ayrmaya balar,
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 155/248
g y g y y y y y yine kullanlan hammadde cinsine göre bu scaklkyine kullanlan hammadde cinsine göre bu scaklk
deiebilmektedir.deiebilmektedir.
Klinker minerallerinin oluumunu, iki gruptaKlinker minerallerinin oluumunu, iki gruptainceleyebiliriz;inceleyebiliriz;
Kat faz reaksiyonlar ile mineral oluumuKat faz reaksiyonlar ile mineral oluumu
Sv faz reaksiyonlar ile mineral oluumuSv faz reaksiyonlar ile mineral oluumu
Kat Faz Reaksiyonlar le Mineral OluumuKat Faz Reaksiyonlar le Mineral Oluumu
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 156/248
Klinker minerallerinin oluumunu, C3S oluumu hariç kat fazKlinker minerallerinin oluumunu, C3S oluumu hariç kat fazreaksiyonlar sonucu oluur. Bu reaksiyonlarn kinetikleri aadakireaksiyonlar sonucu oluur. Bu reaksiyonlarn kinetikleri aadakiön koullar tarafndan belirlenir;ön koullar tarafndan belirlenir;
Reaksiyona giren partiküllerin tane büyüklüüReaksiyona giren partiküllerin tane büyüklüü ScaklklarScaklklar
Kristal kafesteki bozukluklarKristal kafesteki bozukluklar
Piecek hammadde kalsiyum karbonat ve dier önemli komponentlerPiecek hammadde kalsiyum karbonat ve dier önemli komponentlerarasndaki reaksiyonlar yaklak 550 0C de balar, yani tam olarakarasndaki reaksiyonlar yaklak 550 0C de balar, yani tam olarak900 0C olan CaCO3 n ayrma scaklnn altnda. Bu durum da900 0C olan CaCO3 n ayrma scaklnn altnda. Bu durum da
göstermektedir ki 550 0C de bile çok düük olan kalsitin ayrmagöstermektedir ki 550 0C de bile çok düük olan kalsitin ayrmabasnc, dier önemli komponentler olan SiO2, Al2O3 ve Fe2O3lerbasnc, dier önemli komponentler olan SiO2, Al2O3 ve Fe2O3ler
tarafndan yükseltilir.tarafndan yükseltilir.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 157/248
Kil minerallerinin dehidratasyon ( 400Kil minerallerinin dehidratasyon ( 400 750 0C ) ve bozunmas ( 700750 0C ) ve bozunmas ( 700 1000 0C )1000 0C )ile yüksek reaktivitede oksitler meydanaile yüksek reaktivitede oksitler meydanagelir. Kil minerallerinin ve CaCO3 ngelir. Kil minerallerinin ve CaCO3 nbozunmas ile yeni fazlarn, katbozunmas ile yeni fazlarn, katreaksiyonlarla oluumu ayn anda olur.reaksiyonlarla oluumu ayn anda olur.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 158/248
Farindeki kuvars kristalleri; 800Farindeki kuvars kristalleri; 800 1000 0C de1000 0C deNa, K, Fe ve Al iyonlar, katalizörlerin etkisiNa, K, Fe ve Al iyonlar, katalizörlerin etkisialtnda reaktif Cristabolite dönüür.altnda reaktif Cristabolite dönüür.
Sonuçta aça çkan bu komponentler CO2 iSonuçta aça çkan bu komponentler CO2 imolekül grubundan çkararak, dikalsiyum silikat,molekül grubundan çkararak, dikalsiyum silikat,düük kireç miktar ile mono kalsiyum alüminat düük kireç miktar ile mono kalsiyum alüminat ve kalsiyum alümina ferritler meydana getirirler.ve kalsiyum alümina ferritler meydana getirirler.Serbest CaO, proses srasnda oluan CaO dierSerbest CaO, proses srasnda oluan CaO dierkomponentlere baland için henüzkomponentlere baland için henüzolumamtr.olumamtr.
ÖnemliÖnemli miktardakimiktardaki serbest serbest kireçkireç ancakancak scaklkscaklk900900 00CC yiyi geçtiigeçtii zamanzaman meydanameydana gelirgelir çünküçünkü oo
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 159/248
900900 00C C yiyi geçtiigeçtii zamanzaman meydanameydana gelir,gelir, çünküçünkü oo
zamanzaman ayrmaayrma basncbasnc atmosferikatmosferik basncabasnca ularularveve karbonkarbon dioksit,dioksit, CaOCaO bakabaka birbir komponentekomponentebalanmadanbalanmadan dahadaha çabukçabuk ayrlrayrlr..
10001000 11001100 00CC arasndaarasnda CC22AS AS gibigibi geçicigeçicibileiklerbileikler oluurken,oluurken, CC33A A veve CC44AF AF ninnin oluumuoluumu11001100 12001200 00C C dede büyükbüyük ölçüdeölçüde tamamlanrtamamlanr veveoldukçaoldukça fazlafazla miktardamiktarda serbest serbest kireçkireç oluuroluur.. 12001200
12501250 00C C dede katkat fazfaz reaksiyonlarreaksiyonlar tamamlanmtamamlanmolurolur..
Sv Faz Reaksiyonlar le MineralSv Faz Reaksiyonlar le Mineral
OlOl
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 160/248
OluumuOluumu
12501250 12801280 00CC civarndacivarnda klinkerklinker erimesierimesi olarakolaraknitelenen,nitelenen, piecekpiecek malzemedemalzemede svsv fazfaz oluuroluur.. BuradaBuradagerçekleengerçekleen tektek reaksiyonreaksiyon CaOCaO ileile CC22S S nn birlemesibirlemesiolup,olup, oluanoluan ürünürün CC33S S drdr..
Serbest Serbest kireçkireç konsantrasyonu,konsantrasyonu, 12801280 00CC civarndacivarnda svsvklinkerklinker fazfaz oluumuoluumu baladbalad zamanzaman önemliönemli miktardamiktardaazalrazalr.. Serbest Serbest kirecinkirecin çokçok belirginbelirgin azalmas,azalmas, 12501250 00CCüzerindeüzerinde sabit sabit olanolan veve yalnzyalnz svsv fazfaz varlndavarlnda çabucakçabucakoluan,oluan, trikalsiyumtrikalsiyum silikatnsilikatn oluumundanoluumundan sonrasonra olurolur..
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 161/248
C3S oluumu 1450 0C de tamamlanr.C3S oluumu 1450 0C de tamamlanr.Reaksiyon ürünleri C3S, C2S, C3A, C4AFReaksiyon ürünleri C3S, C2S, C3A, C4AFve birleime girmeyen serbest kireçtir.ve birleime girmeyen serbest kireçtir.
Klinkerin Bileimi ve YapsnKlinkerin Bileimi ve YapsnEtkile en OlgulaEtkile en Olgula
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 162/248
Etkileyen OlgularEtkileyen Olgular
Klinkerlerde arzu edilen mineralojik ve mikroKlinkerlerde arzu edilen mineralojik ve mikroyapsal özelliklere ulaabilmek çok saydayapsal özelliklere ulaabilmek çok saydaparametrenin kontrolüne baldr. En önemliparametrenin kontrolüne baldr. En önemli
olanlar;olanlar; Ham karmn bileimi, homojenlii ve inceliiHam karmn bileimi, homojenlii ve incelii Piirme koullarPiirme koullar Soutma programSoutma program
Sv, gaz ve özellikleriSv, gaz ve özellikleri Kömür külünün etkisiKömür külünün etkisi Frn atmosferiFrn atmosferi
Pime Bölgesi Malzeme ve DuvarPime Bölgesi Malzeme ve DuvarScaklklarScaklklar
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 163/248
ScaklklarScaklklar
Klinker Oluumunun TermoKlinker Oluumunun Termo KimyasKimyas
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 164/248
KimyasKimyas 100 0C de serbest suyun buharlamas ( endotermik )100 0C de serbest suyun buharlamas ( endotermik ) 500 0C ve üstünde kildeki bal suyun serbest kalmas ( endotermik500 0C ve üstünde kildeki bal suyun serbest kalmas ( endotermik
)) 900 0C ve üstünde CaCO3 dan CO2 çk ( endotermik )900 0C ve üstünde CaCO3 dan CO2 çk ( endotermik ) 900 0C ve üstünde kilin amorf dehidratasyon ürünlerinin900 0C ve üstünde kilin amorf dehidratasyon ürünlerinin
kristalizasyonu ( ekzotermik )kristalizasyonu ( ekzotermik ) 900900 1200 0C de kireç ve kil arasndaki reaksiyon ( ekzotermik )1200 0C de kireç ve kil arasndaki reaksiyon ( ekzotermik ) 12001200 1280 0C de sv faz oluumunun balamas ( endotermik )1280 0C de sv faz oluumunun balamas ( endotermik ) 1280 0C üzerinde klinker bileiklerinin oluumunun tamamlanmas1280 0C üzerinde klinker bileiklerinin oluumunun tamamlanmas
(endotermik)(endotermik) 14501450 1480 0C de klinkerin soutulmas (ÖNEY, 1999)1480 0C de klinkerin soutulmas (ÖNEY, 1999)
Döner Frn TipleriDöner Frn Tipleri
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 165/248
Tek çapl döner frn
Geniletilmi sinter bölgesi ile döner frn
Geniletilmi kalsinasyon bölgesi ile döner frn
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 166/248
Geniletilmi kalsinasyon ve sinter bölgesi ile döner frn
Geniletilmi kurutma kalsine ve sinter bölgesi iledöner frn (ya döner frn)
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 167/248
döner frn (ya döner frn)
Kurutma veya ön stc bölgesi geniletilmi döner frn
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 168/248
a) Kurutma Bölgesi : Çk gazlarnn ss malzemeye
Pime Proseslerinin Deiik Fazlar
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 169/248
a) Kurutma Bölgesi : Çk gazlarnn ss malzemeye
aktarlr ve su buhar eklinde kütle, malzemeden gazakm içinde buharlar.b) Ön stma Bölgesi : Maln kurumasnn
tamamlanmasyla maln s derecesinde kalsinasyon
balangc ssna doru yükselmeye balar.c) Kalsinasyon Bölgesi : Kil minerallerinindehidratasyonu ve yeni gazlarn olumaya balamasylamaln kalsinasyonu meydana gelir.
d) Sinterleme Bölgesi : Klinker oluumunun ekzotermik
reaksiyonlare) Souma Bölgesi : Klinkerin ani soumas
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 170/248
Frn Dolgu DerecesiFrn Dolgu Derecesi
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 171/248
gg
Merkez AçsMerkez Açs D.D(%)D.D(%)
110110 15,6515,65
105105 13,7513,75100100 12,1012,109595 10,7010,70
Frn doluluk derecesidaire diliminin frnkesitine orannn %olarak ifadesidir. % 5-17
9090 9,099,09
8585 7,757,75
8080 6,526,527575 5,405,40
7070 4,504,50
Frn Doluluk Derecesi ve Döner Frn KapasitesiFrn Doluluk Derecesi ve Döner Frn Kapasitesi
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 172/248
Frn EimiFrn Eimi
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 173/248
Frn Eimi genel olarakFrn Eimi genel olarak22--66oo dirdir
Az frn eimi büyük Az frn eimi büyükdevir saysn gerektirir.devir saysn gerektirir.
Bunun faydas frnBunun faydas frnmalemesinin daha iyimalemesinin daha iyikarmas ve dahakarmas ve dahaiddetli bir s transferineiddetli bir s transferine
maruz braklmaldr.maruz braklmaldr.
FrnFrnEimiEimi
D.D (%)D.D (%)
4.54.5 994.04.0 1010
3.53.5 1111
3.03.0 12122.52.5 1313
D.D: Dolgu derecesiD.D: Dolgu derecesi
Frn eimini her halikarda frn dolulukd i i t i d
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 174/248
derecesini tayin eder
Buna ilave olarak artan bir L/D oran dadoluluk derecesini arttrabilir.
Yüksek dolgu dereceleri s transferinigüçletirdii için %13 lük D.Dgeçilmemelidir.
Döner Frnlarn Devir SaylarDöner Frnlarn Devir Saylar
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 175/248
Döner frnlarDöner frnlarekonomik olarakekonomik olarakiletebilmek içiniletebilmek içinyaklak 35 cm/snyaklak 35 cm/snçevresel hzlarçevresel hzlaruygulanr.uygulanr.
36 cm/sn çevre hznda dakikada frn devir says ve frn çap
Döner Frnlarda genel olarak iki ilem meydana gelirDöner Frnlarda genel olarak iki ilem meydana gelir
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 176/248
Termokimyasal ilemlerTermokimyasal ilemler Malzeme GeçiiMalzeme Geçii
Döner Frnn Bölgeleri
FrnnFrnnUzunluuUzunluu
(%)(%)BölglerBölgler
MalzemeMalzeme--BölgeBölgeSc.Sc.
3333Kurutma (YaKurutma (YaFrnlarda)Frnlarda)
120 C120 Cooye kadarye kadar
1414 Ön stmaÖn stma 100100 5505502525 KalsinasyonKalsinasyon 550550 11001100
2020 Sinter ve piirmeSinter ve piirme 11001100 14501450
88 SoutmaSoutma 14501450 -- 13801380
Döner frnda meydana gelen olaylarDöner frnda meydana gelen olaylar
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 177/248
Suyun buharlamas (ya sistem)Suyun buharlamas (ya sistem) Kil cevherinden suyun uzaklatrlmasKil cevherinden suyun uzaklatrlmas
Magnezyum karbonatn armasMagnezyum karbonatn armas Kalsiyum karbonatn ayrmasKalsiyum karbonatn ayrmas Kirecin madensel kile bilemesi yani 4 anaKirecin madensel kile bilemesi yani 4 ana
bileeni oluturmasbileeni oluturmas
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 178/248
Döner frnlarn hava szdrmazl
Scak frn ucunda eksi basnç 2 3 mm su sütunu ve
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 179/248
Scak frn ucunda eksi basnç 2-3 mm su sütunu ve
souk frn ucunda yaklak 25-30 mm su sütunudur.
Döner frna kaçak olarak giren hava gaz scaklnakadar stlacandan s kaybna neden olur.
Frn çap 4 m, istenmeyen havann frna emnildii (5m/sn) açklk 4 cm (Frn gövdesi ve frn kafas aras)
4 m =r 2/4=12.5664 m2
3.92 m = r 2/4=12.0683 m2
Araln genilii=0.4981 yaklak 0.5m2
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 180/248
0.5 m2 x 5 m/sn =2.5 m3/sn veya
2.5 m3/sn x 60 =150 m3/dak. Veya
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 181/248
150 x 1.2928=194 kg hava/dak
Frn gaz scakl sinter bölgesinde 2045 oC dr.
Havann 15 oC dan 2045oC ye çkarlmas için;
194 kg hava/dak x 0.26 x 2030 oC=102.393 kcal/dak(102.393 kcal/dak)/(7000 kcal/Kg kömür)=
14.6 kg kömür/dak x 1440 dak = 21 024 kg kömür /24 saat
Günde 21 ton kömür kayb
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 182/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 183/248
Frn çaltrrken kontrol için üç deikenFrn çaltrrken kontrol için üç deiken
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 184/248
Frn çaltrrken, kontrol için üç deikenFrn çaltrrken, kontrol için üç deiken
kullanlmaktadr, bunlar istenen deiiklikkullanlmaktadr, bunlar istenen deiiklikneyse ona göre sralanmaktadr.neyse ona göre sralanmaktadr.
yakt deiimleri,yakt deiimleri,farin besleme miktarndaki deiimlerfarin besleme miktarndaki deiimlerfrn dönü hz deiimleridirfrn dönü hz deiimleridir
Piiriciye yardmc olacak birçok yararlPiiriciye yardmc olacak birçok yararl
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 185/248
y y ç y y y ç y
rehber bulunmaktadr, bu sayede frnnrehber bulunmaktadr, bu sayede frnndurumu hakknda salkl kararlardurumu hakknda salkl kararlarvermek mümkün olmaktadr. Bu rehbervermek mümkün olmaktadr. Bu rehberbilgiler,bilgiler,
frn dönü hzndaki oynamalar,frn dönü hzndaki oynamalar,frn tahrik motorunun amperajfrn tahrik motorunun amperajpime bölgesi scaklklardr.pime bölgesi scaklklardr.
frn dönü hzndaki oynamalarfrn dönü hzndaki oynamalar
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 186/248
Eer frnda kemer teekkül etmise, mal,Eer frnda kemer teekkül etmise, mal,kemerin arkasnda birikeceinden daha büyükkemerin arkasnda birikeceinden daha büyükbir merkez d (egzantrik ) yükleme meydanabir merkez d (egzantrik ) yükleme meydana
geleceinden frn döndürmek için tahrikgeleceinden frn döndürmek için tahrikmotorlarnn ampemotorlarnn amperraj da artacaktraj da artacaktr
Bu nedenle amper göstergesindeki büyükBu nedenle amper göstergesindeki büyüksaplamalar, mal kalnlnn çok arttna veyasaplamalar, mal kalnlnn çok arttna veyafrn içinde gayri muntazam bir kabuk olutuufrn içinde gayri muntazam bir kabuk olutuuiaret edecektiriaret edecektir
FFrn tahrik motorunun amperajrn tahrik motorunun amperaj
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 187/248
Bandn geniken daralmaya balamas, birikiminBandn geniken daralmaya balamas, birikiminçözülerek, kümelenme etkisinin kaybolduunaçözülerek, kümelenme etkisinin kaybolduunaiarettir yada ringin (kemerin) aniden krlmasnaiarettir yada ringin (kemerin) aniden krlmasnaiarettir. Bunun sonucu ekzantrik yükte ani biriarettir. Bunun sonucu ekzantrik yükte ani biryükseli gözlenecektir.yükseli gözlenecektir.
Bu bilgiler, göstergelerde ayn durum gözle tespit Bu bilgiler, göstergelerde ayn durum gözle tespit
edilmezden önce, mal beslemeyi azaltarak durumuedilmezden önce, mal beslemeyi azaltarak durumudüzeltmede yararl olacak ve frn içinde bozulmadüzeltmede yararl olacak ve frn içinde bozulmaönlenmi olacaktrönlenmi olacaktr
PPime bölgesi scaklklarime bölgesi scaklklar
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 188/248
Amperaj Amperaj yükseliryükselir veve frnfrn hzhz azalrsaazalrsa frnfrn ararsnmsnm veve pimepime bölgesibölgesi çokçok geriyegeriye kaymkaym
demektirdemektir.. BuBu durumdadurumda yaktyakt azaltpazaltp amperiamperi deitirmekdeitirmek veve
bakldndabakldnda pimemipimemi malnmaln görülmesinigörülmesini
salamaksalamak gerekirgerekir..
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 189/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 190/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 191/248
Döner Frn AtelemeDöner Frn AtelemeTekniiTeknii
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 192/248
TekniiTeknii
F.L.S. Firmas Duoflex YakcsF.L.S. Firmas Duoflex Yakcs
DuoflexDuoflex yakcsyakcs dönerdöner frnlar,frnlar, pulverizepulverize kömürkömür veyaveya kokkokkömürü,kömürü, ya,ya, doaldoal gaz,gaz, yaya dada bubu yaktlarnyaktlarn birbir karmnkarmnkullanarakkullanarak yakaryakar.. Yakc Yakc;; plastikplastik krntlar,krntlar, aaçaaç krntlar,krntlar,lamlam artklarartklar gibigibi ikincilikincil yaktlarnyaktlarn dada kullanlmaskullanlmas içiniçinekstraekstra kanallarlakanallarla donatlabilirdonatlabilir..
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 193/248
Standart tipleri yakt kombinasyonu içinStandart tipleri yakt kombinasyonu içinuygundur ve maximum kapasiteleri 20 ileuygundur ve maximum kapasiteleri 20 ile250 MW arasnda deiir ve bu geni250 MW arasnda deiir ve bu genidöner frnlarn bile ihtiyacnn karlar.döner frnlarn bile ihtiyacnn karlar.
Duoflex Yakcs Genel GörünüüDuoflex Yakcs Genel Görünüü
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 194/248
Yakc Yakc allagelmemiallagelmemi yeniyeni veve özelözel birbir
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 195/248
g g yy
konsept konsept ileile üretilmitirüretilmitir.. BuBu konsept konsept iseise;;halkalhalkal birbir kömürkömür borusuborusu veve bununbununiçerisindeiçerisinde merkezimerkezi bir,bir, gazlgazl veve likit likit yakt yakt
borusuborusu veve yineyine aynayn zamandazamanda halkalhalkalkömürkömür borusunuborusunu saransaran veve birisibirisi radyalradyaldieridieri iseise ekseneleksenel havahava içiniçin olanolan eemerkezlimerkezli ikiiki primerprimer havahava kanalndankanalndan
ibarettiribarettir..
Geleneksel Bir Yakc ile Duoflex inGeleneksel Bir Yakc ile Duoflex inKarlatrlmasKarlatrlmas
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 196/248
Meme Yüzeyinin AyarlanmasylaMeme Yüzeyinin AyarlanmasylaPrimer Hava DeiimiPrimer Hava Deiimi
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 197/248
BuBu ikiiki havahava konikkonik havahava memesimemesi yoluylayoluyla enjekteenjekte
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 198/248
BuBu ikiiki havahava konikkonik havahava memesimemesi yoluylayoluyla enjekteenjekte
edilmedenedilmeden önceönce karmkarm birbir ekildeekilde akarakar..
DD ksmdakiksmdaki ikiiki boruboru çokçok rijit rijit desteklemedestekleme
yaplarnayaplarna sahipsahip formdadrformdadr veve yakcyakc borudakiborudakidönmedönme veve sapmalarsapmalar minimizeminimize ederekederek dayanklldayankll
güvencegüvence altnaaltna alrlaralrlar..
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 199/248
Klinker SoutmaKlinker Soutma
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 200/248
Klinker soutma, klinkerin öütülebilirliini ve bundanKlinker soutma, klinkerin öütülebilirliini ve bundanüretilen çimentonun özelliklerini etkiler. Klinkerüretilen çimentonun özelliklerini etkiler. Klinkersoutmann nedenleri ise;soutmann nedenleri ise;
Kzgn haldeki klinker kolaylkla tanamad için,Kzgn haldeki klinker kolaylkla tanamad için,
Scak klinkerin çimento öütmeyi olumsuz etkiledii için,Scak klinkerin çimento öütmeyi olumsuz etkiledii için, Yaklak 200 kcal/kg klinkerlik scak klinkerin yararlanlan Yaklak 200 kcal/kg klinkerlik scak klinkerin yararlanlan
s miktar üretim masraflarn düürdüü için,s miktar üretim masraflarn düürdüü için, Uygun bir soutma ileminin çimento özellikleriniUygun bir soutma ileminin çimento özelliklerini
düzelttii için,düzelttii için,
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 201/248
Sinter bölgesinde piirilen ve döner frnnSinter bölgesinde piirilen ve döner frnnçk azna kadar gelen klinker, özelçk azna kadar gelen klinker, özelklinker soutucularnda soutulur.klinker soutucularnda soutulur.Soutma srasnda bir ksm klinker ssSoutma srasnda bir ksm klinker ssgeri kazanlr. Klinker soutucular olarakgeri kazanlr. Klinker soutucular olarakplanet soutucular, tromel soutucular veplanet soutucular, tromel soutucular ve
zgaral soutucular saymak mümkündürzgaral soutucular saymak mümkündür
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 202/248
IZGARALI SOUTUCULARIZGARALI SOUTUCULAR
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 203/248
Bu tip soutucular, frndan bamszdr;Bu tip soutucular, frndan bamszdr;klinker frndan çkp, hareketli bir zgaradaklinker frndan çkp, hareketli bir zgaradabirikir ve içinden hava üflenir. Klinkeribirikir ve içinden hava üflenir. Klinkerizgara boyunca tamak için balca ikizgara boyunca tamak için balca ikidizayn gelitirilmitirdizayn gelitirilmitir
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 204/248
Fuller soutucusuFuller soutucusu
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 205/248
Fuller soutucusu, bir, iki veya yüksekFuller soutucusu, bir, iki veya yüksekkapasiteli frnlarda bazen 3 zgaradankapasiteli frnlarda bazen 3 zgaradanoluan bir sistemdir. Her zgara biri sabit oluan bir sistemdir. Her zgara biri sabit biri hareketli plaka sralarndan meydanabiri hareketli plaka sralarndan meydanagelmektedir.gelmektedir.
Fuller soutucusu elektrofiltre ile balantlFuller soutucusu elektrofiltre ile balantl
olarak çalr. Türkiyede en çok bu çeit olarak çalr. Türkiyede en çok bu çeit klinker soutucusu kullanlmaktadr.klinker soutucusu kullanlmaktadr.
SF Cross-Bar CoolerNY
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 206/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 207/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 208/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 209/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 210/248
Coolax Grate Cooler Coolax Grate Cooler
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 211/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 212/248
Planet soutucusuPlanet soutucusu
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 213/248
Planet soutucusunda döner frnn gövdesinde çepçevrePlanet soutucusunda döner frnn gövdesinde çepçevresoutma kamaralar bulundurulur. Frnn dönüü ile busoutma kamaralar bulundurulur. Frnn dönüü ile bukamaralar klinker ile dolar ve sonunda frnn altndakamaralar klinker ile dolar ve sonunda frnn altndabulunan klinker çukuruna boalr. Bu sistem çift akmlbulunan klinker çukuruna boalr. Bu sistem çift akml
klinker soutucusu diye de adlandrlr.klinker soutucusu diye de adlandrlr.
Tromel soutucusu, döner frn altnda bulunan veTromel soutucusu, döner frn altnda bulunan veklinkeri ters yönde ileten, boru eklinde bir soutucuklinkeri ters yönde ileten, boru eklinde bir soutucu
sistemidirsistemidir
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 214/248
EntegralEntegral soutucular(soutucular(Planet Planet)) hemhem azaz yeryer igaligaletmekteetmekte hemhem dede dönerdöner soutucularasoutuculara kyaslakyasla yatrmyatrmmaliyetlerimaliyetleri dede düükdüük olmaktadrolmaktadr.. BüyükBüyük kapasitelikapasitelitesislerdetesislerde bazbaz mekanikmekanik problemlerproblemler çkmaktayd,çkmaktayd,dahadaha sonrasonra zgaralzgaral soutucularnsoutucularn devreyedevreye girmesiylegirmesiyleentegralentegral soutucularsoutucular eskisieskisi kadarkadar rabet rabet görmemeyegörmemeyebaladbalad.. bugünbugün artkartk 45004500 t/günt/gün hattahatta dahadaha büyükbüyükkapasitelikapasiteli tesislerdetesislerde bilebile kullanlabimektedirkullanlabimektedir..
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 215/248
ÇMENTO ÖÜTMEÇMENTO ÖÜTME
KlinkerinKlinkerin çimentoyaçimentoya öütülmesi,öütülmesi, çimentoçimento üretimindeüretiminde
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 216/248
KlinkerinKlinkerin çimentoyaçimentoya öütülmesi,öütülmesi, çimentoçimento üretimindeüretimindetemeltemel veve aynayn zamandazamanda sonson teknolojikteknolojik operasyonduroperasyondur..
PortlandPortland çimentoçimento üretimiüretimi içiniçin klinker klinker alçalç ileile kurukuru olarakolarak
öütülür öütülür.. BuBu öütmeye,öütmeye, puzolanikpuzolanik maddemadde tras,tras, uçucuuçucu külkülgibigibi katkkatk maddelerininmaddelerinin belirlibelirli oranlardaoranlarda ilavesiyleilavesiyle katklkatklçimentoçimento tipleritipleri üretilir üretilir..
Çimento tesislerinde harcanan toplam gücün büyük bir bölümü ögütmede kullanlmaktadr.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 217/248
Çimento üretiminde proses kademeleri arasndakienerjisi tüketim dalm
ProsesProses Elektrik enj. Tük.(%)Elektrik enj. Tük.(%)
Ocak letmeOcak letme
Hammade öütmeHammade öütmeHammadde harmanlamaHammadde harmanlamaKlinker Piirme ve soutmaKlinker Piirme ve soutmaÇimento öütmeÇimento öütmeTama, paketleme, yüklemeTama, paketleme, yükleme
55
2424662222383855
TOPLAMTOPLAM 100100
Cevher hazrlama tesislerinde kullanlan bilyaldeirmenlerde L/D oran 1,5 ± 2 civarndayken çimentosektöründe yaygn olarak kullanlan kamaral
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 218/248
y yg
deirmenlerde bu oran 3 ± 6 arasnda deiir.
33 -- 0.30.3 µµluk taneler çimento dayankllnn gelimesiluk taneler çimento dayankllnn gelimesiiçin önemlidir.için önemlidir.
ÇimentodaÇimentoda tanetane fonksiyonufonksiyonu 33 -- 00..33 µµ aadaaada gösterildiigösterildiigibigibi temsiltemsil edilmektediredilmektedir..NormalNormal ÇimentolardaÇimentolarda %% 4040 5050
Yüksek Yüksek DayanmlDayanml çimentolardaçimentolarda %% 5555 -- 6565SüperSüper DayanmlDayanml çimentolardaçimentolarda %% 5555 -- 6565
Çeitli çimento tane iriliinde basnç dayankl
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 219/248
Daha yüksek öütme incelii (5000 cm2/g) dayanklkartn artk etkilemez aksine düürür.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 220/248
Öütme Yardmclar
klinker arlnn % 0.006 ± 0.8 kadar Öütme yardmclar katks yaplr.
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 221/248
öütme malzemelerinin kaplanmasn önlemek (verim artar)
Enerji sarfiyatn azaltr
Parçalarn dalmasn salar Sepratörlerin verimini arttr
Çimento dayankllna etkisi olmaz Sadece balangç dayanmnaolumsuz etkileri olur.
Farin için ,
Kömür ve grafit, kok, reçine vs öütmede y.m olarak kullanlr
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 222/248
Çimento öütme için,
Amino asetat, Etilen glikol, Propilen glikol, ZEE-MILL(ekeri
alnm kalsyum), Vinsol Persin (reçine), TDA (Triethanolaminve Lignin sultonik asidin kalsyum tuzlar), Rayling (kurutulmu
sülfit atklar), Red Oil (ya asitleri karm), 109 B vs
Kamaral deirmenlerde
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 223/248
I. Kamara, Hacmca % 30 arj, 100 ± 60 mm bilya çap
II. Kamara, Hacmca % 27 arj, 60 ± 35 mm bilya çap
III. Kamara, Hacmca % 24 arj, 30 ± 20 mm bilya çap
nce öütmede genellikle öütücünün yüzey alannnhacime oran mümkün olduunca büyük seçilmelidir.
Bu nedenle genellikle III. Kamarada silpeps kullanlr.
SilpepsSilpeps
ØØ x h (mm)x h (mm)
Arlk Arlk
Kg/adetKg/adet
Yüzey alanYüzey alan
cmcm22/adet/adet
12 x 2412 x 24 0.0210.021 11.311.3
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 224/248
18 x 3618 x 36 0.0710.071 25.425.4
Kamaralar Kamaralar Bilya çapBilya çap arj mik. (%)arj mik. (%)
I. KamaraI. Kamara
9090
80807070
6060
2020
25253535
2020
II. KamaraII. Kamara5050
4040
5050
5050
III. KamaraIII. Kamara12 x 2412 x 24
18 x 3618 x 36
5050
5050
MEKANK ÖZELLKLERMEKANK ÖZELLKLER
Standard dayanmStandard dayanm Erken dayanmErken dayanm
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 225/248
yy
Çimentonun 28 günlükÇimentonun 28 günlükbasnç dayanmdr.basnç dayanmdr.
Çizelgede verilenÇizelgede verilengereklere uygungereklere uygunolmaldr.olmaldr.
Üç standart dayanmÜç standart dayanmsnf belirlenmitir:snf belirlenmitir:32,5 snf; 42,5 snf;32,5 snf; 42,5 snf;
52,5 snf52,5 snf
yy
Çimentonun 2 veya 7Çimentonun 2 veya 7günlük basnçgünlük basnçdayanmdr.dayanmdr.
Çizelgede verilenÇizelgede verilengereklere uygungereklere uygunolmaldr.olmaldr.
N : normal erkenN : normal erkendayanm snfdayanm snf
R : yüksek erkenR : yüksek erkendayanm snfdayanm snf
ÇizelgeÇizelgeKarakteristik deerlerle verilen mekanik ve fizikselKarakteristik deerlerle verilen mekanik ve fizikselözelliklerözellikler
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 226/248
B asnç Day anm (MP a)
Day anm E rk en Day anm S tandard Day anm P riz ba lam a Genle me
S nf s üres i (dak ) (m m )
2 günlük 7 günlük 28 günlük
32.5 N - > 16.0 > 32.5 > 52.5 > 75
32.5 R > 10.0 -
42.5 N > 10.0 - > 42.5 > 62.5 > 60 < 10
42.5 R > 20.0 -
52.5 N > 20.0 - > 52.5 - > 45
52.5 R > 30.0 -
Bu standardn yüksek erken dayanml, 42,5dayanm snfna uyan portland çimentosuaadaki ekilde tanmlanr.Portland çimento TS EN 197-1- CEM I 42,5 R
Depolama ve PaketlemeDepolama ve Paketleme
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 227/248
ÇimentolarÇimentolar piyasayapiyasaya delikdelik veyaveya yrtkyrtk olmayanolmayan kat kat veyaveyabenzeribenzeri torbalartorbalar içerisindeiçerisinde azaz aktmayacakaktmayacak veve evsafnevsafnbozmayacakbozmayacak ekildeekilde ambalajlanmambalajlanm olarakolarak çkarlmaldrçkarlmaldr..TorbalardakiTorbalardaki çimentonunçimentonun kütlekütle toleranstolerans 5050kgkg ±± %%22'' dirdir..
Kat Kat torbalartorbalar ileile yaplanyaplan ambalajda,ambalajda, yurtiçiyurtiçi tamalardatamalardaTSTS 30263026'ya'ya uygun,uygun, enen azaz üçüç katlkatl kraft kraft kadndankadndanyaplmyaplm torbalartorbalar veyaveya kat kat gramajgramaj veyaveya kat kat adediadedi farkl,farkl,ancakancak edeeredeer dayankllktadayankllkta yaplmyaplm torbalartorbalarkullanlmaldrkullanlmaldr.. hracat hracat durumundadurumunda kadnkadn gramajgramaj veve kat kat adediadedi öncedenönceden belirlenmelidirbelirlenmelidir..
Çimento torbalar üzerine kolayca okunabilecek veÇimento torbalar üzerine kolayca okunabilecek vebozulmayacak ekilde en az aadaki bilgilerbozulmayacak ekilde en az aadaki bilgileryazlmaldr. Bu bilgiler gerektiinde yabanc dille deyazlmaldr. Bu bilgiler gerektiinde yabanc dille deyazlabilir. Çimentonun dökme olarak siloda veya özelyazlabilir. Çimentonun dökme olarak siloda veya özelçimento aracnda bulunmas halinde bu bilgiler bir plakaçimento aracnda bulunmas halinde bu bilgiler bir plaka
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 228/248
veya etiket üzerine yazlarak silo veya araç üzerineveya etiket üzerine yazlarak silo veya araç üzerinetaklmaldr.taklmaldr.
Firmann ticari unvan veya ksa ad, adresi veya varsaFirmann ticari unvan veya ksa ad, adresi veya varsatescili markas.tescili markas.
Tanan çimentoya ait standardn iaret ve numaras.Tanan çimentoya ait standardn iaret ve numaras. Çimento snf ve tipi.Çimento snf ve tipi.
mal tarihi ( ay ve yl olarak ).mal tarihi ( ay ve yl olarak ).
Net kütlesi ( kg )Net kütlesi ( kg )
Paketleme lemiPaketleme lemi
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 229/248
YAKITLAR YAKITLAR
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 230/248
Kat YaktlarKat Yaktlar
DönerDöner frnlardafrnlarda ancakancak toztoz halindehalinde katkat yaktlaryaktlar kullanlrkullanlr..BununBunun içiniçin katkat yaktlaryaktlar deirmenlerdedeirmenlerde öütüldüktenöütüldüktensonrasonra kullanlmaktadrkullanlmaktadr.. Antrasit, Antrasit, linyit,linyit, tata kömürü,kömürü,asfaltit asfaltit veve rafinerirafineri artart olanolan petrolpetrol kokukoku çimentoçimento dönerdönerfrnlarndafrnlarnda kullanlankullanlan bakabaka katkat yakt yakt türleridirtürleridir..BunlardanBunlardan bakabaka sonson senelerdesenelerde önön kalsinasyonkalsinasyonsistemlerindesistemlerinde eskieski arabaaraba lastikleri,lastikleri, ehirehir çöpleriçöpleri vbvb.. gibigibieylereyler yaklarakyaklarak kullanlmaktadrkullanlmaktadr.. BütünBütün bunlarnbunlarniçersindeiçersinde enen çokçok kullanlankullanlan kömürkömür türleridirtürleridir..
Sv YaktlarSv Yaktlar
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 231/248
ÇimentoÇimento sektöründesektöründe svsv yakt yakt olarakolarak hamham petrolpetrol veve ararfuelfuel--oiloil kullanlrsakullanlrsa dada geneldegenelde fuelfuel--oiloil tercihtercih sebebidirsebebidir.. BuBusvsv yaktlaryaktlar parafin,parafin, olefin,olefin, aromatikaromatik veve naftennaften kökenlikökenliolupolup geneldegenelde %%8585--9090 karbon,karbon, %%55--1010 hidrojenhidrojen veve %%33--44
oksijen,oksijen, azot,azot, kükürt kükürt veve dierdier elementlerdenelementlerden oluuroluur..
Gaz YaktlarGaz Yaktlar
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 232/248
SvlatrlmSvlatrlm petrolpetrol gazlar,gazlar, biogaz,biogaz, jeneratör jeneratör
gaz,gaz, havahava gazgaz veve doaldoal gazgaz olarakolarak çeitliçeitli türleritürlerivarsavarsa dada çimentoçimento sektöründesektöründe enen önemliönemli yeriyeridoaldoal gazgaz tutmaktadrtutmaktadr..
BETONBETON
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 233/248
Beton,Beton, çimento,çimento, su,su, agregaagrega veve kimyasalkimyasal veyaveya mineralmineralkatkkatk maddelerininmaddelerinin homojenhomojen olarakolarak kartrlmasndankartrlmasndanoluan,oluan, balangçtabalangçta plastikplastik kvamdakvamda olup,olup, ekilekilverilebilen,verilebilen, zamanlazamanla katlapkatlap sertleereksertleerek mukavemet mukavemet
kazanankazanan birbir yapyap malzemesidirmalzemesidir..
BetonunBetonun mutlakmutlak hacminihacmini %%7070 oranndaorannda agregaagrega (kum,(kum,çakl,çakl, mcr),mcr), %%1010 oranndaorannda çimento,çimento, %% 2020 oranndaorannda susu
olutururoluturur.. Gerektiinde,Gerektiinde, çimentoçimento arlnnarlnn %%55'sinden'sindenfazlafazla olmamakolmamak kaydyla,kaydyla, katkkatk malzemesimalzemesi ilaveilave edilebiliredilebilir..
Betonu günümüzün en yaygn tayc yapBetonu günümüzün en yaygn tayc yapmalzemesi yapan özellikleri öyle sralamakmalzemesi yapan özellikleri öyle sralamak
mümkündür :mümkündür :
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 234/248
Ucuzluu,Ucuzluu,Bilgisayar kontrollü santraller, transmikserler, pompalar...Bilgisayar kontrollü santraller, transmikserler, pompalar...vb. ile üretim, tama ve yerletirme aamalarnda büyükvb. ile üretim, tama ve yerletirme aamalarnda büyükgelimelerin salanm olmas,gelimelerin salanm olmas,ekil verilebilme kolayl,ekil verilebilme kolayl,
Çelik donat ile (betonarme) çekme mukavemetininÇelik donat ile (betonarme) çekme mukavemetininyetersizliinin dengelenmesiyetersizliinin dengelenmesi Yüksek basnç dayanmlarna ulalmas Yüksek basnç dayanmlarna ulalmasFiziksel ve kimyasal d etkilere kar dayankll (uzunFiziksel ve kimyasal d etkilere kar dayankll (uzunömür, bakm kolayl),ömür, bakm kolayl),
Hafif agrega ile hafifletilmesi, pigmentlerleHafif agrega ile hafifletilmesi, pigmentlerlerenklendirilmesirenklendirilmesi
ÜretimÜretim
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 235/248
Bir hazr beton üretim tesisiBir hazr beton üretim tesisi
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 236/248
HazrHazr betonunbetonun üretimüretim süreci,süreci, santralsantral operatörününoperatörünün üretileceküretilecek betonubetonutanmlayantanmlayan formülünformülün numarasnnumarasn belirleyip,belirleyip, bilgisayarbilgisayar sisteminisisteminiiletmesiyleiletmesiyle balarbalar.. lklk komuttankomuttan sonra,sonra, ayrayr bölmelerdebölmelerde stoklanmstoklanmbulunanbulunan agrega,agrega, çimentoçimento veve susu aynayn andaanda tartlrtartlr.. DahaDaha sonrasonratartlmtartlm agregaagrega bant bant veyaveya kovaylakovayla tanaraktanarak miksermikser kazannakazanna
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 237/248
aktarlraktarlr.. BuBu sradasrada çimento,çimento, susu veve formüldeformülde varsavarsa kimyasalkimyasal katkkatkmaddesimaddesi dede kazanakazana aktarlraktarlr veve kartrlrkartrlr..
BirBir harmanharman betonunbetonun hacmihacmi santraldensantralden santralesantrale deimekledeimekle birlikte,birlikte,genelliklegenellikle 11 -- 33 mm33 'tür'tür.. santraldesantralde karmakarma süresisüresi dede harmanharman
hacmiylehacmiyle orantlorantl olarakolarak standartlarstandartlar tarafndantarafndan belirlenmitirbelirlenmitir.. TSTS1122211222 BetonBeton -- HazrHazr BetonBeton Standard'naStandard'na göre,göre, 11 mm33 veve altndakialtndakiharmanlarharmanlar içiniçin kartrmakartrma süresisüresi enen azaz 4545 saniye,saniye, ekek herher 00..55 mm33 içiniçinekek 1515 saniyedirsaniyedir.. (Ancak,(Ancak, yaya karmkarm türütürü üretimdeüretimde tamatama srasnda,srasnda,miksermikser içindeiçinde dede karmkarm olduuolduu dikkatedikkate alnarak,alnarak, bubu süresüre yaryayaryakadarkadar azaltlabilirazaltlabilir..)) Yeterince Yeterince kartrlmkartrlm olanolan harman,harman, transmikseretransmiksere
boaltlr,boaltlr, dolumdolum tamamlanncayatamamlanncaya kadarkadar aynayn ilemilem devamdevam edereder..
TransmikserlerTransmikserler
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 238/248
Hazr beton dökümüHazr beton dökümü
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 239/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 240/248
BetonunBetonun ürünürün niteliklerinitelikleri korunarak,korunarak, müterininmüterininantiyesineantiyesine transmikserletransmikserle teslimteslim edildiktenedildikten sonra,sonra,pompapompa veyaveya dierdier araçaraç gereçlegereçle istenilenistenilen
noktadakinoktadaki kalbakalba yerletirilmesiyerletirilmesi ilemineilemine "beton"betondökümü"dökümü" denirdenir
Beton kalplarBeton kalplar
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 241/248
Kalplarn Balca Görevleri:Kalplarn Balca Görevleri:
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 242/248
Betonarme elemanlara gerekli boyut ve ekliBetonarme elemanlara gerekli boyut ve eklivermek,vermek,
Taze beton arlklarn, taze beton basnçlarnTaze beton arlklarn, taze beton basnçlarnve beton dökümü srasnda ortaya çkan ilaveve beton dökümü srasnda ortaya çkan ilaveyükleri tamak,yükleri tamak,
Beton dökümü srasnda ortaya çkabilecekBeton dökümü srasnda ortaya çkabilecekdarbe ve titreim etkilerine dayanmak,darbe ve titreim etkilerine dayanmak,
Gerekli durumlarda çalma ve iletim döemesiGerekli durumlarda çalma ve iletim döemesigibi de kullanlmak, eklinde özetlenebilir.gibi de kullanlmak, eklinde özetlenebilir.
PompaPompa
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 243/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 244/248
BetondanBetondan istenilenistenilen veriminverimin eldeelde edilmesiedilmesi içiniçin standartlarastandartlara uygun,uygun, kalitelikaliteliüretimüretim kadarkadar dorudoru yerletirmeyerletirme veve uygulamauygulama dada önemlidirönemlidir.. FazlaFazla akcakcolmayan,olmayan, plastikplastik kvamdakikvamdaki tazetaze betonun,betonun, özellikleözellikle çokçok katlkatl yaplarda,yaplarda,döküleceidökülecei kalplarakalplara ulatrlmasulatrlmas zamanzaman zamanzaman sorunsorun olabilmektedirolabilmektedir.. Ancak, Ancak,betonubetonu transmikserdentransmikserden alarakalarak istenenistenen yükseklikyükseklik veve açklklaraaçklklara aktarabilenaktarabilen
betonbeton pompalarpompalar ileile bubu sorunsorun almaktadralmaktadr..
ÖnceleriÖnceleri dahadaha çok,çok, fazlafazla miktardamiktarda betonbeton gerektirengerektiren barajbaraj yapmyapm veyaveya güçgüçsantrallerininsantrallerinin inaatlarndainaatlarnda kullanlankullanlan betonbeton pompalar,pompalar, günümüzdegünümüzde hemenhemenherher çapçap veve türdekitürdeki inaattainaatta rahatlklarahatlkla kullanlmaktadrkullanlmaktadr
Geri Dönüüm SistemleriGeri Dönüüm Sistemleri
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 245/248
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 246/248
Çimento,Çimento, agrega,agrega, kum,kum, katk,katk, karmkarm suyusuyu gibigibi gerekligereklihammaddelerinhammaddelerin teminindentemininden sonrasonra hazrhazr betonbeton tesisindetesisinde balayanbalayanhazrhazr betonbeton üretimüretim sürecinde,sürecinde, herhangiherhangi birbir atkatk maddemadde ortayaortayaçkmazçkmaz.. ÇünküÇünkü bubu karmkarm malzemelerimalzemeleri gerektiigerektii kadarkadar veve tamamentamamen
kullanlarak,kullanlarak, tazetaze betonubetonu meydanameydana getirirlergetirirler.. DolaysylaDolaysyla tesistekitesistekihammaddehammadde stoklama,stoklama, çevreçevre düzenlemesi,düzenlemesi, katkat atk,atk, gürültü,gürültü, havahavakirliliikirlilii yönetimiyönetimi gibigibi vbvb unsurlaraunsurlara dikkat dikkat edilip,edilip, kurallarnakurallarnauyulduunda,uyulduunda, hazrhazr betonbeton üretimininüretiminin doaldoal veve kentselkentsel çevreyiçevreyidorudandorudan etkilemesietkilemesi sözsöz konusukonusu deildirdeildir..
Çeitli nedenlerle tesise dönen kullanm fazlas beton, hazr beton tesislerinde kurulan geri dönüüm sistemleri yardmylaayrtrlarak, tekrar üretim sürecine katlr veya uygun bir yere
dökülüp, daha sonra krlarak dolgu malzemesi olarak
k ll l bili G i dö ü ü i t i kt l t b t
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 247/248
kullanlabilir. Geri dönüüm sistemine aktarlan taze betonunönce agrega ve çimento erbeti birbirinden ayrlarak, agrega
üretimde tekrar kullanlmak üzere stok bölümüne konur.Çimento erbeti ise, sistemde ajitatör havuz varsa, bu havuzda
ilenip ince malzemenin çökelmesi engellenerek, tekrar vedorudan üretime aktarlr ve hiçbir artk aça çkmaz. Geri
dönüüm ünitesinde ajitatör havuz yoksa, agregadan ayrlançimento erbeti tesisteki çökelti havuzlarna aktarlr ve burada
su ve çamur ayrtrlr; elde edilen su tekrar üretimdekullanlrken, aça çkan çamur, atk olarak tasfiye edilir.Geri dönüüm sistemleri, özellikle yüksek kapasiteli hazr
beton tesislerinde skça kullanlr. Bu, kullanm fazlas tazeveya sertlemi betonlarn çevreye zarar vermesini engellediigibi, üretim sürecine ve dolaysyla maliyetlere de katkda
bulunan, önemli bir unsurdur.
HAZIRLAYANLARHAZIRLAYANLAR
5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 248/248
GÖKÇE ÇALIKANGÖKÇE ÇALIKAN && HASAN ALPERHASAN ALPER
DOK UZ EYLÜL ÜNVERSTES MÜHENDSLK DOK UZ EYLÜL ÜNVERSTES MÜHENDSLK FAKÜLTES MADEN MÜHENDSL BÖLÜMÜ SON SINIFFAKÜLTES MADEN MÜHENDSL BÖLÜMÜ SON SINIFÖRENCLERÖRENCLER