copyright: navorming- josé vandekerckhove de nieuwe spelling 2005

copyright: navorming- José Vandekerckhovcopyright: navorming- José Vandekerckhovee

De nieuwe De nieuwe spellingspelling

20052005

copyright: navorming- José Vandecopyright: navorming- José Vandekerckhovekerckhove

De basisprincipes De basisprincipes

van de spellingvan de spelling


1. Het fonologische principe1. Het fonologische principe

boomboombombomfietsfietsdeurdeur

muurmuur

……


2. Het principe van de 2. Het principe van de gelijkaardigheidgelijkaardigheid

de hoogde hoogtete, dik, diktete…> breed…> breedtete, groot, groottete

hij werkhij werktt…>hij antwoord…>hij antwoordtt

werk je?...>word je?werk je?...>word je?

maar: hij zit, het friste water, iets maar: hij zit, het friste water, iets Belgisch…Belgisch…


3. Het principe van de 3. Het principe van de gelijkvormigheidgelijkvormigheid

1 han1 handd [t]…> 2 han [t]…> 2 handden en

ik worik word d [t]…> wij wor[t]…> wij worddenen

StationStationssstraat [s]…> Stationstraat [s]…> Stationsspleinplein

noot: huinoot: huiss, fui, fuiff…>hui…>huizzen, fuien, fuivvenen


4. Het principe van 4. Het principe van de etymologiede etymologie

* thuis (te huis)* thuis (te huis)

*homoniemen: *homoniemen:

bereiden-berijden/uitweiden/bereiden-berijden/uitweiden/

gauw-gouwgauw-gouw

* interview, computer * interview, computer (donorprincipe)(donorprincipe)


TweeTwee additionele additionele

regelsregels


De verenkeling van De verenkeling van lange klinkers in lange klinkers in

een open een open lettergreeplettergreep

boom> bomenboom> bomen

muur> murenmuur> muren

paar>parenpaar>paren

maar: zieken, zee, overzeese…maar: zieken, zee, overzeese…


9595 0505

*Pyreneese*Pyreneese PyrenPyreneesese farizeesefarizeese farizfarizeesese

vergelijk: Europesevergelijk: Europese maar: Goeree-maar: Goeree-

>Goer>Goereeeesese

*skister*skister skiskieesterster maar:ik skimaar:ik ski


De verdubbeling van De verdubbeling van medeklinkers op het einde medeklinkers op het einde

van een gesloten van een gesloten lettergreeplettergreep

net>nettennet>nettenkat> kattinkat> kattin

maar: -dreummaar: -dreumesesen,kieven,kievititen,leeuweren,leeuwerikiken,en,stencstencililen … en …

-ka-kattachtig, laachtig, laffaard …aard …


Systematisch Systematisch overzicht van de overzicht van de veranderingenveranderingen

20052005


1.1.

WerkwoordvormeWerkwoordvormenn

copyright: navorming- José Vandekerckhove

a. Je judoode, delete,managete, cruiste en shampode.

b. Je judode, deletete, managede, cruisete en shampoode

c. Je judode, delete, managede cruisete en shampoode

d. Je judode, delette, managete, cruiste en shampode.


Werkwoorden van Engelse Werkwoorden van Engelse herkomstherkomst

WERKENWERKEN WERKENWERKEN OPENENOPENENjij jij werkwerktt je je werkwerktete je je openopendede

jeje delete deletett jeje deletedeletetetejeje breakdance breakdancett jeje breakdancebreakdancetete

jij jij timetimett jeje timetimededejeje recycle recyclett je je recyclerecyclededeje je downloaddownloadtt je je downloaddownloaddede

‘‘t kofschip t kofschip + [sh] zoals in finishen+ [sh] zoals in finishen


WERKENWERKEN OPENENOPENEN

Ik heb Ik heb gegewerkwerktt ik heb ik heb gegeopenopendd

Ik heb geIk heb gedeletedeletet t ik heb geik heb gebridgebridgedd

Ik heb geIk heb geüpdateüpdatet t ik heb geik heb geüpgradeüpgradedd

Ik heb geëditIk heb geëdit ik heb gedownloadik heb gedownload

Ik heb gelay-outIk heb gelay-out ik heb geüploadik heb geüpload


a.a. chokenchoken ik chookik chook

promotenpromoten ik promootik promoot

b. grillenb. grillen ik grilik gril

fitnessen ik fitnesfitnessen ik fitnes

basketballen ik basketbalbasketballen ik basketbal

maar: ik paintball, ik passmaar: ik paintball, ik pass

c. scrabc. scrabbelbelenen ik scrabbelik scrabbel

googgoogelelenen ik googelik googel

d. focud. focussssenen ik focusik focus


9595zij cruistzij cruistzij leasde/leastezij leasde/leastezij heeft zij heeft

geleasd/geleastgeleasd/geleast

barbecuenbarbecuen

ik doucheik douche

ik heb geë-maildik heb geë-maild

0505zij cruiszij cruiseettzij leaszij leaseede/leasde/leaseetetezij heeft geleaszij heeft geleaseed/d/geleasgeleaseett

barbecuebarbecueëënn

ik douik douchch

ik heb gik heb ge-ee-e-maild-maild


2.2.

De tussenletters De tussenletters

-e /-en-e /-en


a. ruggenspraak, schattebout, spinnewiel, agente-uniform

b. ruggespraak, schattebout, spinnenwiel, agentenuniform

c. ruggespraak, schattenbout, spinnewiel, agentenuniform

d. ruggespraak, schattebout, spinnewiel, agentenuniform


even opfrissen: geen -neven opfrissen: geen -n

• Koninginnedag, zonnebank, maneschijnKoninginnedag, zonnebank, maneschijn• reuzefijn, boordevol,beresterk,reuzefijn, boordevol,beresterk,

maar: reuzenradmaar: reuzenrad

• ruggespraak, bakkebaard, elleboogruggespraak, bakkebaard, elleboog• tarwebroodtarwebrood• aspergesoepaspergesoep• gedaanteveranderinggedaanteverandering

maar: studentenkamer, agentenuniformmaar: studentenkamer, agentenuniform

• goedemorgen, wittekool goedemorgen, wittekool • Spinnewiel, wiegeliedSpinnewiel, wiegelied

maar: spinnenweb, wiegendoodmaar: spinnenweb, wiegendood


9595

*paardebloem *paardebloem (dier+plant)(dier+plant)

*weddentoelage*weddentoelage

( 1 meervoud)( 1 meervoud)

*giraffehals (dubbel *giraffehals (dubbel meervoud)meervoud)

*koekenbrood (niet *koekenbrood (niet versteend)versteend)

*paddestoel *paddestoel (versteend)(versteend)

dronkemandronkeman

O5O5

paardepaardennbloembloem

weddweddeetoelagetoelage

(dubbel meervoud)(dubbel meervoud)

giraffegiraffennhals ( 1 meervoud)hals ( 1 meervoud)

koekkoekeebrood (versteend)brood (versteend)

paddepaddennstoel (niet stoel (niet versteend)versteend)

dronkedronkennmanman


9595

ideeëideeënnloosloos

0505

ideeideeëëloosloos

enkelvoud + (e)loos /(e)lijkenkelvoud + (e)loos /(e)lijk regels tussenletters gelden niet regels tussenletters gelden niet

voor afleidingen, behalve deze voor afleidingen, behalve deze op op

––achtig/-dom/-heid/-schapachtig/-dom/-heid/-schap

ambtenarenschap, bodeschap…ambtenarenschap, bodeschap…


3.3.

VerkleinwoordenVerkleinwoorden


a. souvenirtje, dinertje, brunetje en pardessustje

b. souveniertje, dineetje, brunetje en pardessuutje

c. souveniertje, dineetje, brunetje en pardessustje

d. souvenirtje, dinertje, brunetje en pardessuutje


9595

souveniertjesouveniertjedineetjedineetjedepootjedepootjedeficietjedeficietje

O5O5

souvenirsouvenirtjetjedinerdinertjetjedepotdepotjejedeficitdeficitjejegelijkvormigheidsregegelijkvormigheidsrege

ll

pardessuspardessustjetjetournedostournedostjetjedouchedouchejejeactriceactricejeje


adeade aadjeaadje karbonaadjekarbonaadje

aveave aafjeaafje enclaafjeenclaafje

ineine ientjeientje machientjemachientje

uleule uultjeuultje molecuultjemolecuultje

ureure + tje>+ tje> uurtjeuurtje sinecuurtjesinecuurtje

uteute uutjeuutje parachuutjeparachuutje

ffeffe fjefje girafjegirafje

ttette tjetje brunetjebrunetjemaar ook: machinetje, moleculetje, giraffetjemaar ook: machinetje, moleculetje, giraffetje

noot: tiramisu’tje, haiku’tjenoot: tiramisu’tje, haiku’tje


4. 4.

KlinkerbotsingenKlinkerbotsingen


Klinkerbotsing ?vanille+ijs kopiistcafé+eigenaar auto+ongevalge+uit (uiten)college+ uitstapge+investeerd maisaerodynamicaco+auteurgeoliedjury+uitspraak


aa ee ii oo uu

aa aaaa aeae aiai auau

ee eeee eiei eueu

ii ieie

oo oeoe oioi oo oo ouou

uu uiui uuuu


a+ij e+ij a+ij e+ij o+ijo+iji+j i+j

i+ii+i e+uie+ui

nna-ija-ijver, vanille-ijs, choco-ijs,college-uitstap, ver, vanille-ijs, choco-ijs,college-uitstap, gummi-jas,sproei-installatie gummi-jas,sproei-installatie

maar: beijveren, kopiist…maar: beijveren, kopiist…

geen klinkerbotsing meer: rgeen klinkerbotsing meer: rijiijinstructeur, nstructeur, glglijijijijzerzer

maar glij-ijzer mag nogmaar glij-ijzer mag nog


algemeen principe om algemeen principe om klinkerbotsing te vermijdenklinkerbotsing te vermijden

11 ongeleed woord: deelteken ongeleed woord: deeltekenpoëzie, ruïne, patiënt, oliënpoëzie, ruïne, patiënt, oliën

22 afleiding: deelteken afleiding: deeltekenonderzeeër, beïnvloeden, onderzeeër, beïnvloeden,

geërfdgeërfd

33 samenstelling: koppelteken samenstelling: koppeltekenzo-even, gala-avond, auto-zo-even, gala-avond, auto-

ongeval, ongeval, na-ijver, café-eigenaarna-ijver, café-eigenaar


5.5.aaneen, aaneen,

woordteken woordteken of los?of los?


TerminologieTerminologie**heden ten dageheden ten dage -> woordgroep -> woordgroep**duivel-doet-alduivel-doet-al -> samenkoppeling -> samenkoppeling **boekentasboekentas -> samenstelling -> samenstelling

*doe-het-zelf*doe-het-zelfzaakzaak -> samenstelling -> samenstelling met met samenkoppeling samenkoppeling

*opendeur*opendeurdagdag -> samenstelling -> samenstelling met een met een

woordgroepwoordgroep**leefbaarleefbaar -> afleiding-> afleiding


Algemeen principeAlgemeen principe

Een woordgroep Een woordgroep -> los-> losbij voorbaat, openbaar vervoerbij voorbaat, openbaar vervoer

Een samenkoppeling-> koppeltekensEen samenkoppeling-> koppeltekenskant-en-klare maaltijd,op-en-topkant-en-klare maaltijd,op-en-top

Een samenstelling Een samenstelling -> aaneen-> aaneenpaardenbloem, woordenboek, paardenbloem, woordenboek,

wegvervoerwegvervoerEen afleiding Een afleiding -> aaneen-> aaneen

onbegrijpelijk, oeroudonbegrijpelijk, oeroud


6. 6.

De samenstellingDe samenstelling


Algemeen principe: Algemeen principe: samenstellingen schrijf je samenstellingen schrijf je

aaneenaaneenbankrekening bankrekening fietsslotfietsslotlangetermijnopdrachtlangetermijnopdrachtoudewijvenpraatoudewijvenpraatgogogirlgogogirllowbudgetfilmlowbudgetfilmsciencefictionsciencefiction……maar: gala-avond, auto-ongevalmaar: gala-avond, auto-ongeval


6.16.1

Samenstellingen met Samenstellingen met

voorvoegsels van voorvoegsels van

Latijnse of Griekse Latijnse of Griekse herkomstherkomst


a.co-auteur, reïntegratie, coëxistentie, semiautomatisch, vice-president

b.coauteur, re-integratie, co-existentie,

semi-automatisch, vicepresident

c.coauteur, re-integratie, co-existentie,

semiautomatisch, vicepresident

d.co-auteur, re-integratie,co-existentie,

semi-automatisch, vice-president


9595 0505

pro-democratischpro-democratisch prodemocratischprodemocratisch

coauteur, coauteur,

vicepresident, vicepresident, quasiauthentiekquasiauthentiek

semiautomatischsemiautomatisch

antiamerikanismeantiamerikanisme

……


9595 0505

reïntegratiereïntegratie re-re-integratieintegratie

co-ouderco-ouder

mini-essaymini-essay

co-co-existentieexistentie


samengevatsamengevat

*Behandel dit type van afleiding als een *Behandel dit type van afleiding als een samenstelling->aaneensamenstelling->aaneen

coauteur, vicepremiercoauteur, vicepremier

*Bij klinkerbotsing->koppelteken*Bij klinkerbotsing->koppeltekenco-ouder, vice-eersteministerco-ouder, vice-eersteminister

maar: coëfficiënt, coördineren, coöpteren, maar: coëfficiënt, coördineren, coöpteren, reünie, reïncarnatie reünie, reïncarnatie (ongelede (ongelede

woorden)woorden)*Als er een hoofdletter volgt->koppelteken*Als er een hoofdletter volgt->koppelteken

pro-Amerikaanspro-Amerikaans


6.2 6.2

Samenstellingen Samenstellingen met niet-, non-, met niet-, non-,

kandidaat-, collega-kandidaat-, collega- ……


niet-rokersniet-rokersnon-stopnon-stopbijna-doodervaringbijna-doodervaringoud-wielrenneroud-wielrennerex-wereldkampioenex-wereldkampioenchef-kokchef-kokassistent-artsassistent-artsadjunct-directeuradjunct-directeurcollega-rechtercollega-rechterkandidaat-voorzitterkandidaat-voorzitterinterim-leraarinterim-leraarmeester-kokmeester-kok……..


maar:maar:

9595 amateur-wielrenner amateur-wielrenner 0505 amateurwielrenneramateurwielrenner

oud-papierhandeloud-papierhandel oudpapierhandeloudpapierhandel

interimcontractinterimcontract

meesterbreinmeesterbrein


6.3 6.3 samenstellingen samenstellingen

met met afkortingen afkortingen


vooraf: over afkortingenvooraf: over afkortingen

initiaalwoord: vzw, pc, btw…initiaalwoord: vzw, pc, btw…

letterwoord (acroniem): pin, aids, NAVOletterwoord (acroniem): pin, aids, NAVO

verkortingen: info, airco, hifi, horecaverkortingen: info, airco, hifi, horeca


9595 0505aids-virusaids-virus aidsvirusaidsvirus

vipbehandelingvipbehandeling

hifiketenhifiketenbamastructuurbamastructuur

havhavo-o-oopleidingpleiding

hifhifii--iinstallatienstallatie

UUnicef-galanicef-gala

maar: tv-programma, e-mail, IQ-test…maar: tv-programma, e-mail, IQ-test…


Noot: afleidingen van afkortingenNoot: afleidingen van afkortingen -> apostrof + achtervoegsel-> apostrof + achtervoegsel

gsm’etje, vzw’tje, tv’loos, gsm’etje, vzw’tje, tv’loos, sms’jesms’je

9595 maarmaar 0505VTM’achtigVTM’achtig VTM-achtigVTM-achtig

koppelteken voor -achtig, -koppelteken voor -achtig, -dom, -heid en -schapdom, -heid en -schap

-> voorvoegsel + liggend streepje -> voorvoegsel + liggend streepje ge-ge-sms’tsms’t

geë-maild geë-maild (95)(95) ge-ge-e-maild e-maild (05)(05)


6.46.4Samenstellingen met Samenstellingen met

gelijkwaardige gelijkwaardige delendelen


dichter-zangerdichter-zangerzwart-witzwart-wit

95 95 zwartwitfotozwartwitfoto 05 05 zwar zwart-wt-witfotoitfoto

rechts-radicaalrechts-radicaalVlaams-Vlaams-

nationalistischnationalistischrooms-roodrooms-roodcafé-restaurantcafé-restaurantgentleman-diefgentleman-diefpaars-groenpaars-groen


9595 0505populair-wetenschappelijk populairwetenschappelijkpopulair-wetenschappelijk populairwetenschappelijk

sociaalpsychologischsociaalpsychologisch

radicaalfeministischradicaalfeministisch

christendemocraatchristendemocraat

centrumlinkscentrumlinks

nieuwrechtsnieuwrechts

extreemlinksextreemlinks

jongliberaaljongliberaal


6.56.5Samenstellingen metSamenstellingen met

substantief substantief + +

familienaamfamilienaam


commissie, regering, commissie, regering, werkgroepwerkgroeprapport, verslag, voorstel, rapport, verslag, voorstel, wet,wet,proces, zaak…proces, zaak…de regering-Bushde regering-Bush

de commissie-Balkenendede commissie-Balkenende

het proces-Dutroux het proces-Dutroux

de zaak-Claesde zaak-Claes


6.6 6.6

Samenstellingen Samenstellingen

met een met een

vreemde vreemde woordgroepwoordgroep


a capella + koora capella + koor a-ca-capellakoorapellakoorad hoc + beslissingad hoc + beslissing aad-hd-hocbeslissingocbeslissinghaute couture +winkel hauthaute couture +winkel haute-ce-couturewinkelouturewinkelpro Deo + advocaatpro Deo + advocaat prpro-o-

DDeoadvocaateoadvocaatin vitro+ fertilisatiein vitro+ fertilisatie iin-vn-vitrofertilisatieitrofertilisatie

De regel geldt ook voor afleidingenDe regel geldt ook voor afleidingena prioria priori a-pa-priorischriorisch


6.7 6.7

Samenstellingen Samenstellingen

en afleidingen en afleidingen

waarvan het eerste deel waarvan het eerste deel

uit verschillende woorden uit verschillende woorden bestaat.bestaat.


9595 0505

Middellandse-ZeegebiedMiddellandse-Zeegebied Middellandse Middellandse ZeegebiedZeegebied

Rode-KruispostRode-Kruispost Rode KruispostRode Kruispost

Tweede-KamerledenTweede-Kamerleden Tweede KamerledenTweede Kamerleden

de Da Vincicodede Da Vincicode

maagdarmkanaalmaagdarmkanaal maamaag-g-ddarmkanaalarmkanaal

woowoon-wn-werkverkeererkverkeer


6.8 6.8

taalnamentaalnamen

in in

samenstellingensamenstellingen


->koppelteken als er een grondwoord is dat->koppelteken als er een grondwoord is dat een koppelteken heefteen koppelteken heeft

Noord-Hollands Noord-Hollands (Noord-Holland)(Noord-Holland)West-Vlaams West-Vlaams (West-Vlaanderen)(West-Vlaanderen) ook: Standaard-West-Vlaamsook: Standaard-West-Vlaams

->-> anders: geen koppeltekenanders: geen koppeltekenMiddelnederlandsMiddelnederlandsStandaardnederlandsStandaardnederlandsOudhollandsOudhollands(maar: een oud-Hollandse gewoonte, …)(maar: een oud-Hollandse gewoonte, …)


Wie van de drie?a.Oudgrieksb. Oud-Grieksc. oud-Grieks

a. Indo-Germaansb. Indogermaansc. indo-Germaans

a. Noordoost-Brabantb. Noord-Oost-Brabantc. Noord-Oostbrabant


6.96.9

samenstellingen samenstellingen

uit uit

vreemde talenvreemde talen


a. parttimeopleiding, hot news,

public relations officer, compact disk

b. parttime-opleiding, hotnews

publicrelationsofficer, compactdisk

c. parttimeopleiding, hot news

publicrelations officer, compact disk

d. part-timeopleiding, hotnews,

public-relations-officer, compactdisk


Algemene regel: aaneenAlgemene regel: aaneenfourwheeldrivefourwheeldriveinlineskateinlineskateallroundallroundsciencefictionsciencefictionparttimeparttimeintensivecareafdelingintensivecareafdelingmultiplechoicevraagmultiplechoicevraagonenightstandonenightstandsalesmanagersalesmanagerfiftyfifty, byebye fiftyfifty, byebye

(reduplicatie)(reduplicatie) 9595 on line on line 0505 online online

off lineoff line offlineoffline


Specifieke gevallenSpecifieke gevallene-maile-mailsinger-songwritersinger-songwritercash-and-carry, up-to-date, rock-’n-roll cash-and-carry, up-to-date, rock-’n-roll (rock-’n-(rock-’n-

rollgroep)rollgroep)non-profit, non-fiction, no-nonsense non-profit, non-fiction, no-nonsense (no-(no-

nonsensepolitiek)nonsensepolitiek)re-engineeringre-engineeringlay-out, all-in, hand-out, back-uplay-out, all-in, hand-out, back-up maar: maar: breakdown, countdown,feedback, breakdown, countdown,feedback, flashback, playback, pullover flashback, playback, pullover ((9595 pull-over) pull-over)morning-afterpil, push-upbehamorning-afterpil, push-upbeha


bijzondere regels: met spatiebijzondere regels: met spatie1.1. rangtelwoord + znrangtelwoord + zn first ladyfirst lady2.2. ing-vorm + zning-vorm + zn coming mancoming man3.3. meerlettergrepig bn + znmeerlettergrepig bn + zn compact disk compact disk

(05)(05)4.4. eénlettergrepig bn zondereénlettergrepig bn zonder slow motion,slow motion, hoofdklemtoonhoofdklemtoon low budgetlow budget

maar: hotdog, hotspot, deadline, freelancemaar: hotdog, hotspot, deadline, freelance

5.5. functiebenamingenfunctiebenamingen metmet public relations public relations meer dan twee delen officermeer dan twee delen officer

maar: maar:

publicrelationsbureaupublicrelationsbureau (public relations)(public relations)


6.106.10

Samenstellingen Samenstellingen met cijfers, letters, met cijfers, letters,

symbolensymbolen


80-jarige80-jarige65+-kaart65+-kaart3-1-overwinning3-1-overwinning

11 septemberherdenking11 septemberherdenking5 eurobiljet5 eurobiljet1 aprilgrap1 aprilgrap eenaprilgrapeenaprilgrap4 sterrenrestaurant4 sterrenrestaurant viersterrenrestaurantviersterrenrestaurant

vitamine C-tablettenvitamine C-tablettenhepatitis B-gevaarhepatitis B-gevaartop 10-hittop 10-hitLouis XIV-stoelLouis XIV-stoelformule 1-wedstrijdformule 1-wedstrijd

50m-bad50m-bad90km-grens90km-grensA4-formaatA4-formaat


6.116.11

DiverseDiverse


9595 0505privé-domeinprivé-domein privédomeinprivédomein

zij-ingangzij-ingang zijingangzijingang

jawoordjawoord ja-woordja-woord

het alleenzijnhet alleenzijn het alleen-zijnhet alleen-zijn

wijgevoelwijgevoel wij-gevoelwij-gevoel

mama’s-kindjemama’s-kindje


7.7.

TelwoordenTelwoorden


9595 0505

honderd achttienhonderd achttien honderdachttienhonderdachttien

maar: vijfduizend maar: vijfduizend tweehonderdtientweehonderdtien

(duizend + spatie)(duizend + spatie) : twee miljoen honderdvijf: twee miljoen honderdvijf

(spatie+ miljoen+spatie)(spatie+ miljoen+spatie)

eenderdeeenderde een derdeeen derdetwee derdetwee derde

maar:maar: tweederdemeerderheidtweederdemeerderheid


8. 8.

HoofdlettersHoofdletters


a. Downsyndroom,moederdag,

eskimo, renaissance

b. downsyndroom, Moederdag,

Eskimo, renaissance

c. downsyndroom, moederdag, Eskimo, renaissance

d. Downsyndroom, Moederdag, Eskimo, Renaissance


8.1 8.1

van kleinvan klein

naarnaar

grootgroot


9595 0505

-- boeddhabeeldboeddhabeeld BBoeddhabeeldoeddhabeeld

- een stradivariuseen stradivarius een een SStradivariustradivarius

- hemelvaartsdaghemelvaartsdag HHemelvaartsdagemelvaartsdag

- transatlantischtransatlantisch trans-trans-AAtlantischtlantisch

- aztekenazteken AAztekenzteken

- fordford FFordord

- bijbelkennerbijbelkenner BBijbelkennerijbelkenner


8.2 8.2

vanvan grootgroot

naarnaar

kleinklein


9595 0505

ElizabethaansElizabethaans eelizabethaanslizabethaans

DownsyndroomDownsyndroom ddownsyndroomownsyndroom

maar: het syndroom van maar: het syndroom van DownDown

MiddeleeuwenMiddeleeuwen mmiddeleeuweniddeleeuwen

ÜbermenschÜbermensch üübermenschbermensch


8.38.3onder onder

dede

loeploep


talen en dialectentalen en dialecten

hoofdletter ->hoofdletter -> Duitstalig, Franssprekend, Duitstalig, Franssprekend,

SpaansgezindSpaansgezind

kleine letter -> * kleine letter -> * germanistiek, romanistgermanistiek, romanist

** vervlaamsen, verfransen vervlaamsen, verfransen** schoolfrans, steenkolenengels schoolfrans, steenkolenengels

maar: Marollenfransmaar: Marollenfrans

** latino-Spaans, yankee-Engelslatino-Spaans, yankee-Engels


namen van volkerennamen van volkerenalle volkerennamen -> hoofdletteralle volkerennamen -> hoofdletter

Apache, Eskimo, RomaApache, Eskimo, Roma

maar:maar: yankee, pygmee, zigeuneryankee, pygmee, zigeuner

mof, fransoos, kiekenfrettermof, fransoos, kiekenfretter

Jood of jood ?Jood of jood ?

een joodse Joodeen joodse Jood


persoonsnamenpersoonsnamen

• een Armani, Stradivarius, Lamborghinieen Armani, Stradivarius, Lamborghini

• Disneyfilm, Hitlergroet, Disneyfilm, Hitlergroet, Kahlotentoonstelling, BeatlesplaatKahlotentoonstelling, Beatlesplaat

– maar: beatlehaarmaar: beatlehaar

• De ziekte van AlzheimerDe ziekte van Alzheimer

• Nobelprijs, Iliasbewerking, Bijbelkenner Nobelprijs, Iliasbewerking, Bijbelkenner (05)(05)

Oscaruitreiking Oscaruitreiking (05)(05), Daviscupfinale, Daviscupfinale

• Jan Modaal, Magere Hein, Piet SnotJan Modaal, Magere Hein, Piet Snot


• alzheimer, kalasjnikovalzheimer, kalasjnikov

• molotovcocktail, dieselmotor, molotovcocktail, dieselmotor, tantaluskwelling, argusogentantaluskwelling, argusogen

• de ware jakob, een dolle mina, ik ben de ware jakob, een dolle mina, ik ben bob, een vrolijke fransbob, een vrolijke frans

• elizabethaans, hitleriaans, marxisme, elizabethaans, hitleriaans, marxisme, kafka-achtigkafka-achtig

Marshallplan of marshallplan?Marshallplan of marshallplan?


Is er hier een Chinees/ chinees?

Wil je een stukje Edammer/edammer?

Is Edammer kaas/edammer kaas lekker?

Paasvakantie/paasvakantie

Tweede Wereldoorlog/ tweede wereldoorlog

Kerstdag/ kerstdag

een glas champagne/Champagne

Valentijnsdag/ valentijnsdag


8.4 8.4 Hoofdletters Hoofdletters

in in afkortingen afkortingen

en en letteraanduidingenletteraanduidingen


9595 0505CAOCAO caocaox-benenx-benen X-benenX-benen

Navo of NAVO ?Navo of NAVO ?Unicef of UNICEF ?Unicef of UNICEF ?simkaart of sim-kaart?simkaart of sim-kaart?SIS-kaart of SISkaartSIS-kaart of SISkaartBeneluxland of Benelux-landBeneluxland of Benelux-land


9. 9. WeglatingstekensWeglatingstekens

en en accentenaccenten


9595 0505

de jaren ’60de jaren ’60 de jarende jaren 6060 maar: 12-maar: 12-

01-’5701-’57

bohémienbohémien bohboheemienmienprocédéprocédé procproceeddéé

appèlappèl appappeell


accenten en hoofdlettersaccenten en hoofdletters

A proposA propos

het Elyséehet Elysée

GENEVEGENEVE

maarmaar

BELGIËBELGIË

MÜNCHENMÜNCHEN


10.10.

tien tien

jaarjaar

laterlater


alledrie alledrie (95)(95) alle drie alle drie (05)(05) allright allright all rightall rightfreekickfreekick free kick free kick fullcolourfullcolour full colourfull colourlanggeledenlanggeleden lang geleden lang geleden toptien toptien top tientop tiendaarbijbehorenddaarbijbehorend daarbij behorenddaarbij behorend fancyfairfancyfair fancy fairfancy fair--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------blue jeansblue jeans bluejeansbluejeans naar gelangnaar gelang naargelangnaargelang--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ex-librisex-libris ex librisex libris nazi-symboolnazi-symbool

nazisymboolnazisymbooloud-katholiekoud-katholiek oudkatholiekoudkatholiek bon-vivantbon-vivant bon vivantbon vivant--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ChristusachtigChristusachtig christusachtigchristusachtig HindoesHindoes

hindoeshindoes--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ex-kamerlidex-kamerlid ex-Kamerlidex-Kamerlid jongenschirojongenschiro jongens-jongens-

ChiroChiro--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------kerklatijnkerklatijn Kerklatijn Kerklatijn fransdolfransdol Fransdol Fransdol bondsrepubliek bondsrepubliek BondsrepubliekBondsrepubliek melkweg melkweg MelkwegMelkweg--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------procesverbaalprocesverbaal proces-verbaal proces-verbaal hardboiledhardboiled hard-hard-

boiled boiled


10.10.ten slotte ten slotte

of of tenslotte ?tenslotte ?


kritiekkritiek criticuscriticuspraktijkpraktijk practicumpracticumakkoordakkoord accorderenaccorderenteksttekst contextcontextik-zuchtik-zucht ikzelfikzelfseksseks sexysexy……


Je moet op z’n minst Sjakie heten om hiervan chocola te kunnen maken

(Wim Daniëls)


•Hoe dit alles verwerven?

•Welke strategieën gebruiken?


de hoorstrategiede hoorstrategie

Jantje zag eens Jantje zag eens

pruimen hangen.pruimen hangen.

Schrijf wat je hoortSchrijf wat je hoort

in de in de

standaarduitspraak.standaarduitspraak.


de analogiestrategiede analogiestrategieje je breakdancebreakdancet t ->-> want want jeje werkwerktt

grootgrootte te ->->want want dikdiktete……

Gebruik waar je kunt de analogiestrategie. Gebruik waar je kunt de analogiestrategie. (zeker bij de vervoeging van werkwoorden)(zeker bij de vervoeging van werkwoorden)

* Identificeer de woordsoort.* Identificeer de woordsoort. (de vergrote foto –(de vergrote foto –

ik vergrootte/ het gebeurt- het is gebeurd …)ik vergrootte/ het gebeurt- het is gebeurd …)

* Gebruik je morfologische kennis. (grootte-dikte)* Gebruik je morfologische kennis. (grootte-dikte)


de gelijkvormigheidsstrategiede gelijkvormigheidsstrategie

harhardd wantwant harharddeeroorood d want want roroddeezeerozeerobb wantwant zeerozeerobbbben…en…

Schrijf dezelfde Schrijf dezelfde woorden/woorddelen woorden/woorddelen zoveel mogelijk opzoveel mogelijk opdezelfde manier. dezelfde manier. (Verlengen helpt je (Verlengen helpt je

hierbij)hierbij)


de etymologische strategiede etymologische strategiethuis, uitweiden, leiden/lijdenthuis, uitweiden, leiden/lijden

bureau, au pair, computer, bureau, au pair, computer,

sowiesosowieso

……

Houd rekening met de oorsprong van het woord, Houd rekening met de oorsprong van het woord, maarmaar

wees op je hoede: de inburgering loert mee.wees op je hoede: de inburgering loert mee.

[bastaardwoorden:, sciencefiction,harddisk …[bastaardwoorden:, sciencefiction,harddisk …

05 -> 05 -> online, übermensch, procedé…]online, übermensch, procedé…]


de regelstrategiede regelstrategiePas een spellingregel toe. Pas een spellingregel toe. Tip:Tip: leer basisvoorbeelden uit het hoofd leer basisvoorbeelden uit het hoofd en werk dan volgens de analogiestrategie.en werk dan volgens de analogiestrategie.

West-Vlaams :West-Vlaams : Noord-Brabants, Zuid-Noord-Brabants, Zuid-Limburgs..Limburgs..

freudiaans :freudiaans : kafkaiaans, kafkaësk… kafkaiaans, kafkaësk…maar: Kafka-achtig, Felliniachtig …maar: Kafka-achtig, Felliniachtig …

alzheimerpatiënt :alzheimerpatiënt :montessorischoolmontessorischool,coopertest…,coopertest…

romantiek:romantiek: realisme, dadaïsme … realisme, dadaïsme …


de geheugenstrategiede geheugenstrategie

Visualiseer woordbeelden.Visualiseer woordbeelden.cappuccino, onmiddellijk, cappuccino, onmiddellijk, faliekant…faliekant…

Memoriseer semantische Memoriseer semantische onderscheiden.onderscheiden.ten slotte/ tenslotte, ten slotte/ tenslotte, ten einde/ teneinde …ten einde/ teneinde …

copyright: navorming- josé vandekerckhove de nieuwe spelling 2005

Documents