corporate citizenship 111021063058 phpapp01
TRANSCRIPT
“การเป็นพลเมอืงด”ี ของธรุกจิ (good corporate citizenship)
สฤณี อาชวานันทกลุ
http://www.fringer.org/
21 ตลุาคม 2011
งานนี้เผยแพร่ภายใตส้ญัญาอนุญาต Creative Commons แบบ Attribution Non-commercial Share Alike (by-nc-sa) โดยผูส้รา้งอนุญาตใหท้ าซ า้ แจกจ่าย แสดง และสรา้งงานดดัแปลงจากสว่นใดสว่นหนึ่งของงานน้ีไดโ้ดยเสร ีแต่เฉพาะในกรณีทีใ่หเ้ครดติผูส้รา้ง ไม่น าไปใชใ้นทางการคา้ และเผยแพร่งานดดัแปลงภายใตส้ญัญาอนุญาตแบบเดยีวกนัน้ีเท่านัน้
“พลเมอืง” กบั “พลเมอืงด”ี
• “พลเมอืง” ม ี“สงักดั” และ “สทิธ”ิ ในชมุชนและสงัคม
• “พลเมอืงด”ี คอืคนทีร่ว่มทกุขร์ว่มสขุ ชว่ยเหลอืเจอืจานสงัคมหรอืชมุชนทีต่นเป็นสมาชกิ ไมใ่ชค่ดิถงึแตต่วัเอง
2 ทีม่า: http://www.pantip.com/cafe/chalermthai/topic/A11195934/A11195934.html
ธรุกจิเป็น “พลเมอืง” ในแงใ่ดบา้ง? (1) • ธรุกจิเป็นสว่นหนึง่ของสงัคม ธรุกจิขาดสงัคมไมไ่ดเ้หมอืนกบัทีค่น
ขาดน ้าและอากาศไมไ่ด ้แตส่งัคมก็พึง่พาธรุกจิดว้ย
• ธรุกจิไมใ่ชพ่ลเมอืงแบบทีค่นเป็นพลเมอืง – ไมม่หีนังสอืเดนิทาง
ไมม่สีทิธอิอกเสยีงเลอืกตัง้ แตม่สีทิธบิางอยา่งเหมอืนกบัคน เชน่
สทิธใินการบรจิาคเงนิอดุหนุนพรรคการเมอืง
มมุมอง 3 มมุเกีย่วกบั “การเป็นพลเมอืงของธรุกจิ”
1) มมุจ ากดั (limited view) – การเป็นพลเมอืง หมายถงึการทีธ่รุกจิ
ท าการกศุล (corporate philanthropy) ในชมุชนทีต่นประกอบ
ธรุกจิ ท าตวัเป็น “พลเมอืงด”ี ดว้ยการบรจิาคเงนิใหก้บัองคก์รการ
กศุล จัดงานแขง่กฬีา แจกทนุการศกึษา ฯลฯ 3
ธรุกจิเป็น “พลเมอืง” ในแงใ่ดบา้ง? (2) 2) มมุเทา่เทยีม (equivalent view) – “การเป็นพลเมอืง” ของธรุกจิ
หมายถงึการแสดงความรับผดิชอบของธรุกจิตอ่สงัคม (ซี
เอสอาร)์ ปัจจบุนับรษัิท นักวเิคราะห ์ทีป่รกึษา และสือ่สว่นใหญ่
มองการเป็นพลเมอืงของธรุกจิในมมุนี ้โดยมองวา่การเป็น
พลเมอืงดขีองธรุกจิม ี4 ระดบัเชน่เดยีวกบัซเีอสอาร ์น่ันคอื มี
ความรับผดิชอบทางเศรษฐกจิ กฎหมาย จรยิธรรม และการกศุล
3) มมุขยาย (extended view) – มอง “การเป็นพลเมอืง” จากมมุ
ทางการเมอืง เชน่ การอา้งสทิธพิลเมอืงของภาคธรุกจิ การให ้
ธรุกจิมสีว่นรว่มในกลไกธรรมาภบิาลโลก หรอืการเปิดใหธ้รุกจิ
รว่มกบัรัฐในการคุม้ครองและหนุนเสรมิสทิธพิลเมอืงของปัจเจก
ผูเ้ชีย่วชาญบางทา่นเรยีกการเป็นพลเมอืงในมมุนีว้า่ “ไกลกวา่ซี
เอสอาร”์ (beyond CSR) หรอื “ซเีอสอารท์างการเมอืง” 4
กอ่นหนา้นีม้แีนวคดิทีห่ลากหลาย...
• “การเป็นพลเมอืงด”ี มักถกูใชใ้นความหมาย “ชว่ยเหลอื
สงัคม” เชน่ บรจิาคเงนิ/สิง่ของ/ลงแรงชว่งวกิฤตนิ ้าทว่ม
• “ซเีอสอาร”์ มักถกูใชใ้นความหมาย “คนืก าไรสูส่งัคม/
ชมุชน” เพยีงมติเิดยีว เนน้การท ากจิกรรมการกศุลตา่งๆ
โดยเฉพาะในชมุชนทีไ่มไ่วว้างใจธรุกจิ
• “ธรุกจิทีย่ั่งยนื” มักถกูใชใ้นความหมาย “การท าธรุกจิที่
สอดคลอ้งกบัหลักการพัฒนาทีย่ั่งยนื” คอืไมล่ดิรอน
คณุภาพชวีติของคนรุน่หลัง เนน้ดา้นสิง่แวดลอ้ม
5
…แตปั่จจบุนัก าลงัหลอมรวมและยกระดบั
รายงาน "Corporate citizenship: Profiting from a
sustainable business" ปี 2008 โดย Economist
Intelligence Unit นยิาม “การเป็นพลเมอืงของธรุกจิ” วา่
6
“การกา้วขา้มการกุศล (philanthropy) และการปฏบิตัติามกฎหมาย (compliance) ไปสูก่ารจดัการกบัผลกระทบต่อสงัคมและสิง่แวดลอ้มของธุรกจิ รวมถงึการมสีว่นรว่มทางเศรษฐกจิ “พลเมอืงภาคธุรกจิ” ไมเ่พยีงแต่มคีวามรบัผดิต่อผูถ้อืหุน้เทา่นัน้ หากแต่ยงัมคีวามรบัผดิต่อผูม้สีว่นไดเ้สยีอื่นๆ อาท ิพนกังาน
ผูบ้รโิภค คูค่า้ ชุมชนทอ้งถิน่ และสงัคมสว่นรวม”
จาก CSR สู ่CSV (creating shared value)
7 ทีม่า: ผูเ้ขยีนแปลจาก Michael Porter และ Mark Kramer, “Creating Shared Value,” Harvard Business Review, January-
February 2011. ดาวนโ์หลดไดจ้าก http://www.fsg.org/tabid/191/ArticleId/241/Default.aspx
CSR CSV คุณคา่: การท าด ี
การเป็นพลเมอืง, การกุศล, ความยัง่ยนื ท าตามอ าเภอใจ หรอืเป็นปฏกิริยิาต่อแรง
กดดนัจากภายนอก แยกจากการมุง่ท าก าไรสงูสดุ วาระถกูก าหนดดว้ยภาระการรายงานและ
รสนิยมสว่นตวั ผลกระทบถกูจ ากดัดว้ยรอยเทา้ธุรกจิและ
งบซเีอสอาร ์
คุณคา่: ประโยชน์ต่อสงัคมและสิง่แวดลอ้มเทยีบกบัตน้ทุนทีเ่สยีไป
ธุรกจิกบัชุมชนสรา้งคุณคา่รว่มกนั เป็นหวัใจของความสามารถในการ
แขง่ขนั เป็นหวัใจของการท าก าไรสงูสดุ วาระถกูก าหนดจากภายในองคก์ร
ปรบัเปลีย่นงบการลงทุนและการใชจ้า่ย
ของทัง้บรษิทั
จาก “การจัดการ” สู ่“การรว่มมอื”
8
ไมเ่ป็นเอกภาพ แบง่ตามสายงาน เน้นการบรหิารจดัการความสมัพนัธ์ เน้นการบรหิารความเสีย่งและลดแรง
กดดนัจากภายนอก เชื่อมโยงกบัเป้าหมายทางธุรกจิระยะสัน้ ปฏบิตัอิยา่งไมเ่ป็นเอกภาพ เช่น ฝา่ย
ลกูคา้สมัพนัธด์แูลลกูคา้ดว้ยแนวทางหน่ึง ฝา่ยชุมชนสมัพนัธด์แูลชุมชนดว้ยอกีแนวหน่ึง ขึน้อยูก่บัความสนใจของแต่ละฝา่ยและสไตลข์องผูจ้ดัการแต่ละคน
บรูณาการทัง้องคก์ร เน้นการสรา้งความสมัพนัธ ์ เน้นการสรา้งโอกาสและผลประโยชน์
รว่มกนั เชื่อมโยงกบัเป้าหมายทางธุรกจิระยะยาว มแีนวทางปฏบิตัเิป็นเอกภาพทัง้องคก์ร
ผลกัดนัดว้ยเป้าหมายทางธุรกจิ พนัธกจิทางสงัคม และคุณคา่ขององคก์ร
การรว่มมือกบัผูมี้ส่วนได้เสีย การจดัการผูมี้ส่วนได้เสีย
9
ธรุกจิทีย่ัง่ยนื: “สมดลุ” / “สงักดั” / “ผกูพัน”
กรณีศกึษา “good corporate citizen”
10
วถิ ี“ไตรก าไรสทุธ”ิ ของ Novo Nordisk
• กอ่ตัง้ปี 1923 ทีเ่ดนมารก์ ปัจจบุนัเป็นผูน้ าโลกดา้นการดแูลผูป่้วยโรคเบาหวาน
• พนักงาน 30,000 คน มสี านักงานใน 76 ประเทศทั่วโลก
• โครงการ Changing Diabetes ตอ่กรกบัเบาหวานในประเทศก าลังพัฒนา เนน้ดา้นการป้องกนัและเขา้ถงึยา
11
วถิขีอง Novo Nordisk (ตอ่)
• โครงการ TakeAction! สนับสนุนให ้พนักงานของบรษัิทท างานอาสาในเวลางาน โดยเฉพาะดา้นการใหค้วามรูเ้รือ่งการป้องกนัโรคเบาหวานในชมุชนทอ้งถิน่
12
CEMEX: บา้นเพือ่คนจน • CEMEX บรษัิทขายวสัดกุอ่สรา้งทีใ่หญท่ีส่ดุ
ในโลก รเิริม่โครงการ “Patrimonio Hoy” ในปี 1998 เพือ่บกุตลาดผูม้รีายไดน้อ้ย
• ใชน้วตักรรม “วงจรออม-กู”้ และชว่ยเรือ่งชา่งและสถาปนกิ ชว่ยใหค้นจนสรา้งบา้นได ้เร็วกวา่ปกต ิ3 เทา่ และถกูกวา่ 3 เทา่
• ในเวลา 1 ทศวรรษ ปลอ่ยกูไ้มโครเครดติ $135 ลา้น ชว่ยใหค้นกวา่ 1.3 ลา้นคนในทวปีอเมรกิาใตม้บีา้นทีม่คีณุภาพ
• 29% ของลกูคา้ใชบ้า้นท าธรุกจิขนาดเล็ก
• ไดรั้บรางวลั 2006 World Business Award จาก the International Chamber of Commerce และ United Nations HABITAT Business Award ในปี 2009 13
Campbell Soup: ซปุโซเดยีมต า่ • อาหารทีใ่สเ่กลอืมากมสีว่นกอ่ใหเ้กดิ
ความดนัโลหติสงู เพิม่ความเสีย่งทีจ่ะเป็นโรคหวัใจ
• Campbell Soup ยกัษ์ใหญใ่นอตุสาหกรรมอาหาร รว่มโครงการรว่มระหวา่งภาครัฐกบัเอกชนชือ่ “National Salt Reduction Initiative” ตัง้เป้าลดระดบัเกลอืในอาหาร
• บรษัิทเปิดเผยขอ้มลูโภชนาการอยา่งละเอยีด และประกาศเป้าหมายรายได ้จากการขายซปุโซเดยีมต า่
• ปัจจบุนัรายไดจ้ากซปุโซเดยีมต า่ของบรษัิทคดิเป็น 30% ของรายไดร้วม
14
Odwalla: ความรับผดิชอบตอ่ปัญหา บรษัิทอาหาร เนน้น ้าผลไม ้ถกูซือ้กจิการโดยโคคา-โคลาในปี 2001
วันที ่30 ต.ค. 1996 เจา้หนา้ทีก่ระทรวงสาธารณสขุแจง้บรษัิทวา่พบ
ความเชือ่มโยงระหวา่งแบคทเีรยีอโีคไล กบัน ้าแอปเปิลของบรษัิท
ตอ่มายนืยันในวันที ่5 พฤศจกิายน วา่สาเหตมุาจากการใชแ้อปเปิลเน่า
(น ้าผลไมไ้มไ่ดผ้า่นกระบวนการพาสเจอรไ์รซ ์เพราะผลติน ้าผลไมส้ด)
หลังจากนัน้มเีด็กคนหนึง่ทีด่ืม่น ้าแอปเปิลตาย คนอกี 60 กวา่คนทีด่ืม่
น ้าผลไมข้องบรษัิทลม้ป่วย ยอดขายบรษัิทตกลง 90% และราคาหุน้ดิง่
34% มผีูบ้รโิภคยืน่ฟ้องบรษัิท 20 คด ี
กอ่นทีจ่ะไดรั้บการยนืยันจากทางการวา่น ้าแอปเปิลมเีชือ้อโีคไล
Odwalla รับมอืกบัปัญหาทันท ีซอีโีอ Stephen Williamson สัง่เรยีก
คนืผลติภัณฑทั์ง้หมดทีม่สีว่นผสมของน ้าแอปเปิลและแครอท
ครอบคลมุรา้นคา้ปลกีกวา่ 4,600 แหง่ใน 7 มลรัฐ
การเรยีกคนืครัง้นี้บรษัิทเสยีคา่ใชจ้า่ย 6.5 ลา้นเหรยีญสหรัฐ เรยีกคนื
ทัง้หมดภายใน 48 ชัว่โมง 15
Odwalla: ความรับผดิชอบตอ่ปัญหา (ตอ่) บรษัิทไมเ่คยปฏเิสธหรอืบา่ยเบีย่งความรับผดิชอบ ซอีโีอแสดง
ความเสยีใจตอ่ผูบ้รโิภคทีไ่ดรั้บผลกระทบและสญัญาวา่บรษัิทจะ
รับผดิชอบคา่ใชจ้า่ยดา้นการรักษาพยาบาลทัง้หมด
ยอมรับวา่กระบวนการผลติผดิพลาด ตดัสนิใจเปลีย่นกระบวนการ
ผลติน ้าผลไมท้นัท ีไปใช ้“flash pasteurization” เพือ่ฆา่เชือ้โรค
ขณะทีรั่กษารสชาตขิองน ้าผลไมเ้อาไว ้
หลงัจากเกดิเรือ่งเพยีงไมก่ีเ่ดอืน บรษัิทก็มรีะบบการตรวจสอบ
คณุภาพและความปลอดภยัใหม ่ผูเ้ชีย่วชาญบางคนมองวา่เป็น
ระบบทีค่รอบคลมุและดทีีส่ดุในอตุสาหกรรมน ้าผลไม ้
เริม่ขายน ้าแอปเปิลใหมต่น้เดอืน ธ.ค. ตอ่มาจา่ยคา่ปรับ 1.5 ลา้น
เหรยีญสหรัฐ ในคดอีาญาขอ้หาขายน ้าผลไมป้นเป้ือนแบคทเีรยี
บดิาของเด็กทีเ่สยีชวีติกลา่วกบัสือ่วา่ “ผมไมโ่ทษบรษัิท ...พวก
เขาท าทกุอยา่งเทา่ทีท่ าไดแ้ลว้” 16
The Body Shop: business as activist
17
The Body Shop: business as activist
18
“All through history, there have always
been movements where business was
not just about the accumulation of
proceeds but also for the public good.”
- Anita Roddick
“I want to work for a company
that contributes to and is part of
the community. I want
something not just to invest in. I
want something to believe in.”
- Anita Roddick
Interface: “mission zero”
• บรษัิทพรมแบบ modular ชัน้น าของโลก เริม่เปลีย่นโมเดลธรุกจิใหเ้ป็นธรุกจิทีย่ั่งยนืในปี 1994
• ตัง้เป้าหมาย zero footprint ภายในปี 2020 ณ ปลายปี 2010 ท าไดแ้ลว้ประมาณ 60%
• พลังงานหมนุเวยีน 30% + ประสทิธภิาพในการใช ้
พลังงาน ลดพลังงานตอ่หน่วยของผลติภัณฑล์งได ้43% และลดคารบ์อน 35% ตัง้แตปี่ 1996
• เอาเงนิทีป่ระหยัดไดไ้ปลงทนุกบัการวจัิยและพัฒนา ท า Life Cycle Assessment กบัผลติภัณฑท์กุชนดิ ฯลฯ
• ใชซ้งัขา้วโพดท าพรม + เพิม่ประสทิธภิาพในการใชวั้สด ุ ลดของเสยีจากโรงงานได ้76% ตัง้แตปี่ 1996
19
Interface: ผูน้ าดา้นความยัง่ยนื
20 ท่ีมา: The Sustainability Survey 2009, Globescan: http://www.globescan.com/news_archives/tss_release01/
ยอดขายและก าไรจากการด าเนนิงานโตปีละ 10%+
“The new course we're on at Interface ... is to pioneer the next Industrial Revolution: one that is kinder and gentler to the earth.” – Ray Anderson
เราก าลงัทะลขุดีการรองรับของธรรมชาต ิ
21 ท่ีมา: The Biosphere Economy, http://www.volans.com/lab/projects/biosphere-economy/
Planetary Boundaries:
“Push factors” เป็นทัง้วกิฤตและโอกาส
ท่ีมา: Triple Bottom Line Reporting: A Strategic Introduction to Economic, Environmental and Social
Performance Measurement, David Crawford, Certified Management Accountants Canada, www.cma-canada.org 22
ปัจจัยผลกัดนั 10 ประการ
5 ประเด็นรอ้น 5 ผูม้สีว่นไดเ้สยีส าคัญทีผ่ลักดัน
ภาวะสภาพภมูอิากาศเปลีย่นแปลง
ผูบ้รโิภคทีใ่สใ่จสิง่แวดลอ้ม
มลพษิและอนัตรายตอ่สขุภาพ
ผูถ้อืหุน้นักเคลือ่นไหว/เอ็นจโีอ
การตอ่ตา้นโลกาภิวตันท์ีไ่มเ่ป็นธรรม
ภาคประชาสังคม/เอ็นจโีอ
วกิฤตพลังงาน ผูก้ ากับดแูลภาครัฐ/นักวทิยาศาสตร ์
ความไวว้างใจของประชาชนในภาคธรุกจิเสือ่มถอย
ประชาชน
“Pull factor” : ธรุกจิใหมท่ีย่ัง่ยนืโตเร็ว
23
อตั
ราก
ารเต
บิโต
ตอ่
ปี (
%)
30%
50%
สินค้าแฟร์เทรด
$2.2
พันล้าน
เสือ้ผ้าออร์แกนิก
$583 ล้าน
อาหารปลอดสารพษิ
$15.5 พันล้าน
ไมโครไฟแนนซ์
$7 พันล้าน
10%
20%
40%
รายได้ต่อปี (เหรียญสหรัฐ), 2009
ทีม่า: Good Capital, Social Enterprise Expansion Fund presentation
“Pull factor” : “ตลาดคนจน” $5 ลา้นลา้น
24
• ทัว่โลกมคีนทีม่รีายไดต้ า่กวา่
$2 ตอ่วนั 2.6 พันลา้นคน
รายไดน้อ้ย แตม่จี านวนมาก
• ถา้บกุ “ตลาดคนจน” ส าเร็จ ก็
จะไดก้ าไรและชว่ยสงัคม
(ชว่ยคนจน) ไปพรอ้มกนั
“Pull factor” : นักลงทนุเพือ่ความยั่งยนื
25
การลงทนุทีรั่บผดิชอบตอ่สงัคม (socially responsible
investment: SRI) เตบิโตอยา่งตอ่เนือ่งในแทบทกุทวปีทัว่โลก
• $3 ลา้นลา้นในอเมรกิา (เกอืบ 10%) จ านวน 250 กวา่กองทนุ –
เตบิโต 260%+ ในรอบหนึง่ทศวรรษทีผ่า่นมา
• ในจ านวนนี ้กองทนุ SRI 35% ที ่Morningstar ตดิตาม ได ้
อนัดบั 4 หรอื 5 ดาว (เทยีบกบัคา่เฉลีย่ 32.5% ของทัง้วงการ)
• มกีองทนุ SRI กวา่ 220 กองทนุในยโุรป
• กองทนุ SRI รวมกนับรหิารเงนิ $13.9 พันลา้นในออสเตรเลยี
• ตลาดหลักทรัพย ์กองทนุ SRI แถวหนา้ และผูใ้หบ้รกิารขอ้มลู
ทางการเงนิขนาดใหญห่ลายเจา้สรา้งดชันคีวามยัง่ยนืแลว้ –
Dow Jones Sustainability Index, FTSE4Good, Domini
Social Index
สูย่คุ “เศรษฐกจิแหง่คณุคา่”?
“ In the 19th century, we were making money with money. In the 21st century, I believe and hope that we will use values to create value.”
- Oliver Le Grand , Chairman of the Board of
Cortal (a subsidiary of BNP Paribas)
“[There is] No Place To Hide for the Irresponsible Business”
- Financial Times headline,
29 September 2003
26
27
“You never change things by fighting the existing reality.
To change something, build a new model
that makes the existing model obsolete.”
- R. Buckminster Fuller -
“คณุไมม่วีันเปลีย่นอะไรก็ตามดว้ยการตอ่กรกบั
ความจรงิทีเ่ป็นอยู ่
ถา้คณุอยากเปลีย่นอะไรก็ตาม จงไปสรา้งโมเดลใหม ่
ทีท่ าใหโ้มเดลเดมิลา้สมัย”
- อาร.์ บคัมนิสเตอร ์ฟลุเลอร ์-