Curriculum Extensive Reading Program

Visie:

We willen:

- de leesmotivatie van leerlingen stimuleren (zin en interesse in lezen),

- het leesplezier van leerlingen bevorderen (genieten van lezen),

- het leesgedrag van leerlingen beïnvloeden (veel en vaak lezen)

- de literaire competentie van leerlingen vergroten (inzicht in het boekenaanbod, inzicht in

verhalen en teksten, een oordeel kunnen geven over een boek etc.)

Doel:

Inzetten en uitvoeren van de methode Vrij lezen met de daarbij behorende voorwaarden en criteria,

aangepast aan de omvang van het vak Engels.

Wat is Vrij lezen?

Vrij lezen is een aanpak die het doel heeft om kinderen veel leeskilometers te laten maken. Vrij lezen

is feitelijk drie keer per week ongestoord lezen wat je interesseert. Leesmateriaal dat past bij je

interesses en dat je zelf hebt gekozen. Over datgene dat je gelezen hebt, schrijf je iets of wissel je uit

met andere leerlingen.

De docent helpt leerlingen hun interesses te ontdekken en leesmateriaal te vinden dat hierbij

aansluit. De keuzes die ze hierin maken zijn vrij. Vervolgens gaan leerlingen, minimaal twee keer

twintig minuten ongestoord en in stilte lezen. Na het lezen vindt er over het gelezene, gedurende vijf

tot tien minuten, individuele verwerking of uitwisseling met anderen plaats.

Diverse onderzoeken

Een drietal wetenschappelijke inzichten hebben geleid tot de leesaanpak Vrij Lezen, waarbij

leerlingen veel lezen en daardoor hun achtergrondkennis en woordenschat vergroten, en waarbij de

leerlingen zelf mogen kiezen wat ze lezen. De aanpak is in concrete zin gebaseerd op de volgende

drie programma’s:

- Sustained silent reading – Pilgreen (2002)

Pilgreen formuleerde acht voorwaarden waar een interventieprogramma ter bevordering van

leesvaardigheid en leesmotivatie aan moet voldoen: toegankelijkheid, aantrekkingskracht,

bevorderlijke omgeving, aanmoediging, teamtraining, non-verantwoordelijkheid,

vervolgactiviteiten en verspreide leestijd.

- 5-stappenaanpak – Marzano (2008)

Het gaat om de volgende stappen van ‘interesse verbredend lezen’:

Stap 1. Leerlingen verwoorden hun interesses.

Stap 2. Leerlingen kiezen leesmateriaal dat aansluit bij hun interesses.

Stap 3. Leerlingen hebben tijd om ongestoord te kunnen lezen.

Stap 4. Leerlingen leggen hun reactie op het leeswerk vast.

Stap 5. Leerlingen gaan interactief aan de slag met de informatie.

- De leescirkel – Chambers (2002)

Effecten

Er zijn diverse onderzoeken gedaan die aantonen dat de aanpak Vrij lezen effectief blijkt te zijn. Zo

toont een grootschalig onderzoek van het Institute of Education van de University of London (2013)

aan dat lezen voor je plezier bij leerlingen tussen 10 en 16 jaar een zeer positieve impact heeft op

hun woordenschat, spellingvaardigheden en (verrassend!) prestaties voor wiskunde. Het bleek zelfs

dat vaak “lezen voor je plezier” een sterker effect heeft op de schoolprestaties dan de opleiding van

de ouders.

Minder gedragsproblemen

Scholen die met de aanpak Vrij lezen werken ontdekten nog iets, zo gaven zij aan. Meer stilte in de

klas, minder gedragsproblemen, een oase van rust, elkaar beter leren kennen, … Telkens blijkt het tot

de ‘bijvangst’ van vrij lezen te horen. Logisch eigenlijk ook, want:

• het draait om hun eigen interesses

• het breekt het patroon van de reguliere lessen

• leerlingen horen over elkaars interesses en wat ze vinden, denken en voelen bij wat ze lezen.

7 Tips voor een vliegende start

Vrij lezen invoeren is niet moeilijk. De aanpak kan geïmplementeerd worden in een klas, een leerjaar

of zelfs de hele school. Zeven tips om mee te nemen:

1. Begin met een pilotgroep en gun uzelf wat leertijd.

2. Werk met een klein groepje docenten die affiniteit hebben met lezen.

3. Presenteer de vrij leesmomenten als een cadeau.

4. Kies! Voer de aanpak niet half in omdat dat bijvoorbeeld roostertechnisch beter uitkomt. De

aanpak is effectief als er langere tijd minimaal 2 x per week 20 minuten ongestoord kan worden

gelezen.

5. Durf de vertrouwde leeslijsten los te laten.

6. Werk samen met de bibliotheek.

7. Laat leerlingen veel uitwisselen, dat vergroot de motivatie en versterkt de relatie.

5 stappen van Vrij Lezen

1. Bepaal de interesses van de leerling

2. Kies het juiste leesmateriaal voor de leerling

3. Organiseer voldoende tijd om te lezen

4. Zorg voor individuele verwerking

5. Laat er interactie zijn over het gelezene.

Bronnen:

- www.leraar24.nl

- Beter lezen in vijf stappen, CPS

Waarom Vrij lezen?

Engels?

Onderzoeken naar de effectiviteit van het programma wijzen uit dat de aanpak is effectief als er

langere tijd minimaal 2 x per week 20 minuten ongestoord kan worden gelezen. Het programma is

ontwikkeld voor het vrij lezen binnen het vak Nederlands. Er is geen reden om aan te nemen dat het

niet zou werken voor de moderne vreemde talen. De kracht van het programma is een op een

overdraagbaar. Gezien de zwaarte van het vak Nederlands ten opzichte van de vreemde talen

zouden wij 2 x per week 15 minuten vrij lezen adviseren voor het vak Engels.

De kracht van het programma is:

- De kernvraag aan leerlingen is: “Wat boeit jou?” in plaats van “Wat lees je graag”.

- Leerlingen worden vrijgelaten in hun keuzes voor hun leesvoer.

- Leerlingen krijgen de tijd en gelegenheid om in een leesvriendelijke omgeving te ervaren

dat lezen leuk kan zijn.

- Leerlingen krijgen de gelegenheid om met behulp van (kleine)diverse en afwisselende

verwerkingsopdrachten te reflecteren. Voorbeelden: schrijf een boze mail aan de hoofdpersoon,

teken een andere kaft, doe een boektalk of geef je boek een cijfer met motivatie.

- Leerlingen krijgen de tijd en gelegenheid om in groepjes met elkaar te praten over het gelezene.

Voor wie?

Onderzoeken wijzen uit dat lezen op vele vlakken een positieve invloed heeft op de schoolprestaties

van leerlingen. Het programma kan dan ook het beste vanaf jaar één tot aan de bovenbouw worden

ingevoerd.

Wat vraagt het?

Er zijn enkele randvoorwaarden waaraan voldaan moet worden alvorens te starten:

- Het programma vraagt om een herziening van de lesplanning van het vak Engels. Dit dient per

leerjaar bekeken te worden.

- Eventueel is een aanpassing in het PTA nodig of wenselijk.

- Er dienen voldoende boeken beschikbaar te zijn! Samenwerking met de bibliotheek is hierbij

noodzakelijk. Omdat leerlingen vrij zijn in hun boek keuze is het ondoenlijk en onwenselijk om

als school de juiste en voldoende boeken aan te schaffen terwijl de bibliotheek met de nieuwe

samenwerkingsverbanden boeken kan leveren vanuit regiobibliotheken.

- Leerlingen zullen, zeker in het begin, ondersteuning nodig hebben in het vinden van hun

motivaties en voorkeuren en de boeken die daarbij aansluiten. Ook hier is samenwerking met de

bibliotheek wenselijk. De bibliotheek Uden beschikt over verhaalcoaches die nu al volwassenen

helpen met het maken van keuzes voor boeken. Eenmaal aan het lezen bieden zowel de website

van de bibliotheek als die van webwinkels boeken aan die aansluiten bij het huidige boek.

- Een verzameling aan korte verwerkingsopdrachten. Deze zijn, inclusief digitale werkbladen, te

vinden in het boek ‘Leeskilometers maken op school’ van CPS (ISBN: 978-90-6508-651-8).

- Een logboek systeem, analoog of digitaal waarbij leerlingen bijhouden welke boeken ze gelezen

hebben, al dan niet met 5-star rating systeem.

Welke boeken?

Zoals de naam van het programma al zegt zijn leerlingen geheel vrij in hun keuze voor boeken.

Binnen het vak Engels is dan de enige voorwaarde dat het boek Engelstalig is. Hierdoor is het haast

onmogelijk een lijst met boeken voor te stellen.

Op basis van de (early) blackbirds hebben we de volgende ideeën lijst samengesteld:

Leerjaar 1 & 2

Body on the rocks Sorrow The Sky Readers

Denise Kirby Philip Voysey Sue Murray

The lady in white The phantom airman The queen of death

Colin Campbell Allan Ferwin Jones John Miline

Nothing but truth Eye of the storm The case of the lonely lady

George Kershaw Mandy Loader John Miline

Leerjaar 3 & 4

Artimis Fowl Stone Cold Carrie's War

Eoin Colfer Robert Swindell Nina Bawden

Boy The Outsiders The Fault in Our Stars

Roald Dahl S.E. Hinton John Green

Leerjaar 4 VMBO-T

A Fatal Inversion The Great Gatsby The Reluctant Fundamentalist

Barbara Vine F. Scott Fitzgerald Mohsin Hamid

Girl in Translation Cannery Row The Safe House

Jean Kwok John Steinbeck Nicci French