czas w życiu i pracy - ebook demo.pdf

7/16/2019 Czas w yciu i pracy - ebook demo.pdf

1/41

w yciu i pracy

H A N N A F O T Y N

Wydawnictwo Key Text

CZAS


2/41


3/41

w yciu i pracy

H A N N A F O T Y N

CZAS


4/41


5/41


6/41

Projekt okadki:

Jacek Tarasiewicz

Redakcja:

Wadysawa Czech-MatuszewskaBeata Wojtasik

Opracowanie graczne i techniczne:

Jacek Tarasiewicz

Copyright by Wydawnictwo Key Text sp. z o.o.Warszawa 2012

ISBN 978-83-87251-01-7

Wydawnictwo Key Text sp. z o.o.ul. Sokoowska 9 lok. 410 (1 pitro), 01-142 Warszawatel. 22 632 11 36, faks wew. [email protected]


7/41

Spis treci

Wstp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Czas w naszym yciu

1. Czas mity i prawdy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131.1. Prba zdeniowania i mierzenie czasu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131.2. Kategorie czasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191.3. Czas i przestrze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

2. Odczuwanie czasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392.1. Ograniczenia czasowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392.2. Kalendarz mentalny cykl czasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482.3. Wzgldno w odczuwaniu czasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

3. Kontinuum czasowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693.1. Perspektywa postrzegania czasu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693.2. Wano teraniejszoci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 783.3. Przyspieszenie i popiech . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

4. Pozyskiwanie czasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 934.1. Organizowanie przestrzeni. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 934.2. Zarzdzanie projektami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1024.3. Podnoszenie osobistej efektywnoci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

Czas w pracy

5. Czas w organizacjach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1235.1. Szybko dziaania przedsibiorstw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1235.2. Konkurowanie czasem i strategie czasowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1345.3. Kompresja czasu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

6. Czas pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1496.1. Czas pracy jako przedmiot zarzdzania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1496.2. Biurokratyczne traktowanie czasu pracy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1596.3. Elastyczne formy czasu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168

7. Praca menederw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1837.1. Zakres i czas pracy menederw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1837.2.

Klasykacja czynnoci kierowniczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19

47.3. Praca umysowa i cykliczno dziaania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201

8. Analiza i doskonalenie pracy menederw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2098.1. Metody analizy czasu pracy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2098.2. Moliwoci doskonalenia pracy wasnej menederw . . . . . . . . . . . . 2138.3. Reguy planowania i organizacji pracy wasnej menedera. . . . . . . . 223

Zakoczenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237

Bibliograa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

Strony internetowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243

Indeks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245Zaczniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251

1. Kwestionariusz postrzegania czasu Zimbardo ZTPI . . . . . . . . . . . . . . . 2522. Test: Czy cierpisz na chorob popiechu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2553. Rejestr i analiza czasu pracy menedera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2564. Przysowia zwizane z czasem chwila reeksji. . . . . . . . . . . . . . . . . . 258


8/41


9/41

Pamici profesora Bohdana Gliskiego,

dla ktrego czas nie by zbyt askaw


10/41


11/41

Wstp 9

Wstp

Wykorzystaj czas na prac; to jest cena Twojego sukcesu,Wykorzystaj czas na mylenie; to jest rdo Twej siy,Wykorzystaj czas na zabaw; to jest tajemnica Twojej modoci,Wykorzystaj czas na czytanie; to jest podstawa Twojej wiedzy,Wykorzystaj czas i bd miy; to jest brama do penego szczcia,Wykorzystaj czas na marzenia; to jest droga do gwiazd,Wykorzystaj czas na kochanie; to jest czysta rado ycia,

Wykorzystaj czas i bd wesoy; to jest muzyka Twojej duszy1.

Czas jest z nami od zawsze, czyli odkd powsta wszechwiat. Dowiad-czamy go w rny sposb i staramy si go jak najlepiej wykorzysta, aletak naprawd czas stanowi wci niewiadom.

W naszym zachodnim cywilizowanym wiecie gdy zegary me-chaniczne, a dzi coraz czciej elektroniczne a nawet laserowe, mierzupyw czasu z dokadnoci do milionowej czci sekundy wci przy-spieszamy nasze dziaania i wci zadajemy sobie pytanie, jak dziaaszybciej, jak nada? Popiech i szalone przyspieszenie wszystkich pro-cesw jest znakiem XXI wieku.

W erze industrialnej czas zacz nabiera szczeglnego znaczenia, a teo-retycy wymylili nawet termin: zarzdzanie czasem. Koncepcje Zachoduwskazuj czsto na znaczenie przeszoci w naszym yciu, a psychoanalizauzalenia nieomal wszystko od tego, co si dziao kiedy. Futuryci mar-twi si przyszoci, tworzc zwykle zastraszajce wizje tego, co nas czekajako ludzko, a kady z nas wie, e w przyszoci czeka nas mier i jestto jedyny pewnik ycia. Staramy si wic y dzisiaj szybko i zachannie,udrczeni tym, co si ju stao i si nie odstanie, zamartwiajc si tym, co

nas jeszcze spotka moe, modlc si, aby to nie byo co zego.Koncepcje Wschodu zwracaj wiksz uwag na czas teraniejszy, za-

kadajc, e jest to czas jedyny, w ktrym przyszo nam y. Przeszoto historia, przyszo to tajemnica, a teraniejszo to cud istnienia2.Koncepcje te skaniaj do koncentrowania uwagi na tym, co robimy te-raz, i poprzez ow koncentracj do robienia tego jak najlepiej, z jak naj-wiksz uwag.

Jeli z jednej strony nie mamy wpywu na upyw czasu, a z drugiejzakadamy, e ycie toczy si jedynie tu i teraz, to powstaj pytania:

jak y, co naley robi, jak spdza w czas teraniejszy, jak go lepiejwykorzysta, co jest wane?

1 Feyeler za L.J. Seiwert, Zarzdzanie czasem, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa1998, s. 24.

2 Zasyszane w telewizji.


12/41

10 Wstp

Ta ksika nie da odpowiedzi na adne z tych pyta. Sprbuje jedynieprzedstawi bardziej lub mniej znane koncepcje dotyczce czasu. Okazu-

je si bowiem, e teorii i koncepcji dotyczcych czasu jest przeogromnailo. A w internecie w znanych wyszukiwarkach sowo czas pojawiasi czciej ni sowo seks, co moe by wyrazem wikszego zaabsorbo-

wania ludzi czasem ni seksem3

.Czas jest konstrukcj sztuczn, wymylon przez czowieka, a sposbjego odczuwania i liczenia zaley, oglnie rzecz biorc, od miejsca i cy-wilizacyjnego rozwoju, a w szczeglnoci od naszej konkretnej sytuacjiosobistego traktowania i postrzegania go.

W odniesieniu do czasu pracy mona powiedzie, e czas jest kon-strukcj narzucon. I kady z nas prbuje si z nim jako upora. W lite-raturze przedmiotu znajduje si wiele propozycji organizowania czasu,ale by moe waniejsze jest, aby nie majc w rzeczywistoci wpywuna czas, skoncentrowa si na wykonywanych dziaaniach oraz zwrciuwag na to, jaki wpyw ma czas na nasze ycie.

Ksika skada si z dwch czci, kada podzielona na cztery rozdziay.Pierwsza cz prezentuje bardziej lozoczne podejcie do czasu.

Znajduje si tu przegld wielu interesujcych koncepcji zwizanych z de-nicj czasu, jego mierzeniem, kategoriami i zwizkami z przestrzeni.Przedstawia si postrzeganie czasu przez pryzmat jego ograniczenia, ka-lendarzy, wzgldnoci w odczuwaniu czasu, koncepcji wykorzystywaniaprzeszoci, teraniejszoci i przyszoci, zwraca si uwag na popiechi przyspieszenie, jakie pojawia si wspczenie w naszym yciu. Znaj-

duj si tu take propozycje pozyskiwania czasu, a przynajmniej jegolepszego wykorzystywania poprzez lepsz organizacj przestrzeni, za-rzdzanie projektami i wasne doskonalenie.

Druga cz ma cisy zwizek z czasem pracy, cho i w tym zakresieproponuje si wiele zrnicowanych podej. Z jednej strony przedsta-wia si czas jako atut funkcjonowania organizacji w znaczeniu szybkociich dziaania, konkurencji, strategii i sposobw jego kompresji. Kolejneujcie to czas pracy stanowicy przedmiot zarzdzania oraz jego biuro-kratycznego i elastycznego traktowania. Szczegln uwag zwraca si

na czas pracy menederw, sposb analizy i doskonalenie ich pracy po-przez planowanie i organizowanie dziaa.W kadym z rozdziaw i punktw ksiki prbowano zaprezentowa

dostpne w literaturze i internecie koncepcje, ktre mog zainteresowaczytelnika z wielu punktw widzenia. Rnorodno tych koncepcji jestogromna i kady w zalenoci od tego, w jakiej indywidualnej sytuacjisi znajduje, moe znale dla siebie co, co go zainteresuje. Oczywicie,

jeli mona wycign dla siebie wnioski dotyczce doskonalenia swegodziaania w czasie to wietnie (w zacznikach s testy dla chtnych), alewydaje si, e zwyka reeksja nad czym tak niezwykym jak czas jestdo przeczytania tej ksiki wystarczajcym powodem.

3 Ph. Zimbardo, J. Boyd, Paradoks czasu, WN PWN, Warszawa 2009, s. 43.


13/41

Czasw naszym yciu


14/41


15/41

Ograniczenia czasowe 39

Odczuwanie czasu2.

Ograniczenia czasowe2.1.

Jest takie angielskie okrelenie timing. Moe to by dobra lub za se-kwencja czasu. Zdarzenia dziej si wtedy, gdy ich oczekujemy, lub zbytpno, nie w por. Wwczas inaczej nas prowadz. Plany to manipula-cja czasem, lepienie go wedug naszych chci lub kaprysw. Kalendarzwymusza jaki ad rzeczywistoci. Ukada j w tygodnie, miesice, poryroku, karuzel rocznic i wit. Nasze plany czowiecze daj nam poczu-cie panowania nad wasnym losem, wraenie, e co od nas zaley35.

To wraenie jest by moe dla kadego z nas najbardziej istotne, boprzecie to my okrelamy i rozumiemy w swoisty sposb otaczajc nasrzeczywisto, a wic i czas.

Mona powiedzie, e czas jest spraw indywidualn zalen lub nie-zalen od nas, ale take zwizan w okrelony sposb z miejscem i sy-tuacj, w jakiej si znalelimy. Rwnoczenie jednak czas wpisany jestw system spoeczny i prognozy rozwoju spoeczestwa.

Tablice trwania ycia

Dugo ycia, jaka dana jest czowiekowi do zagospodarowania rni siw zalenoci od wielu czynnikw, w tym zwaszcza od wieku i pci. Danestatystyczne, zwane tablicami trwania ycia, pokazuj, ile lat do przeyciama przecitnie osoba danej pci, wieku oraz miejsca zamieszkania36.

Tablice trwania ycia, tablice wymieralnoci (ang. life table, fr. tablede mortalit) to modelowa konstrukcja, ktra przedstawia nierosncycig liczb osb doywajcych oraz niemalejcy cig liczb osb zmarych,pochodzcych z jednorodnej populacji lub kohorty pocztkowej; oba ci-gi s uporzdkowane wzgldem wieku lub czasu trwania kohorty.

Za twrc tablic trwania ycia jest uwaany E. Halley, ktry do ichopracowania w 1693 r., wykorzysta rejestry zgonw w latach 16871691 we Wrocawiu. Autorem wspczesnej techniki budowy tablicy jestC.L. Chiang (1968).

Istniej dwa podstawowe rodzaje tablic trwania ycia: 1) kohortowa(wzduna), ktra obrazuje rzeczywisty proces wymierania wybranejgeneracji; 2) przekrojowa (bardziej popularna), ktra przedstawia hipo-tetyczny proces wymierania populacji, zoonej z rnych generacji, napodstawie obserwacji ich umieralnoci w pewnym okresie (roku kalen-darzowym, kilku kolejnych latach). Tablice trwania ycia s najczciejstosowan odmian tablic eliminacji.

35 A. Tuszyska, wiczenia z utraty, Wydawnictwo Literackie, Krakw 2007, s. 168.36 H. Worach-Kardas, prof. dr hab. z WSH-E w odzi, yjmy duej, http://www.resmedia.

pl/pl/archiwum


16/41

40 Odczuwanie czasu

Podstaw konstrukcji tablic trwania ycia jest zbir zmarych (osza-cowa prawdopodobiestw zgonu) w wieku xukoczonych lat, obliczo-nych na podstawie czstkowych wspczynnikw zgonu wedug wieku.Ze wzgldu na to, e zbir dla mczyzn rni si na og istotnie odzbioru dla kobiet w tej samej populacji, s sporzdzane odrbne tablice

trwania ycia dla mczyzn i kobiet.Dokonujc wyceny rezerw na wiadczenia pracownicze uwzgldnia siprawdopodobiestwo wypaty przyszego wiadczenia, ktre oblicza siz uwzgldnieniem miertelnoci pracownikw, ktra jest rna dla m-czyzn i kobiet oraz zaley od wieku pracownika. W oglnoci przyjmujesi, e wykorzystywane w wycenie aktuarialnej tablice trwania ycia od-zwierciedlaj oglny obraz miertelnoci pracownikw danej jednostki.

Proces wyceny rezerw na dugoterminowe wiadczenia pracowni-cze jest zoony. Wyznaczajc prawdopodobiestwo wypaty przysze-go wiadczenia pracowniczego, oprcz prawdopodobiestwa zgonuuwzgldnia si midzy innymi prawdopodobiestwo przejcia na rentoraz prawdopodobiestwo przejcia na wczeniejsz emerytur. Wszyst-ko to powoduje, e wycena rezerw na dugoterminowe wiadczenia pra-cownicze najczciej dokonywana jest przez aktuariusza37.

Ubezpieczenia na ycie, jak kade ubezpieczenia, opieraj si takena statystyce. To ona jest podstaw do obliczenia skadki. W tabeli 2.1przedstawiony jest przykad statystyki, ktry jest podstaw taryf ubez-piecze na ycie.

W yciu s pewne tylko dwie rzeczy: podatki i mier. Podatki to tro-

ch inny temat, ale co do tej drugiej kwestii, spjrzmy, co na ten tematmwi statystyka. Oczywicie jest to tylko statystyczna rednia, ale prze-zorny zawsze ubezpieczony.

Tabela 2.1.

Tablice trwania ycia (wycinek)

Wiek Mczyni Kobiety

prawdopo-

dobiestwomierci

przecitniezostao ycia(w latach)

prawdopo-

dobiestwomierci

przecitniezostao ycia(w latach)

25 0,11% 47,08 0,03% 55,49

35 0,22% 37,68 0,06% 45,69

40 0,35% 33,15 0,11% 40,85

50 0,96% 24,81 0,34% 31,55

60 2,00% 17,69 0,78% 22,94

70 3,98% 11,69 1,71% 15

80 8,69% 6,95 5,63% 8,35

rdo: http://www.stat.gov.pl/gus/5840_894_PLK_HTML.htm

37 http://www.stat.gov.pl/gus/5840_894_PLK_HTML.htm


17/41

Perspektywa postrzegania czasu 69

Kontinuum czasowe3.

Perspektywa3.1. postrzegania czasu

Wzgldne i rnorodne postrzeganie czasu ma jeszcze inny aspekt znanyw literaturze. Przedstawili to w swej teorii Philip Zimbardo i John Boyd.Wedug nich perspektywa postrzegania czasu to osobiste nastawienie czsto nieuwiadomione, ktre kady z nas przejawia wobec czasu. Jestto rwnie proces, w ramach ktrego bezustanny bieg ycia zostaje po-dzielony na kategorie czasowe, pomagajce nada naszemu yciu porz-dek, spjno i znaczenie72.

Denicje perspektywy postrzegania czasu wedug innych uczonych:

To wiedza o innych czciach nurtu wydarze, przeszych lub przy-szych, bliskich lub odlegych, ktra zostaje zawsze uwikana w naszwiedz na temat rzeczy teraniejszych William James.To og istniejcych w danym czasie spostrzee jednostki dotycz-cych jej psychologicznej przyszoci lub psychologicznej przeszoci Kurt LewinNasze dziaania w dowolnie wybranym momencie nie wynikaj jedyniez sytuacji, w jakiej si w danej chwili znajdujemy, ale take ze wszyst-kich naszych dotychczasowych dowiadcze oraz oczekiwa dotycz-cych przyszoci. Kade z podejmowanych przez nas dziaa bierze jepod uwag, czasem wprost, a zawsze w sposb domylny. Mona bypowiedzie, e kade z naszych dziaa podejmowane w ramach jakiejperspektywy temporalnej zaley od naszych horyzontw czasowychw konkretnym momencie jego zaistnienia Paul Fraisse73.

Po to by zrozumie, w jak zrnicowany sposb moemy patrze naczas, naleaoby przedstawi wiele perspektyw czasu. Autorzy przywo-ywanej tu koncepcji wyodrbnili sze perspektyw: dwie przesze, dwieteraniejsze i dwie przysze, nazwane nastpujco:

przesza pozytywna,przesza negatywna,teraniejsza hedonistyczna,teraniejsza fatalistyczna,przysza,przysza transcendentalna 74.

Przesza pozytywna perspektywa postrzegania czasu obejmuje na-

stawienie wobec przeszoci, nie za obiektywny zapis dobrych i zych

wydarze. Pozytywne nastawienie wobec przeszoci moe by odbiciem

72 Ph. Zimbardo, J. Boyd, Paradoks czasu, WN PWN, Warszawa 2009. s. 50.73 Ibidem.74 Ibidem, s. 51.


18/41

70 Kontinuum czasowe

pozytywnych wydarze, ktrych ludzie w rzeczywistoci dowiadczyli,lub te moe oznacza pozytywny odbir wydarze, ktry pozwala jed-nostkom czerpa z trudnych sytuacji to co najlepsze. Psychologicznierzecz biorc, na teraniejsze myli, uczucia i zachowania jednostek bar-dziej wpywa ich przekonanie dotyczce tego, co zdarzyo si w przeszo-

ci, ni to, co rzeczywicie si wydarzyo. To, co naprawd si zdarzyo,ma znaczenie podobnie jak sposb, w jaki wydarzenia te s interpreto-wane, kodowane i jakie nadaje im si znaczenie emocjonalne. Przeszomoe ksztatowa obecne myli, odczucia i dziaania, natomiast te samemyli, odczucia i dziaania mog z kolei wpywa na ksztat wspomniez przeszoci. Wikszo ludzi zakada, e ich pami pozytywnie oddajeto, co zdarzyo si w przeszoci, oraz e wspomnienia te maj charakterstay. Niestety wspomnienia zmieniaj si z czasem. Nie s obiektywnymzapisem przeszoci, jakby kto nagra dane wydarzenie na wideo i zapi-sa je na twardym dysku swojego umysu. Wspomnienia maj raczej cha-rakter rekonstrukcji, poddajcej si wpywom biecych postaw, prze-kona i dostpnych informacji. Ta rekonstruktywna natura przeszocioznacza, e to co mylimy i jak si czujemy w dniu dzisiejszym, wpywana to, jak pamitamy dzie wczorajszy. Przeszo zapewnia nam poczu-cie cigoci i stabilnoci naszego Ja. Bez przeszoci nasze ycie byobyrwnie nieprzewidywalne, jak tor kuli bilardowej w przestrzeni, w ktrejcigle zmieniaj si prawa zyki. Dla tych z nas, ktrzy maj pozytywnenastawienie do przeszoci, moe ona by rdem szczcia.

Przesza negatywnaperspektywa postrzegania czasu wskazuje na ne-

gatywne nastawienie wobec wydarze, ktre dziay si w przeszoci. Nasta-wienia negatywne mog wynika z rzeczywistych negatywnych dowiad-cze lub z biecej negatywnej rekonstrukcji wczeniejszych wydarze,ktre mogy mie cakiem agodny przebieg. Podczas gdy nikt nie moezmieni wydarze, ktre miay miejsce w przeszoci, kady jest w staniezmieni nastawienia i przekonania na ich temat. Obiektywna przeszowpywa na kadego, ale nikt nie jest przez ni cakowicie zdeterminowa-ny. To nie wydarzenia z przeszoci najsilniej wpywaj na nasze ycie. Tonastawnie wobec wydarze ma wiksze znaczenie ni te wydarzenia. Roz-

rnienie midzy przeszoci a aktualn interpretacj tej przeszoci jestkluczowe, poniewa daje nadziej na zmian. Nie mona zmieni tego, cosi wydarzyo w przeszoci, ale mona zmieni swoje nastawienie wobectego, co si zdarzyo. Zmieniajc sposb, w jaki mylisz o swojej przeszo-ci, moesz zmieni swoj przyszo. Nie musisz wypiera wspomnie lubunika negatywnych dowiadcze yciowych. W rzeczywistoci powinie-ne pamita negatywne rzeczy, ktre Ci si przydarzyy, aby unikn ichpowtarzania. Ale moesz take pracowa nad zmian swojego nastawie-nia do negatywnych przeszych dowiadcze oraz podkrela pozytywnewspomnienia i nastawienia, ktre ju masz. Moesz uwolni si od swojejprzeszoci i nastawi si na przyszo, rezygnujc z nastawie negatyw-nych i pielgnujc pozytywne nastawienia wobec przeszoci. Przebudo-wujc swoj przeszo na fundamencie pozytywnego nastawienia, moeszj dla siebie odzyska, a uczyniwszy to, uwolni si od niej. Wszystko po to,aby mc zmierza ku szczciu w teraniejszoci i przyszoci.


19/41

Organizowanie przestrzeni 93

Pozyskiwanie czasu4.

Organizowanie przestrzeni4.1.

Czas i przestrze s ze sob cile powizane na wiele sposobw (zob.punkt 1.3) Wydaje si, e w codziennym yciu mona lepiej wykorzy-sta czas midzy innymi przez lepsz organizacj przestrzeni woknas.

Trzeba pamita, e przemierzanie przestrzeni zawsze wie siz przeznaczeniem na t czynno okrelonego czasu, nie zawsze czas jego wykorzystanie lub marnotrawienie musi by zwizany z prze-

mieszczaniem si w przestrzeni, cho charakterystyka miejsca, w kt-rym spdzamy czas, moe mie wpyw na to, jakie mamy poczucie jegoprzebiegu.

W teorii i praktyce pojawiaj si koncepcje, zaoenia i dowiadczenia,ktre umoliwiaj rnorodne postrzeganie przestrzeni, a take uatwia-

j ludzkie ycie i umoliwiaj lepsze wykorzystanie czasu lub po prostuszybsze dziaanie, ale te bywaj kontrowersyjne i wymuszaj tracenieczasu, cho w inny ni dotychczas sposb.

Ju samo postrzeganie i rozumienie przestrzeni jawi si jako wielo-

wtkowy dyskurs dotyczcy przestrzeni rozumianej szeroko, jak i tej,ktra dotyczy organizacji. Jeli do tak zrnicowanych przestrzeni do-damy rwnie zrnicowane podejcie do czasu, to cao by moe sta-nie si nieczytelna. Std musz si pojawi pewne ograniczenia dajcemoliwo praktycznych zastosowa, w szczeglnoci w odniesieniu dopozyskiwania czasu.

Koncepcje przestrzeni

Konkretne miejsca i abstrakcyjna przestrze s ze sob powizane

przestrze wymaga ruchu z jednego miejsca w inne, podczas gdy miej-sce potrzebuje przestrzeni, by sta si konkretnym miejscem. Miejsceoznacza bezpieczestwo, a przestrze wolno.

Ludzkie dowiadczenie jest skonstruowane przestrzennie woktrzech aspektw przestrzeni: wyobraanej, postrzeganej i przeywanej.Przestrze wyobraana, przyjmujca posta reprezentacji, skada siz symboli i kodw kultury okrelajcych rzeczywisto w kategoriachprzestrzennych. Przestrze postrzegana, czyli praktyka przestrzenna,zawiera produkcj i reprodukcj oraz lokalizacj systemw przestrzen-nych typowych dla danej kultury. Przestrze przeywana, czyli prze-strze reprezentowania, jest doznawana za porednictwem wyobrae,wizerunkw i symboli. S trzy poziomy przestrzeni: od najbardziej suro-wej, naturalnej (absolutnej), czyli przestrzeni natury, poprzez przestrzeumysow, zawierajc abstrakcje i gury formalne, po przestrze skon-struowan spoecznie.


20/41

94 Pozyskiwanie czasu

Mona deniowa przestrze jako praktykowane miejsce. Za pomocopowieci miejsca zmieniaj si w przestrzenie codzienne opowiecis przewodnikami po praktykach przestrzennych. Przestrze ma jeszcze

jedn istotn rol moe dawa czowiekowi wolno.Terytorializacja, deterytorialiacja i reterytorializacja to trzy moliwe

efekty interakcji midzy siami zycznymi i psychospoecznymi. Teryto-ria i terytorializacje mog by zarwno zyczne, jak psychiczne i ducho-we, np. obszar przestrzeni moe by zreterytorializowany przez ideolo-gie jako ojczyzna.

Przestrze jako taka moe by gadka lub pofadowana. Przestrzegadka oznacza swobod przemieszczania si, wolno, nomadyczno.Gadka przestrze jest zajmowana przez natenia i wydarzenia. Jest ra-czej dotykowa anieli wizualna, raczej wektorowa ni metryczna. Nie jestto przestrze homogeniczna, lecz raczej amorczna i pozbawiona formy.Przestrze pofadowana jest przeciwiestwem przestrzeni gadkiej i jestpasywna, uporzdkowana i moe by poddana kontroli. Pofadowaniawi si z wdroeniem technologii wprowadzajcej miary ilociowe111.

Kady rodzaj przestrzeni wymaga stosownego czasu, postrzeganiewymaga czasu; zrozumienie, w jaki sposb przestrze oddziauje na nas,a my na ni, wymaga czasu.

Przestrze organizacji

Dowiadczenie zycznej przestrzeniprzez architektur pomaga rozwi-

ja rnorodno w organizacjach. Paradoks projektowania organiza-cji polega na utrzymaniu struktury w napiciu pomidzy aktywnocia spoczynkiem, form a funkcj.

Na podstawie badania przestrzeni zycznej budynkw, w ktrychmieszcz si siedziby organizacji sektora publicznego, mona odczytasymboliczne znaczenia. Opowieci budynkw mog by odczytywanew rny sposb przez rnych obserwatorw i nie musz by zgodnez intencj tych, ktrzy je projektowali. Takie aspekty przestrzeni, jakmateriay uywane do budowy, skala, kolejno, wzornictwo i wystrj,z jednej strony powiedz o intencjach projektanta, np. bogaty wystrji wielkie formy maj budzi szacunek do organizacji, z drugiej za mogby odczytane z poziomu klienta jako organizacja niedostpna, niewzru-szona. Przestrze moe wywoywa uczucia, nakania do dziaania lubprzeciwdziaa im, a take skania do reeksji.

Przestrzenna organizacja biura ma symboliczne i kulturowe kon-sekwencje. Modne ostatnimi czasy otwarte biuro miao w zaoeniusprzyja komunikacji i wymianie wiedzy. Tymczasem otwarte przestrze-nie sprzyjaj ekstrawertycznej werbalnej komunikacji, wytumiaj nato-miast wszelk komunikacj intensywn, gbok, wymagajc koncen-

tracji. Jednoczenie ograniczaj moliwo swobodnego ksztatowaniawasnej przestrzeni suchowej przez jednostk. Przestrze powinna wpi-

111 Zob. M. Kostera, M. liwa, Zarzdzanie w XXI wieku, Wyd. Akademickie i Profesjo-nalne, Warszawa 2010, s. 277278.


21/41

Szybko dziaania przedsibiorstw 123

Czas w organizacjach5.

Szybko dziaania przedsibiorstw5.1.

Nowoczesnymi organizacjami nazywa si te, ktre przezwyciaj zoo-no wiata i paradoksy codziennoci, trwaj i rozwijaj si, wykorzystu-

j zarwno elementy stae, jak i zmienne, zaspokajaj potrzeby klientworaz wasnej kadry pracowniczej i kierowniczej, posuguj si rozlegymsystemem informacji, wiedzy i inteligencji, zachowuj jaki rodzaj dy-namicznej rwnowagi, wykorzystuj nadarzajce si okazje i realizujokrelone wizje153.

Prdko to czynnik oglnie znany, pewnik dzisiejszej gospodarki,szczeglnie gdy wzi pod uwag tempo, w jakim na pozr nieszczegl-ne wydarzenia wywouj niebezpieczne reperkusje. Niemniej jednak wa-runki sine qua nonszybkiego i skutecznego dziaania, czyli dynamicznewytyczanie kierunku i podjcie decyzji, pozostaj czsto niewidoczne.Wspczesnym szybkim rmom potrzebni s liderzy szybkoci. Maj oniskonno do angaowania swojego otoczenia w rozwizywanie proble-mw na zasadzie wsppracy. Potra podejmowa odwane decyzje, szyb-ko rozstrzyga debaty, nakazywa i zachowywa si przywdczo, dostar-

czaj orientacji klientom, nadaj im poczucie kierunku, pomagajc w tensposb zaoszczdzi czas. Liderzy szybkoci wykorzystuj sfer praktyki,by nie znale si w niewoli czasu, ucz si podczas wykonywania pracy,planuj swoje reakcje na bodce zamiast ich tylko dowiadcza154.

Najbardziej charakterystyczn cech nowoczesnych organizacji jestszybko. Odnosi si ona do dwu paszczyzn.

Pierwsza to skrcenie cyklu ycia przedsibiorstw. Na co dzie je-stemy wiadkami takich zmian. Biura, sklepy, punkty usugowe, rmyznikaj z dnia na dzie, na ich miejsce natychmiast pojawiaj si nowe.Trwaj tak dugo, jak dugo udaje im si realizowa wyznaczone celei zadania za przyzwoity zysk. Jeli to nie jest moliwe plajtuj, s ku-powane przez wiksze rmy, zmieniaj przedmiot dziaalnoci, zmieniajwacicieli. Cykl ycia przedsibiorstw nabiera szczeglnego znaczeniaw przypadku zarzdzania projektami. W wielu przypadkach to ju nies przedsibiorstwa, lecz przedsiwzicia podejmowane wsplnie w celurealizacji jednego zadania w okrelonym czasie, po czym rma przestajedziaa. Co prawda jest wiele znanych rm, ktrych marka znana jest odXIX, czy XX wieku, ale sposb dziaania tych rm jest dzi ju zupenieinny. Poza tym wchodz one w zrnicowane sieciowe powizania, w ra-

153 H. Fotyn, Klasyczne i nowoczesne struktury organizacji, Wyd. Key Text, Warszawa2007, s. 43.

154 Zob. R.J. Thomas, W. Bennis, Kierowanie prdkoci, w: Panuj nad swoim czasem(pr. zb.), Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa 2007, s. 117122.


22/41

124 Czas w organizacjach

mach ktrych wane s raczej same powizania w rnych momentachczasu ni kada z rm z osobna.

Druga paszczyzna to szybko dziaania.Ma to zwizek ze skr-ceniem cyklu ycia produktw. Coraz nowe rzeczy wymagaj nowychprzedsibiorstw lub zupenie innej formy dziaania. Organizacje bizne-

sowe w zmiennym otoczeniu musz si szybko przestawia na nowewymagania i dostosowywa do szybko zmieniajcych si potrzeb klien-tw (same zreszt je czsto kreuj) i do zmiennych warunkw tech-nicznych i technologicznych (nowoczesne technologie, szczeglnieinformatyka, maj, najwikszy wpyw na konieczno cigego wpro-wadzania zmian).

Szybko dziaania i sprawne wykorzystanie czasu staj si dzi stra-tegi przedsibiorstw i metod konkurowania. Na znaczenie, jakie wewspczesnych rmach ma czas, wskazuje wiele koncepcji zarzdzania.Cho zarzdzanie czasem znalazo ju swe miejsce w teorii i praktyce, toistot wspczesnego podejcia jest to, e czas ma znaczenie w odniesie-niu do wszystkich aspektw funkcjonowania przedsibiorstw.

Wybrane koncepcje zarzdzania

uwzgldniajce aspekt czasu

W teorii zarzdzania pojawia si wiele interesujcych koncepcji, ktreprbuj wyjania zachodzce wspczenie zjawiska. Niektre z nich

w sposb szczeglny odnosz si do czasu.

Globalizacja

Niewiele poj zrobio tak karier jak globalizacja. Jest to najpopu-larniejszy termin opisujcy w najszerszym, bo wiatowym wymiarzeszybko zmieniajc si rzeczywisto. Nie tylko ekonomiczn, ale rw-nie kulturow, spoeczn i polityczn. W przypadku globalizacji pro-ces ten tak akurat nazwano, zanim zosta w peni ogarnity i opisany.Kiedy kto j nazwie w sposb, ktry si powszechnie przyjmie. I niebdzie to globalizacja, ta bowiem nie jest ani systemem spoeczno--gospodarczym, ani te epok, ale procesem, czyli czym, co prowadziskd dokd. yjemy w czasach globalizacji, podobnie jak nasi przod-kowie yli na przykad w czasach podbojw kolonialnych albo industria-lizacji, ktre to procesy dopiero wiody do uksztatowania si jakociowonowych systemw w pierwszym przypadku kolonializmu, w drugimkapitalizmu. Zwieczenie tego procesu powinno doprowadzi do jakiejepoki dajcej si w miar jednoznacznie scharakteryzowa i zakwali-kowa. Jest to proces permanentnych zmian niekoniecznie i nie zawsze

prowadzcych w jednym kierunku. Gwne atrybuty globalizacji to libe-ralizacja, integracja i wspzaleno155.

155 G. Koodko, Wdrujcy wiat, Wydawnictwo Prszyski i S-ka, Warszawa 2008,s. 93100.


23/41

Czas pracy jako przedmiot zarzdzania 149

Czas pracy6.

6.1. Czas pracy jako przedmiot zarzdzania

Praca

Z prac styka si codziennie nieomal kady z nas i jest to zwykle co oczy-wistego. Podobnie jak fakt, e na wykonanie jakiejkolwiek pracy potrzebnyjest czas. W literaturze spotykamy jednak nie tylko zrnicowane podejciedo pracy, ale take zmieniajce si podejcia do zarzdzania czasem pracy.

Prac mona deniowa na wiele sposobw w zalenoci od ujcia na-ukowego.

Prakseologicznie praca to:

Dziaanie wykonywane w sytuacji przymusowej, narzuconej przez jaknie zaspokojon potrzeb, prowadzce porednio do jej zaspokojenia.Wszelki splot czynw majcy charakter pokonywania trudnoci dlauczynienia zado czyim istotnym potrzebom.Cig dziaa wyznaczonych przez cel, polegajcy na obronie przed bra-

kami elementarnymi, czyli na zaspokojeniu podstawowych potrzeb.Biologicznie praca to:

Ruch, jaki odbywa si w organizmach ywych.

Ekonomicznie praca to:

Zesp czynnoci wykonywanych w procesie produkcji, a majcychna celu wytwarzanie dbr.

Fizycznie:

Praca rwna si sia razy przesunicie L=p#s.

Socjologicznie praca to:

Kada celowa czynno spoecznie uyteczna lub spoecznie doniosai zapewniajca okrelon pozycj w spoeczestwie.Wysiek w celu uzyskania czego uytecznego, zastosowanie si zycz-nych i psychicznych do wykonania rzeczy lub speniania usug203.

Praca ludzka to:

Celowa dziaalno czowieka, polegajca na przeksztacaniu dbr przyrody i przystosowania ich do zaspokajania potrzeb ludzkich204.

203 Wielka encyklopedia powszechna, t. 3, WN PWN, Warszawa 2007, s. 349.204 Encyklopedia organizacji i zarzdzania, praca zbiorowa, PWE, Warszawa 1981, s. 378.


24/41

150 Czas pracy

We wszystkich denicjach podkrela si w zasadzie prac zyczn, gdyczowiek z jakiego powodu lub dla okrelonego celu wysila swoje minie,aby wasnorcznie lub za pomoc narzdzi wykona okrelony, przydatnydo czego przedmiot. Tymczasem rzecz si ma zupenie inaczej, gdy od-niesiemy prac do mylenia, rozwizywania problemw, tworzenia, kiero-

wania, pisania, poszukiwania danych itp., czyli gdy mwimy o pracy inte-lektualnej tak charakterystycznej dla pracy naukowcw, malarzy, lekarzy,nauczycieli, bankowcw, aktorw, pisarzy, informatykw, kierownikw,sprzedawcw, analitykw, architektw, prawnikw, kontrolerw, policjan-tw, urzdnikw i innych pracownikw, ktrych praca nie jest zyczna.Efekt tej pracy take przybiera inn ni zyczna posta jest to produktintelektualny czsto wirtualny, mao wymierny, za to czsto bardzo cenny.

Z tak form pracy spotykamy si dzi coraz czciej. Dlatego we-szlimy w kolejn faz rozwoju cywilizacji, faz informatyczn, w ktrejzanikaj fabryki i posta pracy zycznej, ktr wykonuj za ludzi corazbardziej zaawansowane technologicznie, sterowane numerycznie maszy-ny i urzdzenia. Pojawiaj si inteligentne organizacje oparte na wiedzy.Praca intelektualna jest take wspierana przez komputery, a te corazczciej przez sieci komputerowe. Zmienia ona przez to swoj wartoi znaczenie we wspczesnym wiecie.

Niektrzy autorzy, jak np. J. Rifkin, przewiduj, e rewolucja informa-tyczna spowoduje gwatowny spadek zatrudnienia, ktry doprowadzi dowyksztacenia si bardzo nielicznej grupy pracownikw wiedzy, zatrud-nionych na bardzo dobrych warunkach, oraz ogromnej rzeszy pracow-

nikw najemnych na kontraktach krtkoterminowych i pod sta bar-dzo cis kontrol elektroniczn. Oczywicie jeszcze liczniejsza bdziezbiorowo bezrobotnych, ktrym (aby pod wpywem frustracji i ndzynie rozpoczli rozruchw) oferowa si bdzie pseudozajcia, jak robotypubliczne i wynagrodzenie za zbdn prac (o charakterze zasiku)205.

We wszystkich przepowiedniach interesujca jest jedna, trudna doatwego obalenia obserwacja, e praca w duym stopniu ewoluuje (i b-dzie ewoluowa) w kierunku zabawy. Jednoczenie w nowoczesnych or-ganizacjach, a zwaszcza w przedsibiorstwach high-tech, pracownicy

spdzaj wikszo swojego ycia, praca stopniowo przejmuje role i czasuprzednio zarezerwowane dla domu206.Problem wydajnoci pracownika umysowego jest najwikszym wy-

zwaniem dla zarzdzania XXI wieku. Korzyci dla krajw rozwinitychmoe by perspektywa rosncej liczby pracownikw wyksztaconych,wykwalikowanych i przeszkolonych do wykonywania pracy umyso-wej. W tym wzgldzie przez nastpne 50 lat mona oczekiwa istotnychzmian i korzyci zarwno jakociowych jak i ilociowych. Wykorzystanietych efektw w praktyce jest uzalenione od umiejtnoci i moliwocikrajw rozwinitych, zapewniajcych wzrost produktywnoci pracowni-

205 J. Rifkin, za: D. Jemielniak, Praca oparta na wiedzy, Wyd. Akademickie i Profesjo-nalne, Warszawa 2008, s. 128.

206 D. Jemielniak, op. cit., s. 128.


25/41

Zakres i czas pracy menederw 183

Praca menederw7.

Zakres i7.1. czas pracy menederwPraca menedera to termin nie do jednoznaczny, wziwszy pod uwa-g, e teoria zakada, i kierownicy realizuj funkcje, zadania, role, po-dejmuj decyzje, kieruj podwadnymi, rozwizuj problemy. Maj dowykonania pewne obowizki, otrzymuj adekwatne do nich uprawnie-nia i ponosz odpowiedzialno zarwno za to, co robi osobicie, jaki za to, co robi ich podwadni.

We wspczesnych organizacjach, gdzie szybko i zmienno dzia-ania staj si ich cech permanentn, a konieczno uczenia si wyni-

ka nie tylko z ogromu wiedzy nagromadzonej w sieciach, ale take zezmiennoci globalnego otoczenia i coraz trudniejszego przewidywaniaprzyszoci, zmienia si take praca menederw.

Istotnym elementem, od ktrego w duej mierze zaley praca kierow-nikw, wydaje si take ich uwikanie organizacyjne. aden kierowniknie dziaa w prni, przeciwnie zawsze znajduje si w jakie struktu-rze organizacyjnej. W prostych sytuacjach jest to zesp, ktrym kie-ruje i wtedy jego praca jest przede wszystkim zalena od podwadnychi otoczenia zespou czasami jest to skomplikowana sie interesariuszy

w rny sposb oddziaywajcych na kierownika i jego prac.W wikszych rmach struktura organizacyjna jest bardziej skom-plikowana i kierownicy s zaleni nie tylko od podwadnych, ale teod bezporednich i porednich przeoonych, wsppracujcych z nimkierownikw w tej samej komrce i tego samego szczebla oraz od caejgamy stanowisk wsppracujcych w organizacji i elementw zewntrz-nych. W staych organizacjach takich powtarzajcych si zalenoci a-twiej si nauczy i uwzgldni je w organizacji czasu pracy. W organiza-cjach zmiennych pojawiaj si wci nowe powizania, ktre dla mniejdowiadczonych menederw mog sta si prawdziwym utrapieniem.Nigdy bowiem nie wiadomo, jak dugo moe trwa spotkanie, rozmowatelefoniczna czy przygotowanie sprawozdania, nie mwic ju o mery-torycznych skutkach konkretnej pracy, na ktr zawsze trzeba przezna-czy okrelony czas.

Praca menederw

Laicy utosamiaj prac menedera przede wszystkim z wadz, kontroli niezalenoci. Rzadziej syszy si, e praca menedera to raczej wsp-zaleno, zaangaowanie i praca zespoowa268. W obu przypadkach po-strzegania pracy menedera wida jego uwikanie w organizacyjne za-

268 B.R. Kuc, M. emiga, Meneder nowych czasw. Najlepsze metody i narzdzia za-rzdzania, Wyd. Helion, Gliwice 2010, s. 164.


26/41

184 Praca menederw

lenoci, co moe powodowa, e nie zawsze ma on wpyw na to, co robiw aktualnej chwili i co tak naprawd robi dla organizacji.

Do najczciej przywoywanych koncepcji pracy menederw w orga-nizacjach naley koncepcja funkcji kierowniczychH. Fayola. Dzi zwy-ko si wymieni cztery funkcje kierownicze, tworzce cykl dziaania:

planowanie,organizowanie,motywowanie,kontrolowanie 269.

O ile jednak stosunkowo atwo jest wymieni te funkcje, a nawetuzna, e w konkretnym dziaaniu naley je wykonywa wanie w takiejkolejnoci, to ju zupenie nie wiadomo, w jakich proporcjach powinnyone wystpowa, ani tym bardziej ile czasu kada z nich powinna zaj-mowa menederowi. Sami kierownicy z duym trudem oceniaj wagposzczeglnych funkcji. Przy czym na pytanie, ktrym z funkcji powi-caj, ich zdaniem, najwicej uwagi i czasu, odpowiadaj najczciej, enajmniej zajmuj si motywowaniem podwadnych, najwicej za plano-waniem i kontrol. Nie do koca wiadomo, z czego to wynika, ale tetakie podejcie do pracy kierownikw jest bardziej teoretyczne ni prak-tyczne.

Teorie, ktre modykuj klasyczne funkcje, uzupeniajc je np.o funkcj wspdziaania i zaptlajc270czy te rozdzielajc je na cyklekoordynacji i cykle przywdztwa271dla zwrcenia uwagi na realizacj ce-

lw organizacji z jednej strony i na kierowanie zespoem pracowniczymz drugiej, nie uatwiaj odniesienia ich wykonywania do czasu pracy.

Zaoenia, e kierownicy realizuj funkcje, nie uatwia im gospodaro-wania czasem pracy, a nawet rodzi wtpliwoci, czy w praktyce kierow-nicy zdaj sobie spraw, e owe funkcje realizuj. Trzeba te bra poduwag fakt, e kady kierownik jest rwnoczenie podwadnym. Wyni-ka z tego, e peni funkcje kierownicze w stosunku do swoich podwad-nych, ale peni rwnoczenie funkcje wykonawcze w stosunku do swegoprzeoonego.

Ponadto w literaturze przewija si te teza o zwrotnoci funkcji me-nederw w organizacji. Zwrotno funkcji kierowniczych nie oznaczatakiego stanu rzeczy, ktry moglibymy nazwa absolutn zwrotnoci.Jest ona raczej jednym z elementw podziau na kierujcych i kierowa-nych. Nie moe te prowadzi do wniosku, i kierujcy wcale nie kieruj,tym bardziej za do wniosku, e kierujcymi s nie zawsze ci, ktrychuznaje si za kierownikw. Zwrotno funkcji zwraca uwag na pewnodwracalno (przy uwzgldnieniu niektrych relacji oraz kategorii cza-

269 Zob. H. Fotyn, Praca wspczesnych menederw, WN WZ UW, Warszawa 2009,s. 82.

270 Zob. M. Holstein-Beck, Funkcje menederskie, Teoria i praktyka, Ocyna Wyd.SGH, Warszawa 2004, s. 185.

271 Zob. Cz. Sikorski, Organizacja bez wodzw, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2006,s. 2429.


27/41

Metody analizy czasu pracy 209

Analiza i doskonalenie8.pracy menederw

Metody analizy8.1. czasu pracy

Kierownicy w zasadzie sami organizuj swoj prac. Jedynie na najwy-szych szczeblach kierowniczych wspomagaj ich w tym profesjonalnesekretarki i asystenci, ktrych zadaniem jest midzy innymi planowa-nie, organizowanie, umawianie, przypominanie, przygotowywanie i ua-twianie pracy menederowi.

Kierownicy pragnc wprowadzi racjonalne doskonalenie pracy wa-snej powinni pozna cechujce je prawidowoci. Celem badania pracywasnej jest:

poznanie wykonywanych czynnoci, ich rozkadu, kolejnoci,poznanie struktury czasu pracy wydatkowanego na te czynnoci,ujawnienie niedostatkw i bdw w organizowaniu pracy wa-snej307.

Klasykacja czynnoci zwraca uwag na moliwo panowania nad

tym, co robimy w pracy. Ale rzeczywiste gospodarowanie wasnym cza-sem wymaga dobrej znajomoci faktw.Wikszo ludzi twierdzi, e wie, na co przeznacza czas, lecz w rze-

czywistoci ma o tym zaledwie mgliste pojcie. Niemal zawsze istnie-je ogromna rnica pomidzy naszym mniemaniem a rzeczywistoci.Wyniki badania naszego wykorzystania czasu wprawiaj nas na ogw zakopotanie, gdy uwiadamiaj nam, jak potramy siebie zwodzi,a ponadto odsaniaj marnotrawstwo czasu, roztrwonion energi, bez-produktywne lub niedokoczone dziaania, odwlekane i przerywane pra-ce oraz brak dokona podnoszcych warto rmy308.

Prawie kady z nas posiada przesadnie optymistyczne przewiadcze-nie o tym, ile potra zdziaa w okrelonym przedziale czasu. Zudzeniate dotycz prawie kadej czynnoci wykonywanej w cigu dnia pracy.Temu zudzeniu nikt nie potra si oprze. Gdybymy zarzdzali naszymczasem tak dobrze, jak to nam si wydaje, wszystkie pozycje na naszejlicie do zrobienia byyby zrealizowane pod koniec dnia. Smutn praw-d jest to, e jestemy raczej optymistami ni pesymistami wobec tego,

jak wiele potramy zrealizowa w cigu dnia309.

307 Z. Dowgiao, Z. Zadworny, Rola menedera w zarzdzaniu przedsibiorstwem, Wy-dawnictwo Znicz, Szczecin 2005, s. 98.

308 T. Johns, Doskonae zarzdzanie czasem, DW Rebis, Pozna 1999, s. 145.309 M.H. McCormack, O zarzdzaniu, Wydawnictwo Studio EMKA, Warszawa 1998,

s. 53.


28/41

210 Analiza i doskonalenie pracy menederw

Badania nad kadr kierownicz dowodz, e czynnikiem odrniaj-cym sprawnych menederw od caej reszty jest umiejtne zarzdzanieczasem. Sprawny meneder potra wiadomie zaplanowa i efektywniewykorzysta czas i to w taki sposb, e udaje mu si wygospodarowanieco czasu na mylenie o tym, jak go lepiej spoytkowa. Dobrym spo-

sobem na popraw zarzdzania czasem menedera jest przeprowadze-nie swoistego remanentu czasu przybierajcego form fotograi dnia.Uzyskane w taki sposb informacje o sposobie zuycia czasu pozwol narozwianie czsto faszywych wyobrae o tym, jak naprawd go wyko-rzystujemy. Dopiero takie badania przeprowadzone obiektywnie i uczci-wie na wasny uytek, ujawnia wszystkie rda strat czasu oraz ichprawdziwe przyczyny. Podejcie takie jest konieczne, jeli chcemy taknaprawd lepiej zarzdza swoim czasem310.

Fotograa dnia pracyto jedna z metod samoobserwacji.Teoretycyzalecaj obserwacj wasnej pracy co najmniej przez miesic, aby wyci-gn nieprzekamane wnioski, ale kada nawet kilkugodzinna obserwa-cja tego, co, kiedy i jak wykonujemy, moe si przyczyni do lepszegowykorzystania czasu.

Samoobserwacjmona prowadzi w sposb:

cigy (bez przerwy przez okrelony czas),migawkowy (rne dni lub godziny w dowolnych tygodniach i mie-sicach),peny (rejestrujc wszystkie wykonywane czynnoci),

wyrywkowy (rejestrujc jedynie te czynnoci, na ktrych wykonaniechcemy zwrci uwag).

Do prowadzenia rejestracji czynnoci naley sporzdzi wykaz czyn-noci menedera, najlepiej grupujc w jaki sposb czynnoci w celuuatwienia analizy oraz przypisujc im kody np. literowe lub literowo--cyfrowe do uatwienia rejestracji. Nastpnie dokona rejestracji czynno-ci (wszystkich lub wybranych) w rejestrachdziennych (ilo itermindni zaley wycznie od obserwatora). Po przeprowadzonej obserwacjinaley dokona zestawienia czasw poszczeglnych czynnoci w zesta-wieniu rejestrw dziennych, dodajc je do siebie (najlepiej w minutach,a nastpnie obliczy wartoci w procentach), aby na tej podstawie wyci-gn wnioski dotyczce rzeczywistej pracy. Odpowiedzie sobie na pyta-nie: ile czasu przeznaczamy, na jakie rodzaje dziaa i zastanowi si nadudoskonaleniem organizacji pracy wasnej.

Proponowana tu technika samoobserwacji (zacznik 3) opiera si nabardzo dokadnym rejestrze dziennym, w ktrym mona zapisa czastrwania kadej czynnoci w minutach, nawet jeli ta czynno trwa bar-dzo krtko. W zestawieniu rejestrw znajduje si propozycja czynnoci

kierowniczych pogrupowanych w kilka kategorii:praca merytoryczna,rozmowy indywidualne,

310 H. Bieniok, Zarzdzanie czasem, Wydawnictwo AE, Katowice 1999 s. 101102.


29/41

Bibliograa 239

Bibliografa

Alder H., Myl jak lider, Wydawnictwo Amber, Warszawa 1999.Armstrong M., Jak by lepszym menederem, DW ABC, Warszawa 1997.Auferray J.-P., Czasoprzestrze, Wydawnictwo Ksinica. Katowice 2000.Banaszak S., Menederowie w strukturze spoecznej, Wydawnictwo WSKiZ, Po-

zna 2006.Bk E., Nietypowe formy zatrudnienia na rynku pracy, Wydawnictwo C.H. Beck,

Warszawa 2009.

Bieniok H., Zarzdzanie czasem, Wydawnictwo AE, Katowice 1999.Blanchard K.J., Gottry S., Zorganizowany meneder, Wydawnictwo Helion, Gli-

wice 2006.Bliss E.C., Jak gospodarowa swoim czasem, Wydawnictwo Podsiedlik-Raniow-

ski i Spka, Pozna 1992.Bogucka M., Czas pracy rozliczanie, systemy i ewidencja, GW INFOR S.A.,

Warszawa 2006.Brilman J., Nowoczesne koncepcje i metody zarzdzania, PWE, Warszawa 2002.Buczowski L., Metody pracy kierowniczej, PWE, Warszawa 1977.Buttler J. von, Szczelina czasu. Spotkanie z Niepojtym, AW Uraeus, Gdynia

1994.By albo nie by czasownikiem, M. Dobrowolska (red.), Wydawnictwa Naukowelsk, Katowice 2007.

Carr D.K., Hard K.J., Trahant W.J., Zarzdzanie procesem zmian, WN PWN,Warszawa 1998.

Caunt J., Bd zorganizowany, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2004.Clark L., Zarzdzanie zmian, Wydawnictwo Gebethner i Ska, Warszawa 1997.Coelho P., Jedenacie minut, Wydawnictwo Drzewo Babel, Warszawa 2004.Czas pracy w przedsibiorstwie, H. Strzemiska (red.), Wydawnictwa IPiSS,

Warszawa 2002.

DeMarco T., Luz, jak unikn wypalenia si, zapracowania i mitu absolutnejsprawnoci, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 2005.Ditmer R.E., Znakomita organizacja czasu, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2008.Dowgiao Z., Zadworny Z., Rola menedera w zarzdzaniu przedsibiorstwem,

Wydawnictwo Znicz, Szczecin 2005.Drucker P.F., Zarzdzanie w czasach burzliwych, Nowoczesno, Warszawa

1995.Drucker P.F., Zarzdzanie w XXI wieku, Muza S.A.,Warszawa 2000.Encyklopedia organizacji i zarzdzania, praca zbiorowa, PWE, Warszawa 1981.Fotyn H., Klasyczne i nowoczesne struktury, Wydawnictwo Key Text, Warsza-

wa 2007.Fotyn H., Praca wspczesnych menederw, Wyd. Naukowe WZ UW, Warszawa

2009.Frczek M., Pracownik do wynajcia, Personel i Zarzdzanie 2009, nr 7.Gleeson K., Osobisty program efektywnej pracy, Wydawnictwo Amber, Warsza-

wa 1998.


30/41

240 Bibliograa

Handy Ch., Wiek paradoksu, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 1996.Handy Ch., Wiek przezwycionego rozumu, Business Press, Warszawa 1998.Hanh T.N., Cud uwanoci, AW Jacek Santorski & Co., Warszawa 2008.Hatch M.J., Teoria organizacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.Organizacja przyszoci, F. Hesselbein, M. Goldsmith, R. Beckhard (red.), Busi-

ness Press, Warszawa 1998.

Holstein-Beck M., Funkcje menederskie, Teoria i praktyka, Ocyna Wydawni-cza SGH, Warszawa 2004.

Hawking S.W., Krtka historia czasu, Wydawnictwo Alfa, Warszawa 1993.Jemielniak D., Praca oparta na wiedzy, Wyd. Akademickie i Profesjonalne, War-

szawa 2008.Jennings J., Haughton L., Szybko jako atut w biznesie, Wydawnictwo MT Biz-

nes, Warszawa 2002.Johns T., Doskonae zarzdzanie czasem, Dom Wydawniczy Rebis, Pozna

1999.Kieun W., Organizacja pracy wasnej dyrektora, PWE, Warszawa 1979.

Koch R., Zasada 80/20, Wydawnictwo Medium, Warszawa 1998.Koodko G., Wdrujcy wiat, Wydawnictwo Prszyski i S-ka, Warszawa 2008.Koneczny F., Pastwo i prawo, Wydawnictwo WAM, Krakw 1997.Kostera M., liwa M., Zarzdzanie w XXI wieku, Wydawnictwa Akademickie

i Profesjonalne, Warszawa 2010.Komiski A.K., Zarzdzanie w warunkach niepewnoci, WN PWN, Warszawa

2004.Kuc B.R., emiga M., Meneder nowych czasw. Najlepsze metody i narzdzia

zarzdzania, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2010.Kurzweil R., wywiad, Polityka nr 45(2781), 5.11.2010.

Lagatree K.M., Feng Shui w pracy, Wydawnictwo Amber, Warszawa 1999.Laskowska A., Konkurowanie czasem, Din, Warszawa 2001.Maige Ch., Muller J.-L., Walka z czasem, Poltext, Warszawa 1995.Majewska-Opieka I., Czas kobiet, Dom Wydawniczy Rebis, Pozna 2004.Makowski D., Praca tymczasowa jako nietypowa forma zatrudnienia, Din, War-

szawa 2006.Martyniak Z., Nowe metody i koncepcje zarzdzania, Wydawnictwo AE, Krakw

2002.Marynina A., Potki gin pierwsze, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2009.McCormack M.H., O zarzdzaniu, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa 1998.

McCorry K.J.,Zorganizuj si! Jak usprawni prac w biurze

, Gdaskie Wydaw-nictwo Psychologiczne, Gdask 2007.McRea H., wiat w roku 2020, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 1996.Milewscy B. i D., Just in time, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoy Biznesu,

Krakw 2001.Mingus N., Zarzdzanie projektami, Wydawnictwa Helion, Gliwice 2002.Musia-Masyk E., Organizacje w ruchu, Ocyna Ekonomiczna, Krakw 2003.Nesbo J., Pancerne serce, Wydawnictwo Dolnolskie, Wrocaw 2009.Owen J., Zarzdzanie. Czego nie ucz w szkoach biznesu, PWE, Warszawa

2003.Panuj nad swoim czasem, praca zbiorowa, Wydawnictwo Studio Emka, Warsza-

wa 2007.Penc J., Kreatywne kierowanie, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa 2000.Penc J., Meneder w uczcej si organizacji, Menader 2000, d 2000.Pietkiewicz E.,Asystentka menedera, Wydawnictwo CIM, Warszawa 1995.


31/41

Bibliograa 241

Pietras P., Szmit M., Zarzdzanie projektem, Wydawnictwo Horyzont, d2003.

Praca kierownicza w przedsibiorstwie w okresie transformacji gospodarki,K. Krzakiewicz (red.), Wydawnictwa AE, Pozna 1996.

Praca kierownicza w systemie zarzdzania strategicznego, K. Krzakiewicz (red.),Wydawnictwa AE, Pozna 1997.

Prentice S., Zapanowa nad czasem, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2006.Przedsibiorstwo przyszoci, W.M. Grudzewski, I.K. Hejduk (red.), Din, War-

szawa 2001.Pszczoowski T., Maa encyklopedia prakseologii i teorii organizacji, Ossoli-

neum, Wrocaw, Warszawa, Krakw, Gdask 1978.Reichmann W., Siwiski O., Za pi dwunasta, Ocyna Wydawniczo-Poligracz-

na Tematy, Krakw 1997.Ridderstrale J., Nordstrom K., Funky biznes, WIG-Press, Warszawa 2001.Rodowicz W., Zoll F., Sprawna sekretarka, PWE, Warszawa 1988.Rynek pracy w Polsce w dobie integracji europejskiej i globalizacji, M. Noga,

M.K. Stawicka (red.), Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa 2011.Seiwert L.J., Jak organizowa czas, Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa

1993.Seiwert L.J., Spiesz si powoli, Wydawnictwo KOS, Katowice 2009.Seiwert L.J., Zarzdzanie czasem, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa 1998.Sekua B., Tudrej J., Sekretariat dyrektora: organizacja pracy, PWE, Warszawa

1978.Sikorski Cz., Organizacja bez wodzw, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa

2006.Skowron-Mielnik B., Zarzdzanie czasem pracy w przedsibiorstwie, Wydawnic-

two AE, Pozna 2001.Starkiewicz E., Kunia na rozdrou (http://magdamatraszek.blix.pl/na-rozstaju--drog).

Supernat J., Zarzdzanie, Wydawnictwo Kolonia Limited, Wrocaw 2005.ciborek Z., Kierownik w przedsibiorstwie, Wydawnictwo Adam Marszaek, To-

ru 2000.ciborek Z., Ludzie podczas zmian w organizacji, Wydawnictwo Adam Marsza-

ek, Toru 2005.Tofer A i H., Budowa nowej cywilizacji, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Pozna

1996.

Tokarczuk O.,Ostatnie historie

, Wydawnictwo Literackie, Krakw 2004.Tokarczuk O., Moment niedwiedzia, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warsza-wa 2012.

Tracy B., Zarzdzanie czasem, Wydawnictwo Muza S.A., Warszawa 2006.Trocki M., Grucza B., Ogonek K., Zarzdzanie projektami, PWE, Warszawa

2003.Trwanie ycia w 2010 r., GUS, Warszawa 2011.Tuszyska A., wiczenia z utraty, Wydawnictwo Literackie, Krakw 2007.Tyler D.A., Zarzdzanie czasem, Wydawnictwo Petit, Warszawa 2004.

Vinnicombe S., Colwill N.L., Kobieta w zarzdzaniu, Wydawnictwo Astrum, Wro-caw 1999.

Wielka encyklopedia powszechna, praca zbiorowa, t. 3, WN PWN, Warszawa2007.

Winiewski J.L., Na fejsie z moim synem, Wydawnictwo Wielka Litera, Warsza-wa 2012.


32/41

242 Bibliograa

Worach-Kardas H., z WSH-E w odzi (yjmy duej (http://www.resmedia.pl/pl/archiwum).

Zarbska A., Zmiany organizacyjne w przedsibiorstwie, Din, Warszawa 2002.Zarzdzanie projektem praca zbiorowa, IFC Press, Krakw 2003.Zarzdzanie przedsibiorstwem przyszoci, Perechuda K. (red.), Agencja Wy-

dawnicza Placet, Warszawa 2000.

Zgorzelski M., Hamburgery ze witej krowy, Ocyna Ekonomiczna, Krakw2002.

Zimbardo Ph., Boyd J., Paradoks czasu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsza-wa 2009.

Zimniewicz K., Wspczesne koncepcje i metody zarzdzania, PWE, Warszawa2003.


33/41

Reguy planowania i organizacji pracy wasnej menedera 243

Strony internetowe

http://biznes.pwn.pl/index.php Marek Oklskihttp://cytaty.info/autor/arnoldbennetthttp://en.wikipedia.orghttp://facet.onet.pl/warto-wiedziec/mezczyzni-druga-plec, art. Eleonor Millshttp://godzina.info/http://hotnes.pl/artnaukahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Czas

http://pl.wikipedia.org/wiki/Czas_wolnyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/czasoprzestrzenhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Czasoprzestrze_Minkowskiegohttp://pl.wikipedia.org/wiki/Dylatacja_czasuhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Era_Kalendarzowahttp://pl.wikipedia.org/wiki/kalendarz_azteckihttp://pl.wikipedia.org/wiki/kalendarz_chiskihttp://pl.wikipedia.org/wiki/kalendarz_egipskihttp://pl.wikipedia.org/wiki/kalendarz_grgorianskihttp://pl.wikipedia.org/wiki/kalendarz_koscielny

http://pl.wikipedia.org/wiki/kalendarz_julianskihttp://pl.wikipedia.org/wiki/kalendarz_muzulmanskihttp://pl.wikipedia.org/wiki/kalendarz_radzieckihttp://pl.wikipedia.org/wiki/kalendarz_rewolucyjnyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/kalendarz_ydowskihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Paradoks_blizniathttp://pl.wikipedia.org/wiki/Rokhttp://pl.wikiquote.org/wiki/terazniejszoschttp://prac.wp.pl/title,prawie-30-proc-Polakow-pracuje-na-umowy-czasowehttp://virginiawoolf.ekslibris.net/Pomyslowego-na-podstawie-Pani-Dalloway

http://wikipedia.org/wiki/Terazniejszoschttp://www.biblioteka.pl/art.asphttp://www.cytaty.info/temat/szczesciehttp://www.dlasiebie.pl/artykuly/kariera/zlota-regula-24=3x8-wlasciwy-balan-w-

zyciuhttp://www.dlasiebie.pl/artykuly/kariera/zlota -regula-24=3x8-wlasciwy-balans-

-w-zyciuhttp://www.e-sukces.com.pl/tag/jak-efektywnie-wykorzystac-czashttp://www.ergonomia.yoyo.plhttp://www.gospodarka.pl/temat/badania -telewidzowhttp://www.kariera.com.pl/Twoja-Kariera/Jak-aplikowac/2010-03/Dyspozycyjny-

czyli-jakihttp://www.karieramanagera.pl/umiejetnosci_miekkie/organizacja_pracyhttp://www.lalinea.nostalgia.plhttp://www.medonet.pl/zdrowie-na-co-dzienhttp://www.medonet.pl/zdrowie-na-co-dzien,artykul, 10-chorob-ktre-zabijaja


34/41

244 Strony internetowe

http://www.pracuj.pl/prawo-pracy-wzory-pismhttp://www.rynekpracy.pl/monitor_rynku_pracy_1.php/wpis.161/drukuj. 1http://www.sciaga.pl/tekst/19722-spis_milionowych_miasta_swiatahttp://www.stat.gov.pl/gus/5840_894_PLK_HTML.htmhttp://www.szukaj.onet.pl/czynnoschttp://www.thetimeparadox.com

http://www.ubezpieczeniazyciowe.pl/ciekawostki_statystykahttp://www.umysl.pl/podroze, Grayna Kowolik


35/41

Indeks 245

IndeksA

adwent 56, 57Alcybiades 96archetyp 187 administrator 187 innowator 187 lider 186, 187, 189, 203 planista 187

polityk 187 prognostyk 187 przedsibiorca 187 twrca systemu organizacyjnego187

twrcy systemu informacyjnego187

Arystoteles 13auspicious time 26

Aztekowie 57, 58

B

Balmes J L. 14Bennett Alan 16Bergson Henri 14, 21Berkeley George 14bezrobocie 170, 173 strukturalne 170biurokracja 156, 159, 160, 161, 162,

168, 219, 237Blake William 96Bliss E.C. 199Bostoska Grupa Konsultingowa 136Boyd John 73, 74Boe Narodzenie 56, 57B+R 141, 145, 146, 147brzytwa Ockhama 35Buttler Johann von 84

C

Camus Albert 81Cavandolia Osvaldo 41CERN 32Cezar 51, 52

Cezar Juliusz 51, 52Chandra Ravi 137Chiang Chin L. 39Chiny 58, 100chiski Nowy Rok 58chora 34, 35Christopher M. 137Coelho Paulo 27, 45, 80, 81Colton Charles C. 80CPM (Critical Path Method) "metoda

cieki krytycznejCushman Donald P. 132cykl Metona 55, 58cykl szedziesicioletni 58cykl ycia projektu 104czas absolutny 14, 17, 29, 30 bezproduktywny 225 chronologiczny 33, 35, 152 cigy 13

dokadny 17, 18 duchowy 14 dyspozycyjny 24 elastyczny 24 empiryczny 14 formalny 22 gregoriaski 20, 49, 51, 55 idealny 14 jako bro strategiczna 136 jako czwarty wymiar 28, 30

kalendarzowy 20 kariotyczny 33, 35 kontaktowy 169 kontinuum 14 ksiycowy 54, 56 materialny 14 nieproduktywny 225 nieskoczony 13 nominalny 22, 192 pracy 10, 2226, 30, 33, 35, 44,

45, 47, 60, 62, 63, 89, 98, 100, 114,130, 138, 149, 151156, 158171,175, 177184, 187, 191193, 196,198, 199, 202, 203, 205, 209, 211215, 223, 225, 226, 228, 231235

elastyczny 24, 168, 170, 181, 193


36/41

246 Indeks

nienormowany 22, 23, 179, 191 normowany 22 ruchomy 169, 178 skrcony 166 weekendowy 166 zadaniowy 166

prywatny 26, 152, 156 rzeczywisty 23, 27, 28, 35, 36, 125,131, 145, 146

soneczny 17, 56 umysowy 21 urzdowy 17 wedug pitagorejczykw 13 wewntrzny 14 waciwy 26, 27, 33, 44 wolny 25, 26, 35, 45, 47, 59, 61,

63, 79, 152, 155, 156, 166, 179,180, 202, 225

zdarzeniowy 19, 21, 35, 46, 59 zegarowy 19, 20, 35 zewntrzny 14 z pocztkiem 13czasoprzestrze 1618, 2831, 34,36, 37, 60, 237, 243

chronochoryczna 34 chronotopiczna 35

dwudziestoszeciowymiarowa 28 Galileusza 30, 31 kariochoryczna 35 kariotopiczna 35 zakrzywiona 29, 30, 31czterowymiarowa rozmaito rnicz-

kowa 30

Dda Vinci Leonardo 81De Beauvoir Simone 63dglantine Philippe F. 52dezorganizacja 111, 112diagram Gantta 107, 109Dni Sankiulotw 52doba 17dominacja lewej pkuli mzgowej 65 prawej pkuli mzgowej 65

Drucker Peter 127, 157dualizacja 170Dumazediere Joffre 25dylatacja czasu 3133dyspozycyjno 24, 63, 89, 153, 176

E

efekt trzepotu skrzyde motyla 33Einstein Albert 17, 21, 2931, 33, 81Eklezjastes 26ekologia czasu 90

ekstaza przeszoci 14 przyszoci 14 teraniejszoci 14emerytura 45, 72, 160, 170epagomenai 53epoka wiktoriaska 49era chrzecijaska 49, 52, 55 duga 49 industrialna 9, 20, 22, 140, 196 kalendarzowa 49 krtka 49 postindustrialna 20 powszechna 49 rewolucyjna 52 aka 49 vikrama 49ergonomia 99, 100estetyczny partykularyzm 34estetyzm 35etyczny indywidualizm 35

F

fatalizm 69, 71, 74, 76, 77Fayol Henri 184feng shui 100, 101zyka klasyczna 30 wspczesna 28, 30exi-time"czas pracy elastyczny

Ford Henry141

,142

Forward G. 131fotograa dnia pracy 210freelancing 172

G

Gantt Henry L. 107, 109globalizacja 36, 37, 87, 124, 125,154, 156, 163, 170

glokalizacja 134gnomon "zegar sonecznyGoethe Johann W. 15Goffman Erving 62growanie 17


37/41

Indeks 247

grawitacja 29, 31Grzegorz XIII 50, 51

H

Handy Charles 88, 155, 173Hanh T N. 81Harvard Uniwersity 159Haughton Laurence 133Hawking Stephen W. 15hedonizm 69, 71, 74, 75, 76, 77hegemonizm 96Heidegger Martin 14Hermon Frederick G. 86heterotopia 96

hierarchia systemu produkcyjnego190

Hillel II 55holizm etyczny 35Horus 53Huang Di 58hurry sickness 91Husserl Edmund 14

Iindustrializacja 124informatyka 84, 99, 103, 104, 124,133, 135, 143, 145, 150, 171, 215,218, 219, 221

integracja 124internet 10, 23, 24, 35, 42, 88, 98,99, 125, 126, 134, 147, 195, 196

inynieria rwnolega 145, 146islam 54

Izyda 53

J

Japonia 49, 143, 160Jemielniak Dariusz 87Jennings J. 133

job sharing 177just-in-time(JIT) 141, 142, 143

K

kalendarz agrarny 53

arabski 54 armeski 54 aztecki 57 bizantyjski 51 chiski 58 chrzecijaski 50

egipski 53, 54 gregoriaski 20, 49, 50, 51, 55, 56,58

juliaski 20, 50, 51, 53 kocielny 56, 57 ksiycowo-soneczny 53, 54, 58 ksiycowy 5456 muzumaski 51, 54, 55 republikaski francuski 50, 52 rewolucji padziernikowej 50

rewolucyjny francuski 52 rewolucyjny radziecki 55, 56 rzymski 20 soneczno-ksiycowy 55 soneczny 20, 50, 51, 57, 58 ydowski 55kanban 143Kant Immanuel 14kapitalizm 88, 124KAPOVAZ 179

King S.S. 132klepsydra 17Koch Robert 157Kodeks pracy 22, 151, 164, 165kohorta pocztkowa 39kolonializm 124kombinacja czasu i przestrzeni chro-

notopiczna 35 kariotopiczna 35Komisja Europejska 173

kompresja czasu10

,140

142

,145147, 190komputer 25, 46, 86, 97, 98, 100,106, 125, 150, 154, 156, 176, 196,215, 224, 230

koncepcja ptli czasowych 137 Spocka 59 szybkoci Johannesa von Buttlera84

konkurencja wiatowa 140konkurowanie czasem 134, 135, 136,141

konwent republikaski 52Kopernik Mikoaj 54korporacja 23, 126, 132, 153, 155,160, 162, 193


38/41

248 Indeks

koci katolicki 56 koptyjski 54 prawosawny 51Kott Jan 66Kurzweil Ray 85kwestionariusz Zimbardo 73, 74, 76

L

La Linea 4142lean management 129Lewin Kurt 127lk przed mierci 87liberalizacja 124liderzy szybkoci 123Lilio Luigi 50logika chronotypiczna 152logistyka 130, 147

M

Mahomet 54, 55Marchal Pierre S. 52marnotrawstwo 82, 97, 130, 142,143, 155, 159, 202, 209, 215

materializm dialektyczny15

McGee-Cooper Ann 91metoda cieki krytycznej 109Meton z Aten 58Meyer Stephenie 81Minkowski Hermann 30Mintzberg Henry 186monochronizm 65, 108

N

nadprodukcja 143Neftyda 53neutrino 32Newton Isaac 14, 17, 21niedziela adwentowa 57Nowy Rok 48, 58Nuo Jose 137

Oobserwator 32odczuwanie upywu czasu 66oglna teoria wzgldnoci 30, 31Okres Sotisowy 53Oktawian August 54

organizacja biurokratyczna 159, 160 przestrzeni 93, 94, 95, 100, 112, 154 ergonomiczna 100 wirtualna 125outsourcing 130, 147, 197, 222Ozyrys 53

P

panowanie nad czasem 20, 62, 152paradoks blinit 31, 32, 33 czasu Ch. Handyego 88Parsons Talcott 159partykularyzm 35penia 57

Penn Mark63

,64

perfekcjonizm 119Perlow L. 62PERT 109, 110pitagorejczycy 13planowanie projektu 104plan pracy 226228, 231, 232, 234 dzienny 228, 229 kwartalny 228, 229 miesiczny 228, 229 roczny 228, 229 tygodniowy 228, 229 wieloletni 228Platon 13, 96podre w czasie 32, 33podwiadomo 189Poincar Henri 29, 30pole grawitacyjne 17, 18polichronizm 65, 108, 109poudnik 17Popielec 57

populacja jednorodna 39postrzeganie czasu 10, 37, 6978praca czasowa 171, 173, 174, 175 zyczna 23, 150, 151 niezyczna 150 umysowa 150, 151, 196, 203, 206 w niepenym wymiarze czasu 167,170, 171, 175177, 179

zdalna 156 zespoowa 233

pracoholik 192pracoholizm 192prdko obserwatora 17prdko wiata 30, 131Program Evaluation and Review

Technique (PERT) 109, 110


39/41

Indeks 249

Project Management Institute (PMI)102

protencja 14przedsibiorstwo wirtualne 136przemczenie 192, 215przesilenie zimowe 50

przestrze absolutna 29 abstrakcyjna 35, 93, 95 cielesna 95 zyczna 94 kosmiczna 31 Minkowskiego 30 nieeuklidesowa 30 osobista 95 postrzegana 93

przeywana 93 pusta 95 spoeczna 95 umysowa 93 wirtualna 95 wyobraana 93

publicum 96

Q

quick response manufacturing(QRM)141, 144, 145

R

reengineering 128, 129reinynieria "reengineeringremanent czasu 210retencja 14

rewolucja informatyczna150

Rifkin Jeremy 150rok bawou 58 hebrajski 55 kalendarzowy 20, 53, 58 koguta 58 konia 58 krowy 58 krlika 58 ksiycowy 54 liturgiczny 57 owcy (kozy) 58 przestpny 20, 50, 54 psa 58 religijny 55 soneczny 54

sonia 54 smoka 58 szczura 58 wietlny 32 wini 58 tygrysa 58

wa 58 zwrotnikowy 50, 53rolnictwo 57Romme Gilbert 52Rosz chodesz 55rwnoczesno wydarze 30rwnonoc wiosenna 20, 51, 57 jesienna 52, 55rzeczywisto wirtualna 88

S

sabbaticals 180samokontrola 152, 226samoobserwacja 210212samoorganizacja 111, 112Sanhedryn 55Sartre Jean P. 81Schopenhauer Arthur 79segmentacja 170, 175Seiwert Lothar J. 89, 117, 199, 205,206

Set 53siatka PERT 109, 110sieci komputerowe 97, 150siedemdziesitnica 56, 57slobbies 90Sobr Nicejski I 50, 51Sokrates 96Sosygenes 51

Spanner 137speedmanagement 90spoeczestwo postindustrialne 217 przemysowe 25, 217 tradycyjne 25spoecznoci 25, 37, 64Stany Zjednoczone 64strategia czasowa 136138, 140, 147 konkurowania 136

strzaka czasu 15 kosmologiczna 15 psychologiczna 15 termodynamiczna 15FranciszekSuarez F. 14


40/41

250 Indeks

synergia 147Syriusz 53system rwnowany 165 12-godzinny 165 16-godzinny 165 24-godzinny 165

systemy rozproszone 99szczeglna teoria wzgldnoci 29,30, 31, 32

w. Andrzej Aposto 57w. Augustyn 14wito ruchome 57 stae 57w. Tomasz 13

Ttablice eliminacji 39 trwania ycia (wymieralnoci) 39, 40tama produkcyjna 142Taylor Frederick W. 160technologia grupowa 144

informacyjna 146, 147teleinformatyka 180telepraca 180, 181teoria fal Toferw 84time based management(tbm) 130, 131timing 39Tofer Alvin 84Tofer Heidi 84topos 34Toyota 143

trzy dziedziny czasu14

strzaki czasu 15tydzie piciodniowy 56, 164, 165,166, 180

siedmiodniowy 56 skomprymowany 180 skrcony 166 szeciodniowy 56typ dywergentny 65 konwergentny 65

U

ukad odniesienia 3133 inercjalny 31, 32 poruszajcy si 31

umieralno 39Unia Europejska 63, 167, 173urlop 25, 155, 180, 215

W

Walne Zgromadzenie Udziaowcw 189Weber Max 159Wielkanoc 51, 56, 57Wielki Post 57wigilia 57Winiewski Janusz L. 32, 90wolny strzelec "freelancingWoolf Virginia 21work-sharing 177

wsprzdna czasowa30

wszechwiat 28wynagrodzenie w formie czasu 155wypalenie zawodowe 152wy demograczny osb starszych 60wzgldno 30 czasu 67

Z

zarzdzanie czasem 9, 16, 24, 65, 89,90, 118, 119, 124, 140, 142, 149,151, 156158, 184, 191, 193, 194,199, 206, 209, 210, 212, 215, 219,233, 235

pracy 149, 235 projektem 102 szybkoci 135zasada 60:40 225 Eisenhowera 200

Pareto (80/20)48

,78

,114

117

,158, 199, 200, 213, 224, 232zegar analogowy 18 atomowy 18 biologiczny 59 elektroniczny 18 mechaniczny 9, 17, 18, 19 soneczny 17 wewntrzny 27, 46, 47, 138 wodny 17Zimbardo Philip 10, 19, 21, 42, 47,69, 73, 74, 76, 79

zintegrowany acuch dostaw 146, 147zmczenie 192, 206, 207, 212zmysowo estetyczna 35zysk czasu 227


41/41

Hanna Fotyn doktor nauk oorganizacji iza-

rzdzaniu (obrona doktoratu 1983 rok), ab-

solwentka Wydziau Zarzdzania UW, ktry

ukoczya w1974 roku. Pracowaa na Wydziale

Zarzdzania przez trzydzieci pi lat, poczyna-

jc od stanowiska asystenta askoczywszy na

stanowisku docenta. Dodatkowo podejmowaa

prace dydaktyczne inaukowe wInstytucie Or-

ganizacji Zarzdzania iDoskonalenia Kadr, First Business Colle-

ge, Prywatnej Wyszej Szkole Businessu iAdministracji, Wyszej

Szkole Zarzdzania i Marketingu, Wyszej Szkole Ekonomiczno-

Humanistycznej, Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, Wyszej

Szkole Organizacji Turystyki iHotelarstwa, Wyszej Szkole Zarz-

dzania i

Prawa. Obecnie znajduje si na zasuonej emeryturze.Jej zainteresowania dydaktyczne to przede wszystkim struktury

organizacyjne, praca menederw, zarzdzanie projektami izarz-

dzanie czasem. Ztej tematyki prowadzia wykady, konwersato-

ria, wiczenia oraz seminaria licencjackie imagisterskie.

Braa udzia w kilkunastu projektach badawczych dotyczcych

procesw decyzyjnych, urzdw administracyjnych, struktur or-

ganizacyjnych, przedsibiorczoci, pracy kierowniczej, zarzdza-

nia projektami, przywdztwa iorganizacji czasu pracy.

Jest autork kilkudziesiciu artykuw na temat zarzdzania,

urzdw administracji samorzdowej, ministerstw, przywdztwa,

kontroli menederskiej, zarzdzania projektami, struktur organi-

zacyjnych, stylw kierowania, funkcji kierowniczych.

Jest wspautork ksiki Menederyzm. Strategie. Zarzdza-

nie (Key Text 2000) iautork ksiek Klasyczne inowoczesne

struktury organizacji (Key Text 2007), Praca wspczesnych me-

nederw (WN WZ UW 2009)

Lubi uprawia ogrd, czyta, pisa ipodrowa.

czas w życiu i pracy - ebook demo.pdf

Documents