darsni jixozlash : embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

41
Urganch davlat universiteti Urganch davlat universiteti Tabiatshunoslik va geografiya Tabiatshunoslik va geografiya fakulteti fakulteti Umumiy biologiya kafedrasi Umumiy biologiya kafedrasi o`qituvchisi o`qituvchisi Djumaniyazova Muyassarning Djumaniyazova Muyassarning Yo’ldosh shakllanishida dastlabki Yo’ldosh shakllanishida dastlabki a’zolarning ro’li.Xomiladorlik davrida ona a’zolarning ro’li.Xomiladorlik davrida ona organizmida yuz beradigan fiziologik organizmida yuz beradigan fiziologik jarayonlar mavzusidagi jarayonlar mavzusidagi P R E Z E N T A S I Y A S I P R E Z E N T A S I Y A S I

Upload: ozzy

Post on 02-Feb-2016

403 views

Category:

Documents


31 download

DESCRIPTION

Urganch davlat universiteti Tabiatshunoslik va geografiya fakulteti Umumiy biologiya kafedrasi o`qituvchisi Djumaniyazova Muyassarning. Yo’ldosh shakllanishida dastlabki a’zolarning ro’li.Xomiladorlik davrida ona organizmida yuz beradigan fiziologik jarayonlar mavzusidagi - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Urganch davlat universitetiUrganch davlat universitetiTabiatshunoslik va geografiya fakultetiTabiatshunoslik va geografiya fakulteti

Umumiy biologiya kafedrasi o`qituvchisiUmumiy biologiya kafedrasi o`qituvchisiDjumaniyazova MuyassarningDjumaniyazova Muyassarning

Yo’ldosh shakllanishida dastlabki a’zolarning Yo’ldosh shakllanishida dastlabki a’zolarning ro’li.Xomiladorlik davrida ona organizmida yuz ro’li.Xomiladorlik davrida ona organizmida yuz

beradigan fiziologik jarayonlar mavzusidagiberadigan fiziologik jarayonlar mavzusidagi

P R E Z E N T A S I Y A S IP R E Z E N T A S I Y A S I

Page 2: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Mavzu:Yo’ldosh shakllanishida Mavzu:Yo’ldosh shakllanishida dastlabki a’zolarning dastlabki a’zolarning

ro’li.Xomiladorlik davrida ona ro’li.Xomiladorlik davrida ona organizmida yuz beradigan organizmida yuz beradigan

fiziologik jarayonlarfiziologik jarayonlar..

Tuzuvchi: Djumaniyazova M.P.Tuzuvchi: Djumaniyazova M.P.

Page 3: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Darsning ta’limiy maqsadi:Darsning ta’limiy maqsadi: talabalarni talabalarni embrion embrion rivojlanishni qay tariqa borishi dastlabki a’zolarning rivojlanishni qay tariqa borishi dastlabki a’zolarning paydo bo’lishi va bir biriga bog’liqligi yo’ldoshning paydo bo’lishi va bir biriga bog’liqligi yo’ldoshning tuzulishi va turlari bilan tanishtirish.tuzulishi va turlari bilan tanishtirish.Darsning rivojlantiruvchi maqsadiDarsning rivojlantiruvchi maqsadi: talabalarni embrion : talabalarni embrion rivojlanishning dastlabki bosqichlari haqidagi rivojlanishning dastlabki bosqichlari haqidagi bilimlarini,embrion qavatlarini va vaqtinchalik bilimlarini,embrion qavatlarini va vaqtinchalik a’zolarning axamiyati xaqida darslik ustida mustaqil a’zolarning axamiyati xaqida darslik ustida mustaqil ishlash ko’nikmalarini rivojlantirish.ishlash ko’nikmalarini rivojlantirish.Darsning tarbiyaviy maqsadiDarsning tarbiyaviy maqsadi: talabalarning individual : talabalarning individual rivojlanish biologiyasi fani bilan tanishtirish orqali rivojlanish biologiyasi fani bilan tanishtirish orqali ilmiy dunyoqarashini kengaytirish, fan sohasida qo’lga ilmiy dunyoqarashini kengaytirish, fan sohasida qo’lga kiritilgan yutuqlari o’simlikarda uchraydigan kiritilgan yutuqlari o’simlikarda uchraydigan embrionning rivojlanish nimadan boshlanishi,embrion embrionning rivojlanish nimadan boshlanishi,embrion qavatlarning paydo bo’lishi va ulardan a’zolarning qavatlarning paydo bo’lishi va ulardan a’zolarning shakllanishi bilan tanishtirish.shakllanishi bilan tanishtirish.

Page 4: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Darsni jixozlashDarsni jixozlash: embrionning rivojlanishi , : embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar.aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar.

Kompyuter, proektor, vidieofilmKompyuter, proektor, vidieofilm

Dars metodi: “Aqliy hujum”Dars metodi: “Aqliy hujum”

Page 5: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Reja:Reja:

1.Yo’ldosh shakllanishida dastlabki a’zolarning ishtiroki.

2.Yo’ldosh turlari.

3.Embrion rivojlanishida xar bir dastlabki (provizor) a’zolarning ro’li.

4.Tibbiy genetik maslaxat berish

Page 6: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Embrion bilan ona organizni o’rtasida aloqa Embrion bilan ona organizni o’rtasida aloqa bog’lash bog’lash plasentasiyaplasentasiya deyiladi. Bu aloqa deyiladi. Bu aloqa yo’ldosh yoki bola o’rni hosil bo’lishi o rqa yo’ldosh yoki bola o’rni hosil bo’lishi o rqa li o’rnatiladi. Yo’ldosh hosil bo’lishida emrio li o’rnatiladi. Yo’ldosh hosil bo’lishida emrio nning vaqtincha organlari ishtirok etadi. nning vaqtincha organlari ishtirok etadi. Urug’lanish sodir bo’lgandan keyin blastosist Urug’lanish sodir bo’lgandan keyin blastosist 1 hafta ichida implantasiya, ya'ni bachadon 1 hafta ichida implantasiya, ya'ni bachadon devoriga trofoblastlaning vorsinkalari orqali devoriga trofoblastlaning vorsinkalari orqali yopishadi va katta xavfli davr o’tadi. Ammo yopishadi va katta xavfli davr o’tadi. Ammo bu xavf yo’ldosh hosil bo’lguncha davom bu xavf yo’ldosh hosil bo’lguncha davom etadietadi

Page 7: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Homila bilan ona organizmi o’rtasidagi aloqa Homila bilan ona organizmi o’rtasidagi aloqa yo’ldosh orqali bog’langandek mustahkam yo’ldosh orqali bog’langandek mustahkam bo’lmaydi.bo’lmaydi.

Ikkinchi tomondan, trofoblast embriondan Ikkinchi tomondan, trofoblast embriondan kelayotgan toksin moddalarni neytirallay kelayotgan toksin moddalarni neytirallay olmaydi. Bu moddalar ona jigariga kelib olmaydi. Bu moddalar ona jigariga kelib neytrallanadi.Shuning uchun yo’ldosh xosil neytrallanadi.Shuning uchun yo’ldosh xosil bo’lguncha ona organizmida taksikoz,ya’ni bo’lguncha ona organizmida taksikoz,ya’ni embrion qonidagi zaxarli moddalardan embrion qonidagi zaxarli moddalardan zaxarlanish,ko’ngil aynish,qayd qilish xolatlari zaxarlanish,ko’ngil aynish,qayd qilish xolatlari kuzatiladi.kuzatiladi.

Page 8: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Shunday xolatlarda ko’ngil istagan narsalar Shunday xolatlarda ko’ngil istagan narsalar iste’mol qilinsa bu xodisaning oldi iste’mol qilinsa bu xodisaning oldi olinadi.Odamlarda xomiladorlikning 78–80 olinadi.Odamlarda xomiladorlikning 78–80 kunlariga kelib yo’ldosh xosil bo’ladi. kunlariga kelib yo’ldosh xosil bo’ladi. Rivojlanishning boshlang’ich davrlarida embrion Rivojlanishning boshlang’ich davrlarida embrion oziq moddani ona organizmidan trofoblast orqali oziq moddani ona organizmidan trofoblast orqali oladi. Trofoblast ikkita bosim kuchi ta'sirida oladi. Trofoblast ikkita bosim kuchi ta'sirida bo’ladi, ya'ni unga tashqi tomondan ona organizmi bo’ladi, ya'ni unga tashqi tomondan ona organizmi to’qimalarining bosimi ta'sir etsa, ichki tomondan to’qimalarining bosimi ta'sir etsa, ichki tomondan amnion suyuqligining bosimi ta'sir etadi. amnion suyuqligining bosimi ta'sir etadi.

Page 9: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar
Page 10: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Bu bosimlarning ta'siri trofoblast devoridagi Bu bosimlarning ta'siri trofoblast devoridagi hujayralarning normal o’sishi va ko’payishiga hujayralarning normal o’sishi va ko’payishiga xalaqit beradi. Natijada trofoblastning usfki xalaqit beradi. Natijada trofoblastning usfki tomoni tugunchali, o’sim tali, vorsinkasimon tomoni tugunchali, o’sim tali, vorsinkasimon bo’lib qoladi. Bu birlamchi vorsinkalar bo’lib, bo’lib qoladi. Bu birlamchi vorsinkalar bo’lib, ularga mezcnxima qo’shilishi natijasida tashqi ularga mezcnxima qo’shilishi natijasida tashqi epiteliy bilan qoplangan o 'simtaga aylanadi. epiteliy bilan qoplangan o 'simtaga aylanadi. Trofoblasfda vorsinkalar hosil bo’lgandan Trofoblasfda vorsinkalar hosil bo’lgandan keyin bu tuzilma keyin bu tuzilma xorionxorion yoki yoki serozaseroza deb deb ataladi.ataladi.

Page 11: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Xorion vorsinkalarining joylanishiga qarab Xorion vorsinkalarining joylanishiga qarab yo’ldoshlar xar xil bo’ladi.Ular embrion qorin yo’ldoshlar xar xil bo’ladi.Ular embrion qorin qismining ro’parasida yoki atrofida qismining ro’parasida yoki atrofida joylashadi,xorionning ichkari tomonini joylashadi,xorionning ichkari tomonini allantoisallantois qoplaydi. Sut emizuvchilarda kindik yo’li quyidagi qoplaydi. Sut emizuvchilarda kindik yo’li quyidagi yo'1 bilan hosil bo’ladi. Tuxu m qo’yib yo'1 bilan hosil bo’ladi. Tuxu m qo’yib ko’payadigan amniotalarga qaraganda sut ko’payadigan amniotalarga qaraganda sut emizuvchilarda tuxumning sariqlik xaltasi kichikroq emizuvchilarda tuxumning sariqlik xaltasi kichikroq bo’ladi. Yo’ldoshli sut emizuvchilarda entoderma bo’ladi. Yo’ldoshli sut emizuvchilarda entoderma qavatning asosiy qismi ichakning hosil bo’lishiga qavatning asosiy qismi ichakning hosil bo’lishiga sarflanadi. Shuning uchun sariqlik xaltasi kichik sarflanadi. Shuning uchun sariqlik xaltasi kichik bo’lib, asta-sekin hajmi kamayib boradi va ichak bo’lib, asta-sekin hajmi kamayib boradi va ichak bilan bog’lanib, ingichka poyacha hosil qiladi.bilan bog’lanib, ingichka poyacha hosil qiladi.

Page 12: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Allantois xam ichakning orqa qismidan Allantois xam ichakning orqa qismidan xaltasimon o’simta sifatida kattalashib,qon xaltasimon o’simta sifatida kattalashib,qon tomirlari paydo bo’ladi va ular orqali ona va tomirlari paydo bo’ladi va ular orqali ona va embrion o’rtasida moddalar almashinuvi embrion o’rtasida moddalar almashinuvi amalga oshadi.Embrionning ona organizmi amalga oshadi.Embrionning ona organizmi xisobiga oziqlanishi yo’ldosh orqali amalga xisobiga oziqlanishi yo’ldosh orqali amalga oshadi.oshadi.Yo’ldoshYo’ldosh bachadon shilimshiq bachadon shilimshiq qobig’idan va xorion vorsinkalaridan xosil qobig’idan va xorion vorsinkalaridan xosil bo’ladi va u bo’ladi va u bola o’rnibola o’rni xam deb ataladi. xam deb ataladi.

Page 13: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Yo’ldosh turlari.Yo’ldosh turlari.Embironning ona organizmidan oziq moddalar bilan Embironning ona organizmidan oziq moddalar bilan ta'minlanishi har xil bo’ladi. Shuning uchun ta'minlanishi har xil bo’ladi. Shuning uchun yo’ldoshning quyidagi turlari bo’ladi:yo’ldoshning quyidagi turlari bo’ladi:1. 1. Epitelioxorial yo’ldoshEpitelioxorial yo’ldosh, u yarim yoki chala , u yarim yoki chala yo’ldosh deb ham ataladi. Bunday yo’ldoshda yo’ldosh deb ham ataladi. Bunday yo’ldoshda vorsinka o’simtalari yaxshi rivojlanmaydi va faqat vorsinka o’simtalari yaxshi rivojlanmaydi va faqat do’ngchasimon bo’lib, bachadonning shillimshiq do’ngchasimon bo’lib, bachadonning shillimshiq qavatiga botib kiradi. Tug’ish vaqtida vorsinkalar qavatiga botib kiradi. Tug’ish vaqtida vorsinkalar bachadonga zarar yetkazmay, o’z chuqurchalaridan bachadonga zarar yetkazmay, o’z chuqurchalaridan chiqadi. Tug’ish og’riqsiz va qon ketishsiz o’tadi. chiqadi. Tug’ish og’riqsiz va qon ketishsiz o’tadi. Bunday yo’ldosh cho’chqa, ot, tuya, lemur, Bunday yo’ldosh cho’chqa, ot, tuya, lemur, kitsimonlar va boshqa hayvonlarda uchraydikitsimonlar va boshqa hayvonlarda uchraydi

Page 14: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

2. 2. Desmoxorial yoki biriktiruvchi to’qimaliDesmoxorial yoki biriktiruvchi to’qimali yo’ldosh vorsinkalarning ko’pligi bilan yo’ldosh vorsinkalarning ko’pligi bilan epitelioxorial yo’ldoshdan farq qiladi. Xorion epitelioxorial yo’ldoshdan farq qiladi. Xorion vorsinkalari bilan birikkan joyda bachadon vorsinkalari bilan birikkan joyda bachadon shilimshiq qobig’ining epiteliysi yemiriladi shilimshiq qobig’ining epiteliysi yemiriladi Tarmoqlanib ketgan vorsinkalar epiteliydan Tarmoqlanib ketgan vorsinkalar epiteliydan o’tib, biriktiruvchi to’qimaga botadi va ona qon o’tib, biriktiruvchi to’qimaga botadi va ona qon tomiriariga yetib boradi. Bunday yo’ldosh tomiriariga yetib boradi. Bunday yo’ldosh katelidon deyilib, embrionning dastlabki katelidon deyilib, embrionning dastlabki davrlarida embrionga nisbatan 200 marta katta davrlarida embrionga nisbatan 200 marta katta bo’ladi. Bunday yo’ldosh kavsh bo’ladi. Bunday yo’ldosh kavsh qaytaruvchilarga xosdir.qaytaruvchilarga xosdir.

Page 15: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

3- Vazoxorial yoki endotelioxorial yo’ldosh 3- Vazoxorial yoki endotelioxorial yo’ldosh hosil bo’lishida bachadon shilimshiq epiteliysi hosil bo’lishida bachadon shilimshiq epiteliysi ham, biriktiruvchi to’qima ham yemiriladi ham, biriktiruvchi to’qima ham yemiriladi hamda vorsinkalar qon tomirlariga yetib boradi. hamda vorsinkalar qon tomirlariga yetib boradi. Qon tomirlari vorsinkalar oldida kengayadi. Qon tomirlari vorsinkalar oldida kengayadi. Ona qoni embrion qonidan yupqa endotelial Ona qoni embrion qonidan yupqa endotelial hujayra bilan ajralib turadi. Shuning uchun oziq hujayra bilan ajralib turadi. Shuning uchun oziq modda va gazlar almashinuvi qiyinchiliksiz modda va gazlar almashinuvi qiyinchiliksiz sodir bo’ladi. Bunday yo’ldosh yirtqich sut sodir bo’ladi. Bunday yo’ldosh yirtqich sut emizuvchilarda hosil bo’ladi. emizuvchilarda hosil bo’ladi.

Page 16: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

4. Gemoxorial yo’ldosh hosil bo’lishida 4. Gemoxorial yo’ldosh hosil bo’lishida bachadonda chuqur o’zgarishlar sodir bachadonda chuqur o’zgarishlar sodir bo’ladi. Bunday yo’ldosh hasharotxo’rlar, bo’ladi. Bunday yo’ldosh hasharotxo’rlar, kemiruvchilar, barcha primatlar va kemiruvchilar, barcha primatlar va odamlarda uchraydi.Bachadondagi bezlar odamlarda uchraydi.Bachadondagi bezlar yo’qoladi biriktiruvchi to’qima va qon yo’qoladi biriktiruvchi to’qima va qon tomirlar devori yemiriladi,yemirilgan tomirlar devori yemiriladi,yemirilgan to’qimalar o’rnida qon bilan to’lgan katta to’qimalar o’rnida qon bilan to’lgan katta bo’shliqlar paydo bo’ladi.Xorion bo’shliqlar paydo bo’ladi.Xorion vorsinkalari qon bilan yuvilib turadi va vorsinkalari qon bilan yuvilib turadi va undan oziq moddalarni so’rib oladi.undan oziq moddalarni so’rib oladi.

Page 17: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Yo’ldosh tiplari (K.G.Gazaiyan, L.V.Betov, 1983 bo'yicha). A-epitelioxorial; B-desmoxorial; V-endotelioxorial;G-gemoxorial.

Page 18: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Yo’ldoshning muxim vazifalaridan biri ona va Yo’ldoshning muxim vazifalaridan biri ona va embrion qonidagi gazlar almashinuvi va nafas embrion qonidagi gazlar almashinuvi va nafas olish jarayonini boshqarishdir.Ona qonidagi olish jarayonini boshqarishdir.Ona qonidagi kislorod vorsinkalar atrofida to’planib diffuzya kislorod vorsinkalar atrofida to’planib diffuzya yo’li bilan xorion qon tomirlari orqali yo’li bilan xorion qon tomirlari orqali embrionga o’tadi.Embrionda gazlar almashinuvi embrionga o’tadi.Embrionda gazlar almashinuvi sodir bo’lib,xosil bo’lgan karbonot angidrid sodir bo’lib,xosil bo’lgan karbonot angidrid gazi ona qoniga o’tadi.Yo’ldosh ona organizmi gazi ona qoniga o’tadi.Yo’ldosh ona organizmi embrion o’rtasidagi ximoya vazifasini bajaradi.embrion o’rtasidagi ximoya vazifasini bajaradi.

Page 19: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Yo’ldosh ona qonidagi taksin Yo’ldosh ona qonidagi taksin moddalar,mikroorganizmlarning embrionga moddalar,mikroorganizmlarning embrionga o’tishiga yo’l qo’ymaydi.Yo’ldosh ichki o’tishiga yo’l qo’ymaydi.Yo’ldosh ichki sekretsiya bezlarining vazifasini xam sekretsiya bezlarining vazifasini xam bajaradi.Yo’ldosh esterogen,progesteron bajaradi.Yo’ldosh esterogen,progesteron gormonlari ishlab chiqarishi mumkinmbu gormonlari ishlab chiqarishi mumkinmbu gormonar jinsiy bezlarga,sut gormonar jinsiy bezlarga,sut beziga,embrionning o’sishiga ta’sir qiladi va beziga,embrionning o’sishiga ta’sir qiladi va yo’ldoshdagi qonning ivishiga yo’l qo’ymaydi.yo’ldoshdagi qonning ivishiga yo’l qo’ymaydi.

Page 20: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Pushtni qoplab turadigan pardalar Pushtni qoplab turadigan pardalar amnion,xarion va allontoisamnion,xarion va allontois.Embrion atrofinda .Embrion atrofinda yuzaga kelib boradigan va pushtning o’z yuzaga kelib boradigan va pushtning o’z to’qimasi bo’lib xizmat qiladigan tashqi qismi to’qimasi bo’lib xizmat qiladigan tashqi qismi xorion deb ataladi,u vorsinkalar bilan qoplangan xorion deb ataladi,u vorsinkalar bilan qoplangan bo’ladi.Sutemizuvchilarda xorion bachadon bo’ladi.Sutemizuvchilarda xorion bachadon shilliq pardasi bilan birga bola o’rni yoki shilliq pardasi bilan birga bola o’rni yoki plasentani xosil qiladi,shu plantesa xomilaning plasentani xosil qiladi,shu plantesa xomilaning ona organizmi bilan bog’lanishini taminlab ona organizmi bilan bog’lanishini taminlab beradi.Plasenta orqali ona organizmidan oziq beradi.Plasenta orqali ona organizmidan oziq moddalar va kislorod embrionga o’tadi karbonot moddalar va kislorod embrionga o’tadi karbonot angidirid gazi va moddalar almashinuvining angidirid gazi va moddalar almashinuvining maxsulotlari shu plasenta orqali embriondan maxsulotlari shu plasenta orqali embriondan chiqariladi.chiqariladi.

Page 21: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

AmnionAmnion - embrionning ichki pardasi bo’lib u xam - embrionning ichki pardasi bo’lib u xam embrion to’qimasidan rivojlanib boradi.Embrion embrion to’qimasidan rivojlanib boradi.Embrion amnioni suyuqlik bilan to’la turadi shu suyuqlikda amnioni suyuqlik bilan to’la turadi shu suyuqlikda suvdan tashqari oqsillar,mochevina,qand,tuzlar va suvdan tashqari oqsillar,mochevina,qand,tuzlar va gormonlar bo’ladi.6 oylik odam embrionda bu gormonlar bo’ladi.6 oylik odam embrionda bu suyuqlik 2 litr tug’ish vaqtiga kelib 1 litrga yetadisuyuqlik 2 litr tug’ish vaqtiga kelib 1 litrga yetadi

Allontois – Allontois – ichakning ichga tortilish yo’li bilan xosil ichakning ichga tortilish yo’li bilan xosil bo’ladi.Allontois endoderma bilan qoplangan va bo’ladi.Allontois endoderma bilan qoplangan va tomirlarga boy.Odam embrional rivojlanishining 3 – tomirlarga boy.Odam embrional rivojlanishining 3 – oyida yo’qolib ketadi,jo’ja embrionida esa oyida yo’qolib ketadi,jo’ja embrionida esa embrional rivojlanishning boshidan oxirigacha nafas embrional rivojlanishning boshidan oxirigacha nafas organi bo’lib xizmat qiladi.organi bo’lib xizmat qiladi.

Page 22: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar
Page 23: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar
Page 24: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar
Page 25: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar
Page 26: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar
Page 27: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar
Page 28: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar
Page 29: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Erkakning urugi ayolning tuxumhujayrasi bilan chatishganda tugiladigan bolaning mohiyati shakllanadi. Biologiyada «zigota» deb nomlanadigan bu bitta hujayra bir zumda bo‘linib, ko‘payishni boshlaydi va keyinchalik embrion deb ataladigan «bir parcha et» ga aylanadi. Bu odamning ko‘ziga mikroskop orqaligina ko‘rinishi mumkin.O’zining rivojlanishidagi birinchi bosqichda ona bachadonidagi bola zigota shaklida bo‘lib, onaning qonidan oziqlanish uchun bachadonga yopishib oladi. O’ng tomonda berilgan rasm zigotaning rasmi bo‘lib, u xuddi bir parcha etga o‘xshaydi.

Page 30: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Ona qornidagi bolaning o‘z rivojlanishini tugallayotgan suyaklari ma’lum bir bosqichda go‘sht bilan qoplanadi.Yettinchi hafta davomida, suyaklarning rivojlanish bosqichida, skeletning shakli embrionning umumiy ko‘rinishini belgilab beradi; Mushaklar butun tana bo‘ylab suyaklar atrofida o‘z joylarini egallaydi va shundan so‘ng suyaklarni qoplab oladi. Shu tarzda mushaklar o‘zining hammaga ma’lum shakli hamda strukturasini oladi ... Mushaklar bilan qoplab olish bosqichi sakkizinchi hafta davomida sodir bo‘ladi.

Page 31: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Embrionni o‘rab turgan yo‘ldosh ham uch qatlamdan tashkil topgan: amnion (homila atrofidagi ichki membrana), xorion (o‘rta amnion qatlami) va desidua (sirtqi amnion qatlami).Bachadondagi hayot uch bosqichga ega: dastlabki embrional bosqich - birinchi ikki yarim hafta; embrional bosqich - sakkizinchi haftaning oxirigacha va homila bosqichi - sakkizinchi haftadan onaning ko‘zi yorigunigacha94

Page 32: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar
Page 33: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar
Page 34: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar
Page 35: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar
Page 36: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar
Page 37: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar
Page 38: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Tibbiy- genetik maslahat berishTibbiy- genetik maslahat berish. Maxsus tibbiy -. Maxsus tibbiy -genetik maslahat "markazlari tashkil etib, oila genetik maslahat "markazlari tashkil etib, oila qurishga qaror qilgan yoshlarga ular oilasida qurishga qaror qilgan yoshlarga ular oilasida tag’iladigan farzandlar salomatligi haqida tushuncha tag’iladigan farzandlar salomatligi haqida tushuncha berishni joriy qilish muhim ahamiyatga ega. Odam berishni joriy qilish muhim ahamiyatga ega. Odam genotipining namayon bo’lishida spirtli ichimliklar, genotipining namayon bo’lishida spirtli ichimliklar, giyohvand moddalar, chekish juda yomon ta'sir giyohvand moddalar, chekish juda yomon ta'sir etadl. Ular odamlarda zararli mutasiyalar sonini etadl. Ular odamlarda zararli mutasiyalar sonini ko’paytiradi, har xil jigar, buyrak, yurak, asab ko’paytiradi, har xil jigar, buyrak, yurak, asab kasalliklarining ko’payishiga sabab bo'ladi.Bunday kasalliklarining ko’payishiga sabab bo'ladi.Bunday bolalar aqliy jihatdan qoloq, ruhiy va jismoniy bolalar aqliy jihatdan qoloq, ruhiy va jismoniy jihatdan zaif bo’ladijihatdan zaif bo’ladi

Page 39: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Mavzuni mustaxkamlashga doir Mavzuni mustaxkamlashga doir savollarsavollar

1.Amnion va seroz pardani paydo bo’lishi va 1.Amnion va seroz pardani paydo bo’lishi va vazifalarini tushuntiring?vazifalarini tushuntiring?

2.Allontoisning xosil bo’lishi va vazifalarini 2.Allontoisning xosil bo’lishi va vazifalarini ayting?ayting?

3.Yo’ldoshning eng muxim vazifalarini aytng?3.Yo’ldoshning eng muxim vazifalarini aytng?

4.Yo’ldoshning qanday turlarini bilasiz?4.Yo’ldoshning qanday turlarini bilasiz?

Page 40: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

Uyga vazifa.Uyga vazifa.

Mavzu bo’yicha o’quv adabiyotlaridagi va Mavzu bo’yicha o’quv adabiyotlaridagi va internet ma’lumotlarini o’zlashtiring.internet ma’lumotlarini o’zlashtiring.

Xar xil xayvonlarda yo’ldoshning tuzulishi va Xar xil xayvonlarda yo’ldoshning tuzulishi va turlicha bo’lishi xaqida yozma ma’lumotlar turlicha bo’lishi xaqida yozma ma’lumotlar tayyorlang.tayyorlang.

Page 41: Darsni jixozlash :  embrionning rivojlanishi , aks ettirilgan tablitsalar va jadvallar

E’tiboringiz uchun E’tiboringiz uchun raxmat!raxmat!