de draad tussen kind en ouder……...de draad is een beeld om deze complexe realiteit voor te...
TRANSCRIPT
1
G. Vignero, De Draad, Leuven, 7 februari 2014
De metafoor ‘de draad’ wil aan de hand van een aantal draden de sociaal emotionele ontwikkeling
verhelderen. De draad is een beeld om deze complexe realiteit voor te stellen en werkbaar te
maken in de praktijk. Vertrekpunt is de ontwikkelingspsychologie en meer bepaald wat er geweten is
over de ontwikkelingsfazen die een baby, kind en jongere doorloopt. Deze vormen de basis voor de
sociaal-emotionele vaardigheden waarover een mens uiteindelijk beschikt. Met elke
ontwikkelingsfase komt er een ander thema aan bod en leert het kind met een nieuwe emotionele
bouwsteen om te gaan, waarbij ik de vrijheid nam om deze te omschrijven als een type draad met
zijn eigen kenmerken vanuit het kind en met verwachtingen naar de
ouder (de cijfertjes komen overeen met deze in het schema
hieronder).
Vanuit de eerste draad (1) die de ouder trekt naar de baby reguleert
de ouder naar tijd, ruimte en spanning en ontstaat er een emotionele
basisstructuur in het chaotische brein van de baby. Deze
basisstructuur heeft vooral te maken met voorspelbaarheid, ritme en
spanningsregulatie. De baby gaat achter al dit geregel een belangrijke
andere herkennen en zich hechten aan deze constante persoon die de
draad trekt (2). Een heel belangrijk moment in ontwikkeling.Om
openheid naar anderen te creëren gaat de ouder de draad af en toe
doorgeven. De ouder maakt een lus (3) in de draad zodat er naast
kansen op bijtanken ook ruimte komt voor exploratie door het kind.
De draad wordt letterlijk of symbolisch overgedragen naar anderen. In
een volgende fase wil het kind ZELF (4) de draad trekken en ontstaat
er het begin van geweten. De hechting is sterk genoeg zodat de ouder
gezag kan houden en het kind het ‘ik en van mij’ verder kan
ontwikkelen.Dit laat toe dat de ouder met kleine stapjes vanuit
afstandsbediening (5) naar regels, anderen en omgeving kan
opvoeden. Het kind krijgt probeerruimte om de wereld verder te
verkennen maar ook een begin van verantwoordelijkheid. Vanuit deze
ervaringen ontwikkelt het kind tijdens de lagere schoolperiode een
denken over zichzelf en de anderen (6). Het zelfbeeld, het inleven in anderen, een beeld over de
eigen kleine wereld ontstaat stilaan in het hoofd van elk kind. Zo leert het om als puber in een
netwerk te functioneren en later ook een netwerk (7) te organiseren. De draad blijft belangrijk maar
is een virtuele draad geworden.De rode draad (8) is de optelsom van al deze draden, die bij een
harmonieuze ontwikkeling met mekaar in verbinding blijven. De bouwstenen zijn gestapeld. De rode
draad betekent dat je met al je de draad kan gaan doorgeven. Je gaat zelf aan de slag in relatie, werk,
kinderen waar je de draad aan doorgeeft… . Bij een problematische ontwikkeling zijn er knopen in de
draden die een pijnpunt of mogelijk de rode draad in het leven worden.
DE DRAAD TUSSEN KIND EN OUDER……
Gerrit Vignero
2
G. Vignero, De Draad, Leuven, 7 februari 2014
Het sociaal-emotioneleals begeleidingsthema
Een sleutelbegrip !
de draad als metafoor
Wat doet de opstelling van het kind met de ouder ?
Wat doet de ouder zijn opstelling met het kind?
Kruip jij in de huid van de cliënt of kruipt de cliënt onder jouw huid?
Wat zit er achter gedrag?
– Kunnen versus aankunnen
– De sociaal-emotionele ontwikkeling is een belangrijke bron om de motieven van cliënten te kennen en gedrag te begrijpen.
Wie zijn ze ? Wat doen ze? Wat drijft hen ?
– Emotie-regulatie is een belangrijk aspect van opvoeding en begeleiding.
3
G. Vignero, De Draad, Leuven, 7 februari 2014
Referentieleeftijd In beeld Belangrijke thema’s
Baby 0-6 maanden
REGULEREN van Tijd, ruimte, activiteit SPOOR Emotie en spanning POORT Prikkels ACTIE-REACTIE
6-9 maanden
CIRKELEN rond belangrijke mensen
Hechting in eénkennigheid.
Peuter 9-18 maanden
Het eerste loslaten: onthechting.
Emotionele hiërarchie HET OVERDRAGEN AAN ANDEREN
18-30 maanden
Andere cliënten komen in de kijker. VAN NABIJHEID NAAR EXPLORATIE
Kleuter 2 ½ à 3 jaar
IK
3-6 jaar
Het Ik leert omgaan met : REGELS ANDEREN OMWERELD
AFSTANDSBEDIENING
Lagere school Begin
LOGISCH LEREN DENKEN OVER ZICHZELF EN ANDEREN.
BE-spreken ipv enkel spreken. Einde
GEVORDERD LEREN OMGAAN MET
ANDEREN.
Puber
VAN BESPREKEN NAAR REFLECTEREN
Het belang van leeftijdsgenoten en het onderhouden van een eigen netwerk.
Jongvolw. en verder en verder
Levensplan en identiteit. Levensfazen en beroepskeuze. Huisje, tuintje, boompje, kindje. Midlifecrisis, landingsbaan, Benidorm.
4
G. Vignero, De Draad, Leuven, 7 februari 2014
De draad TREKKEN
DE H€CHTE Draad De draad doorgeven ZELF AFSTANDSBEDIENING CONTEXTUELE draad NETWERK
AUTISME
DIEP VH
ERNSTIG VH
MATIG VH
LICHT VH
GEEN VH
5
G. Vignero, De Draad, Leuven, 7 februari 2014
6
G. Vignero, De Draad, Leuven, 7 februari 2014
Meer info over de draad is te verkrijgen bij :
Mail: [email protected]
Website : gerritvignero.webklik.nl
ALS HET VASTLOOPT
Hou rekening met de
kwetsbare draad
Als een cliënt harmonieus ontwikkelt, bied je de
ondersteuning nodig om leeftijdsadequaat te begeleiden.
spanning
Kwetsbaar Leidraad Te verkennen