december 2012 t agape t 1 - mizoram presbyterian church … · december 2012 t agape t 2 kum 26-na...

35
December 2012 t AGAPE t 1 www.mizoramsynod.org

Upload: vutruc

Post on 06-Apr-2018

258 views

Category:

Documents


13 download

TRANSCRIPT

Page 1: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 1

www.mizoramsynod.org

Page 2: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 2

www.mizoramsynod.org

Kum 26-na No. 246 December 2012

A chhunga thu awmte:

1. Editorial 32. Kristian chhungkua: Chhungkaw tha hnam damna 43. Sermon: Fapa pekin kan awm ta 94. Nute hi an va hlu em 135. Hriselna huang: Ei leh in leh hriselna 196. PWF Bienniel Conference Vawi 14-na Report 247. Women Centre thu thar 278. Ei siam dan : Bawngsa Pickle 329. Hruaitute chanchin: Pi K. Lalthangmawii 3310. Hriat atan : 34

Lak man : Kum khatah ` 50.00Copy khat ` 4.50

EDITORIAL BOARDEditor : LalrinkimiJoint Editors : C. Lalneihkimi

LaldawnkimiCirculation Manager : H. LalpianthangiMember-te : 1. Biakengi

2. C. Lalneihthangi3. Dr. Vanlalhruaii4. Vanlalsawmi5. Rev. K. Lalpiangthara

Publisher : Rev. Lalzuithanga

Agape Phone No. : 0389-232637294363659499436199678

Page 3: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 3

www.mizoramsynod.org

Editorial

Kristiantena kan nghahhlelh em em Khawvelchhandamtu lo pian hun champha chu Pathian hruainainkan lo thleng leh ta der mai. Ringtute tan chuan hun hlu lehropui, a te ber atanga a lian ber thlenga kan hlim hun, nangleh kei avanga Vanlalfa ranthlenga lo piang kan thinlungina hriatrengna hun a ni a, kan tan a va hlu em! Amah chulalte Lal, hotute Hotu, Chungnungbera fapa a ni si a; chu mingei chuan thihna thim hnuaia thute min chhanchhuah nanranthleng a rawn thlang a, kan mihrinzia chhui chhuakin,thing anchhedawng leh thlan thim paltlang veka tlanna hnamin rawn thawhsak hlutzia hi sawi chhuah zawh rual a nilo. Hla siamtu chuan, Ranthleng leh Thinganchhedawngleh Vana Lallukhum a inzawm, Lei Eden leh Salem tharnen” a lo ti a. Lal Isua lo pianna hian nun ril a fan a,Khawvel a nghawr nghing a, ringtute nun a kai tho thin.

Kohhran thenkhat chuan Krismas Ni leh a vuakvethi a rei loh em avangin Lal Isua pian lawmna hla tha taktakte hi October thla tir atangin Biak Inah an sa tan thin a,Lal piang chibai buk tura inbuatsaih nan a tha a, chin uarzel pawh a tha hle awm e. Krismas hla sak kham zo lote tanpawh thla 2/3 hma lam atanga lo sak tan chuan lung a awiinduh tawka chhandamtu fak chu a manhla hle ang. Chutihrualin Krismas hman dan leh nghahhlelh dan chi hranghrang pawh a awm thei awm e, a tlanglawn berah chuankan fate tan kawr mawi leh thil hrang hrang neihthinglungkhawngin kan leisak a, puitling pawhin eng emaw tal neihkan tum a, Lal thar chibai bukna a ni a, a lawmawm e,amaherawhchu kan lawm ber Lal lo piang hi kan hrechanglovang tih a hlauhawm hle. kan hman chhan te, Lal lo pianghlutzia te hi uluk takin kan fate i hrilh thin ang u. Nula/tlangval pawhin hmuah dan chi dang deuhte pawhin an lohmuak thei e, hawh u, Lal chibai buk dan dik taka kanbuk tlan theih nan tih tak zet leh urhsun takin i inbuatsaihang u, He lal thar hi mi namai a ni lo va, Lei leh van Lalbera ni si a.

Page 4: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 4

www.mizoramsynod.org

Kristian Chhungkua

CHHUNGKAW |HA - HNAM DAMNA(Bible chang: Josua 24:14,15; II Tim. 1:3-5)

- Rev. R. LalthlenglianaHailakandi, Assam

Chhungkua tih hi kawng tam takin a hrilhfiahtheih awm e. Sociologist te, Anthropologist te chuanchhungkua hi chi hrang hrangin an \hen a. Patri-archal family, Matriarchal family tih tein kawng tamtakin an \hen a ni. Chhungkaw din nana inneihnapawh hi kawng hrang hrangin an \hen leh a. Mo-nogamy, Polygamy, Polygyny etc. ti tein \hen a nibawk. Chhungkua chu ‘Group khat emaw pawl khatemaw chuta nu leh pate leh an fate awmna’ tiin ahrilhfiah theih ang a. ‘Pawl khat, inneihna vangemaw, thisena inlaichinna neih vanga awm khawm’tite pawhin a hrilhfiah theih awm e. Chhungkua hiNuclear family leh Joint family titein \hen a ni bawk.Bible zirtirna a\ang chuan chhungkua chu Pathiandin, Pathiana innghat, Pathianin amah chawimawitura a din a ni.1. Isua chen duhna -chhungkaw \ha:Chhungkaw \ha chutawi tea kan hrilhfiahdawn chuan Pathian \ihchhungkua ti ila a fiahber awm e. Chhungkaw\haah chuan nu leh paan inhmangaih a, aninlungrual ngei ngei\hin. Ephesi 5:25-ah kan

hmu a, “Pasalte u, innupuite hmangaih rawhu, Kristan kohhranho ahmangaiha, an aiamahni a inpe ang khan.”He lai thu hi apawimawh hle mai. Thikhawp hial leh mahninun chan ngam khawpinnupuite hmangaih tur ani tihna a ni. Chutiang

Page 5: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 5

www.mizoramsynod.org

bawk chuan nupuitechuan an pasalte chu anzah ang a, SarinAbrahama ‘ka lalpa’ a tihang khan. Chutiangnunah chuan in\henphah khawpa int ihthiam lohna a chhuaktak tak thei hauh lo.

2. Pa mawhphurhna:Chhungkuaah chuan paan pawimawh hle mai.Juda culture-ah chuanpa hi an dah pawimawhem em a, chhungkawhotu leh thuneitu ber ani. Thuthlung Hluihunah chuan schoolpangngai a awm lo va;chuvangin, naupang chua la tet deuh lai chuannuin a theih ang anginfate chu sakhaw zirtirnaa pe \hin a. Naupang anlo leikan deuh hnuchuan Pathian thuzirtirna tak takah chuanpain mawh a la \hin.Uluk takin Juda pachuan Kalhlen Kutawmzia te, an kut chihrang hrangin an hnamnuna awmzia a neih dan

te, Pathianin an hnamAigupta ram a\angaropui taka a hruaichhuah dan te, TuipuiSen ropui taka Pathianina hruai kai dante a hrilha, Pathianin an hnamnena thuthlung a siamdante a zirtir \hin a ni.Naupang kum li a lo tlinchuan Juda-te\awng\aina pui berShema chu zirtir a ni\hin. Mosia dante uluktakin an zirtir \hin bawk.

Pa ber dinhmun chuJuda chhungkuaah apawimawh hle a, hei hikan entawn atan a \hangawt mai. Kan fatelehkha zirna chu kanngaihsak khawp mai. Anzirlai an thiam lohhlauvin tuition kanlaksak a, theihtawp kanchhuahpui \hin.amaherawhchu, anthlarau chhandamnaerawh chu kanngaihsakpui leh hauh silo. An zirlai an thiam lohleh an hriat loh kanhlauh theih tehreng nen,

Page 6: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 6

www.mizoramsynod.org

Lal Isua chhandamnahnathawh ropuizia te,kan tan a hlutzia teerawh chu an hre lo vangtih kan hlau vak lo. Amak ngawt mai.

C h h u n g k u a a hchuan pain awmzia a neitur a ni. Hmeichhiain alu mipa a zah loh chuanchhungkua a fel theireng reng lo. Patling,Pathian thu ngaihsakhauh lo, an lu Kristazawm lo, patling lu bulan tam lutuk hi kan ram\hanmawhbawk pakhatchu a ni. Chhungkuaa panih inhre em em, nupuifanaute vin khur khurmai, fate kawng dikkawhhmuh ngaihna hremiah si lo, Pathian thuafate zirtir ngaihna hremiah bawk lo pa kan nihchuan kan inen fiah hlea ngai ang. Chhungkaw\ha, Pathian chennachhungkuaah chuanpain in chhungahawmze neiin thu a nei a,puitling tak leh fel faitakin chhungkua a

kilkawi \hin. Nu chupain a hmangaih a, anfate pawhin an nu chupain a hmangaih a ni tihan hre \hin.

3. Nu mawhphurhna:Nu chuan chhungkuaahpawimawhna a nei lianhle a, hei hi nu tam takinan hre lo fo va, a pawi hlea ni. Naupangte chu pabulah aiin nu bulah anawm tam zawk a, nu zialeh rilru pawh naupangchuan an la tam zawk fo\hin. D.L. Moody-achuan, “Ka nu ang hikhawvela mi zawngzawngte nu ni sela, tanin (Jail) siam a ngai lovang,” a lo ti a ni. Heihian nu pawimawhzia atilang fiah \ha hle awme. Napolean-a chuan,“France ramin amamawh ber chu nu \haa ni,” a lo ti bawk a.Amah vek hian, “Nu \hatak min pe ula, ramnuam tak ka siamsakang che u,” a ti bawk.Nasa taka \awng\ai \hinnu, theihtawp chhuaha

Page 7: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 7

www.mizoramsynod.org

fate Pathian thuakaihruai \hin nu chuPathianin ahlawhchhamtir dawnhauh lo a ni.

Nu \ha chuan fa \haa nei mai a ni. US Presi-dent hmasa ber GeorgeWashington-a chu anuin uluk takin anaupan lai a\anginPathian thu a zirtir a,Bible a zirtir ngun emem a, rinawmna lehtaihmakna a \hanlenpuia, US President ropuitak a lo ni ta. Hei hian nu\hate hlutna a tarlangchiang em em a ni.

4. Fa enkawl uluk apawimawh: Naupangtehi Psychologist-te chuanhlum ban nem tak anginan tehkhin \hin a. Belvawtuin hlum ban, aduh leh belah te, fianahte a siam ang chiah hi ani a. Psychologist-techuan naupang chu kum10 a lo tlin chuan a damchhunga a mizia turtlangpui a insiam hmander tawh a ni an ti.

Chuvangin, naupangchu an lo puitlina anawm dan tur atana kanduh chu hetih hun laihian zirtir ngei ngei tura ni. Hei hi RomanCatholic Kohhran chuanan hre chiang em em a,“Naupang chu a piantirh a\angin kum 10 anih thlengin minenkawltir ula, a bak chuan duh duh i tihtir dawnnia,” an ti hmiah mai.Chhungkaw \haah rengreng chuan naupangtenngaihsak an hlawh a,enkawlna \ha an dawng\hin.

5. Chhungkaw \habelhkhawm - hnamdamna: Society chuchhungkaw tam tak infinkhawmin a siam a ni a.Chhungkaw \ha a awmhmasak loh chuan society\ha a awm ringawt theilo. Hei hi kan hriat a \ulhlein a lang tlat mai.Rev. Dr. KennethChaffin-a chuan,“Chhungkua ber a fuhtawh loh chuan khawvela

Page 8: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 8

www.mizoramsynod.org

eng pawl mah hi a fuhthei tawh lo reng reng,”tiin a lo sawi a. Hei hi adik hle a ni. Mizoramahfa enkawl kanhlamchhiah a,chhungkua kan ngaipawimawh tawk lo va, arah kan seng \an ta meka ni. Kan hnaminnghahna lungphum(foundation) chuchhungkua hi a ni a,chhungkua kanngaihthah chuan kanhnam innghahnalungphum a nghingtihna a ni. A foundationber a nghin tawh chuankan ropui lo khawp angle. Chhungkua kanenkawl uluk a, Pathianthu ang zela nu leh patenchhungkua kankaihhruai phawt chuankan ram leh hnam hi a lo

ropui tial tial ang a,Pathian malsawmna kandawng nasa tial tial anga, ring lo miten Pathianropuizia an lo hmu dawna ni.

Chhungkaw \haahchuan chhungkaw mem-ber-te an inhmangaih a,an \awng\aiho tam a, chuan \awng\aihona chuannghet takin chhungkua aphuar khawm \hin a lo ni.An zingah Lal Isua acheng \hin. Chutiangchhungkua chu kan niem tih i inchhut \hin angu. Kan ram leh hnam hilo ding chhuak se, loropui se kan tih chuanram leh hnaminnghahna lungphum,chhungkua ngaipawimawh ila, kan ramleh hnam a lo dam dawna ni.

Pathian chettir dan : Bible for China Ministry chuan lehkhabu ngaihnawmleh rilru khawih tak mai chu an tichhuak leh ta. He lehkhabuah hian Pathianthu avanga tihduhdah tuartute tawrhna leh Pathian hnathawh ropui tak hmututehmuh dan leh tawrh dan tarlan a ni. A man ̀ 50/- a ni. Synod Bookroom hranghrangah te lei theihin a awm e.

Page 9: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 9

www.mizoramsynod.org

Sermon

FAPA PEKIN KAN AWM TA

Rev. ThangzauvaModerator

Mizoram Synod

“Kan tan naupang a lo piang a, Fapa pekin kanawm ta” (Isa. 9:6)

Thu hmahr uai

Khawvelah hian chanchin lawmawm lehlungngaihthlak hriat tur a awm reng a. Thihna lehchhiatna rapthlâk lo thleng hriatin rilru atihrehawm angin, chanchin lawmawm hriat chuannun a tihlim \hin. Chanchin lawmawmah pawhkhawvel tana Pathian Fapa Isua Krista pêka awmthu aia chanchin lawmawm zawk a awm thei lo vang.He fapa pek hi dil vanga pek pawh a ni lova,khawngaihna thilpek a ni a, phu loh khawngaihnaa nih avangin a hlu zual. Fapa satliah mai pawh ani lo va, Pathian Fapa, khawvel chhandamtu a ni.

1. Fapa pek hihrilhlawkna thu thlendikna a ni

Hman kum lawk khanJapan ram lalber chuanfapa a nei a, khawvelin alawmpui hle. Tuhrilhlawk emaw, puanlawk emaw, hmuh lawkemaw a ni lo.Amaherawhchu, IsuaKrista, Pathian fapa lo

piang tura erawh hi chuzawlneiten thlarau mitalo hmu lawkin, a pianhma daihin an lo hrilhlawk a. Chu chuanPathian chatuan thil tuma nihzia pawh a tilang.Zawlnei Balaama chuan,“Jacoba a\angin arsi a lochhuak ang a, Israelaa\angin lal t iang a lochhuak ang,” tiin a sawi a

Page 10: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 10

www.mizoramsynod.org

(Num. 24:17). ZawlneiMika phei chuanBethlehem ata lo chhuaktur a nih thu leh, Pathianchatuan thil tum anghialin a sawi (Mika 5:2).Zawlnei Zakaria chuanlal a la nih tur thu pawha sawi chhuak (Zak 9:9).Zawlneite hrilhlawk hiIsua Kristaah a takin alo thleng dik ta ngei a,Zawlnei dik leh dik lochhinchhiahna chiangtak chu – an thu hrilhlawk a thlen dik kim lehkim lovah a innghat.

Zawlneite ang bawkhian Vantirhkohtepawhin Marin Fapa ahrin tur thu hi an lopuang lawk a (Lk. 1:30,35). Pathian thu chhuakreng reng thil titheilovin a awm lovang tiaan lo sawi hi a dik hle ani (Lk. 1:37 cf . Isa.55:11).

2. Fapa lo pianga chuChhandamtu a ni

‘Joshua’ tih leh ‘Isua’tih hi a awmzia a

thuhmun a,‘Chhandamtu’ tihna veve a ni. Fapa lo piangachu Chhandamtu a ni a.Mi zawng zawng hnenachhandamna thlentu tura ni. Davida khuaBethlehem-ah lo piangin,a hmingah pawh, 'LalKrista' tiin Luka chuana sawi nghe nghe (Lk.2:11). Van leh khawvelinkara remna palai hnathawk a, remna siamtutur a ni a, mi tin ta tur ani. Amah Pathian Fapachauh lo hi chu tu fapamah, mi tin ta tura piangan la awm ngai lo. Chumiavang tak chuan Fapa lopianga hi mi tin tanaChanchin |ha lehlawmtlâk em em a nihnachu a ni.

Chu Pathian Fapa lopianga chuan eng lakahnge min chhandam?

(1) Chatuan thihnalakah min chhandam.Thihna - Seol nena thulo thlung tawh, nihnasual bawiha tang zawngzawngte chu Krista lo

Page 11: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 11

www.mizoramsynod.org

pian, a thihna lehthawhlehna hmanginmin chhandam.

(2) Thil tihsual lakahmin chhandam. ‘Anichuan a mite an thiltihsual lakah achhandam dawn si a’(Mat. 1:21) tih ang khan.

(3) Hlauhna bawihatangte a chhandam.Hebrai ziaktu chuan,'Thih hlauh vanga damchhunga bawiha awmzawng zawngte achhandam theih nan(Heb. 2:15) a ti.

(4) Dan bawiha tang te,phurrit phur,hahchawlhna hmu lote(Mat. 11. 28f); mi ngaihdan leh rin dan bawihatang te, mi ngaih dan lehsawi dan tur nia anngaih leh rin dan bawihatangte tan pawh PathianFapa Isua Krista hi minchhandam turin pek kanni. A tawi zawng chuan -bawiha kan tannazawng zawng atachhandam kan nih theih

nan Fapa pekin kan awmta. A va lawmawm em!Haleluiah!

3. Fapa lo piangachuan Jubilee dar arawn vua

Hla siamtu chuanPathian fapa lo piangachu, 'Khawvel thim entura' tiin a sawi. TirhkohPaula chuan, Khawvelchu 'beiseina reng rengnei lo leh Pathian lovaawm' tiin a sawi bawk(Eph. 2:12). Chung mitetan chuan Pathian fapachu pek a ni. TirhkohPetera chuan Kristaringtute chu an rin hmadinhmun sawiin,'Hmanlai khan mi rêngin ni lo va, tunah chuanPathian mi in lo ni ta' ati bawk (I Pet. 2:10).Johana chuan sualphuara awm te tan,sakeibaknei, Judahnama mi, Davida bulpui- Pathian fapa, IsuaKristan a phelh thu asawi (Thup. 5:1-5). Saltang zawng zawngte tan

Page 12: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 12

www.mizoramsynod.org

chhuahna Jubilee darchu vuak a ni a, tu tanpawh hriat theihin a lori ta! Eden kawngkharina khar hnan zawngzawngte tan Zion khua alo var ta a, a duhapiangte tan luh mai tura ni e.

Tlangkawmna

Khawvel chubeidawng taka achhandam theitu turthlira a awm mek laiin a

hun takah, Pathian fapaIsua Krista chukhawvelah a rawn piangta a (Gal. 4:4). Fapapekin kan awm ta. Vanrama min hruaitu atanmai ni lovin, kan ni tinnun hruaitu atan ihmang ang u. 'Fapa chufawp rawh u, chuti lo chua thinur ang a, kawnglakah in boral dah ang e(Sam 2:12).

Lalpan a thumalsawm rawh se. Amen.

MTC HRIATTIRNAMissionary Trainning College (MTC)-ah Bachelor of Missiology

(B.Miss) zir duh tan dil theih a ni leh ta. Dilna form hi Office hunchhungin MTC Office a\angin lak chhuah theih a ni e.

Dil thei chin : Cl XII pass chin/ Cl-X pass kum hnih talzirna lamah leh rawngbawlna lamaexperience nei

Dil theih ni hnuhnung : February 28, 2013Written Test : March 27, 2013Interview : March 29, 2013

PrincipalMissionary Trainning College

Mission VengthlangPh.No. 2310157/2301337/09612564113

Page 13: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 13

www.mizoramsynod.org

NUTE HI AN VA HLU EM!

- Upa HaukhamaChhingchhip Venghlun

Khawvelah hian eng nge hlu ber ang tiin inzawtta ila, hlu ber kan tih chu a inang lo thluah mai theia. Thil hlu tam tak a awm reng a, tuna kan sawitum ber chu NU hlutna leh ropuina a ni. Khawvelamihring lo piang zawng zawng hi nu pum chhungapai, nu hrin vek kan ni a, kan Lal Isua ngei pawh nuhrin, hmeichhe hrin a ni. Mi lian leh mi ropui, mimawl leh rethei, piangsualte pawh nu hrin vek anni. Nu tel lovin tu mah an piang thei lo. Chuvangin,nu hi an hluin an pawimawh ber kan ti lo thei lo ani. Thuhriltu hmingthang D.L. Moody-a chuan,“Khawvela nu zawng zawng hi ka nu ang vek nisela, tan in/lung in siam a ngai lo vang,” a ti. GeorgeHerbert-a chuan, “Nu \ha tak pakhat chu zirtirtuzakhat tluk a ni,” a ti. Abraham Lincoln-a pawhin,“Ka bat hi tlak dawn ila, ka nu laka ka bat hi tlakka huphurh ber a ni,” a ti. Spain thufing pawhin,“Puithiam kawrfual aiin nu pawnfen tlang \et pawha hlu zawk,” a ti hial a. Napolean-a chuan, “Franceramin a tlakchham ber chu NU \ha a ni,” a ti. W.M.Thackery-a chuan, “Naupangte hmuiah chuan nuhming hi Pathian hming tluka hlu a ni,” a ti.

Nu hlutna lehpawimawhna hi kanngaihtuahin kan chhutngai em le? Tunlaikhawvelah hian nutehlutna leh pawimawhnahre lo hi kan tam viau lo

maw? Nu hmangaihnachang hre lo hi kantam viau lo maw? Nutechuan hah takin min paia, thla 9 te a \hente pheichuan thla 10 laite minpai a. Thingtlang nu,

Page 14: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 14

www.mizoramsynod.org

kawla ni chhuak chhiarafeh lo thei lo phei chuannaupai chungin nilenginthosi leh vaihmite,vangvat zingah ni sa lehruahsur hnuaiah naupaichungin hlo an thlo va,chaw kaw puar pawh eimang lovin tlaiahthingtuah tur leh vawkchaw tur leh chawhmehtur thlai chi hrang hrangzo tawka phurin an hawa. Chaw ei thleng an tifaia, zanah vawk chawchhum pahin la an kai a,zanah mutnaah nauteinzunte an chehinmutnaah ek chang te aawm a, eng \ha awm silovin nau ek liak fai turinpawn lerah ui an va kova, thim zingah ui chukhumah zuang kaiin nauekte chu a han liak fai a.Pa \henkhat thu uar lehfiamthu thiam deuh pheichuan, “Ui chuan naumawng leh pa mawng tea liah pawlh nawk nawkmai a ni,” an ti hial.

Hla phuahtu pakhatchuan, “Ka nausenin tu

nge min enkawl? Ka nu,ka nu duh tak chu, \awngthei lovin tu nge mipawl? Ka nu, ka nu duhtak chu. Ka damlo va, atlaivar a, ka \ap a, minlo chawi mu \hin. Hahtakin, chak lo chungpawhin, ka nu, ka nuduh tak chu,” a ti. He hlaphuahtu hian nu hlutnachu a hre chiang khawpmai.

Nu chuan na taktuarin min hring a, anhnute tuiin min chawma, ei tur \ha leh tuihnaiei tur pawh an ei lo va,nu thisen ringin kan loseilian a, hmanlaiinthingtlang nuho pheichuan an ha-in chaw anseh sawm a, min hrai a,mi tam ber chu chaw sehsawma hrai puar kan ni.Zingah var\ianah an thova, tui an chawi a, chawmei vil pahin buh andeng a, an thlei zo lehvek a, chaw an ei sawksawk a, lovahhnathawkin an chhuakleh a. Nu \henkhat phei

Page 15: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 15

www.mizoramsynod.org

chu feh kawngah emawthlamah emaw nau neita mai pawh an awm fomai. Nute hi an va hluinan va ropui em!

Kei pawh ka nu hi nuazawnga nu mawl berzinga mi a ni ang. A AWB pawh thiam lo a ni.Kum li chang chang kanihin ka pain minthihsan a, ka unau tamzawkte chu naupan laiinan thi a, puitlin thlengadamte chu ka u tehmeichhia 3 leh keimahchauh kan ni a. Ka pa athih hian mi\henkhatten ka nu anfuihna chu, “In pa a thihma si a, i fapaneihchhun a la te si a,tuisik mai a la ni si a,chuvangin zu i zawrh lohchuan i enkawl puitlingthei lo vang,” an ti a. Kanu chuan, ‘Zu ka zawrhchuan mipate zuruihrawn fo leh mi ina zuman \hinga kal fo a ngaiang. Chuvangin, zuzawrh chu ka duh lo.Pathian rinchhanin ka

fate chu ka enkawl ang,”a ti a. Ka nu hi lehkhalamah mawl mah sela, ataima a, a awm a khauhva, Pathian a ring tlat a,pa tel lo chuan minenkawl a. Ka uhmeichhiate pawhhmeichhe awm nem taktak an ni a. Mahse, antaima em em a, ka nuhovin hlo an thlo va, lovatah mipate an lawm\hin a. Pathianin mal asawm a, buh ei kannghei ngai lo. Kum 1959mautam pawh khanPathianin minkhawngaih a, kan lo ritebuh sazuin a seh zo vekchungin kan buh chu minzuahsak a, phur 50 (\in150) kan thar a, kanlawm khawp mai.

Ka nu hian minhmangaih em em a,Pathian hnenah a\awng\ai nasa em em,lehkha pawh mi zir chenpawh zir thei lo ka ni a,kan khuaa zirna awmchin pawl 4 thleng chuka zir ve a, pawl 5,6,7 chu

Page 16: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 16

www.mizoramsynod.org

Baktawngah mahni zanriak buhfai intumin miinah ka zir ve leh a, pawl8 phei chu ChamphaiGandhi Memorial H/S-ahprivate a nih laiin kehlirin ni thum kalah kanuin min hruai a, mi inthla khata `5 chawiin kapa u fapa leh \hianpakhat nen kan luah a,pawl 8 chu ka passed vehram a. Hmeithai fa kanih avang leh kankhuaah zirnachhunzawmna a awmloh avangin ka zirchhunzawm thei ta lo va.1956-ah kan khuaah Pri-mary School zirtirtu PuC. Lalrampara (tunahPastor Pension-in AizawlVenglaiah a awm) atrained avangin a aiathawk turin V/C lehkohhran committee-inthla t in `5 leh buhkhawn \in 36 hlawhturin min la ve hlauhmai a, kan lawm teh asin.A kum lehah chuan athawh zui zel theih lohavangin Durtlang

(Synod Hospital)-ahMale Nurse zir tur anduh a, ka dil ve a, keimahchauh min la a, kum 4training tur a ni a, ka nua tar tawh avang leh kaute ka khawngaihavangin ka zir ta lo va,inhnukdawk lehin hlo kathlo tluan ve ta a. 1958leh 1959-ah Mamit Pri-vate Middle School-ahUpa K. Saibela (RIP)Headmaster-na hnuaiahthla tin `30 hlawhin miina awmin ka han thawkve leh a. 1960-ah kabang a, ChhingchhipaPrimary School I-ahzirtirtu \anpui turin ` 25hlawhin min la ve leh a,a changin ` 30 te kahlawh a, a changinhlawh nei mumal lotenka thawk a, March 1964-ah District Council-in`75 hlawh turin min langhet ve ta a, kan lawmngei mai. Heng zawngzawng hi ka nu\awng\aina Pathianin achhanna a ni. He school-ah hian 1999 March

Page 17: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 17

www.mizoramsynod.org

thlaah Headteacher-inka pension ve ta a.

Kohhranho kaltlanginPathianin KohhranUpaah min hlangkai veinTualchhung Kohhranah,Bialah, Presbytery-ah,Synod-ah thleng commit-tee pawimawh tak taktetling lo tak chungin minhlangkai ve a, hengzawng zawng hi ka nuvang ka ti lo thei lo.Pathianin nupui \ha takmin pe a, fa pawh mipa10 leh hmeichhia 3 minpe a, puitlin thlenginPathianin min zuahsakvek a, mi ropui chu anawm hauh lo, nupuipasal te, fate pawh an neihlawm a, kan fapa 2 lehfanu nula 1 leh fa mo 2erawh chu a neitu Lalpanmin laksak tawh a.

Ka nu ka ngaihsan ememna pakhat chu zu inlo tur hian vawi khatmah min zilh ka hre lo.A \awng\aina avanginvawiin thlengin far khatmah ka tem lo. Ka numin hmangaihtu chuan

Sept. 22, 1967 khan minthihsan a, pa tel lova minenkawl seil iantu,sawrkar hna (sang lomah se ka phak tawk)pensioned thlenga minthawhtirtu, KohhranUpaa min hlang kaituPathian hmanrawpawimawh ber chu ka nu(Laltawkliani) hi a ni kati lo thei lo. Nu hi an vahluin an va pawimawhem!

Tuna nu la nei zawngzawngte u, in nute khaduatin hmangaih hlerawh u. I aia lehkhathiam lo emaw, â zawkpawh ni se, i nu a ni tlat,amah avanga mihringalo piang, amah avanganuamsa i nih kha lo hrethar leh teh ang che.Mosia pawh a nuenkawlna avangin Israelfate saltang, Aiguptaram a\anga Kanaanhruai luttu a ni.Timothea pawh a pi leha nu enkawlna avangatlangval laia kohhranhruaitu ropui ni thei a ni.

Page 18: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 18

www.mizoramsynod.org

Nute duat nachang lehhmangaih nachang hrelo chu mi â, mi sual beran ni. Nu tel lo in chhungchu in chhung ruak anga ni. Nu hi kan sikulhmasa, damdawi inhmasa, kohhran hmasaa ni. Nute hi an hluin ava ropui em, chhung tinapawimawh ber chuChunnemi, a tel lo chuan

chhung tin rel a kim theilo. Runin chhung thimentu chu Chunnemi.

I pa a hringtu che thupawm la, i nu chu a lotarin hmusit suh. I nu lehi pate chu hlim takinawm sela, a hringtu chechu hlim takin awmrawh se (Thuf. 23:22-25).

NGENNA2012 chhunga Central-a pawisa pek tur la pe lo tam

tak kan awm a. December thla chhunga pe hman lo chunakkum Inkhawmpuilian Report-ah report tel theih ani dawn lo va; chuvangin, Pastor Bial tinte kan pawisapek tur a rang lama pe turin kan inngen a ni. Octoberthla chanve thlenga pawisa pek tur la pe lo Pastor Bialzat chu hetiang hi a ni:1. Central budget - Bial 272. Inkhawmpuilian thawhlawm (fee) - Bial 923. PWF thawhlawm - Bial 1654. WDP thawhlawm - Bial 475. Hospital Charity Fund - Bial 66

Sd/-Liankimi

Fin. Secretary

Page 19: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 19

www.mizoramsynod.org

Hriselna Huang

EI LEH IN LEH HRISELNA

- Dr. John ZohmingthangaZarkawt

Ei leh in (food & nutri-tion) te hi bih chian an\ul tawh em?

1. Khawvel hmasawnnaavanga ei leh in danglamzel hian Mizote pawh minkhawih ve mek a; kanhriat ngai loh ei tur chihrang hrang - fast food,packed food, readymadefood leh soft drink tenmin chiah nasa ta hle.Hengte hi kan hrisel nana \ha em tih hriat a \ulhle.

2. Kan duhthusam \hin‘awm-awl leh ei tui’ stagechu mi tam takin kanthleng ve ta reng mai, heihian hriselna a ti\ha ngea tichhe zawk chhut thamtak a ni ta.

3. Ei leh in, nunphung(life style) inthlak avanganatna awm thei - obesity,thau lutuk, thisen sang,cardiovascular diseases,Zunthlum, cancer leh lung

natna te pawh a pung sawthle. Heng natna te hi NonCommunicable Diseases(inkaichhawn loh natna)tiin an vuah. Heng avanghian kan ni tin ei leh in tehi chhut ngun a \ul ta niina lang.

Protein: Protein hi taksasiamtu (body buildingmaterial), \hantirtu,venghimtu leh siam \ha(repair) tu pawimawh taka ni a, carbohydrate te hichakna petu laimupawimawh ber an ni a,Thau leh hriak te hi taksavawng \hatu, caloriekhawl khawmna (store)hmun, taksa khawlpawimawhte venghimtuan ni thung. Vitamins lehminerals te hian chakna(calorie) siam lovin, taksamamawh chi dangpawimawh tak tak an lope ve bawk a ni. Taksamamawh bak calorie/en-ergy te chu thau (fat)-ah a

Page 20: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 20

www.mizoramsynod.org

inlet a, taksa peng hranghrangah a inchhek khawl\hin a ni.

Kan taksa hmun 70%hi tui (water/fluid) a ni a;ni tin tui litre 2-2.5 velkan mamawh a, chungchu tuisik thianghlim,thingpui, chawhmehtuiril leh thei tui a\angteakan in a \ul \hin. Kantaksa a\angin zun lehekah te, thlanah te lehthaw-ah te tui tam tak achhuak reng a, henghnawh khat tur hiantuiril thianghlim kanmamawh reng a ni.

Balanced Diet: Taksamamawh dan azir zelataksa mamawh tawk,chaw (nutrition) inbuktawk, a enga mah tlem/tam lutuk bik awm lovaei leh in hi balanced dietchu a ni awm e.

Ei tam lutuk (over nu-trition) chuan natna tamtak a thlen thei a, e.g. rit/thau lutuk, zunthlum,high blood pressure, hy-pervitaminosis, athero-sclerosis etc. Chutih laiin

ei tlem lutuk (under-nu-trition) pawhin natna chihrang hrang a thlen theibawk a ni. E.g. Protein en-ergy malnutrition, vita-min deficiency, under-weight, slow growth, vita-min & mineral deficiency.

F a t / O i l / C h o l e s t e r o l(Thau): Thau hi a\angkai hle. Ei tituitu lehei tur vawng \hatu, taksaleh vun timam/timawitu,thluak leh nerve conduc-tion puitu, energy/caloriepetu leh dah khawmna(storage) hmun, taksalumna (heat) petu lehvawngtu, taksa pengpawimawh hrang hrangtuamtu leh vengtu a ni.

Thau \ha (good choles-terol): Unsaturated/M o n o s a t u r a t e d /Polysaturated fat. e.g.HDL-High Density Lipo-protein). A awm tamnate-Vegetable oils (sunflower,safflower, corn, canola,olive oil), avocado, nuts,seeds etc. Fish oils(omega 3 fatty acids).

Thau chhia (bad cho-

Page 21: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 21

www.mizoramsynod.org

lesterol): Saturated fat.e.g. TG-Triglyceride, LDL& VLDL-Low & Very LowDensity Lipoprotein. Aawm tamna- Beef, pork,lamb, palm & coconut oil,processed meat, egg yolk,butter, cream, ice-cream,whole milk etc.

Trans fats: Thau \ha lo,oil sawngbawl (processing)a\anga lo chhuak, ei turvawn \hat rengna atanahman \hin, deep fry leh oilrei tak chhuan sat/chhuanso a\anga insiam a ni.Packed food leh baked foodzawng zawng deuhthawaha awm a ni (Heng thau (fat)hrang hrang tam lam hithisen test a\anga hriattheih a ni).

Atherosclerosis ahlauhawmna: Thauchhia (bad cholesterol lehtrans fat) te hi thisen/taksaah an lo san viauchuan kum eng emaw tihnuah thisen zam (ar-tery) chhung lamhamdaah zawi zawiin ainchhek khawm a, thisenzam a tizim a, a tipingthei hial a ni. Chung

thisen zamte chu a lo saka, an fan thei lo va, anram (fragile) a, thisen kalvel (circulation) a buaithuai \hin a ni. Chutiangthisen zam zim/ping techu atherosclerosis tiin anvuah. Lung (heart) lehthluak (brain) a thisenzamte an lo zim hle tawhchuan heart attack (myo-cardial infarct) leh thisenzam chat/thluaka thi put(stroke) te a thleng thutthei a ni.

Zunthlum (diabetes),thisen sang (high bloodpressure), vaihlo leh zu,free radicals te hianthisen zam a tihchhiat vebawk avangin hengnatna vei/ngawl vei, thauchhia (bad cholesterol)sang bawk si te zingahheart attack leh stroke atam bik hle.

Fast Food: Tunlai chawchangkangho (fast food,junk food, burger, hotdogs, pizza)-ah te hiancarbohydrate (sugar/calo-rie) a sang hle. Saturatedfat a sang bawk a, chi(salt) a tamin fibres leh

Page 22: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 22

www.mizoramsynod.org

anti-oxidant a tlem hlethung. Heng chaw te hi atui si avangin ei loh ngawttheih a ni lo. Engtin nge niang, cheese topping tellovin butter leh cream tlemzawkin, sa aiin thlai ni theise, chhum or grill item telthei se.

Fried food (Frenchfry, potato chips, packetfoods etc)-ah hian naturaloil/thau \ha te paih bovin,saturated fat leh trans fata sang \hin. Vawn \hatnan leh a tihtui nansugar, chi leh calciumbakah, artificial fat te andah belh \hin. Heng hi antui em em a, digest aawlsam a, rang takinblood sugar a tisang a,insulin taksain a tichhuakthuai a, insulin chuanblood sugar a tihniam leha, chu chuan rei lo tehnuah ril a ti\am a, ei lehchakna a siam thuai \hina ni.

Packet tam takah ‘ex-tra crispy’ + ‘fat free’ tihinziak (fak mawina) te aawm \hin; a crispy zawh

poh leh extra fat leh transfat a tam tihna a ni. Fatfree tih fakna te pawhchhiar ngun a \ul hle, eitur packet-ah te hian‘thau chhia nge thau \ha’awm tih te chian a \ha hlea ni.

Soft drinks (pepsi,fanta, cola, 7-up, frootietc) te hi chaw \ha an nilo fo, cola/pepsi 350ml-ahhian thlum 3 tsf vel awmanga chhut a ni a, achhunga tel \hin caffeinehian zun a tichhuak tam a,tui a tihal zaw mah thei,philosphate hian ruha\angin calcium a titlemthei a, fructose hi ril lehpumpui tan a huat(allergy) palh theih bawka ni. Chin tawk neih a \ha.

Chocolate hi cocoabean a\anga siam a ni a;a chhungah hian caffeine(coffee/tra a tel \hin) aawm a, chu chuan mitiharhfim (alert) thei a,BP sang leh ulcer a thlenthei a, thau chhia (LDL)a tisang thei bawk (de-caffenated hian caffeine

Page 23: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 23

www.mizoramsynod.org

90% laiin a hniam \hin).Chutih laiin cocoa-ah hiananti-oxidant \ha tak maiflavonoids a awm thung a,chocolate dum ngak mai,de-caffeinated tawh lehthil dang pawlh dal lohchu chaw \ha te zinga mia ni.

Ei tur \ha nepnawi

Purun varah hianchemical chi khat ‘allicin’a awm a, hei hi antioxi-dant \ha tak a ni a, natnahrik a that thei a, thauchhia (triglyceride) atihniam thei a, thisen atipan (thinning) theiinthisen khang tur (throm-bus) a veng thei niin mithiamten an tar lang a ni.Puvun vara awm sulphurleh selenium te hi anti-cancer chi khat a ni a, ahel eiin emaw, rawtsawmin emaw, salademawa telh ngei chi niinan tar lang bawk a ni.

Brocolli & vegetable

sprout-ah te hian cancerveng thei chemicalsulforaphane a awm a,Vitamin C leh B a tambakah antioxidant \ha taka ni an ti bawk.

Eng nge/engtin nge kanei tak ang le?

1. A tawk chauh ei rawh.

2. Thlai (veg) leh sa lam(non-veg) a tawkchauhvin ei pawlhrawh.

3. Thlai, bul/bal, thei etc.te chu a tharlam theileh sawngbawl tlemthei ang berin ei ni se.

4. Fibre-rich food (e.g.thlai leh thei)-ah hianthau a tlem a, mineralleh vitamins a tam a,antioxidant \ha tak aawm \hin, min tipuarrei bawk.

5. Exercise nen ei pawlh\hin ang che.

Page 24: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 24

www.mizoramsynod.org

PWF BIENNIAL CONFERENCEVAWI 14-NA REPORT

H. LalpianthangiGeneral Secretary

Central Kohhran Hmeichhia

India hmarchhak State-a Presbyterian Kohhran HmeichheInzawmkhawm Pawl Presbyterian Women Fellowship (PWF),kum khat dana Inkhawmpui nei \hin chuan a vawi 14-na chuAizawl a\anga km 320 vela hla Khliehriat, MeghalayaPresbyterian Church-ah October 25-29, 2012 khan hlawk takleh tluang taka neih a ni.

A kal dan: October 25, 2012-ah Standing Committee-te zingdar 5:00 am-ah Synod Motor-in kan kal a, tluang taka kalindar 4:30 pm-ah kan thleng a.A tuk ni 26-ah Thingtlang,khawpui leh Zoram pawna\anga palai 58 te Bus 2 in zingdar 6-ah Millenium kawt a\angachhuakin tluang takin tlai dar6:30-velah an thleng a, palai tethingpui leh present nen min lohmuak a, a hlimawm khawpmai.

Hun hman dan: October ni26, (Zirtawpni) nilenginNomination leh StandingCommittee neih a ni a. Zanahpalai te lawmna Rev. H.W.Walang, Executive Secretary,KJP Synod Mihngi i/c Womenleh a thlengtu Kohhran a\anginngaihthlak a ni. A tuk ni 27,

(Inrinni) zing karah Dr.Enolyne Lyngdoh, Lecturer,John Roberts TheologicalSeminary chuan inkhawmpuithupui ‘Rah chhuah turin’ Jn.15:16 hmangin Bible Studymin neihpui a, rah chhuah turchuan, Nun inngaitlawm lehinbun ruaka Isua Kristaa awmreng a pawimawh a ni, a ti.Chhun lamah nilengin rorel ani a, hemi hunah hian Unit tina\angin report ngaihthlak a nia, kei pawhin report ka pe vea ni. Zan inkhawmah hianThupui : ‘Rah chhuah turin’ tihProf. Dr. T. Vanlaltlani ,Aizawl Theological College-in a sawi a, a ropui hle mai.Rah chhuah tur chuan (1)Khawvela ropuina, lansarhnachan ngam a ngai a, (2) Tin,Zipori anga huai taka risk lakngam a ngai, (3) kan theihna,

Page 25: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 25

www.mizoramsynod.org

ngaihtuahna thiang hmangchunga thil tih a \ul thu asawi a.

October ni 28, (chawlhni)zing karah Rev. M. Shyllabuatsaih Lalpa zanriahsacrament kilho a ni a.Thinlung thar, inpekna tharnena Lalpa zanriah sacramentkil tura min sawmna te chuanrilru a hneh hle mai. ChawhmaInkhawmah Mrs. MaryJorgensen, ModeratorPresbyterian Hmeichhia P.C(USA)-in thu a sawi a.Hmeichhe Logo mawi tak maiPWF tan a present nghe nghea ni.

Chawhnu InkhawmahRev. V.L. Luaia Hranleh,Administrative Secretary, PCI-in ‘Isua ke bula Hmeichhia’(Lk. 7:39-38)tih thupui nungtakin a sawi a, rilru a hneh hlea ni. Hmeichhe pakhatAlabasta hriak rimtui taksawhkehtuin a sam chu Isua kehruk nan a hman avanginPathian ngaihdamna channahmanraw \angkai tak a nih thua sawi. He hmeichhia hian duhtakin Lal Isua ke phah a fawpa, keini hian hetiang thinlungpu hian Lal Isua hi kan duh veem? tiin min zawt a ni.

Zan Inkhawm chu Rev.S.I. Iawphniaw, Moderator,PCI in hruaitu thar hlanna lehfuihna thuchah a sawi a. Pi K.Lall iantluangi, PWFChairperson tharin in-khawmpui tluang taka kanhman zawh theih avangaPathian hnena lawmthu sawi\awng\ai hun a hmang bawk ani.Rorelte1. Rev. David T.Lhouvum,Administrative Secretary i/cPWF-in “Hmeichhiate Kohhranrawngbawlna Assembly chhungaan tel ve dan” tih a ziah chu lawmtaka pawm a ni.

1) PWF hi Firm andSocieties, Meghalayasawrkar-a in register ve ni se;in register dan tur chuPresbyterian WomenFellowship Empowermentand Development (PWF,WEDA) t ih ni se tih chuStanding Committee-in a \ulangte lo bawhzui se tih a ni.

2) PWF \awng\aina turbute (PWF Day of PrayerBooklet) siam rawt a ni.

3) PWF BiennialConference Palai Quata tihpuna ni a, Mizoram Synod chu mi150 palai phalsak a ni.

Page 26: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 26

www.mizoramsynod.org

4) 2012-2014 Budget atan`13,16,000/- pawm a ni a,Mizoram Unit tum tur chu1,53,000+1,53,000=3,06,000.

5) PWF Day of Prayerhman hun tur unit tinten anremchan hun December 2012hmain theh luh vek ni se.

6) PCI-a PWF palaitheih zat hi mi 10 a\angin 20ni se PCI General Assembly-ah thlen ni se tih a ni.

Hruaitu thlan tharte 2012-2014

Chairperson:

Pi K. Lalliantluangi,Mizoram Synod

Vice Chairperson:Pi Evalyntise Sajem,C.H.T Synod

Secretary:Pi P.Paslein,K.J.P Synod Mihngi

Asst. Secretary:Pi Rualkhumi Nampui,Biateram Synod

Treasurer:Pi B.W. Bannet,K.J.P Synod Sepngi

Mizoram a\anga StandingCommittee Member-te chuPi Lalt lanmawii, Pi C.

Lalneihthangi leh Pi H.Lalpianthangi te an ni.

15th Biennial Conference(2014) Programme

A hmun: Manipur SynodA hun: 24th - 26th Oct. 2014Theme: ‘Rise up and Build’(Neh. 2:18)Speaker: Pi H. Lalpianthangi,Mizoram SynodBible Study:Pi LalhlimpuiiKhawbung, C.H.T Synod

Hun neitu turten an thei lonual a, chawpchilh taka tihdanglam a ni nain, Pathianremruat zel a ni ang, hun neituzawng zawngte Pathianthlarauin a thuam tih hriat takmaiin hun an hmang hlawm a,a hlawkin a ropui hle mai.Chaltlang ‘S’ Female Voiceten inkhawm apiangin zaiinmawi takin min awi \hin a, alawmawm hle mai.

Thlengtu Kohhran In 298-in hneh takin min thleng a, alawmawm hle.

Tin, sawi chakawm takpakhat chu Kohhran Memberten min hlutpui a, Inkhawm an\ha thei hle a ni. Pawn nisaahpawh dawhthei takin an \hutluan zak mai te an fakawminan entawn tlak hle a ni. Lalpanropuina chang zel se.

Page 27: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 27

www.mizoramsynod.org

WOMEN CENTRE THU THAR

Dt.14/11/ 2012-a Women Centre sak mek dinhmunhetiang a ni: Main Building chhawng(basement II) hnihnachhuat leh a vei lam in chhawng hnihna chhuat chhûn ani tawh a, vei lam Ground Floor chhuat leh a ding lam Inchhawng hnihna (basement I) chhun tura buatsaih mek ani a, Hnathawktu 52 an bung mek,ban 62 phun tawh;Bial, kohhran, mi mal leh central hruaitu ni tawh leh dinglaiten Women Centre tan sum an theh lut zel. Ui lovasum, tha leh zung sengtu zawng zawng chungah lawmthukan sawi mawlh mawlh a ni. November thlaa tar lan bakaWomen Centre tana sum lo lutte kan han tarlang e:(RCNo. 1060-1230)

1. Pi Lalengzauvi, Bethlehem Ex CC `2,0002. Pi Lalkhumtiri, ITI Vengchhak Ex CC `5003. Pi Ngurnghaki, Republic Vengthlang Ex CC `5004. ITI KH Fund raising `6,0005. Tura KH Women Centre tan `5,0006. Pi Darveli, Zuangtui Ex CC `1,0007. Pi C.Liankhumi, Republic Ex CC `15008. Zarkawt KH: Ni khat tha `2,33,4309. Chawnpui BKH: 1)Zan thawhlawm `2,285

2) Fund raising `3,00010. Kolasib Hmarveng BKH: Zan thawhlawm `58811 Nl.Lalthantluangi,College Veng CC ding lai `50012. Pi Neihthangi, Lower Zarkawt Ex Chairman

(Women Centre Conference Hall I) `15,00,00013. Pu Lalthanhawla te unauza, Zarkawt: An nu leh pa Pu

Hmartawnphunga leh Pi Lalsawmliani hriat reng nan(Women Centre Reception &Lobby) `7,00,000

Page 28: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 28

www.mizoramsynod.org

14. Pu Zonuntharate nupa, Zarkawt:An pa E. Lalnghinglova hriat reng nan `1,00,000

15. Pi Liannghinglovi, Zarkawt:A pasal Ngurchhawnthanga hriat reng nan`1,00,000

16. Dr.N. Palai te nupa Zarkawt: An nu leh pa Rev.KLHnuna leh Rualkhumi hriat reng nan `70,000

17. Pu Lalchhawnthanga te nupa: An nu leh pa UpaLianzova leh Pi Saithangpuii hriat reng nan `50,000

18. Pu Lalrinthanga te unau Zarkawt: An nu leh pa Rev.DrZairema leh Pi Thangdailovi hriat reng nan `50,000

19. Pi Biakliani Zarkawt: A pasal LalhminglianaIAS (Rtd) hriat reng nan `30,000

20. Dr. Lalrimawii (Nupuii) Zarkawt: A pasalRamchhana IFS hriat reng nan `30,000

21. Colleen Lalsangpuii Zarkawt: A pasal Lalthansanga(Sangtea) hriat reng nan `30,000

22. Pu Lal Dingliana (Dingtea) IFS (Rtd) te nupa Zarkawt:An pa Upa Lalchungnunga hriat reng nan `30,000

23. Pu Lalzarliana Renthlei, Zarkawt: Pi Parchhingileh Pi Nupuii hriat reng nan `30,000

24. Pu Hrangthanga Colney te nupa Zarkawt: An fapaJohn Lalramchhana hriat reng nan `30,000

25. Dr. Saia Chenkual, Zarkawt: A nupuiPi Lalsangzuali hriat reng nan `30,000

26. Pi Lungtiawii, Zarkawt: A pasal Pu Thanglianchhungahriatreng nan `30,000

27. Pi Zochhuani, Zarkawt: `2500028. Dr. Thansiama te nupa, Zarkawt: `20,00029. Pu Lalkhama, Zarkawt: `20,00030. Pu K. Zosanga te nupa, Zarkawt: `10,000

Page 29: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 29

www.mizoramsynod.org

31. Pu M Dawngliana te nupa, Zarkawt: `10,00032. Pu Lalbiakliante nupa, Zarkawt: `10,00033. Dr B. Lalramzauva te nupa, Zarkawt: `10,00034. Pi M.S. Dawngliani, Zarkawt: `10,00035. Dr. John Zohmingthanga te nupa, Zarkawt: `5,00036. Pu Vanlalkunga, Zarkawt `5,00037. Upa Zamliana te nupa, Zarkawt: `1,00038. Hmuntha Bial KH 1) Zan thawhlawm: `570

2) Ni khat tha `14,68039. Sairang BKH: Ni khat tha `34,96040. NE Khawdungsei BKH: Zan thawhlawm `68041. Pi Darlianthangi, Aizawl Venglai Ex CC `1,50042. Pi Thanpuii, Bawngkawn Ex CC `3,00043. Pi H.Kapthangi Salem veng CC ding lai `1,50044. Vairengte BKH: Zan thawhlawm `1,70045. Marpara Ramthar BKH: Zan thawhlawm `19046. Pi Zohmachhuani, Tlangnuam CC ding lai `2,00047. Madanriting BKH: 1) Zan thawhlawm `1,815

2) Ni khat tha `71,19048. Pi K. Lalliantluangi, Lily Veng Ex. Fin.Secy. `10,00049. Tuipuibari Centre BKH: Ni khat tha `9,24050. NE Khawdungsei Venghlun KH: `1,00051. Pi Lianzovi, Durtlang Ex CC `1,00052. Khawhai BKH: WC tan `5,00053. Khawzawl Dinthar BKH 1) Zan thawhlawm `44554. Lunglei Venglai BKH: Fund raising `1,12055. Tlabung Chawnpui BKH : 1) Zan thawhlawm `356

2) Ni khat tha `5,30356. Lunglei Chanmari BKH: Ni khat tha `4,900

Page 30: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 30

www.mizoramsynod.org

57. Ramhlun North BKH:Zan thawhlawm `2,62558. Venghlui BKH: Ni khat tha `1,76,76059. Tuipuibari Centre BKH: Zan thawhlawm `50060. Pi Rozamliani, Zonuam Ex CC `1,50061. Pi Khawlvuani, Saikhamakawn,

Vice Chairman ding lai `2,00062. Venghnuai BKH:1) Zan thawhlawm `1,580

2) Ni khat tha `87,02063. Khawbung Vengpui KH: Fund raising `1,00064. Bukpui BKH :Ni khat tha `24,35565. Mission Vengthlang KH:Fund raising `22,00066. Sakawrdai Bial KH Zan thawhlawm `48567. Chanmari Bial KH Zan thawhlawm `2,43568. W. Phaileng Bial KH: 1) Fund raising `2,500

2) Zan thawhlawm `1,70069. Sihphir Bial KH: Ni khat tha `85,21070. Pi Lianthangpuii, Chanmari West,

1) A pasal VL Biakenga hriat reng nan `50,0002) A pa Ex. Hav/Comp. Saihnuna hriat reng nan ̀ 30,0003) A nu Lalliani hriat reng nan `30,000

71. Khawlailung Bial KH: 1) Ni khat tha `25,290 2) Zan thawhlawm `395

72. Zawlnuam Bial KH: 1) Zan thawhlawm `487 2) Ni khat tha `36,260

73. Phuldungsei Bial KH: Zan thawhlawm `38174. Pi Nuzawni leh a tu leh fate, Phulbial: An pa

Lalnghakliana hriat reng nan `2,00075. Chawngte P Bial KH: Ni khat tha `5,700

Page 31: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 31

www.mizoramsynod.org

76. Zawlpui Bial KH: Ni khat tha `9,54077. Kanghmun Bial KH:Zan thawhlawm `68678. Kawlkulh N BKH:Zan thawhlawm `40679. Sesawng Bial KH: 1) Zan thawhlawm `810

2) Fund Raising `7,985 3) Ni khat tha `20,200

80. Ngopa NKH: Fund Raising `5,00081. |huampui Bial KH: Zan thawhlawm `88082. Hortoki Bial KH: 1) Ni khat tha `10,000

2) Fund Raising `3,00083. S.Sabual KH: 1) Ni khat tha `3,000

2) Fund Raising `2,00084. Pi C.Lalthanzauvi, Dinthar, Ex CC `2,00085. Nl.C. Lalmalsawmi, Bawngkawn,Ex.Asst.Secy `3,00086. Pi Vanlalengi, D.Vengthar, Ex. Chairman `3,00087. Bungtlang S Bial KH: 1) Ni khat tha `5,380

2) Fund Raising `1,440 3) Zan thawhlawm `336

88. Mamit Bial KH: 1) Zan thawhlawm `760 2) KH Ni thawhlawm `755 3) Ni khat tha `61,940

89. Thenzawl F.V BKH: 1) Zan thawhlawm `367 2) Ni khat tha `25,790

90. Pi Thangseii, Leitan Ex.CC `1,00091. Rengdil BKH: Fund Raising `47092. Khawlailung Dinthar BKH : Ni khat tha `7,24293. Pi Khelziki,Chanmari W,Ex Vice Chairman `1,00094. Pi K.Biakzami,Chanmari Ex CC `2,00095. Pi Haumawii,Bethlehem V.Thlang Ex CC `2,000

Page 32: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 32

www.mizoramsynod.org

Ei siam dan

BAWNGSA PICKLE

Telh turte

Bawngsa a ti : 1kg

Jeera dip : 50gram

Dhania dip : 50gram

Methi dip : 50gram

Sawhthing : Inches thum bial vel, nawr dip

Purun var : Bul khat, nawr dip

Hmarcha dip : Duh zat zat

Tel : Sa chan sa chim tawk

Vinegar : No chanve

A siam dan

1. Sa chu intiat \ha takin te tak te tea chan tur a ni.Vinegar leiha, zan khat chiah tur a ni. Leh zeuh zeuhtur.

2. Sa, vinegar-a chiah chu la chhuak la, masala chi hranghrang leh purun var leh sawhthing nawr dip chupawlh la, kuta ngun taka hmeh pawlh tur a ni.

3. Thirbelah sa chu a chim tawk tel telhin mei na lodeuhvah a hmin thlengin chhuang rawh.

4. A hmin hunah suan dai la, saidawium rawng zauvahdah ang che.

Note:Masala chi hrangte hi A.R. canteen-ah te, Police can-teen-ah te, vai dawr lianah te lei tur a awm hlawm.

Page 33: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 33

www.mizoramsynod.org

Hruaitute chanchin

Pi K. LalthangmawiiCommittee Member

Pi K.Lalthangmawiihi Pu Lalhleia leh PiSanglianthangi (L) tefanu niin March 1, 1954-ah Chhingchhip khuaaha piang a. April 11, 1973-ah Pu Lianzuala neninneiin fa panga (mipa 2leh hmeichhia 3)an nei.Eizawnna lamah UDC,Deputy Commissioner’soffice, Aizawlah a thawka ni. Tunah hian anchhungkuain ArmedVeng North-ah an chengmek a ni.

R a w n g b a w l n a ainhman dan

Kohhran Hmeichhiaah:Asst. Secretary - 2006-2009, Fin. Secretary2009-2011, Treasurer2011-2012.

Bialah: Armed Veng Pas-tor Bialah 1995 a\anginBial Committee Membera ni a, 1999-2002chhungin Asst. Secretary,2009-2011 chhung Fin.Secretary a ni.

Kohhranah: Kum 2004-2011-ah Nilai zan thupuihawngtu a ni a, kum 2012a\angin Inrinni zanthuhriltu a ni.

Central Committee-ah hian kum 2011a\angin Armed VengPastor Bial a\angin a tela ni.

A Bible chang duhber chu Sam 128:1-6 a nia, a hla duh ber chu KHBNo. 45 ‘A hmangaihnaaka chawlhin’ tih hla a ni.

Kan ramah sualnachi hrang hrangin kan tuleh fate a beih mek chhanchhuak tur hian keiniKristian nute hian tunaia nasa lehzualaengkim titheitu Pathianhi kan auh tam a ngaiina \ul tak meuh a ni tiinZoram nute a chah a ni.

Page 34: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 34

www.mizoramsynod.org

Hriat atan

1. KAWLKULH NORTH BIAL: October 5-8, 2012chhungin Kawlkulh North Bialah Leadership Training lehKristian Chhungkaw Campaign neih a ni a,Pi C. Lalneihkimi, Ex-Chairman, Pi C. Lianpari,Committee Member leh Pi Lalthansangi, CommiteeMember te an kal a, tluang takin hun an hmang.

2. NATIONAL SEMINAR ON CALVINISM: October4, 2012 nilengin Pi Zaii Hall, Synod Conference Centre-ah Calvin Study Centre ATC buatsaihin National Seminaron Calvinism neih a ni a, Central Kohhran Hmeichheaiawhin Pi C. Zopari leh Pi Liansangi te an tel a, tluangtak leh hlawk takin hun an hmang.

3. WORLD MENTAL HEALTH DAY: October 10, 2012-ah VOLCOMH buatsaih World Mental Health Day hmana ni a, Central Committee aiawhin Pi Lalrinkimi,Co-ordinator, Nl. Lalthantluangi, Committee Member lehPi Zohmachhuani, Committee Member te an tel a, thupuichu “Depression a global Crisis” a ni. Tluang tak lehhlawk takin hun an hmang a, kal pawh an \ha hle.

4. Dt. 26-28.10.2012 chhungin PWF Bienniel ConferenceVawi 14-na chu Khliehriat, Meghalaya-ah neih a ni a,Mizoram a\angin palai 67 zet Bus 2 leh Motor tê 1-in ankal a, hlim takin hun an hmang.

TIHDIKNANovember 2012 phek 26 No. 24-na Pi Hmingkhumi, Chaltlang,

C.C. ding lai tih kha Pi Hmingkhumi, ITI Veng, C.C. ding lai tih tura ni a, October 2012 phek 13-na tlar 22-na Dt. 30 Nov. 2012 zingkar tih kha Dt. 30 Nov. 2010 tih tur a ni e.

Page 35: December 2012 t AGAPE t 1 - Mizoram Presbyterian Church … · December 2012 t AGAPE t 2 Kum 26-na No. 246December 2012 A chhunga thu awmte: 1.Editorial3 ... Bible for China Ministry

December 2012 t AGAPE t 35

www.mizoramsynod.org