der handel & horizont · das marke-ting bekomme so die chance, mehr als nur ein stichwortgeber...
TRANSCRIPT
Der Handel & HORIZONTPRÄSENTIEREN
m2marketing im mittelstandDas Magazin von Der HanDel unD Horizont
Jetzt
gezielt die
„Hidden
Champions“
von Ihrem
Angebot
überzeugen
!
Marketing im Mittelstand. Ein Magazin von Der Handel und HORIZONT. 2
Bikini BerlinWeg vom Einheitsbreider Center > 18
Auto SpezialDigital auf derletzten Meile > 47
etailmentDurchblick: Jeden Tagein Startup > 27
Das Tornach ChinaDer hiesige AlibabaChefKarl Wehner hat gute Tippsfür Exporteure > 10
05|2018
Das Projekt.Zwei starke Marken. Ein Thema: Mittelstand.Das Magazin für Entscheider im Mittelstand ist ein Gemeinschafts-projekt von Der Handel und Horizont.
➜ Der Handel: Das Wirtschaftsmagazin für Inhaber/Entscheider der gesamten mittelständisch geprägten Handelsbranche.
➜ HORIZONT: Die Wochenzeitung für Top-Entscheider aus Unternehmen, Agenturen und Medienhäusern zu Themen aus der Welt von Marketing, Werbung und Medien.
Starke fachliche Kompetenz von Der Handel und HORIZONT für ein Thema: Marketing im Mittelstand.
Marketing im Mittelstand. Ein Magazin von Der Handel und HORIZONT. 3
Ihr Projekt.Warum Sie bei diesem Projekt mit Ihrer Werbung dabei sein sollten.➜ Hidden Champions
Mittelständische Unternehmen stehen für ein jährliches Investitions-volumen von gut 200 Milliarden Euro!
3,6 Millionen mittelständische Unternehmen gibt es in Deutschland.90 % dieser riesigen Anzahl geben an, über einen Marketingetat zu verfügen. Ein riesiges Potenzial für Dienstleister, Hersteller von Investitionsgütern und natürlich – Medien!
➜ Sprechen Sie jetzt gezielt den Mittelstand an:
Mit der geballten redaktionellen Kompetenz und Akzeptanz von Der Handel und Horizont.
Unser Thema: Marketing im Mittelstand!
Pure Power: 3,6 Millionen mittelständische Unternehmen in Deutschland!
Marketing im Mittelstand. Ein Magazin von Der Handel und HORIZONT. 4
Das Magazin.Marketing im Mittelstand.Die Themen auf einen Blick:➜ Handelsmarketing Von TV bis Social Media: Strategie, Werbeträgerauswahl und Mediaplan im Mittelstand.
➜ Werbemarkt Wie der Mittelstand sich gegenüber Konzernen behaupten kann. Flexible, intelligente Kommunikation mit neuen Marketingtools.
➜ Regionale Kooperationen Wie Händler, Kommunen und regionale Medien zusammenarbeiten.
➜ Marketingtools Wenn das Geschäftsmodell selbst zum Marketingtool wird. Best Cases: Welche Marketing- und Mediastrategien erfolgreich sind.
➜ ePrivacy Wie mittelständische Unternehmen bei eigenen (Dialog-) Marketingaktionen mit dem Thema umgehen.
Das Magazin von Der Handel und HORIZONT widmet sich dem Thema Marketing im Mittelstand.
Marketing im Mittelstand. Ein Magazin von Der Handel und HORIZONT. 5
38 m2 marketing im mittelstand 39m2 marketing im mittelstand
MitvollerKraftvoraus
Werbeträger: Die Teams Bora-hansgrohe und Katusha Alpecin setzen ihre Farben beim legendären Radrennen Paris-Roubaix für das Publikum an der Strecke und vordem Fernseher in Szene
Radsport erlebt in Deutschland eine Renaissance – nicht zuletzt dank mittelständischer Sponsoren. Doch deren Engagement ist kein Mäzenatentum,sondern dient internationalen Wachstumszielen. VON JOCHEN ZIMMER
FOTO
: AU
GE
NK
LIC
K /
RO
TH /
PIC
TUR
E A
LLIA
NC
E
Der Look.26 m2 marketing im mittelstand 27m2 marketing im mittelstand
OhneKlassikkeinKonzert
Für die Mehrheit der mittelständischen Unternehmen ist die Digitalisierung gerade die größte Herausforderung. Da gerät die Umsatzrelevanz von Medienkanälen wie Print, Plakat und TV leicht in Vergessenheit.
VON SANTIAGO CAMPILLO-LUNDBECK
FOTO
: STO
KK
ETE
/ FO
TOLI
A
18 m2 marketing im mittelstand 19m2 marketing im mittelstand
Digitalisierung im Mittelstand hatviele Facetten. Im Ingenieursland Deutsch-land bedeutet das D-Wort für kleine undmittelständische Unternehmen (KMUs) inder Regel: vernetzte Prozesse und Maschi-nen, Automatisierung, die sogenannte In-dustrie 4.0. Dass Digitalisierung aber nochandere Seiten hat, dass sie – richtig ver-standen und umgesetzt – das Marketingund Geschäftsmodelle verändern kann, istlängst nicht allen der rund dreieinhalb Mil-lionen deutschen Mittelständler bewusst.
Damit sich das ändert, gibt es Einrich-tungen wie das Berliner „Mittelstand 4.0Kompetenzzentrum“. Insgesamt existierendeutschlandweit knapp zwei Dutzend sol-cher Zentren mit verschiedenen Trägern, inder Hauptstadt ist der Bundesverband mit-telständische Wirtschaft (BVMW) feder-führend. Die Experten geben Antwortenauf und Hilfestellungen bei unterschiedli-chen Fragen der Digitalisierung – auch zumThema digitales Marketing. „Und genauhier besteht das größte Interesse – selbst beiUnternehmen, die etwa in puncto Industrie4.0 schon sehr weit sind“, sagt AlexandraHorn, Konsortialleiterin des Kompetenz-zentrums und Leiterin Verbandskoopera-tionen und Projekte beim BVMW.
Dass es dabei niemals um den reinenSelbstzweck gehen darf – gewissermaßenDigitalisierung um der Digitalisierung wil-len – versteht sich eigentlich von selbst. Ei-nen Messekatalog zu digitalisieren und insNetz zu stellen, macht das eigene Marketingnoch längst nicht digital. Ebenso wenig wieein schicker Touchscreen an der Maschineallein zur Vernetzung von Produktionswe-gen beiträgt. Erinnert sei an dieser Stelle an
das berühmte Bonmot von Telefónica-Deutschlandchef Thorsten Dirks: „WennSie einen Scheißprozess digitalisieren, dannhaben Sie einen scheiß digitalen Prozess.“
Nun steht Dirks einem Großkonzern ausder Telekommunikationsbranche vor undhat deswegen andere Sorgen als ein klassi-scher deutscher Mittelständler. Diese bildendas Rückgrat der deutschen Wirtschaft, lau-fen aber Gefahr, im digitalen Dickicht denDurchblick zu verlieren. Denn seit einigenJahren prasseln ständig neue Themen undBuzzwords auf sie ein. Kaum scheint etwaein Begriff wie Big Data weitgehend ver-
standen, redet die Branche über die Cloud,das nächste nicht zu fassende Ungetüm.Hinzu kommen Reizworte wie Marketing-Automation oder Programmatic Adverti-sing – Themen, die für KMUs nicht an ers-ter Stelle stehen, Stichwort Fokussierung.
Mittelständler sollten ihr Budget fürs Di-gitalmarketing – unterschiedlichen Studienzufolge haben immerhin 80 bis 90 Prozentder Unternehmen ein solches zur Verfü-gung – zunächst einmal gezielt für die digi-talen Basics einsetzen, meinen Experten.Das sind vor allem Website und Search,außerdem Social Media. Themen wie Em-ployer Branding lassen sich hier gut spielen,glaubt etwa Alexander Kiock, Mitgründerder Beratungsfirma Diffferent. Das Marke-ting bekomme so die Chance, mehr als nurein Stichwortgeber zu sein. „Im deutschenMittelstand gibt es kein Silodenken“, sagtKiock. „Was im Silicon Valley groß als Kol-laboration verkauft wird, ist bei deutschenKMUs gang und gäbe.“ Die Funktion desMarketings im klassischen Mittelstand siehter durch die Digitalisierung aufgewertet.
Genau diese Potenziale aufzuzeigen undzu heben, das hält Horn für die Aufgabe desBerliner Kompetenzzentrums. Es bietetUnterstützung, indem es die wichtigenThemen des Mittelstands mit Leitfäden aufkonkrete Punkte herunterbricht. „Wenigerist an dieser Stelle mehr“, sagt Horn, seit guteinem Jahr Leiterin des Berliner Zentrums.Sie weiß aus der Erfahrung von rund 100Veranstaltungen und 15000 erreichten Un-ternehmen, wo der Schuh drückt: bei Pro-zessoptimierung und Fachkräftemangel.Abhilfe für beides kann digitales Marketingschaffen – wendet man es sinnvoll an.
Die Digitalisierung verändert das Marketing rasant, immer neue Themen prasseln auf die Mittelständler ein. Das Zauberwort heißt Fokussierung. VON FABIAN MÜLLER
ILLU
STR
ATIO
N: O
KA
LIN
ICH
EN
KO
/ FO
TOLI
A
Quelle: Kontor Digital Media; BVMW M2 2017
Welche Möglichkeiten nutzen Sie, um mit Kunden in Kontakt zu treten?
Digital-Sinn
EigeneWebsite
Basis 2016: n = 129; 2018: n = 123 (Prognose)
2016
2018
Präsenz inSuchmaschinen
Social-Media-
Profile
85% 60% 52%
EigeneWebsite
Präsenz inSuchmaschinen
Social-Media-
Profile
78% 76% 70%
FOTO
: AN
DR
É K
OW
ALS
KI /
FO
TOLI
A; M
ON
TAG
E: H
OR
IZO
NT
Rollende VisitenkarteOb spezielle Farben oder Werbeaufschriften: Firmenfahrzeuge, die auf das Unternehmen aufmerksam machen, werden heutzutage in der Regel foliert statt lackiert.Ein Überblick über Markt und Möglichkeiten. VON BERND NUSSER „Zu uns kommen junge Verrückte, älte-
re Verrückte, Liebhaber, Sammler – undnatürlich ganz viele Gewerbetreibende, dieauf ihr Unternehmen aufmerksam machenoder einfach nur ihre Leasingfahrzeuge vorSteinschlägen und Kratzern schützen wol-len.“ Udo Bartsch, Gründer und Inhabervon Folienstar.de, einem für die aufstreben-de Branche typischen Betrieb in Frankfurt-Rödelheim, beschreibt seine kunterbunteKundenkartei anschaulich.
Wer seine Fahrzeugflotte als wandelndeWerbefläche nutzen möchte, wählt oftmalsauch eine Vollverklebung im typischenCorporate Design des Unternehmens. Daszählt zu den schon traditionellen Marke-tingmaßnahmen des Mittelstandes. Lackie-ren war dabei aber gestern. Mittels einerselbstklebenden Folie verwandeln die Fach-leute, sogenannte Folierer, heutzutage Fahr-zeuge in rollende Visitenkarten, oder auf
Wunsch sogar in wahre Kunstwerke mitUnikatsanspruch.
Doch solcherlei mobiles Design, neu-deutsch als Car Wrapping bezeichnet, fin-det sich in gewerblichen Flotten eher selten.Für Unternehmer ist neben dem klassi-schen Werbeaufdruck da schon eher derLackschutz, beispielsweise an den Stoßfän-gern, Türgriffen oder der Ladekante, zurSteigerung des Wiederverkaufswerts ein zu-sätzliches Argument.
Darüber hinaus eröffnen die aktuelleTechnik und der Digitaldruck früher nichtgekannte Möglichkeiten und so ist derTrend zur Folierung seit mehr als 20 Jahrenungebrochen. Nicht zuletzt weil diese Formder individuellen Gestaltung kostengüns-tiger als eine Lackierung und vor allem re-versibel ist. Bei fachgerechter Ausführungund Pflege (siehe Kasten auf Seite 48) kön-nen die Folien auch nach Jahren rück-standsfrei wieder entfernt werden. Das er-höht natürlich die Vermarktungschanceneines Leasingrückläufers. Die Folien schüt-zen den Originallack vor UV-Strahlung,häufig vor Vandalismusschäden wie den ty-pischen „Schlüsselkratzer“ und sie sindauch nach Unfällen günstiger als eine Neu-lackierung.
Weil der Markt in den letzten Jahrenstark gewachsen ist, hat sich in beinahe je-dem mittelgroßen Gewerbegebiet ein aufdie Fahrzeugbeklebung spezialisierter Be-trieb angesiedelt.
Auch einen eigenen Verein hat die Szenebereits, die German Wrapping Association(Gewa). Die Interessenvertretung setzt de-finierte Richtlinien und Standards, vergibtein Gütesiegel und zertifiziert ihre Mitglie-der. „Fakt ist, dass sich immer mehr Anbie-ter auf dem Markt tummeln, die zwar dassprichwörtliche Klappern beherrschen, je-doch oft nicht das eigentliche Handwerk“,
46 m2 marketing im mittelstand 47m2 marketing im mittelstand
Beklebte Fahrzeuge haben einen hohenWiedererkennungswert und dienen alsmobile Werbung für den Betrieb.
Die Verklebung ist preislich günstigerals eine aufwendige Lackierung. In derRegel genügt dabei eine elektronischeVorlage der gewünschten Motive und Firmenlogos.
Die Verklebung lässt sich einfach undrückstandslos wieder entfernen.
Die Folierung bietet Schutz vor Ge-brauchsspuren, wie zum Beispiel Stein-schlag, und sorgt so für hohe Wieder-verkaufswerte der Fahrzeuge.
In Deutschland zugelassene und folier-te Fahrzeuge sind von der Eintragungs-pflicht befreit.
Wiedererkennungs- undWiederverkaufswert
2marketing im mittelstandDas Magazin von der Handel unD Horizont
DezeMber 2017
Mutzur
MacherMedienMärkte
m2 m
ark
etin
g im
mitte
lstand
De
ze
Mb
er
2017
Spannende Storys und opulente Bildstrecken: beispielhafte Innenseiten aus dem Magazin 2017.
Marketing im Mittelstand. Ein Magazin von Der Handel und HORIZONT. 6
Die Verbreitung.Eine umfangreiche, differenzierte Verbreitung, unter anderemüber Top-Titel der dfv Mediengruppe, sorgt für einzigartige Reichweite in der Entscheiderzielgruppe des Mittelstands.
Horizont 19.428 Exemplare TextilWirtschaft 16.928 Exemplare Lebensmittel Zeitung 49.353 Exemplare Mitglieder des Mittelstandsverbunds 25.000 ExemplareShopping Center 7.000 ExemplareKfz-Branche 4.000 ExemplareSonstige Handelsadressen, Messeexemplare 2.400 Exemplare
Verbreitete Gesamtauflage (über) 124.000 Exemplare
➜ Plus digitale Kontakte Als E-Paper kostenfrei 4 Wochen abrufbar auf: Horizont online, TextilWirtschaft.de, LebensmittelZeitung.net. Bruttokontaktpotenzial: 890.000 Unique User
Quellen: IVW 1/2018, AGOF 1/2018 (Ranking Digital Gesamt), Berechnungsgrundlage TKP: verbreitete Auflagen Print (HORIZONT 19.428, TextilWirtschaft 16.928, Lebensmittelzeitung: 49.353) + weitere Verbreitungen lt. Tabelle + Unique User Digital Gesamt (HORIZONT.NET 540.000, TextilWirtschaft 230.000, Lebensmittel Zeitung.net 120.000) bezogen auf ½ Seite Anzeige im Magazin.
Content auf allen Kanälen: Print, Online und als E-Paper.
TKP:
ab 9,80Euro
Marketing im Mittelstand. Ein Magazin von Der Handel und HORIZONT. 7
Bikini BerlinWeg vom Einheitsbreider Center > 18
Auto SpezialDigital auf derletzten Meile > 47
etailmentDurchblick: Jeden Tagein Startup > 27
Das Tornach ChinaDer hiesige AlibabaChefKarl Wehner hat gute Tippsfür Exporteure > 10
05|2018 Die Zielgruppen.Über die Verbreitung in den drei Top-Titeln der dfv Mediengruppe erreicht das Magazin „Marketing im Mittelstand“ unter anderem folgende Empfängergruppen:
➜ HORIZONT Die Top-Marketing- und Werbeentscheider aus werbungtreibenden Unternehmen, Agenturen und Medienhäusern.
➜ TextilWirtschaft Branchenprofis aus Textileinzelhandel, Textil- und Bekleidungs- industrie, Großhandel, Handelsvertreter, Einkaufsverbände.
➜ Lebensmittel Zeitung Vorstände, Geschäftsführer, Einkaufs-, Vertriebs-, CM- und Marketingmanager, IT- und Logistik-Verantwortliche, verkaufsnahe Führungskräfte und selbstständige Einzelhändler.
Weitere Empfänger:
➜ Mitglieder des Mittelstandsverbunds
➜ Ausgewählte Handelsadressen
Rekordergebnis bei MercedesBenz. Rekordjahr bei BMW,beim VolkswagenKonzern sowieso. Und auch die PSAGrup
pe und die RenaultGruppe melden fürdas vergangene Jahr so viele verkaufte Autos wie noch nie. Und der Trend setztsich 2018 fort: Allein für den deutschenMarkt meldet das KraftfahrtBundesamtin den ersten drei Monaten ein Plus bei den Neuzulassungen von 4 Prozentauf 876000 Fahrzeuge.
Auf den ersten Blick scheint es der Automobilindustrie also richtig gut zu gehen. Dieselkrise? Verloren gegangenesVertrauen? Branchenfremde Herausforderer? War da nicht was? Nichts scheintdie Konzerne bremsen zu können, egal,wie groß die öffentliche Aufregung überdrohende Fahrverbote, Softwaremanipulationen und Kartellverdacht auch istoder wie medienwirksam sich Elon Muskmit Tesla inszeniert.
Doch diese Analyse ist nur ein Teil desStatus quo. Die Unternehmen befindensich allesamt in einem Transformationsprozess, der durch das Buzzword Digitalisierung nur unzureichend erfasst wird.Die Industrie steht vor dem größten Umbruch ihrer über 130jährigen Geschichte. Sie muss ihr Geschäftsmodell neu erfinden, neue Services und Anreize entwickeln. Sie soll ein immer größeres Port
folio von Antriebstechniken anbieten –vom EMotor über Gas und Verbrennerbis hin zu Wasserstoff. Gleichzeitig gilt es,Schlagworte wie Mobilität der Zukunft,autonomes Fahren und Connectivity mitLeben zu füllen – und Fahrverbote fürDieselfahrzeuge zu bekämpfen, die esaufgrund des Urteils des Bundesverwaltungsgerichtes in Leipzig vielleicht schonab Ende April in Hamburg geben könnte.
Das wäre schon in normalen Zeitenein ziemlich ambitioniertes Programm.Doch in Zeiten, in denen die Halbwertszeit von 5JahresPlänen schnellerschrumpft als der Schnee in der Aprilsonne, wird das Ganze zu einer Herkulesaufgabe. Ein „Weiterso“ im Marketingreicht jedenfalls nicht.
Es entstehen neue Beziehungsgeflechte zu den Dienstleistern. VW etwa basteltgerade an einem neuen AgenturSetup.Veränderungen kündigen sich auch beiMercedes an. Und ob bei BMW alles so
bleibt? Immerhin gibt es mit VorstandPieter Nota und Sven Schuwirth, Leiterder Marke BMW, seit Jahresbeginn einekomplett neue Marketingspitze. Auch beiOpel würde es nicht wundern, wenn esaufgrund des Sparkurses zu einer anderen Aufstellung kommt.
Zudem wird intern kräftig umgebaut.Scheinbar unantastbare Vorstandsvorsitzende stehen plötzlich zur Disposition. So
gilt es seit Dienstagnachmittag als ausgemacht, dass bei VW Konzernchef Matthias Müller gehen muss.
Ein paar Etagen tiefer, im Maschinenraum, werden derweil die Teams interdisziplinärer, agiler aufgestellt, im OnlineMarketing, etwa von BMW, deutlichdatengetriebener als bislang. Die Bedürfnisse des Kunden, sein Informations undKaufverhalten wollen die Firmen nochbesser verstehen. Die Beziehungen sollenvertieft werden, auch weil durch Dieselgate viel Vertrauen verloren gegangen ist.
Und dann erweitern sich die Themengebiete, mit denen Marketer künftig zutun haben, nicht nur die Anzahl der Kanäle. PSA hat vergangenen Freitag beispielsweise einen eigenen Geschäftsbereich für Elektrofahrzeuge geschaffen.Am Montag dieser Woche kündigteVolkswagen an, eine Einheit Holistic UserExperience zu gründen. Hinter dem sperrigen Namen steht die Idee, an allen Kontaktpunkten der Marke ein unverwechselbares und einheitliches Erscheinungsbild zu schaffen.
Zu den neuen Gegebenheiten gehörtzudem, dass Wettbewerber gemeinsamAllianzen schmieden, um Entwicklungenvoranzutreiben oder die Konkurrenz auszubremsen. Jüngstes Beispiel: BMW undDaimler schaffen ein Joint Venture fürMobilitätsdienstleistungen. Darin führensie ihre CarsharingMarken Drive Nowund Car2Go zusammen. Wird es eineneue Marke geben oder eine 2MarkenLösung? Eine Frage der Strategie.
Trotz der Herausforderungen bleibtdie PSBranche bei den Werbespendingsdagegen auf dem Gas. VW ist dafür einBeispiel. Obwohl in Wolfsburg derzeit jeder Stein umgedreht wird, gehört dieKernmarke mit 38,4 Millionen Euro aufPlatz 6 im NielsenRanking zu den TopSpendern überhaupt. Insgesamt hat dieBranche bis Ende Februar 253,4 Millionen Euro investiert, vor fünf Jahren lagder Betrag bei 244,4 und vor zehn Jahrenbei 208 Millionen Euro.
Von Michael Reidel
Marketing für Autos – wo soll man da anfangen in Zeiten derschlimmsten Skandale und der schönsten Zukunftsvisionen?
ILLUSTRATION
: ASLAN TO
PCU / FOTOLIA
Götterdämmerung beiWPP – was steckt hinterder Untersuchung gegen Martin Sorrell?SEITE 5
AGENTUREN
FOTO
: ALE
X GR
IMM
/ GE
TTY
IMAG
ES F
ÜR H
ORI
ZON
T
Ihr Unternehmen istnoch nicht für dieDSGVO bereit? Damitsind Sie nicht alleinSEITE 18
DATENSCHUTZ
Wie der FacebookSkandal Werbekunden,TechDienstleister und Publisher bewegt SEITE 4, 12–14
DIGITAL
Vor dem ADCFestival:Unsere Favoriten für den Wettbewerb der kreativen EliteSEITE 19
KREATION
Marketing Agenturen Medien
DIESE WOCHE
DER GROSSE AUTOMARKETINGREPORT: THEMEN, TRENDS UND THESEN SEITE 45 BIS 140
Anzeige
Anzeige
Rekorde und Risiken
ILLUSTRATION
: JON
NIGHTIN
GALE / FOTOLIA
Eine Marke der dfv Mediengruppe � 15/2018 12.4.2018 � D 1014 C � 8,10 Euro
REPORT SCHWEIZ: Die Macher und die Leser, dazu Daten, Budgets und Kreation SEITE 25–44
Das Magazin liegt den Top-Titeln der dfv Mediengruppe bei.
Marketing im Mittelstand. Ein Magazin von Der Handel und HORIZONT. 8
Die Preise.Unsere Angebote für Sie.
2/1 Seite 26.900 EuroFormat 410 x 280 mmplus 4 mm Beschnitt rundum
1/1 Seite 14.950 EuroFormat 205 x 280 mmplus 4 mm Beschnitt rundum
1/2 Seite 9.900 EuroHochformat 100,5 x 280 mmQuerformat 205 x 139 mmplus 4 mm Beschnitt rundum
Alle genannten Preise sind AE-fähig und verstehen sich zzgl. der gesetzlichen MwSt.
Suut eninim veniam quis nostrud exercitati-on ullamco laboris nisi ut aliquip ex eacom-modo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod temporincididunt ut labore et dolore mag-na aliqua. Ut enimadminim veniam. Quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pari-atur. Excepteur sint occaecat cupidatat non consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod temporincididunt ut labore et dolore ma-gna aliqua. Utenimadminim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in repreHenderit in voluptate ve-lit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur.Excepteur sint occaecat cupidatat non proi-dent, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborumLorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do ei-usmod temporincididunt utlabore et dolore magna aliqua.
Ut enimadminim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse Dolore eufugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui official Deserunt mollit anim id est laborum Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod temporincididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enimadminim veniam, quis nos-trud exercitation ullamco laboris nisi ut ali-quip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pari-atur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elits-ed do eiusmod temporincididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enimadminim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo conse-quat. Duis aute irure dolor inreprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupi-datat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisi-
cing elit, sed do eiusmod temporincididunt ut labore et. Dolore magna aliqua.Ut enim-adminim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commo-do consequat. Duis aute irure dolor in repre-henderit in voluptate velit dolore nulla.
Bariatur. Excepteur sint occaecat cupi-datat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisi-cing elised do. Eiusmod temporincididun ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim-adminim derit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adi, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commo-do consequat.
Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit emporincididuntut labore et dolore magna aliqua. Ut enimadminim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut Ut enimadminim derit in vo-luptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proid ex ea commodo consequat. Duis aute irure Ut enimadminim derit in volup porincididunt ut. labore et dolore magna ali-qua. Ut enimadminim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur.
Excepteur sint occaecatcupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing Ut enimadminim derit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur. Excep-teur sint occaecat cupidatat non proid, sed do eiusmod ut labore et dolore magna. Duis aute irure dolor in reprehenderit in volup-tate velit esse cillum doloreeufugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia de-serunt mollit anim id est laborum. Lorem ipsum dolor sit amet, ut eninim veniam quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex eacommodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pari-atur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod temporincididunt ut labo-
re et dolore magna aliqua. Ut enimadminim veniam. Quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo conse-quat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupi-datat non consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod temporincididunt ut labore et do-lore magna aliqua. Utenimadminim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in repreHenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur.Excepteur sint occaecat cupi-datat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborumLorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod temporincididunt utla-bore et dolore magna aliqua.
Ut enimadminim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse Dolore eufugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui official Deserunt mollit anim id est laborum Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod temporincididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enimadminim veniam, quis nos-trud exercitation ullamco laboris nisi ut ali-quip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pari-atur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elits-ed do eiusmod temporincididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enimadminim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo conse-quat. Duis aute irure dolor inreprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupi-datat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisi-cing elit, sed do eiusmod temporincididunt ut labore et. Dolore magna aliqua.Ut enim-adminim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commo-do consequat. Duis aute irure dolor in repre-henderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla p
Bariatur. Excepteur sint occaecat cupi-datat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. Lorem
00 m² marketing im mittelstand
Suut eninim veniam quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex eacommodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur. Excepteur sint oc-caecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum Lorem ipsum do-lor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod temporincididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enimadminim veniam. Quis nostrud exercitation ul-lamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod temporincididunt ut labore et dolore magna aliqua. Utenimadminim veniam, quis nostrud exercitati-on ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo conse-quat. Duis aute irure dolor in repreHenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur.Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborumLorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eius-mod temporincididunt utlabore et dolore magna aliqua.
Ut enimadminim veniam, quis nostrud exercitati-on ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo conse-quat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse Dolore eufugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui of-ficial Deserunt mollit anim id est laborum Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eius-mod temporincididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enimadminim veniam, quis nostrud exercitation ul-lamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. Lorem ipsum do-lor sit amet, consectetur adipisicing elitsed do eiusmod temporincididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enimadminim veniam, quis nostrud exercitation ullam-co laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor inreprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur. Excepteur sint oc-caecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. Lorem ipsum do-lor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod temporincididunt ut labore et. Dolore magna aliqua.Ut enimadminim veniam, quis nostrud exercitation ullam-co laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit dolore nulla.
Bariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. Lorem ipsum dolor sit amet, consecte-tur adipisicing elised do. Eiusmod temporincididun ut labore et dolore magna aliqua. Ut enimadminim derit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pa-riatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est labo-rum. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adi, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea
Suut eninim veniam quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex eacommodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur. Excepteur sint oc-caecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum Lorem ipsum do-lor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod temporincididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enimadminim veniam. Quis nostrud exercitation ul-lamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod temporincididunt ut labore et dolore magna aliqua. Utenimadminim veniam, quis nostrud exercitati-on ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo conse-quat. Duis aute irure dolor in repreHenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur.Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborumLorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eius-mod temporincididunt utlabore et dolore magna aliqua.
Ut enimadminim veniam, quis nostrud exercitati-
on ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo conse-quat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse Dolore eufugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui of-ficial Deserunt mollit anim id est laborum Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eius-mod temporincididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enimadminim veniam, quis nostrud exercitation ul-lamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. Lorem ipsum do-lor sit amet, consectetur adipisicing elitsed do eiusmod temporincididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enimadminim veniam, quis nostrud exercitation ullam-co laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor inreprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eufugiat nulla pariatur. Excepteur sint oc-caecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. Lorem ipsum do-lor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod temporincididunt ut labore et. Dolore magna aliqua.Ut
m² marketing im mittelstand 00
U2 / U4 16.900 EuroFormat 205 x 280 mmplus 4 mm Beschnitt rundum
Titelklappe 29.000 EuroFormat 105 x 280 mmplus 4 mm Beschnitt rundum
Marketing im Mittelstand. Ein Magazin von Der Handel und HORIZONT. 9
Die Fakten.Erscheinungstermin 2. August 2018
Druckunterlagenschluss 12. Juli 2018
Anzeigenschluss 28. Juni 2018
Magazinformat 205 x 280 mm
Ein Magazin, ein Thema: Marketing im Mittelstand.
Marketing im Mittelstand. Ein Magazin von Der Handel und HORIZONT. 10
Der Kontakt.
Christoph Krug Sales Director
Telefon +49 69 7595 1245E-Mail [email protected]