DERLEME KONUSU: HALK HEKİMLİĞİ AYDIN HAMZABALİ VE DALAMA KÖYÜ

DERLEMEYİ YAPAN KİŞİ: ZÜLEYHA ÜLGER

KAYNAK KİŞİLER

DALAMA KÖYÜ• EMİR ERDEM• FATMA SAKALI• NİHAT ÇİÇEK VE EŞİ• HADİME SARIYILDIZ

HAMZABALİ KÖYÜ AHMET TURAN NECDET TURAN

BİRİNCİ KAYNAK KİŞİ(EMİR ERDEM)Alerjiye garahüt otunu ezip içine biraz pirinç koyarak içtiklerini ve bunun alerjiyi geçirdiğini ifade ediyor. Bu karışımı ‘yıldızlar görsün’diyerek bir gece dışarıda bekletip öyle içtiklerini ifade ediyor.Yıldızların görmesinin ne anlama geldiği sorulduğunda da bunu eski insanların söylediğini ve bir çeşit inanç biçimi olduğunu belirtiyor.

Ayrıca kaşıntıya iyi gelecek başka bir şey olarak da biberiye otu ile mercan köşkünü ve biraz da karanfil karışımının iyi geldiğini söylüyor.Köstebek eti yemenin vücudda çıkan çıbanlara iyi geldiğini söylüyor.

İKİNCİ KAYNAK KİŞİ(FATMA SAKALI)

Fatma Sakalı; bulunduğu yerde cenaze yıkamakta,bel çekmekte, ebelik yapmakta ve siğil okumaktadır.Bel çekmek için kendi nenesinden ve annesinden izin aldığını belirtiyor.İzin alma işlemi bir çeşit gelenektir.

ÜÇÜNCÜ KAYNAK KİŞİ(NİHAT ÇİÇEK’İN EŞİ)Sara hastası olan gelinine verilen ilaçların fayda etmediğini,daha sonra kendisinin ‘Lokman Hekim’ kitabını alıp orada yazan tedavi yöntemini denediğinde gelininin bir şeyi kalmadığını söylüyor.Bu yöntemi ise şöyle uyguluyor;iki üç tane tavşan kafası kesip, beynini haşlayıp gelinine yedirdikten sonra gelininin bir şeyi kalmadığını söylüyor.

Kendisine ait bir yöntem olarak da öksürük gibi rahatsızlıklarda ‘ebe gümeci’ yaprağı kaynattığını ayrıca ‘papatya çayının ‘ da balgam lı öksürüğe iyi geldiğini ifade ediyor

•Ayak çatlaklarına kirpi etinin iyi geldiğini söylüyor.

•Kemik erimesi için kuru soğanı kaynatıp suyunu içtiğini ve bunun sayesinde iki üç kişinin kemik erimesinden tamamen kurtulduğunu belirmiştir.( Bu bilgiyi Ahmet Maranki’nin kitabından aldığını söylüyor.) •Kemik erimesi için ayrıca ‘aslanpençesi otu, kırkkilit otu ve yılan pençesi otunun’ faydalı olduğunu belirtiyor. Bu otlar bazen tek tek kaynatılıp içildiğinde bazen de karıştırılarak içildiğinde faydalıdır.•Kilo almak için kullanılabilecek yöntemlerden bir tanesi bir bardak süte bir kaşık doğal bal katıp yatmadan önce tok karnına içmek olduğunu ifade etmiştir.

ÜÇÜNCÜ KAYNAK KİŞİ (NİHAT ÇİÇEK)Şeker hastalığına ‘çınar’ ın iyi geldiğini söylüyor. Çınar;mart ayında çiçeklenen ve aynı ada çayı, ıhlamur gibi kaynatılan bir bitkidir.Bu bitki sabah akşam birer bardak içildiğinde şeker hastalığına iyi gelmektedir.

Şeker hastalığı için ikinci bir yöntem olarak da sabah akşam birer tane acı badem yutmanın faydalı olduğunu söylüyor. Acı badem sabahları yutulacak ve şeker ölçtürülüp durumuna göre devam edilecek.

Baş dönmelerine kekik bitkisinin iyi geldiğini belirtmiş.

Öksürüğe, nefes darlığına ve bronşite ayvanın iyi geldiğini belirtmiştir.

Kulak ağrısına çiğ soğanın suyu sıkılacak ve kulaklara bir veya iki damla damlatılacak.

•Vücutta olan kireçlemeler için bildiğimiz alabalık ısıtılarak ağrıyan yerlere koyulmasını tavsiye ediyor. Bu uygulama şöyle; balık akşamdan ağrıyan yere sarılıp sabah çıkartılıyor sabah çıkartılırken kireçleme olan yere sürtülerek hareket ettirilecektir bu işlem yaklaşık on dakika sürecektir ve aynı balık üç gün kullanılabilir.

•Kireçleme için ikinci bir yöntem olarak; yarım limonun kenarları kesilerek alınacak ve içine iki tane aspirin iki damla da kekik yağı bastırılacak. Daha sonra bu yarım limon kireçleme olan yere sürtülerek sürülecek. Limonun suyu tamamen bitene kadar bu işlem devam edecek.

Eskiden karnı ağrıyan çocuklar için pekmez ve hamur karışımı yapıp bir bezle birlikte çocuğun karnına kapatırlar ve çocuğun karnının ağrısı geçermiş.

NA

NE

OĞULOTUMelisa otu diye de bilinmektedir.Kalbe karaciğere ve mideye faydalıdır.Aynı zamanda stresi önlemektedir.Yemeklerde salatalarda ve konservelerde baharat olarak kullanılır.

DÖRDÜNCÜ KAYNAK KİŞİ(HADİME SARIYILDIZ)

•Kekik mide bulanmalarına tansiyonu düşürmeye yarıyor ayrıca kekiğin suyu ağız yaralarının geçmesini sağlıyor.•Kolesterole akşamdan ıslanan cevizin sabah aç karnına yendiğinde iyi geldiğini ifade ediyor.•Nezle ve grip için biraz ıhlamur elma kabuğu ayva kabuğu biraz nane ve kekik karışımı içildiğinde hastalık geçmektedir.•Hadime Sarıyıldız bazı hastalıkların iyileşmesini inanç meseleleriyle bağdaştırıyor.Bununla ilgili şöyle bir hikaye anlatıyor; Çuhan denilen köyden Iraz adlı bir teyze başının ağrıdığını söyler ve bir hocaya gider. Hoca teyzeye al renkli bir horoz al ve tekrar gel der. Hoca şunu yazar:

Çuhan’dan gelii Iraz

Goltuğunun altında al horaz

Batlıcanın eğrisi

Balmiyenin doğrusu

Hiç geçmesin Iraz Hanım’ın başının ağrısı

Ve Iraz Hanım’ın eline kağıdı verir. Üç beş gün sonra teyzenin başının ağrısı geçer.Oysa hoca Iraz teyzeye dini bir şey yazmamıştır. •Ayrıca inançla ilgili başka bir şey olarak da eskiden ittirseyi çıktığında ittirse çıkan kişinin üzerinden köpek atlatıyorlarmış böylece hastalık geçiyormuş.

BEŞİNCİ KAYNAK KİŞİ(AHMET TURAN)İsilik gibi kaşıntıya dağlardan böğürtlen toplayıp yediklerinde geçtiğini ifade ediyor.

Kaşıntıya ‘kireçgöbeği’ otunun da iyi geldiğini söylüyor.Ayrıca kireç göbeği otu sadece kaşıntıya değil yılan akrep ve arı sokmasına da iyi gelen bir bitkidir.(bu bitkinin suyu kullanılıyor)

Dizlerde ağrı olduğunda ve dudaklarda yara çıktığında sülük yapıştırmanın iyi geldiğini söylüyor. Bunun sebebi sülüğün pis kanı emmesi.

Sırt ağrılarında eskiden kullanılan bir yöntem olan ‘kupa vurma’ uygulamasının yapıldığını belirtmiştir .Bu yöntemin şimdiki adı ise ‘çakmak’ tır.Bunu kan alma işlemi diyebiliriz.Bir kere çat diye vurulduğunda oradan kan çıkar. Sırtının beş altı yerinde yapılır ve üzerine bir merhem sürüldüğünde geçer.

Ahmet Turan elinin izinli olduğunu söyler ve ‘bağ’ denen hastalığı okuyup geçirdiğini söylüyor.Bağ bugün bildiğimiz adıyla ‘kabakulak hastalığıdır’. Ahmet Turan bu uygulamayı şöyle yapıyor; bir elmayı okur ve ona kırk bir tane çöğür batırıyor. Hasta olan kişi,okunan o elmayı bir akarsu kenarına gömer ve hastalığın geçtiğine inanılır.

Çöğür batırmasının nedeni çürümüyor olmasıdır ve elmanın akarsuya götürülmesi suyla beraber hastalığın akıp gitmesi gibi düşünülebilir.Ayrıca o elmayı hasta olan kişiden başka kimse görmemelidir. Bu gibi işlerde önemli olan para almamaktır.

Ebegümecinin tohumları kaynatılıp içildiğinde guatıra iyi geldiğini söylemektedir.Her gün birer fincan bir ay boyunca içilmelidir.

ALTINCI KAYNAK KİŞİ(NECDET TURAN)

Necdet turan diğer kaynak kişilerden farklı olarak karayılan gözü yemenin sara hastalığını geçirdiğini söylüyor.

Öksürüğe ve nefes darlığına yarım fincan balın içine iki üç damla limon suyu ve karabiberi çırpıp içildiğinde öksürüğün geçtiğini söyler.