diŞ kanamalarda acİl yardim...hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları,...

33
S.NU İŞLEM BASAMAĞI PUAN 1 Olay yeri değerlendirilerek gerekli güvenlik önlemleri alınır. 3 2 Eldiven giyilerek kişisel koruyucu önlem alınır. 3 3 Hastanın bilinci ve ABC’si değerlendirilir. Bilinç kapalı, solunum yolu açık fakat solunum yoksa derhal temel yaşam desteğine başlanmalı, monitörizasyon değerlendirilmesi sonrasında İleri Yaşam desteğine derhal başlanmalıdır. 7 4 Kanamanın olduğu bölge değerlendirilir; ancak yara kurcalanmamalıdır. 7 5 Kanayan bölge üzerine steril tamponla direkt bası uygulanır ve basınçlı sargı ile sarılır. 15 6 Kanama ekstremitede ise elevasyon sağlanır. 6 7 Kanama durmamışsa kanamanın proksimalindeki artere bası uygulanır. 10 8 Varsa kanama durdurucu ajan uygulanır. 5 9 Amputasyon varsa güdük yaradaki kanama kontrolü sağlanarak ampute organ uygun şartlarda muhafaza edilir. 8 10 Hastanın damar yolu açılır. 10 11 % 0.9 NaCl ya da Ringer Laktat IV solüsyon takılır. 7 12 Vital bulgular sık aralıklarla takip edilir. 5 13 Hastanın kardiyak ve solunum monitörizasyonu sağlanır. 5 14 Kanayan bölge görülecek şekilde hastanın üzeri örtülerek vücut ısısı korunur. 3 15 KKM tarafından bildirilen sağlık kuruluşuna hastanın nakli sağlanır. 3 16 Yapılan tüm işlemler ve kan kaybı miktarı vaka kayıt formuna kaydedilir. 3 DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM 01

Upload: others

Post on 21-May-2020

11 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

S.NU İŞLEM BASAMAĞI PUAN

1 Olay yeri değerlendirilerek gerekli güvenlik önlemleri alınır. 3

2 Eldiven giyilerek kişisel koruyucu önlem alınır. 3

3

Hastanın bilinci ve ABC’si değerlendirilir. Bilinç kapalı, solunum yolu açık fakat solunum yoksa derhal temel yaşam desteğine başlanmalı, monitörizasyon değerlendirilmesi sonrasında İleri Yaşam desteğine derhal başlanmalıdır.

7

4 Kanamanın olduğu bölge değerlendirilir; ancak yara kurcalanmamalıdır. 7

5Kanayan bölge üzerine steril tamponla direkt bası uygulanır ve basınçlı sargı ile sarılır.

15

6 Kanama ekstremitede ise elevasyon sağlanır. 6

7 Kanama durmamışsa kanamanın proksimalindeki artere bası uygulanır. 10

8 Varsa kanama durdurucu ajan uygulanır. 5

9Amputasyon varsa güdük yaradaki kanama kontrolü sağlanarak ampute organ uygun şartlarda muhafaza edilir.

8

10 Hastanın damar yolu açılır. 10

11 % 0.9 NaCl ya da Ringer Laktat IV solüsyon takılır. 7

12 Vital bulgular sık aralıklarla takip edilir. 5

13 Hastanın kardiyak ve solunum monitörizasyonu sağlanır. 5

14Kanayan bölge görülecek şekilde hastanın üzeri örtülerek vücut ısısı korunur.

3

15 KKM tarafından bildirilen sağlık kuruluşuna hastanın nakli sağlanır. 3

16 Yapılan tüm işlemler ve kan kaybı miktarı vaka kayıt formuna kaydedilir. 3

DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM

01

Page 2: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

02

Page 3: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

S.NU İŞLEM BASAMAĞI PUAN

1Üçgen sargı bezi, en az 5 cm eninde katlanarak şerit sargı haline getirilir.

10

2Şerit sargı, kanayan yerin üst bölgesine, tek kemik üzerine ekstremiteye sarılarak düğümlenir.

10

3Düğümün üzerine sert bir cisimden yapılmış çubuk (kalem, tahta parçası vb.) yerleştirilerek sargının uçları çubuğun üzerinden tekrar düğümlenir.

15

4

Sert çubuk, turnikeyi sıkıştırmak için kanama durana kadar kendi etrafında döndürülür. Kanama durduktan sonra daha fazla çevrilmemelidir.

15

5 Sert çubuk, sargının açılmaması için tespit edilir. 10

6 Turnike uygulamasında dikkat edilmesi gereken hususları bilir. 40

Turnike uygulamasında dikkat edilmesi gereken hususlar:* Turnike olarak geniş enli ve esnemeyen malzeme kullanılır.

* Deriyi kesebilecek tel ve benzeri malzemeler kullanılmaz.

* Turnike, kanamayı durdurmak için gerekli önlemler alınmadan gevşetilmez.

* Uzun süreli uygulamalarda turnike, 15-20 dakikada bir 5-10 saniye gevşetilir ve tekrar sıkıştırılır.

* Turnike uygulaması toplam zamanda en fazla 2 saat sürdürülebilir.

* Tansiyon aleti manşonu kullanıldığında basınç göstergesi sık aralıklarla kontrol edilir.

* Turnikenin üzeri kesinlikle kapatılmaz, açık ve görünebilir bir şekilde bırakılır.

* Turnike uygulama zamanı saat ve dakika olarak bir kâğıda not edilerek yaralının görünür bir yerine iliştirilir. Ayrıca bu önemli bilgi, vaka kayıt formuna da kaydedilir. Çok sayıda yaralı olduğunda yaralının alnına kalemle “turnike” veya “T” harfi yazılması gerekir.

* Yaralının acil servise teslimi sırasında turnike uygulaması hakkında, acil servis personeline mutlaka bilgi verilmesi gerekir.

ÜÇGEN SARGI İLE TURNİKE UYGULAMAK

03

Page 4: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

S.NU İŞLEM BASAMAĞI PUAN

1 Olay yeri değerlendirilerek gerekli güvenlik önlemleri alınır. 3

2 Eldiven giyilerek kişisel koruyucu önlem alınır. 3

3

Hastanın bilinci ve ABC’si değerlendirilir. Bilinç kapalı, solunum yolu açıkfakat solunum yoksa derhal temel yaşam desteğine başlanmalı,monitörizasyon değerlendirilmesi sonrasında İleri Yaşam desteğinederhal başlanmalıdır.

7

4 Hastaya geri dönüşsüz maske ile oksijen verilir. 8

5 Görünen bütün dış kanamalar kontrol altına alınır. 10

6

Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanama ve femur kırığında şok pozisyonu verilmez, sadece sırt üstüyatırılır.

10

7Kusma ihtimaline karşı kafa ve omurga travması yoksa hastanın başıyan çevrilebilir. Ağızdan yiyecek, içecek hiçbir şey verilmemelidir.

10

8Hastada iki adet damar yolu açılır. Damar yolu açmak için çapı büyükintraket tercih edilir.

10

9 % 0.9 NaCl ya da Ringer Laktat IV solüsyon takılır. 10

10 Hastanın üzeri örtülerek vücut ısısı korunur. 7

11 Vital bulgular sık aralıklarla takip edilir. 7

12 Hastanın kardiyak ve solunum monitörizasyonu sağlanır. 7

13 KKM tarafından bildirilen sağlık kuruluşuna hastanın nakli sağlanır. 5

14 Vaka kayıt formu, eksiksiz doldurulur. 3

İÇ KANAMALARDA ACİL YARDIM

04

Page 5: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

S.NU İŞLEM BASAMAĞI PUAN

1 Olay yeri değerlendirilerek güvenlik önlemleri alınır. 5

2 Eldiven giyilerek kişisel koruyucu önlem alınır. 3

3

Yaralının bilinci ve ABC’si değerlendirilir. Hastanın ilk değerlendirilmesineticesinde bilinç kapalı, hava yolu açıklığına rağmen solunum ya dakardiyak arrest söz konusu ise temel yaşam desteği ve devamındamonitörizasyon yapılan hastanın değerlendirilmesi sonucunda da gerekliise ileri yaşam desteği derhal uygulanmalıdır.

6

4

Hava yolu açıklığı sağlamak amacıyla çene itme (jaw thurst) yöntemikullanılarak airway takılmalıdır. Travma nedeni ile hastanın ağzında kan,yabancı cisim, kırılan dişleri veya kusma sonucu mide içeriği bulunabilir,bunlar hemen temizlenir, aspire edilir.

6

5Hasta hemen solutulur ve geri dönüşsüz maske ile 10–12 L/dk akışhızında oksijen verilir.

6

6

Aşağıdaki durumlarda yüksek konsantrasyonda oksijen verilir• GKS 10’un altında olması, • GKS’da aşağı yönde 2 ya da daha fazla değişiklik olması, • Anizokorik ve/veya ışığa refleksi olmayan pupil,• Hipertansiyon, bradikardi, solunum düzensizliği, • Nöbet, • Vücudun deserebre ya da dekortike postür alması durumunda olması

10

7 Glaskow koma skoru 8 ve altında ise entübe edilir. 7

8 Boyun ateli takılır, baş, boyun ve gövde ekseni korunur. 6

9 Yaralı, omurga tahtası üzerine alınıp sabitlenir. 6

10

Kafa travması olan yaralının aynı zamanda omurga travması da olduğukabul edildiğinden yaralının sadece başı kaldırılmaz, yaralı omurgatahtasına alındıktan sonra baş tarafı yükseltilir. Hipotansiyon yoksayaralının başı, 10–15° yukarıda olacak şekilde omurga tahtası ile birliktebaş, boyun ve gövde ekseni bozulmadan yükseltilir.

8

11 Damar yolu açılarak, IV % 0.9 NaCl verilir. 6

12

Yeterli dolaşım ve volüm sağlanır, KB 90 mmHg üzerinde tutulmayaçalışılır. IV sıvı, hipotansiyonu önlemeye yeterli değilse, KByükseltilemiyorsa, IV Dopamin verilir.

6

KAFA TRAVMALARINDA ACİL YARDIM

Kafa travmalarında acil yardımın amacı;

Sekonder hasarın oluşmasını engellemektir. Bunun için; hipoksi ve hipotansiyon önlenmeli,hemen stabilizasyon sağlanmalıdır. Çünkü arteriyel kan basıncı, kafa içi basıncından daha yüksek olduğu sürece beynin kanlanması devam edebilir.

05

Page 6: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

13

KİBAS bulguları varsa, IV % 20 Mannitol verilir. Hiperosmolar özellikteolan Mannitol, osmotik basınç farkı ile beyin dokusundaki fazla sıvıyıdamarlara çekerek kafa içi basıncının azalmasını sağlar.

6

14KİBAS bulguları ve beyin ödemine karşı Kortikosteroid ilaç uygulamasıyapılır.

5

15 Vital bulgular alınır. 4

16 Yaralının ikinci değerlendirmesi yapılır. 4

17 KKM tarafından bildirilen sağlık kuruluşuna hastanın nakli sağlanır. 3

18 Yapılan tüm işlemler ve kan kaybı miktarı vaka kayıt formuna kaydedilir. 3

06

Page 7: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

S.NU İŞLEM BASAMAĞI PUAN

1 İşlem amacını ve kullanılan ekipmanları bilir 10

2 Olay yeri değerlendirilerek gerekli güvenlik önlemleri alınır. 5

3 Eldiven giyilerek kişisel koruyucu önlem alınır. 5

4 Hastada % 100 oksijen ile solunum desteğine başlanılır.. 10

5

Uygun anatomik bölge seçilir.a. 2. interkostal aralık midklaviküler hat (tercih edilen bölge)b. 5. interkostal aralık midaksiler hat

15

6 Uygulama bölgesi antiseptik solüsyon ile temizlenir. 10

7İğne 3. kostanın üst sınırına değecek şekilde dik olarak yerleştirilir ve cilt dokusu, yağ dokusu ve kas dokusunu delinerek iğne ilerletilir.

15

8

İğne plevral boşluğa ulaştığında içeriden gelen havanın sesi duyulacaktır. Bu aşamada iğne kateterin içinden çekilerek çıkartılır ve iğne atık kutusuna atılır.

10

9

Plevral boşluğa erişildiğinin teyit etmek için alternatif olarak 10 mİ lik bir enjektör ile iğne üzerinden hava çekilebilir. Enjektöre hava çekilemiyorsa iğne plevral boşluğa ulaşamamış demektir.

10

10Teyit işleminin ardından kateter bulunduğu yere flaster yardımıyla sabitlenir ve hastanın transportu gerçekleştirilir.

10

İĞNE TORAKOSTOMİ

Amaç : Şüpheli ya da tanı konulmuş tansiyon pnömotoraks olgularında göğüs boşluğundan

havanın boşaltılması amacıyla uygulanır.

Ekipman:Cilt temizleme için batikon veya alkol solüsyonu,14 ya da 16 G, en az 5 cm uzunluğunda kateter,10 ml enjektör (opsiyonel),Tek yönlü valf veya üç yollu musluk (opsiyonel),Flaster

07

Page 8: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

S.NU İŞLEM BASAMAĞI PUAN

Kısmi amputasyonda;

1Dolaşımı değerlendirmek için deri rengine, yaralı bölgenin distalindekinabız varlığına ve kapiller geri doluma bakılır.

7

2 Yara, serum fizyolojik ile yıkanır. 5

3Kısmen kopan parça yerine yerleştirilmez, uzun eksende dönmesiniengellemek için hareketsiz hale getirilerek sabitlenir. (Bu işlem aynızamanda yaralı bölgenin dolaşımını da düzeltebilir.)

7

4 Yara, steril gazlı bez ile kapatılır. 6

5 Üzerinden soğuk uygulama yapılır. 7

Tam amputasyonda;

8Güdük yara; serum fizyolojik ile yıkanır; ancak kanama artıyorsa yıkamadurdurulur. Steril tamponla direkt bası uygulanır ve basınçlı sargı ilesarılır.

10

9Mümkünse elevasyon sağlanır, kanamanın proksimalindeki artere basıuygulanır.

7

10 Kanama halen durmamışsa ve endikasyonu varsa turnike uygulanır. 10

11 Ampute organ; serum fizyolojik ile yıkanarak temizlenir. 7

12 Serum fizyolojik ile ıslatılmış steril gazlı bez ile sarılır. 7

13 Su geçirmeyen plastik torbaya yerleştirilerek ağzı sıkıca kapatılır. 7

14 İkinci plastik torba içine 1 ölçek su, 2 ölçek buz konur. 7

15

Ampute organın bulunduğu torba, hazırlanan ikinci torbanın içine konur.Bu şekilde ampute organın buz ile direkt teması önlenir ve soğuk

ortamda (4 oC) taşınması sağlanır.

7

16 Torbanın üzerine hastanın kimlik bilgisi, tarih ve bulunduğu saat yazılır. 3

Hastanın nakli, KKM tarafından bildirilen sağlık kuruluşuna sağlanır. 3

AMPUTASYONDA ACİL YARDIM

08

Page 9: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

S.NU İŞLEM BASAMAĞI PUAN

1 Atel uygulamada temel prensipler bilinir. 15

2 Olay yeri değerlendirilerek gerekli güvenlik önlemleri alınır. 5

3 Eldiven giyilerek kişisel koruyucu önlem alınır. 5

4 Hasta işlem hakkında bilgilendirilir 5

5Kırık bölgenin bir kurtarıcı tarafından sabitlenmesi; sabitleme işlemi için kırık bölgenin her iki tarafındaki eklemler desteklenir.

7

6 Hasta hareket etmemesi için uyarılır. 5

7

Kırık bölge açık göz ile görülebilmelidir, bunun için yaralı bölgedeki elbiseler çıkarılır; Eğer hastanın elbiseleri yaralı bölgeyi hareket ettirmeden çıkarılamıyor ise elbiseler kesilmelidir ( Elbiseyi kesmek için mutlaka künt uçlu makaslar kullanılmalı ve kesme yeri için elbisenin dikiş yerleri seçilmelidir ).

7

8

Yaralanan bölgenin distalinde bulunan nabız bölgeleri ( radial , ulnar ) nabız atımının olup olamadığı yönünden kontrol edilmeli ve kapiller geri dolum kontrol edilir.

7

9İkinci kurtarıcı tarafından atel avuç içerisini de kaplayacak şekilde yerleştirilir. Atelin boyu dirsek eklemi hizasını geçmemelidir(Resim 1).

7

10Avuç içerisi bilek eklemindeki boşluk kapanıncaya kadar yumuşak destek malzemesi ile desteklenir(Resim 2).

7

11

Rulo sargı ile kol ve atel aşağıdan yukarıya doğru sarılır(Resim 3). *Sargı işlemine el bileğinden başlanmalı, *Önce başlangıç yerine sargı iki yada üç kat üst üste sarılmalı (Sargının açılmaması için ), *Üstteki sargı, alttaki sargının üçte ikisini kapatacak şekilde yukarıya doğru sarılmalı, *Sargı atelin sonuna kadar sarılmalı, *Sargının ucu flaster ile yapıştırılmalı veya ikiye kesilerek bağlanmalıdır.

10

12Kapiller geri dolum ve parmak uçlarında morarma gelişip gelişmediği kontrol edilir.

5

13Kapiller geri dolumda problem var ise veya parmak uçlarında morarma gelişiyorsa sargılar biraz gevşetilir.

5

14

Kol kırık bölgede ödem oluşmaması için askıya alınır(Resim 4). *Bir üçgen sargının uç noktasına, sargının dirsekten kaymaması için bir düğüm atılmalı, *Tahta atel altta kalacak şekilde ve dirsek eklemi 90 derece olacak şekilde kola pozisyon verilmeli ( Dirsek eklemi çok kapatılırsa dolaşım engellenebilir , kol çok fazla aşağıda olursa ödem gelişebilir ), *Üçgen sargı kola yerleştirilmeli ve boyuna bağlanmalıdır .

10

BASİT ATEL İLE ÖN KOL İMMOBİLİZASYONU

09

Page 10: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

v  Yaralanan ekstremitenin hareketini engellemek için sağlık personeli ellerini kullanarak, yaralanan bölgeyi

öncelikle el ile immobilize etmeli,

Atel Uygulamada Temel Prensipler

v  Atelleme işlemi en az iki kişi tarafından uygulanmalı,

v  Atellemeden önce, bilinç durumu ve ABC değerlendirilmeli, gerekiyorsa ileri yaşam desteği

uygulamalarına öncelik verilmeli,

v  Atelleme öncesi hasta/hasta yakınlarına bilgi verilmeli ve onay alınmalı,

v  Atelleme, olay yerinde, hasta hareket ettirilmeden yapılmalı; ancak olay yeri güvenliğini tehdit eden bir

durum (çökme, yangın, elektrik vb.) varsa hasta güvenli bir yere alınmalı,

v  Hasta mahremiyetine özen gösterilmeli,

Resim 1. Atelin kola yerleştirilmesi Resim 2. Avuç içerisine yumuşak malzeme

Resim 4. Kırık bölgenin askıya alınması

Resim 3. Atelli kolun sargı bezi ile sarılması

10

Page 11: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

v  Travmalı bölge ağrı, hassasiyet, sıyrık, yırtılma, delinme, kanama, açık kırık, deformite, ödem ve ekimoz

açısından değerlendirilmeli,

v  Travmalı bölgenin tamamının görülebilmesi için hasta/yaralının giysileri kesilmeli, takıları çıkarılmalı,

v  Müdahale edilen vaka “adli bir vaka” ise elbiseleri kesme işlemi yara yerine 10-15 cm uzaklıktan

yapılmalı, böylece kanıtların bozulmamasına dikkat edilmeli,

v  Atel uygulandıktan sonra, atelin kendi kemerleri veya yapışkan bantları, üçgen bandaj, sargı bezi, elastik

bandaj veya flaster ile sabitlenmelidir.

v  Sert, karton ateller, vb. kullanılacak ise yaralanma bölgesinin etrafı mutlaka ped, pamuk, havlu, vb. gibi

yumuşak malzemeler ile dolgu yapılarak desteklenmeli ikinci yaralanmaların meydana gelmesi

engellenmeli,

v  Atelin sert yüzeyleri yumuşak materyal ile kaplanmış olmalı.

v  Atel uygulamadan önce tüm yaralar steril spanç veya ped ile kapatılmış olmalı.

v  Atel, dolaşımı engelleyecek kadar sıkı ya da kırık bölgenin hareket etmesine izin verecek kadar gevşek

olmamalı,

v  Lokal ödemi önlemek amacıyla mümkünse ekstremite elevasyona alınmalı ve soğuk uygulama yapılmalı,

v  Atel eklem bölgesine uygulanıyorsa komşu kemikler de stabilize edilmeli,

v  Atel, travmalı bölgenin alt ve üst eklemini içine alacak şekilde yerleştirilmeli,

v  Gereksiz zorlama, aşırı hareket ve krepitasyon araştırması yapılmamalı,

v  Atellemeden önce aşırı deformiteleri düzeltmek gerekirse hafifçe traksiyon uygulanabilir. Traksiyon

sırasında direnç oluşur ve dolaşım bozulursa ekstremite zorlanmadan bulunduğu pozisyonda atellenmesine

özen gösterilmelidir.

v  Femur diafiz kırığı dışında, hiçbir kırılmış kemik ya da çıkık normal anatomik pozisyonuna ve şekline

getirilimek için uğraşılmamalı,

v  Atelleme öncesi ve sonrasında ekstremitenin distalindeki nabız, kapiller dolum, his ve mümkünse motor

fonksiyonlar hastaneye ulaşıncaya kadar sık aralıklarla değerlendirilmeli ve kayıt edilmeli,

v  Atelleme öncesi, açık yara varsa, tekniğine uygun şekilde kapatılmalı, kanama varsa kontrol altına

alınmalı,

11

Page 12: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

S.NU İŞLEM BASAMAĞI PUAN

1 Atel uygulamada temel prensipler bilinir. 10

2 Olay yeri değerlendirilerek gerekli güvenlik önlemleri alınır. 5

3 Eldiven giyilerek kişisel koruyucu önlem alınır. 5

4 Hasta işlem hakkında bilgilendirilir 5

5Kırık bölge bir kurtarıcı tarafından sabitlenmeli; sabitleme işlemi için kırıkbölgenin her iki tarafındaki kemikler desteklenmelidir(Resim 1).

7

6 Hasta hareket etmemesi için uyarılmalıdır. 5

7

Kırık bölgenin açık göz ile görülebilmesi için yaralı bölgedeki elbiselerçıkarılır; Eğer hastanın elbiseleri yaralı bölgeyi hareket ettirmedençıkarılamıyor ise elbiseler kesilir ( Elbiseyi kesmek için mutlaka künt uçlumakaslar kullanılmalı ve kesme yeri için elbisenin dikiş yerleri seçilmelidir).

6

8 Eklemdeki açı kesinlikle kapatılmaya veya açılmaya çalışılmamalıdır. 7

9Yaralanan bölgenin distalinde bulunan nabız bölgeleri ( radial , ulnar ) vekapiller geri dolum kontrol edilir.

7

10İkinci uygulamacı kravat sargının bir tanesini uçları dışarıda kalacakşekilde dirsek eklemine yerleştirir(Resim 2)

7

11Atelin biri (Dirsek merkez alınarak), dirseğin altına, ikinciside dirseğinüzerine yerleştirilir(Resim 3).

6

12Öncelikle ortadaki üçgen sargı sıkı bir şekilde bağlanır. Daha sonra alttakive üstteki üçgen sargılar bağlanır(Resim 4).

6

13 Distaldeki nabızlar ve kapiller geri dolum tekrar kontrol edilir. 7

14 Parmak uçlarında morluk olup olmadığı kontrol edilir. 6

15

Kol sabitleme işlemi için vücuda yaklaştırılır. Bir kravat sargı ile kol vücudasabitlenir. Sargı hem el bileğinden hemde humerus bölgesindengeçmelidir(Resim 5).

5

BASİT ATEL İLE DİRSEK İMMOBİLİZASYONU

Resim 1. Kırık bölgenin el ile sabitlenmesi

Resim 2. Kıravıt sargının dirseğe yerleştirilmesi

12

Page 13: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

v  Atellemeden önce, bilinç durumu ve ABC değerlendirilmeli, gerekiyorsa ileri yaşam desteği

uygulamalarına öncelik verilmeli,

Atel Uygulamada Temel Prensipler

v  Atelleme işlemi en az iki kişi tarafından uygulanmalı,

v  Atelleme öncesi hasta/hasta yakınlarına bilgi verilmeli ve onay alınmalı,

v  Hasta mahremiyetine özen gösterilmeli,

v  Atelleme, olay yerinde, hasta hareket ettirilmeden yapılmalı; ancak olay yeri güvenliğini tehdit eden bir

durum (çökme, yangın, elektrik vb.) varsa hasta güvenli bir yere alınmalı,

v  Yaralanan ekstremitenin hareketini engellemek için sağlık personeli ellerini kullanarak, yaralanan bölgeyi

öncelikle el ile immobilize etmeli,

v  Travmalı bölgenin tamamının görülebilmesi için hasta/yaralının giysileri kesilmeli, takıları çıkarılmalı,

v  Müdahale edilen vaka “adli bir vaka” ise elbiseleri kesme işlemi yara yerine 10-15 cm uzaklıktan

yapılmalı, böylece kanıtların bozulmamasına dikkat edilmeli,

v  Travmalı bölge ağrı, hassasiyet, sıyrık, yırtılma, delinme, kanama, açık kırık, deformite, ödem ve ekimoz

açısından değerlendirilmeli,

Resim 3. Atelin yerleştirilmesi Resim 4. Atelin kravat sargı ile bağlanması

Resim 5. Kolun gövdeye sabitlenmesi

13

Page 14: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

v  Gereksiz zorlama, aşırı hareket ve krepitasyon araştırması yapılmamalı,

v  Atelleme öncesi, açık yara varsa, tekniğine uygun şekilde kapatılmalı, kanama varsa kontrol altına

alınmalı,

v  Atelleme öncesi ve sonrasında ekstremitenin distalindeki nabız, kapiller dolum, his ve mümkünse motor

fonksiyonlar hastaneye ulaşıncaya kadar sık aralıklarla değerlendirilmeli ve kayıt edilmeli,

v  Atellemeden önce aşırı deformiteleri düzeltmek gerekirse hafifçe traksiyon uygulanabilir. Traksiyon

sırasında direnç oluşur ve dolaşım bozulursa ekstremite zorlanmadan bulunduğu pozisyonda atellenmesine

özen gösterilmelidir.

v  Femur diafiz kırığı dışında, hiçbir kırılmış kemik ya da çıkık normal anatomik pozisyonuna ve şekline

getirilimek için uğraşılmamalı,

v  Sert, karton ateller, vb. kullanılacak ise yaralanma bölgesinin etrafı mutlaka ped, pamuk, havlu, vb. gibi

yumuşak malzemeler ile dolgu yapılarak desteklenmeli ikinci yaralanmaların meydana gelmesi

engellenmeli,

v  Atel uygulandıktan sonra, atelin kendi kemerleri veya yapışkan bantları, üçgen bandaj, sargı bezi, elastik

bandaj veya flaster ile sabitlenmelidir.

v  Atel, travmalı bölgenin alt ve üst eklemini içine alacak şekilde yerleştirilmeli,

v  Atel eklem bölgesine uygulanıyorsa komşu kemikler de stabilize edilmeli,

v  Lokal ödemi önlemek amacıyla mümkünse ekstremite elevasyona alınmalı ve soğuk uygulama yapılmalı,

v  Atel, dolaşımı engelleyecek kadar sıkı ya da kırık bölgenin hareket etmesine izin verecek kadar gevşek

olmamalı,

v  Atel uygulamadan önce tüm yaralar steril spanç veya ped ile kapatılmış olmalı.

v  Atelin sert yüzeyleri yumuşak materyal ile kaplanmış olmalı.

14

Page 15: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

S.NU İŞLEM BASAMAĞI PUAN

1 Atel uygulamada temel prensipler bilinir. 10

2 Olay yeri değerlendirilerek gerekli güvenlik önlemleri alınır. 5

3 Eldiven giyilerek kişisel koruyucu önlem alınır. 5

4 Hasta işlem hakkında bilgilendirilir 5

5

Kırık ekstremite bir uygulamacı tarafından sabitlenir. Sabitleme işlemi içinuygulamacı kazazedenin ayak tarafında pozisyon alarak, iki elininparmaklarını yelpaze gibi açtıktan sonra, ayak bileğini kavrayıp hafif birtraksiyon uygulamalıdır(Resim 1).

5

6 Hasta hareket etmemesi için uyarılmalıdır. 5

7 Kırık bölgenin açık göz ile görülebilmesi için yaralı bölgedeki elbiseler çıkarılır. 6

8Yaralanan bölgenin distalinde bulunan nabız bölgeleri (dorsalis Pedis vePosterior Tibialis ) ve kapiller geri dolum kontrol edilir.

7

9

İkinci uygulamacı birinci kravat sargıyı diz altındaki boşluktan geçirerekmümkün olduğunca proksimale doğru, ikinci kravat sargıyı diz altındakiboşluktan geçirdikten sonra ayak bileğine kadar ilerletir. Üçüncü kravatsargıyı da diz altına yerleştirir(Resim 2).

10

10Kısa olan atel ekstremitenin iç tarafına genital bölge bir ped ile desteklenerekyerleştirilir.

5

11Uzun olan atel ekstremitenin dış tarafına ayak bileğini ve kalça eklemini deiçine alacak şekilde yerleştirilir.

7

12 Her iki taraftaki malleoluslar ve condyluslar ped ile desteklenir(Resim 3). 6

13

Öncelikle ortadaki kravat sargı sonra da sırası ile alttaki ve üstteki kravatsargılar sabitlenir. Sargıların düğüm kısımlarının atellerin üzerine gelmesinedikkat edilmelidir(Resim 4).

5

14 Distaldeki nabızlar ve kapiller geri dolum tekrar kontrol edilir. 7

15 Parmak uçlarında morarma olup olmadığı kontrol edilir. 7

16Eğer nabızlarda , kapiller geri dolumda problem var ise veya parmakuçlarında morarma gelişiyorsa kravat sargılar biraz gevşetilmelidir.

5

BASİT ATEL İLE FEMUR İMMOBİLİZASYONU

Resim 1. Kırık bacağın bir uygulamacı tarafından el ile sabitlenmesi

15

Page 16: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

Atel Uygulamada Temel Prensipler

v  Atelleme işlemi en az iki kişi tarafından uygulanmalı,

v  Atellemeden önce, bilinç durumu ve ABC değerlendirilmeli, gerekiyorsa ileri yaşam desteği

uygulamalarına öncelik verilmeli,

v  Atelleme öncesi hasta/hasta yakınlarına bilgi verilmeli ve onay alınmalı,

v  Hasta mahremiyetine özen gösterilmeli,

v  Atelleme, olay yerinde, hasta hareket ettirilmeden yapılmalı; ancak olay yeri güvenliğini tehdit eden bir

durum (çökme, yangın, elektrik vb.) varsa hasta güvenli bir yere alınmalı,

v  Yaralanan ekstremitenin hareketini engellemek için sağlık personeli ellerini kullanarak, yaralanan bölgeyi

öncelikle el ile immobilize etmeli,

v  Travmalı bölgenin tamamının görülebilmesi için hasta/yaralının giysileri kesilmeli, takıları çıkarılmalı,

Resim 2. Kravat sargıların yerleştirilmesi

Resim 3. Atellerin bacağa yerleştirilmesi

Resim 4. Kravat sargı ile atellerin sabitlenmesi

16

Page 17: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

v  Gereksiz zorlama, aşırı hareket ve krepitasyon araştırması yapılmamalı,

v  Müdahale edilen vaka “adli bir vaka” ise elbiseleri kesme işlemi yara yerine 10-15 cm uzaklıktan

yapılmalı, böylece kanıtların bozulmamasına dikkat edilmeli,

v  Travmalı bölge ağrı, hassasiyet, sıyrık, yırtılma, delinme, kanama, açık kırık, deformite, ödem ve ekimoz

açısından değerlendirilmeli,

v  Atelleme öncesi, açık yara varsa, tekniğine uygun şekilde kapatılmalı, kanama varsa kontrol altına

alınmalı,

v  Atelleme öncesi ve sonrasında ekstremitenin distalindeki nabız, kapiller dolum, his ve mümkünse motor

fonksiyonlar hastaneye ulaşıncaya kadar sık aralıklarla değerlendirilmeli ve kayıt edilmeli,

v  Atellemeden önce aşırı deformiteleri düzeltmek gerekirse hafifçe traksiyon uygulanabilir. Traksiyon

sırasında direnç oluşur ve dolaşım bozulursa ekstremite zorlanmadan bulunduğu pozisyonda atellenmesine

özen gösterilmelidir.

v  Femur diafiz kırığı dışında, hiçbir kırılmış kemik ya da çıkık normal anatomik pozisyonuna ve şekline

getirilimek için uğraşılmamalı,

v  Sert, karton ateller, vb. kullanılacak ise yaralanma bölgesinin etrafı mutlaka ped, pamuk, havlu, vb. gibi

yumuşak malzemeler ile dolgu yapılarak desteklenmeli ikinci yaralanmaların meydana gelmesi

engellenmeli,

v  Atel uygulandıktan sonra, atelin kendi kemerleri veya yapışkan bantları, üçgen bandaj, sargı bezi, elastik

bandaj veya flaster ile sabitlenmelidir.

v  Atel, travmalı bölgenin alt ve üst eklemini içine alacak şekilde yerleştirilmeli,

v  Atel eklem bölgesine uygulanıyorsa komşu kemikler de stabilize edilmeli,

v  Lokal ödemi önlemek amacıyla mümkünse ekstremite elevasyona alınmalı ve soğuk uygulama yapılmalı,

v  Atel, dolaşımı engelleyecek kadar sıkı ya da kırık bölgenin hareket etmesine izin verecek kadar gevşek

olmamalı,

v  Atel uygulamadan önce tüm yaralar steril spanç veya ped ile kapatılmış olmalı.

v  Atelin sert yüzeyleri yumuşak materyal ile kaplanmış olmalı.

17

Page 18: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

S.NU İŞLEM BASAMAĞI PUAN

1 Atel uygulamada temel prensipler bilinir. 10

2 Olay yeri değerlendirilerek gerekli güvenlik önlemleri alınır. 5

3 Eldiven giyilerek kişisel koruyucu önlem alınır. 5

4 Hasta işlem hakkında bilgilendirilir 5

5Kırık bölgenin bir kurtarıcı tarafından sabitlenmesi ; sabitleme işlemi içinkırık bölgenin her iki tarafındaki kemikler desteklenir(Resim 1).

9

6 Hasta hareket etmemesi için uyarılır. 7

7

Kırık bölgenin açık göz ile görülebilmesi için yaralı bölgedeki elbiseleriçıkarılır. Eğer hastanın elbiseleri yaralı bölgeyi hareket ettirmedençıkarılamıyor ise; elbiseler kesilmelidir.

8

8 Eklemdeki açı kesinlikle kapatılmaya veya açılmaya çalışılmamalıdır. 8

9Yaralanan bölgenin distalinde bulunan nabızlar ( dorsalis Pedis ve PosteriorTibialis ) ve kapiller geri dolum kontrol edilir.

7

10İkinci uygulamacı kravat sargının bir tanesini uçları dışarıda kalacak şekildediz eklemine yerleştirir.

8

11 Ateller ( diz merkez alınarak ), dizin her iki tarafına yerleştirilir(Resim 2). 7

12 Distaldeki nabızlar ve kapiller geri dolum tekrar kontrol edilir. 7

13 Parmak uçlarında morarma olup olmadığı kontrol edilir. 7

14 Diz altı yastık veya battaniye benzeri bir malzeme ile desteklenir(Resim 3). 7

BASİT ATEL İLE DİZ İMMOBİLİZASYONU

Resim 1. Kırık bacağın el ile sabitlenmesi

Resim 2. Atellerin yerleştirilmesi ve tespiti

18

Page 19: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

Atel Uygulamada Temel Prensipler

v  Atellemeden önce aşırı deformiteleri düzeltmek gerekirse hafifçe traksiyon uygulanabilir. Traksiyon

sırasında direnç oluşur ve dolaşım bozulursa ekstremite zorlanmadan bulunduğu pozisyonda atellenmesine

özen gösterilmelidir.

v  Atelleme işlemi en az iki kişi tarafından uygulanmalı,

v  Atellemeden önce, bilinç durumu ve ABC değerlendirilmeli, gerekiyorsa ileri yaşam desteği

uygulamalarına öncelik verilmeli,

v  Atelleme öncesi hasta/hasta yakınlarına bilgi verilmeli ve onay alınmalı,

v  Hasta mahremiyetine özen gösterilmeli,

v  Atelleme, olay yerinde, hasta hareket ettirilmeden yapılmalı; ancak olay yeri güvenliğini tehdit eden bir

durum (çökme, yangın, elektrik vb.) varsa hasta güvenli bir yere alınmalı,

v  Yaralanan ekstremitenin hareketini engellemek için sağlık personeli ellerini kullanarak, yaralanan

bölgeyi öncelikle el ile immobilize etmeli,

v  Travmalı bölgenin tamamının görülebilmesi için hasta/yaralının giysileri kesilmeli, takıları çıkarılmalı,

v  Müdahale edilen vaka “adli bir vaka” ise elbiseleri kesme işlemi yara yerine 10-15 cm uzaklıktan

yapılmalı, böylece kanıtların bozulmamasına dikkat edilmeli,

v  Travmalı bölge ağrı, hassasiyet, sıyrık, yırtılma, delinme, kanama, açık kırık, deformite, ödem ve ekimoz

açısından değerlendirilmeli,

v  Atelleme öncesi, açık yara varsa, tekniğine uygun şekilde kapatılmalı, kanama varsa kontrol altına

alınmalı,

v  Atelleme öncesi ve sonrasında ekstremitenin distalindeki nabız, kapiller dolum, his ve mümkünse motor

fonksiyonlar hastaneye ulaşıncaya kadar sık aralıklarla değerlendirilmeli ve kayıt edilmeli,

v  Femur diafiz kırığı dışında, hiçbir kırılmış kemik ya da çıkık normal anatomik pozisyonuna ve şekline

getirilimek için uğraşılmamalı,

v  Gereksiz zorlama, aşırı hareket ve krepitasyon araştırması yapılmamalı,

v  Atel, travmalı bölgenin alt ve üst eklemini içine alacak şekilde yerleştirilmeli,

v  Atel eklem bölgesine uygulanıyorsa komşu kemikler de stabilize edilmeli,

Resim 3. Diz altının yastık ile desteklenmesi

19

Page 20: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

v  Atel uygulamadan önce tüm yaralar steril spanç veya ped ile kapatılmış olmalı.

v  Atelin sert yüzeyleri yumuşak materyal ile kaplanmış olmalı.

v  Sert, karton ateller, vb. kullanılacak ise yaralanma bölgesinin etrafı mutlaka ped, pamuk, havlu, vb. gibi

yumuşak malzemeler ile dolgu yapılarak desteklenmeli ikinci yaralanmaların meydana gelmesi

engellenmeli,

v  Atel uygulandıktan sonra, atelin kendi kemerleri veya yapışkan bantları, üçgen bandaj, sargı bezi, elastik

bandaj veya flaster ile sabitlenmelidir.

v  Lokal ödemi önlemek amacıyla mümkünse ekstremite elevasyona alınmalı ve soğuk uygulama yapılmalı,

v  Atel, dolaşımı engelleyecek kadar sıkı ya da kırık bölgenin hareket etmesine izin verecek kadar gevşek

olmamalı,

20

Page 21: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

S.NU İŞLEM BASAMAĞI PUAN

1 Atel uygulamada temel prensipler bilinir. 10

2 Olay yeri değerlendirilerek gerekli güvenlik önlemleri alınır. 5

3 Eldiven giyilerek kişisel koruyucu önlem alınır. 5

4 Hasta işlem hakkında bilgilendirilir 5

5Yaralı alandaki elbiseler kesilerek bölge deformite, duyarlılık, şişme, sıyrık,kanama vb. yönünden değerlendirilir.

5

6Uygulama yapılacak ekstremitenin distalindeki nabız, duyu, motor vekapiller geri dolumu değerlendirilir (Resim 1 / A, B, C).

5

7Açık yara ve kanama varsa atel uygulamadan önce kanama durdurulur.Bölgeyi steril pedle kapatılır.

5

8Ekstremiteye uygun boyda atel seçilir (bir üst, bir alt eklemi kapsayacakuzunlukta) ve sağlam olup olmadığını kontrol edilir.

5

9 Atel üzerindeki valf açık konuma getirilir. 5

10 Bir kişi tarafından ekstremite el ile tutularak stabilize edilir (Resim 2). 5

11 Havalı atel yerleştirilirken yaralı ekstremiteye hafif traksiyon uygulanmalıdır. 5

12

İki kişi tarafından, el fermuarsız atelin içinden geçirerek yaralı ekstremitenindistalinden tutulur ve atel ekstremite boyunca yerleştirilir. (Fermuarlı atelise; fermuarı açarak ateli ekstremitenin etrafına yerleştirilir ve fermuarkapatılır) (Resim 3 / A, B)

5

13 Atel pompa yardımıyla ya da ağız ile şişirilir. (Resim 4). 5

14

Atelin basınç kontrolünü yapılır. (şişirilmiş atelin ucu, iki parmaklasıkıştırıldığında çok sert olmayacak ve duvarları birbirine değmeyecekşekilde olmalıdır)

5

15 Atel üzerindeki valf kapatılır ve atel elle desteklenmeye devam edilir. 5

16Atele alınan ekstremite gerekiyorsa üçgen sargı ya da sargı bezi ile vücudasabitlenir.

5

17Uygulama sonrasında ekstremite distalindeki nabız, duyu ve motorkontrolleri tekrar yapılır ve kaydedilir. (Resim 5).

5

18Atelleme tamamlanıncaya kadar yaralı ekstremite bir personel tarafındandesteklenmelidir.

5

19Tüm ekstremite atellerinde olduğu gibi periyodik nörovasküler muayene içinparmakları açıkta bırakmak gerekir.

5

HAVALI ATEL İLE KOL İMMOBİLİZASYONU

Resim 1. Ektremite distalinin değerlendirilmesi

21

Page 22: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

Atel Uygulamada Temel Prensipler

v  Atelleme işlemi en az iki kişi tarafından uygulanmalı,

v  Atellemeden önce, bilinç durumu ve ABC değerlendirilmeli, gerekiyorsa ileri yaşam desteği

uygulamalarına öncelik verilmeli,

v  Atelleme öncesi hasta/hasta yakınlarına bilgi verilmeli ve onay alınmalı,

v  Hasta mahremiyetine özen gösterilmeli,

Resim 2. Ektremite stabilizasyonu

Resim 3. Atelin yerleştirilmesi

Resim 4. Atelin şişirilmesi Resim 5. Nabız, duyu ve motor kontrolleri

22

Page 23: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

v  Atellemeden önce aşırı deformiteleri düzeltmek gerekirse hafifçe traksiyon uygulanabilir. Traksiyon

sırasında direnç oluşur ve dolaşım bozulursa ekstremite zorlanmadan bulunduğu pozisyonda

atellenmesine özen gösterilmelidir.

v  Atelleme, olay yerinde, hasta hareket ettirilmeden yapılmalı; ancak olay yeri güvenliğini tehdit eden bir

durum (çökme, yangın, elektrik vb.) varsa hasta güvenli bir yere alınmalı,

v  Yaralanan ekstremitenin hareketini engellemek için sağlık personeli ellerini kullanarak, yaralanan

bölgeyi öncelikle el ile immobilize etmeli,

v  Travmalı bölgenin tamamının görülebilmesi için hasta/yaralının giysileri kesilmeli, takıları çıkarılmalı,

v  Müdahale edilen vaka “adli bir vaka” ise elbiseleri kesme işlemi yara yerine 10-15 cm uzaklıktan

yapılmalı, böylece kanıtların bozulmamasına dikkat edilmeli,

v  Travmalı bölge ağrı, hassasiyet, sıyrık, yırtılma, delinme, kanama, açık kırık, deformite, ödem ve ekimoz

açısından değerlendirilmeli,

v  Atelleme öncesi, açık yara varsa, tekniğine uygun şekilde kapatılmalı, kanama varsa kontrol altına

alınmalı,

v  Atelleme öncesi ve sonrasında ekstremitenin distalindeki nabız, kapiller dolum, his ve mümkünse

motor fonksiyonlar hastaneye ulaşıncaya kadar sık aralıklarla değerlendirilmeli ve kayıt edilmeli,

v  Atel uygulamadan önce tüm yaralar steril spanç veya ped ile kapatılmış olmalı.

v  Atelin sert yüzeyleri yumuşak materyal ile kaplanmış olmalı.

v  Sert, karton ateller, vb. kullanılacak ise yaralanma bölgesinin etrafı mutlaka ped, pamuk, havlu, vb. gibi

yumuşak malzemeler ile dolgu yapılarak desteklenmeli ikinci yaralanmaların meydana gelmesi

engellenmeli,

v  Atel uygulandıktan sonra, atelin kendi kemerleri veya yapışkan bantları, üçgen bandaj, sargı bezi, elastik

bandaj veya flaster ile sabitlenmelidir.

v  Femur diafiz kırığı dışında, hiçbir kırılmış kemik ya da çıkık normal anatomik pozisyonuna ve şekline

getirilimek için uğraşılmamalı,

v  Gereksiz zorlama, aşırı hareket ve krepitasyon araştırması yapılmamalı,

v  Atel, travmalı bölgenin alt ve üst eklemini içine alacak şekilde yerleştirilmeli,

v  Atel eklem bölgesine uygulanıyorsa komşu kemikler de stabilize edilmeli,

v  Lokal ödemi önlemek amacıyla mümkünse ekstremite elevasyona alınmalı ve soğuk uygulama

yapılmalı,

v  Atel, dolaşımı engelleyecek kadar sıkı ya da kırık bölgenin hareket etmesine izin verecek kadar gevşek

olmamalı,

23

Page 24: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

S.NU İŞLEM BASAMAĞI PUAN

1 Atel uygulamada temel prensipler bilinir. 5

2 Olay yeri değerlendirilerek gerekli güvenlik önlemleri alınır. 4

3 Eldiven giyilerek kişisel koruyucu önlem alınır. 4

4 Hasta işlem hakkında bilgilendirilir 4

5 Hasta/yaralıya “Kapalı Femur Diyafiz Kırığı” tanısı koyulur. 5

6 Pelvis kırığı olmadığından emin olunur. 5

7 Hastaya yapılacak işlem hakkında bilgi verilir 4

8Hasta/yaralının femur fraktürü olan ekstremitesine ait olan ayakkabı ve çorabıçıkarılır, yaralı bacağın giysileri kesilerek görünür hale getirilir

5

9 Açık yaralar varsa yara üzeri kapatılır, kanama varsa kanama kontrolü yapılır. 5

10 Nabız, duyu, motor kontrollerini yapılıp ve kaydedilir. (Resim 1/A,B,C,D). 5

11Yaralı bacak ayak bileğinden kavranır ve uygun teknikle manuel traksiyonuygulanır (Resim 2).

5

12 Traksiyon atel seçimini yapılır. (Pediatrik-Yetişkin ayarlanabilir) 4

13Teleskopik çubuklar ile atelin boyu sağlam bacak boyuna göre ayarlanır.(Resim 3/A, B).

5

14Ayak bilek bandı, traksiyon halkası hasta/yaralının ayak tabanında olacakşekilde yerleştirilir (Resim 4/ A, B, C).

5

15 Traksiyon ateli yaralı bacak tarafına getirilir ve ayak yükseltici açılır (Resim 5). 5

16

Kasık kemerini açılır. Velcro yapışkan bantları; uyluğun ortasına, dizinüzerine, dizin altına, ayak bileğinin üzerine gelecek şekilde ancak ekjemyerlerine gelmeyecek şekilde kullanıma hazır hale getirilir

5

17Traksiyon atelini üst kısmı tuberositoz iskiyuma, alt kısmı ayaktan 25-30 cmuzun olacak şekilde hasta/yaralının bacağının altına yerleştirilir.

5

18Femoral artere basıyı engellemek için arter üzerine en az 10x10 cmölçülerinde ped yerleştirip kasık kemerini bağlanır.

5

19

Gergi makarasındaki S şeklindeki çengeli bilek bandındaki halkaya yerleştirilirve yarak bacak sağlam bacak boyuna gelene kadar gergi makarasıdöndürülür. Kendrick Atelde ise gergi ipi çekilerek traksiyon sağlanır ve ipüzerindeki pim ilerletilir (Resim 6/ A, B).

5

20Bacak sabitleme bantları (velcro) yukarıdan başlayarak sırasıyla kapatılır(Resim 7).

5

21Atele alma işlemi bitince tekrar nabız, duyu, motor kontrolleri yapılır vekaydedilir.

5

TRAKSİYON ATEL İLE BACAK İMMOBİLİZASYONU

Resim 1. Nabız, duyu, motor kontrolleri

24

Page 25: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

Resim 1. Nabız, duyu, motor kontrolleri

Resim 2. Manuel traksiyon

Resim 3. Teleskopik çubuklar ile atelin boyunun ayarlanması

Resim 4. Ayak bilek bandının yerleştirilmesi

Resim 5. Ayak yükselticinin açılması

25

Page 26: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

v  Atelleme öncesi, açık yara varsa, tekniğine uygun şekilde kapatılmalı, kanama varsa kontrol altına

alınmalı,

Atel Uygulamada Temel Prensipler

v  Atelleme işlemi en az iki kişi tarafından uygulanmalı,

v  Atellemeden önce, bilinç durumu ve ABC değerlendirilmeli, gerekiyorsa ileri yaşam desteği

uygulamalarına öncelik verilmeli,

v  Atelleme öncesi hasta/hasta yakınlarına bilgi verilmeli ve onay alınmalı,

v  Hasta mahremiyetine özen gösterilmeli,

v  Atelleme, olay yerinde, hasta hareket ettirilmeden yapılmalı; ancak olay yeri güvenliğini tehdit eden bir

durum (çökme, yangın, elektrik vb.) varsa hasta güvenli bir yere alınmalı,

v  Yaralanan ekstremitenin hareketini engellemek için sağlık personeli ellerini kullanarak, yaralanan bölgeyi

öncelikle el ile immobilize etmeli,

v  Travmalı bölgenin tamamının görülebilmesi için hasta/yaralının giysileri kesilmeli, takıları çıkarılmalı,

v  Müdahale edilen vaka “adli bir vaka” ise elbiseleri kesme işlemi yara yerine 10-15 cm uzaklıktan

yapılmalı, böylece kanıtların bozulmamasına dikkat edilmeli,

v  Travmalı bölge ağrı, hassasiyet, sıyrık, yırtılma, delinme, kanama, açık kırık, deformite, ödem ve ekimoz

açısından değerlendirilmeli,

v  Atelleme öncesi ve sonrasında ekstremitenin distalindeki nabız, kapiller dolum, his ve mümkünse motor

fonksiyonlar hastaneye ulaşıncaya kadar sık aralıklarla değerlendirilmeli ve kayıt edilmeli,

Resim 6. Traksiyonun sağlanması

Resim 7. Bacak sabitleme bantlarının kapatılması

26

Page 27: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

v  Atel uygulandıktan sonra, atelin kendi kemerleri veya yapışkan bantları, üçgen bandaj, sargı bezi, elastik

bandaj veya flaster ile sabitlenmelidir.

v  Atellemeden önce aşırı deformiteleri düzeltmek gerekirse hafifçe traksiyon uygulanabilir. Traksiyon

sırasında direnç oluşur ve dolaşım bozulursa ekstremite zorlanmadan bulunduğu pozisyonda atellenmesine

özen gösterilmelidir.

v  Femur diafiz kırığı dışında, hiçbir kırılmış kemik ya da çıkık normal anatomik pozisyonuna ve şekline

getirilimek için uğraşılmamalı,

v  Gereksiz zorlama, aşırı hareket ve krepitasyon araştırması yapılmamalı,

v  Atel, travmalı bölgenin alt ve üst eklemini içine alacak şekilde yerleştirilmeli,

v  Atel eklem bölgesine uygulanıyorsa komşu kemikler de stabilize edilmeli,

v  Lokal ödemi önlemek amacıyla mümkünse ekstremite elevasyona alınmalı ve soğuk uygulama yapılmalı,

v  Atel, dolaşımı engelleyecek kadar sıkı ya da kırık bölgenin hareket etmesine izin verecek kadar gevşek

olmamalı,

v  Atel uygulamadan önce tüm yaralar steril spanç veya ped ile kapatılmış olmalı.

v  Atelin sert yüzeyleri yumuşak materyal ile kaplanmış olmalı.

v  Sert, karton ateller, vb. kullanılacak ise yaralanma bölgesinin etrafı mutlaka ped, pamuk, havlu, vb. gibi

yumuşak malzemeler ile dolgu yapılarak desteklenmeli ikinci yaralanmaların meydana gelmesi

engellenmeli,

27

Page 28: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

S.NU İŞLEM BASAMAĞI PUAN

1 Atel uygulamada temel prensipler bilinir. 10

2 Olay yeri değerlendirilerek gerekli güvenlik önlemleri alınır. 5

3 Eldiven giyilerek kişisel koruyucu önlem alınır. 5

4 Hasta işlem hakkında bilgilendirilir 5

5Yaralı alandaki elbiseleri keserek bölgeyi deformite, duyarlılık, şişme,sıyrık, kanama vb. yönünden değerlendirilir.

6

6Uygulama yapılacak ekstremitenin distalindeki nabız, duyu, motor vekapiller geri dolumu değerlendirilir (Resim 1).

6

7Açık yara ve kanama varsa atel uygulamadan önce kanama durdurulur,bölge steril pedle kapatılır.

6

8Ekstremiteye uygun boyda atel seçilie. (bir üst, bir alt eklemi kapsayacakuzunlukta)

6

9 Atel üzerindeki valf açık konuma getirilir. 5

10Atelin düz bir zemine serilir ve içerisindeki grandilerin atelin bütününe eşitdağılımını sağlanır.

7

11 Pompanın ucu valfe yerleştirilir. 5

12 Bir personel tarafından ekstremite bulunduğu pozisyonda tutulur. 6

13İkinci kişi tarafından atel ekstremite altına, ektremiteyi ‘U’ biçimindesaracak şekilde yerleştirilir. (Resim 2).

6

14Pompa ile ateldeki hava yeterli sertlik sağlanıncaya kadar vakumlanır.(Resim 3).

6

15Pompanın ucu valften çıkarılarak hızla valf kapatılır. (eğer kemeri olan birmodelse bu aşamada kemer sıkılır)

6

16Ekstremitenin distalindeki nabız, duyu, motor kontrolleri tekrar yapılır vekaydedilir. (Resim 4).

5

17Atele alınan üst ekstremite gövdeye; alt ekstremite diğer alt ekstremiteyesabitlenir.

5

VAKUM ATEL İLE KOL İMMOBİLİZASYONU

Resim 1. Ektremite distalinin değerlendirilmesi

Resim 2. Atelin yerleştirilmesi

28

Page 29: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

Atel Uygulamada Temel Prensipler

v  Atellemeden önce aşırı deformiteleri düzeltmek gerekirse hafifçe traksiyon uygulanabilir. Traksiyon

sırasında direnç oluşur ve dolaşım bozulursa ekstremite zorlanmadan bulunduğu pozisyonda

atellenmesine özen gösterilmelidir.

v  Atelleme işlemi en az iki kişi tarafından uygulanmalı,

v  Atellemeden önce, bilinç durumu ve ABC değerlendirilmeli, gerekiyorsa ileri yaşam desteği

uygulamalarına öncelik verilmeli,

v  Atelleme öncesi hasta/hasta yakınlarına bilgi verilmeli ve onay alınmalı,

v  Hasta mahremiyetine özen gösterilmeli,

v  Atelleme, olay yerinde, hasta hareket ettirilmeden yapılmalı; ancak olay yeri güvenliğini tehdit eden bir

durum (çökme, yangın, elektrik vb.) varsa hasta güvenli bir yere alınmalı,

v  Yaralanan ekstremitenin hareketini engellemek için sağlık personeli ellerini kullanarak, yaralanan

bölgeyi öncelikle el ile immobilize etmeli,

v  Travmalı bölgenin tamamının görülebilmesi için hasta/yaralının giysileri kesilmeli, takıları çıkarılmalı,

v  Müdahale edilen vaka “adli bir vaka” ise elbiseleri kesme işlemi yara yerine 10-15 cm uzaklıktan

yapılmalı, böylece kanıtların bozulmamasına dikkat edilmeli,

v  Travmalı bölge ağrı, hassasiyet, sıyrık, yırtılma, delinme, kanama, açık kırık, deformite, ödem ve ekimoz

açısından değerlendirilmeli,

v  Atelleme öncesi, açık yara varsa, tekniğine uygun şekilde kapatılmalı, kanama varsa kontrol altına

alınmalı,

v  Atelleme öncesi ve sonrasında ekstremitenin distalindeki nabız, kapiller dolum, his ve mümkünse

motor fonksiyonlar hastaneye ulaşıncaya kadar sık aralıklarla değerlendirilmeli ve kayıt edilmeli,

v  Femur diafiz kırığı dışında, hiçbir kırılmış kemik ya da çıkık normal anatomik pozisyonuna ve şekline

getirilimek için uğraşılmamalı,

v  Gereksiz zorlama, aşırı hareket ve krepitasyon araştırması yapılmamalı,

v  Atel, travmalı bölgenin alt ve üst eklemini içine alacak şekilde yerleştirilmeli,

Resim 3. Vakumlama Resim 4. Nabız, duyu, motor

29

Page 30: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

v  Atel uygulamadan önce tüm yaralar steril spanç veya ped ile kapatılmış olmalı.

v  Atelin sert yüzeyleri yumuşak materyal ile kaplanmış olmalı.

v  Sert, karton ateller, vb. kullanılacak ise yaralanma bölgesinin etrafı mutlaka ped, pamuk, havlu, vb. gibi

yumuşak malzemeler ile dolgu yapılarak desteklenmeli ikinci yaralanmaların meydana gelmesi

engellenmeli,

v  Atel uygulandıktan sonra, atelin kendi kemerleri veya yapışkan bantları, üçgen bandaj, sargı bezi,

elastik bandaj veya flaster ile sabitlenmelidir.

v  Atel eklem bölgesine uygulanıyorsa komşu kemikler de stabilize edilmeli,

v  Lokal ödemi önlemek amacıyla mümkünse ekstremite elevasyona alınmalı ve soğuk uygulama

yapılmalı,

v  Atel, dolaşımı engelleyecek kadar sıkı ya da kırık bölgenin hareket etmesine izin verecek kadar gevşek

olmamalı,

30

Page 31: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

S.NU İŞLEM BASAMAĞI PUAN

1 Atel uygulamada temel prensipler bilinir. 5

2 Olay yeri değerlendirilerek gerekli güvenlik önlemleri alınır. 5

3 Eldiven giyilerek kişisel koruyucu önlem alınır. 5

4 Hasta işlem hakkında bilgilendirilir 5

5Her iki alt ekstremitenin distalindeki nabız, duyu, motor kontrolleri tekraryapılır ve kaydedilir (Resim 1)

8

6 Pantolon ceplerinde bulunan anahtar, cep telefonu vb. malzemeler çıkarılır. 8

7 İki personel pelvis hizasında karşılıklı diz çöker. 8

8Bir kişi tarafından kemerin iç yüzü yukarı bakacak şekilde, diz kapağıaltından kaydırarak geçirip ikinci kişiye uzatılır (Resim 2).

8

9

Uyluk-kalça-gövde eksenini olabildiğince hareket ettirmeden, pelviskemerinin enlemesine orta hattı femur başı hizasına gelecek şekilde yukarıdoğru kaydırılır

8

10 Kemerin boylamasına hasta/yaralının pelvik bölgesini ortaladığı kontrol edilir. 8

11 Kemerin ucu karşı tarafta bulunan kemer tokasından geçirilr. (Resim 3). 8

12Tokadan geçirilen uç ile karşı taraftaki kemer bağı karşılıklı olarak click’ sesigelene kadar gerilir. (Resim 4).

8

13Click sesinden sonra hareketli olan kemer parçasını, pelvis kemer üzerinesabitleyin (Resim 5)

8

14 Ektremite nabız, motor ve duyu kontrolü yapılıp ve kaydedilir 8

PELVİS KEMERİ İLE İMMOBİLİZASYON

Resim 1. Nabız, duyu, motor kontrolleri

Resim 2. Kemerin yerleştirilmesi

31

Page 32: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

Atel Uygulamada Temel Prensipler

v  Atelleme işlemi en az iki kişi tarafından uygulanmalı,

v  Atellemeden önce, bilinç durumu ve ABC değerlendirilmeli, gerekiyorsa ileri yaşam desteği

uygulamalarına öncelik verilmeli,

v  Atelleme öncesi hasta/hasta yakınlarına bilgi verilmeli ve onay alınmalı,

v  Hasta mahremiyetine özen gösterilmeli,

v  Atelleme, olay yerinde, hasta hareket ettirilmeden yapılmalı; ancak olay yeri güvenliğini tehdit eden bir

durum (çökme, yangın, elektrik vb.) varsa hasta güvenli bir yere alınmalı,

v  Yaralanan ekstremitenin hareketini engellemek için sağlık personeli ellerini kullanarak, yaralanan bölgeyi

öncelikle el ile immobilize etmeli,

v  Travmalı bölgenin tamamının görülebilmesi için hasta/yaralının giysileri kesilmeli, takıları çıkarılmalı,

v  Müdahale edilen vaka “adli bir vaka” ise elbiseleri kesme işlemi yara yerine 10-15 cm uzaklıktan

yapılmalı, böylece kanıtların bozulmamasına dikkat edilmeli,

v  Travmalı bölge ağrı, hassasiyet, sıyrık, yırtılma, delinme, kanama, açık kırık, deformite, ödem ve ekimoz

açısından değerlendirilmeli,

Resim 3. Kemerin takılması Resim 4. Kemerin yerleştirilmesi

Resim 5. Kemerin sabitlenmesi

32

Page 33: DIŞ KANAMALARDA ACİL YARDIM...Hastaya şok pozisyonu verilir; ancak kafa ve omurga travmaları, karın içi kanamavefemur kırığındaşok pozisyonuverilmez, sadece sırt üstü

v  Atelleme öncesi, açık yara varsa, tekniğine uygun şekilde kapatılmalı, kanama varsa kontrol altına

alınmalı,

v  Atel uygulandıktan sonra, atelin kendi kemerleri veya yapışkan bantları, üçgen bandaj, sargı bezi, elastik

bandaj veya flaster ile sabitlenmelidir.

v  Atelleme öncesi ve sonrasında ekstremitenin distalindeki nabız, kapiller dolum, his ve mümkünse motor

fonksiyonlar hastaneye ulaşıncaya kadar sık aralıklarla değerlendirilmeli ve kayıt edilmeli,

v  Atellemeden önce aşırı deformiteleri düzeltmek gerekirse hafifçe traksiyon uygulanabilir. Traksiyon

sırasında direnç oluşur ve dolaşım bozulursa ekstremite zorlanmadan bulunduğu pozisyonda atellenmesine

özen gösterilmelidir.

v  Femur diafiz kırığı dışında, hiçbir kırılmış kemik ya da çıkık normal anatomik pozisyonuna ve şekline

getirilimek için uğraşılmamalı,

v  Gereksiz zorlama, aşırı hareket ve krepitasyon araştırması yapılmamalı,

v  Atel, travmalı bölgenin alt ve üst eklemini içine alacak şekilde yerleştirilmeli,

v  Atel eklem bölgesine uygulanıyorsa komşu kemikler de stabilize edilmeli,

v  Lokal ödemi önlemek amacıyla mümkünse ekstremite elevasyona alınmalı ve soğuk uygulama yapılmalı,

v  Atel, dolaşımı engelleyecek kadar sıkı ya da kırık bölgenin hareket etmesine izin verecek kadar gevşek

olmamalı,

v  Atel uygulamadan önce tüm yaralar steril spanç veya ped ile kapatılmış olmalı.

v  Atelin sert yüzeyleri yumuşak materyal ile kaplanmış olmalı.

v  Sert, karton ateller, vb. kullanılacak ise yaralanma bölgesinin etrafı mutlaka ped, pamuk, havlu, vb. gibi

yumuşak malzemeler ile dolgu yapılarak desteklenmeli ikinci yaralanmaların meydana gelmesi

engellenmeli,

33