di sản thiên nhiên thế giới là gì? - iucn · câu hỏi khóa liên quan tới dstg trong...

TÀILIỆUTƯVẤN

IUCN(HiệphộiBảotồnThiênnhiênQuốctế)

TÀILIỆUTƯVẤNVỀDISẢNTHẾGIỚI–

ĐÁNHGIÁMÔITRƯỜNGNgày18tháng11năm2013

Tài liệutưvấnnàyđượcbiênsoạnnhằmhướngdẫnchocácQuốcgiaThành viên và các bên có liên quan đưaDi sản Thiên nhiên Thế giới(DSTNTG)vàocácđánhgiámôitrường.TàiliệuhướngdẫncungcấpmộtbộNguyêntắcĐánhgiáTácđộngDisảnThếgiới(DSTG)(Bảng2)cókhảnăngápdụngchotấtcảcácloạihìnhđánhgiámôitrường,danhmụccâuhỏikhóaliênquantớiDSTGtrongquátrìnhđánhgiá(Phụlục1)vàhướngdẫncụthểtheotừngbước(Phụlục2).

1. DisảnThiênnhiênThếgiớilàgì?CáckhuDisảnThiênnhiênThếgiớiđượccôngnhậntrêntoàncầutheoCôngướcDSTGvàđượcđưavàoDanhsáchDSTG.Cácdisảnnàyđượcxếphạnglàcáckhuvựctựnhiênquantrọngnhấttrênthếgiới.CôngướcDSTG,được190quốcgiaphêchuẩn,đưaramộtkhuônkhổđặcbiệtnhằmbảotồncácdisảnđượccôngnhậncóGiátrịNổibậtToàncầuchonhânloại.

DisảnThiênnhiênThếgiớibaogồmnhiềukhubảotồndanhtiếngnhưSerengeti,Galapagos,GrandCanyonvàGreatBarrierReef,vàthườnglànơitrúẩncuốicùngcủacácloàibịđedọa,nhưloàiMountainGorilla(khỉđộtnúi),GiantPanda(gấutrúc)vàOrangutan(đườiươi).Hiệncóhơn200DisảnThiênnhiênThếgiới,chiếmhơn260triệuhecta,bằnggần1%tổngdiệntíchbềmặttráiđấtvàhơn10%tổngdiệntíchcáckhubảotồntrênthếgiới(tínhtheoha).

CácDisảnThiênnhiênThếgiớithểhiệnmộtcamkếtđốivớicácthếhệtươnglaimàcộngđồngquốctếcónhiệmvụduytrì,nhưđãnêutrongĐiều6(1)CôngướcDSTG:“…cácdisảntạothànhmộtDSTGchungmàtoànthểcộngđộngquốctếcótráchnhiệmhợptácđểbảovệ1.”Tuynhiên,ngàycàngcónhiềukhuvựcđặcbiệtphảiđốimặtvớicácmốiđedọanhưkhaithácmỏ,cácdựáncơsởhạtầnglớn,sănbắnđộngvậthoangdã,khaithácgỗbấthợppháp,xâmcanhvàbiếnđổikhíhậu.Trongtổngsố222DisảnThiênnhiênThếgiới,gần8%bịđưavàodanhsáchcácDSTGLâmnguy,25%đangbịảnhhưởngbởicácvấnđềnghiêmtrọngvềbảotồnvàrấtnhiềukhudisảnkháchiệnchưađượcbiếtđếnvềtìnhtrạng.

Đểcóthêmthôngtinchitiết,xinvuilòngliênhệ:

ChươngtrìnhDisảnThếgiớiIUCN(HiệphộiBảotồnThiênnhiênQuốctế)

RueMauverney281196GlandThụySĩĐT:+41229990000Fax:[email protected]/worldheritage

1XemCôngướcDSTGởtrangweb http://www.unesco.org/new/fileadmin/MULTIMEDIA/FIELD/Hanoi/pdf/Convention_1972.pdf

TÀILIỆUTƯVẤN


2. Tổngquanvềđánhgiámôitrường

Mục đích của đánh giámôi trường là xácđịnh,đánhgiá,phòngtránhvàgiảmnhẹtácđộngmôitrườngvàxãhộicóthểxảyratừcácđềxuấtpháttriểntrướckhiquyếtđịnhtàitrợhoặctriểnkhai.Đánhgiámôitrườngcũngnhằm đánhgiá cácgiảipháp thay thếcho các đề xuất phát triển, bao gồm cảphương án “không dự án,” từ đó đưa rakhuyếnnghịvềphươngángây tổnhạimôitrường thấp nhất và có tính bền vững caonhấtchocácbênraquyếtđịnh.Một điểm quan trọng cần nhấn mạnh là luônluôn có các phương án khả thi và hiệu quả vềkinhtếcóthểdùngđểthaythếchocácđềxuấtpháttriểngâytổnhạimôitrường.Việcđánhgiávàxemxétchitiếtcácphươngánthaythếcóthểgiúpxácđịnhcácgiảipháphiệuquảvềkinhtế.Vìthế,việcmờicácchuyêngiavềDSTG,khubảotồnvàđadạngsinhhọcthamgiavàoquátrìnhđánhgiámôitrườngngaytừđầucóýnghĩaquantrọngđểcácchuyêngianàycóthểlàmviệcvớicáccánbộpháttriểnvàkỹsưnhằmtìmragiảipháp.LợiíchcủaĐánhgiáMôitrườngbaogồm: Kịpthờixemxétcácvấnđềmôitrườngvàxã

hộitrongquátrìnhthiếtkếdựánvàlậpkếhoạch;

Cộngđồngđịaphươngvà các cánbộvà tổchứcpháttriểnchắcchắnhơnvềtươnglaipháttriểnvàcộngđồngđịaphươngcónhiềucơhộithamgiavàoquátrìnhthamvấnvàraquyếtđịnh;và

Cókhảnăngđạtđượckếtquảmôitrườngvàxã hội tốt hơn và giải quyết được các tác

động được tích lũy ở cấp độ cảnh quanchung.

2.1 Cácloạiđánhgiámôitrường

Cóhailoạiđánhgiámôitrườnglà:

1. Đánhgiámôitrườngchiếnlược(SEA)áp dụng đối với các chính sách, kế hoạch vàchươngtrình(baogồmnhiềudựán,hoặcdựánlớn).Đánhgiámôitrườngchiếnlượccólợithếđánhgiátácđộngởquymôtổngthểvàkhuvựctrướckhiraquyếtđịnhđốivớitừngdựánđơnlẻ.Đánhgiámôitrườngchiếnlượccóthểgiúpxác định các phương án hiệu quả về kinh tế,chẳnghạnnhưcácphươngánlàmđườngkhácnhau,giúptránhđượccáctácđộnglênDSTG.2. Đánhgiátácđộngxãhộivàmôitrường(ESIA)ápdụngđốivớicácdựánđơnlẻ,dođóthườngkhôngphùhợpđểđánhgiátácđộngtíchlũycủanhiềudựán(dựánđangthựchiệnvàdựándựkiến)ởcấpđộtổngthểhayxácđịnhcácphươngánchiếnlược.Ngoàiđánhgiámôitrườngchiếnlược(SEA)vàđánhgiátácđộngmôitrườngvàxãhội(ESIA),còncómộtsốcôngcụđánhgiámôitrườngkhácvớicáctêngọivàyêucầupháplýkhácnhau.Tấtcả các công cụ đánh giá này nhìn chung đềutươngđồngvềmụcđíchvàquymôvớiSEAhoặcESIA.Trongtàiliệunày,SEA,ESIAcũngnhưcáchìnhthứckháccủađánhgiámôitrườngđượcđềcậpchungthànhthuậtngữĐánhgiámôitrường.Mối quanhệ giữa SEAvàESIAđược trìnhbàytrongHình1.CácđánhgiácótầmchiếnlượccaohơnnhưSEAthườngcungcấpthôngtinchocácđánhgiáởmứcđộtiếptheonhưESIA.

TÀILIỆUTƯVẤN


Chẳnghạn,đánhgiáSEAvềhệthốnggiaothôngkhu vực hoặc quốc gia có thể hỗ trợ cho việcchuẩn bị cho các đánh giá ESIA cho các tuyếnđườngriênglẻthôngquaxácđịnhcácphươngánxâydựngđườnggiao thôngmongmuốnvàthuthậpthôngtin.Tuynhiên,SEAsẽkhônggạtbỏnhucầutiếnhànhESIAchotừngtuyếnđườngriênglẻ.SEAcungcấpthôngtintổngquanchiếnlượcvềcácphươngánxâydựngđườngkhảthivềkinhtếcũngnhưcáctácđộngmôitrườngvàxãhộikhácnhau. 2.2 Đánhgiámôi trườngvàquyhoạch sử

dụngđất

Đánhgiámôitrườnglàmộtphầnkhôngthểthiếu củahệ thốngquyhoạch sửdụng đất.Trênthếgiới,cáchệthốngquyhoạchsử

dụngđấtpháttriểnnhanhnhưngđôikhilạimang các đặc trưng làmphức tạphóaviệclồng ghép hiệu quả các khu Di sản ThiênnhiênThế giớivàoquá trình đánh giámôitrườngvàraquyếtđịnh.

Chẳnghạn,nhiềuhệ thốngquyhoạchsửdụngđấtcónguồnlựcvànănglựcnhânsựhạnchế,thông tin trao đổi giữa các cơ quan nhà nước(như giữa đơn vị khai khoáng và đơn vị phụtráchDSTG)còngặpnhiềuràocản,quátrìnhcấpgiấy phép triển khai chưa rõ ràng, tiến trìnhthamvấncácbênliênquanhạnchếhoặckhôngtồntại,thườngxuyênthiếuthôngtinvềcáccácthủtụcliênquantớiDSTG(nhưyêucầuthôngbáochoỦybanDSTGvềcácđềxuấtpháttriểnảnhhưởnghoặccókhảnănggâyảnhhưởnglênDSTG).

Mứcđộchiếnlư

ợctừ

caođếnthấp

Loạiđềxuấtpháttriển

Vídụ SửdụngSEAhay

ESIA?

Ưuđiểm/nhượcđiểm

Cácchínhsách,kế

hoạch,chươngtrình(vd:đềxuấtgốm

nhiềudựán)

Cácdự ánpháttriểncơsởhạtầnglớnnhưmạnglướigiaothông,đậplớn,dựánpháttriểnnôngnghiệpthươngmạiquymôlớn,dựánkhai

khoángvàdựánnănglượngcấpđộlớn(VD:cáckhunănglượnggió)

Đánhgiámộitrườngchiếnlược(Baogồmxemxétcáctácđộngxã

hội)

Cânnhắccác tácđộngtíchlũytheocấpđộcảnhquanvàxácđịnhcác

phươngánchiếnlượccấpcaothaythếchocácdựánpháttriển.KinhnghiệmthựchiệnđánhgiáchiếnlượcSEAhạn

chế

Cácdựánriênglẻ

CácdựáncóthểđãđượcxemxétvàlựachọnkỹlưỡngthôngquađánhgiáSEAnhưlàmđường,

đậpthủylợi

Đánhgiátácđộngmôitrườngvàxãhội

Phùhợpcácdự ánriênglẻ.Nhìnchungkhôngthểđánhgiáđượccáctácđộngtíchlũycủanhiềudựántheocấpđộcảnhquan.Cóthểxemxétcácthiêtkếdựánthaythế

nhưngkhôngphảilàcácphươngánthaythế

chiếnlược

Hình1:MốiquanhệgiữagiữađánhgiátầmchiếnlượcnhưSEAvớiđánhgiácấpdựánnhưđánhgiátácđộngmôitrườngvàxãhội(ESIA)

TÀILIỆUTƯVẤN


BướcđầutiênnhằmràsoátvàđưacáckhuDSTGvàocácđánhgiámôitrườnghiệuquảlàđăngkývàxácđịnhtấtcảcáckhuDisảnThiênnhiênThếgiớitronghệthốngthôngtinquyhoạchsửdụngđất,kèmtheocácyêucầubảotồnvàbảovệ.Tuyđặtramụctiêutưvấntổngquanmộtsốtrongcácđiểmđãđềcậpởtrên,tàiliệuhướngdẫnnàykhôngđềcậpđếnviệctíchhợpcácDSTGvàohệthốngquyhoạchsửdụngđấtởcấpđộrộnglớnhơn.

3. Đánh giá môi trường và Di sảnThiênnhiênThếgiới

ĐánhgiámôitrườngđốivớimộtđềxuấtgâyảnhhưởnghoặccókhảnănggâyảnhhưởngtớiDi sảnThiênnhiênThếgiớinhằm đảmbảoxemxétđầyđủcáctácđộngcóthểxảyrađốivớiGiá trịNổibậtToàn cầu củadi sảntrongcácquyếtđịnhquyhoạchsửdụngđất,vớimụctiêubảotồncáckhuvựcđặcbiệtnàychocácthếhệtươnglai.ĐánhgiácầnxemxétmốiquanhệgiữadisảnvớimôitrườngcảnhquanxungquanhvìmộtDisảnThiênnhiênThếgiớikhôngthểđượcđánhgiátáchbiệtkhỏihệsinhtháirộngbaoquanhnó.

GiátrịNổibậtToàncầulàcơsởđểghidanhmộtkhu vực nào đó vào danh sách DSTG. TheoHướngdẫnThựchiệnCôngướcDSTG,GiátrịNổibậtToàncầuđượcđịnhnghĩalà“…cógiátrịđặcbiệtvềmặttựnhiên,vượtrakhỏiranhgiớiquốcgiavàcótầmquantrọngchungđốivớicácthếhệhiệntạivàtươnglaicủatoànnhânloại”.

2 XemHướngdẫnhoạtđộngcôngướcDSTG:http://unesdoc.unesco.org/images/0022/002246/224675VIE.pdf

BatrụcộtcủaGiátrịNổibậtToàncầulàgiátrị,tínhtoànvẹn,vàcôngtácquảnlývàbảovệ,đượctómtắtởphầndướiđây,minhhọaởHình2vàtrìnhbàyđầyđủtrongHướngdẫnThựchiệnCôngướcDSTG2.MộtđiểmlưuýlàGiátrịNổibậtToàncầucủadisản,đượcnêurõtrongTuyênbốGiá trị Nổi bật Toàn cầu, có thể tìm thấy trêntrangwebcủaTrungtâmDSTGUNESCO,phầnmôtảkhudisản3.

1. Giátrị:Cóbốntiêuchívềtựnhiênthểhiện

cácgiátrịcủaDisảnThiênnhiênThếgiới.Cáctiêuchínàyliênquantớicáchiệntượngthiênnhiênsiêuviệthaycáckhuvựccóvẻđẹpthiênnhiênkỳthú(tiêuchívii),cáctiếntrìnhquantrọngcủalịchsửtráiđất(tiêuchíviii),cáchệsinhthái(tiêuchíix)vàcácloàibịđedọavàsinhcảnhcủachúng(tiêuchíx).Lưuýlàdisảnvănhóađượccôngnhậntheotiêuchítừiđếnvi,vàdisảnhỗnhợpbaogồmcảtiêuchítựnhiênvàtiêuchívănhóa.XemnộidungđầyđủvềcáctiêuchítựnhiênởÔsố1.

2. Tínhtoànvẹn: toànvẹnlàmộttiêuchuẩnđánhgiátính“tổngthể”vàcầnđượcđánhgiátheomứcđộmàkhudisản(i)cótấtcảcácyếutốcầnthiếtđểthểhiệncácgiátrị,(ii)cóquymôphùhợpđểbảođảmrằngcáccácđặcđiểmvàcácquátrìnhtruyềntảiýnghĩacủadisảnđượcđạidiệnmộtcáchđầyđủvà(iii)khôngchịuảnhhưởngcủanhữngtácđộngtiêu cực của sự phát triển và/hoặc thiếuquantâm.

3CóthểtìmthấytuyênbốGiátrịNổibậtToàncầutrêntrangthôngtinvềcáckhudisảncủatrangwebcủaTrungtâmDSTGUNESCOtheođịachỉsau:http://www.whc.unesco.org/en/list

TÀILIỆUTƯVẤN


3. Côngtácbảovệvàquảnlý:Côngtácbảovệvàquảnlýnhằmđảmbảorằngcácgiátrịvàtínhtoànvẹncủadisảntạithờiđiểmcôngnhận sẽ được bảo tồn và phát huy trongtươnglai.Cácyếutốchínhcủacôngtácquảnlývàbảotồnlà(i)đượcbảovệtheotậptụctruyềnthốngvà/hoặctheoquyđịnhpháplý,quychếvàthểchếtrongdàihạn,(ii)córanhgiớiphùhợpvàđượcxácđịnhrõràng,(iii)cóvùngđệmvà/hoặckhuvựcbảovệdisảnrộnghơnranhgiớidisảnvà(iv)cóhệthốngquảnlýhiệuquả.

Ô số 1: Bốn tiêu chí công nhậnDi sản ThiênnhiênThếgiới(vii)chứađựngcáchiệntượngthiênnhiênsiêuviệthaycáckhuvựccóvẻđẹpthiênnhiênkỳthúvàtầmquantrọngthẩmmỹ;(viii)lànhữngvídụnổibậtđạidiệnchonhữnggiaiđoạn lớncủa lịchsửtráiđất,baogồmcảviệcghichéplạicuộcsống,cácquátrìnhđịachấtlớnđangtiếpdiễntrongsựpháttriểncủacácđịamạo,haynhữngđặcđiểmđịachấnvàđịahìnhlớn;(ix)lànhữngvídụnổibậtđạidiệnchocácquátrìnhsinhtháivàsinhhọctrongsựtiếnhoávàpháttriểncủacáchệsinhtháitrêncạn,nướcngọt,biểnvàvenbiểnvàcáccộngđồngđộngthựcvật;(x)sởhữucácmôitrườngsốngtựnhiênquantrọngvàcóýnghĩanhấtđốivớiviệcbảotồntạichỗđasạngsinhhọc,kểcảnhữngnơisởhữucácloàibịđedọacóGiátrịNổibậtToàncầuxétdướigócđộkhoahọchoặcbảotồn.

TÀILIỆUTƯVẤN


Hình2:BatrụcộtcủaGiátrịNổibậtToàncầu:tiêuchí/giátrị,tínhtoànvẹn(tínhxácthựcchỉápdụngđốivớidisảnvănhóa)vàquảnlývàbảotồn

4. QuanđiểmcủaIUCNvềđánhgiámôi trường đối với các đề xuất ảnhhưởnglênDisảnThiênnhiênThếgiớiQuanđiểmcủaIUCN4làcácđềxuấtxâydựngcơ sở hạ tầng và các đề xuất phát triểnvà/hoặc nhượng quyền trong hoặc ngoàiranh giớimộtDi sảnThiênnhiênThế giớicầnđượcxemxétcótươngthíchvớimụctiêudàihạnnhằmbảovệGiátrịNổibậtToàncầuchocác thếhệ tương laihaykhông.Các đềxuất không tương thích vớimục tiêu nàykhông đượcphép triểnkhai tạikhudisản.Lưuýlàhầuhếtcácđềxuấtxâydựngcơsởhạtầngvàtriểnquymôlớnđềucókhảnăngkhông tương thích với việcbảo tồnDi sảnThiênnhiênThếgiớinênviệctìmkiếmcácphươngánthaythếlàcầnthiết.

Liênquantớihoạtđộngkhaikhoáng,quanđiểmcủa IUCN là các dự án khai thác, thămdò dầumỏ/khí đốt và khoáng sản (bao gồm cơ sở hạ

tầngvàhoạtđộngkèmtheo)khôngtươngthíchvớimục tiêudàihạnbảo tồnDSTGcho thếhệtươnglai,vìthếkhôngnênchophéptriểnkhaicácdựánnày trongcáckhudi sản.Cácdựánkhai thác, thămdò dầumỏ/khí đốt và khoángsảnngoàikhuDisảnThiênnhiênThếgiớicũngcókhảnănggâytácđộngtiêucựclênGiátrịNổibậtToàncầunêncầnđượcđánhgiácóhệthốngthông qua đánh giámôi trường. Để biết thêmthôngtin,xemTàiliệutưvấnDSTGcủaIUCNvềcácdựánkhaikhoáng,dầu mỏ/khíđốt5.

TrongcáctrườnghợpngoạilệkhicáchoạtđộngpháttriểnảnhhưởngtớimộtkhuDisảnThiênnhiênThếgiới,cáchoạtđộngnàycầncóđánhgiámôitrườngnghiêmngặttheo8nguyêntắcđánhgiátácđộngDSTGởÔsố2.Cụthể,cầnxácđịnhvàđánhgiácácphươngánthaythếhợplýnhằmđềxuấtgiảiphápbềnvữngnhấtchocácbênraquyết định, có thể bao gồm cả trường hợp“khôngdựán”.

Ôsố2:NguyêntắcđánhgiátácđộngDSTG

Nguyêntắc1:Tấtcảcácđềxuấtcókhảnănggâyảnhhưởngbất lợichomộtDisảnThiênnhiênThếgiớiđềuphảiđượcđánhgiámôitrườngkhắtkhengaytừđầutrongquátrìnhđưaraquyếtđịnh,dùđềxuấtnằmtronghoặcngoàiranhgiớidisảnđó.

Đánhgiátácđộngmôitrườngnàycầnđượctiếnhànhtrongthờigiansớmnhấtcóthểnhằmcungcấpthôngtinhiệuquả,kịpthờichocácbênraquyếtđịnh.Tiếnhànhđánhgiásaukhi

4 IUCNlàmạnglướimôitrườngtoàncầulớnnhấtvàlâuđờinhấttrênthếgiới–làhiệphộidânchủvớihơn1.000tổchứcthànhviênlàcáctổchứcchínhphủ,phichínhphủvàhơn11.000cácnhàkhoahọctìnhnguyệnởhơn160quốcgia.

5 http://iucn.org/about/work/programmes/wcpa_worldheritage/resources/policies/

TÀILIỆUTƯVẤN


quátrìnhđãbắtđầuhoặcsaukhiđãcóquyếtđịnhkhôngthểcungcấpđầyđủthôngtinchocácbênraquyếtđịnh.

Nguyêntắc2:ChuyêngiavềDSTG,cáckhubảotồnvàđadạngsinhhọcphảiđượcthamgiachặtchẽvàoquátrìnhđánhgiánhằmxácđịnhcácnộidungcầnđánhgiá.

CácchuyêngianàycóthểcùnglàmviệcvớicáckỹsưvàcánbộpháttriểntìmragiảiphápchocácđềxuấtcókhảnăngảnhhưởngbấtlợitớiGiátrịNổibậtToàncầucủaDSTG.

Nguyêntắc3:CầnđánhgiácáctácđộngmôitrườngvàxãhộicókhảnăngxảyratừđềxuấtpháttriểnđốivớiGiátrịNổibậtToàncầucủadisản,baogồmảnhhưởngtrựctiếp,giántiếpvàtíchlũy.

Đánhgiámôitrườngcầnxemxéttớigiátrị,tínhtoànvẹn,côngtácquảnlývàbảotồncủakhuvựccũngnhưsựkếtnốicủadisảnvớicảnhquanxungquanh.Đánhgiácầndựatrênnguồndữliệuvàthôngtinđầyđủ.

Nguyêntắc4:Phươngánthaythếhợplýphảiđượcxácđịnhvàđánhgiánhằmđưaraphươngánbềnvữngnhấtchocácbênraquyếtđịnh.

Nhữngngườiđưaraquyếtđịnhcầnđượcthôngbáorõràngvềcácphươngánkhácnhau.CầnnêurõcácphươngángâytổnhạiítnhấttớiGiátrịNổibậtToàncầucủadisản,baogồmcảlựachọn“khôngdựán”trongmộtsốtrườnghợp.Thôngthường,cácphươngánkhảthivàcóhiệuquảkinhtếthaythếchocácđềxuấtpháttriểncókhảnănggâytổnhạiGiátrịNổibậtToàncầucủadisảnsẽđượcxácđịnh.Xemxétkịpthờivàchitiếtcácphươngánthaythếcòngiúpđảmbảorằngcácnguồnlựckhôngbị lãngphívàocácdựánpháttriểnkhôngtươngthíchvớitìnhtrạngDSTG(nhưdựánkhaikhoáng).

Nguyêntắc5:Cácgiảiphápgiảmnhẹtácđộngcầnđượcxácđịnhtheocấpđộ,trướchếtđểtránhcáctácđộngtiêucựccókhảnăngxảyra,tiếpđếnlàgiảmcáctácđộngkháckhôngthểtránhkhỏi.

ĐánhgiámôitrườngcầnđềracáchgiảmnhẹvàgiámsátcáctácđộngtiêucựckhôngthểtránhkhỏitớiGiátrịNổibậtToàncầu,dùởmứcđộnào,thôngquakếhoạchquảnlýmôitrườngđãlênngânsách,chỉracáchthựchiệncácgiảiphápgiảmnhẹ,cánhân/tổchứccótráchnhiệmtriểnkhai,khungthờigianvàcácnguồnlựcđảmbảothựchiệnkếhoạch.

Nguyêntắc6:CómộtchươngriêngvềDSTGtrongđánhgiámôitrường

ChươngnàyđưaracáckếtluậnrõràngchocácbênraquyếtđịnhvềcáctácđộngcókhảnăngxảyracủađềxuấttớiGiátrịNổibậtToàncầucủadisảnvàcầnđượcphảnánhtrongphầntómtắt.

TÀILIỆUTƯVẤN


Nguyêntắc7:Đánhgiámôitrườngphảiđượccôngbốrộngrãivàđưarathamvấncộngđồngkỹlưỡngtheocácgiaiđoạnkhácnhau.

Thamvấncầndiễnratronggiaiđoạnxácđịnhphạmviđánhgiá,thựchiệnbảndựthảobáocáođánhgiámôitrườngvàbáocáogiámsát.Tấtcảcácbênliênquan,baogồmcộngđồngđịaphương,ngườidânbảnđịa,cácnhàkhoahọc,cáccơquannhànướcvàtổchứcphichínhphủcóliênquancầnđượcmờithamgia.Phảnhồitừthamvấnphảiđượcphảnánhvàtưliệuhóađầyđủtrongđánhgiá.

Nguyêntắc8:Kếhoạchquảnlýmôitrườngphảiđượcđềxuất,thựchiệnvàđánhgiáđộclập.

Kếhoạchcầnnêuchitiếtđiềukiệnhoạtđộng,giámsátvàphụchồiliênquantớiGiátrịNổibậtToàncầucủadisản.Đơnvịpháttriểnphảidànhngânsáchngaytừđầuchocácchiphíđánhgiáđộclậpvàtheođịnhkỳviệctriểnkhaikếhoạchquảnlýmôitrường.

5. ÁpdụngcácnguyêntắcđánhgiátácđộngDSTG

NguyêntắcđánhgiátácđộngDSTGởÔsố2cókhảnăngápdụngchotấtcảcácloạihìnhđánhgiámôitrườngbaogồmđánhgiámôitrườngchiếnlược(SEA)vàđánhgiátácđộngmôitrườngvàxãhội(EISA).Hướngdẫn theo từngbước trìnhbàyởPhụlục1và2hỗtrợcácQuốcgiaThànhviênvàcácchuyêngiatiếnhànhđánhgiámôitrườngápdụngcácnguyêntắcnày.IUCNchorằngcác đánhgiámôi trườngkhông đáp ứng được8 yêu cầu cơbảnnàykhôngcókhảnăngtạolậpcơsởphùhợpđểraquyếtđịnh.

6 ThôngtinliênlạccủaTrungtâmDSTGUNESCOcóthểtìmthấyởtrangwebhttp://www.whc.unesco.org/en/whoswho

6. Thông báo choỦy banDSTG vềcácđềxuấtpháttriểnảnhhưởngtớiDisảnThiênnhiênThếgiới

Tất cả các đề xuất phát triển hoặc/vànhượngquyềncókhảnăngtrởthànhdựánlàmảnhhưởngtớiGiátrịNổibậtToàncầu của di sản phải được cácQuốc giaThành viên đệ trình cho Ủy bản DSTGthông qua các Trung tâm DSTG củaUNESCO6(Ban thưkýCôngước).Các đềxuấtphảiđượcđệtrìnhtrướckhiQuốcgiaThànhviênraquyếtđịnhtàitrợvốn,chophépthựchiệnhoặctriểnkhaidựántheoĐoạn172củaHướngdẫnThựchiệnCông ước (XemÔ số3).Việc thôngbáosớmlàrấtquantrọngvìviệcnàysẽmanglạicơhộithamgiakịpthờivàhiệuquả,gópphầnđảmbảokhônglãngphínguồn

TÀILIỆUTƯVẤN


lực trong các đề xuất phát triển khôngtươngthíchvớiviệcbảovệdàihạnDSTG.

Cácđềxuấtnhưđề cập theoĐiều172củaHướngdẫnThựchiệnCôngướccầnđượcđệtrìnhcùngvớicáctàiliệuhiệncótạithờiđiểmđệtrình,chẳnghạnnhưđềxuấtdựán,điềukhoảnthamchiếuđánhgiámôitrường,báocáophạmviđánhgiávàdựthảobáocáođánhgiámôitrường.

Ôsố3:Điều172củaHướngdẫnThựchiệnCôngước

“ỦybanDSTGmờicácQuốcgiathànhviêncủaCôngướcthôngbáovớiỦyban,thôngquaBanThưký,dựđịnhtiếnhànhhoặcchophéptiếnhànhởmộtkhuvựcđượcCôngướcbảohộnhữngcôngviệctubổlớnhaynhữnghoạtđộngxâydựngmớicóthểtácđộng đếnGiá trịNổibậtToàncầucủadisản.Thôngbáocầnđượcđưaracàngsớmcàng tốt (ví dụ, trước khi soạn thảo vănkiện dự án) và trước khi đưa ra nhữngquyếtđịnhkhócóthểrútlại,đểUỷbancóthểgiúpđỡtìmkiếmcácgiảiphápphùhợpnhằmđảmbảorằngGiá trịNổibậtToàncầucủadisảnđượcbảotồnmộtcáchtrọnvẹn.”

7. Quá trình xemxét đánh giámôitrườngcủaIUCN 7 ĐểbiếtthêmthôngtinvềcôngviệccủaDSTGcủaIUCNởtrangweb:http://www.iucn.org/worldheritage

LàBan cố vấnkhoahọc về thiênnhiênchoỦybanDSTG,IUCNđánhgiáhồsơđềcửcácdisản thiênnhiên,giámsát tìnhtrạngbảo tồnởcáckhudisảnđãđượccôngnhậnvàhỗtrợxâydựngnănglực7.Trong vai trò giám sát, IUCN cũng tiếnhànhxemxétcácđánhgiámôitrường.

Quátrìnhxemxétđánhgiámôitrườngđượctiếnhànhnhưsau:

Quốc gia Thành viên nộp điều khoảnthamchiếu,báocáophạmviđánhgiávà dự thảo báo cáo đánh giá môitrườngchoTrung tâmDSTGUNESCO(Theo Đoạn 172 Hướng dẫn hoạtđộng).CáctàiliệunàysẽđượcchuyểnchoIUCNxemxét.

Trongquátrìnhđánhgiá,IUCNxemxétquátrìnhđánhgiámôitrườngcóđápđứngđược8tiêuchíđánhgiátácđộngDSTGnêutrongÔsố2haykhông(phụthuộcvàoviệcđánhgiámôitrườngđãđạtđếngiaiđoạnnào).Đồngthời,IUCNtiếnhànhthamvấnmạnglướichuyêngia bao gồm các thành viên trong ỦybanThếgiớicáckhubảotồn,Ủybanvìsựsốngcòncácloài,Cáccơquanđầumối DSTG khu vực và các chuyên giakhác.

Khihoànthànhquátrìnhxemxét,IUCNđưaracácbáocáokỹthuậtngắngọnchocácQuốcgiaThànhviênnhằmhỗtrợcácquá trìnhraquyếtđịnh.Quan

TÀILIỆUTƯVẤN


điểmcủaIUCNđượcđưavàocácBáocáotìnhtrạngbảotồn,làtàiliệutưvấncủaIUCNvàTrungtâmDSTGUNESCOchoỦybanDSTG8.

Mộtđiểmlưuýlàcácbáocáodựthảođánh giá môi trường phải có mộtchương riêng về các tác động có khảnăngxảyra từđềxuấtđốivớiGiá trịNổibậtToàncầu.IUCNkhôngthểtiếnhành xem xét báo cáo nếu không cóchương về các tác động DSTG. Trongcáctrườnghợpnày,IUCNsẽxembảnđánhgiálàkhôngphùhợpvàđềnghịđiềuchỉnhbằngcáchđưachươngnàyvàobáocáotheohướngdẫnnêuởPhụlục2,trướckhiđệtrìnhlạichoTrungtâmDSTGUNESCOđểIUCNtiếnhànhxemxét.

7.1 Yêucầuxemxétđộclậpđánhgiámôitrường

Việc xem xét độc lập bản đánh giá môitrườngcóthểtiếnhànhthôngquamạnglưới

chuyêngiamôitrườngcủaIUCNvàcácnhàtư vấn độc lập phù hợp và có uy tín khác.IUCNkhuyếnkhíchcácQuốcgiaThànhviêntiến hành đánh giá độc lập các hoạt độngphát triển có khả năng gây ảnh hưởng tớiDSTG.Yêucầunàyđặcbiệtquantrọngkhiđánh giá môi trường được thực hiện bởichínhcácđơnvịpháttriển,nhằmđảmbảođưaraquanđiểmđộclậpvềchấtlượngcủabảnđánhgiá.

Nếu các Quốc gia Thành viênmongmuốntriểnkhaiđánhgiámôitrườngmộtcáchđộclập thì IUCNcó thểhỗ trợ thựchiện thôngquaviệcđềxuấtcáctưvấnhoặccốvấncóthểđượcmờithamgia(Đềnghịgửiyêucầuhỗ trợ theo địa chỉ[email protected]). Tuy nhiên, cácQuốcgiaThànhviênnênhiểurằngcáckếtquảđánhgiánàykhôngphải làquanđiểmchínhthứccủaIUCNmàchỉlàquanđiểmvàtưvấncủachuyêngiacóliênquan.

Phụlục1:CáccâuhỏiliênquantớiDisảnThiênnhiênThếgiớitrongtừngbướcđánhgiámôitrường

MụcđíchcủađánhgiámôitrườngđốivớiđềxuấtgâyảnhhưởngtớiDisảnThiênnhiênThếgiớilànhằmđảmbảocáctácđộngcóthểcótớiGiátrịNổibậtToàncầucủadisảnđượcxemxétmộtcáchtoàndiệntrongcácquyếtđịnhquyhoạchsửdụngđấtvớimụctiêubảotồnđượccáckhuvựcđặcbiệtnàychothếhệtươnglai.8câuhỏidướiđâysẽhỗtrợcácQuốcgiaThànhviênvàchuyêngiatiếnhànhđánhgiámôitrườngápdụngcácnguyêntắcđánhgiátácđộngdisản.CáchướngdẫnthựchiệntheotừngbướcsẽđượctrìnhbàyởPhụlục2.

8 Cóthểtruycậpbáocáotìnhtrạngbảotồntrêntranghttp://www.whc.unesco.org/en/soc

TÀILIỆUTƯVẤN


Câuhỏi:ĐềxuấtcókhảnănggâyảnhhưởngtớikhuDSTGkhôngvàcócầntiếnhànhđánhgiámôitrườngkhông(baogồmcảcácđềxuấtnằmngoàiranhgiớikhudisản?)

Ràsoát

Câuhỏi:Vấnđềnào liênquan tớiGiá trịNổibậtToàncầusẽđượcđánhgiávàđơnvị/cánhânnàosẽthamgiađánhgiá?

Xácđịnhphạmviđánhgiá

Câuhỏi:ĐềxuấtcóthểcónhữngảnhhưởnggìtớiGiátrịNổibậtToàncầu,gồmgiátrị,tínhtoànvẹnvàcôngtácquảnlývàbảotồnvàcócầncácdữliệubổsungkhông?

Đánhgiátácđộng

Câuhỏi:PhươngánthaythếnàogâyíttổnhạinhấtvàcótínhbềnvữngcaonhấtđốivớiGiátrịNổibậtToàncầuvàliệucóthểthựchiệnđượccácphươngánnàykhông(baogồmcảtrườnghợp“khôngdựán”)?

Xácđịnhcácphươngánthaythế

Câuhỏi:Cácbiệnphápgiảmnhẹsẽđượctriểnkhainhưthếnào,đơnvị/cánhânnàosẽtriểnkhaicácbiệnphápnày,trongkhoảngthờigiannàovànhữngnguồnlựcnàođảmbảoviệcthựchiệncácbiệnphápđó?

Cácbiệnphápgiảmnhẹ

Câuhỏi:Cầncungcấpcácthôngtingìchocácbênraquyếtđịnhvềcác tácđộng lênDSTG,cungcấpkhinàovà theohình thứcnào?

Báocáođánhgiámôitrường

Câuhỏi:Cầnthamvấncácbêncóliênquannàovàcáchthamvấn?

Thamvấncộngđồng

Câuhỏi:LoạikếhoạchnàonênđượctriểnkhainhằmquảnlývàgiámsátcáctácđộngkhôngtránhkhỏilênGiátrịNổibậtToàncầu,đơnvị/cánhânnàosẽtriểnkhai,vớinguồnvốnnàovàkhinào?

Kếhoạchquảnlýmôitrường

Phụlục2:HướngdẫntừngbướcchoviệcđưakhuDisảnThiênnhiênThếgiớivàođánhgiámôitrườngHướngdẫntừngbướcđưaDisảnThiênnhiênThếgiớivào8bướcchínhcủaquátrìnhđánhgiámôitrườngđượctrìnhbàydướiđây(xemPhụlục1).MụcđíchcủahướngdẫnlàhỗtrợcácQuốcgiaThànhviên,cácchuyêngiatiếnhànhđánhgiámôitrườngvàcácbênliênquanápdụng8nguyêntắcđánhgiátácđộngdisản(XemÔsố2).Hướngdẫnnàycầnđượcsửdụngcùngvớihướngdẫnchitiếthơnvềđánhgiátácđộngđadạngsinhhọc

TÀILIỆUTƯVẤN


nhưHướngdẫntựnguyệnvềđánhgiátácđộngmôitrườngbaogồmđadangsinhhọccủaCôngướcĐadạngsinhhọc9vàSổtayđánhgiátácđộngRamsar10.

Ràsoát:ĐềxuấtcókhảnăngảnhhưởngtớikhuDSTGkhôngvàcócầntiếnhànhđánhgiámôitrườngkhông(nộidungnàybaogồmchocảcácđềxuấtnằmngoàiranhgiớikhudisản?)

1. TấtcảcácđềxuấtcókhảnănggâyảnhhưởngxấutớikhuDisảnThiênnhiênThếgiớicầnđánhgiámôitrườngsớmvànghiêmngặt

Nhiềuquốcgiacóquyđịnhvềđánhgiámôitrườngtrongđónêucụthểcácloạidựáncầnđượcđánhgiámôitrường.Tuynhiên,tấtcảcácđềxuấtcókhảnănggâyảnhhưởngxấutớikhuDisảnThiênnhiênThếgiới,dùnằmtronghoặcngoài ranhgiớidi sản,đềucầnđượcđánhgiámôitrườngtoàndiệnvànghiêmngặtnhưđánhgiátácđộngmôitrườngvàxãhội(ESIA)hayđánhgiámôitrườngchiếnlược(SEA)trướckhicânnhắcphêduyệtvàcấpphép.

Đánhgiámôitrườngcầnđượcthựchiệntrongthờigiansớmnhấtcóthểtrongquátrìnhraquyếtđịnh,nhằmcungcấpthôngtinđầuvàokịpthờivàhiệuquảchocácbênraquyếtđịnh.Cácđánhgiámuộn,tronghoặcsaukhiraquyếtđịnh,khôngthểcungcấpđầyđủthôngtinchocácbênraquyếtđịnh.

2. CácđềxuấtpháttriểnnằmngoàiranhgiớikhuDSTGcũngcầnđượcđánhgiá

CácđềxuấtpháttriểnnằmngoàiranhgiớikhuDSTGvẫncóthểgâyracáctácđộngtiêucựcnghiêmtrọngtớiGiátrịNổibậtToàncầu,tùythuộcvàobảnchấtvàquymôđềxuất.Chẳnghạnnhưđềxuấtkhaithácmỏnằmcáchkhudisản30km,tùythuộcđiềukiệnđịahình,cóthểcónhữngtácđộngquantrọngvàlâudàiđếnhệthủyvăncủakhuvựcvàlànguyênnhângâyracáchậuquảthứcấpnhưthayđổinhânkhẩuhọcdẫntớisửdụngkhôngbềnvữngnguồntàinguyênthiênnhiên(nhưsănbắtđộngvậthoangdã).CácDSTG,cũngnhưcáckhubảotồnkháclàmộtphầnkhôngthểtáchrờicủacảnhquanxungquanhvàkhôngthểxemxétđộclậpcáckhudisảnnàybênngoàicáchệsinhtháirộnglớnhơn.

3. Cầntiếnhànhđánhgiámôitrườngchiếnlượccóhệthốngđốivớicácđềxuấtpháttriểnđangànhhoặcquymôlớn

IUCNđặcbiệtkhuyếnnghịtiếnhànhđánhgiámôitrườngchiếnlượcđốivớicácđềxuấtquymôlớn,đềxuấtgồmnhiềudựánhoặcđềxuấtsửdụngđấtởcấpđộcảnhquan(nhưđềxuấtxây

9 XemHướngdẫntựnguyệncủaCôngướcĐadạngsinhhọcvềđánhgiátácđộngmôitrườngbaogồmđadangsinhhọcởtrangweb:http://www.cbd.int/doc/publications/imp‐bio‐eia‐and‐sea.pdf 10 XemSổtayđánhgiátácđộngRamsarởtrangweb:http://www.ramsar.org/pdf/lib/hbk4‐16.pdf

TÀILIỆUTƯVẤN


dựngđậplớn,xâydựngnhiềutuyếnđườngvàđềxuấtpháttriểnnôngnghiệpmangtínhthươngmạiquymôlớn).CáctácđộngtíchlũycủacácloạihìnhđềxuấtnàycókhảnănggâyratácđộngtiêucựcnghiêmtrọngtớiGiátrịNổibậtToàncầucủadisảnvàtốtnhấtnênđượcđánhgiásớmnhấtcóthểthôngquaquátrìnhđượcthiếtkếtnhằmcânnhắccácphươngánthaythếchiếnlược“cấpcao”.

Chẳnghạnnhư,tổhợpcácđềxuấtnhằmxâydựngmạnglướigiaothôngkhuvựcnênđượcxemxéttrongmộtbảnđánhgiámôitrườngchiếnlượcSEAtoàndiệnthayvìtiếnhànhmộtvàiđánhgiátácđộngmôitrườngvàxãhộiESIAriênglẻchotừngdựánkhicácđánhgiánàykhôngcókhảnăngxemxétcácảnhhưởngtíchlũycủatổngthểcácdựánhoặcđánhgiácáctuyếnđườngthaythế.XemPhần2,Hình1đểbiếtthêmchitiếtvềsựkhácnhaugiữađánhgiámôitrườngchiếnlượcSEAvàđánhgiátácđộngmôitrườngvàxãhộiESIA.

4. Cácdựánkhaikhoáng,khíđốt/dầumỏkhôngtươngthíchvớidanhhiệuDSTG

IUCNcóquanđiểmrõràngvềnguồnkhoángsảnvàkhubảotồnnhưđãxácđịnhbởicácthànhviêncủatổchức(XemTàiliệutưvấnDSTGvềdựánkhaikhoáng,dầumỏ/khíđốt11).Mộtlưuýquantrọnglàtrongrấtnhiềutrườnghợp,ỦybanDSTGđãnêurõquanđiểmlàviệckhaithácvàthămdòkhoángsản,dầumỏ/khíđốttrongkhuDSTGhoặcảnhhưởngtớikhuDSTGkhôngtươngthíchvớidanhhiệuDSTGvàxemcáchoạtđộngđólàcơsởđểđưacácdisảnnàyvàodanhsáchcácDSTGđanggặpnguyhiểmtheoĐoạn180HướngdẫnThựchiệnCôngước.QuanđiểmcủaỦybanDSTGphùhợpvớiTuyênbốquốctếvềkhaikhoángvàkhubảotồn12củaHộiđồngQuốctếKhaikhoángvàKimloạivàquanđiểmcủacáctậpđoàncôngnghiệphàngđầunhưShell13vàcáccôngtyđầutưquốctếnhưJPMorgan14.ỦybanDSTGthườngcoiquanđiểmcủacácđơnvịđứngđầutrongngànhcôngnghiệpnàylàmcơsởđưaraquyếtđịnh.

Xácđịnhphạmviđánhgiá:VấnđềnàoliênquantớiGiátrịNổibậtToàncầusẽđượcđánhgiávàđơnvị/cánhânnàosẽthamgiađánhgiá?

5. NhiềuvấnđềcầnđưavàođánhgiácóthểđượcxácđịnhthôngquatuyênbốGiátrịNổibậtToàncầucủadisản

ĐánhgiámôitrườngtrongdựánpháttriểncóảnhhưởngtớiDisảnThiênnhiênThếgiớicầnđánhgiácáctácđộngcókhảnăngxảyrađốivớiGiátrịNổibậtToàncầucủadisản,cụthểlàgiá

11 http://www.iucn.org/about/work/programmes/wcpa_worldheritage/resources/policies/12 http://www.icmm.com/our‐work/sustainable‐development‐framework/position‐statements13 http://www.shell.com/global/environment‐society/environment/biodiversity/protected‐areas.html14 http://www.jpmorganchase.com/corporate/Corporate‐Responsibility/document/JPMC_ESRA_Policy.pdf

TÀILIỆUTƯVẤN


trị,tínhtoànvẹnvàcôngtácbảovệvàquảnlý.GiátrịNổibậtToàncầucủadisảnmangtínhcụthểchotừngdisảnvàđượcmôtảtrongtuyênbốGiátrịNổibậtToàncầu15cóthểtìmtrêntrangwebcủaTrungtâmDSTG,mụcmôtảdisản16.Ngoàira,đánhgiáhồsơđềcửcủaIUCNcũngcóthểcótácdụnghữuíchvàcóthểđượctìmthấytrêntrangwebnày.

6. Cácvấnđềxãhộicũngcầnđượcđánhgiá

CácvấnđềxãhộicókhảnăngtácđộngtớiGiátrịNổibậtToàncầuvàcộngđồngđịaphươngcũngcầnđánhgiámộtcáchthậntrọng.Cácvấnđềnàycầnđượcxácđịnhtrêncơsởthamvấnchặtchẽvớicộngđồngđịaphương.

7. SớmcósựthamgiacủacácchuyêngiacókiếnthứcvềDSTG,khubảotồnvàđadạngsinhhọc

SựthamgiatừgiaiđoạnbanđầucủacácchuyêngiacókiếnthứcvềDSTG,khubảotồnvàđadạngsinhhọctrongquátrìnhđánhgiálàhếtsứcquantrọng.CácchuyêngianàycóthểgiúpxácđịnhcácvấnđềcầnđượcđánhgiávàlàmviệccùngvớicácđơnvịpháttriểnvàkỹsưnhằmtìmkiếmgiảiphápchocácđềxuấtcókhảnănggâyảnhhưởngxấutớiGiátrịNổibậtToàncầucủaDSTG.

8. Thamvấncầnđượcbắtđầutừgiaiđoạnxácđịnhphạmviđánhgiávàcáctàiliệuliênquancầnđượccôngbốrộngrãi

Cácbêncóliênquancầnđượcthamvấnngaytừgiaiđoạnxácđịnhphạmviđánhgiáđểhọcóthểhỗtrợxácđịnhcácvấnđềcầnđưavàotrongđánhgiá.CácbênliênquancóthểbaogồmcáccơquannhànướcnhưcácđơnvịphụtráchDSTGvà/hoặckhubảotồncũngnhưcáctổchứcphichínhphủ,cáccánbộquảnlýkhubảotồn/disản,cácnhómcộngđồngv.vCáctàiliệuxácđịnhquymôcầnphảiđượccôngkhai.

9. Đềxuấtdựán,điềukhoảnthamchiếu,báocáoxácđịnhphạmviđánhgiácầnđượcđệtrìnhchoTrungtâmDSTGUNESCOcàngsớmcàngtốt

IUCNđặcbiệtkhuyếnnghịviệcđệtrìnhsớmcácđềxuấtdựán,điềukhoảnthamchiếuvàbáocáoxácđịnhphạmviđánhgiávìđiềunàymanglạicơhộithamgiakịpthờivàhiệuquả,đồngthờigiúpđảmbảokhônglãngphínguồnlựcvàocácđềánpháttriểnkhôngtươngthíchvớimụctiêubảovệlâudàikhuDSTG.CầnnộpcáctàiliệunóitrênchoTrungtâmDSTGUNESCOtheo

15 CóthểtìmthấytuyênbốGiátrịNổibậtToàncầuởtừngtrangmôtảkhudisảntrêntrangwebcủaTrungtâmDSTGUNESCOtheođịachỉhttp://www.whc.unesco.org/en/list/ 16 http://whc.unesco.org/en/list/

TÀILIỆUTƯVẤN


Đoạn172HướngdẫnThựchiệnCôngước17.ĐểbiếtthêmthôngtinvềviệcthôngbáochoTrungtâmDSTG,xemphần6.

Đánhgiátácđộng:ĐềxuấtcóthểcónhữngảnhhưởnggìtớiGiátrịNổibậtToàncầu,baogồmgiátrị,tínhtoànvẹnvàcôngtácquảnlývàbảotồnvàcócầncácdữliệubổsungkhông?

10. CầnđánhgiátấtcảcácảnhhưởngcóthểcóđốivớiGiátrịNổibậtToàncầu,baogồmảnhhưởngtrựctiếp,giántiếpvàtíchlũy

ĐánhgiátácđộngmôitrườngđốivớiđềxuấtcótácđộngtớikhuDisảnThiênnhiênThếgiớicầnxemxétcácảnhhưởngcóthểcólênGiátrịNổibậtToàncầu,baogồmcácảnhhưởngtrựctiếp,giántiếpvàtíchlũy.Đánhgiácầnxemxétcácảnhhưởnglêngiátrị,tínhtoànvẹnvàcôngtácbảovệvàquảnlýmôtảtrongTuyênbốGiátrịNổibậtToàncầucủadisản,hiệncótrêntrangwebcủaTrungtâmDSTGUNESCO.BáocáođánhgiámôitrườngsẽđưaracáckếtluậnrõràngvềbachủđềtrênvàGiátrịNổibậtToàncầunóichung.CácvấnđềxãhộicókhảnăngảnhhưởngtớiGiátrịNổibậtToàncầucũngcầnđượcđánhgiáthậntrọng.

XemHướngdẫnđánhgiámôitrườngbaogồmHướngdẫntựnguyệnvềđánhgiátácđộngmôitrườngcóbaogồmđadạngsinhhọccủaCôngướcĐadạngsinhhọc18và/hoặcSổtayđánhgiátácđộngRamsar19đểbiếtthêmvềhướngdẫnchitiếtcáchđánhgiáảnhhưởngtrựctiếp,giántiếpvàtíchlũy.

KhiđánhgiácácảnhhưởngđốivớiGiátrịNổibậtToàncầu,mộtđiểmquantrọngcầnlưuýlàcácDSTG,cũngnhưcáckhubảotồnkhác,làmộtphầnkhôngthểtáchrờicủacảnhquanchungvàkhôngthểxemxétđộclậpcáckhudisảnnàybênngoàicácbốicảnhsinhtháirộnglớnhơn.

11. CóthểcầnthuthậpdữliệubổsungnhằmđánhgiácáctácđộngcóthểcóđốivớiGiátrịNổibậtToàncầu

Trongnhiềutrườnghợp,cókhảnăngxảyrasựtrùnglặpđángkểgiữacácvấnđềmôitrườngrộnghơnđượcxemxéttrongđánhgiámôitrườngvàGiátrịNổibậtToàncầucủakhuDSTG,làmgiảmthiểunhucầuthuthậpthôngtinbổsung.Tuynhiên,việcthuthậpthêmthôngtinđôikhicóthểlàcầnthiếtnhằmđánhgiáđầyđủcáctácđộngcóthểcóđốivớiGiátrịNổibậtToàncầu.

17 ThôngtinliênlạccủaTrungtâmDSTGUNESCOcóthểtìmthấyởtrangwebhttp://www.whc.unesco.org/en/whoswho 18 XemHướngdẫntựnguyệnđánhgiámôitrườngbàogồmđadạngsinhhọcCôngướcĐadạngsinhhọctạihttp://www.cbd.int/doc/publications/imp‐bio‐eia‐and‐sea.pdf 19 XemSổtayđánhgiátácđộngRamsartạihttp://www.ramsar.org/pdf/lib/hbk4‐16.pdf

TÀILIỆUTƯVẤN


CácchuyêngiavềDSTG,khubảotồnvàđadạngsinhhọccóthểhỗtrợtíchcựctrongviệcxácđịnhcácvấnvềcầnđượcđánhgiávàbổsungthêmthôngtin.

Xácđịnhcácphươngánthaythế:PhươngánthaythếnàogâytổnhạithấpnhấtvàcótínhbềnvữngcaonhấtđốivớiGiátrịNổibậtToàncầuvàliệucóthểthựchiệnđượccácphươngánnàykhông(baogồmcảtrườnghợp“khôngdựán”)?

12. Cácphươngánpháttriểnthaythếcầnđượcxácđịnhvàđánhgiábaogồmcảphươngán“khôngdựán”vàcácphươngánbềnvữngnhấtliênquantớiGiátrịNổibậtToàncầu.

Đánhgiámôitrườngcầnxácđịnhvàđánhgiácácphươngánthaythếchođềxuấtpháttriểnbaogồmphươngán“khôngdựán”vàphươngángâytổnhạithấpnhấttớiGiátrịNổibậtToàncầu.Xácđịnh,đánhgiávàthôngtinvềcácđềxuấtpháttriểnthaythếlàmộttrongnhữngbướcquantrọngnhấtcủaquátrìnhđánhgiámôitrường.CácphươngánpháttriểnkhácnhaucầnđượcthôngtinrõràngchocácbênraquyếtđịnhvàcácphươngángâytổnhạithấpnhấttớiGiátrịNổibậtToàncầucầnđượclàmrõ,baogồmphươngán“khôngdựán”khiphùhợp.Thôngthường,cácphươngánkhảthivàhiệuquảvềkinhthaythếchocácđềxuấtpháttriểncókhảnănggâytổnhạiGiátrịNổibậtToàncầucủadisảnsẽđượctìmra.Việcxemxétvàđánhgiáchitiếtcácphươngánthaythế,cùngvớisựhỗtrợcủachuyêngiađadạngsinhhọc,khubảotồnvàDSTGsẽgiúpxácđịnhsớmcácphươngánkhảthivàcóhiệuquảkinhtếnày.

Cácbiệnphápgiảmnhẹ:Cácbiệnphápgiảmnhẹsẽđượctriểnkhainhưthếnào,đơnvị/cánhânnàosẽtriểnkhaicácbiệnphápnày,trongkhoảngthờigiannàovànhữngnguồnlựcnàođảmbảoviệcthựchiệncácbiệnphápđó?

13.Cácgiảiphápgiảmnhẹtácđộngcầnđượcxácđịnhtheomứcđộ,trướchếtđểtránhcáctácđộngtiêucựccókhảnăngxảyra,tiếpđếnlàgiảmcáctácđộngkháckhôngthểtránhkhỏi.

Đánhgiámôitrườngcầnđềracácbiệnphápgiảmnhẹvàgiámsátcáctácđộngtiêucực,dùởmứcđộnào,tớiGiátrịNổibậtToàncầu,nhữngtácđộngkhôngtránhkhỏingaycảkhithayđổithiếtkếdựánhoặctheophươngán“khôngdựán”,thôngquakếhoạchquảnlýmôitrườngđãlênngânsách,trongđóchỉracáchthựchiệnbiệnphápgiảmnhẹ,đơnvị/cánhânsẽtriểnkhai,khungthờigianvàcácnguồnlựccầnđảmbảothựchiện.Quátrìnhxâydựngkếhoạch,chương

TÀILIỆUTƯVẤN


trình,dựáncầnbaogồmcácbiệnpháptăngcườngđadạngsinhhọcnhưmộtnộidungbắtbuộcnhằmcủngcốGiátrịNổibậtToàncầu.

Báocáođánhgiámôitrường:CầncungcấpcácthôngtingìchocácbênđưaraquyếtđịnhvềcáctácđộnglênDSTG,khinàocungcấpthôngtinvàtheohìnhthứcnào?

14. CầncómộtchươngriêngvềtácđộngDSTGtrongbáocáođánhgiámôitrườngvàcácýchínhcủachươngnàyphảiđượcphảnánhtrongphầnBáocáotómtắt.

ChươngvềDSTGcần:(i) ĐưaracáckếtluậnrõràngvềcáctácđộnglênGiátrịNổibậtToàncầucủaDSTGbao

gồmcáctácđộngmôitrườngvàxãhội;(ii) Dựavàoviệcxácđịnhvàđánhgiátấtcảcácphươngánthaythế,đềxuấtphươngán

đượcủnghộnhưđềxuấtítgâytổnhạitớiGiátrịNổibậtToàncầuhoặcphươngán“khôngdựán”nếuphùhợp;

(iii) đềracácbiệnphápgiảmnhẹvàgiámsátcáctácđộngtiêucựckhôngthểtránhkhỏi,dùởmứcđộnào,tớiGiátrịNổibậtToàncầu,thôngquakếhoạchquảnlýmôitrườngđãlênngânsách

(iv) Tưliệuhóacụthểviệcxemxétquanđiểmcủacácbênliênquantrongquátrìnhđánhgiá.

LưuýlàcácýchínhcủachươngnàyphảiđượcphảnánhtrongphầnBáocáotómtắtcủađánhgiá.

15. BáocáodựthảođánhgiámôitrườngcầnđượctrìnhchoTrungtâmDSTGUNESCOcàngsớmcàngtốt

DựthảobáocáođánhgiámôitrườngcầnđượctrìnhchoTrungtâmDSTGUNESCOtrongthờigiansớmnhấtcóthể,sauđóchuyểnchoIUCNxemxét.NếubáocáodựthảođánhgiámôitrườngkhôngcóchươngdànhriêngchocáctácđộnglênGiátrịNổibậtToàncầucủaDSTG,IUCNsẽđưarakhuyếnnghịlàđánhgiákhôngphùhợpvàcầnđiềuchỉnhlạibằngcáchđưachươngnàyvàotrongbáocáotheohướngdẫnnêuởĐiểm14nóitrêntrướckhiđệtrìnhlạichoTrungtâmDSTGUNESCOđểIUCNxemxét.

Thamvấncộngđồng:Cầnthamvấncácbêncóliênquannàovàcáchthamvấn?

TÀILIỆUTƯVẤN


16. Thamvấncộngđồngkỹlưỡnglàvấnđềthenchốt

Đánhgiácầnđượccôngkhaicàngsớmcàngtốtvàthamvấncộngđồngcầnđượctiếnhànhkỹlưỡngthôngquacácbiệnphápphùhợpnhưhọpdân,thôngtintrựctuyến,sửdụngngônngữđịaphươngnếuphùhợp,trongđóbaogồmthamvấntronggiaiđoạnxácđịnhphạmviđánhgiá,giaiđoạndựthảobáocáođánhgiámôitrườngvàbáocáogiámsát.Báocáođánhgiámôitrườngcầntưliệuhóacụthểviệcxemxétquanđiểmcủacácbênliênquantrongquátrìnhđánhgiá

Kếhoạchquảnlýmôitrường:LoạikếhoạchnàonênđượctriểnkhainhằmquảnlývàgiámsátcáctácđộngcònlạilênGiátrịNổibậtToàncầu,đơnvị/cánhânnàosẽtriểnkhai,vớinguồnvốnnàovàkhinào?

17. KếhoạchquảnlýmôitrườngphảiliênquantớiGiátrịNổibậtToàncầu

Kếhoạchquảnlýmôitrườngcầnđượcđưavàotrongbáocáođánhgiámôitrườngvàcầnnêuchitiếtcácđiềukiệnvậnhành,giámsátvàkhôiphụcGiátrịNổibậtToàncầucủaDSTGtrongsuốtdựán.Kếhoạchquảnlýmôitrườngcầnđảmbảorằngcácgiảiphápcầnthiếtnhằmđánhgiávàgiámsátcácảnhhưởngbấtlợicònlạiđãđượcbốtrísẵnsàngvàcácgiảiphápkhắcphụccóthểđượctriểnkhaikhicáctácđộngxấuhơnsovớidựkiến.

18. Côngtácthựchiệnkếhoạchquảnlýmôitrườngcầnđượctiếnhànhđánhgiáđộclậptheođịnhkỳ

Đơnvịpháttriểnnêndànhngânsáchngaytừbanđầuchocácchiphíđánhgiáđộclậpvàtheođịnhkỳcủabênthứbađốivớicôngtácthựchiệnkếhoạchquảnlýmôitrường.NgânsáchnàycầnđượclàmrõtrongKếhoạchquảnlýmôitrườngvàđượcxácnhậnbởicácnhàquảnlý.Cầncôngkhaikếhoạchquảnlýmôitrườngvàcácbáocáogiámsát.

di sản thiên nhiên thế giới là gì? - iucn · câu hỏi khóa liên quan tới dstg trong...

Documents