dưới đây là một số đề bài và đáp án văn nlxh, hi vọng thầy

Gia sư Thành Được www.daythem.edu.vn

Dưới đây là một số đề bài và đáp án văn NLXH, hi vọng thầy và trò có thêm

tài liệu ôn tập. Chúc các thầy cô và các em học sinh thành công

Suy nghĩ của anh (chị) về quan niệm sống sau đây của Ra-bin-đra-nát Ta-go:

“Cõi đời hôn lên hồn tôi nỗi đau thương

Và đòi hỏi tôi đáp lại bằng lời ca tiếng hát”.

Câu 1 (3,0 điểm)

a. Về kĩ năng:

- Biết cách làm bài văn nghị luận về một tư tưởng đạo lí, bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, vận dụng

tốt các thao tác lập luận, dẫn chứng tiêu biểu, chọn lọc.

- Bài viết trong sáng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.

- Học sinh có thể trình bày bài viết dưới nhiều hình thức: bài văn nghị luận, bức thư, nhật kí...

b.Về kiến thức:

Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

Ý Nội dung Điểm

1. Giới thiệu câu nói của Tagore và thái độ sống, cách sống để đối mặt với “nỗi đau thương”. 0,25

2. Giải thích câu nói 0,75

- Cuộc đời không phải chỉ có hoa hồng, thảm nhung, ánh sáng nó còn có những vực sâu, bóng tối. Cho

nên, trong cuộc sống, mỗi người đều phải đối mặt với nỗi đau thương mà cõi đời đem đến cho tâm

hồn, trái tim mình; đó có thể là sự thất vọng, nỗi buồn thương,...Cuộc sống mang đến cho ta rất nhiều

áp lực: công việc, sự nghiệp, gia đình, mối quan hệ đồng nghiệp, họ hàng...“đôi khi cuộc sống trở nên

không chịu đựng nổi”.

- Muốn sống có ý nghĩa, ta phải đáp lại những “nỗi đau thương” mà đời đem đến bằng “lời ca tiếng

hát” tức là phải có thái độ sống lạc quan; yêu đời, sống bằng cả trái tim, tấm lòng.

--> Trước những đau buồn, bất hạnh mà cuộc đời mang lại, ta cần sống lạc quan, yêu đời, sống chân

thành và hết mình để sự sống thêm ý nghĩa, đẹp tươi.

3 Lí giải vì sao “cõi đời hôn lên hồn ta nỗi đau thương” mà ta phải “đáp lại bằng lời ca tiếng hát”?

1,00

- Nếu con người nhanh chóng gục ngã trước những nỗi đau thương thì con người sẽ không tồn tại

được, không thể sống một cách có ý nghĩa; khi đó ta chỉ như một kẻ hèn nhát, yếu đuối, bị động,

buông xuôi trên dòng đời và tất yếu bị huỷ diệt. (dẫn chứng minh họa)

- Khi ta đáp lại bằng “lời ca tiếng hát”, ta sẽ có đủ tự tin, ý chí, nghị lực để vượt qua sóng gió cuộc

đời, bởi tinh thần lạc quan, tình yêu cuộc sống là những năng lượng tinh thần vô giá, có sức mạnh diệu

kì giúp con người thoát khỏi những bế tắc, khủng hoảng trong cuộc sống. (dẫn chứng minh họa)

4. Bàn luận, mở rộng vấn đề 0,75

- Đây là một quan niệm sống tích cực, một thái độ sống khỏe khoắn, một cách sống đúng đắn đem lại

cho chúng ta nhiều bài học sâu sắc.

- Phê phán những người bi quan, yếu đuối, thiếu bản lĩnh đã nhanh chóng bị sóng gió cuộc đời quật

ngã, không thể đứng dậy sau thất bại, đau khổ.

- Lạc quan song không nên huyễn hoặc, ảo tưởng.

5. Liên hệ bản thân, rút ra bài học nhận thức và hành động.

Viết bài văn trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến sau:

“ Không ai yêu quý bạn nếu bạn chỉ biết yêu quý bản thân mình”

------------

Viết một bài văn nghị luận khoảng 600 từ trình bày suy nghĩ của anh / chị về tư tưởng của

Eptusenko trong đoạn thơ sau:

Chẳng có ai tẻ nhạt mãi trên đời

Mỗi số phận chứa một phần lịch sử

Mỗi số phận rất riêng, dù rất nhỏ

Chắc hành tinh nào đã sánh nổi đâu.

1. Giải thích (0,5đ)


Trên đời này không ai tẻ nhạt. Mỗi người sinh ra đều mang trong mình những điều kì diệu. Dù riêng

tư nhỏ bé đến đâu, mỗi cá thể đều góp phần làm nên lịch sử của nhân loại. Do vậy, không hành tinh

nào có thể sánh được với sự cao cả của con người.

Tóm lại: đoạn thơ đề cao vị thế và vai trò của mỗi con người.

2. Bàn luận (2,0đ, mỗi ý nhỏ 0,5đ)

- Mỗi người không tẻ nhạt vì có tâm hồn , trí tuệ, có đời sống nội tâm. Đó là tình cảm đối với con

người; là khả năng rung động trước mọi vẻ đẹp của cuộc sống; là khát vọng chiếm lĩnh những giá trị

của sự sáng tạo… Những tố chất ấy như những hạt mầm quý giá tiềm ẩn trong mỗi con người nên

không có lí gì con người lại tẻ nhạt. Mỗi cá nhân là một giá trị, không gì có thể thay thế.

- Quan niệm trên xuất phát từ cơ cở : mỗi cá nhân là một phần tất yếu của nhân loại. Lịch sử nhân loại

không chỉ được tạo bởi những người ưu tú mà còn được tạo bởi những người vô danh. Mặt khác, mỗi

cá nhân có thể chứa đựng những vui buồn của cuộc sống. Soi vào số phận mỗi con người ta bắt gặp sự

thật của thời đại. Cho nên, thật có lí khi nói Mỗi số phận chứa một phần lịch sử

- Vì sao không hành tinh nào có thể sánh với con người? Mỗi hành tinh , dù có bí ẩn, kì vĩ đến đâu

cũng là vật vô tri, không thể sánh với sự linh diệu của con người – thực thể có tư duy, có tâm hồn, tâm

linh…

- Đánh giá: Tư tưởng của Eptusenko mang tính nhân văn cao đẹp. Nó thể hiện niềm tin của ông về giá

trị và vị thế của con người. Tư tưởng đó buộc ta phải có cái nhìn đúng đắn về con người

3. Bài học (0,5đ)

Tư tưởng của Eptusenko giúp ta tự tin hơn vào chính bản thân mình. Có thể ta không có khả năng phát

minh sáng tạo như những vĩ nhân nhưng ta có thể sống đầy đủ ý nghĩa cuộc sống của một đời người,

có thể trở thành một người hữu ích với cộng đồng.

Với nhận thức Chẳng có ai tẻ nhạt mãi trên đời, mỗi người có thể đánh thức tiềm năng của bản thân để

có thể làm nên những điều kì diệu.

------------

XA XỨ

Em tôi học đến kiệt sức để có một suất du học.

Thư đầu viết:"Ở đây, đường phố sạch đẹp, văn minh bỏ xa lắc nước mình…"

Cuối năm viết: "Mùa đông bên này tĩnh lặng, tinh khiết như tranh, thích lắm…"

Mùa đông sau viết: "Em thèm một chút nắng ấm quê nhà, muốn được đi giữa phố xá bụi bặm,

ồn ào, nhớ chợ bến xôn xao lầy lội… Biết bao lần trên phố, em đuổi theo một người châu Á, để hỏi

coi có phải người Việt không…"

Anh chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ về vấn đề nhân sinh đặt

ra trong mẫu chuyện trên.

1) Giải thích ý nghĩa của mẫu chuyện:

Mẫu chuyện là lời kể về cuộc sống, cảm xúc của một sinh viên du học ở ngước ngoài. Thời gian

đầu, người sinh viên thích thú, say mê trước vẻ đẹp của cảnh sắc thiên nhiên, cuộc sống, con người nơi

xứ lạ. Một năm sau, khi những thứ mới lạ, hấp dẫn đã trở nên quen thuộc, bình thường, người sinh

viên lại thấy “thèm một chút nắng ấm quê nhà, muốn được đi giữa phố xá bụi bặm, ồn ào, nhớ chợ bến

xôn xao lầy lội”, thấy nhớ một bóng dáng người thân.

Mẫu chuyện rất nhỏ nhưng để lại nhiều suy ngẫm về lẽ sống. Phải chăng, mỗi người đều luôn

khát khao được đến với những vùng đất lạ, thưởng ngoạn, tìm hiểu, tiếp thu những cái mới. Song, quê

hương nguồn cội, nơi ta sinh ra và lớn lên với những gì thân thuộc, bình dị, gắn bó sâu nặng mãi mãi

là nơi đi về trong nỗi nhớ niềm thương, trong cuộc sống tâm hồn của mỗi con người. Mẫu chuyện vì

thế gợi ra vấn đề về tình yêu quê hương nguồn cội của con người.

2. Bình luận về ý nghĩa nhân sinh của mẫu chuyện:

a. Trong cuộc đời, mỗi người đều luôn khát khao được đến với những vùng đất lạ, thưởng

ngoạn, tìm hiểu, tiếp thu những cái mới.

- Nhu cầu ra đi, đến những vùng đất lạ, những đất nước ngoài đất nước mình để tham quan,

thưởng ngoạn cái đẹp; để tìm hiểu, khám phá cái mới là nhu cầu chính đáng, là giấc mơ đẹp của con

người.


- Nó giúp con người hiểu biết nhiều về thiên nhiên, cuộc sống, bản sắc văn hóa, sự phát triển của

các quốc gia, dân tộc trên thế giới.

- Nó giúp con người trải nghiệm, làm giàu vốn sống, vốn tri thức, thỏa mãn đời sống tinh thần

với những cảm giác thích thú, say mê trước cái mới lạ, những rung động thẩm mỹ trước cái đẹp;

những cảm xúc buồn vui khi ở cách xa quê hương, tổ quốc mình.

- Đặc biệt, sự trải nghiệm giúp con người nhận ra giá trị đích thực trong đời sống. Đó là quê

hương cội nguồn.

b. Quê hương nguồn cội mãi mãi là tình yêu thương, gắn bó sâu nặng trong đời sống tâm

hồn của mỗi con người

- Quê hương, nguồn cội là nơi mỗi người sinh ra và lớn lên, học tập, lao động, sống và trưởng

thành; nơi được sống trong tình yêu thương, sự bao dung của những người thân; nơi mà thiên nhiên,

cuộc sống, nền nếp văn hóa từng ngày thấm vào hồn để làm nên cốt cách mỗi người; nơi lưu dấu

những kỉ niệm tuổi thơ, nguyên sơ, dung dị mà khó phai nhạt; nơi những vấp ngã, bồng bột đầu đời đã

khắc dấu trong đời mỗi người làm thành hành trang để mỗi người vững bước trên con đường đời.

- Nhớ và hướng về quê hương nguồn cội giúp con người vững an mỗi khi vấp ngã, vợi bớt nỗi cô

lẻ trước những nỗi buồn; giúp con người giữ được ngọn lửa ấm áp tin yêu trước sự hờ hững, đố kị,

ghen ghét của thói đời.

- Nhớ và hướng về quê hương nguồn cội là đạo lý sống muôn thuở của loài người; là thước đo

giá trị nhân cách của con người.

- Đánh mất quê hương, cội nguồn con người tự đánh mất, tự hủy hoại chính mình.

c. Vì vậy, trong đời sống, mỗi người cần nuôi dưỡng cho mình khát khao và nỗ lực học tập, rèn

luyện để hành động nhằm đến với những vùng đất lạ, thưởng ngoạn, tìm hiểu, tiếp thu những cái mới.

Đặc biệt, phải luôn khắc cốt ghi tâm tình cảm đối với quê hương nguồn cội, xem đây là tình cảm

thiêng liêng, nhân bản nhất của con người.

Phê phán những ai vì quá say những chân trời mới mà lãng quên nguồn cội, quê hương, quên

những gì thân thuộc nhất của cuộc đời mình và ngược lại, cần phê phán những ai, quá đề cao quê

hương đất nước mà giam hãm tâm hồn mình, xem nhẹ, phủ nhận những thành tựu, cái hay, cái đẹp

của nhân loại.

d. Bài học nhận thức và hành động:

- Nhận thức:

+ Ý nghĩa, tầm quan trọng của việc ra đi khám phá, thưởng thức những miền đất mới và tình cảm

hướng về quê hương cội nguồn.

+ Sức khỏe, tri thức, tình cảm và ý chí là những phương tiện giúp ta thực hiện những điều trên.

- Hành động:

+ Nuôi dưỡng và nỗ lực hành động để thỏa mãn mục đích khám phá thế giới.

+ Sống hết mình với quê hương, làm cho quê hương trở thành tổ ấm trong cuộc đời mình.

---------------------

“Học từ ngày hôm qua, sống cho ngày hôm nay, hi vọng vào ngày mai. Điều quan trọng nhất

là không ngừng đặt câu hỏi”. (Albert Einstein)

Suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến trên.

-----------------------------

Chẳng ai muốn làm hành khất

Tội trời đày ở nhân gian

Con không được cười giễu họ

Dù họ hôi hám úa tàn

Nhà mình sát đường, họ đến

Có cho thì có là bao

Con không bao giờ được hỏi

Quê hương họ ở nơi nào.

http://www.tudiendanhngon.vn/tabid/88/itemid/563/search/albert-einstein/default.aspx


(...)

Mình tạm gọi là no ấm

Ai biết cơ trời vần xoay

Lòng tốt gửi vào thiên hạ

Biết đâu nuôi bố sau này.

(Trần Nhuận Minh, Dặn con,

rút từ tập thơ Nhà thơ và hoa cỏ, 1993)

Từ ý thơ của Trần Nhuận Minh, anh /chị hãy trình bày suy nghĩ của mình về vấn đề sau: Lòng

tốt gửi vào thiên hạ

--------------

Bài viết cần nêu được những ý chính sau:

- Trích dẫn ý kiến: “Trong học tập, tự học là phương pháp hiệu quả nhất”.

- Giải thích:

+ “Học” là quá trình con người thu nhận kiến thức, luyện tập kĩ năng do người khác truyền lại.

+ “Tự học” là việc con người học tập bằng chính sức lực, khả năng của bản thân mình.

- Khẳng định tự học là rất quan trọng, là điều kiện giúp mỗi người thành công trong học tập.

- Tự học mang lại rất nhiều lợi ích:

+ Tự học giúp con người có ý thức chủ động suy nghĩ, tìm tòi, khám phá, nghiên cứu làm rõ bản chất

của vấn đề, nắm chắc và nhớ lâu vấn đề.

+ Tự học giúp ta tiếp thu kiến thức tù nhiều nguồn khác nhau: bài giảng, sách, báo, truyền hình, mạng

internet, kiến thức từ thực tế cuộc sống...

+ Tự học giúp chúng ta thu được lượng kiến thức lớn, nhanh chóng hình thành kĩ năng, củng cố, nâng

cao kiến thức, khả năng thực hành, vận dụng vào cuộc sống.

+ Chủ động học tập sẽ giúp ta tìm ra nhiều phương pháp học tập phù hợp, tiết kiệm thời gian, hiệu quả

học tập cao.

….

- Tự học là phương pháp học không mới nhưng rất hiệu quả. Đây là một phương pháp học rất thông

minh, là con đường dẫn tới những thành công.

- Bài viết cần có liên hệ thực tế, đưa ra những dẫn chứng về tấm gương tự học, tự tìm tòi, sáng tạo

như: bác Hồ, một số danh nhân, các nhà khoa học…

- Phê phán thái độ ỷ lại, lười nhác, thiếu tinh thần tự lập trong học tập của học sinh hiện nay.

- Liên hệ bản thân, rút ra bài học: mỗi người cần rèn luyện cho mình thói quen tự học, không ngừng

trau dồi, nâng cao kiến thứcc.

----------------------

Có ý kiến cho rằng: Việc rèn luyện kĩ năng sống cũng cần thiết như việc tích lũy kiến thức. Anh/Chị

hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bày tỏ suy nghĩ của mình về vấn đề trên.

.-----------------------

Hãy lấy đôi bàn tay làm chủ đề để viết bài văn nghị luận ngắn.

Đề bài mở nên học sinh có thể chọn hướng bàn luận riêng-hoặc bao quát nhiều phương diện, hoặc

đi sâu vào một nội dung.Tham khảo các ý cơ bản sau:

-Đôi bàn tay lao động, sáng tạo những giá trị vật chất và tinh thần , làm giàu , làm đẹp cho đời…

-Đôi bàn tay yêu thương, sẻ chia nâng đỡ- biểu tượng của tình người ấm áp…

-Ấn tượng sâu đậm về một đôi bàn tay.

---------------------

Bức hình sau gợi cho anh/chị suy nghĩ gì?


------------------------------

Trong cuộc sống, có nhiều con đường dẫn đến đích và có nhiều lựa chọn để ứng xử cho một vấn

đề ta đang đối diện. Khi đối mặt với khó khăn cần phải giải quyết, đôi lúc chúng ta cần phải biết “lắng

nghe” ý kiến của người khác. Nhưng, phải chăng đây là cách tốt nhất để giải quyết vấn đề?

Cách 1

Cách 2

Trong hai cách giải quyết trên, đâu là phương án thích hợp nhất để vượt qua khó khăn?

Từ gợi ý đã cho, anh/chị hãy viết một bài văn trình bày cách giải quyết của mình.

-------------------

Trong thư gửi thầy hiệu trưởng của con trai mình, Tổng thống Mĩ A.Lin – côn viết:

“ Xin dạy cho cháu biết đến thế giới kì diệu của sách, nhưng cũng để cho cháu đủ thời gian

để lặng lẽ suy tư về sự bí ẩn muôn thuở của cuộc sống: đàn chim tung cánh trên bầu trời, đàn ong bay

lượn trong nắng, và những bông hoa nở ngát trên đồi xanh…”

(Ngữ văn 10, tập 2, NXBGD, 2006)

Suy nghĩ của anh (chị) về đoạn thư trên.

1. Giải thích ý nghĩa đoạn thư:

- “Dạy cho cháu biết đến thế giới kì diệu của sách”: Biết thu nhận kiến thức từ sách vở, có

niềm say mê khám phá thế giới kiến thức phong phú của sách.

- “Cũng để cho cháu đủ thời gian để lặng lẽ suy tư về sự bí ẩn muôn thuở của cuộc sống”: chú

trọng rèn luyện tâm hồn nhạy cảm, biết quan tâm đến cuộc sống xung quanh, tự mình khám phá ý

nghĩa của cuộc sống, vẻ đẹp của thế giới tự nhiên cũng như của con người.

Đoạn thư là lời tâm sự, mong mỏi của một người cha đối với nhà trường, với các nhà giáo dục: Dạy

cho con mình hiểu biết và trân trọng giá trị của sách vở và cuộc sống.

2. Bàn luận, mở rộng vấn đề:


- Đây là tâm tình của một người cha: thể hiện tình yêu con, mong muốn con trưởng thành.

- Lời đề nghị của ông với thầy hiệu trưởng, với nhà trường còn thể hiện mong ước của một

người yêu thương, quan tâm đến sự phát triển toàn diện nhân cách của thế hệ trẻ.

- Nội dung lời đề nghị sâu sắc, chính đáng:

+ Không phủ nhận vai trò quan trọng của sách, của kiến thức văn hóa do sách vở mang lại, vì đó

là cả một “thế giới kì diệu”, rộng mở. Không có kiến thức văn hóa, con người thiếu nền tảng tri thức.

+ Tuy nhiên, kiến thức cuộc sống thực tiễn của con người cũng quan trọng không kém, bởi đó là

“sự bí ẩn muôn thuở” mà con người luôn cần khám phá, hiểu biết. Nó cần thiết và bổ ích cho con

người, có tác động tích cực trong việc vun đắp bồi dưỡng tâm hồn, khơi dậy tình yêu cuộc sống.

+ Vai trò của người thầy trong việc khơi dậy tinh thần tự học, lòng ham hiểu biết khám phá,

chiêm nghiệm và “ lặng lẽ suy tư” trước mọi vấn đề của đời sống của học sinh. Đó là điều quan trọng

để học sinh có thói quen quan tâm đến mọi điều trong đời sống.

- Phê phán quan điểm phiến diện: hoặc chỉ thấy vai trò của kiến thức sách vở, hoặc chỉ quan

tâm đến thực tiễn.

3. Bài học nhận thức và hành động:

- Biết học trong sách vở nhưng cũng cần biết học ở cuộc sống, quan tâm đến đời sống xã hội.

Đó là chìa khóa dẫn đến thành công của mỗi con người.

- Biết yêu cuộc sống, nhận ra vẻ đẹp từ những điều bình dị nhất của vạn vật quanh ta. Học

kiến thức song song với rèn luyện đạo đức, bồi dưỡng tâm hồn. Đó là sự phát triển toàn diện nhân cách

của con người.

--

Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên

khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp.

(Bài kí đề danh tiến sĩ – 1442, Thân Nhân Trung).

Suy nghĩ của anh (chị) về nhận định trên.

1. Giải thích ý nghĩa của lời nhận định.

- Hiền tài: Trong quan niệm của người xưa, hiền tài là người có tài năng không những học rộng, hiểu

nhiều mà còn có đủ tài giúp vua trị nước, đem lại cuộc sống thanh bình cho nhân dân. Hiền tài là

người có cả đức hạnh, gương mẫu về đạo đức, suốt đời chăm lo, tu dưỡng phẩm hạnh cho bản thân,

đem hết tài năng, đức hạnh phục vụ cho đất nước. Tóm lại hiền tài là những người có tri thức, đạo đức,

có năng lực, tâm huyết và khát vọng cống hiến cho đất nước, dân tộc.

- Nguyên khí: là chất làm nên sự sống còn và phát triển của đất nước, xã hội.

- Cả câu: Khẳng định vai trò, tầm quan trọng đặc biệt của hiền tài đối với quốc gia dân tộc. Bậc hiền

tài có ý nghĩa quyết định đến sự thịnh suy của đất nước.

2. Bàn luận, mở rộng vấn đề.

- Khẳng định tính đúng đắn của nhận định: Câu nói của Thân Nhân Trung là tư tưởng quan trọng, là sự

tổng kết đường lối chiến lược về văn hoá giáo dục. Đây là một tư tưởng hết sức đúng đắn, tiến bộ, có ý

nghĩa trong mọi thời, mọi quốc gia dân tộc. Bởi vì ở thời nào, ở đất nước nào thì hiền tài vẫn là người

tạo ra phần lớn những giá trị vật chất, tinh thần, đặc biệt ở họ có khả năng phán đoán và nhận định tình

hình sáng suốt hơn người thường.

- Nhà nước có chính sách chăm lo nuôi dưỡng, đào tạo và đãi ngộ thích đáng với người hiền tài. Trong

thời đại của nền kinh tế tri thức, thời đại mở cửa và hội nhập toàn cầu, chính sách phát triển văn hoá

giáo dục ở mọi quốc gia, đặc biệt là các nước phát triển ngày càng được chú trọng. Với nước ta, giáo

dục luôn được coi là quốc sách hàng đầu.

3. Bài học nhận thức và hành động.

- Ý thức được vai trò, tầm quan trọng của hiền tài đối với đất nước.

- Có thái độ trân trọng với bậc hiền tài.

- Bản thân cố gắng học tập tu dưỡng để trở thành người có ích cho đất nước.

--------

Có ý kiến cho rằng: Nếu anh bắn súng l c vào quá khứ thì tương lai sẽ bắn anh bằng đại bác.

Nhưng Tổng giám đốc tập đoàn Coca Cola, Bryan Dion lại khẳng định: Bạn chớ để cuộc sống trôi qua


kẽ tay vì bạn cứ m i đắm chìm trong quá khứ hay o tưởng về tương lai. Ch bằng cách sống cuộc đời

mình trong t ng kho nh khắc của nó, bạn sẽ sống trọn v n t ng ngày của đời mình.

Anh (chị) suy nghĩ như thế nào trước những lời khuyên ấy.

1. Giải thích.

- Quá khứ: là cái đã qua, là thời gian đã qua.

- Hiện tại: là cái đang xảy ra, là thời gian đang sống.

- Tương lai: là cái chưa tới, có thể xảy ra, là thời gian sắp tới, sẽ tới.

- Bắn: ẩn dụ, chỉ thái độ, cách đối xử của con người với quá khứ, tương lai.

- Cuộc sống trôi qua kẽ tay: để cuộc sống trôi qua phí hoài, vô ích, thái độ thờ ơ với cuộc sống.

- Ý kiến thứ nhất: Bằng cách nói hình ảnh: bắn súng l c vào quá khứ, tương lai sẽ bắn anh bằng đại

bác, cách dùng hình ảnh mang ý nghĩa tăng tiến: súng l c- đại bác, người nói muốn khẳng định: Cách

đối xử của mỗi người với quá khứ như thế nào thì tương lai họ nhận được sẽ như thế, thậm chí còn tồi

tệ hơn thế. Câu nói đề nghị một lối sống, một thái độ sống: trân trọng quá khứ, biết ơn quá khứ.

- Ý kiến thứ hai: Bằng cách nói nhấn mạnh, phủ định để khẳng định: chớ để…ch bằng cách… sống

trọn v n t ng ngày, người nói muốn đề nghị một lối sống: trân trọng t ng kho nh khắc của hiện tại,

sống hết mình trong hiện tại.

- Hai ý kiến tưởng chừng đối lập nhưng kì thực là sự bổ sung ý nghĩa cho nhau, cùng hướng con người

tới một lối sống, một thái độ sống tích cực, đúng đắn: sống là phải biết trân trọng quá khứ, biết ơn

nguồn cội. Song đồng thời phải biết đón nhận hiện tại, sống hết mình cho hiện tại và biết vun đắp cho

tương lai.

2. Phân tích, bàn luận.

- Tại sao sống là phải biết trân trọng quá khứ?

+ Quá khứ là truyền thống, là lịch sử, là nguồn cội, tổ tiên, là văn hoá, văn minh xưa… Quá khứ

là những gì đã xảy ra, trôi qua, không bao giờ lấy lại được. Do đó, con người phải biết trân trọng quá

khứ, nguồn cội…, trân trọng chính mình.

+ Vì phải có quá khứ mới có hiện tại và tương lai, với quá khứ người ta xây dựng hiện tại và

tương lai.

+ Quá khứ chính là tấm gương soi để con người tự nhận thức và rút ra những bài học kinh

nghiệm quí báu cho mình.

+ Nếu con người quay lưng, “bắn vào quá khứ”, con người sẽ trở thành những kẻ vô ơn, bạc

nghĩa. Họ sẽ bị tương lai đáp trả hậu quả tương xứng.

VD:

Nếu cha mẹ không kính trọng ông bà, quay lưng lại truyền thống, nguồn cội… thì khó mà dạy

nổi con cháu; sau này họ cũng dễ bị con cháu khinh thường.

Đối với một quốc gia dân tộc, trong quá trình hội nhập văn hoá, nếu không biết giữ gìn bản sắc,

sẽ dễ bị diệt vong.

vv…

- Tại sao phải biết trân trọng hiện tại, sống hết mình cho hiện tại?

+ Vì hiện tại là cái đang hiện hữu, con người xây đắp những thứ quan trọng nhất trong hiện tại:

những giá trị vật chất, những giá trị tinh thần…

+ Hiện tại hôm nay cũng sẽ trở thành quá khứ ngày mai. Đời người là hữu hạn. Vì thế, nếu con

người lãng quên hiện tại, tất yếu họ sẽ luôn phải nuối tiếc những gì đã trôi qua, không đạt được.

+ Quá khứ dù đẹp đẽ, thiêng liêng, cũng là cái đã qua. Tương lai dù hấp dẫn nhưng nếu ta không

thực hiện hôm nay thì cũng chỉ là mơ ước. Bởi vậy, mỗi người cần biết sống thực sự, ngay trong hiện

tại.

3. Mở rộng.

- Trân trọng quá khứ là như thế nào?

- Trân trọng hiện tại, sống hết mình trong hiện tại là ra sao?

- Nêu một số lối sống, thái độ sống chưa hợp lí:

+ Hoặc quá đề cao quá khứ mà coi nhẹ hiện tại.

+ Hoặc chạy theo chủ nghĩa hiện sinh, thực dụng mà lãng quên quá khứ.


- Bài học nhận thức, hành động của bản thân.

----------------

Trong việc nhận thức, F. Ăng-ghen có phương châm: “Thà phải tìm hiểu sự thật suốt đêm còn hơn

nghi ngờ nó suốt đời”, C. Mác thì thích câu châm ngôn: “Hoài nghi tất cả”.

Anh/Chị hiểu thế nào về những ý tưởng trên?

1. Giải thích (4,0 điểm) Câu của Ăngghen : Thà phải tìm hiểu sự thật suốt đêm còn hơn phải nghi ngờ nó suốt đời.

Ý căn bản : đối với con người, thà vất vả tìm hiểu trong một thời gian ngắn (suốt đêm) để có được một

nhận thức rõ ràng, khai thông được tư tưởng cho mình về một vấn đề nào đó, còn hơn là cứ để nó tồn

đọng như một việc chưa được giải quyết, khiến cho mối nghi ngờ về nó luôn đè nặng mình trong thời

gian dài (suốt đời).

Câu C.Mác thích : Hoài nghi tất cả.

Ý căn bản : cần phải tỉnh táo khi tiếp nhận mọi điều, chớ thụ động, cả tin vào những gì mà chính mình

chưa suy xét, kiểm chứng.

2. Bình luận (4,0 điểm) Thí sinh cần thấy mỗi ý tưởng ấy đều hợp lí. Bề ngoài chúng có vẻ mâu thuẫn nhau, nhưng bên trong

lại thống nhất. Mỗi câu nhấn mạnh vào một khía cạnh của vấn đề nhận thức, các khía cạnh ấy bổ sung

cho nhau.

a. Câu của Ăngghen:

- Sự thật là những chân lý khách quan. “Tìm hiểu sự thật” là mục đích quan trọng đối với việc nhận

thức. Nếu không nắm được sự thật thì sẽ gây khúc mắc và ngờ vực, nghi hoặc. Nghi ngờ là một trạng

thái tinh thần tiêu cực bất lợi đối với đời sống.

- Phương châm của Ănghen là đúng đắn. “Thà mất công tìm hiểu sự thật suốt đêm” là giải pháp tích

cực. Còn để trạng thái nghi ngờ đè nặng mình suốt đời là tiêu cực. Mất công trước mắt mà có được lợi

ích lâu dài vẫn luôn là lựa chọn khôn ngoan của con người nói chung, của việc tìm hiểu khoa học nói

riêng.

b. Câu C.Mác thích:

- Cần phân biệt hoài nghi khoa học và thói đa nghi. Hoài nghi khoa học là phẩm chất tích cực. Nó là

thái độ tỉnh táo, cẩn trọng trong tìm hiểu và tiếp nhận. Còn đa nghi là một căn bệnh tiêu cực. Nó khiến

người ta không tin vào bất cứ điều gì.

- “Hoài nghi” ở đây là theo nghĩa tích cực. Trong cuộc sống cũng như trong tìm hiểu khoa học, luôn có

thái độ hoài nghi như thế là điều cần thiết. Nó giúp con người có được sự cẩn trọng và chắc chắn trong

hiểu biết, tránh được những hồ đồ, cả tin dễ dẫn tới sai lạc, lầm lẫn. Châm ngôn C.Mác thích cũng là

một ý tưởng đúng đắn.

c. Sự bổ sung:

- Câu C. Mác thích thì nhấn mạnh vào sự cần thiết của thái độ hoài nghi khoa học như một tiền đề gợi

cảm hứng cho con người tìm kiếm sự thật.

- Còn câu của Ăngghen thì nhấn mạnh vào việc tích cực dấn thân tìm kiếm sự thật để hoá giải mối

nghi ngờ.

- Cả hai đều là những phương châm đúng đắn và cần thiết đối với việc nhận thức của con người.

-----------------------

HỌC CÁCH THẤT BẠI

------------

Viết bài văn nghị luận (không quá 600 t ) về điều ông Ha-san, hiền triết người Hồi giáo đã quả quyết

trước khi qua đời:

Điều thiết yếu trong cuộc sống là luôn làm một học trò.

(Theo Quà tặng dâng lên thầy cô - NXB Trẻ 2008, trang 112)

-------------------

NHỮNG VẾT ĐINH


Một cậu bé nọ có tính xấu là rất hay nổi nóng. Một hôm, cha cậu bé đưa cho cậu một túi đinh

rồi nói với cậu: “Mỗi khi con nổi nóng với ai đó thì hãy chạy ra sau nhà và đóng một cái đinh lên

chiếc hàng rào gỗ”. Ngày đầu tiên, cậu bé đã đóng tất c 37 cái đinh lên hàng rào. Nhưng sau vài

tuần, cậu bé đã tập kiềm chế dần cơn giận của mình và số lượng đinh cậu đóng lên hàng rào ngày một

ít đi. Cậu nhận thấy rằng kiềm chế cơn giận của mình dễ hơn là ph i đi đóng một cây đinh lên hàng

rào. Đến một ngày, cậu bé đã không nổi giận một lần nào trong suốt c ngày. Cậu đến thưa với cha và

ông b o: “Tốt lắm, bây giờ nếu sau mỗi ngày mà con không hề giận với ai dù ch một lần, con hãy

nhổ cây đinh ra khỏi hàng rào”. Ngày lại ngày trôi qua, rồi cũng đến một hôm cậu bé đã vui m ng

hãnh diện tìm cha mình báo rằng đã không còn một cây đinh nào trên hàng rào nữa. Cha cậu liền đến

bên hàng rào. Ở đó, ông nhỏ nh nói với cậu: “Con đã làm rất tốt, nhưng con hãy nhìn những lỗ đinh

còn để lại trên hàng rào. Hàng rào đã không giống như xưa nữa rồi...”

(Theo http://www.songdep.vn)

Anh/chị hãy trình bày suy nghĩ của mình sau khi đọc mẩu chuyện trên.

--------------------

Tục ngữ Việt Nam có câu : Người ta là hoa đất

Anh/chị hãy trình bày suy nghĩ của mình về câu tục ngữ trên.

1. Giới thiệu khái quát vấn đề cần nghị luận trong câu tục ngữ(0,5 điểm).

2. Giải thích ngắn gọn câu tục ngữ “Người ta là hoa của đất”: Câu tục ngữ là cách nói hình ảnh về

giá trị và vẻ đẹp của con người. Con người là những gì đẹp đẽ nhất, giá trị nhất trên đời(0,5 điểm).

3. Bình luận, chứng minh:

- Câu tục ngữ là lời đánh giá đúng đắn về giá trị của con người bởi cuộc đời này sẽ chẳng là gì khi

thiếu vắng con người. Nếu hoa làm đẹp cho đời bằng màu sắc, hương thơm thì con người làm đẹp cho

đời bằng hình thể, bằng tâm hồn, trí tuệ, tài năng, sức lao động… (0,5 điểm).

- Lấy dẫn chứng để chứng minh những giá trị mà con người đem đến cho đời qua vẻ đẹp ngoại hình,

qua những công trình, những tác phẩm nghệ thuật, những giá trị vật chất, giá trị văn hoá, những nét

đẹp trong cách thể hiện tình cảm của con người với con người…. (1,5 điểm)

4. Mở rộng, liên hệ và bài học:

- Câu tục ngữ thể hiện truyền thống đạo lý trân trọng con người của dân tộc Việt Nam (0,25 điểm).

- Lên án những người có thái độ, hành động coi thường, xúc pham, chà đạp con người (0,25 điểm).

- Ca ngợi những con người sống có ý nghĩa, đem đến những giá trị cho cuộc sống và phê phán những

kẻ sống vô nghĩa, vô ích (0,25 điểm).

- Nỗ lực học tập, phấn đấu khảng định giá trị của bản thân để làm đẹp cho cuộc đời, xứng đáng với

chức vị làm người. (0,25 điểm).

---------------------

Suy nghĩ của anh/chị về ý kiến cho rằng: “ Nơi lạnh nhất không ph i là Bắc Cực mà là nơi thiếu

tình thương “ ?

1. Gi i thích:

- Bắc Cực: Vùng cực bắc, quanh năm lạnh giá. Nó là hoàn cảnh khắc nghiệt của tự nhiên, ngoại cảnh.

- Tình thương: Nói về sự đồng cảm, sẻ chia, quan tâm của người với người trong cuộc đời, của con

người với vạn vật, môi trường.

=> Câu nói đề cao vai trò của tình thương trong cuộc sống.

2. Nêu suy nghĩ

a/ Nơi lạnh nhất không phải là Bắc Cực.

Cái lạnh ở nơi Bắc Cực không đáng sợ vì con người có thể

bằng nhiều cách, nhiều phương tiện để chống đỡ và chế ngự.

b/ Nơi lạnh nhất chính là nơi không có tình thương

- Không được sống trong tình yêu thương, con người rất cô đơn, đau khổ, bất hạnh. Sống không có

tình yêu thương, con người dễ ích kỉ thậm chí trở thành độc ác. (lấy dẫn chứng trong thực tế)

- Với cả nhân quần vạn vật, nếu thiếu tình thương thì cuộc sống sẽ đầy bất trắc hiểm nguy.

3. Mở rộng, liên hệ, rút ra bài học thực tiễn

http://www.songdep.vn/


- Sống trong tình yêu thương là niềm hạnh phúc lớn. Tình thương là ngọn lửa sưởi ấm tâm hồn, truyền

sức mạnh nghị lực để con người vượt lên mọi trở ngại của cuộc sống, tình thương tạo sức mạnh cảm

hóa…

- Người trao gửi tình thương cũng rất hạnh phúc

( Lấy dẫn chứng thực tế để chứng minh: trong gia đình, trong quan hệ xã hội )

- Vậy mỗi người phải luôn biết yêu thương, đồng cảm, chia sẻ, trân trọng giá trị người, để cuộc sống

trở nên ấm áp đáng yêu.

-------------------

Ngạn ngữ có câu: Cuộc đời ngắn ngủi không cho phép ta ước vọng quá nhiều. Thế nhưng nhà văn Nga

M.Prisvin lại cho rằng: Ph i ước mơ nhiều hơn nữa, ph i ước mơ tha thiết hơn nữa để biến tương lai

thành hiện tại.

Suy nghĩ của anh/chị về vấn đề đặt ra trong hai trích dẫn trên.

• Giới thiệu vấn đề nghị luận

• Ý kiến 1: Cuộc sống ngắn ngủi, con người sẽ không đủ thời gian để thực hiện ước mơ, vì vậy

không nên mơ ước quá nhiều, quá xa rời thực tại.

• Ý kiến 2: Con người cần mơ ước nhiều hơn, khát khao mãnh liệt hơn để đủ sức mạnh biến

những điều mơ ước thành hiện thực.

• Tuy nhiên, các ý kiến trên vẫn có những hạn chế:

+ Trong cuộc sống, nếu không có nhiều mơ ước, không có những ước mơ cao, xa, con

người sẽ không thể vượt lên thực tại để thực hiện những điều tốt đẹp, kì diệu.

+ Không phải cứ ước mơ thật nhiều, khát khao mãnh liệt thì tất cả đều trở thành hiện thực.

• Phải biết kết hợp giữa ước mơ và thực tại, ước mơ phải bắt nguồn từ cuộc sống. Phải theo đuổi

ước mơ nhưng đừng mơ ước hão huyền.

• Lưu ý: học sinh cần lấy dẫn chứng trong thực tế cuộc sống để chứng minh.

• Phê phán những người không dám mơ ước và những kẻ mơ tưởng viển vông.

• Phương hướng rèn luyện của bản thân.

-----------------

Đốpgiencô từng nói “Hai người cùng nhìn xuống, một người ch thấy vũng nước, người kia lại

thấy được những vì sao”.

Từ ý kiến trên, anh (chị) có suy nghĩ gì về cách nhìn đời, nhìn người trong cuộc sống ?

1. Giới thiệu vấn đề: Cách nhìn vào hiện thực đời sống, nhìn đời, nhìn người một cách tích cực.

Dẫn câu nói của Đôpgiencô. (1 điểm)

2. Giải thích câu nói của Đôpgiencô:

Cùng một đối tượng nhưng có những cách nhìn khác nhau: “Một người chỉ thấy vũng nước” tức

là chỉ thấy cái bề ngoài, bề nổi của đối tượng. Người kia lại “Thấy được những vì sao” tức là nhìn thấy

cái bản chất, cái bên trong, cái phẩm chất tốt đẹp của đối tượng.(2 điểm)

3. Bình luận:

- Câu nói trên hết sức đúng đắn và sâu sắc lại giàu hình ảnh. Nó giúp chúng ta nhận thức sâu sắc

hơn về ý nghĩa của cách nhìn và thái độ của chúng ta đối với hiện thực cuộc sống, đối với con người.

- Trong thực tế và trong văn học đều có những cách nhìn nông cạn, cái nhìn “một phía” và đánh

giá sai lầm đối với hiện thực và con người (Đôi mắt - Nam Cao). Có những người thường chỉ thấy mặt

đen tối của đời sống, khuyết điểm, tiêu cực của người khác mà không thấy được mặt tích cực, tốt đẹp

của họ. (1 điểm)

4. Nhận thức và hành động của bản thân đối với vấn đề cách nhìn:

- Để nhận thức và đánh giá đúng các hiện tượng đời sống, với cuộc đời và con người, chúng ta

phải có cách nhìn đúng đắn, toàn diện, sâu sắc với đối tượng. (1 điểm)

- Để có cách nhìn đúng đắn và sâu sắc đối với con người và cuộc đời. Chúng ta cần phải hòa

mình vào cuộc sống hiện thực, gắn bó và hiểu biết đối với đối tượng. (1 điểm)

- Phải có thái độ khách quan, phải có tấm lòng thông cảm, vị tha, có niềm tin vào cuộc sống và

bản chất tốt đẹp của con người. (1 điểm)

5. Kết luận chung: cách nhìn thể hiện thái độ tích cực của chúng ta đối với cuộc sống. (1 điểm)


-------------

Suy nghĩ của em về nội dung mẩu chuyện sau:

Gia đình nọ rất quý mến ông lão mù nghèo khổ và rách rưới- người hàng tuần vẫn mang rau đến

bán cho họ. Một hôm, ông lão khoe: “Không biết ai đã để trước cửa nhà của tôi một thùng quần áo

cũ”. Gia đình biết ông lão cũng thiếu thốn nên rất vui: “Chúc m ng ông! Thật là tuyệt!”. Ông lão mù

nói: “Tuyệt thật! Nhưng tuyệt nhất là v a đúng lúc tôi biết có một gia đình thực sự cần những quần áo

đó.” (Phỏng theo Những tấm lòng cao c )

Bài viết có thể trình bày theo các cách khác nhau nhưng đại thể nêu được các ý sau:

- Đây là câu chuyện cảm động về tình yêu thương, sự quan tâm chia sẻ đối với những người bất

hạnh, nghèo khổ. Câu chuyện thể hiện tình thương của gia đình nọ với ông lão mù, nghèo khổ và đặc

biệt là tình thương của ông lão với những người khác bất hạnh hơn mình. Đối với ông lão những bộ

quần áo cũ là món quà mà ai đó đã trao tặng cho mình nhưng món quà ấy còn quý giá hơn khi mà ông

trao nó cho người khác- những người thực sự cần nó hơn ông. Trong con người bất hạnh nghèo khổ ấy

là một tấm lòng nhân ái, sau đôi mắt mù lòa ấy là một tâm hồn trong sáng, cao đẹp. Đối với ông lão

được giúp đỡ người khác như một bất ngờ thú vị của cuộc sống, là niềm vui, niềm hạnh phúc tràn

ngập tâm hồn. . (1.0 điểm)

- Bài học sâu sắc về tình thương (1.5 điểm):

+ Ngay cả khi phải sống cuộc sống nghèo khổ hay chịu sự bất hạnh thì con người vẫn cần biết quan

tâm đến người khác, nhất là những người nghèo khổ, bất hạnh hơn mình và tình yêu thương giữa con

người với con người là không phân biệt giàu nghèo, giai cấp…

+ Được yêu thương, giúp đỡ người khác chính là niềm vui, nguồn hạnh phúc, ý nghĩa của sự sống

và là cách nâng tâm hồn mình lên cao đẹp hơn.

+ Đừng bao giờ thờ ơ, vô cảm trước nỗi khổ đau, bất hạnh của người khác, đừng vì nghèo khổ hay

bất hạnh mà trở nên hẹp hòi ích kỷ, sống trái với đạo lý con người: Thương người như thể thương

thân.

- Xác định thái độ của bản thân (0.5 điểm): Đồng tình với thái độ sống có tình thương và trách

nhiệm với mọi người, khích lệ những người biết mở rộng tâm hồn để yêu thương, giúp đỡ người khác.

Phê phán thái độ sống cá nhân vị kỷ, tầm thường.

-------------

R.Ta-go, nhà thơ Ấn Độ cho rằng: Thà làm một bông hoa sen nở khi thấy mặt trời rồi mất hết

tinh nh y, còn hơn giữ nguyên hình n búp trong sương lạnh vĩnh cửu của mùa đông.


1. Giải thích ý nghĩa của lời nhận định

- Hoa sen: ủ mầm trong bùn đất, tối khuất, nhơ bẩn nhưng mạnh mẽ vươn lên. Hoa sen là biểu

tượng cho phẩm cách thanh sạch, biết vươn lên trong cuộc sống của con người.

- Mặt trời: Đó là ánh sáng vĩnh cửu đem lại sự sống cho vạn vật. Mặt trời tượng trưng cho sức

sống mạnh mẽ, sự huy hoàng.

- N búp: ẩn dụ cho cái non nớt, nhút nhát, e sợ của con người.

- Sương lạnh vĩnh cửu: là môi trường lạnh giá, khắc nghiệt, ở đó vạn vật phải ẩn mình, thu

mình, không thể sinh sôi phát triển. Vì thế nó tượng trưng cho những khó khăn, thử thách trong cuộc

sống.

=> Ý nghĩa câu nói: Ý kiến của Ta- go là một triết lí sống mạnh mẽ, tích cực và tiến bộ. Trong

cuộc sống có rất nhiều khó khăn thử thách, nhưng nếu biết sống và cống hiến hết mình ta sẽ nhận được

thành quả xứng đáng. Nếu sống nhút nhát, thụ động thì cuộc đời thật nhạt nhẽo, vô nghĩa.

2. Bàn luận, mở rộng vấn đề

a. Tại sao nên chọn cách sống như “bông hoa sen”?

- Cuộc sống rất quý giá nhưng lại ngắn ngủi, và chỉ đến duy nhất một lần. Ta phải sống thế nào

cho xứng đáng, phải sống sao cho khỏi xót xa, ân hận vì những tháng năm đã sống hoài, sống phí. Ta

cần có một trái tim đầy nhiệt huyết để sống hết mình, để cảm nhận từng hơi thở trong khoảnh khắc của

đời mình.


- Đã là con người thì cần phải có ước mơ, lý tưởng và khát khao thực hiện những điều đó. Tuy

nhiên, cuộc sống luôn ẩn chứa những khó khăn, thử thách và những điều tốt đẹp không bỗng dưng mà

có. Thay vì để khó khăn đánh bại, ta hãy đón nhận chúng như một cơ hội để rèn luyện bản lĩnh của

chính mình, để ta thêm trưởng thành.

- Khi ta chọn làm “bông hoa sen nở trong ánh mặt trời” đó là lúc ta sống hết mình và cống hiến

hết mình. Ta sẽ có cơ hội được toả sáng, được khẳng định, lưu lại dấu chân trên con đường đã đi và

tận hưởng những điều tuyệt diệu mà cuộc sống mang lại. Đó cũng chính là cách khiến cuộc sống của

ta thêm ý nghĩa và trở nên có ích. Đó mới là cuộc sống đích thực của con người.

b. Tại sao không nên chọn cách sống như “n búp”?

- Nếu ta không dám đối mặt trước những khó khăn, thử thách của cuộc sống vì ta sợ sai lầm, sợ

sẽ thất bại, sợ bị cười chê… để rồi mãi mãi ta sống trong vỏ bọc hèn nhát của mình. Đó là lối sống

mòn, sống thừa, sống vô ích mà không được ai biết đến. Một “cuộc sống đang mòn ra, đang rỉ đi, đang

nổi váng.”

- Cuộc sống không mục tiêu, ước mơ, hoài bão thật vô vị. Sống như thế thực chất chỉ là tồn sự

tại mà thôi, là chết ngay cả khi đang sống.

c. Nâng cao

- Liệu có phải lúc nào ta cũng sống hết mình? Nếu cứ hết mình như thế sẽ có lúc ta kiệt sức.

Vậy ta cần phải biết lượng sức mình, không phải lúc nào cũng nên lao về phía trước. Để đối mặt với

mọi thử thách trên đường đời trước tiên ta phải trân trọng chính bản thân ta. Đừng nôn nóng theo đuổi

mục đích mà quên mất bản thân mình.

- Có những phút giây ta nên thu mình lại khi đã cảm thấy mỏi mệt. Khi ấy không phải ta đang

hèn nhát, chỉ là ta đang tìm kiếm chút bình yên cho tâm hồn, tìm được lại ý chí, lòng quyết tâm để tiếp

tục tiến lên phía trước.

3. Bài học nhận thức và hành động

- Phê phán lối sống yếu mền, thụ động, chỉ biết ngồi chờ vận may và sự thuận lợi.

- Cuộc sống của mỗi người được quyết định bởi sự tự nhận thức, bản lĩnh và nghị lực vươn lên

không ngừng. Cuộc sống quá ngắn ngủi, hãy cứ cháy hết mình đến tận cùng của khát vọng, ước mơ.

-------------------

Suy nghĩ của anh/chị về bài học cuộc sống mà người cha dạy con qua đoạn trích bài thơ Gửi

con của Bùi Nguyên Trường Kiên ?

“Đ ng vui quá. Sẽ đến lúc buồn

Đ ng quá buồn. Sẽ đến lúc vui

Tiến bước mà đánh mất mình. Con ơi d ng lại

Lùi bước để hiểu mình. Cứ lùi thêm nhiều bước nữa

Chẳng sao

Hãy ngước lên cao để thấy mình còn thấp

Nhìn xuống thấp. Để biết mình chưa cao”

(Bài đăng trên Báo Nhân dân, số 38, ra ngày 20/9/2009)

I. NỘI DUNG

Học sinh có thể trình bày bằng nhiều cách khác nhau trên cơ sở giải quyết được yêu cầu của

đề.

1. Hiểu nội dung ý nghĩa đoạn thơ :

- Vui – buồn là qui luật của cuộc đời. Vui quá, buồn quá dễ dẫn đến những hành vi không hay.

- Thăng tiến bằng mọi giá, thủ đoạn, mất nhân cách đó là điều cực kì không nên.

- “Lùi bước” để hiểu mình, để là con người có nhân cách, có văn hóa, trung thực là điều nên

làm và cũng không nên sợ không thăng tiến.

- Không nên tự cao, tự đại mà phải biết tự đánh giá và nhận ra tài năng, vị trí xã hội của mình

còn thua kém nhiều trong bể học mênh mông và vị thế xã hội.

2. Người cha dạy con về lẽ sống, cách sống ở đời từ kinh nghiệm sống

- Bình tâm trước những vấn đề được, mất.

- Thăng tiến bằng chính tài năng của mình.


- Luôn giữ gìn đức độ, nhân cách.

3. Nghệ thuật(*)

: người cha gửi con bằng bài thơ với ngôn từ hết sức hàm súc, hình thức độc

đáo chứ không không phải bằng bức thư thông thường.

-----------------------

W. Whitman từng tâm niệm: Hãy nhìn về phía mặt trời, bóng tối sẽ khuất sau lưng bạn.


1. Giải thích ý nghĩa của lời nhận định.

- Mặt trời là nguồn sáng đem lại hơi ấm và sự sống cho muôn loài. Mặt trời còn là biểu tượng

cho những điều tươi sáng, đẹp đẽ, là niềm tin và hi vọng tốt đẹp ở tương lai trong cuộc đời con người.

- Bóng tối là màn đêm âm u, tăm tối. Bóng tối cũng là biểu tượng cho sự đen đủi, bi đát, bất

hạnh, thiếu may mắn, những thất bại trong đường đời của con người.

Ý nghĩa nhận định: Lời nhận định là một phương châm sống tích cực, một lời khuyên sâu

sắc nhắc nhở ta phải biết vượt lên những bất hạnh, rủi ro, đau buồn, thất bại trong cuộc đời. Phải biết

quên đi quá khứ đen tối mà hướng về tương lai tươi sáng, tốt đẹp ở cuộc sống phía trước.


- Cuộc sống không phải lúc nào cũng là thảm đỏ trải đầy hoa hồng, cuộc sống là một trường

tranh đấu. Bởi thế, cuộc đời mỗi con người cũng không thể tránh khỏi những gian nan, trắc trở, những

khó khăn, thất bại.

- Mỗi người cần phải có ý chí, nghị lực, dũng khí để vượt lên những thất bại. Phải xem những

gian nan, trắc trở như một thử thách để ta được rèn luyện, trưởng thành.

- Cần biết hướng về phía trước, lạc quan, tin tưởng vào tương lai, có bản lĩnh vững vàng để

vượt lên những vấp ngã của bản thân. Đây là xu hướng phát triển, là yêu cầu tất yếu phù hợp với quy

luật khách quan của cuộc sống. Nếu cứ đắm chìm trong những thất bại, đau buồn là tự hại mình.

- Phê phán những người không có niềm tin, không có ý chí phấn đấu vươn lên trong cuộc sống.

3. Bài học nhận thức và hành động.

- Cần phải có ý chí, nghị lực, niềm lạc quan tin tưởng vào tương lai để vững bước trong cuộc

đời.

- Trong cuộc sống cũng như trong học tập phải biết vượt lên chính mình, không nên chùn bước

trước những khó khăn thử thách. Sống cần có lý tưởng, khát vọng và ước mơ.

--------------------

Viết một bài văn nêu suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa của bài thơ:

Quán hàng phù thủy

(K.Badjadjo Pradip)

Một phù thuỷ

Mở quán hàng nho nhỏ:

“- Mời vào đây

Ai muốn mua gì cũng có!”

Tôi là khách đầu tiên

Từ bên trong

Phù thuỷ ló ra nhìn:

“- Anh muốn gì?”

“- Tôi muốn mua tình yêu,

Mua hạnh phúc, sự bình yên, tình bạn…”

“- Hàng chúng tôi ch bán cây non

Còn qu chín, anh ph i trồng, không bán!”

(Thái Bá Tân dịch)

1. Đọc hiểu tác phẩm.

- Bài thơ tạo dựng ra một tình huống đối thoại giữa phù thủy với nhân vật "tôi".

+ Phù thủy: đại diện cho quyền năng vạn biến, có phép nhiệm màu kì diệu.

+ Nhân vật "tôi": người đi tìm hạnh phúc, tình yêu, sự bình yên...


- Bài thơ đưa ra triết lí nhân sinh sâu sắc về những giá trị tinh thần của con người: tình yêu,

tình bạn, hạnh phúc, sự bình yên...

2. Phân tích, đánh giá, bàn bạc:

- Trong cuộc sống con người luôn luôn có nhu cầu kiếm tìm hạnh phúc, tình yêu, tình bạn và

vươn tới sự bình yên trong cuộc sống. Đây là khát vọng mãnh liệt, thường trực, đấy tính nhân văn, là

cái đích mà nhân loại vươn tới.

- Trên con đường đi kiếm tìm tình yêu và sự hạnh phúc... con người có nhiều cách khác nhau

có thể đúng đắn, có thể sai lầm. Trong bài thơ này, nhân vật "tôi" có một ứng xử sai lầm: tìm hạnh

phúc, sự bình yên, tình yêu, tình bạn... ở các thế lực siêu nhiên, phép màu và nghĩ rằng tiền có thể mua

được những thứ đó.

- Trên thực tế:

+ Hạnh phúc, sự bình yên, tình yêu, tình bạn... là những gì gần gũi, thân thuộc, có thực và luôn

hiện hữu trong cuộc sống xung quanh chứ không phải ở thế giới thần tiên xa xôi nào đó.

+ Không có một quyền lực, một sức mạnh, một của cải nào có thể mua được những giá trị tinh

thần ấy.

+ Muốn những giá trị tinh thần đó vĩnh cửu, trường tồn phải vun trồng, chăm xới, nuôi dưỡng,...

Cây non có thể kết quả chín là do sự chăm sóc của chính mình.

+ Hạnh phúc không phải ở ngày gặt hái mà nằm ngay trong quá trình vun đắp, gìn giữ, vượt

qua những khó khăn, gian nan, thử thách.

3. Bài học: Một bài thơ nhỏ gọn nhưng ý tứ sâu sắc giàu chất triết lí, đem đến cho người đọc

nhiều bài học ý nghĩa:

- Trong cuộc sống, con người luôn phải có khát vọng hướng tới những giá trị cao đẹp.

- Phải chính bàn tay ta xây đắp tạo dựng hạnh phúc, sự bình yên, không nên trông chờ vào một

năng lực siêu nhiên, một phép màu nào đó.

- Quá trình tìm kiếm tạo dựng hạnh phúc, sự bình yên là một quá trình lâu dài, không có sẵn cho

nên không được nản lòng, phải có ý chí, nghị lực. Hơn thế phải có tình cảm chân thành, không vụ lợi,

phải có phương hướng hành động đúng đắn.

- Hạnh phúc, sự bình yên của cá nhân phải được đặt trong mối quan hệ thống nhất với hạnh

phúc, sự bình yên của tập thể.

----------------

"Trong thế gian này chúng ta xót xa không chỉ vì lời nói và hành động của những kẻ xấu mà còn

là sự im lặng đáng sợ của những người tốt" (M.L.King)

Suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến trên

1. Gi i thích: Đây là câu nói nổi tiếng của M.L.King- nhà hoạt động nhận quyền Mỹ gốc Phi, từng đạt

giải Nobel Hòa Bình năm 1964.

- Con người luôn phải đối diện nhiều vấn đề trong cuộc sống vì thế cũng phaỉ trải qua nhiều cung bậc

cảm xúc- xót xa là một trong những cảm xúc đó. Đó là cảm giác đau đớn, nhức nhối..

- Xót xa vì cái gì?

+ Hành động và lời nói của kẻ xấu- những kẻ kém đạo đức. Chúng làm nhiều việc trái với chuẩn mực

đạo đức xã hội, gây tổn hại về kinh tế và đời sống tinh thần.

+ Xot xa vì sự im lặng của người tốt. Đó là sự im lặng đáng sợ vì đó là phản ứng bất bình thường của

người người mà từ trước đến nay ta trân trọng.

Ý kiến này khẳng định: sự đau đớn, thất vọng do lời nói và hành động của kẻ xấu không lớn bằng

việc những người tốt không có bất cứ phản ứng gì trước những việc làm của kẻ xấu.

2. Bình luận

- Cuộc sống là tổng hòa các mối quan hệ xã hội nên luôn luôn tồn tại hai loại người: xấu và tốt. Vì thế,

ta thấy đau lòng vì hàng ngày, hàng giờ vẫn có những nhiều đáng tiếc xảy ra, chà đạp lên các giá trị

- Tại sao chúng ta lại thấy xót xa vì sự im lặng của những người tốt? Bởi vì họ đã không dám lên

tiếng, không dám đấu tranh để cho cuộc sống này tốt đẹp hơn. Chính sự im lặng của những người tốt

làm cho xã hội trở nên bất ổn, con người mất hết niềm tin vào những điều tốt đẹp.

- Tai sao họ im lặng? Vì họ thấy bất lực. Họ thấy cô độc. Họ mất niềm tin...


- Đây là lời cảnh báo nghiêm khắc về sự băng hoại các giá trị đạo đức trong xã hội hiên nay. Con

người ngày càng trở nên vô cảm.


- Phải nhận thức rõ nhưng việc làm tốt – xấu xunh quanh cuộc sống của mình.Không làm ngơ trước

cái xấu, cái ác.

-Hãy ủng hộ việc làm của những người tốt, hảy chia sẻ với họ, bảo vệ họ để xã hội ngày một tốt đẹp

hơn.

-----------------------

Biết l ng nghe – điều kì diệu của cuộc sống. Suy nghĩ của anh(chị) về vấn đề trên.

1. Gi i thích:

- “Nghe” là sự tiếp nhận âm thanh bằng tai (thính giác).

- “Biết lắng nghe” là không chỉ nghe bằng tai mà còn nghe bằng cả khối óc và trái tim.

- “Biết lắng nghe – điều kì diệu của cuộc sống ” là một trong những cách tiếp nhận, học hỏi của con

người nhằm làm cho bản thân ngày càng hoàn thiện.

- “ Biết lắng nghe” tùy thuộc vào ý thức chủ quan của mỗi người. Đó là đức tính, là năng lực cần phải

học hỏi, là yếu tố thúc đẩy để con người tự hoàn thiện nhân cách và trưởng thành hơn …do đó, “Biết

lắng nghe” là điều kì diệu của cuộc sống.

2. Bình luận:

- “Biết lắng nghe” phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kinh nghiệm sống, vốn văn hóa, tầm nhìn, sự nhạy

cảm, độ tinh tường, tinh thần cầu thị, quan niệm sống của con người,…

- “Biết lắng nghe” là điều kì diệu của cuộc sống: nghe để hiểu, để hành động, để hướng tới giá trị

chân, thiện, mĩ. Chẳng hạn, biết nghe tiếng vọng về từ quá khứ, nghe những gì đang diễn ra ở hiện tại,

nghe được cả tương lai; nghe được lời của thiên nhiên, đất trời, lời của cây cối, chim muông; nghe để

phân biệt phải trái, hay dở, tốt xấu, nghe được cả tiếng trái tim mình…

- Không biết lắng nghe thì cuộc sống thật vô nghĩa, tẻ nhạt, ….


- “Biết lắng nghe” có vai trò quan trọng trong cuộc sống của con người, vì vậy, mỗi người cần phải có

ý thức rèn luyện năng lực “lắng nghe”.

- Biết lắng nghe một cách chân thành, cầu thị để có thể chia sẻ, đồng cảm với người khác và làm cho

cuộc sống của mình ngày càng có ý nghĩa…

- Chống tư tưởng chủ quan, bảo thủ và phê phán lối sống ích kỉ, “biết nghe mà vẫn gi điếc”…

----------------

Bài học cuộc sống rút ra từ lời tâm sự của nữ nhà văn Mĩ Helen Keller :

“Tôi đã khóc vì không có giày để đi cho đến khi tôi nhìn thấy một người không có chân để đi giày.”

1. Giải thích:

- “đã khóc”: Sự buồn bã, đau xót và tuyệt vọng, buông xuôi;

- “không có giày để đi”: Hoàn cảnh thiếu thốn, khó khăn (về vật chất);

- “không có chân để đi giày”: Hoàn cảnh bất hạnh, nghiệt ngã (của số phận);

- “đã ... cho đến khi”: Sự nhận thức, “ngộ” ra một vấn đề cuộc sống.

* Ý nghĩa của lời tâm sự:

Sự thiếu thốn, khó khăn của riêng ta chẳng thấm gì nếu so sánh với những xót đau, bất hạnh

của nhiều người khác quanh ta.

2. Bình luận - Rút ra bài học:

- Cuộc sống của mỗi người vốn luôn có thể gặp nhiều khó khăn, trắc trở. Trước những điều đó,

con người- nếu thiếu bản lĩnh, nghị lực và nhận thức - dễ buồn đau, thất vọng, buông xuôi.

- Tuy nhiên, nếu bước ra cuộc đời, hoặc nhìn lại xung quanh, ta sẽ thấy có những con người

phải chịu những thiệt thòi, bất hạnh hơn ta rất nhiều.

- Nhận thức về điều đó, một mặt, ta phải tự vươn lên hoàn cảnh của chính mình- bởi thực ra, nó

chưa thực sự đáng sợ như ta nghĩ; mặt khác, phải hiểu rằng: chính hoàn cảnh khó khăn ấy là sự thử

thách, tôi luyện để ta ngày càng trưởng thành, hoàn thiện.


- Cuộc sống của mỗi người được quyết định bởi sự tự nhận thức, bản lĩnh và nghị lực vươn lên

không ngừng. Hơn thế nữa, ta còn phải nhìn ra cuộc đời để nhận biết, đồng cảm, chia sẻ; từ đó mà

thêm động lực, thêm tin yêu để sống, làm việc và cống hiến.

-------------------

XA XỨ (Sưu tầm t Internet)

Suy nghĩ của anh (chị) từ câu chuyện trên.

1) Gi i thích:

Câu chuyện là hành trình tình cảm, hành trình nhận thức của một thanh niên đi du học, ban đầu

bị hấp dẫn bởi cuộc sống văn minh phương Tây, sau đã nhận ra tình cảm sâu nặng đối với quê nhà.

2) Bàn luận:

- Tình yêu quê hương xứ sở là một tình cảm có khi phải đặt trong hoàn cảnh thử thách cụ thể,

phải được trải nghiệm qua thời gian mới nhận ra được trong mỗi con người.

- Tình yêu quê hương xứ sở không tỉ lệ thuận với những giá trị văn minh vật chất mà nó tỉ lệ

thuận với những gì gắn bó thân thuộc đã trở thành kí ức, kỉ niệm nằm sâu trong trái tim của mỗi con

người.

- Tình yêu quê hương là một trong những yếu tố tạo nên nhân cách và giá trị đạo đức của con

người.

- Phê phán hiện tượng vọng ngoại, chỉ coi trọng giá trị vật chất mà coi nhẹ tình cảm cội nguồn..

3) Bài học:

- Bài học cho những con người hiện đại: sống đầy đủ, sung túc nhưng cô đơn, thiếu điểm tựa tinh

thần.

- Hình thành kĩ năng sống: Coi trọng tình cảm đối với quê hương xứ sở. Nó đặc biệt có ý nghĩa

trong xu thế hội nhập của đất nước hiện nay, nhắc nhở mỗi con người khi bước ra thế giới không được

quên đi tổ tiên, nguồn cội, phải luôn có ý thức giữ gìn, thể hiện và phát huy bản sắc của dân tộc mình

ra trước bè bạn năm châu.

---------------

Hãy viết một bài văn (không quá 2 trang giấy thi) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến: “Con

người không c m nhận được bóng tối sẽ không bao giờ tìm thấy ánh sáng”.

2.1. Giải thích:

- “bóng tối” và “ánh sáng” hình ảnh ẩn dụ cho sự thất bại, lạc hậu và sự tiến bộ, thành công,…để từ

đó rút ra vấn đề: Mỗi cá nhân cần phải nhận thức được mặt trái của vấn đề “bóng tối” trong cuộc sống,

đó là nguyên nhân giúp con người hành động theo chiều hướng tích cực, hướng tới những điều tốt đẹp,

“ánh sáng”cuộc đời…

2.2. Bình luận

- Cảm nhận được nỗi cay đắng của sự thất bại giúp con người có ý chí quyết tâm vươn lên để đạt tới

thành công.

- Có sống trong tận cùng đau khổ con người mới nhận ra ý nghĩa của hạnh phúc, có căm ghét tột cùng

cái ác mới biết trân trọng, xây dựng, kiếm tìm cái thiện.

- Cảm nhận được “bóng tối ” của sự bảo thủ, trì trệ, lạc hậu, … mới làm con người có quyết tâm vươn

tới ánh sáng của tiến bộ, văn minh.

- Để cảm nhận được “bóng tối” ngoài vốn sống, tri thức con người cần có trái tim nhạy cảm, biết yêu

thương rung động trước cuộc đời.

2.3. Bài học nhận thức và hành động

- Cần nhận thức một cách đúng đắn những mặt trái của mọi vấn đề trong cuộc sống; không ngả lòng

trước những khó khăn, thất bại…

--------------

Suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa những câu thơ trong bài thơ “Đừng quên” của nhà thơ

Trần Nhuận Minh:

“Đ ng quên

Cái c vỗ vai cái Thiện

C hai cùng cười đi về tương lai”.


* Thí sinh có thể có những cách trình bày khác nhau, song cần đáp ứng được những yêu cầu sau:

2.1. Giải thích

- Giải thích các khái niệm “thiện”, “ác” và mối quan hệ giữa chúng vừa đấu tranh triệt tiêu nhau

lại vừa thúc đẩy nhau cùng phát triển, đó là một qui luật tất yếu của cuộc sống.

2.2. Bình luận

- Trong thiên nhiên, bên cạnh những con vật hiền lành là những con thú dữ hung ác; giữa khu

vườn đầy hoa thơm trái ngọt vẫn có rắn rết, sâu bọ.

- Trong cuộc sống, bên cạnh những người hiền lành, lương thiện là những kẻ xấu xa, độc ác.

- Trong mỗi con người, bên cạnh phần tốt đẹp cũng có không ít phần xấu xa, phần “người” và phần

“con” luôn tồn tại và đấu tranh lẫn nhau.

- Bàn luận về mối quan hệ giữa cái thiện và cái ác là rất phức tạp, có khi thiện thắng ác, có khi

ngược lại, có khi chuyển hóa cho nhau, nhiều khi thật khó phân biệt rạch ròi trắng, đen, tốt, xấu, thiện,

ác vì cái ác ngày càng phát triển tinh vi hơn, khôn khéo hơn.

2.3. Bài học nhận thức và hành động

+ Cần có cái nhìn toàn diện, biết phân biệt đúng, sai, xấu, tốt, thiện, ác; không quá bi quan song

cũng không nên ảo tưởng rằng cuộc sống chỉ toàn điều tốt đẹp.

+ Biết đề phòng cảnh giác với nguy cơ tha hóa đạo đức, lối sống trong chính bản thân mình, luôn

luôn tự đấu tranh để cho phần tốt đẹp chiến thắng dần phần xấu xa, dung tục. Như C.Mác nói: “Trong

trường kì lịch sử đấu tranh của nhân loại, cái thiện ch chiến thắng cái ác nửa vòng bánh xe” bởi ranh

giới giữa thiện và ác vô cùng mong manh.

----------

Trong bài thơ Một khúc ca , nhà thơ Tố Hữu viết:

Ôi, sống đẹp là thế nào hỡi bạn?

Câu thơ của Tố Hữu gợi cho anh, chị những suy nghĩ gì về lý tưởng và sự phấn đấu trong cuộc

sống của tuổi trẻ học đường hiện nay?

* Về nội dung:

1. Câu thơ trên của Tố Hữu nêu lên vấn đề sống đẹp là thế nào? Thế nào là sống đẹp theo quan niệm

của thanh niên hiện nay. Để sống đẹp con người cần rèn luyện và tu dưỡng những phẩm chất nào.

2. Phân tích:

- Sống đẹp là sống tích cực xuất phát từ lòng nhân ái, bao dung, vị tha và biết tha thứ, biết hướng

thiện. Sống đẹp là sống có lý tưởng, hoài bão và ước mơ và bằng nghị lực, bằng ý chí, kiên định phấn

đấu đạt ước mơ đó. Sống đẹp là sống trung thực, trong sáng, giản dị và mạnh khỏe. Sống đẹp dám

đương đầu với khó khăn thử thách, hi sinh, không sợ hiểm nguy, không sợ thất bại, không sợ đấu

tranh. Sống đẹp thực sự hòa mình với mọi người, sống có ích cho mình, cho đời với nguyện ước làm

cho cuộc sống ngày một tốt đẹp hơn. Sống đẹp luôn lạc quan yêu đời, tin tưởng vào ngày mai tươi

sáng để vượt lên tự hoàn thiện, trở thành người có ích, sống có ích.

- Với thanh niên học sinh hiện nay, lối sống đẹp biểu hiện trong việc xây dựng lý tưởng hoài bão,

ước mơ, từ đó ra sức học tập tu dưỡng để đạt ước mơ đó. Bằng những dẫn chứng, học sinh nêu một vài

tấm gương sống đẹp, thành đạt trên con đường học vấn và kinh doanh.

- Phê phán những quan niệm chưa đúng về lối sống của thanh niên: thiếu lý tưởng, không hoài bão,

ham vui chơi lạc thú, sống lạc điệu, thác loạn trong tình ái và nghiện ngập. Không ít học sinh quên học

tập, tu thân, sống thu mình, ngại gian khổ, hèn nhát và bi quan…

- Liên hệ nhận thức và hành động: hiểu đúng về lối sống đẹp, thực hiện nhiệm vụ và quyết

tâm học tập và rèn luyện trở thành người sống có ích.

-------------

Câu chuyện Khi gió đổi hướng kể rằng :

Một con thuyền đang trên đường vượt biển nhiều ngày. Bỗng một hôm, mây đen ập tới và gió

đột ngột đổi hướng. Con thuyền lớn không thể tiến lên phía trước được và rẽ theo một hướng khác.

Mọi người trên thuyền bối rối chưa biết xử trí ra sao. Sau cùng một người thuỷ thủ già leo lên cột

buồm. T trên cao ông hô lớn :

- Hãy xem hướng gió và căng lại buồm !


Và con thuyền t t ngược sóng thẳng tiến theo hướng đã định.

(Trích Hạt giống tâm hồn, NXB Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh, tập 4, 2009, trang 15)

Và ai đó cũng đã nói rằng :

Chúng ta không thể thay đổi được hướng gió nhưng có thể điều khiển được cánh buồm.

(Khuyết danh)

ý nghĩa của câu chuyện và câu nói trên gợi cho anh/chị những suy nghĩ gì ?

--------------

Suy nghĩ của anh/chị về ý kiến sau: “Trên mặt đất vốn làm gì có đường. Người ta đi mãi thì

thành đường thôi”. (Lỗ Tấn)

1.Giải thích

- Hình tượng con đường ở đây cần phải được hiểu theo nghĩa bóng: là cách thức và phương hướng để

con người giải quyết những vấn đề trong đời sống xã hội. Với Lỗ Tấn, đó là con đường cách mạng.

- Người ta đi mãi thì thành đường: được hiểu theo hai lớp nghĩa:

+ Đường là do con người tạo ra.

+ Không có con đường nào là duy nhất. Chỉ cần người ta đi nhiều thì sẽ thành đường. Rõ ràng hình

tượng con đường ở đây mang đậm khuynh hướng cách mạng, thể hiện khát vọng đổi thay.

Như vậy với câu nói này, Lỗ Tấn quan niệm: trên đời không có gì là bất biến. Chỉ cần con người có

khát vọng và dám thực hiện khát vọng ấy thì sẽ có khả năng làm thay đổi thế giới.

2.Bàn luận, mở rộng vấn đề

- Câu nói của Lỗ Tấn thể hiện một quan niệm tích cực, mang tính cách mạng. Với Lỗ Tấn, lịch sử

không dừng bước mà luôn vận động, biến đổi.

- Đặt niềm tin vào con người: Con người với khát vọng đẹp đẽ là chủ thể sáng tạo ra lịch sử. Con

người tự mở ra những con đường trong hành trình tiến về phía trước của mình.

- Con người sống có ý nghĩa phải là con người có khát vọng đổi thay, vượt lên những giới hạn có sẵn.

Kêu gọi những con người trong cuộc đời phải là những người mở đường, tạo lập ra những con đường

mới cho mình và toàn xã hội.

- Phê phán những người có thái độ sống thụ động, ươn hèn, không có niềm tin, không có ước mơ, khát

vọng.


- Phải tạo lập lối sống năng động, trái tim tràn đầy ước mơ.

- Học tập làm giàu tri thức đồng thời rèn luyện cho mình một nghị lực để trở thành những người mở

đường, góp phần đưa đất nước tiến lên.

----------------

Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn có câu hát: “Sống trên đời cần có một tấm lòng”. Hãy viết một bài

nghị luận (trừ thơ) để làm rõ tầm quan trọng của tấm lòng trong cuộc đời.

--------------

Suy nghĩ của anh (chị) về ý nghĩa câu nói sau của L.Tonxtoi “ Trong một nhân tài thì một

phần mười là thiên bẩm và chín phần mười là nước m t và mồ hôi”.

-----------

Trong truyện ngắn Một người Hà Nội của nhà văn Nguyễn Khải, khi người con trai thứ hai của bà

Hiền làm đơn xin tòng quân, bà không khuyến khích cũng không ngăn cản với lí do:

“...bảo nó tìm đường sống để các bạn nó phải chết cũng là một cách giết chết nó. ” Anh, chị hãy trình bày ý kiến của mình về suy nghĩ trên của nhân vật bà Hiền.

- Giới thiệu khái quát vấn đề cần nghị luận (0,5 điểm).

- Giải thích ngắn gọn câu nói: “…bảo nó tìm đường sống để các bạn nó phải chết cũng là một cách

giết chết nó.”:Trong lúc mọi người gặp khó khăn, nguy hiểm mà tìm cách lẩn trốn thì kẻ đó coi như đã

chết (1,0 điểm).

- Nhận xét, đánh giá, bàn luận về suy nghĩ của bà Hiền(2,5 điểm):

suy nghĩ của bà Hiền là đúng đắn và có ý nghĩa sâu sắc trong hoàn cảnh đất nước đang thực hiện cuộc

kháng chiến chống Mĩ và phù hợp với đạo lí làm người vì:


+ Người tìm cách lẩn trốn khó khăn, nguy hiểm trong khi tất cả bạn bè và cả dân tộc phải đối mặt là

một kẻ hèn nhát, ích kỉ đến tàn nhẫn.

+ Người sống như vậy sẽ bị tất cả mọi người coi thường, khinh bỉ, xa lánh.

+ Người sống như vậy là một người đã chết về danh dự và nhân cách. Sống như thế chẳng khác nào

đã chết.

- Liên hệ với cuộc sống(1,0 điểm):

Trong cuộc sống cũng có những kẻ hèn nhát, ích kỉ chỉ biết đến bản thân nhưng cũng có rất nhiều tấm

gương sống hết mình vì cộng đồng, vì dân tộc(lấy dẫn chứng)

- Liên hệ với bản thân(0,5 điểm):

+ Lên án những kẻ sống hèn nhát, ích kỉ.

+ Biết sống gắn bó với cộng đồng, đất nước; dám chấp nhận gian khổ, nguy hiểm thậm chí cả cái chết

khi hoàn cảnh đất nước yêu cầu. Đó chính là lẽ sống cao đẹp, góp phần nâng cao nhân cách của mỗi cá

nhân.

-------------

Con người ta sớm muộn gì cũng nhận thấy r ng chính họ là người làm vườn cho tâm hồn và là

đạo di n cho cuộc đời họ. (Giêm A-len)

Hãy trình bày suy nghĩ của anh (chị) về câu nói trên.

------------

Trong một truyện ngắn, nhà văn A.P. Shê-Khốp đã xây dựng hình tượng nhân vật Bê-li-cốp để

thể hiện một lọai người trong xã hội mà ông gọi là "người trong bao". Quan sát trong đời sống thực tế,

phải chăng cũng có hiện tượng "người trong bao"? Ý kiến của anh/ chị đối với hiện tượng này như thế

nào?

---------------

Nói cho cùng, để sống được hằng ngày tất nhiên ph i nhờ vào những “giá trị tức thời”. Nhưng

sống cho có phẩm hạnh, có cốt cách nhất định ph i dựa vào những “giá trị bền vững”. (Nguyễn Khải)

Suy nghĩ của anh/ chị về ý kiến trên.

-----------

Một con chó tham ăn, một hôm nó đớp được miếng thịt của làng bày ra đình để khao làng. Con chó ba

chân bốn cẳng tha miếng thịt đến bờ sông. Sợ người làng đuổi theo nên nó chạy về phía cầu để qua

sông tẩu thoát. Khi đến giữa cầu, nó nhìn xuống dòng sông, thấy có một con chó khác đang ngoạm

miếng thịt to hơn. Con chó tham ăn mới nghĩ: Ta ph i cướp miếng thịt của con chó kia mới được.

Nghĩ thế nào, làm thế ấy, nó bèn nhả miếng thịt đang ngoạm ra, rồi nhảy xuống sông để tranh miếng

thịt với con chó kia. Vừa nhảy xuống sông thì bóng nước tan ra, nó vùng vẫy một thôi một hồi chẳng

kiếm được gì, lúc bấy giờ mọi người đổ xô ra cầm đòn đánh chó. Nước cuốn mạnh, con chó bị chìm

nghỉm dưới dòng sông.

(Theo Con chó và miếng thịt - Truyện ng ngôn Việt Nam – Nguyễn Văn Ngọc, NXB Văn học,

2003.)

Câu chuyện trên gợi cho anh (chị) những suy nghĩ gì về cuộc sống?

Nhận thức về câu chuyện(0,5 điểm)

- Chuyện kể về một con chó đớp được một miếng thịt trong bữa cỗ làng và vội vàng tẩu thoát.

- Khi đi qua chiếc cầu, nhìn xuống dưới thấy một con chó khác đang ngoạm một miếng thịt to hơn. Nó

liền nhả miếng thịt đang ngoạm ra lao xuống tranh miếng thịt với con chó kia.

- Nó không những không cướp được mà còn bị nước cuốn mạnh chìm nghỉm dưới lòng sông.

=> Câu chuyện mượn hình tượng con chó tham lam để phê phán những kẻ ngu ngốc thiếu thực tế, Thả

mồi bắt bóng. Tham bát bỏ mâm, Thả con cá rô, vồ con săn sắt...

Suy nghĩ của bản thân (2,0 điểm)

- Con người nhiều khi không ý thức được giá trị mà mình có, chỉ lo tìm kiếm những thứ viển vông, là

cái bóng, là ảo ảnh, là không có thật, vì thế phải nhận những hậu quả đáng tiếc, thứ mà mình đang có

cũng tuột khỏi tầm tay.


- Cái bóng bao giờ cũng đẹp, cũng lung linh nên con người dễ nhầm tưởng, lòng tham khiến họ lao

vào nó mà quên đi thực tế. Câu chuyện trở thành một minh chứng sinh động nhằm phê phán những kẻ

tham lam, ngu ngốc, thiếu hiểu biết.

- Nhưng mặt khác, tham cũng có giá trị riêng của nó, tính tham sẽ là điều kiện tuyệt vời giúp chúng ta

vượt qua những rào cản của bản thân, nhanh chóng chinh phục những mục tiêu xa hơn, lớn hơn, có

lòng tham con người mới có động lực phát triển, có tham mới biến ước mơ thành hiện thực.

- Tuy nhiên lòng tham tự nó vốn dĩ khó đo lường và kiểm soát. Nếu tham quá đà con người sẽ không

làm chủ được bản thân, biến mọi thứ thành tro bụi, hệt như con thú trong truyện, chẳng những đánh

mất miếng mồi mà còn mất đi mạng sống của mình nơi lòng sông lạnh lẽo.

Bài học nhận thức và hành động(0,5 điểm)

- Con người phải ý thức được thực tế, phải giữ gìn những gì mình đang có, đừng theo đuổi những cái

viển vông.

- Chúng ta cần có tham vọng nhưng tham vọng phải có chừng mực, tránh biến thành kẻ tham lam, ngu

ngốc, để rồi hối hận cũng không kịp.

-----------

Nhà văn V.Huygô từng nói: “Trên đời này ch có một thứ mà ta ph i cúi đầu thán ph c đó là tài năng

và ch có một thứ mà ta ph i quỳ gối tôn trọng đó là lòng tốt”.

ý nghĩ của anh (chị) về câu nói trên.

Trình bày được các ý sau :

- “Tài năng: : Khả năng đặc biệt, sự khéo léo hơn người, trí sáng tạo vượt bậc”. “Lòng tốt: tấm

lòng vị tha khoan dung và nhân hậu. Đây là hai phẩm chất đặc biệt quý giá ở con người, thuộc hai lĩnh

vực trí tuệ và tâm hồn của con người (0,5 điểm)

- “Quỳ gối tôn trọng”, “Cúi đầu thán phục” là cách nói hình ảnh thể hiện thái độ đánh giá cao

nhất đối với những phẩm chất quý giá của con người. Đồng thời cũng bộc bộ một quan niệm về cách

đánh giá con người. Chỉ có đề cao coi trọng tôn vinh những gì đẹp đẽ trong trí tuệ và phẩm chất của

con người

(0,5 điểm).

- Vì sao phải cúi đầu thán phục với tài năng: Vì tài năng là biểu hiện cao nhất của khả năng trí

tuệ ở con người, là điều kiện tốt nhất để con người khẳng định giá trị bản thân và đóng góp cho cuộc

sống chung của cả cộng đồng. Đối diện với tài năng ta không chỉ được chiêm ngưỡng thán phục mà

còn được mở rộng tầm hiểu biết nâng cao nhận thức để tự hoàn thiện bản thân (0,5 điểm).

- Vì sao phải quỳ gối tôn trọng với lòng tốt. Vì lòng tốt xét đến cùng là sự hy sinh dâng hiến

cho người, cho đời. Những nỗ lực vì người khác bao giờ cũng đáng tôn trọng. Những nỗ lực vì người

khác xuất phát từ lòng tốt càng đáng để tôn vinh (0,5 điểm).

- Câu nói của nhà văn lớn V.Huygô đã gợi cho em con đường để mình vươn tới. Chưa đủ tài

năng thì cách tốt nhất là làm tốt công việc của mình, sống hướng thiện, có trách nhiệm và đừng bao

giờ vô cảm (3 điểm).

------------------

"Sống đ p đâu ph i những t trống rỗng

ch có ai bằng đấu tranh, lao động

Nhân lên vẻ đ p cuộc đời

Mới là người sống cuộc sống đ p tươi (Gi.Bê-se)

Những vần thơ trên của Gi.Bê-se (thi hào Đức) gợi cho anh (chị) những suy nghĩ gì về lí tưởng

và sự phấn đấu trong cuộc sống của tuổi trẻ học đường hiện nay?

--------

Phần cuối câu chuyện kể “Lỗi lầm và sự biết ơn”( Sách Ngữ văn 9, tập 1) có viết:

“Mỗi chúng ta hãy học cách viết những đau buồn, thù hận lên cát và kh c ghi những ân

nghĩa trên đá”.

Hãy trình bày ý kiến của anh/chị về lời khuyên trên.

Giải thích


- “Học cách viết nỗi đau buồn, thù hận trên cát” nghĩa là học cách tha thứ cho những ai đó đã

gây ra cho ta những đau buồn, tai họa, bất hạnh trong cuộc đời.

- “Học cách khắc ghi những ân nghĩa trên đá” nghĩa là luôn biết trân trọng là khắc sâu mãi mãi

lòng biết ơn đối với những ai đã giúp đỡ ta, nhất là trong những hoàn cảnh éo le.

Bàn luận

a. Phân tích – chứng minh

- Đau buồn, thù hận là những điều không may, nỗi bất hạnh xảy ra không ai muốn. Đối với mỗi

con người, trong cuộc đời ít nhiều cũng trải qua đau buồn, gặp những xung đột, mâu thuẫn có khi dẫn

đến thù hận.

- Không tha thứ, bỏ qua, quên đi những chuyện đau buồn, oán hận, lỗi lầm người khác gây ra

cho mình thì sẽ mãi gây ra mâu thuẫn, luôn sống trong thù hận, và gây thù hận cho nhau không chỉ ở

thế hệ này mà còn ở cả các thế hệ sau.

- Ân nghĩa là những điều tốt, những điều luôn cần có trong mỗi con người. Ghi nhớ, không

quên ân nghĩa là truyền thống đạo lí của dân tộc, góp phần xây dựng xã hội tốt đẹp.

- Dân tộc ta sống vốn trọng tình nghĩa, có lòng vị tha (“Đánh kẻ chạy đi không ai đánh người

chạy lại”, “mình vì mọi người”)

(Học sinh chọn dẫn chứng minh họa phù hợp)

b. Đánh giá – mở rộng

- Lời khuyên trên đúng với mỗi con người và luôn phù hợp với mỗi thời đại. Đây là một lời

khuyên mang ý nghĩa nhân sinh sâu sắc.

- Phê phán lối sống vô ơn, cũng như những kẻ nuôi dưỡng mầm mống của thù hận.

- Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, đối với cái xấu, cái ác lộng hành, chúng ta không nên bàng quan,

xem thường mà cần phải đấu tranh không khoan nhượng, có thế mới góp phần cái thiện tồn tại để phát

triển và mới tạo điều kiện tốt cho những điều tốt đẹp, cho ân nghĩa trường tồn.

Bài học nhận thức và hành động

a. Nhận thức

- Sống ân nghĩa và biết tha thứ là cách tốt nhất để nuôi dưỡng tâm hồn và làm cho cuộc sống

của ta trở nên đẹp đẽ, thực sự có ý nghĩa.

b. Hành động

- Bản thân mỗi người cần nỗ lực vượt lên lòng thù hận, sống nhân ái, vị tha, biết trọng ân

nghĩa, … Đó là nét đẹp trong nhân cách làm người.

- Ứng xử cao thượng trong cuộc sống thường ngày, từ những điều nhỏ nhất.

---------------------

Trong trường quay S9 của đài Truyền hình Việt Nam, các cổ động viên chương trình “Đường

lên đỉnh Olympia” thường hô vang câu khẩu hiệu : “Tự tin, chiến thắng”.

Anh (chị) hãy trình bày ý kiến của mình về câu khẩu hiệu trên dưới hình thức một bài văn nghị

luận.

- Ý nghĩa nội dung của “tự tin” : tin một cách mãnh liệt vào năng lực nội tại của chính mình

(giải thích)

- Những biểu hiện của sự “tự tin” : quyết đoán; không hồi hộp, lo sợ; không bị lung lạc bởi

khách quan… Cho những dẫn chứng minh hoạ. (chứng minh)

- Tác dụng của sự “tự tin” : Là cơ sở để đem lại chiến thắng. Nói cách khác, chiến thắng là

phần thưởng dành cho những người “tự tin”. (Bình luận)

- Bài học nhận thức : Tự tin-chiến thắng là một cặp phạm trù đáng ghi nhớ cho những ai muốn

thành công trong cuộc sống. Muốn có sự tự tin phải có nội lực, phải biết chuyên cần rèn luyện và học

tập…(Cảm nghĩ).

-------------

Suy nghĩ của anh (chị) về ý nghĩa hai câu thơ sau:

“Có gì đ p trên đời hơn thế

Người yêu người, sống để yêu nhau". (Tố Hữu)

1. Giải thích:


- Yêu: Không nên hiểu chữ yêu trong câu thơ của Tố Hữu theo nghĩa hẹp, cần phải hiểu chữ

yêu ở đây được nhà thơ dùng với nghĩa rộng nhất, đầy đủ nhất. Yêu là tình cảm cao đẹp của con người,

là sự yêu thương, gắn bó, sẻ chia … giữa người với người trong cuộc sống (thí sinh có thể đưa ra

những cách hiểu khác nhau về khái niệm Yêu được nhắc đến trong câu thơ nhưng phải đảm bảo nội

hàm cơ bản của từ này)

- Biểu hiện của tình yêu thương vô cùng phong phú, có bao nhiêu người thì cũng có bấy nhiêu

cách thể hiện tình yêu thương, từ những cử chỉ, hành vi nhỏ bé, giản dị, đời thường nhất (như lắng

nghe lời tâm sự, nâng em nhỏ bị ngã, nhường ghế cho cụ già, bênh vực người yếu thế bị chà đạp…. )

cho đến những hành động phi thường, những nghĩa cử cao đẹp như sự xả thân, quên mình cho một lẽ

sống, một lí tưởng lớn lao, cao cả…Yêu là cơ sở tạo nên những tình cảm đẹp đẽ khác của con người

như tình cảm luyến ái nam nữ, tình yêu gia đình, tình bạn bè thân ái, tình hữu ái giai cấp, tình yêu quê

hương, đất nước, tình nhân loại bao la …

- Hai câu thơ của Tố Hữu mang ý nghĩa đề cao, tôn vinh giá trị của tình yêu thương đối với

cuộc sống con người : yêu thương là biểu hiện cao đẹp nhất của sự sống con người, là tình cảm không

thể thiếu vắng trong cuộc đời, yêu thương tô điểm hương sắc, làm cho cuộc đời tươi sáng, đẹp đẽ.

2. Đánh giá:

* Khẳng định tính xác đáng trong ý nghĩa hai câu thơ: Yêu thương là tình cảm quan trọng bậc

nhất trong cuộc sống con người. Bởi:

- Tình yêu thương tạo nên ý nghĩa cho cuộc sống của con người, là tiêu chí phân biệt cuộc sống

con người với cuộc sống của các giống loài khác trong tự nhiên, cuộc sống sẽ trở nên lạnh giá, sự sống

con người sẽ lụi tàn, xã hội loài người sẽ không thể tồn tại nếu thiếu đi tình cảm yêu thương giữa

người với người.

- Yêu thương có thể xoá nhoà mọi khoảng cách về tôn giáo, đẳng cấp, địa vị... đưa những con

người xa lạ xích lại gần nhau trong một mối quan hệ gắn bó chan hoà, bền chặt, thân ái...

- Yêu thương mang lại nguồn sức mạnh to lớn, nâng đỡ con người để vượt qua khó khăn, bất

hạnh....

- Yêu thương còn có sức mạnh cảm hoá kì diệu kéo con người ra khỏi lầm lạc, tội lỗi, hoá giải

hận thù, ngăn chặn chiến tranh đem... lại bình yên cho cuộc sống.

- Tình yêu thương thắp lên niềm tin, hi vọng cho những con người đang phải sống trong tuyệt

vọng.

- Yêu thương là nguồn động lực lớn lao thôi thúc con người lao động, phấn đấu không mỏi

mệt, yêu thương khơi nguồn cảm hứng sáng tạo cho con người để tạo ra những giá trị hữu ích. Nhờ

tình yêu con người mà cuộc sống trở nên giàu có, phong phú, văn minh, phát triển.

* Lấy dẫn chứng trong thực tế đời sống và trong sách vở, phân tích, làm sáng tỏ.

3. Bàn luận:

- Cần ý thức sâu sắc về vai trò, ý nghĩa lớn lao của tình yêu thương đối với cuộc sống của bản

thân và cộng đồng

- Cần biết nhân lên tình yêu thương trong tim mình và trong trái tim người khác bằng những

thái độ, hành động, việc làm nhân ái để cuộc sống có ý nghĩa và ngày càng đẹp hơn.

- Phê phán lối sống vị kỉ, lạnh lùng, thu mình vào trong vỏ ốc cá nhân, cổ vũ lối sống nhân ái,

vị tha, chan hoà, gắn bó...

-----------

Ngạn ngữ Pháp có câu: Những tư tưởng lớn thường xuất phát t trái tim lớn, những ân tình

nặng thường đến t lẽ ph i.

Ý kiến của anh (chị).

Giải thích câu ngạn ngữ

- Tư tưởng lớn là những tư tưởng đem đến những phát minh hay những cống hiến vĩ đại cho

nhân loại về kinh tế, chính tri, khoa học,... người có tư tưởng lớn là vĩ nhân, con người kiệt xuất. Trái

tim lớn là trái tim cháy bỏng đam mê, khát khao sáng tạo không ngừng hướng tới những điều tốt đẹp

cho con người.


- Ân tình nặng là tình yêu thương sâu nặng, sự gắn bó, sẻ chia giữa con người với con người.

Lẽ phải là những chuẩn mực đạo đức của xã hội.

Như vậy, trái tim lớn là nguồn gốc tạo nên tư tưởng lớn và lẽ phải là cái gốc để đem đến những

ân tình sâu nặng.

Phân tích, lí giải

- Câu ngạn ngữ phản ánh một quy luật, trái tim lớn là nguồn gốc của tư tưởng lớn. Nhờ sự thôi

thúc của trái tim lớn mà nhân loại có được những phát minh, cống hiến vĩ đại trên các lĩnh vực, làm

giàu thêm kho tàng tri thức của loài người. Cuộc sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi con người mang

trong mình trái tim cao cả, sẵn sàng hi sinh để cho những tư tưởng lớn ra đời. Thực tế, nhiều nhà tư

tưởng lớn của thế giới cũng như của nước ta đều xuất phát từ trái tim mãnh liệt hướng tới những cống

hiến cho con người. Vì thế muốn có những tư tưởng lớn, con người phải có những đam mê, khám phá

sáng tạo.

- Lẽ phải cũng là cái gốc của những ân tình sâu nặng. Đó chính là phẩm chất, đạo đức tốt đẹp

giữa con người với con người, cá nhân với cộng đồng. Có thể nói tất cả những điều tốt đẹp trong cuộc

sống đều bắt nguồn từ lẽ phải.

- Câu ngạn ngữ đã chỉ ra mối quan hệ gắn bó hữu cơ giữa trái tim lớn với tư tưởng lớn, giữa lẽ

phải với ân tình sâu nặng. Nếu không có trái tim lớn thì cũng không có được những tư tưởng lớn và

không có lẽ phải thì cũng không có ân tình sâu nặng.

Học sinh cần chọn dẫn chứng thực tế đời sống để làm rõ.

Bình luận, đánh giá

- Câu ngạn ngữ đưa ra quy luật phổ biến, đúng đắn trong đời sống xã hội. Nhưng khi vận dụng,

cũng cần hiểu một cách linh hoạt: không phải khi nào trái tim lớn cũng đem đến những tư tưởng lớn,

đúng đắn, tiến bộ và không phải khi nào lẽ phải cũng đem đến những ân tình nặng,…

- Tư tưởng lớn tác động trở lại giúp cho trái tim có thêm đam mê, nghị lực phấn đấu, vươn lên;

ân tình sâu nặng cũng củng cố cho lẽ phải vững chắc hơn, đúng đắn hơn.

- Rút ra bài học cho bản thân.

----

“ Hãy học cách ứng xử của dòng sông: gặp trở ngại,nó vòng tìm đường khác.”

Quan điểm của anh (chị ) về ý kiến trên như thế nào?

-----------------

Anh chị suy nghĩ như thế nào về ý nghĩa của câu chuyện sau:

TRƯỚC KIA VÀ BÂY GIỜ

Một lần đi thăm một thầy giáo lớn tuổi, trong lúc tranh luận về quan điểm sống, một sinh

viên đã nói:

- Sở dĩ có sự khác biệt là vì thế hệ các thầy sống trong những điều cũ kỹ của một thế giới lạc

hậu, ngày nay chúng em được tiếp xúc với những thành tựu khoa học tiên tiến hơn nhiều, thế hệ các

thầy đâu có máy tính, không có Internet, vệ tinh viễn thông và các thiết bị thông tin hiện đại như bây

giờ…

Người thầy giáo tr lời:

- Những phương tiện hiện đại giúp chúng ta nhưng không làm thay đổi chúng ta. Còn điều

em nói là đúng. Thời trẻ, những người như chúng tôi không có những thứ em v a kể nhưng chúng tôi

đã phát minh ra chúng và đào tạo nên những con người kế th a và áp d ng chúng.

Cậu sinh viên chợt cúi đầu, im lặng.

(Theo Hạt giống tâm hồn, tập 5, NXB Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh)

------------

Karl Menningger trong lời đề tựa cho một tác phẩm của mình đã viết : " Tình yêu thương con người

là phương thuốc nhiệm màu cho cả người trao tặng lẫn người đón nhận"

Anh (chị) có suy nghĩ gì về câu nói trên?

--------------

Đời ph i tr i qua giông tố nhưng không được cúi đầu trước giông tố.

(Trích Nhật ký Đặng Thùy Trâm)


Suy nghĩ của anh (chị) về câu nói trên.

1. Giải thích ý nghĩa câu nói:

- Đời: được hiểu theo nghĩa rộng và nghĩa hẹp, chỉ cuộc đời nói chung và cuộc đời mỗi con

người nói riêng.

- Giông tố: chỉ hiện tượng thiên nhiên dữ dội. Giông tố cuộc đời là chỉ những hoàn cảnh thử

thách, những đau thương mất mát, những gian khổ nghiệt ngã trong cuộc sống của mỗi con người,

rộng ra là cuộc sống của cộng đồng, dân tộc.

- Cúi đầu: là thái độ cam chịu, khuất phục.

-=> cuộc đời nói chung, đời mỗi con người có thể trải qua nhiều gian nan nhưng con người

không được đầu hàng, khuất phục trước khó khăn, thử thách. Có như vậy chúng ta mới đạt được thành

công, hạnh phúc và sống một cuộc sống có ý nghĩa.

2. Bàn luận, mở rộng vấn đề:

- Cuộc sống không phải lúc nào cũng là thảm đỏ trải đầy hoa hồng, cuộc sống là một trường

tranh đấu. Bởi thế, cuộc sống luôn tiềm ẩn những khó khăn, phức tạp. Đặc biệt, để đạt được thành

công, con người phải vượt qua nhiều chông gai, thử thách.

- Giông tố với những thử thách, gian nan chính là môi trường tôi luyện con người.

- Câu nói trên là tiếng nói của một thế hệ trẻ sinh ra và lớn lên trong thời đại đầy bão táp – thời

điểm cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ diễn ra hết sức ác liệt, thể hiện ý chí, nghị lực vươn lên,

sống thật đẹp và hào hùng.

- Câu nói thể hiện một quan niệm nhân sinh tích cực: sống không sợ gian nan, thử thách, phải

có tinh thần dũng cảm, có nghị lực và bản lĩnh để vượt qua.

- Phê phán những người có thái độ sống ươn hèn, thụ động, không có ý chí, nghị lực vươn lên

trong cuộc sống.


- Trong cuộc sống cũng như trong học tập phải biết vượt lên chính mình, không nên chùn bước

trước những khó khăn, bất trắc. Sống cần có lý tưởng, khát vọng và ước mơ.

- Giông tố không chỉ là thử thách với cuộc đời của mỗi con người mà còn là thử thách với một dân tộc.

Hãy sống như thế hệ Đặng Thuỳ Trâm, một thế hệ đã dũng cảm vượt qua những bão táp của cuộc đời để

đem lại cuộc sống tươi đẹp cho đất nước.

---------------

Cô là người con gái thứ 20 trong một gia đình có 22 người con. Cô sinh thiếu tháng nên mọi người

nghĩ cô khó mà sống được.

Nhưng cô vẫn sống khỏe mạnh. Năm lên 4 tuổi, cô bị viêm phổi và sốt phát ban. Sau trận ốm

đó, cô bị liệt chân trái và ph i chống gậy khi di chuyển. Năm 9 tuổi, cô bỏ gậy và bắt đầu tự đi. Đến

năm 13 tuổi cô đã có thể đi lại một cách bình thường và cô quyết định trở thành một vận động viên

điền kinh. Cô tham gia vào một cuộc thi chạy và về cuối cùng. Những năm sau đó cô đều tham dự tất

c các cuộc thi điền kinh, nhưng cũng đều về cuối. Mọi người nói cô nên t bỏ nhưng cô vẫn tiếp t c

theo đuổi ước mơ trở thành một vận động viên điền kinh. Và rồi cô đã chiến thắng trong một cuộc thi.

T đó trở đi cô luôn chiến thắng trong tất c các cuộc thi mà cô tham gia. Sau đó cô đã giành được ba

huy chương vàng Olimpic. Cô là Wilma Rudolph. (Wilma Rudolph là nữ vận động viên người Mỹ).

Em có suy nghĩ gì từ ý nghĩa đoạn tin trên?

1. Giải thích ý nghĩa của đoạn tin.

- Đoạn tin là một câu chuyện kì diệu về một nữ vận động viên nổi tiếng của Mỹ có tên là Wilma

Rudolph. Từ một đứa trẻ kém may mắn: sức khỏe yếu vì sinh thiếu tháng, lên 4 tuổi bị liệt chân trái vì

bệnh tật, Wilma Rudolph đã kiên trì tập luyện để có thể đi lại bình thường. Lên 9 tuổi cô đã đi lại được

và có ước mơ trở thành vận động viên điền kinh. Sau nhiều lần thất bại (về cuối trong các cuộc thi) cô

vẫn không nản lòng. Sau nhiều năm cố gắng cô đã chiến thắng và giành được ba huy chương vàng

Olimpic.

- Câu chuyện của Wilma Rudolph gợi suy nghĩ về tấm gương những con người không bao giờ chịu

đầu hàng số phận: Wilma Rudolph đã vượt lên hoàn cảnh bất hạnh của bản thân không chỉ để trở

thành con người bình thường mà còn trở thành con người xuất chúng.



- Trong cuộc sống, có không ít người gặp phải hoàn cảnh bất hạnh (do bẩm sinh, do tai nạn, bệnh

tật…). Nhiều người trong số đó đã vươn lên không ngừng, tự khẳng định mình “tàn nhưng không

phế”.

- Câu chuyện của Wilma Rudolph và nhiều người khác gợi suy nghĩ:

+ Sự khâm phục, ngưỡng mộ với những con người giàu ý chí, nghị lực trong cuộc sống.

+ Không có khó khăn nào mà con người không thể vượt qua, điều quan trọng là cần phải có ý

chí nghị lực, có hoài bão ước mơ, có tình yêu với cuộc sống.

- Trách nhiệm của mỗi người và toàn xã hội với họ:

+ Cảm thông, tôn trọng chứ không xa lánh, ghẻ lạnh họ.

+ Động viên, giúp đỡ, tạo điều kiện để họ phát huy khả năng.

- Phê phán một bộ phận không nhỏ sống không có nghị lực, ý chí, ước mơ hoài bão.

--------------------

Hãy viết một bài văn trình bày suy nghĩ của anh (chị) về vấn đề lựạ chọn nghề nghiệp của thanh niên

hiện nay.

HS có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo nhưng ý cơ bản sau:

1. Giải thích

- Chọn nghề là cách lựa chọn công việc sẽ gắn bó với ta suốt đời. Nghề nghiệp ấy có ảnh hưởng

to lớn đến đời sống tinh thần và vật chất của mỗi con người.

- Lựa chọn nghề nghiệp là mối quan tâm hang đầu của thanh niên, nó có ý nghĩa quan trọng đói

với sự thành đạt của mỗi cá nhân, nhất là trong xã hội hiên nay.

2. Bàn luận và chứng minh

- Sau khi kết thúc quá trình học tập ở nhà trường phổ thông, thanh niên đứng trước con đường

lựa chọn nghề nghiệp cho mình. Nếu lựa chọn đúng, mỗi người sẽ có được niềm say mê, sự hứng thú

cới công việc, có cơ hội phát huy năng lực của bản thân. Nếu lựa chọn sai, chúng ta sẽ đánh mất cơ hội

và công việc trở thành gánh nặng. Vì vậy cần chủ động, sáng suốt khi đối diện với vấn đề quan trọng

này

- Xã hội ngày nay phát triển,các ngành nghề mở rộng, tạo ra nhiều việc làm, các loại hình đào tào

nghề cũng phong phú. Thông tin từ báo chí, truyền hình, từ các phương truyền thông khác cung cấp

cho ta những hiểu biết về nghề nghiệp và nhu cầu của xã hội. Thanh niên được tự do, chủ động hơn về

việc lựa chọn nghề

- Nhiều người đã xuất phát từ năng lực, sở thích, đam mê, năng khiếu và những điều kiện phù

hợp với mình, để lựa chọn nghề. Nhưng có nhiều bạn trẻ chọn nghề theo xu hướng thời thượng, chỉ

chú trọng những nghề được xã hội đề cao, hứa hẹn thu nhập cao mà không tính đến khả năng của bản

thân và nhu cầu của thực tế. Nhiều người coi vào đại học là con đường duy nhất để dẫn đến tương lai,

vì thế dẫn đến hiện tượng thừa thầy thiếu thợ, nhiêu sinh viên ra trường không có việc làm, phải làm

những công việc trái nghề.

3. Những giải pháp

- Mỗi bạn trẻ cần có ý thức về bản thân, có suy nghĩ nghiêm túc khi chọn nghề.

- Nhà nước cần có những định hướng lâu dài bằng cách mở hợp lý số trường đại học và dạy nghề

để đáp ứng nhu cầu thực tế.

4. Suy nghĩ và liên hệ của bản thân

----------------

Suy nghĩ của anh/ chị về lời khuyên: Lối đi ngay dưới chân mình.

• Giới thiệu vấn đề nghị luận

-Phương hướng, định hướng, cách thức, giải pháp để giải quyết những vấn đề khó khăn trong cuộc

sống có ngay trong hoàn cảnh thực tại và chính bản thân mỗi người.

- Cần có trí tuệ, bản lĩnh, hành động để khám phá.

-Cuộc sống có nhiều khó khăn, bất trắc, bế tắc. Nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn những cơ sở để tìm ra

những giải pháp.

-Có suy nghĩ sáng suốt, bản lĩnh vững vàng và hành động cụ thể sẽ có khả năng khám phá, giải quyết.


- Bài học về lối sống chủ động, tích cực, dám nghĩ, dám làm.

-Phê phán lối sống thụ động, thiếu bản lĩnh.-

----------------------

Nói và làm trong cuộc sống.

1. Giải thích:

- “Nói”: Sự phát ngôn thành tiếng những suy nghĩ, quan điểm, tình cảm...của con người.

- “Làm”: Hoạt động của con người.

- Mối quan hệ giữa “nói” và “làm”: thường chặt chẽ, qua lại ...( ngấm ngầm hay rõ ràng).

2. Bình luận:

- Con người trong cuộc sống vốn được biểu hiện qua nhiều yếu tố, trong đó “nói” và “làm” là hai

yếu tố đặc biệt quan trọng, thường được xem xét theo những tiêu chuẩn riêng biệt.

- “Nói” thường và phải nên đi đôi với “làm”, góp phần thể hiện đúng đặc điểm, bản chất của mỗi con

người.

- Khi “nói” không đi đôi với “làm”, hoặc do hoàn cảnh khách quan tác động, hoặc do yếu tố chủ quan

chi phối, đều cho phép nhận rõ tính cách của con người ( ở mỗi giai đoạn, hoàn cảnh cụ thể).

- Ý nghĩa:

+ Đây vừa là phương diện quan trọng để con người tự bộc lộ mình, vừa là điều kiện để con người có

thể xét đoán người khác. Vì thế, cần phải luôn cẩn trọng trong cả “nói” và “làm”, tránh không để người

khác hiểu sai về mình, và cũng không xét đoán sai người khác .

+ Cuộc sống chỉ thực sự có giá trị và ý nghĩa khi “nói” và “làm” theo các chuẩn mực đạo đức, góp

phần thúc đẩy sự tiến bộ của con người và toàn xã hội.

=--------------------

"Nếu không sống b ng cái đầu của mình thì có nghĩa là bạn đang sống b ng cái đầu của người

khác" - Ý kiến trên gợi cho bạn những suy nghĩ gì?

------

Phải chăng sống là tỏa sáng

------------

Anh(chị) hãy viết 1 bài văn nghị luận về chủ đề: "Người chiến thắng".

---

Anh(chị) hãy viết 1 bài văn nghị luận chủ đề "Con đường phía trước".

--------------

Một nhà văn phương Tây nói: “Lòng tự tin làm nên tất c

-------------

Điều quan trọng không ph i là bạn có bao nhiêu cơ hội mà là bạn có nắm bắt được cơ hội hay không.

Anh (chị) hãy trình bày suy nghĩ của mình về ý kiến trên.

b. Giải thích (2,0 điểm)

- Giải thích từ ngữ: cơ hội là hoàn cảnh, điều kiện, dịp thuận lợi gặp được để làm việc gì thường

mong ước; bao nhiêu cơ hội: cơ hội nhiều hay ít; nắm bắt được cơ hội: không để cơ hội tuột khỏi tầm

tay, chớp lấy cơ hội hành động để thành công.

- Nội dung ý kiến: khẳng định ý nghĩa, tầm quan trọng của việc nắm bắt cơ hội để có thể thành công.

c. Luận bàn về ý kiến (4,0 điểm)

- Cơ hội có thể đến với nhiều người nhưng không phải ai cũng nắm bắt được cơ hội. Nhiều cơ hội đến

mà không nắm bắt được thì cũng chẳng khác nào không có cơ hội. Nắm bắt được dù chỉ là một cơ hội

không những bạn sẽ thành công mà còn đang tự tạo cơ hội khác cho mình. Cơ hội không gõ cửa hai

lần, thành công hay thất bại lại phụ thuộc vào khả năng có nắm bắt được cơ hội hay không nên việc

nắm bắt cơ hội có tính chất quyết định tương lai phía trước của bạn…

- Cơ hội có khi xuất hiện một cách bất ngờ nhưng nhiều khi cơ hội không tự nhiên mà đến. Bởi vậy ta

không thể cứ ngồi chờ cơ hội mà phải biết tự tạo cơ hội cho chính mình. Hãy tự tạo cơ hội cho mình

và sẵn sàng chớp lấy cơ hội khi có thể rồi gắng hết sức, nỗ lực hết mình. Đó chính là chìa khóa của

thành công…

d. Bài học nhận thức và hành động (1,0 điểm).


- Hiểu thấu cơ hội do đâu mà có, tầm quan trọng của việc nắm bắt cơ hội, cách nắm bắt cơ hội…

- Cách tốt nhất để tạo cơ hội cho mình, để nắm bắt được cơ hội là hăng say, miệt mài học tập, rèn

luyện…

e. Nhận xét, đánh giá chung (0,5 điểm)

----------------------

Bóng nắng, bóng râm

Con đê dài hun hút như cuộc đời. Ngày về thăm ngoại, trời chợt nắng, chợt râm. M b o:

- Nhà ngoại ở cuối con đê.

Trên đê ch có m , có con.

Lúc nắng, m kéo tay con:

- Đi nhanh lên, kẻo nắng vỡ đầu ra.

Con cố.

Lúc râm, con đi chậm, m mắng:

- Đang lúc mát trời, đi nhanh lên, kẻo nắng đến bây giờ.

Con ngỡ ngàng: sao nắng, râm đều ph i vội?

Trời vẫn nắng, vẫn râm ...

... Mộ m cỏ xanh, con mới hiểu: đời, lúc nào cũng ph i nhanh lên!

Câu chuyện nhỏ trên gợi cho anh (chị) suy nghĩ gì về những bài học trong cuộc sống?

b) Yêu cầu về kiến thức:

Đây là dạng đề mở, học sinh có thể trình bày theo nhiều hướng khác nhau miễn là hợp lí và có sức

thuyết phục, trên cơ sở hiểu đúng nội dung câu chuyện và yêu cầu của đề. Sau đây chỉ là một hướng

tiếp cận:

1) Hiểu nội dung câu chuyện:

- Cuộc đời như một con đê dài hun hút và mỗi người đều phải đi trên con đê của riêng mình. Con

đê đó có khi nắng, khi râm, không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của con người. Nhiệm vụ của

chúng ta là phải đi qua những “bóng nắng, bóng râm” đó để đi trọn con đường của mình.

- Bóng nắng: Tượng trưng cho những trở ngại, khó khăn, những thách thức và cả những thất bại

mà con người có thể gặp phải trong cuộc sống.

- Bóng râm: Tượng trưng cho những điều thuận lợi, những cơ hội, những thành công, những bằng

phẳng trong cuộc đời.

- Cả hai điều này đến đan xen và tất cả chúng ta đều phải đón nhận nó.

- Mộ mẹ cỏ xanh: Hãy biết yêu thương, trân trọng những người xung quanh chúng ta, đặc biệt là

những người thân yêu, ruột thịt khi họ hãy còn hiện hữu.

=> Câu chuyện khuyên con người trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng phải nỗ lực hết mình. Khi thất bại,

không cúi đầu mà phải biết nỗ lực phấn đấu vươn lên. Còn khi thành công, chúng ta không dược chủ

quan, tự mãn mà phải nắm bắt cơ hội để thành công hơn nữa. Và trong cõi đời này, hãy biết trân

trọng, yêu quý những người xung quanh khi họ hãy còn hiện hữu!

2) Bài học về tư tưởng lối sống rút ra:

a) Có cái nhìn biện chứng về cuộc đời:

- Cuộc đời là một hành trình dài đang hướng tới một bến đời bình an với những cơ hội, những

thách thức liên tiếp nhau.

- Trong cuộc sống, phải nhận thức được đâu là những khó khăn thử thách và những thuận lợi đối

với mình. Đó là cách nhìn nhận biện chứng về cuộc đời để có quan niệm và cách sống phù hợp.

b) Có thái độ sống đúng đắn:

- Không nên thụ động trước những biến cố xảy ra trong cuộc sống.

- Luôn sống hết mình. Xem như việc được sinh ra ở đời này là một niềm hạnh phúc: Cảm ơn đời

mỗi sáng mai thức dậy/ Ta có thêm ngày nữa để yêu thương

- Vì sao phải sống nhanh: Cuộc đời ngoài kia trôi đi hối hả, không chờ đợi ai. Nhất là trong cuộc

sống hiện đại, công nghệ số hiện nay, nếu không biết tận dụng nó, ta sẽ là kẻ trắng tay, chí ít cũng để

dở dang nhiều dự tính. Bời thế, mỗi chúng ta cũng phải sống sao cho trọn vẹn sự có mặt của chúng ta

trên cõi đời này.


- Thế nào là sống nhanh lên: Nghĩa là trân trọng từng, giây phút của cuộc đời, tăng cường độ sống

cho một khoảng thời gian ngắn nhất. Sống khẩn trương, làm việc một cách có ích, không nên sống

hoài, sống uổng cho những mục đích, những dự định vô bổ. Sống có ý nghĩa đối với mình và những

người xung quanh, chứ không phải sống nhanh là sự sống vội, sống thử như một bộ phận thanh niên

hiện nay đang chạy theo.

- Sống nhanh để làm gì: Sống nhanh để được nhận yêu thương và trao yêu thương; sống nhanh để

tận hưởng thiên đường ngay trên mặt đất; sống nhanh để làm người công dân tốt, để cống hiến nhiều

hơn cho nhân loại này.

- Biết sống yêu thương và chia sẻ với những con người xung quanh.

* Lưu ý: Đối với mỗi luận điểm, thí sinh cần lấy được các dẫn chứng tiêu biểu, có sức thuyết phục để

chứng minh.

3) Bình luận mở rộng:

- Cơ hội và thách thức, hạnh phúc và khổ đau, thuận lợi và khó khăn ... chia đều cho mỗi người.

Hãy coi mỗi thuận lợi và khó khăn đó là một phần của cuộc sống, là một chặng đường ta đi qua. Bình

thản đón nhận nó và sống thật có ích, sống hết mình, bởi cuộc sống không chờ đợi, cũng bởi hạnh

phúc có thể nằm ngay trong khổ đau. Và hạnh phúc hay khổ đau phụ thuộc vào cách nhìn, vào thái độ

sống của chúng ta.

- Hình thành kĩ năng sống: Sống có ích, tận hiến, tận hưởng từng phút giây, biết yêu thương

những người xung quanh, không sống lãng phí thời gian hay sống một cách hời hợt, vô bổ.

----------------------

Nhà văn J.W.Goethe viết “Một con người làm sao có thể nhận thức được chính mình ? Đó

không ph i là việc của tư duy mà là của thực tiễn. Hãy ra sức thực hiện bổn phận của mình, lúc đó

bạn lập tức hiểu được giá trị của mình” .

Anh (chị) hiểu ý kiến trên như thế nào ?

II. Yêu cầu về kiến thức

Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách. Sau đây là một số gợi ý :

1. Giải thích

“nhận thức được chính mình” : xác định được mình là ai, quan điểm sống như thế nào...

Lý giải ngắn gọn về “tư duy” và “thực tiễn”; nhấn mạnh, khẳng định vai trò của thực tiễn đối với

vấn đề nhận thức chính mình.

2. Chứng minh

“thực tiễn” giúp ta “nhận thức được chính mình”, và “hiểu được giá trị của mình”

3. Bàn luận về ý kiến

Nhận thức về bản thân có ý nghĩa rất quan trọng đối với mỗi người trong cuộc sống. Bởi vì, chỉ

có nhận thức đúng về bản thân thì mới lựa chọn được hướng đi đúng, hành động đúng trong hành

trình của mỗi một con người. Chỉ khi nào người ta có ý thức dấn thân tích cực vào thực tiễn, cải tạo

thực tiễn, mạnh dạn bù đắp những khiếm khuyết của chính mình, thì khi ấy mới có nhiều cơ hội để

thành công.

---------------

Anh ( chị) hãy bình luận câu nói sau :

“Trong m t người khác, bạn có thể thất bại vài ba lần; nhưng với bản thân bạn không được phép

trở nên mềm yếu, vì đấy là sự thất bại thảm hại nhất” (Trích Lời cỏ cây – Bàn về thân phận con

người trong cuộc đời, của nhà văn Márai Sádor người Hunggari)

+ Thất bại là khó tránh khỏi vì có nhiều trở ngại khách quan, chủ quan.

+ Điều quan trọng là phải biết chấp nhận thất bại bằng cách rút ra kinh nghiệm, có nghị lực, ý

chí vươn lên sau mỗi thất bại.

+ Sự thất bại với chính bản thân mình là thảm hại nhất vì nó thể hiện sự yếu mềm của những

người thiếu ý chí: không chiến thắng được bản thân thì con người không thể thành công trong bất kỳ

công việc nào.

------


Có một nhà xã hội học trong khi đi tìm hiểu thực tế cho đề tài của mình sắp viết thì gặp một trường

hợp khá thú vị:

Anh A và anh B đều có người cha nghiện ngập và vũ phu. Sau này anh A trở thành một chàng trai

luôn đi đầu trong công tác phòng chống tệ nạn xã hội và bạo lực gia đình. Anh B thì lại là một phiên

b n của cha anh. Nhà xã hội học đã đặt cùng một câu hỏi cho c hai người: "Điều gì khiến anh trở

nên như thế?".

Và nhà xã hội học đã nhận được cùng một câu tr lời: "Có một người cha như thế nên tôi ph i như

thế".

Hãy viết một bài luận trình bày suy nghĩ của mình về ý nghĩa, bài học rút ra từ câu chuyện

trên.

---------------

Phía sau lời nói dối...

Đây là dạng đề mở, người viết cần đưa ra được quan điểm riêng của mình và lựa chọn kiểu văn

bản phù hợp. Sau đây là một số gợi ý về nội dung.

1. Nói dối là nói không đúng sự thật. Đây là một biểu hiện thường gặp trong cuộc sống.

2. Phía sau lời nói dối có thể là:

- Những động cơ, nguyên nhân khác nhau: những toan tính, thủ đoạn của kẻ

không trung thực; sự yếu đuối, hèn nhát của người không dám đối diện sự thật;

né tránh sự thật đau lòng, không muốn làm tổn thương người khác...

- Những trạng thái tâm lí, cảm xúc khác nhau: buồn - vui, đau khổ - hạnh

phúc, hối hận - hả hê,...

- Những hệ lụy không ai mong muốn, những hậu quả khôn lường: lời nói dối

có thể kéo theo những hành động gian dối, làm xói mòn nhân phẩm, niềm tin giữa con người với nhau,

gây bất ổn nhiều mặt trong xã hội,...

3. Bài học:

- Nói dối là một thói xấu, vì thế con người cần rèn luyện cho mình phẩm chất trung thực,

không được nói dối.

- Cần lên án, phê phán nghiêm khắc những kẻ nói dối cũng như những hành vi gian dối. Nhưng

cũng nên có cách nhìn nhận thấu đáo nếu phải nghe những lời nói dối.

- Trong tình huống, cảnh ngộ cụ thể, nhất thời, con người có thể buộc phải nói dối. Tuy nhiên,

không được lạm dụng lời nói dối. Bởi suy cho cùng, trong cuộc sống không ai muốn nghe hoặc phải

nói những lời gian dối và sớm muộn sự thật cũng sẽ được phơi bày.

-----------

Anh/chị có suy nghĩ gì về câu nói của Fran KA.Clark:

“Ai cũng muốn làm điều gì đó rất lớn lao, nhưng lại không nhận ra rằng cuộc sống được tạo thành t

những điều rất nhỏ”.

(Dẫn theo “Hành trang vào đời”, NXB Tổng hợp tp Hồ Chí Minh - 2008, tr.38)

1.Giải thích:

- Ai cũng muốn làm điều gì đó rất lớn lao: khát vọng hướng tới những cái đích của đời người, làm thay

đổi cuộc sống theo chiều hướng tốt đẹp hơn.

- nhưng lại không nhận ra rằng cuộc sống được tạo thành t những điều rất nhỏ: không ý thức được

rằng những việc lớn bao giờ cũng phải bắt đầu từ nhiều việc nhỏ, như những dòng sông được tạo

thành từ nhiều con suối...

2. Bình luận:

- Mơ ước làm nên điều lớn lao là nguyện vọng chính đáng của mọi người, cần được tôn trọng, động

viên, khuyến khích.

- Nhưng phải luôn ý thức rằng:

+ Một nhân cách hoàn thiện vốn được bồi đắp từ những việc làm rất nhỏ, nhất là những hành vi đạo

đức, lối sống. Ý nghĩa của cuộc sống cũng được kiến tạo từ những điều đơn sơ, bình dị.

+ Phê phán lối sống, cách nghĩ, lời nói ngụy biện: vì việc lớn mà quên việc nhỏ, muốn trở thành vĩ

nhân mà quên mình cũng là một con người bình thường.


3. Bài học:

- Nhận thức sâu sắc rằng, việc gì nhỏ mấy mà có ích thì kiên quyết làm...

- Thường xuyên rèn luyện đức tính kiên nhẫn, bắt đầu từ những việc làm nhỏ để có thể hướng tới

những điều lớn lao.

------------

Phải chăng : Im lặng là vàng ?

Cần nêu được những ý chính sau :

- Mượn cách nói hình ảnh, ví von, nhiều người đã đề cao một thái độ, một cách ứng xử trong cuộc

sống là : im lặng, không nói, không tỏ ra phản ứng gì.

- Trong đời sống, sự im lặng nhiều khi là vô giá. Đúng như đại ý của câu châm ngôn: con người cần 3

năm để học nói nhưng cần 60 năm để học im lặng. Im lặng để lắng nghe, cảm thông, thấu hiểu, chia sẻ

. Im lặng để suy xét, nhìn nhận mọi việc kín kẽ, toàn diện. Im lặng là bản lĩnh, là biết nhường nhận,

nhường nhịn, biết hi sinh…

- Nhưng cứ lấy im lặng làm nguyên tắc sống, cứ dùng im lặng làm lá chắn, làm vỏ bọc che thân để

ứng xử với cuộc đời thì rất đáng sợ, đáng lên án và phê phán. Bởi vì, có lúc, im lặng đồng nghĩa và

đồng loã với :

+ dốt nát, che đậy, dối trá.

+ thờ ơ, vô cảm, bàng quan, ích kỉ.

+ hèn nhát, nhu nhược, không giám đấu tranh.

+ thậm chí là cái chết.

- Im lặng chỉ thực sự là vàng khi chúng ta biết cách vận dụng nó hợp lí, hợp tình, đúng lúc, đúng nơi.

Muốn vậy, con người cần phải hoàn thiện mình hơn.

--------------

Phương ngôn Bungari có câu: "Khi ta tặng bạn hoa hồng, tay ta còn vương mãi mùi hương".

Anh (chị) có suy nghĩ gì về ý nghĩa của câu phương ngôn trên.

•a) Gi i thích ý nghĩa của câu nói (2,0 đ) "Khi ta tặng bạn hoa hồng, tay ta còn vương mãi mùi

hương"

• Hoa hồng: biểu tượng của cái đẹp và những giá trị tinh thần của con ngươì (niềm vui, hạnh phúc...).

• Khi ta tặng hoa hồng cho ai đó cũng có nghĩa là ta mang đến cho người đó niềm vui và hạnh phúc...

•- Tay ta còn vương mãi mùi hương: niềm vui không mất đi mà còn đọng mãi trong ta...

+ Ý khái quát: Khi mang đến cho người khác niềm vui và những điều tốt đẹp thì tự bản thân ta cũng

cảm thấy hạnh phúc.

b) Bình luận (4,0 đ)

Khẳng định sự đúng đắn của nội dung câu nói :

-Thông thường, chúng ta vẫn cho rằng muốn được hạnh phúc thì trước hết, mình phải tạo cho

bản thân niềm vui trong đời sống vật chất lẫn tinh thần, nhưng thực ra, khi làm ngược lại, nghĩa là làm

cho người khác được vui, thì mình cũng sẽ hạnh phúc. (1 điểm)

- Sự thật là, khi ta tìm cách mang lại niềm vui cho người khác, thì niềm vui mà ta cảm nhận

được đã tự nhân đôi.

(Dẫn chứng thực tế : Không nhất thiết phải tặng người khác những món quà đắt tiền hay phải

bỏ ra quá nhiều thời gian hoặc công sức để đem lại niềm vui cho người khác. Có rất nhiều cách để

khiến cho người khác cảm thấy vui. Một lời chào buổi sáng, một nụ cười thân thiện, một cử chỉ giúp

đỡ người nghèo, nhường ghế xe buýt cho người già, hay tham gia làm việc tình nguyện tại trại trẻ

khuyết tật ....) (2 điểm)

-Sự chia sẻ niềm vui và hạnh phúc với mọi người chính là biểu hiện của một ứng xử văn hóa

tốt đẹp, của một tinh thần vì cộng đồng. (1 điểm)

c) Liên hệ và bài học rút ra cho bản thân: (2 điểm)

2) Là dạng đề mở, nên người chấm cũng cần có cái nhìn "mở". Nghĩa là cần đón nhận nhiều quan

điểm khác nhau, nhiều lối nghĩ khác nhau, nhiều lối viết, văn phong khác nhau... Không nên câu nệ

trong đánh giá.

------------


Trên con đường thành công không có dấu chân của kẻ lười biếng. (Danh ngôn)

Suy nghĩ của anh/chị về câu nói trên.

-----------

Thất bại không ph i là vấp ngã, mà là cứ nằm lì sau khi ngã ( Ghenin)

Suy nghĩ của anh, chị về ý kiến trên.

- Giải thích ý kến:

Ghenin bày tỏ quan điểm về sự thất bại của con người. í kiến của Ghenin gồm hai vế:

+ Thất bại không phải là vấp ngã

+ Thất bại là cứ nằm lì sau khi ngã

=> con người thực sự thất bại khi không biết vượt lên những thử thách để theo đuổi đến cùng mục

tiêu của mình.Thất bại là khi ta đầu hàng trước khó khăn.

- Khẳng định ý kiến:

+ Trong cuộc sống, con người thật không dễ dàng gì tránh được sự vấp ngã. Sự vấp ngã đó không

phải là thất bại, hay nói chính xác là sự thất bại tạm thời, bởi nếu sau khi vấp ngã ta tiếp tục đứng lên,

tiếp tục hành trình tới đích... thì cuối cùng ta sẽ thành công

+ Vậy sự thất bại thật sự là khi ta nằm lì sau khi ngã. Những vấp váp, những sai lầm nhất thời, những

khó khăn thử thách...đã thủ tiêu ý chí của ta.Nằm lì sau khi ngã nghĩa là không bao giờ ta tới đích.

- Bàn bạc, mở rộng vấn đề

+ ý kiến trên thể hiện một cái nhìn tích cực, lạc quan, có tác dụng cổ vũ, động viên con người biết

vươn lên, vượt qua thử thách, rèn luyện ý chí, quyết tâm.

+ Giúp ta có cái nhìn đúng đắn hơn, nhân văn hơn trước sự vấp ngx của mọi người xung quanh, phải

biết nâng đỡ họ đứng lên sau vấp ngã để họ không trở thành kẻ thất bại.

------

Trong bức thư gửi thầy hiệu trưởng nơi trường con trai mình đang theo học, tổng thống A-bra-ham-

lin-côn viết: Xin thầy hãy dạy cháu m m cười khi buồn bã và dạy cháu không ph i xấu hổ trong những

giọt nước mắt

Anh, chị suy nghĩ như thế nào về nguyện vọng trên của tổng thống?

1.Giải thích

ý kiến đề cập đến cách giáo dục con trẻ:

- Biết mỉm cười khi buồn bã: có nghị lực, tinh thần lạc quan trước gian khó, đau buồn...

- Không phải xấu hổ trước những giọt nước mắt: không kìm nén cảm xúc buồn bã, hạnh phúc

2. ý kiến sâu sắc là một goịư ý về bản lĩnh sống, thái ffộ cần thiết của mỗi con người, nhất là tuổi trẻ.

3. Liên hệ cuộc sống và nền giáo dục hiện nay

4. Rút ra bài học bản thân.

------

V.Xukhômlinski nói: Những tình cảm nhân hậu- đó là người lính gác đâu tiên của lương tâm.

Anh, chị hãy bình luận ý kiến trên.

1. Tình cảm nhân hậu của con người: nhân hậu là giàu có tình yêu thương, lòng cảm thông chia

sẻ,lòng trắc ẩn.

- Lương tâm của con người: bản tính lương thiện là gía trị cao đẹp của tinh thần…

- Những tình cảm nhân hậu- đó là người lính gác đâu tiên của lương tâm: có tình cảm nhân hậu

thường trực, luôn luôn sẵn tình yêu thương, nhạy cảm với nỗi đau của người khác, sẵn sàng giúp

đỡ những người bất hạnh... thì lương tâm luôn được giữ gìn cao đẹp.

2. Lương tâm con người luôn bị ảnh hưởng của chính cuộc sống bant thân con người và csống xh.

Vì vậy, lương tâm có thể tốt lên hoặc xấu đi. Cho nên, nó cần được bảo vệ

- Người lính gác quan trọng nhất có đủ sức bảo vệ cho lương tâm trong sạch chính là những tình

cảm nhân hậu. Vì vậy, phải trau dồi, tu dưỡng tình cảm để ngày càng một nhân hậu. Thực tế?

3. Nếu thiếu tình cảm đẹp thì cuộc đời sẽ ra sao? ảnh hưởng đến xã hội như thế nào? Tuổi trẻ cần

sống như thế nào để có tình cảm nhân hậu?

-------------


Nhân vật Giăng Van Giăng trong tác phẩm NNKKhổ của đại văn hào V.Huy-go trước giây phút

lâm chung đã trăng trối lại với đôi bạn trẻ Ma ri uýt và Cô dét:

Trên đời, chỉ có một điều ấy thôi, đó là thương yêu nhau.

(Theo NV11,t2,NXB GD,tr76)

Hãy cho biết ý kiến của anh, chị về tư tưởng trên của V.

-------------

NGỌC TRAI VÀ NGHỊCH CẢNH

Không hiểu bằng cách nào, một hạt cát lọt được vào bên trong cơ thể một con trai. Vị khách

không mời mà đến đó tuy rất nhỏ, nhưng gây rất nhiều khó chịu và đau đớn cho cơ thể mềm mại của

con trai. Không thể tống hạt cát ra ngoài, cuối cùng con trai quyết định đối phó bằng cách tiết ra một

chất dẻo bọc quanh hạt cát.

Ngày qua ngày, con trai đã biến hạt cát gây ra những nỗi đau cho mình thành một viên ngọc

trai lấp lánh tuyệt đ p.(…)

(Theo Bùi Xuân Lộc - Lớn lên trong trái tim của m ,

NXB Trẻ, TP Hồ Chí Minh, 2005).

Suy nghĩ của anh (chị) từ câu chuyện trên.

1. Giới thiệu vấn đề (0,5 điểm)

2. Nêu tóm tắt nội dung chính của câu chuyện (0,5 điểm)

3. Suy nghĩ: (4,0 điểm)

- Khó khăn và những điều bất thường… có thể đến với con người bất cứ lúc nào. Con người

phải biết cách khắc phục, ứng phó, vượt qua; nếu không sẽ bất lực, đầu hàng, gục ngã. Giống như con

trai đã tiết ra chất dẻo để tự khắc phục đau đớn cho mình. (1,0 điểm)

- Điều quan trọng là trong c/s con người khó có thể gặp mọi sự đều thuận buồm xuôi gió, bình

yên, tốt lành. Nếu thế thì chưa hẳn đã có cơ hội khám phá, thể hiện, phát huy hết chính mình (1,0 đ)

- Chủ động đón nhận nghịch cảnh và chiến thắng nó thì c/s mới thực sự có ý nghĩa. (1,0 điểm)

- Liên hệ bản thân (1,0 điểm)

------------------------

Suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến sau:

Tôi không sợ khó, không sợ khổ, tôi ch sợ những phút yếu mềm của lòng tôi. Đối với tôi, chiến thắng

b n thân là chiến thắng vẻ vang nhất.

1. Giới thiệu vấn đề: (0,5 điểm)

2. Giải thích: (1,0 điểm)

- Không sợ khó, khổ là dám vượt lên những thách thức trong cuộc sống đối với mỗi con người.

- Sợ phút yếu mềm muốn chỉ người thiếu nghị lực, thiếu bản lĩnh… Đây là điều con người sợ

nhất. Chính vì vậy, chiến thắng bản thân là chiến thắng vẻ vang nhất.

3. Suy nghĩ: (3,5 điểm)

- Ý kiến đã đặt con người trong tình huống phải ứng xử trước nhiều sự khó khăn, biết tìm cách

ứng phó chấp nhận, vượt lên để khắc phục và chiến thắng.

- Con người biết vượt lên chính mình là điều hạnh phúc nhất. Ý kiến trên là bài học bổ ích, thiết

thực cho mỗi người, đặc biệt là tuổi trẻ…

- Liên hệ bản thân

-----------------

Có ý kiến cho rằng: Bạn là người đến với ta khi mọi người bỏ ta đi.

Từ ý kiến trên, anh (chị) hãy nêu suy nghĩ của mình về tình bạn.

-------------

“ Sự cẩu th trong bất cứ nghề gì cũng là một sự bất lương”.

(Nam Cao)

Suy nghĩ của anh, chị về ý kiến trên.

Ý1: Gi i thích ý kiến của Nam Cao:

Cẩu th : làm việc thiếu trách nhiệm, vội vàng, hời hợt, không chú ý đến kết quả. Bất lương: không

có lương tâm.


Nam Cao phê phán với một thái độ mạnh mẽ, dứt khoát (dùng câu khẳng định): cẩu thả trong công

việc là biểu hiện của thái độ vô trách nhiệm, của sự bất lương.

Ý 2: Bàn luận:

Đây là một ý kiến đúng đắn. Bởi trong bất cứ nghề nghiệp, công việc gì, cẩu thả, vội vàng cũng

đồng nghĩa với gian dối, thiếu ý thức, chắc chắn hiệu quả thấp kém, thậm chí hư hỏng, dẫn đến những

tác hại khôn lường.

Thực chất Nam Cao muốn xây dựng, khẳng định một thái độ sống có trách nhiệm, gắn bó với công

việc, có lương tâm nghề nghiệp. Đó là biểu hiện của một nhân cách chân chính.

Ý3: Gắn vấn đề với thực tiễn:

Mỗi người trên bất cứ lĩnh vực, công việc gì cũng cần cẩn trọng, có lương tâm, tinh thần trách

nhiệm với công việc; coi kết quả công việc là thước đo lương tâm, phẩm giá của con người.

--------

“ Cuộc đời mất đi tình bạn, thế giới mất đi mặt trời”. ( Cicero)

Anh/ chị hãy trình bày suy nghĩ của mình về ý kiến trên.

1. Giải thích

- Tình bạn : là mối quan hệ tình cảm tốt đẹp của con người. Là sự thấu hiểu, đồng cảm, yêu thương,

sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ, hy sinh cho nhau.

- Mặt trời đại diện cho sự sống. Không có mặt trời con người không thể tồn tại.

=> ý nghĩa câu nói: Đề cao vai trò tình bạn trong cuộc sống. Tác giả so sánh để thấy: tình bạn như hơi

thở, như cuộc sống, như chân lí hiển nhiên.

2.Chứng minh vấn đề:

- Khi tìm bạn, kết bạn là tìm đến sự thấu hiểu, cùng quan niệm, cùng chí hướng, sùng sở thích... ; đó là

sự tri kỷ, tâm giao ( Nguyễn Khuyến – Dương Khuê, Các Mác – Lê Nin. Bá Nha – Tử kì…)

- Có bạn là ta có được sự chia sẻ niềm vui, nỗi buồn.

+ Khi vui:

+ Khi buồn

( Học sinh có hể lấy ví dụ trong thực tế đời sống để chứng minh).

+ Khi gặp khó khăn: Bạn bè sẽ giúp ta gượng dậy, có thể hy sinh vì nhau.

=> Tình bạn là tình cảm cao quý, thiêng liêng không thể thiếu được.

3. Bình luận:

Tác giả đưa ra một vấn đề không mới nhưng rất được quan tâm. Không phải ai cũng thấy được giá

trị của tình bạn. Tình bạn là một tình cảm cao quý không thể thiếu trên đường đời của mỗi con người.

Vì thế, tùy mức độ thận thiết mà có tình bạn.

4. Mở rộng: Muốn có tình bạn cao đẹp cần:

- Chân thành, thấu hiểu, yêu thương, chia sẻ, giúp đỡ nhau.

- Phải biết giữ gìn và nuôi dưỡng tình bạn bền chặt, sâu sắc.

=> Hãy tìm một tình bạn chân thành để cuộc sống thêm tốt đẹp.

----------

Suy nghĩ của anh chị về việc làm của người mù trong câu chuyện sau:

- Có một người mù đi trên một con đường tối, trên tay lại cầm theo một chiếc đèn lồng. Một người

thấy thế liền hỏi:

- Ông có thấy đường đâu mà cần phải cầm theo chiếc đèn lồng làm gì?

- Người mù liền mỉm cười trả lời:

- Tôi cầm theo chiếc đèn này là để người khác không đâm sầm vào tôi. Làm vậy có thể giữ an toàn cho

bản than mình.

( Trích: Bài học lớn t những câu chuyện nhỏ )

HƯỚNG DẪN CHI TIẾT

Suy nghĩ của anh chị về việc làm của người mù trong câu chuyện :

2.1 Giới thiệu vấn đề cần nghị luận:

Để tồn tại trong cuộc đời, mỗi người luôn phải tự trang bị cho mình nhiều kĩ năng. Và một trong số

những kĩ năng ấy chính là sự chủ động


Lường trước diễn ra để từ đó tránh được những rủi ro không đáng có. Câu chuyện người mù trích

trong Bài học lớn từ những câu chuyện nhỏ cũng nhắn nhủ cho chúng ta bài học ấy.

2.2. Giải thích, nêu ý nghĩa câu chuyện:

- Nhận ra sự bất tiện trong việc đi lại của mình, người mù đã chủ động phòng tránh bằng cách mang

theo đèn lồng. Tôi cầm theo chiếc đèn này là để người khác không đâm sầm vào tôi. Làm vậy có thể

giữ an toàn cho bản than mình. Rõ ràng, người mù đã lường trước được rủi ro có thể xảy ra khi ông

di chuyển trên đường vào buổi đêm. Ông đã phòng tránh những rủi ro đó bằng cách mang đèn lồng.

Người mù không tìm cách tránh người đi đường, mà đã tìm ra cách để người đi đường tránh ông.

Người mù trang bị cho mình những yếu tố phù hợp với hoàn cảnh, thích ứng với điều kiện. Chính

thái độ chủ động ấy đã giúp người mù di chuyển một cách thuận lợi.

- Câu chuyện người mù gửi đến chúng ta một bài học nhẹ nhàng mà thấm thía về sự chủ động trong

cuộc sống. Không để đến khi sự việc xảy ra mới hành động, để tránh được những rủi ro không đáng

có, con người cần có những chuẩn bị cần thiết. Đó là yếu tố quan trọng con người có thể sống tốt

trong mọi điều kiện, mọi hoàn cảnh.

2.3 Phân tích và lý giải:

Tại sao cần chuẩn bị trước trong mọi hoàn cảnh?

+ Cuộc sống luôn tìm tàng mọi tình huống bất ngờ xảy đến với con người, những tình huống đó nếu

không có sự chuẩn bị trước, con người khó có thể đối phó giải quyết . Bên cạnh đó, không phải ai

cũng có khả năng giải quyết mọi tình huống. Ngược lại con người con người luôn có những hạn chế,

thậm chí những điểm yếu. Để giảm thiểu và khắc phục những rủi ro do những điểm yếu của con

người mang lại, con người cần phải luyện tập, phải tự trang bị những kĩ năng cần thiết.

+ Có sự chuẩn bị, lường trước những tình huống xấu xảy ra , con người sẽ luôn ở trong tư thế chủ

động, có thể xử lý tình huống một cách nhanh chóng, dễ dàng. Sự chuẩn bị giúp cho con người có

thể tự tin hơn, mạnh dạn hơn khi hành động. Như câu chuyện ngụ ngôn về một vị vua nọ, thay vì

sửa chữa cho con đường dễ đi hơn, ông đã tự trang bị cho mình một đôi dày thạt tốt để có thể đi lại

trong mọi địa hình, con người cũng cần luôn tự thay đổi bản thân, tự chuẩn bị những yếu tố cần thiết

để thích nghi với hoàn cảnh, xử lý những tình huống bất ngờ xảy ra. Có như vậy con người mới có

thể tồn tại được trong một thế giới vốn tồn tại nhiều bất trắc, hiểm nguy.

- Làm thế nào có một sự chuẩn bị tốt? Để có được sự chuẩn bị tốt, con người cần phải có những

nhận thức đúng đắn về những gì mình đang có, về điểm mạnh, điểm yếu. Từ sự hiểu biết đúng đắn

về bản thân, mỗi người cần phải lường trước những tình huống xấu có thể xảy ra bằng cách quan sát

những người xung quanh, rút kinh nghiệm từ những sai lầm đã mắc phải, tự điều chỉnh và trang bị

cho mình nhiều yếu tố để có thể đối phó với mọi tình huống xấu xảy ra. Khi có được sự chuẩn bị đó,

mọi tình huống sẽ được giải quyết tình huống thuận lợi.

- Từ xa xưa, ông cha ta đã đúc kết kinh nghiệm về giá trị của sự chuẩn bị, chủ động trước mọi tình

huống như “ mất bò mới lo làm chuồng”, “ phòng còn hơn chống” … Trong cuộc sống ngày hôm

nay, với nhiều thành tựu của kho học công nghệ tiên tiến, con người càng trở nên mạnh mẽ, thì sự

chuẩn bị trước mọi tình huống vẫn luôn cần thiết.

- Dẫn chứng: Câu chuyện phòng chống bão lũ, sự chuẩn bị của con người trước thảm họa của thiên

nhiên luôn là điều cần thiết. Thiết bị hiện tại tới đâu, cơ sở hạ tầng vững chắc đến mức nào cũng

không thể đối chọi lại với sức tàn phá của thiên nhiên nếu không có sự chuẩn bị trước. Mọi việc

trong cuộc sống nếu có sự chuẩn bị từ trước, con người khó có thể giải quyết nhanh chóng dễ dàng.

- Phê phán:

Trong cuộc sống không phải ai cũng được như người mù trong câu chuyện, chủ động chuẩn bị để

tránh những rủi ro. Căn bệnh” nước đến chân mới nhảy” không còn là điều xa lạ, đặc biệt trong giới

trẻ hiện nay. Nhiều người chủ quan để sự việc xảy ra mới tìm cách sửa chữa khắc phục. Không phải

lúc nào con người cũng sự đoán hết và chính xác mọi tình huống xảy ra, tuy nhiên, nếu không có sự

chuẩn bị trước, con người khó có thể đạt được mục tiêu, giải quyết công việc một cách suôn sẻ.

Bình luận:

- Bài học mà câu chuyện để lại luôn đúng với mọi thời đại. Để hạn chế những điều bất lợi xảy đến

với mình, con người phải ở trong tư thế chủ động, chuẩn bị trước những tình huống xảy ra, thay đổi


bản thân cho phù hợp với hoàn cảnh, thích nghi với điều kiện. Chỉ có như thế cuộc sống của con

người mới trở nên dễ dàng hơn, tránh được những điều không may.

- Liên hệ bản thân: Người viết tự nhận lại cuộc sống cá nhân, xem bản thân đã có sự chuẩn bị tốt cho

các tình huống hay chưa, đã ở thế chủ động sắn sang thay đổi bản thân để thích ứng hoàn cảnh hay

chưa … Từ đó rút ra kinh nghiệm định hướng cho một lối sống đúng đắn phù hợp.

Cái nhiệt kế và máy điều hòa nhiệt độ

Bạn có biết sự khác biệt giữa cái nhiệt kế và máy điều hòa nhiệt độ không?

Cái nhiệt kế đơn thuần chỉ cho chúng ta biết nhiệt độ của từng vùng riêng biệt. Ví dụ như cái nhiệt kế của bạn

đang chỉ 35 độ C và bạn đem nó vào trong phòng máy lạnh có nhiệt độ là 28 độ C thì nó sẽ thay đổi chỉ số của

mình để phù hợp với nhiệt độ của phòng là 28 độ C. Cái nhiệt kế luôn điều chỉnh để hòa hợp với nhiệt độ của

môi trường xung quanh.

Cái máy điều hòa thì ngược lại, nó điều chỉnh nhiệt độ trong phòng. Nếu trong phòng đang có nhiệt độ là 28 độ

C và máy điều hòa cài đặt ở 20 độ C thì chẳng bao lâu nhiệt độ trong phòng là 20 độ C, phù hợp với chỉ số của

máy điều hòa.

(Bài học làm người – NXB Trẻ, 2006)

Trong cuộc sống, anh/chị sẽ là cái nhiệt kế hay là cái máy điều hòa nhiệt độ? Hãy viết một bài văn nghị luận

bày tỏ quan điểm của bản thân.

-----------

Có ý kiến cho rằng: Cuộc sống là nguyên liệu thô, chúng ta là những nghệ nhân. Nhào nặn nên một

tác phẩm tuyệt đ p hay một vật thể xấu xí tất c đều nằm trong tay chúng ta.

Suy nghĩ của Anh/chị về nhận định trên.

-----------

Có ý kiến cho rằng: Nếu anh bắn súng l c vào quá khứ thì tương lai sẽ bắn anh bằng đại bác. Nhưng

Tổng giám đốc tập đoàn Coca Cola, Bryan Dion lại khẳng định: Bạn chớ để cuộc sống trôi qua kẽ tay

vì bạn cứ m i đắm chìm trong quá khứ hay o tưởng về tương lai. Ch bằng cách sống cuộc đời mình

trong t ng kho nh khắc của nó, bạn sẽ sống trọn v n t ng ngày của đời mình.

Anh (chị) suy nghĩ như thế nào trước những lời khuyên ấy.

-------------------- Suy nghĩ của anh (chị) về câu chuyện sau:

Diễn gi Lê-ô Bu-sca-gli-a lần nọ kể về cuộc thi mà ông làm giám kh o. M c đích của cuộc thi

là tìm ra đứa trẻ biết quan tâm đến người khác nhất. Người thắng cuộc là một em bé bốn tuổi.

Người hàng xóm của em là một ông lão v a mất vợ. Nhìn thấy ông khóc, cậu bé lại gần rồi leo

lên ngồi vào lòng ông. Cậu ngồi rất lâu và ch ngồi như thế. Khi m em hỏi em đã trò chuyện gì với

ông ấy, cậu bé tr lời: “Không có gì đâu ạ. Con ch để ông ấy khóc”.

(Theo Phép màu nhiệm của đời- NXB Trẻ, 2005).

-------------------- Có ý kiến cho rằng: Giàu mà ngu dốt thì sẽ bị người ta khinh, nhưng giỏi mà nghèo túng thì cũng không được người đời

trân trọng.

Anh/chị hãy trao đổi về ý kiến trên và bày tỏ quan điểm sống của chính mình (bài viết khoảng 600 từ).

--------------

“Con người có thể bị huỷ diệt nhưng không thể bị đánh bại”

(“Ông già và biển c ” – Ơ-nít Hê-minh-uê)

Hãy viết một bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên.

1. Nêu được vấn đề nghị luận

2.a - Giải thích ý kiến


- “Con người có thể bị huỷ diệt” vì trong cuộc sống, để tồn tại, để khẳng định mình thì con người phải

chinh phục, khám phá cuộc sống. Nhưng con người luôn phải đối đầu với khó khăn, thử thách; với cái

ác, cái xấu,… con người có thể sẽ gặp nhiều mất mát, tổn thương, hi sinh,…

- “Con người không thể bị đánh bại” chỉ khi con người có niềm tin vào bản thân, có ý chí, nghị lực phi

thường để vượt qua nghịch cảnh, vượt qua khó khăn thử thách.

* Ý kiến trên đề cao vai trò của niềm tin, ý chí, nghị lực của con người trong cuộc sống

b. Bàn luận

- Con người sẽ chiến thắng được bản thân khi con người sống có ước mơ, hoài bão, lí tưởng và

khi ước mơ đã thành hiện thực thì phải không ngừng biết có những ước mơ khác và chinh phục nó.

- Tuy nhiên, có ước mơ, hoài bão, … là chưa đủ, mà con người còn phải có niềm tin vào bản thân, có ý

chí, nghị lực phi thường để vượt qua chông gai, thử thách trong cuộc đời.

- Hiện nay có một bộ phận không nhỏ những con người đang tự “huỷ diệt” mình (trong đó có rất nhiều

bạn trẻ) khi sống không có ước mơ, hoài bão, khát vọng. Họ chấp nhận cho cái xấu, cái ác chế ngự,…

c. - Bài học nhận thức và hành động:

Để đạt được thành công trong cuộc sống, con người phải có trí tuệ, hiểu biết, tỉnh táo, nhẫn nại, kiên

trì, có niềm tin và nghị lực vượt qua thử thách.

-----------

H. Ban – dắc, nhà văn Pháp nổi tiếng cho rằng: “Khi công nhận cái yếu của mình, con người

trở nên mạnh mẽ”

Viết một bài văn (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên.

+ Giải thích ý kiến để thấy được: khi công nhận cái yếu tức là chúng ta đã dũng cảm, trung thực và

năng lực tự nhận thức để kiểm điểm bản thân một cách khách quan và toàn diện, dám thừa nhận cái

yếu là một sự mạnh mẽ; chính sự mạnh mẽ ấy đã giúp chúng ta có nghị lực, trưởng thành hơn và trở

nên mạnh mẽ hơn; hơn nữa bên cạnh việc nhìn nhận và khắc phục cái yếu, chúng ta không thể quên

phát huy những cái mạnh làm cho cuộc sống thêm phần tươi đẹp và ý nghĩa hơn.

+ Chứng minh tính đúng đắn (hoặc sai lầm; hoặc vừa đúng, vừa sai) của ý kiến bằng việc bày tỏ sự

đồng tình (hoặc phản đối; hoặc vừa đồng tình, vừa phản đối) đối với ý kiến. Lập luận phải chặt chẽ, có

sức thuyết phục.

+ Bình luận để rút ra bài học cho bản thân và những người xung quanh về vấn đề dám phơi sự yếu

kém của mình ra để có ý thức vươn lên hoàn thiện chính bản thân mình

dưới đây là một số đề bài và đáp án văn nlxh, hi vọng thầy

Documents