1
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
โครงการพฒนารปแบบการเรยนการสอนเวชศาสตรครอบครว
Family Medicine Web blog & Project-Based Home Visit in Medical Student:
In Family Medicine Academic Teaching Faculty of Medicine, SWU
ผรบผดชอบโครงการ
อ.นพ. กฤษฎ ทองบรรจบ หวหนาโครงการ
อ.นพ. จาตรนต ตงสงวรธรรมะ
อ.นพ. สมศกด วสวทตกล
หลกการและเหตผล
สาหรบการเรยนการสอนเวชศาสตรครอบครวใหกบนสตแพทยชนปท 4 เนองจากเปนรายวชาทใหม
นสตแพทยยงไมมความคนเคย และเดมเปนการเรยนการสอนโดยเรยนเปน Block ทาใหนสตแพทยไมมโอกาสเรยนร
หลกการและเอกลกษณเฉพาะตวของเวชศาสตรครอบครว ตลอดจนนาไปประยกตใชใหไดผลจรงในการดแลผปวยอยาง
ตอเนองได นอกจากนยงขาดอาจารยสอนดานเวชศาสตรครอบครว (มอาจารยแพทยเวชศาสตรครอบครว 3 ทาน รบผดชอบ
นสตแพทย 120 คน)
จงมแนวคดพฒนารปแบบการเรยนการสอนโดยใช Web Blog มาเปนสอกลางในการแลกเปลยนเรยนร
องคความรและแนวคดเวชศาสตรครอบครว โดยผานกจกรรมการเขยนเลาเรองการเยยมบาน Story Telling in Home visit
และภาพเลาเรอง Photo Story Telling นาเสนอแงมมทงดงามและสนทรยภาพของงานเวชศาสตรครอบครวผานเรองเลา
และภาพถายของ “นสตแพทยประจ าครอบครว” ในบรบทของครอบครวและชมชน เพอประโยชนในการนาไปเผยแพรแก
สงคมวงกวาง สรางใหเกดการยอมรบคณคา เอกลกษณและอดมคตของงานเวชศาสตรครอบครวทสะทอนชวตการทางาน
ดานเวชศาสตรครอบครวในมต การดแลสขภาพทมากกวาเทคนคการรกษาพยาบาล โดยเนนเรองเลาและภาพถายทสะทอน
ปรชญา คณคา เอกลกษณ อดมคตของบรการและดแลผปวยแบบเวชศาสตรครอบครว
ทาใหอาจารยแพทยและนสตแพทยมโอกาสในการแลกเปลยนประสบการณ สอดแทรกมมมองและองค
ความรดานเวชศาสตรครอบครว ผานการเรยนรโดยเนนผเรยนเปนสาคญ นอกจากนเพอให “นสตแพทยประจ าครอบครว”
สามารถเขาใจและเหนประโยชนในการดแลผปวยเปนครอบครวอยางตอเนอง จงใชกจกรรม Project-Based Home Visit in
Medical Student โดยมอบหมายใหนสตแพทยมเวลาเยยมบาน 1 ป แลวนาเสนอผลการเยยมบานของผปวยและครอบครวท
รบผดชอบ ซงจะมอาจารยแพทยเวชศาสตรครอบครวคอบดแลชวยเหลอตลอด 1 ปการศกษา
2
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
วตถประสงค
1. พฒนารปแบบการเรยนการสอนเวชศาสตรครอบครวแบบใหม เพอใหเขาถงนสตแพทยรนใหม โดยเนนการเรยน
การสอนโดยเนนผเรยนเปนสาคญ
2. เพอใหนสตแพทยตระหนกถงคณคาและสามารถประยกตใชแนวคดเวชศาสตรครอบครวในการดแลผปวยและ
ครอบครวอยางตอเนองได
3. แลกเปลยนองคความรและถายทอดประสบการณการเรยนรจากผปวยและครอบครว ดวยแนวคดเวชศาสตร
ครอบครวโดยสามารถลดขอจากดดานบคลากร อาจารยแพทย และเวลา
3
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
ผลการด าเนนโครงการ
Family Medicine Web Blog Learning
http://elearning.medicine.swu.ac.th/fammed1/
Login Username : guest
Password : 1234
การจดการเรยนการสอน
สาหรบการจดการเรยนการสอนของรายวชา พศก 303 เปนรายวชาบรรยาย
ซงนสตจะเรยนในสปดาหแรกของการขนเรยนชนปท 4 ( 30 มนาคม – 3 เมษายน 2552)
และสาหรบรายวชา พศก 481 เปนการจดการเรยนการสอนโดยการเยยมบาน โดยฝกปฏบตเปนกลมยอย แบงนสตกลมละ 8
คน ทงหมด 15 กลม นสตจะดาเนนการเยยมบานผปวยทไดรบมอบหมาย ในวนพธเวลา 12.30 – 14.30 ตามวนทกาหนดให
และหลงจากเสรจสนการเยยมบานในแตละครงใหนสตแพทยแตละคนเขยนประสบการณทไดเรยนรผานทางเวบไซตของ
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว โดยจะมอาจารยผรบผดชอบหลกของกลมในแตละสปดาหและอาจารยในภาควชาเวช
ศาสตรปองกนฯทานอนๆเปนผประเมน ทงนนสตตองออกเยยมบานเปนจานวนทงหมด 5 ครงในแตละครงจะหางกนครง
ละ 2 เดอน โดยจะมการสอนในหองเรยนเพมเตมในแตละรอบของการเยยมบานรวมทงหมด 4 ครงและนาเสนอผลงานการ
4
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
เรยนรจากการเยยมบานในระยะเวลา 1 ป ในรปแบบโปสเตอรและหนงสน ความยาวประมาณ 15-20 นาทในสปดาห
สดทายของการเรยนการสอน ( 11 - 15 มกราคม 2553)
หนาทและภาระงานของนสต
1. นสต 1 กลม ตองสงรายงาน “การดแลผปวยเปนครอบครวอยางตอเนอง” เปนจานวนรปเลม 1 เลม พรอมทง CD-ROM ของรายงานและภาพยนตรหนงสนหรอ Slide Presentation ททาขน ภายในวนศกรท 15 มกราคม 2553 เวลา 16.00 น. ทธรการภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม
2. นสตตองออกเยยมบานใหตรงเวลา และนสตสามารถปรบการเยยมบานใหสอดคลองกบความจาเปนของผปวยและครอบครว และภาระการเรยนของนสต
3. นสตตองเปนผประสานในการนาทมสหวชาชพ เชน นกโภชนากร, นกกายภาพบาบด นกสงคมสงเคราะห, เภสชกร ,พยาบาลวชาชพ ,เจาหนาทสถานอนามย ฯลฯ เยยมบานผปวยตามความจาเปน
ของผปวยเฉพาะราย โดยสามารถขอคาแนะนาไดจากอาจารยผรบผดชอบรายวชา
4. ไมอนญาตใหนสตขาดการเยยมบาน ยกเวนวามกจธระทจาเปนใหตดตออาจารยผรบผดชอบรายวชา โดยตองเขยนใบลาพรอมเหตผลในการลาลวงหนา 1 สปดาห
5. นสตควรแตงกายใหสภาพเรยบรอยขณะออกเยยมบาน 6. นสตจะไดรบการประเมนจากอาจารยพเลยงขณะออกเยยมบาน
การประเมนผล
1. สอบขอเขยน 30 %
2. การเขยนแลกเปลยนประสบการณในเวบไซต 10 %
3. Final Presentation ภาพยนตรสนการเยยมบานผปวย 30 %
4. การนาเสนอโปสเตอรกรณศกษาผปวย 10 %
5. รายงานการดแลผปวยเปนครอบครวอยางตอเนอง 10 %
6. เจตคต 10 %
โดยประเมนจากอาจารยผดแลเยยมบานและผปวย
5
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
ตารางการเรยนการสอนรายวชาเวชศาสตรครอบครว พศก 303 และ พศก 481 Part I
วนท 30 มนาคม – 3 เมษายน 2552
วนท/เวลา 8.00 - 9.00 9.00 - 10.00 10.30 - 11.00 11.00 - 12.00 13.00 - 14.30 15.00 - 16.00
จนทร 30 ม.ค. 2552
Origins & Principle of Family Medicine Patient-Centered Medicine
อ. จาตรนต
Humanized & Holistic Medicine Staying Human during
Medical Student Training อ. กฤษฎ
Psychiatry & Primary Care Mind & Body Connection psychosomatic problem
อ. พร
องคาร 31 ม.ค. 2552
Working with Families A Systems Approach to
Health and Illness อ. จาตรนต
Family Tools Family-Oriented in Primary Care
อ. กฤษฎ
พธ 1 เม.ย. 2552
Home Visit Series : INHOMESSS อ. กฤษฎ
Exercise & Rehabilitation in Primary care Working with disability
อ. วรพล
Home Visit Project Based ( Self Reflection , HV Short Film Festival, Poster Presentation ,
Home Care Report) อ. กฤษฎ
พฤหสบด 2 เม.ย. 2552
Sufficient Health Care Prevention & Promotion in Primary care
อ. จาตรนต
Alternative & Complementary Medicine
Cross Cultural Medicine อ. ลคนา
Metabolic Syndrome & Primary care Working with Overweight & Obesity
อ. สรเชษฐ
Self Direct Learning Method Self-directed learning by Malcolm Knowles Website FMU@SWU
ศกร 3 เม.ย. 2552
Community-Oriented Primary Care Caring for Muslim Patient
โตะอหมาม ไสว แสวง
Community-Oriented Primary Care Caring
for Muslim Patient อ. สมศกด
-
6
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
ตารางการเยยมบานและการเรยน Special Lecture ของรายวชา พศก 303-481
วนท เวลา กลมเยยมบาน
8 เมษายน 2552 12.30-14.30 1
15 เมษายน 2552 12.30-14.30 หยดสงกรานต
22 เมษายน 2552 12.30-14.30 2
29 เมษายน 2552 12.30-14.30 3
6 พฤษภาคม 2552 12.30-14.30 4
13 พฤษภาคม 2552 12.30-14.30 5
20 พฤษภาคม 2552 12.30-14.30 Special Lecture FM I
27 พฤษภาคม 2552 12.30-14.30 (หยด)เตรยมสอบลงกอง
3 มถนายน 2552 12.30-14.30 1
10 มถนายน 2552 12.30-14.30 2
17 มถนายน 2552 12.30-14.30 3
24 มถนายน 2552 12.30-14.30 4
1 กรกฎาคม 2552 12.30-14.30 5
8 กรกฎาคม 2552 12.30-14.30 หยดเขาพรรษา
15 กรกฎาคม 2552 12.30-14.30 Special Lecture FM II
22 กรกฎาคม 2552 12.30-14.30 (หยด)เตรยมสอบลงกอง
29 กรกฎาคม 2552 12.30-14.30 1
5 สงหาคม 2552 12.30-14.30 2
12 สงหาคม 2552 12.30-14.30 หยดวนแมแหงชาต
19 สงหาคม 2552 12.30-14.30 3
26 สงหาคม 2552 12.30-14.30 4
2 กนยายน 2552 12.30-14.30 5
9 กนยายน 2552 12.30-14.30 (หยด)เตรยมสอบลงกอง
16 กนยายน 2552 12.30-14.30 (หยด)เตรยมสอบลงกอง
7
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
วนท เวลา กลมเยยมบาน
23 กนยายน 2552 12.30-14.30 1
30 กนยายน 2552 12.30-14.30 2
7 ตลาคม 2552 12.30-14.30 3
14 ตลาคม 2552 12.30-14.30 4
21 ตลาคม 2552 12.30-14.30 5
28 ตลาคม 2552 12.30-14.30 Special Lecture FM III
4 พฤศจกายน 2552 12.30-14.30 (หยด)เตรยมสอบลงกอง
11 พฤศจกายน 2552 12.30-14.30 (หยด)เตรยมสอบลงกอง
18 พฤศจกายน 2552 12.30-14.30 1
25 พฤศจกายน 2552 12.30-14.30 2
2 ธนวาคม 2552 12.30-14.30 3
9 ธนวาคม 2552 12.30-14.30 4
16 ธนวาคม 2552 12.30-14.30 5
23 ธนวาคม 2552 12.30-14.30 Special Lecture FM IV
30 ธนวาคม 2552 12.30-14.30 (หยด) เทศกาลปใหม
8
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
ตารางการเรยนการสอนรายวชาเวชศาสตรครอบครว พศก 303 และ พศก 481 Part II
วนท 11 -15 มกราคม 2553
วนท/เวลา 8.00 - 9.00 9.00 - 10.00 10.15 - 11.15 11.15 - 12.15 13.00 - 14.00 14.15 – 15.15 15.15 - 16.15
จนทร 11 ม.ค. 2553
HV Film Team 1
HV Film Team 2
HV Film Team 3
HV Film Team 4
HV Film Team 5
องคาร 12 ม.ค. 2553
HV Film Team 6
HV Film Team 7
HV Film Team 8
HV Film Team 9
HV Film Team 10
พธ 13 ม.ค. 2553
HV Film Team 11
HV Film Team 12
HV Film Team 13
HV Film Team 14
HV Film Team 15
พฤหสบด 14 ม.ค. 2553
How to Self-Directed Learning (SDL) Method? อ. กฤษฎ ทองบรรจบ
ศกร 15 ม.ค.2553
Family Medicine Examination
- MCQ
Cinemeducation: Spot Diagnosis
9
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
การเยยมบานครงท 1 : สงเรองเลาและภาพถายจากการเยยมบาน ครงท 1 รายบคคล
การเยยมบานครงท 2 : สงรายงานการเยยมบานผปวยและครอบครว ครงท 1 รายกลม
การเยยมบานครงท 3 : นาเสนอและแลกเปลยนผลงานการเยยมบาน (Home Care Conference)
การเยยมบานครงท 4 : สงรายงานการเยยมบานผปวยและครอบครว ครงท 2 รายกลม
การเยยมบานครงท 5 : สงเรองเลาและภาพถายจากการเยยมบาน ครงท 2 รายบคคล
10
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
11
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
12
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
ตวอยางเรองเลาและภาพถาย
–เกบไดทกรายละเอยด–
Family medicine วชาทจะสอนใหฉนเปนหมอ ทงภายนอก และภายใน การเยยมบานครงแรกของพวก
เราน ฉนขอเกบใหไดทกรายละเอยดของยายถมยา มหมน ทงรอยยม สหนา ทาทางของยาย หรอแมกระทงบนได
ทกขน อฐทกกอน มดทกตวรอบขางยาย แมจะเปนเพยงสงเลกๆ แตทกอยาง ทก การแสดงออกไดแสดงถงความ
เปนตวตนของยายถม เพอทจะนาไปประมวนออกมาเปนความคด และรอยเรยงเปนการกระทาจากใจจรงของพวก
เรากลม A3 คะ
เมอรถของเราจอดเทยบทหนาบานของยายถมยา มหมด ภาพของบานครงไมครงปนหลงเลกภายใน
พนทจากดฉายชดสสายตาของเราผซงมาเยอน บานนอยหลงนดจะเตมไปดวยตนไมนานาชนด ราวคลายกบวา
เจาของบานหลงนอยไมไดตงใจจดการกบเจาพวกนซกเทาไหรนก แตเจาพวกทวานไมไดอาศยดน หรอนาบรเวณ
บานของยายถมยาเปลาๆเสยเมอไหร เหลาตนไมทงตนใหญตนนอยยงคงออกดอกออกผล รวมไปถงรมเงาซงถอ
เปนของขวญขอบคณ ทเจาพวกนจะสามารถสรรหามาตอบแทนคณยายใหได
ยายถมยานงอยขางบานยมตอนรบใหเหลาผมาเยอนอยางพวกเรา ดวยใบหนาทดใจด และเตมไปดวย
ความดใจทมเดกๆอยางพวกเรา มาเยยมเยยนชวยคณยายคลายความเหงา คณยายใจดชวยกรณาจดทจดทางใหพวก
เรานง หานาหาทามาคอยตอนรบ รวมไปถงของหวานทคณยายตงใจเลอกมา จากเจาดอกผลของตนมะมวงทขน
ในบรเวณบานของคณยายเอง ซงดอกผลทคณยายแปลงรางเจาพวกนใหมาเปนของหวานของพวกเรากคอ มะมวง
นาดอกไมลกเหลองโตๆ กบมะมวงมนทเปลอกเขยวเขมลกใหญๆอกหลายลก ดแลวนาทานมากทเดยวเชยว
คณยายนงเลาถงครอบครวของคณยายใหพวกเราฟง คณยายมลกเพยงคนเดยว แตมหลานถงหาคน
หลานชายของคณยายโตแลว ทกวนตองออกไปทานา ซงกเปนอาชพหลกของครอบครวตงแตคณยายเกด คณยาย
เคยหกลมในครวครวตอนทากบขาว ทาใหกระดกสะโพกหกของคณยายหก ตอนนคณยายไมสามารถเดนได แต
ถงขาทงสองขางจะไมสามารถกาวยางไดเหมอนเดม แตยงมสองแขนทชวยดนตวไถไปไหนไดตามใจชอบ คณ
ยายใชสองแขนนทาทกอยางไดเหมอนกบคนทวไป คณยายขนบนไดเองได คณยายขนรถเองได คณยายขนบน
เตยงนอนไดเอง ทกๆอยางทคณยายทาน คณยายทาดวยสองมอทคอยประคองตวเอง โดยไมตองพงใคร
รอยยมของคณยายปรากฎอยบนทกชวงของการสนทนา ดวยวนเวลาทผานไป ทา ใหอะไรหลายๆอยาง
ของคณยายคอยๆเสอมสภาพลงราวกบวากาวถอยหลงออกไป อยางชาๆ แมคณยายจะมปญหาดานการรบฟง
เหมอนกบผสงวยโดยทวไป แตคณยายกยงคงใจด เตมใจ และพยายามทจะตอบทกๆคาถามตางๆนาๆ ทพรงพร
ออกมาจากพวกเรา คณยายมโรคประจาตวอยบาง แตคณยายกไมไดไปหาคณหมอ ไมไดไปรบยาอยางสมาเสมอ
ไมคอยไดกนยาตามทคณหมอสง ถามไปถามมา คณยายกวายายแกแลว ไดแคนกดมากแลว ยายไมขอไมตองการ
13
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
อะไรเพมอก คณยายไมไดสนใจสขภาพของคณยายมากเทากบความเปนอยของลกหลาน ดวยนาเสยงและแววตา
ของยายเมอเอยถงหลานๆ รอยยมทเปอนอยบนใบหนาของคณยายทาใหเราไดรวา คณยายถมยาภมใจกบลกหลาน
ของคณยายทกๆคนมากแคไหน คณยายดใจทลกหลานไมทอดทง และคณยายพอใจกบทกสงทมในชวตนแลว
แมความรสกแรกของการเยยบบานคณยายถมยา มหมดจะเปนความรสกอง องในการมองโลกในมม
ของคนแกๆคนหนง องในความเปนอยของคนแกคนหนงทขาใชการไมได องในความเปนคนทเพยงพอกบทกๆ
สง องในความสขจากภายใน และจากนไปฉนจะทาใหยายองทสามารถกลบมาใชสองขาของยายกาวเดนไดอก
ครง ฉนสญญาวาฉนจะพยายามทาใหได และจะทาใหดทสดคะ
นางสาว สภมน หยมไธสง
กลม A3 รหส 49107010124
http://elearning.medicine.swu.ac.th/fammed1/?p=459
a memorable field trip…
สงการบาน Story Telling A
อลศรา A3 at 11:50 pm
Patient care. A phrase that is of utmost importance to think about as a holistic doctor, the type of doctor who takes care of the patient as a whole rather than just treating the symptoms or referring the patient to other departments when they think that what they patient has is not within their disciplinary specialty. Nowadays more and more people are turning to holistic medicine, and this is what family medicine is about. Treating the patient as a human being rather than just attempting to alleviate symptoms and getting rid of disease.
As stated by Harvey Cushing, “A physician is obligated to consider more than a diseased organ, more even than the whole man – he must view the man in his world.”
A good primary step to take is to observe the patient’s living conditions and family dynamic to see what kind of care the patient is recieving round the clock, particularly when looking at the patient’s situation in a longitudinal manner. A doctor’s responsibility is to oversee the patient’s care all the way through and through, ensuring that they have the best resources available to them that are conducive to the healing process.
This is why we went on a home visit, to see what it is like to be out in the field and really seeing what the patient’s lifestyle is like. The weather was dry and hot on that fine Wednesday that we trekked out to a Klong
14
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
near the hospital to check out the patient in her home environment, where she lives in a house on stilts with her devoted daughters and amiable husband, who due to a a joint condition must remain at home.
The primary caretaker of the patient, Mrs. Timaw, is her older daughter who has left her stepfamily and come home in order to care for her mother. This daughter’s life is devoted to taking care of her mother’s every need and providing physical and emotional support to her, and she shows no signs of weariness or anger at what fate had in store for her, to spend her later years in life doing the same job as a hospice nurse would. Mrs. Timaw’s younger daughter is the breadwinner of the house, spending her days working in the fields to earn money to support the whole family and also to support the cost of her mother’s medical care.
This family is of the Islam faith, and according to the daughter who is the primary caregiver, she believes that what happens is God’s will. Keeping the faith is always a good way for the patient to provide an outlet for their prayers.
Mrs. Timaw herself seems disillusioned with life, having gone through bouts of depression regarding what her life was and what it has become, beileving herself to be a burden to her family and to her daughter especially. It was heart-wrenching when our teacher asked her why she has been sad lately, and her eyes welled up with tears. Even though she has a great support system, an illness that causes her to be bedridden like so must be disheartening. She rarely moves on her own, although she is capable, but she was encouraged to make an attempt to regularly exercise to prevent any further health complications.
Mrs. Timaw also has two sons, but one of them has his own family and it seems that nobody in the family seems to be upfront about speaking about the sons, so we didn’t ask them about that any further.
Overall Mrs. Timaw seems to have a cozy family and a cozy home, being much better off than many other patients living in rural areas as she has a support system and a full time caretaker who sincerely loves her and cares about her welfare. This is a delight for a doctor to see, that the patient has an intact support system that will keep them going and help with either recuperaton or palliative care. I also believe that it is important for the doctor to show up for these home visits, to show the patient that the doctor is making a special effort to take one step further in patient care, which surely must lift their spirits.
This trip in the field to see what the life of a patient is really like was rather eye-opening for me, and I look forward to future visits and really appreciate the good hearts of the doctors who specialize in family medicine and give extra meticulous attention to holistic care of the patient.
A quote to sum up my feelings on this experience would be “Body and soul cannot be separated for purposes of treatment, for they are one and indivisible. Sick minds must be healed as well as sick bodies.” – by C. Jeff Miller
15
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
Alas, so true!
Please Don’t Give Up!!! (FM House visit part I)
ฤดรอน เวลา 13.30 น. ของวนพธท 8 เมษายน ผมกบเพอนๆมารอรถตทหนา”โดม”ของ รพ. ศนยการแพทย
สมเดจพระเทพฯ มศว. องครกษในอากาศทรอนแบบไมเกรงใจใครหนาไหนทงสน โจทยของพวกเราท ไดรบในครงนชางสนแตทาทายยงนก “ทาอยางไรกไดใหคนไขทพวกเรากาลงจะไปเยยมมชวตทดขนภายใน หนงปน” ผมนกไปถงตอนทอาจารยอธบายภารกจของพวกเราเมออาทตยทแลว
“คงไมเทาไหรมงงานน” ผมคดกบตวเองดวยความมนใจตามสไตล แตผมกรวาตวเองคดผดถนดเมอผมไดกวาดสายตาอานแฟมประวตของ คณยาย “ตเมาะห”
“อาย 80 ป เปน CVA, facial palsy, เปนอมพาตครงซก… โอโหใหมนไดอยางงสจรงอยางทเคาวา ไมมอะไรไดมางายๆในโลกน” ผมยอมรบวาโจทยทไดรบมายากมากๆ จะทาอยางไรใหคนทนาจะไมสามารถเดนไดและตองนอนอยกบทตลอดเวลาม ชวตทดขนหรอ ไมรเหมอนกนแฮะ
“นองๆกลม A1 ไปขนรถคนแรกเลยครบ” เสยงเรยกของพคนขบรถตดงผมจากหวงความคดทปราศจากไอเดยร ผมเขาไปนงในรถตคนทกระจกหนามสตกเกอรขยนดวยตวอกษรสสนสด ใสอนแสนนารกวา “SCHOOL BUS” เหมอนเมอวานเองนะทเราเรยนอยชนอนบาล ทาไมมนเวลามนชางเดนเรวเชนนนะ ”เวลาไมเคยรอใครจรงๆดวย ตองทาทกวนใหคมคาทสดส” ความคดนทาใหผมมกาลงทจะสตอไป
14.15 น. การเดนทางใชเวลาไมถงสบหานาทรถตกพาพวกเรามาถงบานไมสองชนม ใตถน เมอมองขนไปกเหนคณตาทาทางใจดยนอยบนระเบยงบานชนสอง คาดวานาจะเปนเจาของบาน ทชนลางกมปาอกคนทเพงกลบมาจากทไดซกแหงชกชวนใหพวกเราขน ไปบนตวบาน ทนททยางเทาเขาไปในตวบาน ความรอนทเหมอนกบมกองไฟสมอยใกลๆตวกระทบกบทกสวนของรางกาย
“อยไปไดไงเนย รอนขนาดน ตอนนผมรแลววาไกหมนในเตาอบรสกยงไง” ในขณะทสมองคดตดตลก สายตาของผมกาลงทางานอยางหนกตานกบความรอนรอบตวทพยายามบบทกสวนของ รางกายเพอเกบรายละเอยดภายในบานและแลวในทสดผมกเหนหญงชราท นอนอยบนเสอทปไวทดานขางของหองโถงในบาน ”นนไงละอยางทคด ไวเลย” ยายตเมาะหคนไขของพวกเราตลอดปน แกนอนอยางหมดเรยวแรงเหมอนคนทตอสกบอปสรรคในชวตมาอยางโชกโชนและ ตอนนพลงนนไดหมดลงแลว เหลอแตหญงชราทนอนรอวนสดทายของชวต
ผมยกมอไหวยายตเมาะหและตอนนนนนเองทผมเรมเหนหนทางทจะชวย ยายใหดขนไดแมวามนจะยงเปนแสงรบหรอยกตาม ยายตเมาห “พยายาม” จะรบไหวผมดวยแขนขางหนงทยงสามารถขยบไดอย จากการพดคยกบปาผเปนลกสาวของยายตเมาะหทกลบมาดแลยายแบบ full time กรวายายตเมาะหมความเครยดเปนพกโดยเฉพาะในอากาศรอนเชนน
“กแหงละ ผมอยในนแค 10 นาทกแทบจะคลงแลว ยายแกตองนอนอยางนมาตง 10 ป กตองเครยดเปนธรรมดา” ปาบอกวายายตเมาะหบนอยากตายเปนพกๆและยายเองกยอมรบสภาพเชนนเพราะ นคอประสงคของ”พระเจา” สงนมนทาใหโจทยของผมยากขนไปทกท
16
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
“มนจะดมยในเมอสงทพวกเรากาลงจะทามนขดกบสงทยายเชอมา ตลอดวาเปนประสงคของพระองค” ผมเรมสงสยในสงทตวเองกาลงจะทา ในขณะทเพอนๆในกลมกาลงตรวจรางกายคณยายตเมาห สายตาของผมจบจองเหลาลกเจยบทเดนตามแมของพวกมน “สจธรรมกคอไมมสงใดอยตลอดไป เกด แก เจบ ตาย เปนสงททกคนหนไมพน” จดประสงคของการเยยมบานสาหรบผมนนเรมเลอนลางไปเรอยๆ จนกระทงอาจารยไดแสดงการตรวจ muscle strength ของยาย ดวยคาพดทเปนกาลงใหยายของอาจารย ทาใหยายทวนๆไมนกอยากจะขยบเขยอนตว สามารถยกแขนยกขาออกกาลงตานแรงกดของอาจารยไดมากกวาทกๆวน
“กาลงใจอยเหนอทกสง กาลงใจทแขงแกรงสามารถยายภเขาทงลกได” ผมคดไดในวนาทนน ใชแลว…สดทายแมพวกเราจะไมสามารถทาใหยายกลบมาเดนแตมนไมไดกมาย ความวาเราลมเหลว การทยายมกาลงใจจะอยตอไปกสามารถทาใหยายอยอยางมความสขได
15.00 น. ไดเวลาตองกลบแลวสนะ ตอนนผมรแลวละวาจะแกโจทยของปนไดอยางไรถงแมวธทานนอาจจะคด เคยวนาด แตเอาเถอะไมมอะไรพนพยายามหรอกจรงมย คณยายตเมาะห เราจะไดเจอกนอกเรวๆน ขอใหยายมกาลงใจทจะสตอไปนะ ระหวางพวกเราจะคดหนทางทกวธทางทจะทาใหชวตของยายดขนแนนอนครบ
นสพ. สทธพล จนทนะวจารณ 49107010008 http://elearning.medicine.swu.ac.th/fammed1/?p=315
สงงานครงท5:การเยยมบานครงสดทาย
Nov, 2009
พชชา A3
สงการบาน Story Telling A
พชชา A3 at 4:15 pm
ใน ทกๆสองเดอน ขาพเจาและเพอนๆในกลมตองไปเยยมบาน ตามกาหนดของวชา Fammed และวนนเปนวนพธแรกของรอบสองเดอน ซงเปนวนทกลมของขาพเจาตองออกไปเยยมบาน ขาพเจารสกกงวลเลกนอยถงปานกลางในการไปครงน ถงแมวาพวกเราจะไปมาแลวหลายครงกตาม แตครงนเปนครงสดทาย ดงนนเราจงตองไปเกบรวบรวมขอมลตางๆใหครบ ทงขอมลของผปวย ญาตผปวย ความเปนไปในเรองตางๆ และแนวโนมของผปวยซงสาคญมาก เนองจากในครงหลงสดทขาพเจาโทรไปแลวรสกไดวามนแปลกไปกวา ทกท ซงสงเหลานลวนทาใหขาพเจากงวลวาจะทาทนหรอไมในชวงเวลาทไป เยยมบาน จะไดขอมลครบไหม และญาตๆของผปวยจะใหความรวมมอหรอไม ขาพเจารสกกงวลตลอดทางทไปบานผปวย
17
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
ขาพเจาลงจากรถเมอถงบานผปวย ความรสกวตกกงวลทมกยงไมหายไป แตขาพเจากยงเดนไปหาโตะกบเพอนๆพรอมกบยกมอไหวและกลาวคาวา สวสด จากนนพวกเรากแยกยายกนไปทาหนาทตามทไดแบงกนไว มกลมทพดคยกบโตะ กลมทพดคยกบญาต และกลมทถายรปถายวดโอ สวนตวขาพเจานนอยในกลมทพดคยกบโตะ หลงคยกนไดสกพกหนง ขาพเจากรสกผอนคลายมากขน ความวตกกงวลทมกคอยๆจางหายไป และมความประทบกบโตะทใหความรวมมอกบพวกเราดมากเหมอนอยางเคย พดคยดวยเปนอยางด ถงแมเวลาพดโตะจะดเหนอยๆ อนเนองมาจากโตะกาลงไมสบายอย พวกเรากไดพดคยกบโตะเกบขอมลไปเรอยๆ จนไดซกถามถงเรองความสมพนธระหวางโตะกบลกสาวและลกเขย จงไดรวาลกสาวและลกเขยดกบโตะมาก และโตะดชนชมและเกรงใจลกเขยมาก ตอมาพอถามถงวาตอนนโตะไดเดนบางหรอไม โตะกตอบในทานองวา ไมคอยสบายเลยไมคอยไดเดน กลวลมแลวเดนไมไดจะเปนภาระใหกบลกสาวและลกเขย พรอมกบประโยคเดด “กลวลกเขยเกลยด” จากทโตะพดๆออกมา ทาใหพวกเราพอจะทราบวา อะไรคอสาเหตททาใหนาเสยงของลกสาวของโตะเปลยนไปจากทเคยเมอตอน คยโทรศพทกนครงสดทาย จากตอนแรกทสนบสนนใหโตะเดนได ใหความรวมมอเตมท กลบไมอยากใหเดนแลว พรอมกบเหตผลตางๆนานา เชน กลวโรคหวใจของโตะกาเรบ เวลาเดนโตะดเหนอยๆ เปนตน ขาพเจากบเพอนเลยคยกนวา ควรจะไปคยกบลกเขยในเรองโรคตางๆของโตะใหมากกวาน รวมทงเรองการเดนของโตะดวย เนองจากพวกเราคดวา ลกเขยโตะนาจะเปนสาเหตสาคญททาใหโตะลมเลกความตงใจในการทจะ กลบมาเดนไดอกครง ขาพเจากบเพอนอกคนหนงจงไปคยกบลกเขยของโตะ พอเขาไปกคยถงผลเอกซเรยครงลาสดทโตะไปหาหมอกระดก โรคประจาตวของโตะ โดยเฉพาะโรคหวใจทชวงหลงโตะมอาการเหนอยบอยรวมกบแนนบรเวณหนาพอ แตพออมยาใตลนแลวกดขน ซงเปนเรองทนาเปนหวงมาก รวมไปถงเรองการเดนของโตะ ทเราคดวาโตะกอยากเดนไดถาเปนไปได และการทโตะเดนไดกนาจะชวยใหโตะมสขภาพแขงแรงขน ซงเรากไดความเหนจากลกเขยโตะในทานองวา เขากเปนหวงเรองโรคหวใจและกอยากโตะใหไปตรวจ สวนเรองการเดน เขาบอกเลยวา “ผมไมสนบสนน” จากคาพดนทาใหเราองไปพอสมควร แตกไดพยายามพดคยหวานลอมไปหลายๆอยาง จนสดทายกเลยไดขอสรปวา พวกเราจะรอใหโตะหายไมสบายกอน แลวคอยโทรนดวนมาตรวจเกยวกบเรองหวใจ และกจะนดใหมาตรวจกบหมอทางกายภาพ โดยใหญาตมาซกถามถงความเสยงในการเดนของโตะ และแนวโนมหรอความเปนไปไดทโตะจะกลบมาเดนได เมอไดขอสรปเปนทพอใจของทงทางเราและทางลกเขยโตะ พวกเรากเลยชวนคยถงเรองอนๆตอไปเพอผอยคลายบรรยากาศ สกพกตอมากถงเวลากลบ พวกเราจงไดไปราลาโตะและบอกกลาววา ครงนเปนการมาเยยมบานครงสดทายแลวและกขอใหโตะหายปวยไวๆ จากนนกถายรปรวมกนกบโตะ เสรจแลวจงราลาทกคนในบานกลบออกมาขนรถ
ขณะนงกลบมาในรถขาพเจากคดวา วนนกนบวาประสบความสาเรจในการมาเยยมบาน เพราะไดขอมลคอนขางครบ และไดรบรถงความรสกนกคดของผปวยและญาตมากขน แตกยงมงานใหตองทาอกเยอะ ทงตองตดตอกบทางโรงพยาบาล ตดตอกบญาตผปวย ตองพดคยกบหลายๆคนหลายๆฝาย ตองพยายามรบรและเขาใจกบอารมณของแตละคนใหด เพอใหไดผลทถกตองและไดผลลพธออกมาดทสด จนทาใหขาพเจารสกวา “วชา Fammed น ไมงายเลยจรงๆ”
http://elearning.medicine.swu.ac.th/fammed1/?p=2636
18
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
ความลบของบานยายตเมาะห
Nov, 2009
ชลตา A3 at 4:15 pm
ครง นเปนครงสดทายแลวทจะมาเยยมบานคณยายตเมาะห อากาศในเดอนพฤศจกายนดสดๆดกวาทกครงทมา ทาใหมความหวงตงแตยงไมเขาบานวาบรรยากาศในบานรวมถงยายตเมาะห นาจะสดชนเชนกนพอดกไดยนเสยงวา “อยาเพงขนมา อยาเพงขนมา คณยายฉราด คณยายฉราด” แปบเดยวกเขาไปเหนคณปากาลงวางคณยายลงกบทนอนหลงจากทาความสะอาด อาจารยเฟรสซกถามดวยความเปนหวงวาคณยายฉราดบอยหรอไม ไดรบคาตอบวาบางครงถาปาตดงานมาไมทนคณยายจะอนไมอยและจะนอยใจ คณยายบนพรอมนาตาวาอยากจะชวยเหลอตวเองใหไดเพราะเกรงใจลกสาว สาหรบพวกเราตางกกรกนเขาไปตรวจรางกาย วดความดน วดชพจร ตรวจ motor power เคาะ reflex เหมอนกบทกครงและไดตรวจรางกายคณปาดวย คณปาเลาใหฟงวาหลานคนหนงอายประมาณ 10 ปไปหดนวดมาจากโรงเรยนพอแวะมาเยยมกจะนวดใหคณยาย ตอมาพวกเรากหยบโปสเตอรพรอมทาทาจะเรมอธบายการทากายภาพบาบดแตก ตองหนาแตกเลกๆ เพราะอตสาหลงทนลงแรงทาโปสเตอรประกอบภาพอธบายวธการทากายภาพอมพาต ครงซกดวยความภมใจอยางมากแตแลวเกอบไมเหลอความภมใจเพราะหนไป เหนแผนพบกองโตจากโรงพยาบาลสอนวธทากายภาพแบบเดยวกนวางอย คณปาเลาวาคณปาและหลานๆ ทากนอยแลววนละไมตากวา ๒ ครงแตพวกเรากไมยอมถอยบงคบใหคณปาดวธทพวกเราเตรยมมาจนได เทยวนพวกเราตนเตนเพราะแอบจกถงมอจากโรงพยาบาลมาฝากคณยาย เพออดนาสาหรบรองแผลกดทบไมใหแยลงเพราะแผลเรมลกเปนเกรด 2 แลว พวกเรา 2-3 คนชวยกนเตมนาในถงมอเพอวางรองกนกบและสะโพก เผลอแปบเดยวคณยายกหยบถงมอทรองกนมารองแกมพรอมกบยมอยางพอใจ คณปากหวเราะบอกวาคณยายชอบถงมอใสนาททาใหคราวกอนมากเปนของเลน ทหลานๆชอบเลนกบคณยายตอนทแวะมาเยยม พวกเราออกไปเตมนาใสถงมอเพมอก 3-4อนแลวหนไปเหนบรรยากาศทเรมเครงเครยด เมอเขาไปฟงใกลๆกเลยรวาปญหาทคางคาอยในใจคณตาไดถกสะกดออก มาแลวคณตาซมเศราเพราะโทษตวเองตลอดมาวาเปนตนเหตใหลกชายตนเองตอง เสยชวต ซงเรองนเกบอดอยในใจคณตามานานนบ 10ปและเปนเรองทไมมใครอยากพดถง วนนคณตาไดระบายถงเรองราวทเกดขนวาลกชายเปนทหารปวยเปนโรค จตอยๆเกดคมคลงไลทารายคณตาจนไดรบบาดเจบอยางมากคณตาถงกบ ตองใชปนหยดลกชายในทสด อาจารยเฟรสปลอบคณตาและบอกคณตาอยาโทษตวเองมนเปนการปองกนตวเทา นนคณปาไปเอารปนองชายมาใหทกคนดและบอกวาหลอนอยกวาอาจารยเฟรสนดนงสดทายเรองกเปดเผยซะทวาอะไรเปนเหตใหคณตาและคณยายตองซม เศรา พวกเรากหวงวาดวยความชวยเหลอของอาจารยเฟรส พวกเราไดชวยใหชวตในบานไมหลงนดขนไมมากกนอย
http://elearning.medicine.swu.ac.th/fammed1/?p=2642
19
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
http://elearning.medicine.swu.ac.th/fammed1/?p=2418
20
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
http://elearning.medicine.swu.ac.th/fammed1/?p=745
21
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
ภาพถายกลม A1 เยยมบานครอบครวตวยออกษร ม. พรอมแมวประจาบานทกาลงนอนหงายทองอยางสบายๆ
แถวหนาจากซายไปขวา: สทธพล ยทธวจน กมลทพย คณตา คณยาย อาจารย แถวหลงจากซายไปขวา: ชลตา อธคม ญาณศา อลศรา ตะลนต คณปา
http://elearning.medicine.swu.ac.th/fammed1/?p=2654
สรปบทเรยนและประโยชนทไดรบจากการพฒนาระบบงานการเรยนการสอน
1. การเรยนการสอนเวชศาสตรครอบครวดวย Web Blog Learning สามารถแสดงใหเหนถงองคความร
แนวคดการดแลผปวยแบบองครวม ผานการแลกเปลยนเรยนรระหวางอาจารยแพทยและนสตแพทย
2. กจกรรม Story Telling & Photo Telling in Home Visit สามารถสะทอนใหเหนถงความร Knowledge
(K), ทศนคต Attitude (A) and วธปฏบต Practice (P) โดยมการปรกษาเปรยบเทยบระหวาง Story
Telling & Photo Telling ของการเยยมบานครงแรกและการเยยมบานครงสดทาย ดวย Content Analysis
ตามหลกการวจยเชงคณภาพตอไป
3. การประเมนองคความร ความสามารถ Knowledge (K) ตามหลกการเวชศาสตรครอบครว จะมการ
ประเมนอกครงในสวนของการสอบ Final Examination ตอไป
22
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
วนทเยยมบาน กลม : D2
ครงท 1: วนพธท 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2552
ครงท 2: วนองคารท 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2552
4. ประโยชนในสวน Final Presentation Home Visit ซงมการเชญอาจารยดาน Medical Education , Public
Health , Rehabilitation , Family Medicine Academic Staff มารวมแลกเปลยนและเรยนรรวมกน
ฝกการนาเสนอ- Outcome การเยยมบาน แบบ Project Based Learning
แลกเปลยนมมมอง พฒนาการเรยนการสอนนสตแพทย เรองเยยมบานตามหลกเวชศาสตร
ครอบครว กบ สหสาขาวชาชพ
นสตแพทย ไดรบความรจากอาจารย สหสาขาวชาชพ
ตวอยางกรณศกษา
HOME VISIT REPORT
ชอผปวย นายกระเษม สนทรจนทร HN 012922-46
เกดวนท 20 กนยายน 2499 อาย 53 ป สถานภาพ สมรสเชอชาต ไทย
สญชาต ไทย ศาสนา พทธ
สทธการรกษา บตรประกนสขภาพถวนหนา เลขทประกนสงคม ท-1799717-3
ทอย 2/3 หม 1 ต าบลชมพล อ าเภอองครกษ จงหวดนครนายก 26120
โทรศพท 081-752-3925
ชอสมาชกครอบครว/ผตดตอได นางดวงจนทร เจรญสวสด HN 018401-44
ทอย 2/3 หม 1 ต าบลชมพล อ าเภอองครกษ จงหวดนครนายก 26120
โทรศพท 081-752-3925
ชอแพทยเจาของไข -
โทร. -
23
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
Reason for home visit
1. Illness home visit : □ Acute illness Chronic illness
2. Dying patient home visit : □ Terminal care Grief support
3. Assessment home visit : Home situation □ Polypharmacy
□ Abuse and Neglect □ Catastrophic diagnosis
□ Excessive use of health care services
4. Hospital follow-up home visit : Post-hospitalization
□ Parent with newborn infants
แผนทบาน
24
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
แผนภมครอบครว
25
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
“INHOMESSS” Checklist
( Modified from American Family Physician 1999:60(5):1487 )
Impairment and immobility
Activity of daily living : สามารถทากจวตรประจาวนไดโดยมผชวยเหลอ มอขางขวาไมสามารถใชงานได
Bathing : สามารถอาบนาชาระลางรางกายและสระผมไดโดยมผชวยเหลอ Transfer : สามารถเดนไดโดยใชอปกรณในการชวยพยงเดน Dressing : สามารถแตงตวไดเอง Toilet : ขบถายทโถสวมททาขนเอง อยภายในบาน Feeding : สามารถรบประทานอาหารเองได Continence : สามารถกลนปสสาวะและอจจาระได
Instrumental ADLS : ใช tripod cane ชวยพยงในการเดนได Bedbound : ผปวยสามารถเคลอนทดวยตนเองได โดยใชอปกรณในการชวยพยงเดน Balance / Gait problem : เดนไดประมาณ 50 เมตร ตองใชไมเทาพยง Sensory impairment : -
Nutrition
ภาวะโภชนาการ : รบประทานอาหารไมครบ 5 หม ไมรบประทานอาหารประเภทผกรบประทานอาหาร 3 มอตอ
วน มอเชาเปนขนมปง 1 ชน ทานรวมกบกาแฟใสนาตาล มอกลางวนจะเปนอาหารประเภทขาว กบขาวปรงเองซงจะเนน
เปนประเภทเนอสตว เนองจากผปวยไมยอมรบประทานผก ซงแตกอน ผปวยจะชอบทานผก แตหลงจากทปวยกลบไมยอม
รบประทานผกอก อาหารมอเยนมกจะเปนอาหารจานเดยว เชน ขาวผด ผดไทย อาหารทปรงเองสามารถควบคมเรองความ
เคมได แตไมสามารถควบคมเรองนาตาลได แตกอนเคยดมเหลา แตหลงจากปวยกเลกดม เปลยนมาดมเบยรแทนวนละ
ประมาณ 1 กระปอง กอนหนานสบบหรวนละ 2 ซอง ปจจบนเลกสบแลวหลงจากปวย
Home environment
บรเวณรอบบานเปนแองนามตนไมขนอยรกทบ มถนนดนลกรง 1 เลนส ตดผานหนาบาน บรเวณบานกวาง
ประมาณ 1,500 ตารางเมตร พนทบรเวณกงกลางของบานเปนบงเลกๆ มสงปลกสรางอนๆ สรางอยรายรอบบรเวณบง
ทางเขาบานเปนถนนแคบๆ ขาดการดแลเอาใจใส มกจะปดประตรวบานไวเสมอ เมอเดนเขาไปเรอยๆ จะพบโรงรถอย
ทางดานขวามอ มรถจอดอย 1 คน แตไมไดใชงาน บรเวณขางโรงจอดรถมตมเกาไมใชแลวเปดฝาวางทงไว ในตมมนา
26
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
ขงมลกนายงลาย ถดไปเปนเพงเกบของทมสงของวางอยระเกะระกะ หลงคาของเพงทรดลงมาจนตาระดบศรษะ เสยงตอ
การเดนชน และมศาลาซงลกชายของบานมกจะมานงพกผอน ภายในคอนขางสะอาดเรยบรอย เมอเดนเขาไปอก
เลกนอยจะพบสะพานไมเกาๆ สภาพทรดโทรม กวางประมาณ 1 เมตร ไมมราวจบ ทบรเวณคอสะพานมแผง solar cell
ซงใชเปนแหลงพลงงานไฟฟาของบานบางสวน เมอเขาไปถงตวบาน จะพบลานรมรนบรเวณหนาบานมโตะหนออนซง
ใชเปนทรบแขก ลกษณะบานเปนบานปน 2 ชน แตปจจบนชนบนใชเปนทเกบของ สวนชนลางถกแบงเปนสวนๆ ตาม
ลกษณะการใชงานโดยไมมการแบงกนอยางชดเจน ดานในสดเปนสวนทใชทาครว ถดมาเปนสวนของหองนอนกนแยก
จากสวนอนของบานโดยใชมงลวด ทกคนในบานนอนรวมกน ในบานมสงของวางไวไมเปนระเบยบ บรเวณทนอนลง
กระเษมจะมอปกรณทากายภาพบาบดททาขนเอง มหองนาอยนอกบานหางไปประมาณ 5 เมตร
Other people
Social support : ไมไดรบความชวยเหลอจากญาตพนองหรอหนวยงานใดๆ แตไดรบ ความชวยเหลอจากเพอนบานพาไปโรงพยาบาล
Financial support : มรายไดประจาจากบรษทเดมของผปวยเดอนละ 15,000 บาท แตไมมการกาหนดระยะเวลาวาจะใหไปอกนานเทาไร
Living will : อยากหายจากโรค อยากใหลกชายมงานดๆ ทา Power of attorney : คนในครอบครวและแพทย Patient attitude : อยากชวยเหลอตวเองได และกลบมามชวตทเปนปกตแบบเดม
Case : ผปวยชายไทยคอาย 53 ป เชอชาตไทย สญชาตไทย ศาสนาพทธ ภมลาเนาจงหวดนครนายก ปจจบนไมไดประกอบ
อาชพแตไดเงนชดเชยจากบรษทเดอนละ 15,000 บาท ซงไดรบไมแนนอน สทธการรกษาบตรประกนสงคมโรงพยาบาล
นครนายก ไดรบขอมลจากผปวย ภรรยาและเวชระเบยน ประเมนแลวนาเชอถอ
Underlying diseases : Hypertension, Diabete mellitus, Dyslipidemia, Lung Tuberculosis, Cerebrovascular aneurysm
with history of head accident 3 years ago with hemiplegia.
27
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
Medication
ยาทแพทยสง :
Trental (pentoxifylline) 400 mg Glipizide Metformin Aspirin Isoniasid Rifampin Pyrazinamide Ethambutol Senokot (Senosides) Amlodipine Simvastatin
ยาทแพทยไมไดสง : -
อาหารเสรม : -
การบรหารยา : ไมเปนระเบยบและไมสมาเสมอ โดยเฉพาะยาวณโรครบประทานไมตอเนอง โดยภรรยาเปนผจด
ยาใหทาน
Examination
Vital signs : BP 135/95 mmHg PR 58 bpm BT 37.3oC RR 18 /min
General appearance : A Thai handicap male, good consciousness, alert, not pale, no jaundice, no cyanosis, no
dyspnea
HEENT :
Head – normocephalic shape, no evidence of trauma
Eyes – not pale conjunctivae, anicteric sclerae, no subconjunctival hemorrhage
Ears – symmetrical shape, no discharge per auditory tube
28
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
Nose – symmetrical shape, no nasal mucosa swelling, no discharge per nasal cavity
Throat – no dry lips, pharynx and tonsils are not injected, no cervical lymphadenopathy
Heart : full pulse, regular rhythm, no heaving, no thrill, normal S1 S2, no murmur
Lungs : normal chest shape, no accessory muscles retraction, normal chest expansion, decreased breath sound,
coarse crepitation both upper lungs
Abdomen : globular shape , normoactive bowel sound ,soft, not tender, no hepatosplenomegaly, liver span 10
cm
Extremities : no deformities, no muscle atrophy, no rash, no petichiae, no pitting edema, capillary refill < 2
second
Neurological examination
Glasglow coma scale : E4M6V5
Motor :
Left biceps brachii : motor power grade V
Left triceps brachii : motor power grade V
Left quardriceps femoris : motor power grade V
Left hamstring : motor power grade V
Right biceps brachii : motor power grade 0
Right triceps brachii : motor power grade II - III
Right quardriceps femoris : motor power grade I - II
Right hamstring : motor power grade I – II
29
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
Deep tendon reflex :
Left upper – lower extremities : Deep tendon reflex 2+
Right upper – lower extremities : Deep tendon reflex 4+
Cranial nerve :
CN I : normal
CN II : Visual acuity – cannot evaluate
Visual field (confrontation test) – cannot evaluate
Direct light reflex – react to light both eyes
Consensual light reflex – react to light both eyes
CN III, IV, VI : Ocular movement – cannot evaluate
CN V : muscle of mastication – normal
CN VII : muscle of facial expression – normal
CN VIII : Auditory function – no hearing loss
Vestibular function – cannot evaluate
CN IX, X : normal gag reflex, no uvula deviation
CN XI : Sternocleidomastoid and Trapezius muscles - normal motor
power
CN XII : no tongue deviation
30
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
Safety
หองนาอยนอกบาน สภาพสะอาดเรยบรอย แตทางเดนไปหองนามสายไฟระโยงระยาง และมแสงสวางไมเพยงพอ อาจเกดอบตเหตได
หองครวไมเปนสดสวน ระบายอากาศไมด แตสะอาดเรยบรอย ใชเตาแกส สภาพพนคอนขางลนเสยงตอการเกดอบตเหต
แสงสวางภายในบานมเพยงพอ แตบรเวณนอกบานไมมแสงสวางสาหรบเวลากลางคน ปลกไฟอยในตาแหนงทเหมาะสมและปลอดภย แตการเดนสายไฟไมเปนระเบยบ เสยงตอการเกดอบตเหต ในบานไมมฝน อากาศถายเทด มพดลมหลายตว ไมมเสยงดงรบกวน ตรงบนไดมของวางระเกะระกะ นาทใชอปโภคเปนนาบาดาล สวนนาทใชบรโภคเปนนาทไดจากการซอ
Spiritual Health
เชอในการแพทยแผนปจจบน ไมไดใชการรกษาของแพทยแผนโบราณ
Services (Home health care)
เขาถงยาก ตองอาศยเพอนบานขบรถพาไปสงโรงพยาบาล สภาพรางกายไมพรอมจะเดนทาง เคยไปโรงพยาบาล
แลวกไมไดรบการสอนกายภาพบาบดอยางเตมท ไดกลบมาเพยงแผนซด ใหเปดดแลวทาตามเอง
Significant Lab
Upper abdomen ultrasound: A hyperechoic lesion adhere to the gallbladder
DDx: non-calcified sludge or stone, gallbladder wall mass
Glucose สง
Cholesterol สง
Triglyceride สงมาก
History of AFB positive
31
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
Patient-centered Problem Lists
CVA paralysis Underlying diseases - Hypertension, Diabete mellitus, Dyslipidemia, Lung Tuberculosis,
Cerebrovascular aneurysm
violence
Plan
ใหผปวยฝกเดนโดยใช tripod cane ใหยาในการรกษาโรคประจาตว และใหคาแนะนาเกยวกบโภชนาการสาหรบผปวยทเปนโรคเบาหวาน ตดตอนกกายภาพบาบดมาทากายภาพบาบด สงเสมหะตรวจวณโรค พยายามเสรมสรางความเขาใจกนและกนภายในครอบครว
32
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
การวเคราะหผปวยแบบ Patient – centered medicine : PCM
1. เขาใจคน (Understand the whole person)
ผปวยเปนใคร นายกระเษม สนทรจนทร ผทเคยเปน หวหนาครอบครว มอานาจตดสนใจในทกเรอง
แตหลงจากทมอาการเจบปวย กลบไมสามารถตดสนใจแมแตเรองของตนเองได
ลกษณะครอบครว มสงครามเยนภายในครอบครว
ลกษณะชมชน/วฒนธรรม บานชาวพทธทามกลางชมชนมสลม
2. เปนโรคอะไรบาง (Explore disease)
1. CVA
2. TB
3. Underlying diseases : DM, hypertension, dyslipidemia
ไมสบายอยางไรบาง (Understand illness)
1. Idea คดวาเปนอะไร คดวาเปนอมพาตทไมมวนกลบมาเปนปกตไดดงเดม
2. Feeling รสกอยางไร ทอแท หมดหวง รสกวาตนเปนตวถวง ถกละเลย
3. Function ท าอะไรไดบาง เดนกบ walker พดไดเปนบางคา สอสารไดเลกนอย
4. Expectation อยากใหชวยอะไร อยากไดรบการชวยเหลอใหกลบมาใชชวตและทางานไดเหมอนเดม
3. รวมกนหาทางออก (finding common ground)
ล าดบความส าคญของปญหา (Problem priorities)
1. ปญหาทางจตใจ กงวลวาจะเปนภาระและถกผอนละเลย
2. ปญหาความทพพลภาพทางกาย
3. ปญหาดานการเงน มรายไดไมมนคง
4. ปญหาดานครอบครว มความสมพนธทไมดตอภรรยาและลกชาย
เปาหมายการดแลแตละปญหา (Goal of Rx)
1. ชใหผปวยเหนคณคาในตวเอง
2. ฟนฟใหผปวยกลบมาใชชวตใกลเคยงปกตใหไดมากทสด
3. มรายไดจากบคคลอนในครอบครว เพอทาใหฐานะทางการเงนดขน
4. สมาชกในครอบครวเขาใจซงกนและกนมากขน
33
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
4. จะสงเสรมสขภาพและปองกนอะไรไดบาง (Incorporate prevention & health promotion)
1. กายภาพบาบด
2. โภชนาการ
3. ปองกนอบตเหตจากสภาพแวดลอมภายในบาน
4. ปองกนสมาชกในบานตดเชอวณโรค
5. สรางสมพนธอนด (Enhancing the patient – doctor relationship)
ทานคดวาผปวยรายนเปนอยางไร ใหความรวมมอด แตไมเชอใจวาจะชวยเหลอตนได
ทานรสกอยางไรกบผปวยรายน เหนอกเหนใจ
ทานจะท าอยางไรจงจะรสกดขนขณะดแลผปวยรายน พยายามคดวาหากเราเปนผปวย หรอเปนญาตพนอง
ของผปวยจะรสกอยางไร
6. จะท าไดอยางไรในสภาพความเปนจรงของทาน (Being realistic)
การบรหารเวลา วางแผนกอนเยยมบาน ใชเวลาในการเยยมบานใหกระชบ ไมทาใหผปวย
ราคาญ พยายามเกบเกยวขอมลทตองการใหไดมากทสด
การสรางทมงาน แบงงานและหนาทความรบผดชอบในแตละคน
ทรพยากรอนๆ ขอความชวยเหลอจากผเชยวชาญสหวชาชพ ไดแกประสานงานกบนก
กายภาพบาบด ขอความรจากนกโภชนาการ ศกษาเทคนคการเกบสงสง
ตรวจจากนกเทคนคการแพทย
ถอดบทเรยนจากกรณศกษาดงกลาวขางตน
ผปวยชายไทยค อาย 53 ป เชอชาตไทย สญชาตไทย ศาสนาพทธ ภมลาเนาจงหวดนครนายก ปจจบนไมไดประกอบอาชพ
แตไดเงนชดเชยจากบรษทเดอนละ 15,000 บาท ซงไมแนนอนวาจะไดไปจนถงเมอไหรเพราะทางานไมไดแลว สทธการ
รกษาบตรประกนสงคมโรงพยาบาลนครนายก
วนจฉยโรค
- Cerebrovascular aneurysm with history of head accident 3 years ago with Rt. Hemiplegia มอมพาตครงซกดานขวา แขน
และขาขวาออนแรง พดไมคอยได ไมเปนประโยค นงตดเตยง เดนเองไมได ตองใช walker และคนชวยพยง ชวยเหลอ
ตนเองไมได ทากจวตรประจาวนดวยตนเองไมได เชน กนขาว อาบนา เปนตน
- Lung Tuberculosis บรหารยาวณโรคปอดไมสมาเสมอ
- Hypertension, Diabetes mellitus, Dyslipidemia คมอาการไดไมด เนองจากบรหารยาไมสมาเสมอ และคมอาหารไมได
เหตผลในการเยยมบาน
34
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
เปนผปวยโรคเรอรงทม ค วามพการหลงเหลออย ตองการการฝกฝนเปนพเศษเพอฟนฟสมรรถภาพ และตองการการดแลเอา
ใจใสอยางตอเนองเปนระยะเวลานาน
การตดตามผปวยทบาน
เยยมบานครงท 1 : เพอประเมนปญหาของผปวยและผลกระทบของการเจบปวยเรอรงทงตอตวผปวยเอง ตอครอบครว และ
ชมชน
“เขาไมใหลงกนขาว ไมใหกนยามาเปนอาทตยแลว”
“ลงแกไมยอมกนขาวกนปลาเลย ล าพงตวปากก าลงใจเหลอนอยลงทกท”
“พอกบแมกรกกนดนะครบ พอกกนกบขาวทแมท า สวนผมกมหนาทอาบน าใหพอครบ”
ขอความจากสมาชกสามคน ของครอบครวทเคยอบอน ทกคนลวนพดถงเรองเดยวกน แตเหตใด..ใจความนนถง
ฉกกนไปคนละทาง??
หลงจากนงรถผานถนนใหญ เลยวเขาถนนเลก และตดเขาสทางลกรงเปนหลมเปนบอจากฝนทตกลงมากอนหนา
คณะเยยมบานของเรากมาถงหนาประตบานคณลงกระเษม สนทรจนทร ตวบานหลงเลกๆ ตงอยบนบรเวณบานกวางใหญท
เตมไปดวยบอนา ผานเพงเตยๆ ทเรยงรายอยตามทาง สะพานไมกระทอนกระแทนทวางพาดอยเหนอบอนา เรากเขาสพนท
นงเลนนอกตวบานทเขยวชอมไปดวยตนไม
คณลงกระเษม สนทรจนทรผเคยเปนซงเสาหลกใหญของบาน ออกมาพรอมกบรถเขนสองลอคใจมคณปาตกตา
คอยประคบประคองอยขางๆ ดวยสหนาทยากจะคาดเดา และนองบอลบตรชาคนเลกทออกมาพรอมกบนาดมเยนๆ แก
กระหายใหกบคณะผมาเยอน จากคาบอกเลาของคณปาทาใหเราไดทราบปญหาวา ลงกระเษม...เปนอมพฤกษไดปกวาแลว
รางกายซกขวาออนแรงจนเกอบพการ เดนไมได ใชมอหยบจบสงของไมได ทากจวตรประจาวนเองไมได ตองมคนคอย
ดแลตลอด ระบบประสาทเสยหายจนพดไมได พดคยไมรเรอง ตดเชอวณโรคปอดแตไมไดกนยาตามกาหนดจนเชอเรมจะ
ดอยาและอาจตองเปลยนยา มโรคประจาตวเปนโรคความดนโลหตสงและเบาหวานตองกนยาทกวนแตไมไดกนตาม
กาหนด ควบคมอาการไดไมด แคไดฟงจากทปาตกตาเลามากทาใหเราถงกบยนองกนไป กบปญหาของคนคนหนง ทาไม
มนชางมากมายไดขนาดน
แตแลวเรากคดผดไป เพราะไมใชแคปญหาสขภาพของคณลงเทานนทตองใหความสนใจ แตปญหาเหลานสงผล
ตอสถานะและความสมพนธในของสมาชกในครอบครวนอกมากมาย
ลงกระเษม...จากปญหาโรคทางกายทรมเรา ไมใชแคเดนไมได ทางานไมได แตตอนนแคจะพดออกมาใหเปน
ประโยค ยงยากทจะทาได ตองนงๆ นอนๆ อยบนเตยง ชวยเหลอตวเองไมไดเลย ความภาคภมใจในฐานะหวหนาครอบครว
35
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
กลบกลายเปนเพยง “ภาระ” ของเมยและลกชายคนเลก รายไดหลกของครอบครวทไดจากงานของลง ตอนนมาเปนอม
พฤกษไป ททางานจะยอมจายเงนไปถงเมอไหรกไมอาจคาดเดา จากความอดอนตนใจในความดวยสมรรถภาพของตนเอง
และไมสามารถระบายออกมาไดทางการพด คณลงจงเปลยนเปนคนหงดหงดงาย และเอาแตใจตนเอง เรมมปากเสยงกบคณ
ปาตกตาบอยขน ไมพอใจนองบอลลกชายคนเลกทมปญหาเรองเรยนรชา ลกสาวคนโปรดกทางานอยกรงเทพ ไมไดมาหา
บอยๆ
“พอเปลยนไปเยอะครบ ตงแตทปวยมาปกวาน นสยพอเปลยนไปหลายอยางเลย
วนๆ ชอบดแตพระเครอง ไมท าอะไร ถาเปนเรองกน เมอกอนพอจะกนงาย เดยวน มอไหนมผกกไมยอมแตะเลย
ผมกอยากใหพอหายปวย… อยากใหพอแขงแรงเหมอนเดม…
ตอนแรกทเหนพอลมปวย แทบจะรบไมได รองไหทกวน…”
นองบอล ลกชายคนเลกของลงกระเษม ผทมองโลกในแงดและมรอยยมประดบบนใบหนาเสมอทกครงทเจอ ม
ปญหาเรองลมชกและสตปญญาชากวาเกณฑเรองอาน เขยนตอนนรกษาอยทโรงพยาบาลศนยการแพทย เรยนจบมธยมตน
ไปตอสายอาชพกยงเรยนไดไมจบเพราะตามเพอนไมทน ตอนนจงไมไดทางานหารายได นองบอลทาหนาทดแลพาคณ
กระเษมอาบนาและทากายภาพบาบดตอนบายทกวน ดวยหวงวาพอของตนจะหายเปนปกต เดนได กลบมาแขงแรงเดม
เพอทตนจะไดออกไปทางานชวยทางบานหารายได นองบอลเปนเดกทเรยบรอย อยตดบาน ไมดมเหลาสบบหร เชอฟง
คาสงของปาตกตา ชวยเหลองานทบานและดแลลงกระเษมเทาทตนทาได แตกลบถกพอของตนตอวาบอยครงดวยถอยคาท
รนแรง วาเปนเดกทไมคอยฉลาดบาง ตดสนใจไมได รไมทนคนอน หรอชอบทาใหพอแมเปนหวง แตนองบอลเองกไมได
ตดใจหรอเกบไปนกนอยใจอะไร ดวยเขาใจวาพอของตนนนกอดอดใจกบโรคทเปนอย
“…เมอกอนลงแกเปนคนใจกวาง ใครขออะไรใหหมด เดยวนอยางกบเปนคนละคน เคย มครงนงแกแอบเกบเงนทญาตฝาก
มาใหปา เกบเงยบไมพดอะไร พอตอนหลงเจอเงนอยใตเตยงแก เทานนแหละ..กลายเปนเรองทะเลาะกนยกใหญ เขากไมพด
กบปาเลย สดทายกวาจะยอมพด กจนลกสาวเขานนแหละโทรมาชวยพด เขาถงไดยอม”
ปาตกตาภรรยาทคอยดแลลงกระเษมตงแตมอาการเจบปวยมา ตอนนเปรยบเสมอนเสาหลกใหญของครอบครวน
เพราะลงกระเษมกชวยเหลอตนเองไมได ลกชายกไมคอยจะดนก ภาระตางๆในบานจงตกมาสสองมอของปาตกตา คณปา
บอกเลาวากาลงใจทจะสชกเรมทอถอยลงทกวน เพราะตนเองกมโรคทางกายเปนเบาหวานทคมอาการไมไดเลย ตองคอย
ดแลทากบขาว ดแลบาน ดแลคณลงและลกชายเพยงคนเดยว จะพงพาญาตพนองของตนกไมม ญาตทางสามกไมชอบหนา
36
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
คณปา เพราะตวคณปาเองเปนเพยงเมยนอยของลงกระเษมเทานนเขาจงไมคอยอยากจะชวยเหลอเรา รายไดของครอบครว
ตอนนกมาจากทางเดยวคอเงนเดอนลงกระเษมทไมรวาวนไหนบรษทจะเลกจายเพราะลงไมสามารถทางานไดอกตอไป
ตนเองจะออกไปหางานทากไมได เพราะไมมใครดแลลง ปญหาคาใชจายในการเดนทางไปรกษาและทากายภาพบาบดของ
คณลงทตองไปไกล ถงโรงพยาบาลนครนายกเนองจากสทธประกนสงคมอยทนน บานทอาศยอยตอนนกถกหมายศาลสงยด
เพราะเอาไปคาประกนหนสนทคณลงไดมรดกตกทอดมาจากครอบครว พนองกไมมใครตองการจะรบมรดกหน ภาระ
ตาแหนงผจดการมรดกหนเหลานนกเลยถกพนองโบยใหตกมาอยทคณลงซงเปนอมพฤกษ คณปาเองกกงวลวามรดกหน
เหลานจะตกมาสนองบอลดวย กบคณลงเองปากเรมมปากเสยงกนบอยขน คณลงเรมไมคอยไววางใจปา คดวาปาจะเอาเงน
แกไป ชอบวาปาดแลแกไมคอยด ขาวไมหาใหกน ยาไมยอมเอาใหทาน แตละปญหาทกลาวมานนเปนปญหาทสรางความ
หนกอกหนกใจใหกบคณปาตกตาจนถงกบทาใหคณปานงราไหไปเลาปญหาของตนไปดวยความคบแคนใจในโชคชะตา
ของตน
“ไอเรากเหมอนตวคนเดยว ลกชายกพงไมคอยได โรคประจ าตวเรากม อยอยางนมนเหนอยใจ มนทอแท”
“คณปาเปนคนเกงมากเลยนะ ผานวกฤตชวตมาไดขนาดน ตองมความอดทนสงมากเลย เปนคนอนอาจจะรบสภาพไมไหว
หนไปแลวกได อยาเพงทอนะคณปา”
“ถาพวกญาตๆ เขาคดไดอยางหมอกดส…..” ปาดวงจนทรกลาวปดทายดวยใบหนาทเตมไปหยาดนาตา
ในการเยยมบานครงท 2 เมอไปถงบานลงเกษม กพบกบสภาพแวดลอมทคนตา คลายคลงกนกบครงแรก แตสงทแตกตาง
คงจะเปนเปาหมายของการมาเยยมบาน ซงครงแรกเปนไปเพอการประเมนสภาพโดยรวมของผปวยและครอบครว เพอใหร
ถงสงทนสตแพทยอยางพวกเราจะสามารถชวยผปวยรายนได แตเมอมาถงครงนมความแตกตาง เพราะพวกเราไปทบาน
ของคณลงเพอนาปญหาทเรามองเหนในครงแรก มาวเคราะหและเรมทาสงตางๆทคดวาเปนผลดกบตวคณลงและจะทาให
ชวตของคณลงและครอบครวดขนหรออยางนอยทสดกใหชวตของคณลงมความสขมากขน
เรมตนจากแกไขปญหาเรองการเดนทพยายามฝกเดนแตกยงไมสามารถเดนเองได ซงปญหานมสมาชกในกลมไดม
โอกาสไปดงานทโรงพยาบาลชลประทานและไดถามขอมลเกยวกบการใช walker และ tripod cane ทาใหทราบวา การใช
tripod cane ชวยใหผปวยสามารถพฒนาการเดนไดดกวาการใชwalker จงแนะนาลงเกษมถงการลองเปลยนมาใชtripod cane
แทน
เนองจากลงเกษมมโรคประจาตวเปนโรคเบาหวาน ดงนนจงหาสตรอาหารสาหรบผปวยโรคเบาหวานมาใหคณลง
และแนะนาการรบประทานอาหารใหเหมาะสมกบผปวยโรคเบาหวานเพอใหคณลงเขาใจและนาไปใชไดจรง
37
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
จากการซกประวตพบวาคณลงเคยเปนโรควณโรคปอด และรบประทานยาไมตอเนอง ซงมความเสยงตอการเปน
แหลงแพรกระจายสสมาชกในครอบครว จงคดวาจะเกบเสมหะไปยอม AFB และ gram strain สงตรวจวาจะพบเชอกอโรค
อะไรหรอไม
ไดตดตอนกกายภาพมาชวยสอนคณลงเกษมใหเดนไดคลองและแกปญหาอมพาตครงซกใหกลบเปนปกตโดยเรว แต
เนองจากนกกายภาพไมสะดวกไปในวนน จงนาเปนวดโอแนะนาวธกายภาพบาบดดวยตนเองใหแกคณลงเกษมแทน
ในสวนของสมาชกคนอนในครอบครว อาการเจบปวยของปาดวงจนทรไดเขามารบการดแลรกษาจาก
โรงพยาบาลเปนประจา และนองบอลดมคความมนใจมากขนหลงจากพบกนครงแรก จงไดลองแนะนาใหไปลองสอบ
ใบขบขดเพอความสะดวกในการรบสงคณลงคณปาไปโรงพยาบาล
เมอไดแกไขโรคทางกายครบตามจดประสงคแลว สงหนงทตองแกไขไปดวยกยเสมอ คอ จตใจ และในครอบครวนมปญหาขดแยงกนในครอบครว ดงนนเรากควรเสรมสรางความเขาใจกนและกนภายในครอบครวดวย
เยยมบานครงท 3
หลงจากทไดใหคาแนะนาในการใช tripod cane แกผปวย พบวาผปวยมการเปลยนแปลงไปในทางทดขนเปน
อยางมาก ภายในเวลาเพยงไมกเดอนจากทเคยนอนตดเตยงไมสามารถลกไปไหนไดเอง ตองมคนคอยพยงเดยวนลง
กะเษมสามารถเดนเองไดในระยะใกลๆ โดยใช tripod cane ชวย ภรรยาของผปวยเลาถงเหตการณครงแรกทลงกะเษมเรม
ลกเดนไดเองวา “วนนนปาออกไปทาธระขางนอก แลวกลบมาชา ปลอยลงเคาอยบานคนเดยว พอกลบมากเจอวากลวย
ทวางไวบนโตะอาหารหายไป เหลอเศษเปลอกกลวยวางทงทขางเตยงลง ปากแปลกใจมาก พอไปถามดเลยรวาลงเคาหว
กเลยใชไมเทาพยงเดนไปหยบกลวยทโตะมากน” นบจากวนทลงกะเษมเรมลกเดนไดเอง บรรยากาศในบานกดจะคลาย
ความตงเครยดลง ทงตวคณลงทดมความสขมากขน คณปาเองกไมตองเหนอยมากเหมอนแตกอน ทาใหความหงดหงด
และการใชอารมณเขาหากนลดนอยลง สาหรบพวกเราเองกรสกดใจ ทไดเหนการเปลยนแปลงไปในทางทดขนของลง
กะเษม และในครงนทเราไปเยยม คณลงกยงลกขนมาเดนใหพวกเราด ทาใหพวกเรามความหวงวาสกวนคณลงอาจจะม
โอกาสกลบไปทางาน และกลบไปใชชวตไดเหมอนเดมอกครง สาหรบนองบอลลกชายของคณลง ตอนนกหดขบรถ
เปนแลว สามารถทจะพาพอไปโรงพยาบาลได ไมตองรอพงเพอนบานอยางเดยว และครงลาสดทเราไปเยยม นองบอล
กยงบนใหฟงวาอยากจะหางานทาจะไดชวยแบงเบาภาระใหพอแม ซงกถอเปนจดเรมตนทดพวกเรากไดใหคาแนะนา
และเอาใจชวยใหนองบอลทาไดสาเรจ และหวงวาสกวนครอบครวของคณลงกะเษมจะผานพนปญหาเหลานไปได และ
กลบไปเปนครอบครวทมความสขอกครง
บทเรยนทไดรบและปจจยความส าเรจ
ในการทางานเวชศาสตรครอบครวนน สงทจะนาพาไปสความสาเรจนนตองประกอบไปดวยหลายปจจยไดแก
38
หนวยงานเวชศาสตรครอบครว ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
1. สมาชกในครอบครว ผทจะสามารถชวยผปวยไดมากทสดคอครอบครวของผปวย เพราะสงทเราวางแผนใหคนไขไปนนจะไดรบการปฎบตจรงกตอเมอครอบครวของผปวยใหความรวมมอกบเรา ซงสงเหลานจะเกดขนกตอเมอหมอและครอบครวผปวยมการสอสารทดระหวางกน จนนาไปสการวางแผนการรกษารวมกน
2. หมอผดแล การดแลผปวยนนไมควรวงขอบเขตการดแลรษาไวแคตวผปวย เพราะการเจบปวยของสมาชกคนใดคนหนงในบาน ยอมสงผลกระทบตอสมาชกคนอนในบานอยางเลยงไมได หมอผดแลจงจาเปนตองคอยสอบถามถงสมาชกคนอนในครอบครวอยเสมอ นนคอหมอทกคนสามารถทาเวชศาสตรครอบครวไดแมจะไมเปนหมอเวชศาสตรครอบครวโดยตรงกตาม
3. การทาเวชศาสตรครอบครวในประเทศไทย ปจจบนยงมขอจากดในการทางานอยมากแตเราตองสามารถทางานอยางไมมขดจากด อาศยทกอยางทมชวยเหลอผปวยใหไดมากทสด และตองทางานแบบสหวชาชพ ในกรณผปวยรายนแมจะไมไดทากายภาพบาบดกบนกกายภาพบาบดโดยตรงแตดวยคาแนะนาทมประโยชนจากการประสานงานของกลมผดาเนนงานกสามารถทาใหผปวยมคณภาพชวตทดขน
กลมนสตแพทยเวชศาสตรครอบครว D2
อ.นพ.กฤษฎ ทองบบรจบ
อาจารยทปรกษาประจากลม