Download - โครงการอบรมผู้ให้ความรู้โรคเบาหวานหลักสูตรพื้นฐานปี 2558 ... basic1_58/Screening_Preventi… ·
1
Screening and prevention of
Diabetes Mellitus type 2
Ekgaluck Wanothayaroj, MD
Diabetes and Thyroid Center
Theptarin Hospital
โครงการอบรมผใหความรโรคเบาหวาน หลกสตรพนฐานป 2558 Topic contents
มผเปนเบาหวานมากแคไหน
เบาหวานคอความตอเนอง
วธคนหาผมความเสยงอยางเปนระบบ
ปองกนเบาหวานท าไดจรงไหม และท าอยางไร ?
บทบาทของทมสหสาขาวชาชพในการดแลเบาหวาน
IDF-WPR update 2014
IDF diabetes atlas 6th edition, 2014 update
Thai
Adult population 49,435,800
Diabetes cases 4,175,550
Undiagnosed diabetes 2,223,480
Diabetes national prevalence 8.45%
Diabetes related deaths 84,347.71
Mean diabetes-related expenditure per
person with diabetes (USD)
285.43
Unique “Asian Phenotype” of Diabetes
• Chinese people develop
T2D at lower BMI (23.7
kg/m2) compared with > 27
kg/m2 in Caucasian
• Increase risk of T2D at
lower BMI was partly
attributed to the tendency of
visceral adiposity in east
Asian populations which
have the largest
accumulation of visceral fat
Ma R, et al. Diabetes in China. Lancet Diabetes Endocrinol, published online Sep 2014.
Trends of DM complications
Data from National Health Interview Survey, the National Hospital
Discharge Survey, the U.S. Renal Data System, and the U.S.
National Vital Statistics System
Funded by Center of Disease Control and Prevention
2
Trends of DM complications: 1990 2010
Rates of Complications
• MI -67.8%
• Stroke -52.7%
• Amputation -51.4%
• ESRD -28.3%
Rates of diabetes-related complications have declined
substantially in the past two decades,
but a large burden of disease persists because of the
continued increase in the prevalence of diabetes
เบาหวานคอยๆ เปลยนไปจากในอดต
เบาหวานเปลยนจากโรคทเกดความพการเรอรงมาเปนการดแลในเชงปองกนโรคแทรกซอน : “Living with diabetes”
สรปสถานการณเบาหวานในไทย
จ านวนผเปนเบาหวานสงขนเรอยๆ เชนเดยวกบประเทศอนๆ ทวโลก
มผปวยอกจ านวนมากทยงไมทราบวาตนเองเปนเบาหวาน ท าอยางไรจะน าคนกลมนมาตรวจคดกรองหาเบาหวานใหไดเรวทสด
มประชากรอกจ านวนมากๆ ทอยในระยะเสยงทจะเปนเบาหวาน ท าอยางไรจงจะชะลอหรอปองกนเบาหวานในคนกลมนใหไดมากทสด
ท าอยางไรจงจะสรางการตระหนกรใหแกประชาชน
เขาใจเบาหวานอยางถกตอง
เบาหวาน เบา = ถายเบาหมายถงปสสาวะ
เบาหวานจงมความหมายวาปสสาวะหวาน เกดจากมน าตาลในปสสาวะ
พบโรคเบาหวานประมาณ 10% ในคนอายตงแต 35 ปขนไป
เนองจากวฒนธรรมการบรโภคแบบฝรงและการใชชวตทสะดวกสบายขน
ท าใหเกดภาวะอวนลงพงซงกอใหเกดโรคเบาหวานตามมา
ววฒนาการของมนษยยคใหม
อวนลงพงเปนปญหาส าคญระดบโลกรอบเอวชายไทยควรนอยกวา 90 เซนตเมตรรอบเอวหญงไทยควรนอยกวา 80 เซนตเมตร
Teen diabetes
the prevalence of pre-diabetes and diabetes jumped
significantly, from 9 percent of teens in 1999-2000
to 23 percent in 2007-2008 in U.S.
Pediatrics 2012; online first
3
United Nations: Non-communicable diseases
• Sugar consumption is linked to a rise in non-communicable disease
• Sugar’s effects on the body can be similar to those of alcohol
• Regulation could include tax, limiting sales during school hours and
placing age limits on purchase
Nature 2012; 482: 27
Fructose : same health problems as alcohol
Nature 2012; 482: 27
ผแทนเครอขายเดกไทยไมกนหวาน เปดเผยขอมลขององคการอนามยโลก(World Health Organization : WHO ) ทระบวา คนไทยรบประทานน าตาลสงกวาเกณฑของฮถง 3 เทา โดยเฉพาะกลมเยาวชน ฮจงแนะน าใหพจารณาใชมาตรการทางภาษอาหาร เพอจดการกบวกฤตโรคอวนและโรคเรอรง
ส านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ เปดเผยวาเทยบกบประเทศอนๆ แลว น าอดลมในประเทศไทยมราคาถก และหวานมากกวาอกหลายประเทศ โดยยหอทหวานมากจะครองตลาดสงสดในแตละกลม หากขนราคาน าอดลมจะท าใหการบรโภคลดลง โดยเฉพาะในกลมเดกและเยาวชน
Denmark introduces world's first food fat tax
October 2011
Butter, milk, cheese, pizza, meat, oil and processed food are now subject to the tax
if they contain more than 2.3% saturated fat
some scientists think saturated fat may be the wrong target
They say salt, sugar and refined carbohydrates are more detrimental to health
and should be tackled instead
อนตรายของโรคเบาหวาน ระดบน าตาลในเลอดทสงท าใหหลอดเลอดเสอม อวยวะตาง ๆ ท างาน
ผดปกต
ขนตา ลงไต ไปเสนประสาท เปนประตเปดไปสความเจบปวยอน
อกมากมายในอนาคต
หมอเบาหวานจงเปนดานหนา
ส าคญในการดแลกอนหมอเฉพาะทางแผนกอน
หมอไต
หมอหวใจ
หมอตา
หมอเบาหวาน
เบาหวานขนตา
ตาบอด
เบาหวานลงไต
ไตวาย
โรคหลอดเลอดหวใจตบ
หลอดเลอดสมองตบอมพาต อมพฤกษ
เบาหวานทเสนประสาท
ถกตดขา
ตองท าบอลลน, บายพาส
เบาหวาน: น าตาลท าใหหลอดเลอดเสอมทวราง
4
ระยะของโรคเบาหวาน
ระยะกลาง
เรมพบรองรอยหลอดเลอดเสอมตามรางกาย
มไขขาวรวออกมาในปสสาวะ
ระยะทาย
เกดโรคแทรกซอนตางๆ ขน
เกดความพการ ทพพลภาพ
ระยะแรก
น าตาลสงเลกนอยจากการตรวจเลอด
สบายด ไมมอาการผดปกต
Macro
vasc
ula
rco
mp
lica
tio
ns
ล ำดบกำรเกดโรคแทรกซอนในเบำหวำน:โรคหวใจและหลอดเลอดอำจเกดขนนำนตงแตกอนทจะวนจฉยวำเปนเบำหวำน
0
5
10
15
20
25
30
Type 2 diabetes
Micro-
vascular
disease
Macro-
vascular
disease
Impaired glucose tolerance
Pla
sm
a g
lucose (
mm
ol/L
)
Normal
IGT
Undiagnosed
diabetes
Type 2
diabetes
Up to 10 years
NHANES: National Health and Nutrition Examination Survey
www.cdc.gov/nchs/products/elec_prods/subject/nhanesii.htm
Janka HU. Fortschr Med 1992;110:637–41
เปาหมายในการดแลผเปนเบาหวาน
เมอพบผเปนเบาหวาน เปาหมายการรกษาคอตองการใหคงระยะของเบาหวานนนไวใหนานทสด หากเปนในระยะแรก จะไมมอาการเจบปวยใดๆ
เบาหวานในระยะทายจะมความเจบปวยจากโรคแทรกซอนตางๆ ทเกดขนอนเปนผลจากความเสอมของหลอดเลอด
วธรกษาทไดผลดทสดคอ ตองตรวจพบและรกษาตงแตในระยะแรก ซงยงไมมอาการ และควรเรมตงแตในระยะเสยงเบาหวานไดเลยไมตองรอใหเปนเบาหวานกอน
สาเหตของโรคเบาหวาน
ประวตในครอบครว
ญาตสายตรง : พอแม พนอง
ภาวะดออนซลน
โรคอวน
กรรมพนธ พฤตกรรม&
หากใครมทงสองขอ ยงเสยงมากขน
เสยงเบาหวานปกต เบาหวาน
การดออนซลนการท างานของตบออนวนจฉย
เบาหวานเปนโรคทรางกายเสอมลงไปเรอยๆ โรคในลกษณะ “เปน/ไมเปน”
โรคตดเชอ
โรคมะเรง
ไมเปนโรค เปนโรค
5
โรคในลกษณะทสะสม “ตอเนอง”
โรคเบาหวาน
โรคความดนเลอดสง
เกณฑในการวนจฉย
ถนนแหงความเสยง
มครอบครวเปนเบาหวาน : เสนทางเดยวกน “ถนนเดยวกน”
มภาวะดออนซลน : เรงใหไปถงปลายทางเรวขน
เบาหวาน
ถงเราอยบนถนน แตเราเปนคนเลอกเองวาจะเดนไป หรอหยด หรอถอยหลงกลบได
เบาหวานไมใชโรคทเปน/ไมเปน แตสะสมไปเรอยๆ
แกไขความเขาใจใหประชาชน
เกณฑการวนจฉยโรคเปนเพยงตวเลขททางการแพทยขดเสนก าหนดเอาไวเพอใชในการวนจฉยเทานน
การดแลสขภาพเรมตนไดทนทโดยไมตองรอใหเปนเบาหวานหรอเสยงกอน
การปรบพฤตกรรมชวตในแตละวนคอหวใจของการดแลสขภาพ
ระยะเสยงเบาหวาน : ดานตรวจเตอนใหรตว
ดานท 1 : IGT ไดจากการตรวจทดสอบความทนตอน าตาล (OGTT)
ดานท 2 : IFG ไดจากการตรวจน าตาลแบบอดอาหาร
เบาหวาน
IGT IFG
Increased risk of diabetes (Prediabetes)
IGT (Impaired glucose tolerance) :
75 g OGTT = 140-199 mg/dL
* จะวนจฉยภาวะนได ตองมาจากการตรวจ OGTT เทานน
IFG (Impaired fasting glucose) :
FPG = 100-125 mg/dL
A1C 5.7-6.4%
(ในประเทศไทย สมาคมยงไมแนะน าใหใชการตรวจน)
หวใจส าคญของการปองกนเบาหวาน 2 ประการ
1. ตรวจคดกรองคนหาเบาหวานอยางมประสทธภาพ(Effective screening)
2. วางแผนปองกนเบาหวานในผมความเสยงแตละรายอยางเหมาะสม__(Individualized prevention program)
6
ผทควรไดรบการคดกรองคนหาเบาหวาน
ผทอวน (BMI > 25) และมประวตครอบครวญาตสายตรงเปนเบาหวาน
เปนโรคความดนโลหตสง
มระดบไขมนในเลอดผดปกต (TG > 250 or HDL-C < 35 mg/dL)
มประวตเปนเบาหวานระหวางตงครรภ หรอเคยคลอดบตรทน าหนกตวแรกเกดเกน ๔ กก.
มโรคหวใจและหลอดเลอด
มกลมอาการถงน าในรงไข (PCOS)
เคยตรวจพบน าตาลในเลอด สงในระยะเสยงเบาหวาน (IGT or IFG)
อายตงแต 35 ปขนไป
แนวทางเวชปฏบตส าหรบโรคเบาหวาน พ.ศ.2557
เมอรวามความเสยง จะตรวจคดกรองอยางไรด ?
เนองจากวธการตรวจคดกรองเบาหวานมมากมายหลายแบบ
Plasma glucose : fasting or random
Capillary blood glucose : fasting or random
OGTT
A1C
Metabolic syndrome
Diabetes risk score
ในชวตจรง ทานใชวธใดในการตรวจคดกรองเบาหวาน และเพราะอะไรจงใชวธนน ??
ทกคนมความเสยง
โรคเบาหวานเปนโรคทรางกายสะสมปจจยทท าใหเกดการดออนซลนไปเรอยๆ ทละนอยทกวน
ทกคนมความเสยง
ตองจดกลมใหเหมาะสมเพอเขาใจภาพรวมของโรคและเขาใจสถานการณของตนเองอยางถกตอง
การแบงระยะของเบาหวานจะท าใหเขาใจโรคไดงายขน
ตรวจคดกรองเบาหวานอยางไรด
ท าเปนระบบ แบงเปนขนตอน
Ste
p 1 ประเมนความ
เสยงในคนทวไป
Ste
p 2 ตรวจเลอด
เพอคดกรองในคนทมความเสยงสง
Ste
p 3 ตรวจเลอด
เพอยนยนการวนจฉยเบาหวาน
Step 1 : ประเมนความเสยงในคนทวไป
ใชในการประเมนขนแรกสดในประชากรทวไปซงมขนาดใหญ
วตถประสงคเพอคดกรองหาคนทมความเสยงสง เพอน ามาตรวจเลอดเพมเตมตอไป
การประเมนตองท าไดงาย ทนท สะดวก และไมตองตรวจเลอด
ไมตองเตรยมตวอดอาหารหรอเจบตวเจาะเลอด ประเมนไดทกเวลา ทกสถานท เชน ทท างาน มหาวทยาลย หางสรรพสนคา ศนยแสดงสนคา
ควรเปนขอมลการศกษาทมทมาจากประชากรไทย
Step 1 : Thai Diabetes Risk Score
ขอมลงานวจยทศกษาในคนไทยโดย วชย เอกพลากรและคณะ
เกบขอมลเพศ อาย ดชนมวลกาย เสนรอบเอว ระดบความดนโลหตและประวตญาตสายตรงเปนเบาหวาน
น ามาค านวณเปนคาคะแนนความเสยง
เมอค านวณไดคะแนนความเสยงแลวสามารถท านายโอกาสในการเปนเบาหวานในอนาคตไดและควรแนะน าการปฏบตตวใหเหมาะสมในแตละระดบขนความเสยงตามตาราง
7
คะแนน > 6 ตรวจเลอด
Step 1 : Innovative model for DM
ขอมลงานวจยทศกษาในคนไทยภาคอสานโดย ฉตรเลศและคณะ
ใสขอมลเพศ อาย น าหนก สวนสง เสนรอบเอว ระดบความดนโลหตลงในเวปไซต http://www.health-checkup.org/health_checkup.php
โปรแกรมจะค านวณความเสยงในการเปนเบาหวานในอนาคตไดทนท
ท าผานระบบออนไลน สามารถใชผานทางคอมพวเตอร แทบเลต สมารทโฟน
http://www.health-checkup.org/health_checkup.php
ตรวจสขภาพออนไลนเพยงปลายนว
Step 2 : Do the simple blood test (DTX)
เมอไดผทมความเสยงสงแลว ควรตรวจเลอดเพอคดกรองคนหาเบาหวานซงวธทท าไดดทสดคอ ตรวจเลอดหลงอาหาร หรอจะตรวจแบบสมกได ดงนนจงสามารถตรวจปลายนวไดทนท เมอไรกได รผลทนท กนขาวมาหรอไมกสามารถตรวจได
การวนจฉยภาวะ Metabolic syndrome (MetS) กมประโยชนเพราะภาวะนเปนความเสยงในการเกดโรคเบาหวานและโรคหวใจและหลอดเลอดในอนาคต
ล าดบการเกดโรคเบาหวาน
อนซลน
น าตาลหลงอาหาร
น าตาลอดอาหาร
ระยะเวลาการเกดโรค
เบาหวานในระยะแรกพบไดโดยการตรวจน าตาลหลงอาหาร
8
เสยงเบำหวำนปกต เบำหวำน
น ำตำลหลงอำหำร
น ำตำลกอนอำหำร
อดอาหารขนชา
ตรวจเจอกอน
ตรวจเลอดแบบไมตองอดอาหาร
ตรวจเวลาใดกได
หลกการ : คนปกตกนอาหารมากเทาใด น าตาลกไมสงเกน 140 มก./ดล.
เกณฑ : ตงแต 140 มก./ดล. ขนไปถอวาการตรวจคดกรองเปนบวก
ความไวสง พบความผดปกตไดตงแตในระยะแรก
ตองไดรบการตรวจยนยนการวนจฉยตอไป เชน OGTT หรอ A1C
“รกอน ปองกนแตแรก ลดปจจยเสยง”
24 hr blood sugar pattern
in normal person
RPG for screen DM
Harmonizing the metabolic syndrome
ปพ.ศ.2552 องคกรตางๆ ไดมมตรวมกนใหใชเกณฑเดยวกนเพอใชเปนมาตรฐานเดยวกนทวโลก
เกณฑในการวนจฉยโรคจะตองมความผดปกตอยางนอย 3 ใน 5 ขอตอไปน ไดแก
อวนลงพงโดยเสนรอบเอวซงแตกตางกนตามขอมลของแตละเชอชาตหรอประเทศ ในประเทศไทยใชเกณฑมากกวาหรอเทากบ 90 ซม. หรอ 36 นวในผชายหรอมากกวาหรอเทากบ 80 ซม.หรอ 32 นวในผหญง
ระดบไตรกลเซอไรดในเลอด > 150 มก./ดล.*
ระดบไขมนเอชดแอล คอเลสเตอรอลในเลอด < 40 มก./ดล.ในชาย หรอ < 50 มก./ดล.ในหญง*
ความดนโลหต > 130/85 มม.ปรอท*
ระดบน าตาลในเลอดขณะอดอาหาร > 100 มก./ดล.*
*หากผปวยไดรบยาทรกษาความผดปกตนนอยแลวสามารถนบเขาเกณฑได
โดยความรวมมอระหวาง International Diabetes Federation (IDF), National Heart Lung and Blood Institutes (NHLBI), American Heart Association (AHA), World Heart Federation, International Atherosclerosis Society และ International Association for the Study of Obesity
9
Step 3 : ตรวจเพอวนจฉยเบาหวาน ท าได 3+1 วธ
• ตรวจเลอดแบบอดอาหาร 8 ชวโมง : ชาแตชวร
โรงพยาบาลทวไปยงใชการตรวจวธน ซงกวาจะรตวกชา
• ตรวจเลอดแบบไมตองอดอาหาร : รกอน รบปองกน
สะดวก ไมตองอดอาหาร ตรวจเมอไรกได และยงรเรวกวาดวย
• ตรวจเลอดโดยการทดสอบความทนตอน าตาล (OGTT) :
ละเอยดแมนย า แตมข นตอนการตรวจ ตองกลนน าตาลหนงแกว และรอเจาะเลอดซ า 2 ชวโมง
• ตรวจคาน าตาลเฉลย (A1C) : เปนวธใหม
ในไทยยงไมแนะน าใหใชทวไปเนองจากมปจจยเรองมาตรฐานการตรวจและปจจยรบกวนผลหลายอยาง และราคาสงกวาตรวจน าตาล
สรปการวนจฉยโรคเบาหวาน
น ำตำล FPG
งดอาหาร 8 ชวโมง
> 126 mg/dl ตรวจซ าเพอยนยน
น ำตำล OGTT
หลงกลนกลโคส75 กรม
> 200 mg/dl ตรวจซ าเพอยนยน
สมเจำะน ำตำล RPG
ในผ มอาการชดเจน
> 200 mg/dl
A1C
ยอมรบในตางประเทศ
> 6.5% ตรวจซ าเพอยนยน
ถาก ากง ?
ADA standard of care 2015
Diagnosis of DM: FPG and/or PPG
40.4% 28.4% 31.2%
The DECODE Study Group
เจาะน าตาลแบบอดอาหารพลาดเจอเบาหวานกวาครง !!
สรปการตรวจคดกรองและวนจฉยเบาหวาน
รอผมารบการตรวจสขภาพ
ตรวจเลอดแบบอดอาหาร เบาหวาน
แบบเดม
สรปการตรวจคดกรองและวนจฉยเบาหวาน
คนหาผมความเสยงดวยการประเมน score
ตรวจเลอดแบบไมตองอดอาหาร
เบาหวานระยะแรก
แบบใหม : เชงรก
10
หวใจส าคญของการปองกนเบาหวาน 2 ประการ
1. ตรวจคดกรองคนหาเบาหวานอยางมประสทธภาพ(Effective screening)
2. วางแผนปองกนเบาหวานในผมความเสยงแตละรายอยางเหมาะสม__(Individualized prevention program)
การปองกนหรอชะลอเบาหวาน
ในผทอยในระยะเสยงตอเบาหวาน (increased risk of DM eg. IGT, IFG,
Metabolic syndrome) สงทส าคญทสดคอวางเปาหมายในการดแลเพอปองกนไมใหกลายเปนเบาหวาน หรออกนยหนงคอชะลอการกลายเปนเบาหวานใหนานออกไปมากทสดเทาทจะท าได
การลดภาวะดออนซลนคอหวใจส าคญ
การปองกนเบาหวานแบงไดเปนหลายระดบ
ภาพรวมการปองกนเบาหวาน
ระดบนโยบายชาต
ระดบชมชน
ระดบครอบครว
ชาต• รณรงคสอ• นโยบาย มาตรการ
ชมชน• สรางสงคม สภาพแวดลอม• จตส านก ตระหนก
ครอบครว• บรรยากาศ ทศนคตใสใจสขภาพ• ตรวจสขภาพ
การปองกนเบาหวานในระดบตวบคคล
Lifestyle modification
Medication
Summary of diabetes prevention study Lifestyle modification
จากงานวจยตางๆ พบวามประโยชนชดเจน
ในชวตจรง ท าไดยาก โดยเฉพาะการท าใหตอเนอง
หากไมเปลยน “mind-set” กไมสามารถท าไดยงยน
การใหค าแนะน าในการปรบพฤตกรรมแบบทวไป : มกลมเหลวในเวลาอนสน
We need more than simple advice:
• Structured education
• Intensive Lifestyle Intervention (ILI)
11
Lifestyle modification
1• Lifestyle advice• General concept advice by doctor
2• Structured education• Multidisciplinary-approach content
3
• Intensive Lifestyle Intervention• Course for strictly control with scheduled
program
Structured education
MNT [Medical Nutrition Therapy]
Recommended for all diabetes as an effective component of the
overall treatment plan [A]
Preferably provided by registered dietitian familiar with the
components of diabetes MNT [A]
Because MNT can result in cost savings [B] and improved
outcomes such as reduction in A1C [A], MNT should be adequately
reimbursed by insurance or other payers [E]
American Diabetes Association. Diabetes Care 2014;37(Suppl 1)
Structured education
DSME [Diabetes Self-Management Education]
Patient with DM should receive DSME and DSMS (support)
according to National Standards for DSME and DSMS [B]
Effective self-management and quality of life are the key outcomes
of DSME and DSMS and should be measured and monitored as part
of care [C]
DSME and DSMS should address psychological issue, since
emotional well-being is associated with positive diabetes outcome
[C]
American Diabetes Association. Diabetes Care 2014;37(Suppl 1)
Intensive Lifestyle Intervention (ILI)
Intensive lifestyle intervention (ILI) : การปรบพฤตกรรมอยางเขมงวด
ขอมลการศกษาพบวาไดผลดไมตางจากการรบประทานยา
ท างานรวมกนเปนทม ทงแพทย พยาบาล วทยากรเบาหวาน นกก าหนดอาหาร ผเชยวชาญการออกก าลงกาย
ก าหนดเปาหมายในการปรบพฤตกรรม เชน น าหนก ระดบน าตาล การตรวจองคประกอบรางกาย เปนตน
วางแผนรวมกบผปวย ก าหนดกรอบการประเมนในแตละชวงตามความเหมาะสมส าหรบผปวยในแตละราย
Limitation of intensive lifestyle intervention
ตองใชบคลากรมาก ทงพยาบาล วทยากรเบาหวาน นกก าหนดอาหารผเชยวชาญการออกก าลงกาย
ใชทรพยากรมาก มคาใชจายสง
ตองใชเวลามากในการด าเนนการ
ขาดความเชยวชาญและการประสานงานทด
ตองอาศยความรวมมอจากผปวยเปนอยางมาก
Lifestyle modification in real-world practice
การปรบเปลยนพฤตกรรมคอหวใจของการรกษา
กนอาหารทดตอสขภาพ
ควบคมน าหนกใหอยในเกณฑทเหมาะสม
ตงเปาลดน าหนกลงใหไดรอยละ 7
เพมกจกรรมทางกาย
อยางนอยเทยบเทากบการเดนเรวๆ 150 นาทตอสปดาห
12
Healthy eating : 2 อยางทตองเนนในคนไทย ออกก าลงกายอยางไรดในชวตจรง
เคลดการปรบเปลยนพฤตกรรมชวต
อาหาร จ ากดอาหารหวานและคารโบไฮเดรต
หลกเลยงน าสทกชนด
ผลไมบางชนดมน าตาลสง
ควรกนครบสามมอ เชาส าคญมาก
เรยนรเรองการนบคารโบไฮเดรต
เรยนรการอานฉลากอาหาร
ออกก าลงกาย เพมกจกรรมทางกาย ควรเปนแบบทมการเคลอนไหวรางกาย
ครงละ 30-50 นาท สปดาหละ 150 นาท
ไมควรเวนตดกนเกนสองวน
การเคลอนไหวรางกายในชวตประจ าวน เชน ทท างานหองนงเลน หองนอนกมประโยชน
การนงนานๆ เชนท างาน ดทวหรอใชคอมพวเตอรสงผลเสยกบสขภาพ
Lifestyle modification in real-world practice
การ “วางแผน” ก าหนดเปาปรบเปลยนพฤตกรรมคอหวใจ
กนอาหารทดตอสขภาพ
ควบคมน าหนกใหอยในเกณฑทเหมาะสม
ตงเปาลดน าหนกลงใหไดรอยละ 7
เพมกจกรรมทางกาย
อยางนอยเทยบเทากบการเดนเรวๆ 150 นาทตอสปดาห
ปรบสมดลอารมณ : แจมใส ไมเครยด
Lifestyle building @Theptarin: more than medications
Lifestyle modification: Refresh the mind
13
Evidence-based of diabetes prevention
Trial Intervention Years RRR vs.
placebo
DPP Lifestyle 3 58%
Metformin 3 31%
Troglitazone 1 75%
STOP-NIDDM Acarbose 3 25%
XENDOS Orlistat 4 37%
DREAM Rosiglitazone 3 64%
NAVIGATOR Valsartan 5 14%
ACT NOW Pioglitazone 2.4 72%
ADA Recommendations:Prevention/Delay of Type 2 Diabetes
Consider metformin for prevention of type 2 diabetes if
IGT (A), IFG (E), or A1C 5.7–6.4% (E)
Especially for those with BMI >35 kg/m2,
age <60 years, and women with prior GDM (A)
In those with prediabetes, monitor for development of
diabetes annually (E)
Screen for and treat modifiable risk factors for CVD (B)
ADA. IV. Prevention/Delay of Type 2 Diabetes. Diabetes Care 2013;36(suppl 1):S16.
DPP Outcome Study (DPPOS)
Perreault L, et al. Lancet 2012;379(9833): 2243-2251.
ไมส าคญวาจะเลอกวธไหน Lifestyle หรอ metformin
สงทเปนหวใจของการปองกนเบาหวานใหไดผลคอการตรวจ “ตดตาม”
หลงจากไดเรมตนลงมอปองกนไปแลวตางหาก
หากระดบน าตาลยอนกลบมาเปนปกตไดถอวามาถกทาง หากไมลดลงตองรบหาแนวทางอนตอไป
Carlsson L, et al. N Engl J Med 2012;367:695-704.
ปจจย 4 ในการปองกนเบาหวาน
Emotion
Eating
Exercise
Drugs
DM
ยา
อารมณออกก าลงกาย
อาหารอย = 3อ+1ย
โมเดลปฏรปการปองกนเบาหวาน
คดกรองโรคเบาหวานอยางสมบรณใหคนในชาต
โครงการอบรมผใหความรโรคเบาหวาน หลกสตรพนฐานป 2558 สมาคมผใหความรโรคเบาหวาน
14
ประกาศ คสช. ท 1 : การตรวจคดกรองเบาหวาน
ไมแนะน าใหตรวจเลอดแบบอดอาหารเพยงอยางเดยว
สนบสนนการตรวจทมประสทธภาพ = มการตรวจอยางเปนระบบเชงรกสงเสรมระบบสาธารณสขดานการปองกนโรค
Step 1 : คนหาผทมความเสยงดวย Thai diabetes risk score
Step 2 : ตรวจเลอดดวยวธทงายและสะดวกทสดคอ random DTX
Step 3 : ไดผทมความเสยงมาตรวจอยางละเอยดดวย OGTT
ประกาศ คสช. ท 2 : การปองกนเบาหวาน
การปรบพฤตกรรมชวตอยางเขมงวดคอหวใจของการปองกนโรค ตองวางแผนรวมกบผปวยเพอก าหนดเปาหมายในการลดน าหนกและเพมกจกรรมทางกาย
การใหค าแนะน าเพยงอยางเดยวโดยไมมวธการอนสนบสนน ถอเปนการปองกนทดอยประสทธภาพ ไมสามารถปองกนเบาหวานไดดพอ
ไมวาจะเลอกปองกนดวยวธใด สงส าคญคอการตรวจตดตามผลอยางตอเนองหากระดบน าตาลไมดขน จ าเปนตองหามาตรการเพมเตมชวยเหลอตอไป
แนวทางการดแลรกษาเบาหวาน 4
องคประกอบ
• แพทยและทมงาน
• ผปวย
อาหาร ค าแนะน า
ยาออกก าลงกาย
จกษแพทยอายรแพทยไตอายรแพทยประสาท
การดแลเบาหวานตองท ารวมกนเปนทม
นกก าหนดอาหาร
ผปวย
แพทย
ศลยแพทยผเชยวชาญการดแลเทา
ผเชยวชาญการออกก าลงกาย
มผปวยเปนศนยกลาง
พยาบาลวทยากรเบาหวาน
Conclusions
เบาหวานกลายเปนโรคระบาดทวโลก
เบาหวานไมใชโรคทเปน/ไมเปน แตเปนความเสยงตอเนองทสะสมไปเรอยๆ
การคดกรองเบาหวานควรท าอยางเปนระบบ มขนตอน เรมจากความสะดวกจนถงการตรวจเพอยนยนโรค
การตรวจเลอดแบบไมตองอดอาหารจะสามารถคนพบเบาหวานไดตงแตในระยะแรก
การปองกนหรอชะลอเบาหวานสามารถท าไดโดนการปรบพฤตกรรมชวต ไดแกอาหาร ออกก าลง อารมณและการใชยาโดยเลอกวธทเหมาะสมกบผปวยแตละรายและมระบบตดตามอยางตอเนอง
Thank you for your attention