„Rehabilitacja zawrotów głowy i zaburzeń
równowagi”
Przewodnik leczenia osób z łagodnymi
położeniowymi zawrotami głowy.
(Guide for Treatment of Persons with
BPPV)
Prowadząca:
Prof. Susan Whitney, University of Pittsburgh,
School of Health and Rehabilitation Sciences,
Pittsburgh PA, USA
Guide for Treatment of Persons with BPPV
Przewodnik leczenia osób z łagodnymi położeniowymi zawrotami głowy
ŁPZG z kanału półkolistego tylnego
Test diagnostyczny Co on oznacza? Interwencja
Dix-Hallpike
Pacjent w pozycji siedzącej w linii
długiej leżanki. Głowa jest przekręcona
o 45° i odchylona o 20-30° poniżej
poziomu leżanki. Widoczny jest
oczopląs pionowo-obrotowy
skierowany ku górze, dotyczy obu
oczu. Istotne jest, aby asekurować
pacjenta podtrzymując jego barki
podczas powrotu do pozycji siedzącej
na leżance. Manewr powtarzany jest
przy rotacji głowy w przeciwną stronę.
W jednostronnym ŁPZG obserwowany
jest obrotowy oczopląs skierowany ku
górze przy skierowaniu głowy w stronę
aktywną („chorą”). Oczopląs ma
latencję, trwa krócej niż minutę a osoba
badana zwykle odczuwa zawroty głowy.
W przypadku obustronnych ŁPZG,
oczopląs jest pionowo-obrotowy po
położeniu pacjenta z głową skierowaną
w obie strony.
Zmodyfikowany manewr Epley 2,3
Manewr repozycyjny Semonta 4,5
Brandta-Daroffa
Manewr Epley wykonywany
samodzielnie 6,7
Manewr Epley wykonywany
samodzielnie 7
Manewr Li
Manewr diagnostyczny Semonta
(side lying test)8
Osoba siedzi na brzegu leżanki. Test
kanału prawego tylnego wymaga
zrotowania głowy o 45° w lewo.
Następnie pacjent jest kładziony na
lewą stronę z głową odwiedzioną w
rotacji. Podczas podnoszenia pacjenta
do pozycji siedzącej należy go
asekurować trzymając za ramię, tak, by
nie przewrócił się do tyłu. Test jest
następnie powtarzany w przeciwnym
kierunku dla sprawdzenia lewego
tylnego błędnika. Jeżeli pacjent ma
obustronne ŁPZG objawy wystąpią po
obu stronach
Pacjent powinien mieć zawroty lub
oczopląs z ucha prawego w teście przy
kładzeniu się na prawym boku
Zmodyfikowany manewr Epley 2,3
Manewr repozycyjny Semonta 4,5
Brandta-Daroffa
Manewr Epley wykonywany
samodzielnie 6,7
Manewr Epley wykonywany
samodzielnie 7
Kanał poziomy HC-BPPV
Test położenia z pozycji siedzącej
(sit to supine test)9
Po przygięciu głowy o 30 stopni
położyć pacjenta do pozycji na wznak.
Obserwować, czy pojawi się oczopląs
natychmiast po położeniu pacjenta w
pozycji na wznak z głową przygiętą
o 30 stopni
Podczas kładzenia pacjenta
siedzącego wzdłuż łóżka do pozycji na
wznak obserwuj oczopląs oraz jego
kierunek.
Roll test (manewr diagnostyczny
Paganiniego-McClure’a)
Z pozycji na wznak z głową przygiętą
o 30 stopni przekręcić głowę pacjenta
o 30 stopni w prawo i poczekać 30
sekund. Następnie powrócić do pozycji
wyjściowej i poczekać, aż oczopląs
wygaśnie. Następnie obrócić głowę w
lewą stronę, poczekać 30 sekund i
powrócić do pozycji centralnej. Należy
obserwować oczopląs aby ustalić jego
kierunek (do lub od ziemi)
Oczopląs skierowany ku ziemi jest
nazywany geotropowym, skierowany od
ziemi- apogeotropowym.
Jeżeli oczopląs jest geotropowy,
powinien być silniejszy w kierunku
strony aktywnej podczas testu.
Potwierdzeniem jest oczopląs
skierowany OD strony aktywnej
w teście sit to supine 9.
Jeżeli oczopląs jest apogeotropowy,
powinien być silniejszy po stronie
przeciwnej, niż aktywna podczas testu.
Potwierdzeniem jest oczopląs
skierowany do strony aktywnej w teście
sit to supine 9.
Geotropowy
Manewr Barbecue roll (zdjęcia)
Manewr uwalniający Gufoniego
(GLM) – pacjent siedzi pośrodku
leżanki i jest szybko kładziony
w kierunku nieaktywnego ucha .
Następnie, głowa pacjenta jest
szybko kierowana w dół o 45 stopni
i trzymana w tej pozycji przez 2-3
minuty. Następnie pacjent powraca
do pozycji siedzącej.
Przedłużone leżenie (Vannucchi)12
Pacjent powinien się obrócić w
kierunku strony aktywnej na 30-60
sekund a następnie spać na stronie
nieaktywnej przez około 12 godzin.
Test skłonu i odgięcia głowy (Bow
and lean) 13-15 (powinno się porównać
z informacjami z roll test).
Pacjent siedzi wzdłuż łóżka. Przygina
głowę o około 60 stopni, badający
obserwuje oczopląs pojawiający się
Jeżeli oczopląs jest geotropowy
podczas roll test, po przygięciu głowy
powinien być skierowany do strony
aktywnej. Po odgięciu głowy oczopląs
powinien być skierowany od strony
zajętej.
Apogeotropowy
Manewr uwalniający Gufoniego
(GLM)
przy zmianie pozycji ciała.
Następnie pacjent odgina głowę
o około 60 stopni od pozycji neutralnej,
obserwowany jest oczopląs.
Oczopląs apogeotropowy podczas roll
test, po przygięciu głowy powinien być
skierowany OD strony aktywnej. Po
odgięciu głowy oczopląs powinien być
skierowany DO strony aktywnej.
Manewr Kim (2012) – w załączeniu
Przedłużone leżenie (odwrócony
manewr Vannucchi)
Pacjent powinien się obrócić
w kierunku strony NIEaktywnej na
30-60 sekund a następnie spać na
stronie aktywnej przez około 12
godzin.
Jeżeli podane manewry nie
działają, dla apogeotropowego
oczopląsu poleca się:
-potrząsanie głową – w pozycji
siedzącej głowa przygięta jest o 30
stopni i obracana z częstotliwością
3 Hz przez około 15 sekund
-popychanie głowy 16 – szybkie
przygięcia głowy o 60 stopni i
powolne maksymalne odchylenia
do tyłu
-obracanie się (Lempert, 1994) w
stronę prawą i lewą.
Manewry powyżej są wykonywane
energicznie.
Punkt zero
Pacjent w pozycji na wznak z głową
przygiętą o około 20 stopni, położoną
na poduszce. Głowa jest obracana
powoli w prawą stronę, obserwuje się
punkt, w którym oczopląs zanika lub
zwalnia podczas powolnego ruchu. Po
powrocie do pozycji centralnej manewr
się powtarza w przeciwną stronę.
Strona, po której oczopląs zwalnia lub
znika jest stroną aktywną, wymagającą
leczenia.
Oczopląs z pozycji siedzącej do leżenia na wznak jest najlepiej poznanym wskaźnikiem cupulitihiasis. 16
Manewr Gufoniego jest skuteczny we wszystkich rodzajach apogeotropowego HC-BPPV.
Manewry Barbecue roll i Vannucchi stosowane są zwykle przy canalolitihiasis przedniej gałęzi bańki kanału półkolistego.
Created by Janet Helminski, PT, PhD, Midwestern University. Used with permission.
Tabela 1 Różnicowanie kanału półkolistego, rodzaj ŁPZG i strona aktywna w oparciu o kierunek, czas trwania i natężenie
oczopląsu
Test pozycyjny Kanał Kierunek oczopląsu Rodzaj ŁPZG Strona aktywna
Kanał tylny Oczopląs pionowo-
obrotowy skierowany
w górę i w kierunku
rotacji głowy
Test Dix-Hallpike
Kanał przedni Oczopląs skierowany
w dół z komponentą
obrotową w stronę
aktywną
Canalolithiasis <1 min
Cupulolithiasis >1 min
Strona w którą jest
skierowana głowa gdy
pojawia się oczopląs
Roll test Kanał poziomy
Oczopląs poziomy, czas trwania nieistotny
Geotropowy ⇒canalolithiasis ⇒ strona bardziej intensywna
(do ziemi)
Apogeotropowy ⇒cupulolithiasis ⇒strona mniej intensywna
(przeciwnym do ziemi)
Taken from: Galgon, A. BPPV special edition newsletter, 2012 (Neurology Section, APTA)
Kim JS et al, (2011) Taken from Neurology
Li Maneuver (2017) Acta Otolaryngol
Table 2. Additional tests to determine side of involvement in horizontal SCC BPPV
Rodzaj ŁPZG Test położeniowy Kierunek oczopląsu poziomego
Bow and Lean Pozycja odgięta do tyłu (Lean) (or Pitch) Test Pozycja przygięta do przodu (Bow)
Przeciwny do strony aktywnej W kierunku strony aktywnej
Geotroppwy (Canalithiasis)
Sit to Supine Test Przeciwny do strony aktywnej
Bow and Lean Pozycja odgięta do tyłu (Lean) (or Pitch) Test Pozycja przygięta do przodu (Bow)
W kierunku strony aktywnej Przeciwny do strony aktywnej
Apogeotropowy (Cupulolithiasis)
Sit to Supine Test W kierunku strony aktywnej
Taken from: Galgon, A. BPPV special edition newsletter, 2012(Neurology Section, APTA)
New BPPV CPG guidelines from the AAHNS 2017 (Bhattacharyya N et al, Otolaryngol Head Neck Surg)
Nowe wytyczne AAHNS 2017
Technika lub okoliczności Określenie ucha aktywnego Supine roll testing (ryc 2) ujawnia oczopląs o zmiennym kierunku, który może być zarówno geotropowy (skierowany ku ziemi), jak i apogeotropowy (skierowany od ziemi) i jest wyraźnie silniejszy po jednej stronie 33, 58, 78, 81
Geotropowy: stronę aktywną, zajętą określa oczopląs silniejszy Apogeotropowy: strona aktywna jest przeciwna do silniejszego oczoplasu
ŁPZG z kanału tylnego pionowo-obrotowy oczopląs przechodzi w silny oczopląs poziomy (ŁPZG z kanału bocznego) podczas zmian położenia 33
To samo ucho, które było zajęte przez ŁPZG z kanału tylnego
Pacjent jest kładziony z pozycji siedzącej do leżenia na wznak co powoduje pojawienie się przemijającego oczopląsu poziomego (oczopląs przy kładzeniu się) 58, 78,
81, 194
Geotropowy: oczopląs skierowany od ucha aktywnego Apogeotropowy: oczopląs skierowany do ucha aktywnego
Pacjent siada z pozycji leżenia na wznak a następnie opuszcza głowę ku przodowi (skłon) (oczopląs przy opuszczaniu głowy) 83, 194, 198
Geotropowy: oczopląs skierowany do ucha aktywnego Apogeotropowy: oczopląs skierowany od ucha aktywnego (odwrotnie do oczopląsu przy kładzeniu się)
Test skłonu i odgięcia głowy 3 w którym kierunek oczopląsu jest obserwowany gdy pacjent pochyla głowę do przodu, patrząc w dół i kiedy odchyla głowę do tyłu 290,
291
Geotropowy: pozycja pochylenia (twarz w dół) oczopląs skierowany do ucha aktywnego Pozycja odgięcia (twarz do góry) oczopląs skierowany od ucha aktywnego Apogeotropowy (odwrotnie, jak geotropowy) pozycja pochylenia (twarz w dół) oczopląs skierowany od ucha aktywnego Pozycja odgięcia (twarz do góry) oczopląs skierowany do ucha aktywnego
Identifying Light Cupula (Taken from Schubert MC, Dunlap PM, and Whitney SL, J of Neurologic PT, 2017)
Compiled by Susan L. Whitney, DPT, PhD, NCS, ATC, FAPTA University of Pittsburgh Department of Physical Therapy
References
1. Dix M, Hallpike C. The Pathology, Symptomatology and Diagnosis of Certain Common Disorders of the Vestibular System; 1952///, 1952; London.
2. Furman J, Cass SP. Benign paroxysmal positional vertigo. The New England Journal of Medicine. Vol 3411999:1590-1596.
3. von Brevern M, Seelig T, Radtke A, Tiel-Wilck K, Neuhauser H, Lempert T. Short-term efficacy of Epley's manoeuvre: a double-blind randomised trial. J
Neurol Neurosurg Psychiatry. Aug 2006;77(8):980-982.
4. Semont A, Freyss G, Vitte E. Curing the BPPV with a liberatory maneuver. Adv Otorhinolaryngol. 1988;42:290-293.
5. Mandala M, Santoro GP, Asprella Libonati G, et al. Double-blind randomized trial on short-term efficacy of the Semont maneuver for the treatment of
posterior canal benign paroxysmal positional vertigo. J Neurol. May 2012;259(5):882-885.
6. Radtke A, Neuhauser H, von Brevern M, Lempert T. A modified Epley's procedure for self-treatment of benign paroxysmal positional vertigo.
Neurology. 1999/10/12/ 1999;53(6):1358-1360.
7. Radtke A, von Brevern M, Tiel-Wilck K, Mainz-Perchalla A, Neuhauser H, Lempert T. Self-treatment of benign paroxysmal positional vertigo: Semont
maneuver vs Epley procedure. Neurology. Jul 13 2004;63(1):150-152.
8. Cohen HS, Kimball KT, Stewart MG. Benign paroxysmal positional vertigo and comorbid conditions. ORL J Otorhinolaryngol Relat Spec. 2004;66(1):11-
15.
9. Asprella-Libonati G. Pseudo-spontaneous nystagmus: a new sign to diagnose the affected side in lateral semicircular canal benign paroxysmal
positional vertigo. Acta Otorhinolaryngol Ital. Apr 2008;28(2):73-78.
10. Prokopakis EP, Chimona T, Tsagournisakis M, et al. Benign paroxysmal positional vertigo: 10-year experience in treating 592 patients with canalith
repositioning procedure. Laryngoscope. Sep 2005;115(9):1667-1671.
11. Mandala M, Pepponi E, Santoro GP, et al. Double-blind randomized trial on the efficacy of the gufoni maneuver for treatment of lateral canal BPPV.
Laryngoscope. Feb 4 2013.
12. Vannucchi P, Giannoni B, Pagnini P. Treatment of horizontal semicircular canal benign paroxysmal positional vertigo. J.Vestib.Res. 1997/01//
1997;7(1):1-6.
13. Lee SH, Choi KD, Jeong SH, Oh YM, Koo JW, Kim JS. Nystagmus during neck flexion in the pitch plane in benign paroxysmal positional vertigo involving
the horizontal canal. J Neurol Sci. May 15 2007;256(1-2):75-80.
14. Lee JB, Han DH, Choi SJ, et al. Efficacy of the "bow and lean test" for the management of horizontal canal benign paroxysmal positional vertigo.
Laryngoscope. Nov 2010;120(11):2339-2346.
15. Choung YH, Shin YR, Kahng H, Park K, Choi SJ. 'Bow and lean test' to determine the affected ear of horizontal canal benign paroxysmal positional
vertigo. Laryngoscope. Oct 2006;116(10):1776-1781.
16. Riga M, Korres S, Korres G, Danielides V. Apogeotropic Variant of Lateral Semicircular Canal Benign Paroxysmal Positional Vertigo: Is There a
Correlation Between Clinical Findings, Underlying Pathophysiologic Mechanisms and the Effectiveness of Repositioning Maneuvers? Otol Neurotol.
Mar 18 2013.
17. Kim JS, Oh SY, Lee SH, et al. Randomized clinical trial for apogeotropic horizontal canal benign paroxysmal positional vertigo. Neurology. Jan 17
2012;78(3):159-166.
18. Li J, Tian S, Zou S. Efficacy of the LI maneuver in treating posterior canal benign paroxysmal positonal vertigo. Acta Oto-Laryngologica 2017,
137(6):588-592.
19. Roberts RA, Gans RE, Montaudo RL. Efficacy of a new treatment maneuver for posterior canal benign paroxysmal positional vertigo. J Am Acad
Audiol, 2006: 17(8):598-604.