„Rehabilitacja zawrotów głowy i zaburzeń

równowagi”

Przewodnik leczenia osób z łagodnymi

położeniowymi zawrotami głowy.

(Guide for Treatment of Persons with

BPPV)

Prowadząca:

Prof. Susan Whitney, University of Pittsburgh,

School of Health and Rehabilitation Sciences,

Pittsburgh PA, USA

Guide for Treatment of Persons with BPPV

Przewodnik leczenia osób z łagodnymi położeniowymi zawrotami głowy

ŁPZG z kanału półkolistego tylnego

Test diagnostyczny Co on oznacza? Interwencja

Dix-Hallpike

Pacjent w pozycji siedzącej w linii

długiej leżanki. Głowa jest przekręcona

o 45° i odchylona o 20-30° poniżej

poziomu leżanki. Widoczny jest

oczopląs pionowo-obrotowy

skierowany ku górze, dotyczy obu

oczu. Istotne jest, aby asekurować

pacjenta podtrzymując jego barki

podczas powrotu do pozycji siedzącej

na leżance. Manewr powtarzany jest

przy rotacji głowy w przeciwną stronę.

W jednostronnym ŁPZG obserwowany

jest obrotowy oczopląs skierowany ku

górze przy skierowaniu głowy w stronę

aktywną („chorą”). Oczopląs ma

latencję, trwa krócej niż minutę a osoba

badana zwykle odczuwa zawroty głowy.

W przypadku obustronnych ŁPZG,

oczopląs jest pionowo-obrotowy po

położeniu pacjenta z głową skierowaną

w obie strony.

Zmodyfikowany manewr Epley 2,3

Manewr repozycyjny Semonta 4,5

Brandta-Daroffa

Manewr Epley wykonywany

samodzielnie 6,7

Manewr Epley wykonywany

samodzielnie 7

Manewr Li

Manewr diagnostyczny Semonta

(side lying test)8

Osoba siedzi na brzegu leżanki. Test

kanału prawego tylnego wymaga

zrotowania głowy o 45° w lewo.

Następnie pacjent jest kładziony na

lewą stronę z głową odwiedzioną w

rotacji. Podczas podnoszenia pacjenta

do pozycji siedzącej należy go

asekurować trzymając za ramię, tak, by

nie przewrócił się do tyłu. Test jest

następnie powtarzany w przeciwnym

kierunku dla sprawdzenia lewego

tylnego błędnika. Jeżeli pacjent ma

obustronne ŁPZG objawy wystąpią po

obu stronach

Pacjent powinien mieć zawroty lub

oczopląs z ucha prawego w teście przy

kładzeniu się na prawym boku

Zmodyfikowany manewr Epley 2,3

Manewr repozycyjny Semonta 4,5

Brandta-Daroffa

Manewr Epley wykonywany

samodzielnie 6,7

Manewr Epley wykonywany

samodzielnie 7

Kanał poziomy HC-BPPV

Test położenia z pozycji siedzącej

(sit to supine test)9

Po przygięciu głowy o 30 stopni

położyć pacjenta do pozycji na wznak.

Obserwować, czy pojawi się oczopląs

natychmiast po położeniu pacjenta w

pozycji na wznak z głową przygiętą

o 30 stopni

Podczas kładzenia pacjenta

siedzącego wzdłuż łóżka do pozycji na

wznak obserwuj oczopląs oraz jego

kierunek.

Roll test (manewr diagnostyczny

Paganiniego-McClure’a)

Z pozycji na wznak z głową przygiętą

o 30 stopni przekręcić głowę pacjenta

o 30 stopni w prawo i poczekać 30

sekund. Następnie powrócić do pozycji

wyjściowej i poczekać, aż oczopląs

wygaśnie. Następnie obrócić głowę w

lewą stronę, poczekać 30 sekund i

powrócić do pozycji centralnej. Należy

obserwować oczopląs aby ustalić jego

kierunek (do lub od ziemi)

Oczopląs skierowany ku ziemi jest

nazywany geotropowym, skierowany od

ziemi- apogeotropowym.

Jeżeli oczopląs jest geotropowy,

powinien być silniejszy w kierunku

strony aktywnej podczas testu.

Potwierdzeniem jest oczopląs

skierowany OD strony aktywnej

w teście sit to supine 9.

Jeżeli oczopląs jest apogeotropowy,

powinien być silniejszy po stronie

przeciwnej, niż aktywna podczas testu.

Potwierdzeniem jest oczopląs

skierowany do strony aktywnej w teście

sit to supine 9.

Geotropowy

Manewr Barbecue roll (zdjęcia)

Manewr uwalniający Gufoniego

(GLM) – pacjent siedzi pośrodku

leżanki i jest szybko kładziony

w kierunku nieaktywnego ucha .

Następnie, głowa pacjenta jest

szybko kierowana w dół o 45 stopni

i trzymana w tej pozycji przez 2-3

minuty. Następnie pacjent powraca

do pozycji siedzącej.

Przedłużone leżenie (Vannucchi)12

Pacjent powinien się obrócić w

kierunku strony aktywnej na 30-60

sekund a następnie spać na stronie

nieaktywnej przez około 12 godzin.

Test skłonu i odgięcia głowy (Bow

and lean) 13-15 (powinno się porównać

z informacjami z roll test).

Pacjent siedzi wzdłuż łóżka. Przygina

głowę o około 60 stopni, badający

obserwuje oczopląs pojawiający się

Jeżeli oczopląs jest geotropowy

podczas roll test, po przygięciu głowy

powinien być skierowany do strony

aktywnej. Po odgięciu głowy oczopląs

powinien być skierowany od strony

zajętej.

Apogeotropowy

Manewr uwalniający Gufoniego

(GLM)

przy zmianie pozycji ciała.

Następnie pacjent odgina głowę

o około 60 stopni od pozycji neutralnej,

obserwowany jest oczopląs.

Oczopląs apogeotropowy podczas roll

test, po przygięciu głowy powinien być

skierowany OD strony aktywnej. Po

odgięciu głowy oczopląs powinien być

skierowany DO strony aktywnej.

Manewr Kim (2012) – w załączeniu

Przedłużone leżenie (odwrócony

manewr Vannucchi)

Pacjent powinien się obrócić

w kierunku strony NIEaktywnej na

30-60 sekund a następnie spać na

stronie aktywnej przez około 12

godzin.

Jeżeli podane manewry nie

działają, dla apogeotropowego

oczopląsu poleca się:

-potrząsanie głową – w pozycji

siedzącej głowa przygięta jest o 30

stopni i obracana z częstotliwością

3 Hz przez około 15 sekund

-popychanie głowy 16 – szybkie

przygięcia głowy o 60 stopni i

powolne maksymalne odchylenia

do tyłu

-obracanie się (Lempert, 1994) w

stronę prawą i lewą.

Manewry powyżej są wykonywane

energicznie.

Punkt zero

Pacjent w pozycji na wznak z głową

przygiętą o około 20 stopni, położoną

na poduszce. Głowa jest obracana

powoli w prawą stronę, obserwuje się

punkt, w którym oczopląs zanika lub

zwalnia podczas powolnego ruchu. Po

powrocie do pozycji centralnej manewr

się powtarza w przeciwną stronę.

Strona, po której oczopląs zwalnia lub

znika jest stroną aktywną, wymagającą

leczenia.

Oczopląs z pozycji siedzącej do leżenia na wznak jest najlepiej poznanym wskaźnikiem cupulitihiasis. 16

Manewr Gufoniego jest skuteczny we wszystkich rodzajach apogeotropowego HC-BPPV.

Manewry Barbecue roll i Vannucchi stosowane są zwykle przy canalolitihiasis przedniej gałęzi bańki kanału półkolistego.

Created by Janet Helminski, PT, PhD, Midwestern University. Used with permission.

Tabela 1 Różnicowanie kanału półkolistego, rodzaj ŁPZG i strona aktywna w oparciu o kierunek, czas trwania i natężenie

oczopląsu

Test pozycyjny Kanał Kierunek oczopląsu Rodzaj ŁPZG Strona aktywna

Kanał tylny Oczopląs pionowo-

obrotowy skierowany

w górę i w kierunku

rotacji głowy

Test Dix-Hallpike

Kanał przedni Oczopląs skierowany

w dół z komponentą

obrotową w stronę

aktywną

Canalolithiasis <1 min

Cupulolithiasis >1 min

Strona w którą jest

skierowana głowa gdy

pojawia się oczopląs

Roll test Kanał poziomy

Oczopląs poziomy, czas trwania nieistotny

Geotropowy ⇒canalolithiasis ⇒ strona bardziej intensywna

(do ziemi)

Apogeotropowy ⇒cupulolithiasis ⇒strona mniej intensywna

(przeciwnym do ziemi)

Taken from: Galgon, A. BPPV special edition newsletter, 2012 (Neurology Section, APTA)

Kim JS et al, (2011) Taken from Neurology

Li Maneuver (2017) Acta Otolaryngol

Table 2. Additional tests to determine side of involvement in horizontal SCC BPPV

Rodzaj ŁPZG Test położeniowy Kierunek oczopląsu poziomego

Bow and Lean Pozycja odgięta do tyłu (Lean) (or Pitch) Test Pozycja przygięta do przodu (Bow)

Przeciwny do strony aktywnej W kierunku strony aktywnej

Geotroppwy (Canalithiasis)

Sit to Supine Test Przeciwny do strony aktywnej

Bow and Lean Pozycja odgięta do tyłu (Lean) (or Pitch) Test Pozycja przygięta do przodu (Bow)

W kierunku strony aktywnej Przeciwny do strony aktywnej

Apogeotropowy (Cupulolithiasis)

Sit to Supine Test W kierunku strony aktywnej

Taken from: Galgon, A. BPPV special edition newsletter, 2012(Neurology Section, APTA)

New BPPV CPG guidelines from the AAHNS 2017 (Bhattacharyya N et al, Otolaryngol Head Neck Surg)

Nowe wytyczne AAHNS 2017

Technika lub okoliczności Określenie ucha aktywnego Supine roll testing (ryc 2) ujawnia oczopląs o zmiennym kierunku, który może być zarówno geotropowy (skierowany ku ziemi), jak i apogeotropowy (skierowany od ziemi) i jest wyraźnie silniejszy po jednej stronie 33, 58, 78, 81

Geotropowy: stronę aktywną, zajętą określa oczopląs silniejszy Apogeotropowy: strona aktywna jest przeciwna do silniejszego oczoplasu

ŁPZG z kanału tylnego pionowo-obrotowy oczopląs przechodzi w silny oczopląs poziomy (ŁPZG z kanału bocznego) podczas zmian położenia 33

To samo ucho, które było zajęte przez ŁPZG z kanału tylnego

Pacjent jest kładziony z pozycji siedzącej do leżenia na wznak co powoduje pojawienie się przemijającego oczopląsu poziomego (oczopląs przy kładzeniu się) 58, 78,

81, 194

Geotropowy: oczopląs skierowany od ucha aktywnego Apogeotropowy: oczopląs skierowany do ucha aktywnego

Pacjent siada z pozycji leżenia na wznak a następnie opuszcza głowę ku przodowi (skłon) (oczopląs przy opuszczaniu głowy) 83, 194, 198

Geotropowy: oczopląs skierowany do ucha aktywnego Apogeotropowy: oczopląs skierowany od ucha aktywnego (odwrotnie do oczopląsu przy kładzeniu się)

Test skłonu i odgięcia głowy 3 w którym kierunek oczopląsu jest obserwowany gdy pacjent pochyla głowę do przodu, patrząc w dół i kiedy odchyla głowę do tyłu 290,

291

Geotropowy: pozycja pochylenia (twarz w dół) oczopląs skierowany do ucha aktywnego Pozycja odgięcia (twarz do góry) oczopląs skierowany od ucha aktywnego Apogeotropowy (odwrotnie, jak geotropowy) pozycja pochylenia (twarz w dół) oczopląs skierowany od ucha aktywnego Pozycja odgięcia (twarz do góry) oczopląs skierowany do ucha aktywnego

Identifying Light Cupula (Taken from Schubert MC, Dunlap PM, and Whitney SL, J of Neurologic PT, 2017)

Compiled by Susan L. Whitney, DPT, PhD, NCS, ATC, FAPTA University of Pittsburgh Department of Physical Therapy

References

1. Dix M, Hallpike C. The Pathology, Symptomatology and Diagnosis of Certain Common Disorders of the Vestibular System; 1952///, 1952; London.

2. Furman J, Cass SP. Benign paroxysmal positional vertigo. The New England Journal of Medicine. Vol 3411999:1590-1596.

3. von Brevern M, Seelig T, Radtke A, Tiel-Wilck K, Neuhauser H, Lempert T. Short-term efficacy of Epley's manoeuvre: a double-blind randomised trial. J

Neurol Neurosurg Psychiatry. Aug 2006;77(8):980-982.

4. Semont A, Freyss G, Vitte E. Curing the BPPV with a liberatory maneuver. Adv Otorhinolaryngol. 1988;42:290-293.

5. Mandala M, Santoro GP, Asprella Libonati G, et al. Double-blind randomized trial on short-term efficacy of the Semont maneuver for the treatment of

posterior canal benign paroxysmal positional vertigo. J Neurol. May 2012;259(5):882-885.

6. Radtke A, Neuhauser H, von Brevern M, Lempert T. A modified Epley's procedure for self-treatment of benign paroxysmal positional vertigo.

Neurology. 1999/10/12/ 1999;53(6):1358-1360.

7. Radtke A, von Brevern M, Tiel-Wilck K, Mainz-Perchalla A, Neuhauser H, Lempert T. Self-treatment of benign paroxysmal positional vertigo: Semont

maneuver vs Epley procedure. Neurology. Jul 13 2004;63(1):150-152.

8. Cohen HS, Kimball KT, Stewart MG. Benign paroxysmal positional vertigo and comorbid conditions. ORL J Otorhinolaryngol Relat Spec. 2004;66(1):11-

15.

9. Asprella-Libonati G. Pseudo-spontaneous nystagmus: a new sign to diagnose the affected side in lateral semicircular canal benign paroxysmal

positional vertigo. Acta Otorhinolaryngol Ital. Apr 2008;28(2):73-78.

10. Prokopakis EP, Chimona T, Tsagournisakis M, et al. Benign paroxysmal positional vertigo: 10-year experience in treating 592 patients with canalith

repositioning procedure. Laryngoscope. Sep 2005;115(9):1667-1671.

11. Mandala M, Pepponi E, Santoro GP, et al. Double-blind randomized trial on the efficacy of the gufoni maneuver for treatment of lateral canal BPPV.

Laryngoscope. Feb 4 2013.

12. Vannucchi P, Giannoni B, Pagnini P. Treatment of horizontal semicircular canal benign paroxysmal positional vertigo. J.Vestib.Res. 1997/01//

1997;7(1):1-6.

13. Lee SH, Choi KD, Jeong SH, Oh YM, Koo JW, Kim JS. Nystagmus during neck flexion in the pitch plane in benign paroxysmal positional vertigo involving

the horizontal canal. J Neurol Sci. May 15 2007;256(1-2):75-80.

14. Lee JB, Han DH, Choi SJ, et al. Efficacy of the "bow and lean test" for the management of horizontal canal benign paroxysmal positional vertigo.

Laryngoscope. Nov 2010;120(11):2339-2346.

15. Choung YH, Shin YR, Kahng H, Park K, Choi SJ. 'Bow and lean test' to determine the affected ear of horizontal canal benign paroxysmal positional

vertigo. Laryngoscope. Oct 2006;116(10):1776-1781.

16. Riga M, Korres S, Korres G, Danielides V. Apogeotropic Variant of Lateral Semicircular Canal Benign Paroxysmal Positional Vertigo: Is There a

Correlation Between Clinical Findings, Underlying Pathophysiologic Mechanisms and the Effectiveness of Repositioning Maneuvers? Otol Neurotol.

Mar 18 2013.

17. Kim JS, Oh SY, Lee SH, et al. Randomized clinical trial for apogeotropic horizontal canal benign paroxysmal positional vertigo. Neurology. Jan 17

2012;78(3):159-166.

18. Li J, Tian S, Zou S. Efficacy of the LI maneuver in treating posterior canal benign paroxysmal positonal vertigo. Acta Oto-Laryngologica 2017,

137(6):588-592.

19. Roberts RA, Gans RE, Montaudo RL. Efficacy of a new treatment maneuver for posterior canal benign paroxysmal positional vertigo. J Am Acad

Audiol, 2006: 17(8):598-604.