Blockchain / Dijital Defter uygulamaları
Sinem Cantürk, KPMG TürkiyeOrtak, Bilgi Sistemleri Risk Yönetimi Bölüm BaşkanıFinansal Hizmetler Sektör Lideri—24 Ekim 2017
Blockchain nedir?
3© 2017 Akis Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş., bir İsviçre kuruluşu olan KPMG International Cooperative’e bağlı bağımsız üye firmalardan oluşan KPMG ağının üyesi bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır.
Blockchain nedir?
1. Kayıtlı işlemler
Birçok taraf işlemleri gerçekleştirir ve işlemler tarih, saat, işlemin tarafları ve tutar bazında kaydedilir.
Ağdaki her düğümde, blockchain’in tam bir kopyası bulunur. Her işlem, sırasıyla ağ bloğuna eklenir. Kayıtlar eklenebilir ancak silinemez.
Her işlem erişilebilirdir ve binlerce düğüm tarafından işlemin X tarihinde ve Y saatinde yapıldığı oy birliği ile kabul edilir. Matematiksel mekanizma ile gerçekleşen mutabakat kaydedilir. Mutabakat, ağdaki güvence mekanizmasına temel oluşturur.
Teyit edilen «blok», zincire eklenir. böylelikle şeffaf bir işlem kaydı sağlanır. Veriler yaygın ve kalıcıdır ve güvenilir bir işlem bulutu oluşturur.
Birinin işlemi bozmaya çalışması durumunda, düğümler mutabakata erişemez ve işlem blockchain’e eklenemez. Herkesin, paylaşılmış tek bir gerçek kaynağa erişimi vardır. Tamamlanmış olan blok, blockchain üzerindeki bir sonraki bloğa yol açar.
2. Dağıtılmış 3. Mutabakat 4. Şeffaflık 5. Bozulamaz
• Blockchain dağıtılmış defterler için işlem doğrulama mekanizmasıdır. Bir blok daha önceki bloklarda olmayan ve en son gerçekleştirilmiş işlemleri kayıt altına alır. Bu blok, muhasebe defterindeki bir sayfa gibidir.
• Gerçekleştirilen bütün işlemlere ait mutabakatlar ve kriptoğrafik denetimler gerçekleştirilir. Bir blockchain o ağda yapılmış olan bütün işlemleri içerir ve yeni bir blok oluşunca bu blok blockchain’e eklenir.
• Bir blockchain ilk bloktan en son tamamlanmış bloğa kadar bütün bloklar için adres ve bakiye bilgilerini kriptoğrafik olarak tutar.
4© 2017 Akis Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş., bir İsviçre kuruluşu olan KPMG International Cooperative’e bağlı bağımsız üye firmalardan oluşan KPMG ağının üyesi bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır.
Genel (Public) ve Özel (Enteprise) Blockchain
5© 2017 Akis Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş., bir İsviçre kuruluşu olan KPMG International Cooperative’e bağlı bağımsız üye firmalardan oluşan KPMG ağının üyesi bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır.
Blockchain: son gelişmelerDubai (emCash), Estonia (Estcoin) ve Uruguay milli sanal para birimleri üzerinde çalıştı
SWIFT, global inovasyon programı kapsamında 22 üyeyle PoC çalışmaları başlattı
Japonya’da FSA dijital kimlik paylaşımını destekleyen blockchain altyapısını geliştiriyor
World Economic Forum’a göre, 10 yıl içerisinde küresel GSMH’ın %10’u blockchain üzerinde yer alacak
Akbank Ripple blockchain ağına dahil oldu
Çin hükumeti ICO yapılmasını yasadışı ilan etti
Blockchain konsorsiyumları kuruldu ve güçlendi (Ethereum Enterprise Alliance, Hyperledger, R3, vb.)
China Construction Bank Bancassurance çözümü için düğmeye bastı
TCMB ulusal sanal para birimi için çalışma grubu kurdu
6© 2017 Akis Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş., bir İsviçre kuruluşu olan KPMG International Cooperative’e bağlı bağımsız üye firmalardan oluşan KPMG ağının üyesi bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır.
Fırsatlar
Blockchain
DağıtıkBütün katılımcılar bütün şeffaflığıyla defterin tamamının bir kopyasına erişebilir
AnonimKatılımcılar takma isimle veya anonim olarak kimliklendirilir
Zaman Damgalıİşlem zamanı bloğa kaydedilir
Fikir BirliğiBütün katılımcılar birbirlerinin kayıtlarının geçerliliğini teyit eder
DeğişmezOnaylanmış herhangi bir kayıt
değiştirilemez ve geri alınamaz
GüvenliBütün kayıtlar tek tek şifrelenir
ProgramlanabilirBlockchain programlanabilirdir.
(“Akıllı Kontratlar”)
7© 2017 Akis Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş., bir İsviçre kuruluşu olan KPMG International Cooperative’e bağlı bağımsız üye firmalardan oluşan KPMG ağının üyesi bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır.
Zorluklar
Blockchain
PerformansBlockchain, eski teknolojiye sahipdiğer platformları desteklemez
GizlilikKullanıcıların gizli bilgilerinin tersine mühendislik ile ortaya çıkma riski mevcut olabilir
Yasal Yükümlülük& UyumRegülatörler açısındanhalen belirsiz ve düzenlenmesi gereken bir teknoloji
Görüş BirliğiFarklı topluluklar ve geliştiriciler arasında mutabakat henüz mevcut değil
GüvenlikProtokolün güvenliği olduğu
kanıtlanmış olmasına rağmen, cüzdanlarda bulunan özel anahtarların
yönetimi risk teşkil ediyor.
Gerçek Maliyetlerİş kanıtını paraya dönüştürmek
sanal para biriminin gerçek maliyelerini gizlemektedir.
Maliyetler ortadan kaldırılmamıştır gizlidir.
Fizibiliteİş ve yatırım modeli
kanıta ihtiyaç duyuyor
Bitcoin vs Blockchain
9© 2017 Akis Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş., bir İsviçre kuruluşu olan KPMG International Cooperative’e bağlı bağımsız üye firmalardan oluşan KPMG ağının üyesi bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır.
Blockchain’e dayalı dağıtılmış defter uygulamaları
Blockchain vs. Bitcoin
• Bitcoin aşağıdaki özelliklere barındıran en popüler dijital varlık ve ödeme sistemlerinden biridir:
- Eşler arası (P2P)
- Kullanıcılar aracı olmadan doğrudan işlem yapabilirler
- İşlemler ağ düğümleri tarafından doğrulanır ve blockchain adı verilen kamuya açık dağıtılmış defterde kaydedilir
• Blockchain’in kullanım alanları Bitcoin'inötesindedir. Bitcoin'in gelecekte kabul görmesi, Blockchain’in ekonomi genelinde nasıl uygulandığına etkisi olmayabilir.
Ana Blockchain Teknoloji SağlayıcılarıBitcoin Litecoin Peercoin
ChainÖdeme Hizmetleri, bankacılık ve sermaye piyasaları genelinde gerçek kullanım senaryolarından türetilen temel gerekliliklere dayalı açık standart platform
RippleDağıtılmış ağ vasıtasıyla bankaların gerçek zamanlı mahsuplaşma ve mutabakat yapmasını sağlayan IP-tabanlı teknoloji; kendi para birimi vardır (XRP).
EthereumProgramlanabilir işlem fonksiyonelliğine sahip herkese açık blockchain; Etherolarak adlandırılan dijital varlık ile eşler arası işlem yapar.
10© 2017 Akis Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş., bir İsviçre kuruluşu olan KPMG International Cooperative’e bağlı bağımsız üye firmalardan oluşan KPMG ağının üyesi bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır.
1200’den fazla dijital para birimi bulunmaktadır.
Dijital para birimleri
Kaynak: coinmarketcap.com (12 Ekim 2017)
Blockchain Uygulamaları
12© 2017 Akis Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş., bir İsviçre kuruluşu olan KPMG International Cooperative’e bağlı bağımsız üye firmalardan oluşan KPMG ağının üyesi bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır.
Blockchain hangi alanlarda kullanılabilir?
Ris
kY
önet
imi
Öde
me
Fina
nsal
Hiz
met
ler
Ser
may
e P
iyas
alar
ı
BLOCKCHAIN
Diğer
Karşı taraf riski Ödeme Riski Krediriski
Likiditeriski
RiskYönetişimi
OperasyonelRisk
Kişiler Arası Para Transferi
Havale Bankalar arası Ödeme
Finansal İçermeYurtdışı Ödemeler
Bankalararasıtakas
Dağıtılmış Veri Depolama
Müşteriyi Tanıma (KYC)
AML
(Kara para aklama)
Kalabalık Fonlama
Pazar YeriE-Kimlik
Varlık Transferi Takas & Ödeme Mutabakat
RegülatorRaporlama
Denetim & Uyum
Ticaret Gözetimi
RepoSendikasyonKredileri
Forex
Özel Hisse Senetleri
Şirket Tahvili Faktoring
FICC TürevleriTürev Ürünler/Teminatlar
Akreditif
Bilanço Menkul Kıymet İhracı
Kurumsal Faaliyetler
Yasal Miras
BaşlıkKoruma
SahiplikBelgesi
Teminat Yönetimi
Hasta Sağlık Kayıtları
Kayıt Tutma
ElmasAltın
Mali Olmayan Varlık Transferi
Siber Güvenlik
Gerçek Zamanlı Varlık Takibi
13© 2017 Akis Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş., bir İsviçre kuruluşu olan KPMG International Cooperative’e bağlı bağımsız üye firmalardan oluşan KPMG ağının üyesi bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır.
Kullanım örnekleri
Mevduat ve Para Transferi
Ödeme mutabakatı• Dağıtılmış defter teknolojisi noktadan noktaya direkt mutabakat yapılmasına
olanak sağlamaktadır. • Ödeme uygulamaları; B2B, B2C (örn: maaş), C2C, bankalararası ve banka içi fon
transferi işlemlerinde kullanılabilmektedir.
Dijital kimlikler – KYC & AML uyumu• Blockchain protokolü, çeşitli kaynaklarda kullanıcı bilgilerini birleştiren sayısal
kimlik şemaları geliştirmek için kullanılabilmektedir.(Örneğin; Doğum & Ölümkayıtları, kimlik numarası, biyometrik veri, sağlık kayıtları, sosyal medya, vb.)
Sadakat ve ödüller• Eşsiz bütünleşme ve ödül noktalarının toplanması• Kolay P2P dijital ödül alışverişi
SermayePiyasaları
Menkul kıymet takas ve mutabakatı• Dağıtılmış defterler merkezi bir karşı tarafa olan ihtiyacı ortadan
kaldırabilmektedir. 1. Komisyoncu ve müşteri gönderilen ticaret detaylarını defterlerine kayıt
ettikleri gibi kabul ve teyit eder. 2. Alıcılar varlıkların mevcudiyetini saklama kuruluşlarından sorgular3. Karşı taraflar, ticaretin ayrıntılarını teyit eder, istekte bulunur ve varlığın
mülkiyet kanıtını karşılıklı olarak onaylar.4. Varlıklar, blockchain aracılığıyla, belirtilen varlığa ait onay bildirimi
ulaşana kadar 3. partilere emanet edilir.
Örnek sağlayıcılarUygulama
14© 2017 Akis Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş., bir İsviçre kuruluşu olan KPMG International Cooperative’e bağlı bağımsız üye firmalardan oluşan KPMG ağının üyesi bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır.
Kullanım örnekleri
Menkul kıymetler
Dijital menkul kıymetler ve şifreleme sistemi• Varlık / Menkul kıymet sahiplerinin anlık olarak doğrulanması
- Bitgo, ödeme kabiliyetine ilişkin kanıtları hızlı ve kolay bir şekilde anlık olarakdoğrulama yapabildiğini açıkladı.
• Blockchain üzerindeki dijital menkul kıymetlerin ihracı- Bitgo, ödeme kabiliyetine ilişkin kanıtları hızlı ve kolay bir şekilde anlık olarak
doğrulama belgesi verdiğini açıkladı.o Overstock ve Counterparty'nin ortak bir girişimi olan Medici Projesi,
Overstock dijital tahvil ile başlayarak, bir blockchain tabanlı menkul kıymetborsası yaratmayı hedeflemektedir.
• Dijital menkul kıymetler, «token» olarak alt bölüme ayırılabilir. Varlıklar / Menkul kıymet takibi • Potansiyel kullanım alanları: elmas endüstrisi (kan izi vs temiz elmas), gıda tedarik
zinciri (yerel / organik ürünlerin kökenini izleme), değerli sanat varlıkları (örneğintablolar)
Sigorta
Akıllı sözleşmeler• Smartcontracts.com, daha önce karşılaşılan kriterler doğrultusunda iki taraf arasında,
aracı dahil etmeden ödeme yapan programlanabilir sözleşmeler sağlamaktadır.
Doküman sayısallaştırma• Blockchain aşağıdakileri sağlamak için kullanılabilir:
- Varlığın Kanıtı (çok kısa bir süre içerisinde)- Süreç Kanıtı (farklı dokümanlar ile bağlantı)- Denetim Kanıtı (sayısallaştırılan dokümanların değişimlerini doğrular
Muhasebe ve güvence• Dağıtılmış defteri teknolojisi, silinmez, değişmez bir işlem kaydı oluşturmaktadır. • Finansal tablo bileşenlerinin anlık olarak güvencesi
Örnek sağlayıcılarUygulama
Everledger
15© 2017 Akis Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş., bir İsviçre kuruluşu olan KPMG International Cooperative’e bağlı bağımsız üye firmalardan oluşan KPMG ağının üyesi bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır.
Blockchain neden heyecan verici?Görülen heyecan, blockchain teknolojisinin eski sistemleri ve düzenleyici ekosistemi değiştirerek potansiyel kâr (veya zarar) yaratmasından kaynaklanmaktadır.
Blockchain şirketlerinde Kümülatif Risk Sermayesi yatırımı$ 921 milyon
Sadece 2015’deki yatırım$ 462 milyon
Yeni blockchain şirketi sayısı805
Sermaye Piyasası çalışanı kıdemli kişiler Blockchain şirketlerine geçiş yaptı50+
Santander, 2020’de Blockchain kullanımından oluşacak potansiyel tasarrufa dair öngörüde bulundu.$ 20 milyar
Bitcoin ve Blockchain 2025-2027 yıllarınca global gayri safi yurt içi hasılanın 10%’luk kısmının blockchain teknolojisi üzerinde tutulacağı bekleniyor.
Blockchain henüz “geçiş noktası” da denebilecek olan yaygın kullanım alanına geçmedi ve bir süre dahageçemeyecek: (uzmanlar 5-10 yıl içerisinde teknolojinin bunu benimsemeyeceğini düşünüyor.)Zorluk
Dijital defter hizmetleri
17© 2017 Akis Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş., bir İsviçre kuruluşu olan KPMG International Cooperative’e bağlı bağımsız üye firmalardan oluşan KPMG ağının üyesi bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır.
KPMG Dijital Kayıt Defteri Hizmetleri nedir?KPMG Dijital Defter Hizmetleri; kuruluşlara, blockchain çözümleri düşünülerek tasarlanmış bir dizi hizmet sunmayı amaçlıyor. Hizmetlerimiz, zincirler arası birlikte çalışabilirliğin sağlanmasına yardımcı olmaktan, her kullanım alanı için optimal bir kontrol ortamı olan bir işletme modeli tasarlamaya kadar geniş bir yelpazede yer alıyor.
Finansal hizmetler sorunlarına yeni Dijital Defter çözümleri getiriyoruz. Tüm dünyada 70 Yönetici ve Ortak
80'den fazla Vaka Geliştiricisi
KPMG Dijital Defter Hizmetleri
Faaliyet Alanı
Geliştirme
Yönetilen Hizmetler
Stratejik Gerçekleşme
Gereksinimler Sistemler & OperasyonlarEntegrasyonu
Sermaye Piyasaları ve Altyapı
Varlık Yönetimi Sigorta
Bankacılık & Altyapı
• Gereksinimlerin geliştirilmesi• Geliştirme ve testleri denetler• Yasal entegrasyon• İş akışı uyumu
• Gelir geliştirme modelleri• İş vakası geliştirme• Hedef İşletme Modeli Tasarımı• Çözüm Sağlayıcısı
Değerlendirmeleri
• Zincirler arası çalışabilirlik• Eski sistemlerle entegrasyon• Mimari tasarım ve gelişim• İşlem optimizasyonu• Mutabakat modeli doğrulaması
• Yönetişim • Tekrarlanabilir denetim ve test• Mutabakat ve / veya denetim düğümü
doğrulaması
18© 2017 Akis Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş., bir İsviçre kuruluşu olan KPMG International Cooperative’e bağlı bağımsız üye firmalardan oluşan KPMG ağının üyesi bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır.
KPMG Dijital Defter Hizmetleri, finansal kuruluşların daha hızlı ve daha güvenli işlemler, hızlı ve otomatik arka ofis işlemleri ve düşük maliyetler de dahil olmak üzere blockchain yeteneklerini bulutta gerçekleştirmesini sağlar. KPMG hizmetleri, müşterilere, en iyi denetimlerle birlikte bir işletim modeli tasarlayabilir, güvenli bulut platformlarını değerlendirebilir, uygulayabilir ve yönetebilir ve farklı blockchain platformları arasında API birlikte çalışabilirliği elde edebilir.
KPMG Dijital Defter Hizmetleri
Dağıtılmış bir defter, paylaşılan, değiştirilemeyen bir kayıt defteri aracılığıyla işlemleri ve mülkiyeti kaydeden bir ağdır.
Dağıtılmış defter (Banka)Banka’da Geleneksel Ağ (Merkezileştirilmiş)
Takas Merkezi
19© 2017 Akis Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş., bir İsviçre kuruluşu olan KPMG International Cooperative’e bağlı bağımsız üye firmalardan oluşan KPMG ağının üyesi bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır.
Yürütme Yaşam Döngüsü
Mevcut süreçler ve altyapıda problemlinoktalarınanlaşılması, süreçzafiyetlerini ortayaçıkarılması, mevcutteknoloji mimarisive arayüzlerihakkında bilgiedinme ve muhtemel kullanımsenaryolarının(«use case») değerlendirilmesi
Hedeflenen durum mimarisinintanımlanması; buamaçla insana, sürece, teknolojiyeyapılacak olanyatırımlarınbelirlenmesi ve operasyonlardagerçekleşecekdeğişiklerintanımlanması
Kullanımsenaryolarının(«use case») değerlendirmesi, üst seviyegereksinimlerin ve yatırımlarınbelirlenmesi, kilitpersonel ve işbirimleriyle çalışmagruplarınınyürütülmesi ve yatırım getirisininhesaplanması
Kullanımsenaryolarınıdesteklemek içindetay işlemsenaryolarınınoluşturulması, gereksinimlerinbelirlenmesi, tasarım süreci, verikaynaklarının ve akışlarınıntanımlanması, donanım/altyapıgereksinimleri
Ölçeklenebilirlik, güvenlik, performans vb. gerekliliklerininyerine getirilmesi, test faaliyetleri ve veri dönüşümü
Kavram kanıtlarınave protitiplerinsonuçlarına bağlıolarak iş ve yatırımmodelinin gözdengeçirilmesi, uygulama için onayve teyit sürecininbaşlatılması
Uygulama haritasıPrototip
Kavramın kanıtlanması
(POC)İş senaryosu –yatırım getirisi
Gelecek durum tanımı
Mevcut durumincelemesi
KPMG, mevcut durum analizi ve gelecek durum hedeflerine uygun olacak şekilde ihtiyaçların belirlenmesi ve çözümün dizayn edilmesi için titiz bir metodoloji izlemektedir.
Yaklaşımımız
Teşekkürler
www.kpmg.com.tr
Bu dokümanda yer alan bilgiler genel içeriklidir ve herhangi bir gerçek veya tüzel kişinin özel durumuna hitap etmemektedir. Doğru ve zamanında bilgi sağlamak için çalışmamıza rağmen, bilginin alındığı tarihte doğru olduğu veya gelecekte olmaya devam edeceği garantisi yoktur. Hiç kimse özel durumuna uygun bir uzman görüşü almaksızın, bu dokümanda yer alan bilgilere dayanarak hareket etmemelidir.
© 2017 Akis Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş., bir İsviçre kuruluşu olan KPMG International Cooperative’e bağlı bağımsız üye firmalardan oluşan KPMG ağının üyesi bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır.
Sinem CantürkOrtak, Bilgi Sistemleri Risk Yönetimi Bölüm BaşkanıFinansal Hizmetler Sektör LideriT +90 (212) 316 60 00M: +90 (530) 294 36 [email protected]
KPMG Türkiye
İş Kuleleri, Kule 3, Kat: 2-934330 Levent, İstanbul