Download - F tecvid - çeşitli konular slayt
Kur’ân Kırâatinde
Tecvid İncelikleri
ÇEŞİTLİ KONULAR
Yard. Doç Dr. Rahim TUĞRAL
Dikkat Bu sunumdaki Arapça karakterleri
iyi görüntüleyebilmek ve
Rahat okuyabilmek için
bilgisayarınıza
önce “ARAPÇA DİL DESTEĞİ” yüklemeniz;
sonra da bu CD’de verdiğim
“Mushaf TR” karakterini kopyalamanız gerekir.
Bunu yapabilmek için
DENEME MASASI’ndan
Yazı Tiplerini bulun
Ve oraya “Mushaf TR” karakterini kopyalayın.
Râ Harfinin Okunuşu (Râ’nın Hükmü)
-- Râ harfi üstün ve ötreli olursa kalın okunur.
س� ف�ر�و ا غ�ف�ر ، غفر� وا ، ي ��ه� ر� ، ي � الل م �س� ب�ر�حم�ن� الر�ال ح�يم ،
-- Râ harfi esreli olursa ince okunur.
ر� ، �ر�جال# ، ا ا ، و ب ت� ر)ن �م�ر� ز ق�ك م�ن� ، ز�ـر)ش
-- Râ sâkin, mâ kabli üstün ve ötreli olursa kalın okunur.
�ح ر�و ان �ص�ر� ، ي �ر�حم� ، فان �ه� ت ي �ل ا ، و ا جع�ون ر�ن�ب ك ـر�، ا *
-- Râ harfi sâkin, mâ kabli esreli olursa ince
okunur.
ـ� �ذ�ر� ، واغ�ف�ر� فاص�ب �ن م� ت م� ل ا ، ا ن ه�م�ر�لRâ harfi ile kendisinden önceki esreli harf aynı kelimededir.
-- Sâkin Râ harfinden sonra kalın sesli (istîlâ sıfatlı) harflerden biri üstünlü veya ötreli gelirse kalın
okunur. (Kur’ân’da ötreli misal gelmemiştir.)
�م� �ال ب �ر�صاد� ، م�ر�ل A ، ق�ر�صادAا ، ا طاسB ر�صاداقةAر� ، ف�
Kalın sesli harf ayrı kelimede gelirse Râ harfi ince okunur.
ـ� �ذ�ر�فاص�ب ن ا ، و ا Aر� قو�مكر� صب
-- Sâkin râ harfinden sonra kalın sesli (istîlâ sıfatlı) harflerden biri esreli gelirse :
Bق �ل� ف�ر� ك
-- Râ sâkin, mâ kablinde ârızî kesre varsa kalın okunur.
Bu durumda: a-- Esreli harf ile Râ harfi ayrı kelimededir ve
aralarında harekesiz elif (vasıl hemzesi) vardır.
�م �ر�ا ن�ل ل ض�ى ، ا ر�ا ذ�ىت ض�ى ، ا �ت �وار�ا م اب ت
ج�ع�ون�ر�ا ب)حم�ه�ما ، رر�ا ب)ر
b-- � ال� ة�ر�ا ب kelimesi hariç,
Kur’ân’da, içinde ر�� heceli olan ا
� �ر�ا �ر�ج�ع� ، ا ى ، ا ج�ع�وار�ح�ج� kelimeleridir.
(Çünkü bu kelimelerdeki hemzeler, vasıl hemzesi’dir.)
-- Râ sâkin, mâ kabli de sâkin, daha önceki harf üstün ve ötreli olursa kalın okunur.
�فج� هار� وال *رB * غف�ورB �* خ�س�ر� �* نBu durum, ancak kelimede durulduğunda meydana gelir.
-- Râ’dan önceki harf lîn harfi ise ince okunur.
� �ـر طي ي �ـر� * س ي ـر# * خ *Bu durum, ancak kelimede durulduğunda meydana gelir.
-- Asıllarında hazfedilmiş bir yâ harfi bulunan kelimelerde durulacak olursa hem ince hem kalın okunur.
ر� س� ر� * فا س� ن� ا ر� * ا س� �ذا ي * ا
Arapça’da hazfedilmemiş hâli
ر� س� �ذا ي ر�ىا س� ن� ا ر�ى� ا س� ى� فا
-- Râ harfi sâkin, mâ kabli de sâkin, daha önceki harf
esreli olursa ince okunur.
ح�رB ح�ج� خر# * س� �ك ر# ح�يـ* ل ي �ل * واي �م ـر�ح�ال *
Bu durum, ancak kelimede durulduğunda meydana gelir.
-- Râ ile esreli harf arasında istîlâ sıfatlı bir harf gelip cezimli olur ve bu kelimede durulursa hem ince hem kalın okunur.
�ق�ط�ر� �ن ال * م�ن� م�ص�ر * عي
Râ Harfinin Okunuşu (Râ’nın Hükmü)
Kalın okunduğu yerler :
1- Râ harfi üstün ve ötreli olursa :
غ�ف�ر� ف�ر� ، غفر ، ي وا ، ي ر� س� حم�ن� و ا ���ه� الر � الل م �س� ب
� يم �ح�الر ،2- Râ harfi sâkin, önceki harf üstün ve ötreli olursa :
ر� �ب ك جع�ون ، ا �ر� �ه� ت ي �ل ا ، و ا ن �ص�ر� حم� ، فان ر� �حر� ، ي و ان*
3- Râ harfi sâkin, kendisinden önceki harf de sâkin, daha önceki harf
üstün ve ötreli olursa : * Bف�ورغ * Bر هار� * خ�س� �فج�ر� * ن وال
4- Sâkin râ harfinden sonra kalın sesli (istîlâ sıfatlı) harflerden biri
üstünlü veya ötreli gelirse (Kur’ân’da ötreli misal gelmemiştir) : Aةق طاسB ، ف�ر� A ، ق�ر� صادا �ر� صادAا ، ا صاد� ، م�ر� �م�ر� �ال ب ل
Kalın sesli harf ayrı kelimede gelirse râ harfi ince okunur.
�ذ�ر� قو�مك ن ا ، و ا Aر� �ر� صب فاص�ب
5- Râ sâki mâ kablinde ârızî kesre varsa :
Bu durumda:a- Esreli harf ile Râ harfi ayrı kelimededir ve aralarında harekesiz elif (vasıl hemzesi) vardır.
�م �ر�ا ن�ل ل ض�ى ، ا ر�ا ذ�ىت ض�ى ، ا �ت �وار�ا م اب ت
ج�ع�ون�ر�ا ب)حم�ه�ما ، رر�ا ب)ر
b- � ال� ة�ر�ا ب kelimesi hariç,
Kur’ân’da, içinde ر�� heceli olan ا
� �ر�ا �ر�ج�ع� ، ا ى ، ا ج�ع�وار�ح�ج� kelimeleridir.
(Çünkü bu kelimelerdeki hemzeler, vasıl hemzesi’dir.)
İnce okunduğu yerler :
1- Râ harfi esreli olursa :
ر� ، �ر�جال# ، ا ا ، و ب ت�ر)ن �م�ر� ز ق�ك م�ن� ، ز�ـر)ش
2- Râ harfi sâkin, önceki harf esreli olursa :
ـ� �ذ�ر� ، واغ�ف�ر� فاص�ب �ن م� ت م� ل ا ، ا ن ه�م�ر�لRâ harfi ile kendisinden önceki esreli harf aynı kelimededir.
3- Râ harfi sâkin, kendisinden önceki harf de sâkin, daha önceki harf esreli olursa :
ير# ح�يـلخ �م �ك ال ي �ل ح�رB * ح�ج�ـر� ح�* وا ر# * س� *Bu durum, ancak kelimede durulduğunda meydana gelir.
4- Râ’dan önceki harf lîn harfi ise :
� �ـر طي ي �ـر� * س ي ـر# * خ *Bu durum, ancak kelimede durulduğunda meydana gelir.
Hem ince hem kalın okunduğu yerler
1- Sâkin râ harfinden sonra kalın sesli (istîlâ sıfatlı) harflerden biri
esreli gelirse : Bق �ل� ف�ر� ك2- Râ ile esreli harf arasında istîlâ sıfatlı bir harf gelip cezimli olur
ve bu kelimede durulursa :
�ق�ط�ر� �ن ال * م�ن� م�ص�ر * عي3- Asıllarında hazfedilmiş bir yâ harfi bulunan kelimelerde
durulacak olursa:
ر� س� ر� * فا س� ن� ا ر� * ا س� �ذا ي * ا
Arapça’da hazfedilmemiş hâli
ر� س� �ذا ي ر�ىا س� ن� ا ر�ى� ا س� ى� فا
"لل��ه Lâfzı ا
Kalın sesli İnce sesli
Şeddeli lâm harfinden önce Şeddeli lâm harfinden önce
üstün ya da ötre varsa esre varsa
lâm harfi LA şeklinde lâm harfi LE şeklinde
�س� �ب ��ه� م �حم�د� الل ل ��ه� ، ا �ل يل ى ح� ، ��ه� ن�ح� الل��ه� وه� �الل ��ه ن� ، ا ص�الل ��ه� ر� ، ن الل
Kalkaleharfin mahrecini kımıldatma ve oynatma
Bد harflerinde ق ط ب ج د olarak bilinen ق�ط�ب� ج
Kelime ortasında: ، د�خ�ل�ون �ط�ع�م� ، ي ن ك ، ا ان �ح ب س�ج�حد�ون ق�ذ�ف� ، ي ي
Kelime sonunda: Bيج د� * ب ل �ب �ه�ذا ال �ا ق�ب� * خلق * ب لث ح�ايط# ح�* م� *
ق�ب� ت غب� فار� �م�د�د� فار� �ي د� فل �ول م� ي �د� و ل ل م� ي ل
Zamir
Önceki harf harekeli ise Önceki harf sâkin ise
uzatılarak okunur. (cezimli-medli ise)
uzatılmadan okunur.
� �ه�م�ن ي �ل غ�ف�ر�ه� ، ا ت �ه� ، واس� �ن ، ه� ا� ول س� �ه�ور �ح� ، ب �ب �ت ح� و ك
�وه�مو�ال ه� ، عقل
Ancak kural dışı Ancak kural dışı
�د� ف�ي ل خ� وا ح�وي �ر� ك ش� �ن� ت Aا ا م�هانض ر� �م�ه�ي ك ل
(Zümer, 39/7) (Furkân, 25/69)
Zamir çekmez Zamir çeker
Kelimenin aslından olan hê harfleri
ه� ت ـ� ن م� ت �ن� ل ئ Meryem, 19/46; Şuarâ, 26/116, 167 : ل
ه� ت ـ� ن م� ي �ن� ل ئ ف�قه� Alâk, 96/15 : ل Hûd, 11/91 : مان
�ه� Mü’minûn, 23/19 ; Sâffât, 37/42 : فواك
Bu kelimelerde bulunan HÊ harfleri uzatılmadan okunur;
çünkü zamir değildir.
SekteNefes almaksızın sesi kesmek
Kırâatimizde, Kurân’da dört yerde sekte vardır:
A- Durmak efdal olan, geçiş halinde sekte yapılacak olanlar : م
1- Yâsîn,36/52: ا م�ن� ن عث ا ه�ذامن� ب قد�ن ح�م�ن�مر� � ما وعد الر سكتة ط
2- Kehf, 18/1 : ه� ج�عل� ل م� ي )مAا ع�وجAاول A * قي �سا ا �ذ�ر ب �ن �ي ليدAا ح�ش
سكتة
kelimesinin sekteliع�وجAا okunuşu, aynen duruş halindeki gibi
tenvinsiz olarak medd-i tabîî’dir:
ا و"ج" .şeklinde ع�
B- Üzerinde durulmayan, her zaman sekte yapılacak olanlar :
1- Kıyâme, 75/27 : يل اق�ى * و �ر غت� الت ل �ذا ب � ا ال من� حك
Bاق * ر سكتة
2- Mutaffifîn, 83/14 : � ال انك ل� ر �وا ب ان �ه�م� ما ك عل�ى ق�لو�ب
�ون ب �س� ك ي سكتة
İmâle
Fethanın kesreye meylettirilerek okunmasıdır.
Başka bir ifade ile :
med harfi elif’in ses tonunun
med harfi yâ’nın ses tonuna
meylettirilerek okunmasıdır.
Kırâatlerin geneline baktığımızda:
�ى ، -1 �ث �ن ى ، ا غ�ش� ج�ى ، ص�ح�ى ، ي قل�ى ، سيها و��يها ، مج�ر� �يها ، س ن �يها ، ب ل v.s. gibi pek çok ت
elif-i maksûrede;
اء -2 h، ج اد ;gibi ecvef-i yâîlerde ز
وار� -3 �ب ل لد�ار� ، ا �هار� ، ا لن �اس� ، ا لن ين ، ا اف� �ك حال gibi mecrûr kelimelerdeki med harfi elif hecelerinde imâleli okunuşu görmekteyiz.
Kırâatimizde sadece:
يها مج�ر�(Hûd, 11/41)
kelimesindeki ر�ى hecesi
rê şeklinde imâle ile okunur.
Buradaki ê hecesinin ses tonu
aşağıdaki kelimelerde geçen
italik e harfinin ses tonundadır:
el âlem geç kalma hey şey = Mecrêhê
Özellikle rey kelimesinin ses tonundan da
bu ses tonu bulunabilir.
rê = M e c rê h ê
TeshîlSözlükte “kolaylaştırmak” demektir.
Kırâatimizde teshîl, sadece :
"ء ع�جم�ىiا(Fussilet, 41/44)
kelimesinde vardır.
Bu kelimedeki ikinci hemze:
Hemze ile med harfi elif arası
bir tonda okunur.
Bazıları bunu:
Hemze ile hê arası bir tonda okunur
şeklinde ifade etmişlerdir.
Yani ikinci hemze net olarak belirtilmez.
Kur’ânda :
��ه� �لل ا�ن �ئ �ل �ن� ا ي ر �لذ�ك ا
(Yûnus, 10/59; Neml, 27/59) (Yûnus, 10/51 ve 91) (En’âm, 6/143 ve 144)
şeklinde medd-i lâzım olarak okunan kelimeler :
"ء �ن ، ءا �ئ "ل ��ه�ا "ء لل �ن�ا ي ر لذ�ك ،şeklindeki asılları düşünülerek
ikinci hemzeler teshîl
ile de okunabilirler.