Formler och tabeller
FysikKemi
Tryckaringr 2014
1
Prefix Tiopotens Beteckning Namn Tiopotens Beteckning Namn
1810 E exa 110 d deci 1510 P peta 210 c centi 1210 T tera 310 m milli 910 G giga 610 μ mikro 610 M mega 910 n nano 310 k kilo 1210 p piko 210 h hekto 1510 f femto 110 da deka 1810 a atto
Algebra
Andragradsekvationen 02 qpxx har loumlsningarna qpp
x
2
22
Trigonometri
Foumlr en raumltvinklig triangel gaumlller 222 cba
c
asin
c
bcos
b
atan
Area omkrets och volym foumlr naringgra geometriska figurer
CIRKEL 2rArea
rOmkrets 2
TRIANGEL 2
bhArea
b
KLOT 3
4 3rVolym
24 rMantelarea
PRISMA Ett prisma med basarean B och houmljden h har BhVolym
KON En kon med basarean B och houmljden h har 3
BhVolym
c
r
h
r
2
Fysikaliska konstanter
Universella atommassenheten u 2710660541 kg
Ljushastigheten i vakuum c 810997924582 ms
Elementarladdningen e 1910602181 C (As)
Elektronens vilomassa me 311010949 kg
Protonens vilomassa mp 271067261 kg
Neutronens vilomassa mn 271067491 kg
Gravitationskonstanten G 111067266 Nm2kg
2
Tyngdaccelerationen (foumlr Sverige) g 829 ms2
Plancks konstant h 341062616 Js
Rydbergs konstant Rinfin 710097371 m-1
Avogadros konstant NA 23100226 mol-1
Allmaumlnna gaskonstanten R 31458 J(mol ∙ K)
Boltzmanns konstant k 231038071 JK
Stefan-Boltzmanns konstant σ 81067055 W(m2 ∙ K
4)
Absoluta nollpunkten (0 K) 15273 oC
Permittiviteten foumlr vakuum o 121085428 As(V∙m)
Permeabiliteten foumlr vakuum o 7104 Vs(A∙m)
Omvandlingsfaktorer
Laumlngd Tryck
1 Aring (aringngstroumlm) = 10-10
m = 01 nm 1 Nm2 = 1 Pa
1 ljusaringr = 1510460559 m 1 bar = 105 Pa
1 pc (parsec) = 3262 ljusaringr 1 atm = 5100131 Pa = 760 torr (mm Hg)
1 nautisk mil (sjoumlmil) = 1852 m
1 tum = 2540 mm
1 fot = 12 tum = 3048 mm
Area Arbete energi
1 a (ar) = 100 m2
1 J = 1 Nm = 1 Ws
1 ha (hektar) = 104 m
2 1 cal = 41868 J
1 eV = 191060221 J
Volym
Effekt
1 liter = 1 dm3
1 ml = 1 cm3 1 hk = 7355 W
Massa energi
1 kg motsvarar 16109888 J
1 u motsvarar 931494 MeV
3
Fysik Formler
Givna formler gaumlller daring man anvaumlnder SI-enheter
Mekanik
Beteckningar storheter och enheter
a acceleration ms2 p tryck Pa
medelacceleration ms2 F kraft N
s straumlcka m M kraftmoment Nm
t tid s p roumlrelsemaumlngd kgms
vo begynnelsehastighet ms I impuls Ns
v momentanhastighet ms W arbete J
medelhastighet ms P effekt W
ω vinkelhastighet rads Ek kinetisk energi (roumlrelseenergi) J
T periodtid s Ep potentiell energi (laumlgesenergi) J
f frekvens Hz
m massa kg
ρ densitet kgm3
V volym m3
Densitet
V
m
Tryck
A
Fp daumlr A aumlr arean
Roumlrelse
t
svm
Δs aumlr tillryggalagd straumlcka under tiden Δt
dt
dsv momentanhastighet
t
vam
Δv aumlr hastighetsaumlndring under tiden Δt
2
2
dt
sd
dt
dva
Likformigt accelererad roumlrelse (a aumlr konstant)
atvv 0 2
2
0
attvs
2
0 vvvm
asvv o 222
4
Friktion NFF friktionstal
NF normalkraft
Kraftmoment dFM daumlr d aumlr det vinkelraumlta avstaringndet fraringn
vridningsaxeln till kraftens riktningslinje
Tyngdkraft gmF
Gravitationskraft 2
21
r
mmGF
daumlr r aumlr avstaringndet mellan partiklarna
Kastroumlrelse
gtvv
vv
y
x
sin
cos
0
0
2sin
cos
2
0
0
gtatvy
tvx
daumlr α aumlr elevationsvinkeln
Kraftekvationen (Newtons 2a lag)
amF
Arbete energi och effekt
sFW s Fs aumlr kraftkomposanten i foumlrflyttningens riktning
mghEp Ep aumlr laumlgesenergin
2
2mvEk Ek aumlr roumlrelseenergin
t
EP
P aumlr effekten
tillfoumlrd
nyttig
P
P η aumlr verkningsgraden
Roumlrelsemaumlngd impuls
vmp v aumlr hastigheten
efterfoumlre pp
Roumlrelsemaumlngdslagen
ptF
Impulslagen
5
Centralroumlrelse (farten aumlr konstant)
rT
rv
2 daumlr r aumlr radien
rvr
va 2
2
r
vmF
2
F aumlr centripetalkraften
Harmonisk svaumlngningsroumlrelse
lkF Hookes lag k aumlr fjaumlderkonstanten aumlr laumlngdfoumlraumlndringen
2
)( 2
lkE elp
Epel aumlr den elastiska laumlgesenergin
)sin( tAy y aumlr elongationen A aumlr amplituden
)cos( tAv
v aumlr hastigheten
)sin(2 tAa a aumlr accelerationen
k
mT 2 T aumlr periodtiden m aumlr den svaumlngande massan
Tf
1 f aumlr frekvensen
m
kf och 2 aumlr vinkelhastigheten
Plan pendel
g
lT 2 T aumlr periodtiden foumlr smaring utslagsvinklar l aumlr pendelns laumlngd
6
Optik
Beteckningar storheter och enheter
n brytningsindex -
c ljusets hastighet i vakuum ms
v ljusets hastighet i det aktuella mediet ms
a avstaringnd fraringn lins till foumlremaringl m
b avstaringnd fraringn lins till bild m
f braumlnnvidd m
Reflektionslagen
ri
Brytningslagen
2211 sinsin nn daumlr v
cn
Tunna linser fba
111
7
Varinggroumlrelselaumlra
Beteckningar storheter och enheter
v hastighet ms
λ varingglaumlngd m
f frekvens Hz
d avstaringnd mellan spalter ljud- och ljuskaumlllor m
I ljudintensitet Wm2
P effekt W
L ljudnivaring dB
Fortskridande varingg fv
Gitter 210sin kkd
Brytning 2
2
1
1
vvf
Optisk vaumlg 2
ksnsopt
daumlr n aumlr materialets brytningsindex s aumlr den verkliga straumlckan i materielet
k aumlr antal reflektioner mot optiskt taumltare medium och aumlr varingglaumlngden i vakuum
Ljudintensitet och ljudnivaring 24 r
PI
daumlr r aumlr avstaringndet fraringn isotropt straringlande punktkaumllla
0
log10I
IL daumlr
120 10I Wm
2
Dopplereffekt sl
mlsm
vv
vvff
daumlr mf aumlr den uppfattade frekvensen sf aumlr saumlndarens frekvens lv aumlr ljudhastigheten
mv aumlr mottagarens hastighet mot saumlndaren och sv aumlr saumlndarens hastighet mot
mottagaren
8
Elektricitet
Beteckningar storheter och enheter
Q laddningsmaumlngd C ρ resistivitet Ωm
F kraft N R resistans Ω
U elektrisk spaumlnning V B magnetisk floumldestaumlthet T
I elektrisk stroumlm A Ф magnetiskt floumlde Wb
P elektrisk effekt W C kapacitans F
elektrisk faumlltstyrka NC L induktans H
ω vinkelhastighet rads
Elektrostatik
Coulombs lag 2
21
r
QQkF
9
0
1098884
1
k Nm
2 (As)
2
r = avstaringndet mellan laddningarna
Elektrisk stroumlmstyrka t
QI
Elektrisk spaumlnning Q
EU E aumlr omsatt elektrisk energi
Resistans i en ledare A
lR
l = ledarens laumlngd
A = ledarens tvaumlrsnittsarea
Ohms lag IRU
Seriekoppling av motstaringnd 321 RRRRtot Rtot aumlr ersaumlttningsresistansen
Parallellkoppling av motstaringnd 1111
321
RRRRtot
Polspaumlnning hos ett batteri IRU i aumlr batteriets elektromotoriska spaumlnning
Ri aumlr batteriets inre resistans
Elektrisk effekt IUP
Elektrisk faumlltstyrka
Homogent elektriskt faumllt
Elektriskt faumllt utanfoumlr punktladdning eller sfaumlrisk
laddningsfoumlrdelning
9
Kondensatorlagen UCQ
Energin i laddad kondensator 2
UQE
Plattkondensatorn d
AC A aumlr arean d aumlr plattavstaringndet aumlr permittiviteten
ro r aumlr den relativa permittiviteten
Magnetfaumllt
Magnetisk floumldestaumlthet A
B
B-faumlltet vinkelraumltt mot arean
Magnetisk floumldestaumlthet kring r
IB
2 μ = permeabiliteten foumlr luft asymp 4π ∙ 10
-7 Vs(Am)
en oaumlndligt laringng rak ledare r = avstaringndet till ledaren
Magnetisk floumldestaumlthet inuti r
INB
2
N = antalet varv i spolen
en platt spole r = spolens radie
Magnetisk floumldestaumlthet i en l
INB
l = spolens laumlngd
laringngstraumlckt spole
Kraft paring en ledare i magnetfaumllt lIBF l = ledarens laumlngd
Kraft paring en laddad partikel i BvQF
magnetfaumllt
Induktion och vaumlxelstroumlm
Inducerad spaumlnning dt
dNBvlu
dt
diLu
Transformatorn
2
1
1
2
1
2
I
I
U
U
N
N
Vaumlxelstroumlm och ndashspaumlnning
)sin(ˆ
)sin(ˆ
tuu
tii
Vid resistiv belastning
Effektivvaumlrde
2
ˆ2
ˆ
uU
iI
10
Vaumlrmelaumlra tryck och gaser
Beteckningar
Storhet Enhet
A area m2
p tryck Pa densitet kgm
3
h vaumltskedjup m
T absolut temperatur K
n antal mol -
N antal molekyler -
k Boltzmanns konstant JK
R allmaumlnna gaskonstanten J(molmiddotK)
S entropi JK
V volym m3
v hastighet ms
E vaumlrmeenergi J
Ek kinetisk energi J
c specifik vaumlrmekapacitet J(kgmiddotK)
ls smaumlltentalpitet Jkg
laring aringngbildningsentalpitet Jkg
m massa kg
U inre energi J
Tryck A
Fp daumlr kraften F aumlr vinkelraumlt mot ytan
Vaumltsketryck ghp
Gasernas allmaumlnna nRTNkTpV
tillstaringndslag
Kinetisk gasteori kTEk2
3
(medelvaumlrde)
Vaumlrmeenergi vid TcmE
temperaturfoumlraumlndring
Smaumlltning och stelning mlE s
Aringngbildning och
kondensation mlE aring
Volymaumlndringsarbete
Aumlndring av inre energi
Entropiaumlndring
Maximal verkningsgrad
aumlr mediets houmlgsta temperatur
Vaumlrmefaktor
11
Atom- och kaumlrnfysik
Beteckningar storheter och enheter
A aktivitet Bq varingglaumlngd m
D absorberad dos gray (Jkg) m massa kg
E energi J N antal kaumlrnor -
Wu uttraumldesarbete J p roumlrelsemaumlngd kgms
f frekvens Hz Q kvalitetsfaktor -
H ekvivalent dos sievert (Jkg) Tfrac12 halveringstid s
h Plancks konstant Js Z atomnummer -
Fotonens energi och
roumlrelsemaumlngd
hp
hfE
Fotoelektrisk effekt ku EWhf
Bohrs atommodell
2
2613
n
ZEn
(huvudkvanttalet)
Energin anges i eV
de Broglie-varingglaumlngden
p
h
Braggs lag kd cos2 d aumlr avstaringndet mellan tvaring atomplan aumlr infallsvinkeln k
aumlr ett heltal
Heisenbergs
obestaumlmdhetsrelationer 4
hxp
4
htE
Radioaktivt soumlnderfall
frac12
2
1 T
t
o
t
o
NN
eNN
aumlr soumlnderfallskonstanten
frac12
2ln
T
t
oeAA
NA
dt
dNA
A aumlr aktiviteten
Frigjord energi 2)( cmmE efterfoumlre
Absorption
(roumlntgen- och -straringlning)
xo eII
I och Io aumlr intensiteter aumlr linjaumlra
absorptionskoefficienten x aumlr straumlckan
Straringldos
m
ED
DQH
12
Elektromagnetisk straringlning
Beteckningar storheter och enheter
A area m2
c ljushastigheten i vakuum ms
f frekvens Hz
h Plancks konstant Js
k Boltzmanns konstant JK
λ varingglaumlngd m
M emittans Wm2
P effekt W (Js)
T temperatur K
Emittans (utstraringlningstaumlthet) A
PM
Plancks straringlningslag )1(
25
2
kThce
hc
d
dM
Stefan-Boltzmanns lag 4TM 8106705 W(m2K
4)
Wiens foumlrskjutningslag 3
max 1089782 T Km
13
Astrofysik
Beteckningar storheter och enheter
G gravitationskonstanten Nm2kg
2
H Hubble-parametern (kms)Mpc
m skenbar magnitud -
M absolut magnitud -
p parallax baringgsekunder
Parallax r
p1
p aumlr parallaxen i baringgsekunder
r aumlr avstaringndet i pc
Absolut och skenbar magnitud
10lg5
rMm r aumlr avstaringndet i pc
Hubbles lag rHv
Roumldfoumlrskjutning
c v c
vz
zo
o
foumlr
laumlngdenaumlr vilovaringg o
Schwarzschild-radien 2
2
c
GRS
M M aumlr massan
14
Relativitetsteori
Beteckningar
Storhet Enhet
c ljusets hastighet i vakuum ms
Etot total energi J
Ek kinetisk energi J
E0 viloenergi J
l straumlcka m
m massa kg
p roumlrelsemaumlngd kgms
t tid s
v hastighet ms
Gammafaktorn 2
2
1
1
c
v
Tidsdilatation
0
2
2
0
1
t
c
v
tt
Laumlngdkontraktionen 0
2
2
0 1l
c
vll
Roumlrelsemaumlngd
mv
c
v
mvp
2
2
1
Viloenergi 2
0 cmE
Kinetisk energi 0EEE totk
Total energi 22422 cpcmmcEtot
Hastighetsaddition
2
21
21
1c
vv
vvv
15
Tabeller
Fasta aumlmnen
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Smaumlltentalpitet
∙103 Jkg
Laumlngdutvidg-
ningskoefficient
∙10-5
K-1
aluminium 270 090 660 397 23
bly 113 013 327 247 29
glas (foumlnster) 25 084 08
granit 27 080 08
guld 193 013 1064 66 14
is (-4 oC) 092 22 0 334 50
jaumlrn 787 045 1538 276 12
kisel 233 071 1410 165 025
kol (grafit) 22 071 3652 019
koppar 896 039 1085 205 17
kork 020-035 17-21
maumlssing 84 040 915 21
nickel 89 044 1455 310 13
platina 215 0133 1768 113 089
plexiglas 12 14-21 7-10
silver 105 024 962 105 19
staringl 78 046 1350 12
tenn 73 023 232 59 27
trauml 05-06 04 05-3
zink 713 039 420 117 30
Vaumltskor
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Kokpunkt
oC
Aringngbildnings-
entalpitet
∙103 Jkg
etanol 0789 243 -117 782 841
glykol 1113 240 -16 198 800
kvicksilver 1355 014 -39 357 296
vatten 1000 419 0 100 2260
Gaser
Aumlmne Densitet
kgm3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Kokpunkt
oC
helium 018 51 -269
koldioxid 198 082 -783
kolmonoxid 125 104 -192
kvaumlve 125 104 -196
luft 129 101 -193
syre 143 092 -183
vaumlte 0090 142 -253
16
Resistiviteter och relativa permittiviteter Resistiviteter
(Isolermaterial) (Metaller och legeringar)
Aumlmne Resistivitet
m r
-------- -----
Aumlmne Resistivitet
10-6
m
asfalt 12106 31 aluminium 0027
bakelit 910 5 bly 021
glas 11105 7 guld 0024
luft torr - 10006 jaumlrn 0097
papper vaxat 1410 5 koppar 00167
paraffin 1510 21 kvicksilver 096
porslin 12103 55 platina 0106
transformatorolja 1110 24 silver 00159
vatten destillerat 3105 81 konstantan 050
staringl 016
Varingglaumlngder i luft foumlr naringgra grundaumlmnens emissionslinjer (urval)
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
aluminium 39440 kalcium 39337 natrium 58900
39618 39685 58959
42267
barium 45540 44548 neon 47044
55355 64391 47153
57777 54006
61417 kalium 40441 58525
64969 40472 64022
65953 69111
76649 strontium 40777
cesium 45554 76990 42155
45932 46073
62131 koppar 51532 48321
67233 52182
57821 syre 76082
helium 38886 77719
44715 krypton 42740
47131 43196 vaumlte 39701
49219 45024 41017
50157 55703 43405
58756 58709 48613
66781 64210 65627
70652
kvicksilver 40466 zink 46801
kadmium 46781 43475 47222
50858 43583 48105
64385 54607 63623
57696
57907
17
Nuklidtabell Nuklidmassan aumlr hela den neutrala atomens massa dvs massan av kaumlrnan och alla elektronerna
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid elektron 000054858 proton 1007276 neutron 1008665 103 min vaumlte 1 H 1
2 3
1007825 2014102 3016049
99985 0015
123 aringr helium 2 He 3
4 3016029 4002603
litium 3 Li 6 7
6015122 7016004
75 925
beryllium 4 Be 8 9
8005305 9012182
100
bor 5 B 10 11
10012937 11009306
199 801
kol 6 C 11 12 13 14
11011434 12000000 13003355 14003242
9889 111
(definition paring u)
5715 aringr kvaumlve 7 N 13
14 15
13005734 14003074 15000109
99634 0366
10 min
syre 8 O 14 15 16 17 18 19
14008596 15003066 15994915 16999132 17999161 19003580
99762 0038 0200
71 s 1222 s
27 s fluor 9 F 18
19 18000938 18998403
100
110 min
neon 10 Ne 20 19992440 9048 natrium 11 Na 23
24 22989769 23990963
100
15 h
magnesium 12 Mg 19 20 21 22 23 24
19035473 20018863 21011713 21999573 22994124 23985041
7899
908 ms 122 ms 388 s
1132 s
aluminium 13 Al 27 28
26981539 27981910
100
23 min
kisel 14 Si 28 29 30
27976927 28976495 29973770
9223 467 310
fosfor 15 P 30 31 32
29978314 30973762 31973907
100
25 min
143 d svavel 16 S 32 31972071 950 klor 17 Cl 35
37 34968853 36965903
7577 2423
argon 18 Ar 37 38 39 40 41 42
36966776 37962732 38964314 39962384 40964501 41963050
0063
9960
kalium 19 K 39 40 41
38963707 39963999 40961825
9326 0012 673
aringr
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
1
Prefix Tiopotens Beteckning Namn Tiopotens Beteckning Namn
1810 E exa 110 d deci 1510 P peta 210 c centi 1210 T tera 310 m milli 910 G giga 610 μ mikro 610 M mega 910 n nano 310 k kilo 1210 p piko 210 h hekto 1510 f femto 110 da deka 1810 a atto
Algebra
Andragradsekvationen 02 qpxx har loumlsningarna qpp
x
2
22
Trigonometri
Foumlr en raumltvinklig triangel gaumlller 222 cba
c
asin
c
bcos
b
atan
Area omkrets och volym foumlr naringgra geometriska figurer
CIRKEL 2rArea
rOmkrets 2
TRIANGEL 2
bhArea
b
KLOT 3
4 3rVolym
24 rMantelarea
PRISMA Ett prisma med basarean B och houmljden h har BhVolym
KON En kon med basarean B och houmljden h har 3
BhVolym
c
r
h
r
2
Fysikaliska konstanter
Universella atommassenheten u 2710660541 kg
Ljushastigheten i vakuum c 810997924582 ms
Elementarladdningen e 1910602181 C (As)
Elektronens vilomassa me 311010949 kg
Protonens vilomassa mp 271067261 kg
Neutronens vilomassa mn 271067491 kg
Gravitationskonstanten G 111067266 Nm2kg
2
Tyngdaccelerationen (foumlr Sverige) g 829 ms2
Plancks konstant h 341062616 Js
Rydbergs konstant Rinfin 710097371 m-1
Avogadros konstant NA 23100226 mol-1
Allmaumlnna gaskonstanten R 31458 J(mol ∙ K)
Boltzmanns konstant k 231038071 JK
Stefan-Boltzmanns konstant σ 81067055 W(m2 ∙ K
4)
Absoluta nollpunkten (0 K) 15273 oC
Permittiviteten foumlr vakuum o 121085428 As(V∙m)
Permeabiliteten foumlr vakuum o 7104 Vs(A∙m)
Omvandlingsfaktorer
Laumlngd Tryck
1 Aring (aringngstroumlm) = 10-10
m = 01 nm 1 Nm2 = 1 Pa
1 ljusaringr = 1510460559 m 1 bar = 105 Pa
1 pc (parsec) = 3262 ljusaringr 1 atm = 5100131 Pa = 760 torr (mm Hg)
1 nautisk mil (sjoumlmil) = 1852 m
1 tum = 2540 mm
1 fot = 12 tum = 3048 mm
Area Arbete energi
1 a (ar) = 100 m2
1 J = 1 Nm = 1 Ws
1 ha (hektar) = 104 m
2 1 cal = 41868 J
1 eV = 191060221 J
Volym
Effekt
1 liter = 1 dm3
1 ml = 1 cm3 1 hk = 7355 W
Massa energi
1 kg motsvarar 16109888 J
1 u motsvarar 931494 MeV
3
Fysik Formler
Givna formler gaumlller daring man anvaumlnder SI-enheter
Mekanik
Beteckningar storheter och enheter
a acceleration ms2 p tryck Pa
medelacceleration ms2 F kraft N
s straumlcka m M kraftmoment Nm
t tid s p roumlrelsemaumlngd kgms
vo begynnelsehastighet ms I impuls Ns
v momentanhastighet ms W arbete J
medelhastighet ms P effekt W
ω vinkelhastighet rads Ek kinetisk energi (roumlrelseenergi) J
T periodtid s Ep potentiell energi (laumlgesenergi) J
f frekvens Hz
m massa kg
ρ densitet kgm3
V volym m3
Densitet
V
m
Tryck
A
Fp daumlr A aumlr arean
Roumlrelse
t
svm
Δs aumlr tillryggalagd straumlcka under tiden Δt
dt
dsv momentanhastighet
t
vam
Δv aumlr hastighetsaumlndring under tiden Δt
2
2
dt
sd
dt
dva
Likformigt accelererad roumlrelse (a aumlr konstant)
atvv 0 2
2
0
attvs
2
0 vvvm
asvv o 222
4
Friktion NFF friktionstal
NF normalkraft
Kraftmoment dFM daumlr d aumlr det vinkelraumlta avstaringndet fraringn
vridningsaxeln till kraftens riktningslinje
Tyngdkraft gmF
Gravitationskraft 2
21
r
mmGF
daumlr r aumlr avstaringndet mellan partiklarna
Kastroumlrelse
gtvv
vv
y
x
sin
cos
0
0
2sin
cos
2
0
0
gtatvy
tvx
daumlr α aumlr elevationsvinkeln
Kraftekvationen (Newtons 2a lag)
amF
Arbete energi och effekt
sFW s Fs aumlr kraftkomposanten i foumlrflyttningens riktning
mghEp Ep aumlr laumlgesenergin
2
2mvEk Ek aumlr roumlrelseenergin
t
EP
P aumlr effekten
tillfoumlrd
nyttig
P
P η aumlr verkningsgraden
Roumlrelsemaumlngd impuls
vmp v aumlr hastigheten
efterfoumlre pp
Roumlrelsemaumlngdslagen
ptF
Impulslagen
5
Centralroumlrelse (farten aumlr konstant)
rT
rv
2 daumlr r aumlr radien
rvr
va 2
2
r
vmF
2
F aumlr centripetalkraften
Harmonisk svaumlngningsroumlrelse
lkF Hookes lag k aumlr fjaumlderkonstanten aumlr laumlngdfoumlraumlndringen
2
)( 2
lkE elp
Epel aumlr den elastiska laumlgesenergin
)sin( tAy y aumlr elongationen A aumlr amplituden
)cos( tAv
v aumlr hastigheten
)sin(2 tAa a aumlr accelerationen
k
mT 2 T aumlr periodtiden m aumlr den svaumlngande massan
Tf
1 f aumlr frekvensen
m
kf och 2 aumlr vinkelhastigheten
Plan pendel
g
lT 2 T aumlr periodtiden foumlr smaring utslagsvinklar l aumlr pendelns laumlngd
6
Optik
Beteckningar storheter och enheter
n brytningsindex -
c ljusets hastighet i vakuum ms
v ljusets hastighet i det aktuella mediet ms
a avstaringnd fraringn lins till foumlremaringl m
b avstaringnd fraringn lins till bild m
f braumlnnvidd m
Reflektionslagen
ri
Brytningslagen
2211 sinsin nn daumlr v
cn
Tunna linser fba
111
7
Varinggroumlrelselaumlra
Beteckningar storheter och enheter
v hastighet ms
λ varingglaumlngd m
f frekvens Hz
d avstaringnd mellan spalter ljud- och ljuskaumlllor m
I ljudintensitet Wm2
P effekt W
L ljudnivaring dB
Fortskridande varingg fv
Gitter 210sin kkd
Brytning 2
2
1
1
vvf
Optisk vaumlg 2
ksnsopt
daumlr n aumlr materialets brytningsindex s aumlr den verkliga straumlckan i materielet
k aumlr antal reflektioner mot optiskt taumltare medium och aumlr varingglaumlngden i vakuum
Ljudintensitet och ljudnivaring 24 r
PI
daumlr r aumlr avstaringndet fraringn isotropt straringlande punktkaumllla
0
log10I
IL daumlr
120 10I Wm
2
Dopplereffekt sl
mlsm
vv
vvff
daumlr mf aumlr den uppfattade frekvensen sf aumlr saumlndarens frekvens lv aumlr ljudhastigheten
mv aumlr mottagarens hastighet mot saumlndaren och sv aumlr saumlndarens hastighet mot
mottagaren
8
Elektricitet
Beteckningar storheter och enheter
Q laddningsmaumlngd C ρ resistivitet Ωm
F kraft N R resistans Ω
U elektrisk spaumlnning V B magnetisk floumldestaumlthet T
I elektrisk stroumlm A Ф magnetiskt floumlde Wb
P elektrisk effekt W C kapacitans F
elektrisk faumlltstyrka NC L induktans H
ω vinkelhastighet rads
Elektrostatik
Coulombs lag 2
21
r
QQkF
9
0
1098884
1
k Nm
2 (As)
2
r = avstaringndet mellan laddningarna
Elektrisk stroumlmstyrka t
QI
Elektrisk spaumlnning Q
EU E aumlr omsatt elektrisk energi
Resistans i en ledare A
lR
l = ledarens laumlngd
A = ledarens tvaumlrsnittsarea
Ohms lag IRU
Seriekoppling av motstaringnd 321 RRRRtot Rtot aumlr ersaumlttningsresistansen
Parallellkoppling av motstaringnd 1111
321
RRRRtot
Polspaumlnning hos ett batteri IRU i aumlr batteriets elektromotoriska spaumlnning
Ri aumlr batteriets inre resistans
Elektrisk effekt IUP
Elektrisk faumlltstyrka
Homogent elektriskt faumllt
Elektriskt faumllt utanfoumlr punktladdning eller sfaumlrisk
laddningsfoumlrdelning
9
Kondensatorlagen UCQ
Energin i laddad kondensator 2
UQE
Plattkondensatorn d
AC A aumlr arean d aumlr plattavstaringndet aumlr permittiviteten
ro r aumlr den relativa permittiviteten
Magnetfaumllt
Magnetisk floumldestaumlthet A
B
B-faumlltet vinkelraumltt mot arean
Magnetisk floumldestaumlthet kring r
IB
2 μ = permeabiliteten foumlr luft asymp 4π ∙ 10
-7 Vs(Am)
en oaumlndligt laringng rak ledare r = avstaringndet till ledaren
Magnetisk floumldestaumlthet inuti r
INB
2
N = antalet varv i spolen
en platt spole r = spolens radie
Magnetisk floumldestaumlthet i en l
INB
l = spolens laumlngd
laringngstraumlckt spole
Kraft paring en ledare i magnetfaumllt lIBF l = ledarens laumlngd
Kraft paring en laddad partikel i BvQF
magnetfaumllt
Induktion och vaumlxelstroumlm
Inducerad spaumlnning dt
dNBvlu
dt
diLu
Transformatorn
2
1
1
2
1
2
I
I
U
U
N
N
Vaumlxelstroumlm och ndashspaumlnning
)sin(ˆ
)sin(ˆ
tuu
tii
Vid resistiv belastning
Effektivvaumlrde
2
ˆ2
ˆ
uU
iI
10
Vaumlrmelaumlra tryck och gaser
Beteckningar
Storhet Enhet
A area m2
p tryck Pa densitet kgm
3
h vaumltskedjup m
T absolut temperatur K
n antal mol -
N antal molekyler -
k Boltzmanns konstant JK
R allmaumlnna gaskonstanten J(molmiddotK)
S entropi JK
V volym m3
v hastighet ms
E vaumlrmeenergi J
Ek kinetisk energi J
c specifik vaumlrmekapacitet J(kgmiddotK)
ls smaumlltentalpitet Jkg
laring aringngbildningsentalpitet Jkg
m massa kg
U inre energi J
Tryck A
Fp daumlr kraften F aumlr vinkelraumlt mot ytan
Vaumltsketryck ghp
Gasernas allmaumlnna nRTNkTpV
tillstaringndslag
Kinetisk gasteori kTEk2
3
(medelvaumlrde)
Vaumlrmeenergi vid TcmE
temperaturfoumlraumlndring
Smaumlltning och stelning mlE s
Aringngbildning och
kondensation mlE aring
Volymaumlndringsarbete
Aumlndring av inre energi
Entropiaumlndring
Maximal verkningsgrad
aumlr mediets houmlgsta temperatur
Vaumlrmefaktor
11
Atom- och kaumlrnfysik
Beteckningar storheter och enheter
A aktivitet Bq varingglaumlngd m
D absorberad dos gray (Jkg) m massa kg
E energi J N antal kaumlrnor -
Wu uttraumldesarbete J p roumlrelsemaumlngd kgms
f frekvens Hz Q kvalitetsfaktor -
H ekvivalent dos sievert (Jkg) Tfrac12 halveringstid s
h Plancks konstant Js Z atomnummer -
Fotonens energi och
roumlrelsemaumlngd
hp
hfE
Fotoelektrisk effekt ku EWhf
Bohrs atommodell
2
2613
n
ZEn
(huvudkvanttalet)
Energin anges i eV
de Broglie-varingglaumlngden
p
h
Braggs lag kd cos2 d aumlr avstaringndet mellan tvaring atomplan aumlr infallsvinkeln k
aumlr ett heltal
Heisenbergs
obestaumlmdhetsrelationer 4
hxp
4
htE
Radioaktivt soumlnderfall
frac12
2
1 T
t
o
t
o
NN
eNN
aumlr soumlnderfallskonstanten
frac12
2ln
T
t
oeAA
NA
dt
dNA
A aumlr aktiviteten
Frigjord energi 2)( cmmE efterfoumlre
Absorption
(roumlntgen- och -straringlning)
xo eII
I och Io aumlr intensiteter aumlr linjaumlra
absorptionskoefficienten x aumlr straumlckan
Straringldos
m
ED
DQH
12
Elektromagnetisk straringlning
Beteckningar storheter och enheter
A area m2
c ljushastigheten i vakuum ms
f frekvens Hz
h Plancks konstant Js
k Boltzmanns konstant JK
λ varingglaumlngd m
M emittans Wm2
P effekt W (Js)
T temperatur K
Emittans (utstraringlningstaumlthet) A
PM
Plancks straringlningslag )1(
25
2
kThce
hc
d
dM
Stefan-Boltzmanns lag 4TM 8106705 W(m2K
4)
Wiens foumlrskjutningslag 3
max 1089782 T Km
13
Astrofysik
Beteckningar storheter och enheter
G gravitationskonstanten Nm2kg
2
H Hubble-parametern (kms)Mpc
m skenbar magnitud -
M absolut magnitud -
p parallax baringgsekunder
Parallax r
p1
p aumlr parallaxen i baringgsekunder
r aumlr avstaringndet i pc
Absolut och skenbar magnitud
10lg5
rMm r aumlr avstaringndet i pc
Hubbles lag rHv
Roumldfoumlrskjutning
c v c
vz
zo
o
foumlr
laumlngdenaumlr vilovaringg o
Schwarzschild-radien 2
2
c
GRS
M M aumlr massan
14
Relativitetsteori
Beteckningar
Storhet Enhet
c ljusets hastighet i vakuum ms
Etot total energi J
Ek kinetisk energi J
E0 viloenergi J
l straumlcka m
m massa kg
p roumlrelsemaumlngd kgms
t tid s
v hastighet ms
Gammafaktorn 2
2
1
1
c
v
Tidsdilatation
0
2
2
0
1
t
c
v
tt
Laumlngdkontraktionen 0
2
2
0 1l
c
vll
Roumlrelsemaumlngd
mv
c
v
mvp
2
2
1
Viloenergi 2
0 cmE
Kinetisk energi 0EEE totk
Total energi 22422 cpcmmcEtot
Hastighetsaddition
2
21
21
1c
vv
vvv
15
Tabeller
Fasta aumlmnen
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Smaumlltentalpitet
∙103 Jkg
Laumlngdutvidg-
ningskoefficient
∙10-5
K-1
aluminium 270 090 660 397 23
bly 113 013 327 247 29
glas (foumlnster) 25 084 08
granit 27 080 08
guld 193 013 1064 66 14
is (-4 oC) 092 22 0 334 50
jaumlrn 787 045 1538 276 12
kisel 233 071 1410 165 025
kol (grafit) 22 071 3652 019
koppar 896 039 1085 205 17
kork 020-035 17-21
maumlssing 84 040 915 21
nickel 89 044 1455 310 13
platina 215 0133 1768 113 089
plexiglas 12 14-21 7-10
silver 105 024 962 105 19
staringl 78 046 1350 12
tenn 73 023 232 59 27
trauml 05-06 04 05-3
zink 713 039 420 117 30
Vaumltskor
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Kokpunkt
oC
Aringngbildnings-
entalpitet
∙103 Jkg
etanol 0789 243 -117 782 841
glykol 1113 240 -16 198 800
kvicksilver 1355 014 -39 357 296
vatten 1000 419 0 100 2260
Gaser
Aumlmne Densitet
kgm3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Kokpunkt
oC
helium 018 51 -269
koldioxid 198 082 -783
kolmonoxid 125 104 -192
kvaumlve 125 104 -196
luft 129 101 -193
syre 143 092 -183
vaumlte 0090 142 -253
16
Resistiviteter och relativa permittiviteter Resistiviteter
(Isolermaterial) (Metaller och legeringar)
Aumlmne Resistivitet
m r
-------- -----
Aumlmne Resistivitet
10-6
m
asfalt 12106 31 aluminium 0027
bakelit 910 5 bly 021
glas 11105 7 guld 0024
luft torr - 10006 jaumlrn 0097
papper vaxat 1410 5 koppar 00167
paraffin 1510 21 kvicksilver 096
porslin 12103 55 platina 0106
transformatorolja 1110 24 silver 00159
vatten destillerat 3105 81 konstantan 050
staringl 016
Varingglaumlngder i luft foumlr naringgra grundaumlmnens emissionslinjer (urval)
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
aluminium 39440 kalcium 39337 natrium 58900
39618 39685 58959
42267
barium 45540 44548 neon 47044
55355 64391 47153
57777 54006
61417 kalium 40441 58525
64969 40472 64022
65953 69111
76649 strontium 40777
cesium 45554 76990 42155
45932 46073
62131 koppar 51532 48321
67233 52182
57821 syre 76082
helium 38886 77719
44715 krypton 42740
47131 43196 vaumlte 39701
49219 45024 41017
50157 55703 43405
58756 58709 48613
66781 64210 65627
70652
kvicksilver 40466 zink 46801
kadmium 46781 43475 47222
50858 43583 48105
64385 54607 63623
57696
57907
17
Nuklidtabell Nuklidmassan aumlr hela den neutrala atomens massa dvs massan av kaumlrnan och alla elektronerna
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid elektron 000054858 proton 1007276 neutron 1008665 103 min vaumlte 1 H 1
2 3
1007825 2014102 3016049
99985 0015
123 aringr helium 2 He 3
4 3016029 4002603
litium 3 Li 6 7
6015122 7016004
75 925
beryllium 4 Be 8 9
8005305 9012182
100
bor 5 B 10 11
10012937 11009306
199 801
kol 6 C 11 12 13 14
11011434 12000000 13003355 14003242
9889 111
(definition paring u)
5715 aringr kvaumlve 7 N 13
14 15
13005734 14003074 15000109
99634 0366
10 min
syre 8 O 14 15 16 17 18 19
14008596 15003066 15994915 16999132 17999161 19003580
99762 0038 0200
71 s 1222 s
27 s fluor 9 F 18
19 18000938 18998403
100
110 min
neon 10 Ne 20 19992440 9048 natrium 11 Na 23
24 22989769 23990963
100
15 h
magnesium 12 Mg 19 20 21 22 23 24
19035473 20018863 21011713 21999573 22994124 23985041
7899
908 ms 122 ms 388 s
1132 s
aluminium 13 Al 27 28
26981539 27981910
100
23 min
kisel 14 Si 28 29 30
27976927 28976495 29973770
9223 467 310
fosfor 15 P 30 31 32
29978314 30973762 31973907
100
25 min
143 d svavel 16 S 32 31972071 950 klor 17 Cl 35
37 34968853 36965903
7577 2423
argon 18 Ar 37 38 39 40 41 42
36966776 37962732 38964314 39962384 40964501 41963050
0063
9960
kalium 19 K 39 40 41
38963707 39963999 40961825
9326 0012 673
aringr
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
2
Fysikaliska konstanter
Universella atommassenheten u 2710660541 kg
Ljushastigheten i vakuum c 810997924582 ms
Elementarladdningen e 1910602181 C (As)
Elektronens vilomassa me 311010949 kg
Protonens vilomassa mp 271067261 kg
Neutronens vilomassa mn 271067491 kg
Gravitationskonstanten G 111067266 Nm2kg
2
Tyngdaccelerationen (foumlr Sverige) g 829 ms2
Plancks konstant h 341062616 Js
Rydbergs konstant Rinfin 710097371 m-1
Avogadros konstant NA 23100226 mol-1
Allmaumlnna gaskonstanten R 31458 J(mol ∙ K)
Boltzmanns konstant k 231038071 JK
Stefan-Boltzmanns konstant σ 81067055 W(m2 ∙ K
4)
Absoluta nollpunkten (0 K) 15273 oC
Permittiviteten foumlr vakuum o 121085428 As(V∙m)
Permeabiliteten foumlr vakuum o 7104 Vs(A∙m)
Omvandlingsfaktorer
Laumlngd Tryck
1 Aring (aringngstroumlm) = 10-10
m = 01 nm 1 Nm2 = 1 Pa
1 ljusaringr = 1510460559 m 1 bar = 105 Pa
1 pc (parsec) = 3262 ljusaringr 1 atm = 5100131 Pa = 760 torr (mm Hg)
1 nautisk mil (sjoumlmil) = 1852 m
1 tum = 2540 mm
1 fot = 12 tum = 3048 mm
Area Arbete energi
1 a (ar) = 100 m2
1 J = 1 Nm = 1 Ws
1 ha (hektar) = 104 m
2 1 cal = 41868 J
1 eV = 191060221 J
Volym
Effekt
1 liter = 1 dm3
1 ml = 1 cm3 1 hk = 7355 W
Massa energi
1 kg motsvarar 16109888 J
1 u motsvarar 931494 MeV
3
Fysik Formler
Givna formler gaumlller daring man anvaumlnder SI-enheter
Mekanik
Beteckningar storheter och enheter
a acceleration ms2 p tryck Pa
medelacceleration ms2 F kraft N
s straumlcka m M kraftmoment Nm
t tid s p roumlrelsemaumlngd kgms
vo begynnelsehastighet ms I impuls Ns
v momentanhastighet ms W arbete J
medelhastighet ms P effekt W
ω vinkelhastighet rads Ek kinetisk energi (roumlrelseenergi) J
T periodtid s Ep potentiell energi (laumlgesenergi) J
f frekvens Hz
m massa kg
ρ densitet kgm3
V volym m3
Densitet
V
m
Tryck
A
Fp daumlr A aumlr arean
Roumlrelse
t
svm
Δs aumlr tillryggalagd straumlcka under tiden Δt
dt
dsv momentanhastighet
t
vam
Δv aumlr hastighetsaumlndring under tiden Δt
2
2
dt
sd
dt
dva
Likformigt accelererad roumlrelse (a aumlr konstant)
atvv 0 2
2
0
attvs
2
0 vvvm
asvv o 222
4
Friktion NFF friktionstal
NF normalkraft
Kraftmoment dFM daumlr d aumlr det vinkelraumlta avstaringndet fraringn
vridningsaxeln till kraftens riktningslinje
Tyngdkraft gmF
Gravitationskraft 2
21
r
mmGF
daumlr r aumlr avstaringndet mellan partiklarna
Kastroumlrelse
gtvv
vv
y
x
sin
cos
0
0
2sin
cos
2
0
0
gtatvy
tvx
daumlr α aumlr elevationsvinkeln
Kraftekvationen (Newtons 2a lag)
amF
Arbete energi och effekt
sFW s Fs aumlr kraftkomposanten i foumlrflyttningens riktning
mghEp Ep aumlr laumlgesenergin
2
2mvEk Ek aumlr roumlrelseenergin
t
EP
P aumlr effekten
tillfoumlrd
nyttig
P
P η aumlr verkningsgraden
Roumlrelsemaumlngd impuls
vmp v aumlr hastigheten
efterfoumlre pp
Roumlrelsemaumlngdslagen
ptF
Impulslagen
5
Centralroumlrelse (farten aumlr konstant)
rT
rv
2 daumlr r aumlr radien
rvr
va 2
2
r
vmF
2
F aumlr centripetalkraften
Harmonisk svaumlngningsroumlrelse
lkF Hookes lag k aumlr fjaumlderkonstanten aumlr laumlngdfoumlraumlndringen
2
)( 2
lkE elp
Epel aumlr den elastiska laumlgesenergin
)sin( tAy y aumlr elongationen A aumlr amplituden
)cos( tAv
v aumlr hastigheten
)sin(2 tAa a aumlr accelerationen
k
mT 2 T aumlr periodtiden m aumlr den svaumlngande massan
Tf
1 f aumlr frekvensen
m
kf och 2 aumlr vinkelhastigheten
Plan pendel
g
lT 2 T aumlr periodtiden foumlr smaring utslagsvinklar l aumlr pendelns laumlngd
6
Optik
Beteckningar storheter och enheter
n brytningsindex -
c ljusets hastighet i vakuum ms
v ljusets hastighet i det aktuella mediet ms
a avstaringnd fraringn lins till foumlremaringl m
b avstaringnd fraringn lins till bild m
f braumlnnvidd m
Reflektionslagen
ri
Brytningslagen
2211 sinsin nn daumlr v
cn
Tunna linser fba
111
7
Varinggroumlrelselaumlra
Beteckningar storheter och enheter
v hastighet ms
λ varingglaumlngd m
f frekvens Hz
d avstaringnd mellan spalter ljud- och ljuskaumlllor m
I ljudintensitet Wm2
P effekt W
L ljudnivaring dB
Fortskridande varingg fv
Gitter 210sin kkd
Brytning 2
2
1
1
vvf
Optisk vaumlg 2
ksnsopt
daumlr n aumlr materialets brytningsindex s aumlr den verkliga straumlckan i materielet
k aumlr antal reflektioner mot optiskt taumltare medium och aumlr varingglaumlngden i vakuum
Ljudintensitet och ljudnivaring 24 r
PI
daumlr r aumlr avstaringndet fraringn isotropt straringlande punktkaumllla
0
log10I
IL daumlr
120 10I Wm
2
Dopplereffekt sl
mlsm
vv
vvff
daumlr mf aumlr den uppfattade frekvensen sf aumlr saumlndarens frekvens lv aumlr ljudhastigheten
mv aumlr mottagarens hastighet mot saumlndaren och sv aumlr saumlndarens hastighet mot
mottagaren
8
Elektricitet
Beteckningar storheter och enheter
Q laddningsmaumlngd C ρ resistivitet Ωm
F kraft N R resistans Ω
U elektrisk spaumlnning V B magnetisk floumldestaumlthet T
I elektrisk stroumlm A Ф magnetiskt floumlde Wb
P elektrisk effekt W C kapacitans F
elektrisk faumlltstyrka NC L induktans H
ω vinkelhastighet rads
Elektrostatik
Coulombs lag 2
21
r
QQkF
9
0
1098884
1
k Nm
2 (As)
2
r = avstaringndet mellan laddningarna
Elektrisk stroumlmstyrka t
QI
Elektrisk spaumlnning Q
EU E aumlr omsatt elektrisk energi
Resistans i en ledare A
lR
l = ledarens laumlngd
A = ledarens tvaumlrsnittsarea
Ohms lag IRU
Seriekoppling av motstaringnd 321 RRRRtot Rtot aumlr ersaumlttningsresistansen
Parallellkoppling av motstaringnd 1111
321
RRRRtot
Polspaumlnning hos ett batteri IRU i aumlr batteriets elektromotoriska spaumlnning
Ri aumlr batteriets inre resistans
Elektrisk effekt IUP
Elektrisk faumlltstyrka
Homogent elektriskt faumllt
Elektriskt faumllt utanfoumlr punktladdning eller sfaumlrisk
laddningsfoumlrdelning
9
Kondensatorlagen UCQ
Energin i laddad kondensator 2
UQE
Plattkondensatorn d
AC A aumlr arean d aumlr plattavstaringndet aumlr permittiviteten
ro r aumlr den relativa permittiviteten
Magnetfaumllt
Magnetisk floumldestaumlthet A
B
B-faumlltet vinkelraumltt mot arean
Magnetisk floumldestaumlthet kring r
IB
2 μ = permeabiliteten foumlr luft asymp 4π ∙ 10
-7 Vs(Am)
en oaumlndligt laringng rak ledare r = avstaringndet till ledaren
Magnetisk floumldestaumlthet inuti r
INB
2
N = antalet varv i spolen
en platt spole r = spolens radie
Magnetisk floumldestaumlthet i en l
INB
l = spolens laumlngd
laringngstraumlckt spole
Kraft paring en ledare i magnetfaumllt lIBF l = ledarens laumlngd
Kraft paring en laddad partikel i BvQF
magnetfaumllt
Induktion och vaumlxelstroumlm
Inducerad spaumlnning dt
dNBvlu
dt
diLu
Transformatorn
2
1
1
2
1
2
I
I
U
U
N
N
Vaumlxelstroumlm och ndashspaumlnning
)sin(ˆ
)sin(ˆ
tuu
tii
Vid resistiv belastning
Effektivvaumlrde
2
ˆ2
ˆ
uU
iI
10
Vaumlrmelaumlra tryck och gaser
Beteckningar
Storhet Enhet
A area m2
p tryck Pa densitet kgm
3
h vaumltskedjup m
T absolut temperatur K
n antal mol -
N antal molekyler -
k Boltzmanns konstant JK
R allmaumlnna gaskonstanten J(molmiddotK)
S entropi JK
V volym m3
v hastighet ms
E vaumlrmeenergi J
Ek kinetisk energi J
c specifik vaumlrmekapacitet J(kgmiddotK)
ls smaumlltentalpitet Jkg
laring aringngbildningsentalpitet Jkg
m massa kg
U inre energi J
Tryck A
Fp daumlr kraften F aumlr vinkelraumlt mot ytan
Vaumltsketryck ghp
Gasernas allmaumlnna nRTNkTpV
tillstaringndslag
Kinetisk gasteori kTEk2
3
(medelvaumlrde)
Vaumlrmeenergi vid TcmE
temperaturfoumlraumlndring
Smaumlltning och stelning mlE s
Aringngbildning och
kondensation mlE aring
Volymaumlndringsarbete
Aumlndring av inre energi
Entropiaumlndring
Maximal verkningsgrad
aumlr mediets houmlgsta temperatur
Vaumlrmefaktor
11
Atom- och kaumlrnfysik
Beteckningar storheter och enheter
A aktivitet Bq varingglaumlngd m
D absorberad dos gray (Jkg) m massa kg
E energi J N antal kaumlrnor -
Wu uttraumldesarbete J p roumlrelsemaumlngd kgms
f frekvens Hz Q kvalitetsfaktor -
H ekvivalent dos sievert (Jkg) Tfrac12 halveringstid s
h Plancks konstant Js Z atomnummer -
Fotonens energi och
roumlrelsemaumlngd
hp
hfE
Fotoelektrisk effekt ku EWhf
Bohrs atommodell
2
2613
n
ZEn
(huvudkvanttalet)
Energin anges i eV
de Broglie-varingglaumlngden
p
h
Braggs lag kd cos2 d aumlr avstaringndet mellan tvaring atomplan aumlr infallsvinkeln k
aumlr ett heltal
Heisenbergs
obestaumlmdhetsrelationer 4
hxp
4
htE
Radioaktivt soumlnderfall
frac12
2
1 T
t
o
t
o
NN
eNN
aumlr soumlnderfallskonstanten
frac12
2ln
T
t
oeAA
NA
dt
dNA
A aumlr aktiviteten
Frigjord energi 2)( cmmE efterfoumlre
Absorption
(roumlntgen- och -straringlning)
xo eII
I och Io aumlr intensiteter aumlr linjaumlra
absorptionskoefficienten x aumlr straumlckan
Straringldos
m
ED
DQH
12
Elektromagnetisk straringlning
Beteckningar storheter och enheter
A area m2
c ljushastigheten i vakuum ms
f frekvens Hz
h Plancks konstant Js
k Boltzmanns konstant JK
λ varingglaumlngd m
M emittans Wm2
P effekt W (Js)
T temperatur K
Emittans (utstraringlningstaumlthet) A
PM
Plancks straringlningslag )1(
25
2
kThce
hc
d
dM
Stefan-Boltzmanns lag 4TM 8106705 W(m2K
4)
Wiens foumlrskjutningslag 3
max 1089782 T Km
13
Astrofysik
Beteckningar storheter och enheter
G gravitationskonstanten Nm2kg
2
H Hubble-parametern (kms)Mpc
m skenbar magnitud -
M absolut magnitud -
p parallax baringgsekunder
Parallax r
p1
p aumlr parallaxen i baringgsekunder
r aumlr avstaringndet i pc
Absolut och skenbar magnitud
10lg5
rMm r aumlr avstaringndet i pc
Hubbles lag rHv
Roumldfoumlrskjutning
c v c
vz
zo
o
foumlr
laumlngdenaumlr vilovaringg o
Schwarzschild-radien 2
2
c
GRS
M M aumlr massan
14
Relativitetsteori
Beteckningar
Storhet Enhet
c ljusets hastighet i vakuum ms
Etot total energi J
Ek kinetisk energi J
E0 viloenergi J
l straumlcka m
m massa kg
p roumlrelsemaumlngd kgms
t tid s
v hastighet ms
Gammafaktorn 2
2
1
1
c
v
Tidsdilatation
0
2
2
0
1
t
c
v
tt
Laumlngdkontraktionen 0
2
2
0 1l
c
vll
Roumlrelsemaumlngd
mv
c
v
mvp
2
2
1
Viloenergi 2
0 cmE
Kinetisk energi 0EEE totk
Total energi 22422 cpcmmcEtot
Hastighetsaddition
2
21
21
1c
vv
vvv
15
Tabeller
Fasta aumlmnen
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Smaumlltentalpitet
∙103 Jkg
Laumlngdutvidg-
ningskoefficient
∙10-5
K-1
aluminium 270 090 660 397 23
bly 113 013 327 247 29
glas (foumlnster) 25 084 08
granit 27 080 08
guld 193 013 1064 66 14
is (-4 oC) 092 22 0 334 50
jaumlrn 787 045 1538 276 12
kisel 233 071 1410 165 025
kol (grafit) 22 071 3652 019
koppar 896 039 1085 205 17
kork 020-035 17-21
maumlssing 84 040 915 21
nickel 89 044 1455 310 13
platina 215 0133 1768 113 089
plexiglas 12 14-21 7-10
silver 105 024 962 105 19
staringl 78 046 1350 12
tenn 73 023 232 59 27
trauml 05-06 04 05-3
zink 713 039 420 117 30
Vaumltskor
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Kokpunkt
oC
Aringngbildnings-
entalpitet
∙103 Jkg
etanol 0789 243 -117 782 841
glykol 1113 240 -16 198 800
kvicksilver 1355 014 -39 357 296
vatten 1000 419 0 100 2260
Gaser
Aumlmne Densitet
kgm3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Kokpunkt
oC
helium 018 51 -269
koldioxid 198 082 -783
kolmonoxid 125 104 -192
kvaumlve 125 104 -196
luft 129 101 -193
syre 143 092 -183
vaumlte 0090 142 -253
16
Resistiviteter och relativa permittiviteter Resistiviteter
(Isolermaterial) (Metaller och legeringar)
Aumlmne Resistivitet
m r
-------- -----
Aumlmne Resistivitet
10-6
m
asfalt 12106 31 aluminium 0027
bakelit 910 5 bly 021
glas 11105 7 guld 0024
luft torr - 10006 jaumlrn 0097
papper vaxat 1410 5 koppar 00167
paraffin 1510 21 kvicksilver 096
porslin 12103 55 platina 0106
transformatorolja 1110 24 silver 00159
vatten destillerat 3105 81 konstantan 050
staringl 016
Varingglaumlngder i luft foumlr naringgra grundaumlmnens emissionslinjer (urval)
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
aluminium 39440 kalcium 39337 natrium 58900
39618 39685 58959
42267
barium 45540 44548 neon 47044
55355 64391 47153
57777 54006
61417 kalium 40441 58525
64969 40472 64022
65953 69111
76649 strontium 40777
cesium 45554 76990 42155
45932 46073
62131 koppar 51532 48321
67233 52182
57821 syre 76082
helium 38886 77719
44715 krypton 42740
47131 43196 vaumlte 39701
49219 45024 41017
50157 55703 43405
58756 58709 48613
66781 64210 65627
70652
kvicksilver 40466 zink 46801
kadmium 46781 43475 47222
50858 43583 48105
64385 54607 63623
57696
57907
17
Nuklidtabell Nuklidmassan aumlr hela den neutrala atomens massa dvs massan av kaumlrnan och alla elektronerna
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid elektron 000054858 proton 1007276 neutron 1008665 103 min vaumlte 1 H 1
2 3
1007825 2014102 3016049
99985 0015
123 aringr helium 2 He 3
4 3016029 4002603
litium 3 Li 6 7
6015122 7016004
75 925
beryllium 4 Be 8 9
8005305 9012182
100
bor 5 B 10 11
10012937 11009306
199 801
kol 6 C 11 12 13 14
11011434 12000000 13003355 14003242
9889 111
(definition paring u)
5715 aringr kvaumlve 7 N 13
14 15
13005734 14003074 15000109
99634 0366
10 min
syre 8 O 14 15 16 17 18 19
14008596 15003066 15994915 16999132 17999161 19003580
99762 0038 0200
71 s 1222 s
27 s fluor 9 F 18
19 18000938 18998403
100
110 min
neon 10 Ne 20 19992440 9048 natrium 11 Na 23
24 22989769 23990963
100
15 h
magnesium 12 Mg 19 20 21 22 23 24
19035473 20018863 21011713 21999573 22994124 23985041
7899
908 ms 122 ms 388 s
1132 s
aluminium 13 Al 27 28
26981539 27981910
100
23 min
kisel 14 Si 28 29 30
27976927 28976495 29973770
9223 467 310
fosfor 15 P 30 31 32
29978314 30973762 31973907
100
25 min
143 d svavel 16 S 32 31972071 950 klor 17 Cl 35
37 34968853 36965903
7577 2423
argon 18 Ar 37 38 39 40 41 42
36966776 37962732 38964314 39962384 40964501 41963050
0063
9960
kalium 19 K 39 40 41
38963707 39963999 40961825
9326 0012 673
aringr
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
3
Fysik Formler
Givna formler gaumlller daring man anvaumlnder SI-enheter
Mekanik
Beteckningar storheter och enheter
a acceleration ms2 p tryck Pa
medelacceleration ms2 F kraft N
s straumlcka m M kraftmoment Nm
t tid s p roumlrelsemaumlngd kgms
vo begynnelsehastighet ms I impuls Ns
v momentanhastighet ms W arbete J
medelhastighet ms P effekt W
ω vinkelhastighet rads Ek kinetisk energi (roumlrelseenergi) J
T periodtid s Ep potentiell energi (laumlgesenergi) J
f frekvens Hz
m massa kg
ρ densitet kgm3
V volym m3
Densitet
V
m
Tryck
A
Fp daumlr A aumlr arean
Roumlrelse
t
svm
Δs aumlr tillryggalagd straumlcka under tiden Δt
dt
dsv momentanhastighet
t
vam
Δv aumlr hastighetsaumlndring under tiden Δt
2
2
dt
sd
dt
dva
Likformigt accelererad roumlrelse (a aumlr konstant)
atvv 0 2
2
0
attvs
2
0 vvvm
asvv o 222
4
Friktion NFF friktionstal
NF normalkraft
Kraftmoment dFM daumlr d aumlr det vinkelraumlta avstaringndet fraringn
vridningsaxeln till kraftens riktningslinje
Tyngdkraft gmF
Gravitationskraft 2
21
r
mmGF
daumlr r aumlr avstaringndet mellan partiklarna
Kastroumlrelse
gtvv
vv
y
x
sin
cos
0
0
2sin
cos
2
0
0
gtatvy
tvx
daumlr α aumlr elevationsvinkeln
Kraftekvationen (Newtons 2a lag)
amF
Arbete energi och effekt
sFW s Fs aumlr kraftkomposanten i foumlrflyttningens riktning
mghEp Ep aumlr laumlgesenergin
2
2mvEk Ek aumlr roumlrelseenergin
t
EP
P aumlr effekten
tillfoumlrd
nyttig
P
P η aumlr verkningsgraden
Roumlrelsemaumlngd impuls
vmp v aumlr hastigheten
efterfoumlre pp
Roumlrelsemaumlngdslagen
ptF
Impulslagen
5
Centralroumlrelse (farten aumlr konstant)
rT
rv
2 daumlr r aumlr radien
rvr
va 2
2
r
vmF
2
F aumlr centripetalkraften
Harmonisk svaumlngningsroumlrelse
lkF Hookes lag k aumlr fjaumlderkonstanten aumlr laumlngdfoumlraumlndringen
2
)( 2
lkE elp
Epel aumlr den elastiska laumlgesenergin
)sin( tAy y aumlr elongationen A aumlr amplituden
)cos( tAv
v aumlr hastigheten
)sin(2 tAa a aumlr accelerationen
k
mT 2 T aumlr periodtiden m aumlr den svaumlngande massan
Tf
1 f aumlr frekvensen
m
kf och 2 aumlr vinkelhastigheten
Plan pendel
g
lT 2 T aumlr periodtiden foumlr smaring utslagsvinklar l aumlr pendelns laumlngd
6
Optik
Beteckningar storheter och enheter
n brytningsindex -
c ljusets hastighet i vakuum ms
v ljusets hastighet i det aktuella mediet ms
a avstaringnd fraringn lins till foumlremaringl m
b avstaringnd fraringn lins till bild m
f braumlnnvidd m
Reflektionslagen
ri
Brytningslagen
2211 sinsin nn daumlr v
cn
Tunna linser fba
111
7
Varinggroumlrelselaumlra
Beteckningar storheter och enheter
v hastighet ms
λ varingglaumlngd m
f frekvens Hz
d avstaringnd mellan spalter ljud- och ljuskaumlllor m
I ljudintensitet Wm2
P effekt W
L ljudnivaring dB
Fortskridande varingg fv
Gitter 210sin kkd
Brytning 2
2
1
1
vvf
Optisk vaumlg 2
ksnsopt
daumlr n aumlr materialets brytningsindex s aumlr den verkliga straumlckan i materielet
k aumlr antal reflektioner mot optiskt taumltare medium och aumlr varingglaumlngden i vakuum
Ljudintensitet och ljudnivaring 24 r
PI
daumlr r aumlr avstaringndet fraringn isotropt straringlande punktkaumllla
0
log10I
IL daumlr
120 10I Wm
2
Dopplereffekt sl
mlsm
vv
vvff
daumlr mf aumlr den uppfattade frekvensen sf aumlr saumlndarens frekvens lv aumlr ljudhastigheten
mv aumlr mottagarens hastighet mot saumlndaren och sv aumlr saumlndarens hastighet mot
mottagaren
8
Elektricitet
Beteckningar storheter och enheter
Q laddningsmaumlngd C ρ resistivitet Ωm
F kraft N R resistans Ω
U elektrisk spaumlnning V B magnetisk floumldestaumlthet T
I elektrisk stroumlm A Ф magnetiskt floumlde Wb
P elektrisk effekt W C kapacitans F
elektrisk faumlltstyrka NC L induktans H
ω vinkelhastighet rads
Elektrostatik
Coulombs lag 2
21
r
QQkF
9
0
1098884
1
k Nm
2 (As)
2
r = avstaringndet mellan laddningarna
Elektrisk stroumlmstyrka t
QI
Elektrisk spaumlnning Q
EU E aumlr omsatt elektrisk energi
Resistans i en ledare A
lR
l = ledarens laumlngd
A = ledarens tvaumlrsnittsarea
Ohms lag IRU
Seriekoppling av motstaringnd 321 RRRRtot Rtot aumlr ersaumlttningsresistansen
Parallellkoppling av motstaringnd 1111
321
RRRRtot
Polspaumlnning hos ett batteri IRU i aumlr batteriets elektromotoriska spaumlnning
Ri aumlr batteriets inre resistans
Elektrisk effekt IUP
Elektrisk faumlltstyrka
Homogent elektriskt faumllt
Elektriskt faumllt utanfoumlr punktladdning eller sfaumlrisk
laddningsfoumlrdelning
9
Kondensatorlagen UCQ
Energin i laddad kondensator 2
UQE
Plattkondensatorn d
AC A aumlr arean d aumlr plattavstaringndet aumlr permittiviteten
ro r aumlr den relativa permittiviteten
Magnetfaumllt
Magnetisk floumldestaumlthet A
B
B-faumlltet vinkelraumltt mot arean
Magnetisk floumldestaumlthet kring r
IB
2 μ = permeabiliteten foumlr luft asymp 4π ∙ 10
-7 Vs(Am)
en oaumlndligt laringng rak ledare r = avstaringndet till ledaren
Magnetisk floumldestaumlthet inuti r
INB
2
N = antalet varv i spolen
en platt spole r = spolens radie
Magnetisk floumldestaumlthet i en l
INB
l = spolens laumlngd
laringngstraumlckt spole
Kraft paring en ledare i magnetfaumllt lIBF l = ledarens laumlngd
Kraft paring en laddad partikel i BvQF
magnetfaumllt
Induktion och vaumlxelstroumlm
Inducerad spaumlnning dt
dNBvlu
dt
diLu
Transformatorn
2
1
1
2
1
2
I
I
U
U
N
N
Vaumlxelstroumlm och ndashspaumlnning
)sin(ˆ
)sin(ˆ
tuu
tii
Vid resistiv belastning
Effektivvaumlrde
2
ˆ2
ˆ
uU
iI
10
Vaumlrmelaumlra tryck och gaser
Beteckningar
Storhet Enhet
A area m2
p tryck Pa densitet kgm
3
h vaumltskedjup m
T absolut temperatur K
n antal mol -
N antal molekyler -
k Boltzmanns konstant JK
R allmaumlnna gaskonstanten J(molmiddotK)
S entropi JK
V volym m3
v hastighet ms
E vaumlrmeenergi J
Ek kinetisk energi J
c specifik vaumlrmekapacitet J(kgmiddotK)
ls smaumlltentalpitet Jkg
laring aringngbildningsentalpitet Jkg
m massa kg
U inre energi J
Tryck A
Fp daumlr kraften F aumlr vinkelraumlt mot ytan
Vaumltsketryck ghp
Gasernas allmaumlnna nRTNkTpV
tillstaringndslag
Kinetisk gasteori kTEk2
3
(medelvaumlrde)
Vaumlrmeenergi vid TcmE
temperaturfoumlraumlndring
Smaumlltning och stelning mlE s
Aringngbildning och
kondensation mlE aring
Volymaumlndringsarbete
Aumlndring av inre energi
Entropiaumlndring
Maximal verkningsgrad
aumlr mediets houmlgsta temperatur
Vaumlrmefaktor
11
Atom- och kaumlrnfysik
Beteckningar storheter och enheter
A aktivitet Bq varingglaumlngd m
D absorberad dos gray (Jkg) m massa kg
E energi J N antal kaumlrnor -
Wu uttraumldesarbete J p roumlrelsemaumlngd kgms
f frekvens Hz Q kvalitetsfaktor -
H ekvivalent dos sievert (Jkg) Tfrac12 halveringstid s
h Plancks konstant Js Z atomnummer -
Fotonens energi och
roumlrelsemaumlngd
hp
hfE
Fotoelektrisk effekt ku EWhf
Bohrs atommodell
2
2613
n
ZEn
(huvudkvanttalet)
Energin anges i eV
de Broglie-varingglaumlngden
p
h
Braggs lag kd cos2 d aumlr avstaringndet mellan tvaring atomplan aumlr infallsvinkeln k
aumlr ett heltal
Heisenbergs
obestaumlmdhetsrelationer 4
hxp
4
htE
Radioaktivt soumlnderfall
frac12
2
1 T
t
o
t
o
NN
eNN
aumlr soumlnderfallskonstanten
frac12
2ln
T
t
oeAA
NA
dt
dNA
A aumlr aktiviteten
Frigjord energi 2)( cmmE efterfoumlre
Absorption
(roumlntgen- och -straringlning)
xo eII
I och Io aumlr intensiteter aumlr linjaumlra
absorptionskoefficienten x aumlr straumlckan
Straringldos
m
ED
DQH
12
Elektromagnetisk straringlning
Beteckningar storheter och enheter
A area m2
c ljushastigheten i vakuum ms
f frekvens Hz
h Plancks konstant Js
k Boltzmanns konstant JK
λ varingglaumlngd m
M emittans Wm2
P effekt W (Js)
T temperatur K
Emittans (utstraringlningstaumlthet) A
PM
Plancks straringlningslag )1(
25
2
kThce
hc
d
dM
Stefan-Boltzmanns lag 4TM 8106705 W(m2K
4)
Wiens foumlrskjutningslag 3
max 1089782 T Km
13
Astrofysik
Beteckningar storheter och enheter
G gravitationskonstanten Nm2kg
2
H Hubble-parametern (kms)Mpc
m skenbar magnitud -
M absolut magnitud -
p parallax baringgsekunder
Parallax r
p1
p aumlr parallaxen i baringgsekunder
r aumlr avstaringndet i pc
Absolut och skenbar magnitud
10lg5
rMm r aumlr avstaringndet i pc
Hubbles lag rHv
Roumldfoumlrskjutning
c v c
vz
zo
o
foumlr
laumlngdenaumlr vilovaringg o
Schwarzschild-radien 2
2
c
GRS
M M aumlr massan
14
Relativitetsteori
Beteckningar
Storhet Enhet
c ljusets hastighet i vakuum ms
Etot total energi J
Ek kinetisk energi J
E0 viloenergi J
l straumlcka m
m massa kg
p roumlrelsemaumlngd kgms
t tid s
v hastighet ms
Gammafaktorn 2
2
1
1
c
v
Tidsdilatation
0
2
2
0
1
t
c
v
tt
Laumlngdkontraktionen 0
2
2
0 1l
c
vll
Roumlrelsemaumlngd
mv
c
v
mvp
2
2
1
Viloenergi 2
0 cmE
Kinetisk energi 0EEE totk
Total energi 22422 cpcmmcEtot
Hastighetsaddition
2
21
21
1c
vv
vvv
15
Tabeller
Fasta aumlmnen
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Smaumlltentalpitet
∙103 Jkg
Laumlngdutvidg-
ningskoefficient
∙10-5
K-1
aluminium 270 090 660 397 23
bly 113 013 327 247 29
glas (foumlnster) 25 084 08
granit 27 080 08
guld 193 013 1064 66 14
is (-4 oC) 092 22 0 334 50
jaumlrn 787 045 1538 276 12
kisel 233 071 1410 165 025
kol (grafit) 22 071 3652 019
koppar 896 039 1085 205 17
kork 020-035 17-21
maumlssing 84 040 915 21
nickel 89 044 1455 310 13
platina 215 0133 1768 113 089
plexiglas 12 14-21 7-10
silver 105 024 962 105 19
staringl 78 046 1350 12
tenn 73 023 232 59 27
trauml 05-06 04 05-3
zink 713 039 420 117 30
Vaumltskor
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Kokpunkt
oC
Aringngbildnings-
entalpitet
∙103 Jkg
etanol 0789 243 -117 782 841
glykol 1113 240 -16 198 800
kvicksilver 1355 014 -39 357 296
vatten 1000 419 0 100 2260
Gaser
Aumlmne Densitet
kgm3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Kokpunkt
oC
helium 018 51 -269
koldioxid 198 082 -783
kolmonoxid 125 104 -192
kvaumlve 125 104 -196
luft 129 101 -193
syre 143 092 -183
vaumlte 0090 142 -253
16
Resistiviteter och relativa permittiviteter Resistiviteter
(Isolermaterial) (Metaller och legeringar)
Aumlmne Resistivitet
m r
-------- -----
Aumlmne Resistivitet
10-6
m
asfalt 12106 31 aluminium 0027
bakelit 910 5 bly 021
glas 11105 7 guld 0024
luft torr - 10006 jaumlrn 0097
papper vaxat 1410 5 koppar 00167
paraffin 1510 21 kvicksilver 096
porslin 12103 55 platina 0106
transformatorolja 1110 24 silver 00159
vatten destillerat 3105 81 konstantan 050
staringl 016
Varingglaumlngder i luft foumlr naringgra grundaumlmnens emissionslinjer (urval)
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
aluminium 39440 kalcium 39337 natrium 58900
39618 39685 58959
42267
barium 45540 44548 neon 47044
55355 64391 47153
57777 54006
61417 kalium 40441 58525
64969 40472 64022
65953 69111
76649 strontium 40777
cesium 45554 76990 42155
45932 46073
62131 koppar 51532 48321
67233 52182
57821 syre 76082
helium 38886 77719
44715 krypton 42740
47131 43196 vaumlte 39701
49219 45024 41017
50157 55703 43405
58756 58709 48613
66781 64210 65627
70652
kvicksilver 40466 zink 46801
kadmium 46781 43475 47222
50858 43583 48105
64385 54607 63623
57696
57907
17
Nuklidtabell Nuklidmassan aumlr hela den neutrala atomens massa dvs massan av kaumlrnan och alla elektronerna
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid elektron 000054858 proton 1007276 neutron 1008665 103 min vaumlte 1 H 1
2 3
1007825 2014102 3016049
99985 0015
123 aringr helium 2 He 3
4 3016029 4002603
litium 3 Li 6 7
6015122 7016004
75 925
beryllium 4 Be 8 9
8005305 9012182
100
bor 5 B 10 11
10012937 11009306
199 801
kol 6 C 11 12 13 14
11011434 12000000 13003355 14003242
9889 111
(definition paring u)
5715 aringr kvaumlve 7 N 13
14 15
13005734 14003074 15000109
99634 0366
10 min
syre 8 O 14 15 16 17 18 19
14008596 15003066 15994915 16999132 17999161 19003580
99762 0038 0200
71 s 1222 s
27 s fluor 9 F 18
19 18000938 18998403
100
110 min
neon 10 Ne 20 19992440 9048 natrium 11 Na 23
24 22989769 23990963
100
15 h
magnesium 12 Mg 19 20 21 22 23 24
19035473 20018863 21011713 21999573 22994124 23985041
7899
908 ms 122 ms 388 s
1132 s
aluminium 13 Al 27 28
26981539 27981910
100
23 min
kisel 14 Si 28 29 30
27976927 28976495 29973770
9223 467 310
fosfor 15 P 30 31 32
29978314 30973762 31973907
100
25 min
143 d svavel 16 S 32 31972071 950 klor 17 Cl 35
37 34968853 36965903
7577 2423
argon 18 Ar 37 38 39 40 41 42
36966776 37962732 38964314 39962384 40964501 41963050
0063
9960
kalium 19 K 39 40 41
38963707 39963999 40961825
9326 0012 673
aringr
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
4
Friktion NFF friktionstal
NF normalkraft
Kraftmoment dFM daumlr d aumlr det vinkelraumlta avstaringndet fraringn
vridningsaxeln till kraftens riktningslinje
Tyngdkraft gmF
Gravitationskraft 2
21
r
mmGF
daumlr r aumlr avstaringndet mellan partiklarna
Kastroumlrelse
gtvv
vv
y
x
sin
cos
0
0
2sin
cos
2
0
0
gtatvy
tvx
daumlr α aumlr elevationsvinkeln
Kraftekvationen (Newtons 2a lag)
amF
Arbete energi och effekt
sFW s Fs aumlr kraftkomposanten i foumlrflyttningens riktning
mghEp Ep aumlr laumlgesenergin
2
2mvEk Ek aumlr roumlrelseenergin
t
EP
P aumlr effekten
tillfoumlrd
nyttig
P
P η aumlr verkningsgraden
Roumlrelsemaumlngd impuls
vmp v aumlr hastigheten
efterfoumlre pp
Roumlrelsemaumlngdslagen
ptF
Impulslagen
5
Centralroumlrelse (farten aumlr konstant)
rT
rv
2 daumlr r aumlr radien
rvr
va 2
2
r
vmF
2
F aumlr centripetalkraften
Harmonisk svaumlngningsroumlrelse
lkF Hookes lag k aumlr fjaumlderkonstanten aumlr laumlngdfoumlraumlndringen
2
)( 2
lkE elp
Epel aumlr den elastiska laumlgesenergin
)sin( tAy y aumlr elongationen A aumlr amplituden
)cos( tAv
v aumlr hastigheten
)sin(2 tAa a aumlr accelerationen
k
mT 2 T aumlr periodtiden m aumlr den svaumlngande massan
Tf
1 f aumlr frekvensen
m
kf och 2 aumlr vinkelhastigheten
Plan pendel
g
lT 2 T aumlr periodtiden foumlr smaring utslagsvinklar l aumlr pendelns laumlngd
6
Optik
Beteckningar storheter och enheter
n brytningsindex -
c ljusets hastighet i vakuum ms
v ljusets hastighet i det aktuella mediet ms
a avstaringnd fraringn lins till foumlremaringl m
b avstaringnd fraringn lins till bild m
f braumlnnvidd m
Reflektionslagen
ri
Brytningslagen
2211 sinsin nn daumlr v
cn
Tunna linser fba
111
7
Varinggroumlrelselaumlra
Beteckningar storheter och enheter
v hastighet ms
λ varingglaumlngd m
f frekvens Hz
d avstaringnd mellan spalter ljud- och ljuskaumlllor m
I ljudintensitet Wm2
P effekt W
L ljudnivaring dB
Fortskridande varingg fv
Gitter 210sin kkd
Brytning 2
2
1
1
vvf
Optisk vaumlg 2
ksnsopt
daumlr n aumlr materialets brytningsindex s aumlr den verkliga straumlckan i materielet
k aumlr antal reflektioner mot optiskt taumltare medium och aumlr varingglaumlngden i vakuum
Ljudintensitet och ljudnivaring 24 r
PI
daumlr r aumlr avstaringndet fraringn isotropt straringlande punktkaumllla
0
log10I
IL daumlr
120 10I Wm
2
Dopplereffekt sl
mlsm
vv
vvff
daumlr mf aumlr den uppfattade frekvensen sf aumlr saumlndarens frekvens lv aumlr ljudhastigheten
mv aumlr mottagarens hastighet mot saumlndaren och sv aumlr saumlndarens hastighet mot
mottagaren
8
Elektricitet
Beteckningar storheter och enheter
Q laddningsmaumlngd C ρ resistivitet Ωm
F kraft N R resistans Ω
U elektrisk spaumlnning V B magnetisk floumldestaumlthet T
I elektrisk stroumlm A Ф magnetiskt floumlde Wb
P elektrisk effekt W C kapacitans F
elektrisk faumlltstyrka NC L induktans H
ω vinkelhastighet rads
Elektrostatik
Coulombs lag 2
21
r
QQkF
9
0
1098884
1
k Nm
2 (As)
2
r = avstaringndet mellan laddningarna
Elektrisk stroumlmstyrka t
QI
Elektrisk spaumlnning Q
EU E aumlr omsatt elektrisk energi
Resistans i en ledare A
lR
l = ledarens laumlngd
A = ledarens tvaumlrsnittsarea
Ohms lag IRU
Seriekoppling av motstaringnd 321 RRRRtot Rtot aumlr ersaumlttningsresistansen
Parallellkoppling av motstaringnd 1111
321
RRRRtot
Polspaumlnning hos ett batteri IRU i aumlr batteriets elektromotoriska spaumlnning
Ri aumlr batteriets inre resistans
Elektrisk effekt IUP
Elektrisk faumlltstyrka
Homogent elektriskt faumllt
Elektriskt faumllt utanfoumlr punktladdning eller sfaumlrisk
laddningsfoumlrdelning
9
Kondensatorlagen UCQ
Energin i laddad kondensator 2
UQE
Plattkondensatorn d
AC A aumlr arean d aumlr plattavstaringndet aumlr permittiviteten
ro r aumlr den relativa permittiviteten
Magnetfaumllt
Magnetisk floumldestaumlthet A
B
B-faumlltet vinkelraumltt mot arean
Magnetisk floumldestaumlthet kring r
IB
2 μ = permeabiliteten foumlr luft asymp 4π ∙ 10
-7 Vs(Am)
en oaumlndligt laringng rak ledare r = avstaringndet till ledaren
Magnetisk floumldestaumlthet inuti r
INB
2
N = antalet varv i spolen
en platt spole r = spolens radie
Magnetisk floumldestaumlthet i en l
INB
l = spolens laumlngd
laringngstraumlckt spole
Kraft paring en ledare i magnetfaumllt lIBF l = ledarens laumlngd
Kraft paring en laddad partikel i BvQF
magnetfaumllt
Induktion och vaumlxelstroumlm
Inducerad spaumlnning dt
dNBvlu
dt
diLu
Transformatorn
2
1
1
2
1
2
I
I
U
U
N
N
Vaumlxelstroumlm och ndashspaumlnning
)sin(ˆ
)sin(ˆ
tuu
tii
Vid resistiv belastning
Effektivvaumlrde
2
ˆ2
ˆ
uU
iI
10
Vaumlrmelaumlra tryck och gaser
Beteckningar
Storhet Enhet
A area m2
p tryck Pa densitet kgm
3
h vaumltskedjup m
T absolut temperatur K
n antal mol -
N antal molekyler -
k Boltzmanns konstant JK
R allmaumlnna gaskonstanten J(molmiddotK)
S entropi JK
V volym m3
v hastighet ms
E vaumlrmeenergi J
Ek kinetisk energi J
c specifik vaumlrmekapacitet J(kgmiddotK)
ls smaumlltentalpitet Jkg
laring aringngbildningsentalpitet Jkg
m massa kg
U inre energi J
Tryck A
Fp daumlr kraften F aumlr vinkelraumlt mot ytan
Vaumltsketryck ghp
Gasernas allmaumlnna nRTNkTpV
tillstaringndslag
Kinetisk gasteori kTEk2
3
(medelvaumlrde)
Vaumlrmeenergi vid TcmE
temperaturfoumlraumlndring
Smaumlltning och stelning mlE s
Aringngbildning och
kondensation mlE aring
Volymaumlndringsarbete
Aumlndring av inre energi
Entropiaumlndring
Maximal verkningsgrad
aumlr mediets houmlgsta temperatur
Vaumlrmefaktor
11
Atom- och kaumlrnfysik
Beteckningar storheter och enheter
A aktivitet Bq varingglaumlngd m
D absorberad dos gray (Jkg) m massa kg
E energi J N antal kaumlrnor -
Wu uttraumldesarbete J p roumlrelsemaumlngd kgms
f frekvens Hz Q kvalitetsfaktor -
H ekvivalent dos sievert (Jkg) Tfrac12 halveringstid s
h Plancks konstant Js Z atomnummer -
Fotonens energi och
roumlrelsemaumlngd
hp
hfE
Fotoelektrisk effekt ku EWhf
Bohrs atommodell
2
2613
n
ZEn
(huvudkvanttalet)
Energin anges i eV
de Broglie-varingglaumlngden
p
h
Braggs lag kd cos2 d aumlr avstaringndet mellan tvaring atomplan aumlr infallsvinkeln k
aumlr ett heltal
Heisenbergs
obestaumlmdhetsrelationer 4
hxp
4
htE
Radioaktivt soumlnderfall
frac12
2
1 T
t
o
t
o
NN
eNN
aumlr soumlnderfallskonstanten
frac12
2ln
T
t
oeAA
NA
dt
dNA
A aumlr aktiviteten
Frigjord energi 2)( cmmE efterfoumlre
Absorption
(roumlntgen- och -straringlning)
xo eII
I och Io aumlr intensiteter aumlr linjaumlra
absorptionskoefficienten x aumlr straumlckan
Straringldos
m
ED
DQH
12
Elektromagnetisk straringlning
Beteckningar storheter och enheter
A area m2
c ljushastigheten i vakuum ms
f frekvens Hz
h Plancks konstant Js
k Boltzmanns konstant JK
λ varingglaumlngd m
M emittans Wm2
P effekt W (Js)
T temperatur K
Emittans (utstraringlningstaumlthet) A
PM
Plancks straringlningslag )1(
25
2
kThce
hc
d
dM
Stefan-Boltzmanns lag 4TM 8106705 W(m2K
4)
Wiens foumlrskjutningslag 3
max 1089782 T Km
13
Astrofysik
Beteckningar storheter och enheter
G gravitationskonstanten Nm2kg
2
H Hubble-parametern (kms)Mpc
m skenbar magnitud -
M absolut magnitud -
p parallax baringgsekunder
Parallax r
p1
p aumlr parallaxen i baringgsekunder
r aumlr avstaringndet i pc
Absolut och skenbar magnitud
10lg5
rMm r aumlr avstaringndet i pc
Hubbles lag rHv
Roumldfoumlrskjutning
c v c
vz
zo
o
foumlr
laumlngdenaumlr vilovaringg o
Schwarzschild-radien 2
2
c
GRS
M M aumlr massan
14
Relativitetsteori
Beteckningar
Storhet Enhet
c ljusets hastighet i vakuum ms
Etot total energi J
Ek kinetisk energi J
E0 viloenergi J
l straumlcka m
m massa kg
p roumlrelsemaumlngd kgms
t tid s
v hastighet ms
Gammafaktorn 2
2
1
1
c
v
Tidsdilatation
0
2
2
0
1
t
c
v
tt
Laumlngdkontraktionen 0
2
2
0 1l
c
vll
Roumlrelsemaumlngd
mv
c
v
mvp
2
2
1
Viloenergi 2
0 cmE
Kinetisk energi 0EEE totk
Total energi 22422 cpcmmcEtot
Hastighetsaddition
2
21
21
1c
vv
vvv
15
Tabeller
Fasta aumlmnen
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Smaumlltentalpitet
∙103 Jkg
Laumlngdutvidg-
ningskoefficient
∙10-5
K-1
aluminium 270 090 660 397 23
bly 113 013 327 247 29
glas (foumlnster) 25 084 08
granit 27 080 08
guld 193 013 1064 66 14
is (-4 oC) 092 22 0 334 50
jaumlrn 787 045 1538 276 12
kisel 233 071 1410 165 025
kol (grafit) 22 071 3652 019
koppar 896 039 1085 205 17
kork 020-035 17-21
maumlssing 84 040 915 21
nickel 89 044 1455 310 13
platina 215 0133 1768 113 089
plexiglas 12 14-21 7-10
silver 105 024 962 105 19
staringl 78 046 1350 12
tenn 73 023 232 59 27
trauml 05-06 04 05-3
zink 713 039 420 117 30
Vaumltskor
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Kokpunkt
oC
Aringngbildnings-
entalpitet
∙103 Jkg
etanol 0789 243 -117 782 841
glykol 1113 240 -16 198 800
kvicksilver 1355 014 -39 357 296
vatten 1000 419 0 100 2260
Gaser
Aumlmne Densitet
kgm3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Kokpunkt
oC
helium 018 51 -269
koldioxid 198 082 -783
kolmonoxid 125 104 -192
kvaumlve 125 104 -196
luft 129 101 -193
syre 143 092 -183
vaumlte 0090 142 -253
16
Resistiviteter och relativa permittiviteter Resistiviteter
(Isolermaterial) (Metaller och legeringar)
Aumlmne Resistivitet
m r
-------- -----
Aumlmne Resistivitet
10-6
m
asfalt 12106 31 aluminium 0027
bakelit 910 5 bly 021
glas 11105 7 guld 0024
luft torr - 10006 jaumlrn 0097
papper vaxat 1410 5 koppar 00167
paraffin 1510 21 kvicksilver 096
porslin 12103 55 platina 0106
transformatorolja 1110 24 silver 00159
vatten destillerat 3105 81 konstantan 050
staringl 016
Varingglaumlngder i luft foumlr naringgra grundaumlmnens emissionslinjer (urval)
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
aluminium 39440 kalcium 39337 natrium 58900
39618 39685 58959
42267
barium 45540 44548 neon 47044
55355 64391 47153
57777 54006
61417 kalium 40441 58525
64969 40472 64022
65953 69111
76649 strontium 40777
cesium 45554 76990 42155
45932 46073
62131 koppar 51532 48321
67233 52182
57821 syre 76082
helium 38886 77719
44715 krypton 42740
47131 43196 vaumlte 39701
49219 45024 41017
50157 55703 43405
58756 58709 48613
66781 64210 65627
70652
kvicksilver 40466 zink 46801
kadmium 46781 43475 47222
50858 43583 48105
64385 54607 63623
57696
57907
17
Nuklidtabell Nuklidmassan aumlr hela den neutrala atomens massa dvs massan av kaumlrnan och alla elektronerna
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid elektron 000054858 proton 1007276 neutron 1008665 103 min vaumlte 1 H 1
2 3
1007825 2014102 3016049
99985 0015
123 aringr helium 2 He 3
4 3016029 4002603
litium 3 Li 6 7
6015122 7016004
75 925
beryllium 4 Be 8 9
8005305 9012182
100
bor 5 B 10 11
10012937 11009306
199 801
kol 6 C 11 12 13 14
11011434 12000000 13003355 14003242
9889 111
(definition paring u)
5715 aringr kvaumlve 7 N 13
14 15
13005734 14003074 15000109
99634 0366
10 min
syre 8 O 14 15 16 17 18 19
14008596 15003066 15994915 16999132 17999161 19003580
99762 0038 0200
71 s 1222 s
27 s fluor 9 F 18
19 18000938 18998403
100
110 min
neon 10 Ne 20 19992440 9048 natrium 11 Na 23
24 22989769 23990963
100
15 h
magnesium 12 Mg 19 20 21 22 23 24
19035473 20018863 21011713 21999573 22994124 23985041
7899
908 ms 122 ms 388 s
1132 s
aluminium 13 Al 27 28
26981539 27981910
100
23 min
kisel 14 Si 28 29 30
27976927 28976495 29973770
9223 467 310
fosfor 15 P 30 31 32
29978314 30973762 31973907
100
25 min
143 d svavel 16 S 32 31972071 950 klor 17 Cl 35
37 34968853 36965903
7577 2423
argon 18 Ar 37 38 39 40 41 42
36966776 37962732 38964314 39962384 40964501 41963050
0063
9960
kalium 19 K 39 40 41
38963707 39963999 40961825
9326 0012 673
aringr
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
5
Centralroumlrelse (farten aumlr konstant)
rT
rv
2 daumlr r aumlr radien
rvr
va 2
2
r
vmF
2
F aumlr centripetalkraften
Harmonisk svaumlngningsroumlrelse
lkF Hookes lag k aumlr fjaumlderkonstanten aumlr laumlngdfoumlraumlndringen
2
)( 2
lkE elp
Epel aumlr den elastiska laumlgesenergin
)sin( tAy y aumlr elongationen A aumlr amplituden
)cos( tAv
v aumlr hastigheten
)sin(2 tAa a aumlr accelerationen
k
mT 2 T aumlr periodtiden m aumlr den svaumlngande massan
Tf
1 f aumlr frekvensen
m
kf och 2 aumlr vinkelhastigheten
Plan pendel
g
lT 2 T aumlr periodtiden foumlr smaring utslagsvinklar l aumlr pendelns laumlngd
6
Optik
Beteckningar storheter och enheter
n brytningsindex -
c ljusets hastighet i vakuum ms
v ljusets hastighet i det aktuella mediet ms
a avstaringnd fraringn lins till foumlremaringl m
b avstaringnd fraringn lins till bild m
f braumlnnvidd m
Reflektionslagen
ri
Brytningslagen
2211 sinsin nn daumlr v
cn
Tunna linser fba
111
7
Varinggroumlrelselaumlra
Beteckningar storheter och enheter
v hastighet ms
λ varingglaumlngd m
f frekvens Hz
d avstaringnd mellan spalter ljud- och ljuskaumlllor m
I ljudintensitet Wm2
P effekt W
L ljudnivaring dB
Fortskridande varingg fv
Gitter 210sin kkd
Brytning 2
2
1
1
vvf
Optisk vaumlg 2
ksnsopt
daumlr n aumlr materialets brytningsindex s aumlr den verkliga straumlckan i materielet
k aumlr antal reflektioner mot optiskt taumltare medium och aumlr varingglaumlngden i vakuum
Ljudintensitet och ljudnivaring 24 r
PI
daumlr r aumlr avstaringndet fraringn isotropt straringlande punktkaumllla
0
log10I
IL daumlr
120 10I Wm
2
Dopplereffekt sl
mlsm
vv
vvff
daumlr mf aumlr den uppfattade frekvensen sf aumlr saumlndarens frekvens lv aumlr ljudhastigheten
mv aumlr mottagarens hastighet mot saumlndaren och sv aumlr saumlndarens hastighet mot
mottagaren
8
Elektricitet
Beteckningar storheter och enheter
Q laddningsmaumlngd C ρ resistivitet Ωm
F kraft N R resistans Ω
U elektrisk spaumlnning V B magnetisk floumldestaumlthet T
I elektrisk stroumlm A Ф magnetiskt floumlde Wb
P elektrisk effekt W C kapacitans F
elektrisk faumlltstyrka NC L induktans H
ω vinkelhastighet rads
Elektrostatik
Coulombs lag 2
21
r
QQkF
9
0
1098884
1
k Nm
2 (As)
2
r = avstaringndet mellan laddningarna
Elektrisk stroumlmstyrka t
QI
Elektrisk spaumlnning Q
EU E aumlr omsatt elektrisk energi
Resistans i en ledare A
lR
l = ledarens laumlngd
A = ledarens tvaumlrsnittsarea
Ohms lag IRU
Seriekoppling av motstaringnd 321 RRRRtot Rtot aumlr ersaumlttningsresistansen
Parallellkoppling av motstaringnd 1111
321
RRRRtot
Polspaumlnning hos ett batteri IRU i aumlr batteriets elektromotoriska spaumlnning
Ri aumlr batteriets inre resistans
Elektrisk effekt IUP
Elektrisk faumlltstyrka
Homogent elektriskt faumllt
Elektriskt faumllt utanfoumlr punktladdning eller sfaumlrisk
laddningsfoumlrdelning
9
Kondensatorlagen UCQ
Energin i laddad kondensator 2
UQE
Plattkondensatorn d
AC A aumlr arean d aumlr plattavstaringndet aumlr permittiviteten
ro r aumlr den relativa permittiviteten
Magnetfaumllt
Magnetisk floumldestaumlthet A
B
B-faumlltet vinkelraumltt mot arean
Magnetisk floumldestaumlthet kring r
IB
2 μ = permeabiliteten foumlr luft asymp 4π ∙ 10
-7 Vs(Am)
en oaumlndligt laringng rak ledare r = avstaringndet till ledaren
Magnetisk floumldestaumlthet inuti r
INB
2
N = antalet varv i spolen
en platt spole r = spolens radie
Magnetisk floumldestaumlthet i en l
INB
l = spolens laumlngd
laringngstraumlckt spole
Kraft paring en ledare i magnetfaumllt lIBF l = ledarens laumlngd
Kraft paring en laddad partikel i BvQF
magnetfaumllt
Induktion och vaumlxelstroumlm
Inducerad spaumlnning dt
dNBvlu
dt
diLu
Transformatorn
2
1
1
2
1
2
I
I
U
U
N
N
Vaumlxelstroumlm och ndashspaumlnning
)sin(ˆ
)sin(ˆ
tuu
tii
Vid resistiv belastning
Effektivvaumlrde
2
ˆ2
ˆ
uU
iI
10
Vaumlrmelaumlra tryck och gaser
Beteckningar
Storhet Enhet
A area m2
p tryck Pa densitet kgm
3
h vaumltskedjup m
T absolut temperatur K
n antal mol -
N antal molekyler -
k Boltzmanns konstant JK
R allmaumlnna gaskonstanten J(molmiddotK)
S entropi JK
V volym m3
v hastighet ms
E vaumlrmeenergi J
Ek kinetisk energi J
c specifik vaumlrmekapacitet J(kgmiddotK)
ls smaumlltentalpitet Jkg
laring aringngbildningsentalpitet Jkg
m massa kg
U inre energi J
Tryck A
Fp daumlr kraften F aumlr vinkelraumlt mot ytan
Vaumltsketryck ghp
Gasernas allmaumlnna nRTNkTpV
tillstaringndslag
Kinetisk gasteori kTEk2
3
(medelvaumlrde)
Vaumlrmeenergi vid TcmE
temperaturfoumlraumlndring
Smaumlltning och stelning mlE s
Aringngbildning och
kondensation mlE aring
Volymaumlndringsarbete
Aumlndring av inre energi
Entropiaumlndring
Maximal verkningsgrad
aumlr mediets houmlgsta temperatur
Vaumlrmefaktor
11
Atom- och kaumlrnfysik
Beteckningar storheter och enheter
A aktivitet Bq varingglaumlngd m
D absorberad dos gray (Jkg) m massa kg
E energi J N antal kaumlrnor -
Wu uttraumldesarbete J p roumlrelsemaumlngd kgms
f frekvens Hz Q kvalitetsfaktor -
H ekvivalent dos sievert (Jkg) Tfrac12 halveringstid s
h Plancks konstant Js Z atomnummer -
Fotonens energi och
roumlrelsemaumlngd
hp
hfE
Fotoelektrisk effekt ku EWhf
Bohrs atommodell
2
2613
n
ZEn
(huvudkvanttalet)
Energin anges i eV
de Broglie-varingglaumlngden
p
h
Braggs lag kd cos2 d aumlr avstaringndet mellan tvaring atomplan aumlr infallsvinkeln k
aumlr ett heltal
Heisenbergs
obestaumlmdhetsrelationer 4
hxp
4
htE
Radioaktivt soumlnderfall
frac12
2
1 T
t
o
t
o
NN
eNN
aumlr soumlnderfallskonstanten
frac12
2ln
T
t
oeAA
NA
dt
dNA
A aumlr aktiviteten
Frigjord energi 2)( cmmE efterfoumlre
Absorption
(roumlntgen- och -straringlning)
xo eII
I och Io aumlr intensiteter aumlr linjaumlra
absorptionskoefficienten x aumlr straumlckan
Straringldos
m
ED
DQH
12
Elektromagnetisk straringlning
Beteckningar storheter och enheter
A area m2
c ljushastigheten i vakuum ms
f frekvens Hz
h Plancks konstant Js
k Boltzmanns konstant JK
λ varingglaumlngd m
M emittans Wm2
P effekt W (Js)
T temperatur K
Emittans (utstraringlningstaumlthet) A
PM
Plancks straringlningslag )1(
25
2
kThce
hc
d
dM
Stefan-Boltzmanns lag 4TM 8106705 W(m2K
4)
Wiens foumlrskjutningslag 3
max 1089782 T Km
13
Astrofysik
Beteckningar storheter och enheter
G gravitationskonstanten Nm2kg
2
H Hubble-parametern (kms)Mpc
m skenbar magnitud -
M absolut magnitud -
p parallax baringgsekunder
Parallax r
p1
p aumlr parallaxen i baringgsekunder
r aumlr avstaringndet i pc
Absolut och skenbar magnitud
10lg5
rMm r aumlr avstaringndet i pc
Hubbles lag rHv
Roumldfoumlrskjutning
c v c
vz
zo
o
foumlr
laumlngdenaumlr vilovaringg o
Schwarzschild-radien 2
2
c
GRS
M M aumlr massan
14
Relativitetsteori
Beteckningar
Storhet Enhet
c ljusets hastighet i vakuum ms
Etot total energi J
Ek kinetisk energi J
E0 viloenergi J
l straumlcka m
m massa kg
p roumlrelsemaumlngd kgms
t tid s
v hastighet ms
Gammafaktorn 2
2
1
1
c
v
Tidsdilatation
0
2
2
0
1
t
c
v
tt
Laumlngdkontraktionen 0
2
2
0 1l
c
vll
Roumlrelsemaumlngd
mv
c
v
mvp
2
2
1
Viloenergi 2
0 cmE
Kinetisk energi 0EEE totk
Total energi 22422 cpcmmcEtot
Hastighetsaddition
2
21
21
1c
vv
vvv
15
Tabeller
Fasta aumlmnen
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Smaumlltentalpitet
∙103 Jkg
Laumlngdutvidg-
ningskoefficient
∙10-5
K-1
aluminium 270 090 660 397 23
bly 113 013 327 247 29
glas (foumlnster) 25 084 08
granit 27 080 08
guld 193 013 1064 66 14
is (-4 oC) 092 22 0 334 50
jaumlrn 787 045 1538 276 12
kisel 233 071 1410 165 025
kol (grafit) 22 071 3652 019
koppar 896 039 1085 205 17
kork 020-035 17-21
maumlssing 84 040 915 21
nickel 89 044 1455 310 13
platina 215 0133 1768 113 089
plexiglas 12 14-21 7-10
silver 105 024 962 105 19
staringl 78 046 1350 12
tenn 73 023 232 59 27
trauml 05-06 04 05-3
zink 713 039 420 117 30
Vaumltskor
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Kokpunkt
oC
Aringngbildnings-
entalpitet
∙103 Jkg
etanol 0789 243 -117 782 841
glykol 1113 240 -16 198 800
kvicksilver 1355 014 -39 357 296
vatten 1000 419 0 100 2260
Gaser
Aumlmne Densitet
kgm3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Kokpunkt
oC
helium 018 51 -269
koldioxid 198 082 -783
kolmonoxid 125 104 -192
kvaumlve 125 104 -196
luft 129 101 -193
syre 143 092 -183
vaumlte 0090 142 -253
16
Resistiviteter och relativa permittiviteter Resistiviteter
(Isolermaterial) (Metaller och legeringar)
Aumlmne Resistivitet
m r
-------- -----
Aumlmne Resistivitet
10-6
m
asfalt 12106 31 aluminium 0027
bakelit 910 5 bly 021
glas 11105 7 guld 0024
luft torr - 10006 jaumlrn 0097
papper vaxat 1410 5 koppar 00167
paraffin 1510 21 kvicksilver 096
porslin 12103 55 platina 0106
transformatorolja 1110 24 silver 00159
vatten destillerat 3105 81 konstantan 050
staringl 016
Varingglaumlngder i luft foumlr naringgra grundaumlmnens emissionslinjer (urval)
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
aluminium 39440 kalcium 39337 natrium 58900
39618 39685 58959
42267
barium 45540 44548 neon 47044
55355 64391 47153
57777 54006
61417 kalium 40441 58525
64969 40472 64022
65953 69111
76649 strontium 40777
cesium 45554 76990 42155
45932 46073
62131 koppar 51532 48321
67233 52182
57821 syre 76082
helium 38886 77719
44715 krypton 42740
47131 43196 vaumlte 39701
49219 45024 41017
50157 55703 43405
58756 58709 48613
66781 64210 65627
70652
kvicksilver 40466 zink 46801
kadmium 46781 43475 47222
50858 43583 48105
64385 54607 63623
57696
57907
17
Nuklidtabell Nuklidmassan aumlr hela den neutrala atomens massa dvs massan av kaumlrnan och alla elektronerna
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid elektron 000054858 proton 1007276 neutron 1008665 103 min vaumlte 1 H 1
2 3
1007825 2014102 3016049
99985 0015
123 aringr helium 2 He 3
4 3016029 4002603
litium 3 Li 6 7
6015122 7016004
75 925
beryllium 4 Be 8 9
8005305 9012182
100
bor 5 B 10 11
10012937 11009306
199 801
kol 6 C 11 12 13 14
11011434 12000000 13003355 14003242
9889 111
(definition paring u)
5715 aringr kvaumlve 7 N 13
14 15
13005734 14003074 15000109
99634 0366
10 min
syre 8 O 14 15 16 17 18 19
14008596 15003066 15994915 16999132 17999161 19003580
99762 0038 0200
71 s 1222 s
27 s fluor 9 F 18
19 18000938 18998403
100
110 min
neon 10 Ne 20 19992440 9048 natrium 11 Na 23
24 22989769 23990963
100
15 h
magnesium 12 Mg 19 20 21 22 23 24
19035473 20018863 21011713 21999573 22994124 23985041
7899
908 ms 122 ms 388 s
1132 s
aluminium 13 Al 27 28
26981539 27981910
100
23 min
kisel 14 Si 28 29 30
27976927 28976495 29973770
9223 467 310
fosfor 15 P 30 31 32
29978314 30973762 31973907
100
25 min
143 d svavel 16 S 32 31972071 950 klor 17 Cl 35
37 34968853 36965903
7577 2423
argon 18 Ar 37 38 39 40 41 42
36966776 37962732 38964314 39962384 40964501 41963050
0063
9960
kalium 19 K 39 40 41
38963707 39963999 40961825
9326 0012 673
aringr
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
6
Optik
Beteckningar storheter och enheter
n brytningsindex -
c ljusets hastighet i vakuum ms
v ljusets hastighet i det aktuella mediet ms
a avstaringnd fraringn lins till foumlremaringl m
b avstaringnd fraringn lins till bild m
f braumlnnvidd m
Reflektionslagen
ri
Brytningslagen
2211 sinsin nn daumlr v
cn
Tunna linser fba
111
7
Varinggroumlrelselaumlra
Beteckningar storheter och enheter
v hastighet ms
λ varingglaumlngd m
f frekvens Hz
d avstaringnd mellan spalter ljud- och ljuskaumlllor m
I ljudintensitet Wm2
P effekt W
L ljudnivaring dB
Fortskridande varingg fv
Gitter 210sin kkd
Brytning 2
2
1
1
vvf
Optisk vaumlg 2
ksnsopt
daumlr n aumlr materialets brytningsindex s aumlr den verkliga straumlckan i materielet
k aumlr antal reflektioner mot optiskt taumltare medium och aumlr varingglaumlngden i vakuum
Ljudintensitet och ljudnivaring 24 r
PI
daumlr r aumlr avstaringndet fraringn isotropt straringlande punktkaumllla
0
log10I
IL daumlr
120 10I Wm
2
Dopplereffekt sl
mlsm
vv
vvff
daumlr mf aumlr den uppfattade frekvensen sf aumlr saumlndarens frekvens lv aumlr ljudhastigheten
mv aumlr mottagarens hastighet mot saumlndaren och sv aumlr saumlndarens hastighet mot
mottagaren
8
Elektricitet
Beteckningar storheter och enheter
Q laddningsmaumlngd C ρ resistivitet Ωm
F kraft N R resistans Ω
U elektrisk spaumlnning V B magnetisk floumldestaumlthet T
I elektrisk stroumlm A Ф magnetiskt floumlde Wb
P elektrisk effekt W C kapacitans F
elektrisk faumlltstyrka NC L induktans H
ω vinkelhastighet rads
Elektrostatik
Coulombs lag 2
21
r
QQkF
9
0
1098884
1
k Nm
2 (As)
2
r = avstaringndet mellan laddningarna
Elektrisk stroumlmstyrka t
QI
Elektrisk spaumlnning Q
EU E aumlr omsatt elektrisk energi
Resistans i en ledare A
lR
l = ledarens laumlngd
A = ledarens tvaumlrsnittsarea
Ohms lag IRU
Seriekoppling av motstaringnd 321 RRRRtot Rtot aumlr ersaumlttningsresistansen
Parallellkoppling av motstaringnd 1111
321
RRRRtot
Polspaumlnning hos ett batteri IRU i aumlr batteriets elektromotoriska spaumlnning
Ri aumlr batteriets inre resistans
Elektrisk effekt IUP
Elektrisk faumlltstyrka
Homogent elektriskt faumllt
Elektriskt faumllt utanfoumlr punktladdning eller sfaumlrisk
laddningsfoumlrdelning
9
Kondensatorlagen UCQ
Energin i laddad kondensator 2
UQE
Plattkondensatorn d
AC A aumlr arean d aumlr plattavstaringndet aumlr permittiviteten
ro r aumlr den relativa permittiviteten
Magnetfaumllt
Magnetisk floumldestaumlthet A
B
B-faumlltet vinkelraumltt mot arean
Magnetisk floumldestaumlthet kring r
IB
2 μ = permeabiliteten foumlr luft asymp 4π ∙ 10
-7 Vs(Am)
en oaumlndligt laringng rak ledare r = avstaringndet till ledaren
Magnetisk floumldestaumlthet inuti r
INB
2
N = antalet varv i spolen
en platt spole r = spolens radie
Magnetisk floumldestaumlthet i en l
INB
l = spolens laumlngd
laringngstraumlckt spole
Kraft paring en ledare i magnetfaumllt lIBF l = ledarens laumlngd
Kraft paring en laddad partikel i BvQF
magnetfaumllt
Induktion och vaumlxelstroumlm
Inducerad spaumlnning dt
dNBvlu
dt
diLu
Transformatorn
2
1
1
2
1
2
I
I
U
U
N
N
Vaumlxelstroumlm och ndashspaumlnning
)sin(ˆ
)sin(ˆ
tuu
tii
Vid resistiv belastning
Effektivvaumlrde
2
ˆ2
ˆ
uU
iI
10
Vaumlrmelaumlra tryck och gaser
Beteckningar
Storhet Enhet
A area m2
p tryck Pa densitet kgm
3
h vaumltskedjup m
T absolut temperatur K
n antal mol -
N antal molekyler -
k Boltzmanns konstant JK
R allmaumlnna gaskonstanten J(molmiddotK)
S entropi JK
V volym m3
v hastighet ms
E vaumlrmeenergi J
Ek kinetisk energi J
c specifik vaumlrmekapacitet J(kgmiddotK)
ls smaumlltentalpitet Jkg
laring aringngbildningsentalpitet Jkg
m massa kg
U inre energi J
Tryck A
Fp daumlr kraften F aumlr vinkelraumlt mot ytan
Vaumltsketryck ghp
Gasernas allmaumlnna nRTNkTpV
tillstaringndslag
Kinetisk gasteori kTEk2
3
(medelvaumlrde)
Vaumlrmeenergi vid TcmE
temperaturfoumlraumlndring
Smaumlltning och stelning mlE s
Aringngbildning och
kondensation mlE aring
Volymaumlndringsarbete
Aumlndring av inre energi
Entropiaumlndring
Maximal verkningsgrad
aumlr mediets houmlgsta temperatur
Vaumlrmefaktor
11
Atom- och kaumlrnfysik
Beteckningar storheter och enheter
A aktivitet Bq varingglaumlngd m
D absorberad dos gray (Jkg) m massa kg
E energi J N antal kaumlrnor -
Wu uttraumldesarbete J p roumlrelsemaumlngd kgms
f frekvens Hz Q kvalitetsfaktor -
H ekvivalent dos sievert (Jkg) Tfrac12 halveringstid s
h Plancks konstant Js Z atomnummer -
Fotonens energi och
roumlrelsemaumlngd
hp
hfE
Fotoelektrisk effekt ku EWhf
Bohrs atommodell
2
2613
n
ZEn
(huvudkvanttalet)
Energin anges i eV
de Broglie-varingglaumlngden
p
h
Braggs lag kd cos2 d aumlr avstaringndet mellan tvaring atomplan aumlr infallsvinkeln k
aumlr ett heltal
Heisenbergs
obestaumlmdhetsrelationer 4
hxp
4
htE
Radioaktivt soumlnderfall
frac12
2
1 T
t
o
t
o
NN
eNN
aumlr soumlnderfallskonstanten
frac12
2ln
T
t
oeAA
NA
dt
dNA
A aumlr aktiviteten
Frigjord energi 2)( cmmE efterfoumlre
Absorption
(roumlntgen- och -straringlning)
xo eII
I och Io aumlr intensiteter aumlr linjaumlra
absorptionskoefficienten x aumlr straumlckan
Straringldos
m
ED
DQH
12
Elektromagnetisk straringlning
Beteckningar storheter och enheter
A area m2
c ljushastigheten i vakuum ms
f frekvens Hz
h Plancks konstant Js
k Boltzmanns konstant JK
λ varingglaumlngd m
M emittans Wm2
P effekt W (Js)
T temperatur K
Emittans (utstraringlningstaumlthet) A
PM
Plancks straringlningslag )1(
25
2
kThce
hc
d
dM
Stefan-Boltzmanns lag 4TM 8106705 W(m2K
4)
Wiens foumlrskjutningslag 3
max 1089782 T Km
13
Astrofysik
Beteckningar storheter och enheter
G gravitationskonstanten Nm2kg
2
H Hubble-parametern (kms)Mpc
m skenbar magnitud -
M absolut magnitud -
p parallax baringgsekunder
Parallax r
p1
p aumlr parallaxen i baringgsekunder
r aumlr avstaringndet i pc
Absolut och skenbar magnitud
10lg5
rMm r aumlr avstaringndet i pc
Hubbles lag rHv
Roumldfoumlrskjutning
c v c
vz
zo
o
foumlr
laumlngdenaumlr vilovaringg o
Schwarzschild-radien 2
2
c
GRS
M M aumlr massan
14
Relativitetsteori
Beteckningar
Storhet Enhet
c ljusets hastighet i vakuum ms
Etot total energi J
Ek kinetisk energi J
E0 viloenergi J
l straumlcka m
m massa kg
p roumlrelsemaumlngd kgms
t tid s
v hastighet ms
Gammafaktorn 2
2
1
1
c
v
Tidsdilatation
0
2
2
0
1
t
c
v
tt
Laumlngdkontraktionen 0
2
2
0 1l
c
vll
Roumlrelsemaumlngd
mv
c
v
mvp
2
2
1
Viloenergi 2
0 cmE
Kinetisk energi 0EEE totk
Total energi 22422 cpcmmcEtot
Hastighetsaddition
2
21
21
1c
vv
vvv
15
Tabeller
Fasta aumlmnen
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Smaumlltentalpitet
∙103 Jkg
Laumlngdutvidg-
ningskoefficient
∙10-5
K-1
aluminium 270 090 660 397 23
bly 113 013 327 247 29
glas (foumlnster) 25 084 08
granit 27 080 08
guld 193 013 1064 66 14
is (-4 oC) 092 22 0 334 50
jaumlrn 787 045 1538 276 12
kisel 233 071 1410 165 025
kol (grafit) 22 071 3652 019
koppar 896 039 1085 205 17
kork 020-035 17-21
maumlssing 84 040 915 21
nickel 89 044 1455 310 13
platina 215 0133 1768 113 089
plexiglas 12 14-21 7-10
silver 105 024 962 105 19
staringl 78 046 1350 12
tenn 73 023 232 59 27
trauml 05-06 04 05-3
zink 713 039 420 117 30
Vaumltskor
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Kokpunkt
oC
Aringngbildnings-
entalpitet
∙103 Jkg
etanol 0789 243 -117 782 841
glykol 1113 240 -16 198 800
kvicksilver 1355 014 -39 357 296
vatten 1000 419 0 100 2260
Gaser
Aumlmne Densitet
kgm3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Kokpunkt
oC
helium 018 51 -269
koldioxid 198 082 -783
kolmonoxid 125 104 -192
kvaumlve 125 104 -196
luft 129 101 -193
syre 143 092 -183
vaumlte 0090 142 -253
16
Resistiviteter och relativa permittiviteter Resistiviteter
(Isolermaterial) (Metaller och legeringar)
Aumlmne Resistivitet
m r
-------- -----
Aumlmne Resistivitet
10-6
m
asfalt 12106 31 aluminium 0027
bakelit 910 5 bly 021
glas 11105 7 guld 0024
luft torr - 10006 jaumlrn 0097
papper vaxat 1410 5 koppar 00167
paraffin 1510 21 kvicksilver 096
porslin 12103 55 platina 0106
transformatorolja 1110 24 silver 00159
vatten destillerat 3105 81 konstantan 050
staringl 016
Varingglaumlngder i luft foumlr naringgra grundaumlmnens emissionslinjer (urval)
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
aluminium 39440 kalcium 39337 natrium 58900
39618 39685 58959
42267
barium 45540 44548 neon 47044
55355 64391 47153
57777 54006
61417 kalium 40441 58525
64969 40472 64022
65953 69111
76649 strontium 40777
cesium 45554 76990 42155
45932 46073
62131 koppar 51532 48321
67233 52182
57821 syre 76082
helium 38886 77719
44715 krypton 42740
47131 43196 vaumlte 39701
49219 45024 41017
50157 55703 43405
58756 58709 48613
66781 64210 65627
70652
kvicksilver 40466 zink 46801
kadmium 46781 43475 47222
50858 43583 48105
64385 54607 63623
57696
57907
17
Nuklidtabell Nuklidmassan aumlr hela den neutrala atomens massa dvs massan av kaumlrnan och alla elektronerna
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid elektron 000054858 proton 1007276 neutron 1008665 103 min vaumlte 1 H 1
2 3
1007825 2014102 3016049
99985 0015
123 aringr helium 2 He 3
4 3016029 4002603
litium 3 Li 6 7
6015122 7016004
75 925
beryllium 4 Be 8 9
8005305 9012182
100
bor 5 B 10 11
10012937 11009306
199 801
kol 6 C 11 12 13 14
11011434 12000000 13003355 14003242
9889 111
(definition paring u)
5715 aringr kvaumlve 7 N 13
14 15
13005734 14003074 15000109
99634 0366
10 min
syre 8 O 14 15 16 17 18 19
14008596 15003066 15994915 16999132 17999161 19003580
99762 0038 0200
71 s 1222 s
27 s fluor 9 F 18
19 18000938 18998403
100
110 min
neon 10 Ne 20 19992440 9048 natrium 11 Na 23
24 22989769 23990963
100
15 h
magnesium 12 Mg 19 20 21 22 23 24
19035473 20018863 21011713 21999573 22994124 23985041
7899
908 ms 122 ms 388 s
1132 s
aluminium 13 Al 27 28
26981539 27981910
100
23 min
kisel 14 Si 28 29 30
27976927 28976495 29973770
9223 467 310
fosfor 15 P 30 31 32
29978314 30973762 31973907
100
25 min
143 d svavel 16 S 32 31972071 950 klor 17 Cl 35
37 34968853 36965903
7577 2423
argon 18 Ar 37 38 39 40 41 42
36966776 37962732 38964314 39962384 40964501 41963050
0063
9960
kalium 19 K 39 40 41
38963707 39963999 40961825
9326 0012 673
aringr
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
7
Varinggroumlrelselaumlra
Beteckningar storheter och enheter
v hastighet ms
λ varingglaumlngd m
f frekvens Hz
d avstaringnd mellan spalter ljud- och ljuskaumlllor m
I ljudintensitet Wm2
P effekt W
L ljudnivaring dB
Fortskridande varingg fv
Gitter 210sin kkd
Brytning 2
2
1
1
vvf
Optisk vaumlg 2
ksnsopt
daumlr n aumlr materialets brytningsindex s aumlr den verkliga straumlckan i materielet
k aumlr antal reflektioner mot optiskt taumltare medium och aumlr varingglaumlngden i vakuum
Ljudintensitet och ljudnivaring 24 r
PI
daumlr r aumlr avstaringndet fraringn isotropt straringlande punktkaumllla
0
log10I
IL daumlr
120 10I Wm
2
Dopplereffekt sl
mlsm
vv
vvff
daumlr mf aumlr den uppfattade frekvensen sf aumlr saumlndarens frekvens lv aumlr ljudhastigheten
mv aumlr mottagarens hastighet mot saumlndaren och sv aumlr saumlndarens hastighet mot
mottagaren
8
Elektricitet
Beteckningar storheter och enheter
Q laddningsmaumlngd C ρ resistivitet Ωm
F kraft N R resistans Ω
U elektrisk spaumlnning V B magnetisk floumldestaumlthet T
I elektrisk stroumlm A Ф magnetiskt floumlde Wb
P elektrisk effekt W C kapacitans F
elektrisk faumlltstyrka NC L induktans H
ω vinkelhastighet rads
Elektrostatik
Coulombs lag 2
21
r
QQkF
9
0
1098884
1
k Nm
2 (As)
2
r = avstaringndet mellan laddningarna
Elektrisk stroumlmstyrka t
QI
Elektrisk spaumlnning Q
EU E aumlr omsatt elektrisk energi
Resistans i en ledare A
lR
l = ledarens laumlngd
A = ledarens tvaumlrsnittsarea
Ohms lag IRU
Seriekoppling av motstaringnd 321 RRRRtot Rtot aumlr ersaumlttningsresistansen
Parallellkoppling av motstaringnd 1111
321
RRRRtot
Polspaumlnning hos ett batteri IRU i aumlr batteriets elektromotoriska spaumlnning
Ri aumlr batteriets inre resistans
Elektrisk effekt IUP
Elektrisk faumlltstyrka
Homogent elektriskt faumllt
Elektriskt faumllt utanfoumlr punktladdning eller sfaumlrisk
laddningsfoumlrdelning
9
Kondensatorlagen UCQ
Energin i laddad kondensator 2
UQE
Plattkondensatorn d
AC A aumlr arean d aumlr plattavstaringndet aumlr permittiviteten
ro r aumlr den relativa permittiviteten
Magnetfaumllt
Magnetisk floumldestaumlthet A
B
B-faumlltet vinkelraumltt mot arean
Magnetisk floumldestaumlthet kring r
IB
2 μ = permeabiliteten foumlr luft asymp 4π ∙ 10
-7 Vs(Am)
en oaumlndligt laringng rak ledare r = avstaringndet till ledaren
Magnetisk floumldestaumlthet inuti r
INB
2
N = antalet varv i spolen
en platt spole r = spolens radie
Magnetisk floumldestaumlthet i en l
INB
l = spolens laumlngd
laringngstraumlckt spole
Kraft paring en ledare i magnetfaumllt lIBF l = ledarens laumlngd
Kraft paring en laddad partikel i BvQF
magnetfaumllt
Induktion och vaumlxelstroumlm
Inducerad spaumlnning dt
dNBvlu
dt
diLu
Transformatorn
2
1
1
2
1
2
I
I
U
U
N
N
Vaumlxelstroumlm och ndashspaumlnning
)sin(ˆ
)sin(ˆ
tuu
tii
Vid resistiv belastning
Effektivvaumlrde
2
ˆ2
ˆ
uU
iI
10
Vaumlrmelaumlra tryck och gaser
Beteckningar
Storhet Enhet
A area m2
p tryck Pa densitet kgm
3
h vaumltskedjup m
T absolut temperatur K
n antal mol -
N antal molekyler -
k Boltzmanns konstant JK
R allmaumlnna gaskonstanten J(molmiddotK)
S entropi JK
V volym m3
v hastighet ms
E vaumlrmeenergi J
Ek kinetisk energi J
c specifik vaumlrmekapacitet J(kgmiddotK)
ls smaumlltentalpitet Jkg
laring aringngbildningsentalpitet Jkg
m massa kg
U inre energi J
Tryck A
Fp daumlr kraften F aumlr vinkelraumlt mot ytan
Vaumltsketryck ghp
Gasernas allmaumlnna nRTNkTpV
tillstaringndslag
Kinetisk gasteori kTEk2
3
(medelvaumlrde)
Vaumlrmeenergi vid TcmE
temperaturfoumlraumlndring
Smaumlltning och stelning mlE s
Aringngbildning och
kondensation mlE aring
Volymaumlndringsarbete
Aumlndring av inre energi
Entropiaumlndring
Maximal verkningsgrad
aumlr mediets houmlgsta temperatur
Vaumlrmefaktor
11
Atom- och kaumlrnfysik
Beteckningar storheter och enheter
A aktivitet Bq varingglaumlngd m
D absorberad dos gray (Jkg) m massa kg
E energi J N antal kaumlrnor -
Wu uttraumldesarbete J p roumlrelsemaumlngd kgms
f frekvens Hz Q kvalitetsfaktor -
H ekvivalent dos sievert (Jkg) Tfrac12 halveringstid s
h Plancks konstant Js Z atomnummer -
Fotonens energi och
roumlrelsemaumlngd
hp
hfE
Fotoelektrisk effekt ku EWhf
Bohrs atommodell
2
2613
n
ZEn
(huvudkvanttalet)
Energin anges i eV
de Broglie-varingglaumlngden
p
h
Braggs lag kd cos2 d aumlr avstaringndet mellan tvaring atomplan aumlr infallsvinkeln k
aumlr ett heltal
Heisenbergs
obestaumlmdhetsrelationer 4
hxp
4
htE
Radioaktivt soumlnderfall
frac12
2
1 T
t
o
t
o
NN
eNN
aumlr soumlnderfallskonstanten
frac12
2ln
T
t
oeAA
NA
dt
dNA
A aumlr aktiviteten
Frigjord energi 2)( cmmE efterfoumlre
Absorption
(roumlntgen- och -straringlning)
xo eII
I och Io aumlr intensiteter aumlr linjaumlra
absorptionskoefficienten x aumlr straumlckan
Straringldos
m
ED
DQH
12
Elektromagnetisk straringlning
Beteckningar storheter och enheter
A area m2
c ljushastigheten i vakuum ms
f frekvens Hz
h Plancks konstant Js
k Boltzmanns konstant JK
λ varingglaumlngd m
M emittans Wm2
P effekt W (Js)
T temperatur K
Emittans (utstraringlningstaumlthet) A
PM
Plancks straringlningslag )1(
25
2
kThce
hc
d
dM
Stefan-Boltzmanns lag 4TM 8106705 W(m2K
4)
Wiens foumlrskjutningslag 3
max 1089782 T Km
13
Astrofysik
Beteckningar storheter och enheter
G gravitationskonstanten Nm2kg
2
H Hubble-parametern (kms)Mpc
m skenbar magnitud -
M absolut magnitud -
p parallax baringgsekunder
Parallax r
p1
p aumlr parallaxen i baringgsekunder
r aumlr avstaringndet i pc
Absolut och skenbar magnitud
10lg5
rMm r aumlr avstaringndet i pc
Hubbles lag rHv
Roumldfoumlrskjutning
c v c
vz
zo
o
foumlr
laumlngdenaumlr vilovaringg o
Schwarzschild-radien 2
2
c
GRS
M M aumlr massan
14
Relativitetsteori
Beteckningar
Storhet Enhet
c ljusets hastighet i vakuum ms
Etot total energi J
Ek kinetisk energi J
E0 viloenergi J
l straumlcka m
m massa kg
p roumlrelsemaumlngd kgms
t tid s
v hastighet ms
Gammafaktorn 2
2
1
1
c
v
Tidsdilatation
0
2
2
0
1
t
c
v
tt
Laumlngdkontraktionen 0
2
2
0 1l
c
vll
Roumlrelsemaumlngd
mv
c
v
mvp
2
2
1
Viloenergi 2
0 cmE
Kinetisk energi 0EEE totk
Total energi 22422 cpcmmcEtot
Hastighetsaddition
2
21
21
1c
vv
vvv
15
Tabeller
Fasta aumlmnen
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Smaumlltentalpitet
∙103 Jkg
Laumlngdutvidg-
ningskoefficient
∙10-5
K-1
aluminium 270 090 660 397 23
bly 113 013 327 247 29
glas (foumlnster) 25 084 08
granit 27 080 08
guld 193 013 1064 66 14
is (-4 oC) 092 22 0 334 50
jaumlrn 787 045 1538 276 12
kisel 233 071 1410 165 025
kol (grafit) 22 071 3652 019
koppar 896 039 1085 205 17
kork 020-035 17-21
maumlssing 84 040 915 21
nickel 89 044 1455 310 13
platina 215 0133 1768 113 089
plexiglas 12 14-21 7-10
silver 105 024 962 105 19
staringl 78 046 1350 12
tenn 73 023 232 59 27
trauml 05-06 04 05-3
zink 713 039 420 117 30
Vaumltskor
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Kokpunkt
oC
Aringngbildnings-
entalpitet
∙103 Jkg
etanol 0789 243 -117 782 841
glykol 1113 240 -16 198 800
kvicksilver 1355 014 -39 357 296
vatten 1000 419 0 100 2260
Gaser
Aumlmne Densitet
kgm3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Kokpunkt
oC
helium 018 51 -269
koldioxid 198 082 -783
kolmonoxid 125 104 -192
kvaumlve 125 104 -196
luft 129 101 -193
syre 143 092 -183
vaumlte 0090 142 -253
16
Resistiviteter och relativa permittiviteter Resistiviteter
(Isolermaterial) (Metaller och legeringar)
Aumlmne Resistivitet
m r
-------- -----
Aumlmne Resistivitet
10-6
m
asfalt 12106 31 aluminium 0027
bakelit 910 5 bly 021
glas 11105 7 guld 0024
luft torr - 10006 jaumlrn 0097
papper vaxat 1410 5 koppar 00167
paraffin 1510 21 kvicksilver 096
porslin 12103 55 platina 0106
transformatorolja 1110 24 silver 00159
vatten destillerat 3105 81 konstantan 050
staringl 016
Varingglaumlngder i luft foumlr naringgra grundaumlmnens emissionslinjer (urval)
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
aluminium 39440 kalcium 39337 natrium 58900
39618 39685 58959
42267
barium 45540 44548 neon 47044
55355 64391 47153
57777 54006
61417 kalium 40441 58525
64969 40472 64022
65953 69111
76649 strontium 40777
cesium 45554 76990 42155
45932 46073
62131 koppar 51532 48321
67233 52182
57821 syre 76082
helium 38886 77719
44715 krypton 42740
47131 43196 vaumlte 39701
49219 45024 41017
50157 55703 43405
58756 58709 48613
66781 64210 65627
70652
kvicksilver 40466 zink 46801
kadmium 46781 43475 47222
50858 43583 48105
64385 54607 63623
57696
57907
17
Nuklidtabell Nuklidmassan aumlr hela den neutrala atomens massa dvs massan av kaumlrnan och alla elektronerna
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid elektron 000054858 proton 1007276 neutron 1008665 103 min vaumlte 1 H 1
2 3
1007825 2014102 3016049
99985 0015
123 aringr helium 2 He 3
4 3016029 4002603
litium 3 Li 6 7
6015122 7016004
75 925
beryllium 4 Be 8 9
8005305 9012182
100
bor 5 B 10 11
10012937 11009306
199 801
kol 6 C 11 12 13 14
11011434 12000000 13003355 14003242
9889 111
(definition paring u)
5715 aringr kvaumlve 7 N 13
14 15
13005734 14003074 15000109
99634 0366
10 min
syre 8 O 14 15 16 17 18 19
14008596 15003066 15994915 16999132 17999161 19003580
99762 0038 0200
71 s 1222 s
27 s fluor 9 F 18
19 18000938 18998403
100
110 min
neon 10 Ne 20 19992440 9048 natrium 11 Na 23
24 22989769 23990963
100
15 h
magnesium 12 Mg 19 20 21 22 23 24
19035473 20018863 21011713 21999573 22994124 23985041
7899
908 ms 122 ms 388 s
1132 s
aluminium 13 Al 27 28
26981539 27981910
100
23 min
kisel 14 Si 28 29 30
27976927 28976495 29973770
9223 467 310
fosfor 15 P 30 31 32
29978314 30973762 31973907
100
25 min
143 d svavel 16 S 32 31972071 950 klor 17 Cl 35
37 34968853 36965903
7577 2423
argon 18 Ar 37 38 39 40 41 42
36966776 37962732 38964314 39962384 40964501 41963050
0063
9960
kalium 19 K 39 40 41
38963707 39963999 40961825
9326 0012 673
aringr
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
8
Elektricitet
Beteckningar storheter och enheter
Q laddningsmaumlngd C ρ resistivitet Ωm
F kraft N R resistans Ω
U elektrisk spaumlnning V B magnetisk floumldestaumlthet T
I elektrisk stroumlm A Ф magnetiskt floumlde Wb
P elektrisk effekt W C kapacitans F
elektrisk faumlltstyrka NC L induktans H
ω vinkelhastighet rads
Elektrostatik
Coulombs lag 2
21
r
QQkF
9
0
1098884
1
k Nm
2 (As)
2
r = avstaringndet mellan laddningarna
Elektrisk stroumlmstyrka t
QI
Elektrisk spaumlnning Q
EU E aumlr omsatt elektrisk energi
Resistans i en ledare A
lR
l = ledarens laumlngd
A = ledarens tvaumlrsnittsarea
Ohms lag IRU
Seriekoppling av motstaringnd 321 RRRRtot Rtot aumlr ersaumlttningsresistansen
Parallellkoppling av motstaringnd 1111
321
RRRRtot
Polspaumlnning hos ett batteri IRU i aumlr batteriets elektromotoriska spaumlnning
Ri aumlr batteriets inre resistans
Elektrisk effekt IUP
Elektrisk faumlltstyrka
Homogent elektriskt faumllt
Elektriskt faumllt utanfoumlr punktladdning eller sfaumlrisk
laddningsfoumlrdelning
9
Kondensatorlagen UCQ
Energin i laddad kondensator 2
UQE
Plattkondensatorn d
AC A aumlr arean d aumlr plattavstaringndet aumlr permittiviteten
ro r aumlr den relativa permittiviteten
Magnetfaumllt
Magnetisk floumldestaumlthet A
B
B-faumlltet vinkelraumltt mot arean
Magnetisk floumldestaumlthet kring r
IB
2 μ = permeabiliteten foumlr luft asymp 4π ∙ 10
-7 Vs(Am)
en oaumlndligt laringng rak ledare r = avstaringndet till ledaren
Magnetisk floumldestaumlthet inuti r
INB
2
N = antalet varv i spolen
en platt spole r = spolens radie
Magnetisk floumldestaumlthet i en l
INB
l = spolens laumlngd
laringngstraumlckt spole
Kraft paring en ledare i magnetfaumllt lIBF l = ledarens laumlngd
Kraft paring en laddad partikel i BvQF
magnetfaumllt
Induktion och vaumlxelstroumlm
Inducerad spaumlnning dt
dNBvlu
dt
diLu
Transformatorn
2
1
1
2
1
2
I
I
U
U
N
N
Vaumlxelstroumlm och ndashspaumlnning
)sin(ˆ
)sin(ˆ
tuu
tii
Vid resistiv belastning
Effektivvaumlrde
2
ˆ2
ˆ
uU
iI
10
Vaumlrmelaumlra tryck och gaser
Beteckningar
Storhet Enhet
A area m2
p tryck Pa densitet kgm
3
h vaumltskedjup m
T absolut temperatur K
n antal mol -
N antal molekyler -
k Boltzmanns konstant JK
R allmaumlnna gaskonstanten J(molmiddotK)
S entropi JK
V volym m3
v hastighet ms
E vaumlrmeenergi J
Ek kinetisk energi J
c specifik vaumlrmekapacitet J(kgmiddotK)
ls smaumlltentalpitet Jkg
laring aringngbildningsentalpitet Jkg
m massa kg
U inre energi J
Tryck A
Fp daumlr kraften F aumlr vinkelraumlt mot ytan
Vaumltsketryck ghp
Gasernas allmaumlnna nRTNkTpV
tillstaringndslag
Kinetisk gasteori kTEk2
3
(medelvaumlrde)
Vaumlrmeenergi vid TcmE
temperaturfoumlraumlndring
Smaumlltning och stelning mlE s
Aringngbildning och
kondensation mlE aring
Volymaumlndringsarbete
Aumlndring av inre energi
Entropiaumlndring
Maximal verkningsgrad
aumlr mediets houmlgsta temperatur
Vaumlrmefaktor
11
Atom- och kaumlrnfysik
Beteckningar storheter och enheter
A aktivitet Bq varingglaumlngd m
D absorberad dos gray (Jkg) m massa kg
E energi J N antal kaumlrnor -
Wu uttraumldesarbete J p roumlrelsemaumlngd kgms
f frekvens Hz Q kvalitetsfaktor -
H ekvivalent dos sievert (Jkg) Tfrac12 halveringstid s
h Plancks konstant Js Z atomnummer -
Fotonens energi och
roumlrelsemaumlngd
hp
hfE
Fotoelektrisk effekt ku EWhf
Bohrs atommodell
2
2613
n
ZEn
(huvudkvanttalet)
Energin anges i eV
de Broglie-varingglaumlngden
p
h
Braggs lag kd cos2 d aumlr avstaringndet mellan tvaring atomplan aumlr infallsvinkeln k
aumlr ett heltal
Heisenbergs
obestaumlmdhetsrelationer 4
hxp
4
htE
Radioaktivt soumlnderfall
frac12
2
1 T
t
o
t
o
NN
eNN
aumlr soumlnderfallskonstanten
frac12
2ln
T
t
oeAA
NA
dt
dNA
A aumlr aktiviteten
Frigjord energi 2)( cmmE efterfoumlre
Absorption
(roumlntgen- och -straringlning)
xo eII
I och Io aumlr intensiteter aumlr linjaumlra
absorptionskoefficienten x aumlr straumlckan
Straringldos
m
ED
DQH
12
Elektromagnetisk straringlning
Beteckningar storheter och enheter
A area m2
c ljushastigheten i vakuum ms
f frekvens Hz
h Plancks konstant Js
k Boltzmanns konstant JK
λ varingglaumlngd m
M emittans Wm2
P effekt W (Js)
T temperatur K
Emittans (utstraringlningstaumlthet) A
PM
Plancks straringlningslag )1(
25
2
kThce
hc
d
dM
Stefan-Boltzmanns lag 4TM 8106705 W(m2K
4)
Wiens foumlrskjutningslag 3
max 1089782 T Km
13
Astrofysik
Beteckningar storheter och enheter
G gravitationskonstanten Nm2kg
2
H Hubble-parametern (kms)Mpc
m skenbar magnitud -
M absolut magnitud -
p parallax baringgsekunder
Parallax r
p1
p aumlr parallaxen i baringgsekunder
r aumlr avstaringndet i pc
Absolut och skenbar magnitud
10lg5
rMm r aumlr avstaringndet i pc
Hubbles lag rHv
Roumldfoumlrskjutning
c v c
vz
zo
o
foumlr
laumlngdenaumlr vilovaringg o
Schwarzschild-radien 2
2
c
GRS
M M aumlr massan
14
Relativitetsteori
Beteckningar
Storhet Enhet
c ljusets hastighet i vakuum ms
Etot total energi J
Ek kinetisk energi J
E0 viloenergi J
l straumlcka m
m massa kg
p roumlrelsemaumlngd kgms
t tid s
v hastighet ms
Gammafaktorn 2
2
1
1
c
v
Tidsdilatation
0
2
2
0
1
t
c
v
tt
Laumlngdkontraktionen 0
2
2
0 1l
c
vll
Roumlrelsemaumlngd
mv
c
v
mvp
2
2
1
Viloenergi 2
0 cmE
Kinetisk energi 0EEE totk
Total energi 22422 cpcmmcEtot
Hastighetsaddition
2
21
21
1c
vv
vvv
15
Tabeller
Fasta aumlmnen
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Smaumlltentalpitet
∙103 Jkg
Laumlngdutvidg-
ningskoefficient
∙10-5
K-1
aluminium 270 090 660 397 23
bly 113 013 327 247 29
glas (foumlnster) 25 084 08
granit 27 080 08
guld 193 013 1064 66 14
is (-4 oC) 092 22 0 334 50
jaumlrn 787 045 1538 276 12
kisel 233 071 1410 165 025
kol (grafit) 22 071 3652 019
koppar 896 039 1085 205 17
kork 020-035 17-21
maumlssing 84 040 915 21
nickel 89 044 1455 310 13
platina 215 0133 1768 113 089
plexiglas 12 14-21 7-10
silver 105 024 962 105 19
staringl 78 046 1350 12
tenn 73 023 232 59 27
trauml 05-06 04 05-3
zink 713 039 420 117 30
Vaumltskor
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Kokpunkt
oC
Aringngbildnings-
entalpitet
∙103 Jkg
etanol 0789 243 -117 782 841
glykol 1113 240 -16 198 800
kvicksilver 1355 014 -39 357 296
vatten 1000 419 0 100 2260
Gaser
Aumlmne Densitet
kgm3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Kokpunkt
oC
helium 018 51 -269
koldioxid 198 082 -783
kolmonoxid 125 104 -192
kvaumlve 125 104 -196
luft 129 101 -193
syre 143 092 -183
vaumlte 0090 142 -253
16
Resistiviteter och relativa permittiviteter Resistiviteter
(Isolermaterial) (Metaller och legeringar)
Aumlmne Resistivitet
m r
-------- -----
Aumlmne Resistivitet
10-6
m
asfalt 12106 31 aluminium 0027
bakelit 910 5 bly 021
glas 11105 7 guld 0024
luft torr - 10006 jaumlrn 0097
papper vaxat 1410 5 koppar 00167
paraffin 1510 21 kvicksilver 096
porslin 12103 55 platina 0106
transformatorolja 1110 24 silver 00159
vatten destillerat 3105 81 konstantan 050
staringl 016
Varingglaumlngder i luft foumlr naringgra grundaumlmnens emissionslinjer (urval)
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
aluminium 39440 kalcium 39337 natrium 58900
39618 39685 58959
42267
barium 45540 44548 neon 47044
55355 64391 47153
57777 54006
61417 kalium 40441 58525
64969 40472 64022
65953 69111
76649 strontium 40777
cesium 45554 76990 42155
45932 46073
62131 koppar 51532 48321
67233 52182
57821 syre 76082
helium 38886 77719
44715 krypton 42740
47131 43196 vaumlte 39701
49219 45024 41017
50157 55703 43405
58756 58709 48613
66781 64210 65627
70652
kvicksilver 40466 zink 46801
kadmium 46781 43475 47222
50858 43583 48105
64385 54607 63623
57696
57907
17
Nuklidtabell Nuklidmassan aumlr hela den neutrala atomens massa dvs massan av kaumlrnan och alla elektronerna
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid elektron 000054858 proton 1007276 neutron 1008665 103 min vaumlte 1 H 1
2 3
1007825 2014102 3016049
99985 0015
123 aringr helium 2 He 3
4 3016029 4002603
litium 3 Li 6 7
6015122 7016004
75 925
beryllium 4 Be 8 9
8005305 9012182
100
bor 5 B 10 11
10012937 11009306
199 801
kol 6 C 11 12 13 14
11011434 12000000 13003355 14003242
9889 111
(definition paring u)
5715 aringr kvaumlve 7 N 13
14 15
13005734 14003074 15000109
99634 0366
10 min
syre 8 O 14 15 16 17 18 19
14008596 15003066 15994915 16999132 17999161 19003580
99762 0038 0200
71 s 1222 s
27 s fluor 9 F 18
19 18000938 18998403
100
110 min
neon 10 Ne 20 19992440 9048 natrium 11 Na 23
24 22989769 23990963
100
15 h
magnesium 12 Mg 19 20 21 22 23 24
19035473 20018863 21011713 21999573 22994124 23985041
7899
908 ms 122 ms 388 s
1132 s
aluminium 13 Al 27 28
26981539 27981910
100
23 min
kisel 14 Si 28 29 30
27976927 28976495 29973770
9223 467 310
fosfor 15 P 30 31 32
29978314 30973762 31973907
100
25 min
143 d svavel 16 S 32 31972071 950 klor 17 Cl 35
37 34968853 36965903
7577 2423
argon 18 Ar 37 38 39 40 41 42
36966776 37962732 38964314 39962384 40964501 41963050
0063
9960
kalium 19 K 39 40 41
38963707 39963999 40961825
9326 0012 673
aringr
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
9
Kondensatorlagen UCQ
Energin i laddad kondensator 2
UQE
Plattkondensatorn d
AC A aumlr arean d aumlr plattavstaringndet aumlr permittiviteten
ro r aumlr den relativa permittiviteten
Magnetfaumllt
Magnetisk floumldestaumlthet A
B
B-faumlltet vinkelraumltt mot arean
Magnetisk floumldestaumlthet kring r
IB
2 μ = permeabiliteten foumlr luft asymp 4π ∙ 10
-7 Vs(Am)
en oaumlndligt laringng rak ledare r = avstaringndet till ledaren
Magnetisk floumldestaumlthet inuti r
INB
2
N = antalet varv i spolen
en platt spole r = spolens radie
Magnetisk floumldestaumlthet i en l
INB
l = spolens laumlngd
laringngstraumlckt spole
Kraft paring en ledare i magnetfaumllt lIBF l = ledarens laumlngd
Kraft paring en laddad partikel i BvQF
magnetfaumllt
Induktion och vaumlxelstroumlm
Inducerad spaumlnning dt
dNBvlu
dt
diLu
Transformatorn
2
1
1
2
1
2
I
I
U
U
N
N
Vaumlxelstroumlm och ndashspaumlnning
)sin(ˆ
)sin(ˆ
tuu
tii
Vid resistiv belastning
Effektivvaumlrde
2
ˆ2
ˆ
uU
iI
10
Vaumlrmelaumlra tryck och gaser
Beteckningar
Storhet Enhet
A area m2
p tryck Pa densitet kgm
3
h vaumltskedjup m
T absolut temperatur K
n antal mol -
N antal molekyler -
k Boltzmanns konstant JK
R allmaumlnna gaskonstanten J(molmiddotK)
S entropi JK
V volym m3
v hastighet ms
E vaumlrmeenergi J
Ek kinetisk energi J
c specifik vaumlrmekapacitet J(kgmiddotK)
ls smaumlltentalpitet Jkg
laring aringngbildningsentalpitet Jkg
m massa kg
U inre energi J
Tryck A
Fp daumlr kraften F aumlr vinkelraumlt mot ytan
Vaumltsketryck ghp
Gasernas allmaumlnna nRTNkTpV
tillstaringndslag
Kinetisk gasteori kTEk2
3
(medelvaumlrde)
Vaumlrmeenergi vid TcmE
temperaturfoumlraumlndring
Smaumlltning och stelning mlE s
Aringngbildning och
kondensation mlE aring
Volymaumlndringsarbete
Aumlndring av inre energi
Entropiaumlndring
Maximal verkningsgrad
aumlr mediets houmlgsta temperatur
Vaumlrmefaktor
11
Atom- och kaumlrnfysik
Beteckningar storheter och enheter
A aktivitet Bq varingglaumlngd m
D absorberad dos gray (Jkg) m massa kg
E energi J N antal kaumlrnor -
Wu uttraumldesarbete J p roumlrelsemaumlngd kgms
f frekvens Hz Q kvalitetsfaktor -
H ekvivalent dos sievert (Jkg) Tfrac12 halveringstid s
h Plancks konstant Js Z atomnummer -
Fotonens energi och
roumlrelsemaumlngd
hp
hfE
Fotoelektrisk effekt ku EWhf
Bohrs atommodell
2
2613
n
ZEn
(huvudkvanttalet)
Energin anges i eV
de Broglie-varingglaumlngden
p
h
Braggs lag kd cos2 d aumlr avstaringndet mellan tvaring atomplan aumlr infallsvinkeln k
aumlr ett heltal
Heisenbergs
obestaumlmdhetsrelationer 4
hxp
4
htE
Radioaktivt soumlnderfall
frac12
2
1 T
t
o
t
o
NN
eNN
aumlr soumlnderfallskonstanten
frac12
2ln
T
t
oeAA
NA
dt
dNA
A aumlr aktiviteten
Frigjord energi 2)( cmmE efterfoumlre
Absorption
(roumlntgen- och -straringlning)
xo eII
I och Io aumlr intensiteter aumlr linjaumlra
absorptionskoefficienten x aumlr straumlckan
Straringldos
m
ED
DQH
12
Elektromagnetisk straringlning
Beteckningar storheter och enheter
A area m2
c ljushastigheten i vakuum ms
f frekvens Hz
h Plancks konstant Js
k Boltzmanns konstant JK
λ varingglaumlngd m
M emittans Wm2
P effekt W (Js)
T temperatur K
Emittans (utstraringlningstaumlthet) A
PM
Plancks straringlningslag )1(
25
2
kThce
hc
d
dM
Stefan-Boltzmanns lag 4TM 8106705 W(m2K
4)
Wiens foumlrskjutningslag 3
max 1089782 T Km
13
Astrofysik
Beteckningar storheter och enheter
G gravitationskonstanten Nm2kg
2
H Hubble-parametern (kms)Mpc
m skenbar magnitud -
M absolut magnitud -
p parallax baringgsekunder
Parallax r
p1
p aumlr parallaxen i baringgsekunder
r aumlr avstaringndet i pc
Absolut och skenbar magnitud
10lg5
rMm r aumlr avstaringndet i pc
Hubbles lag rHv
Roumldfoumlrskjutning
c v c
vz
zo
o
foumlr
laumlngdenaumlr vilovaringg o
Schwarzschild-radien 2
2
c
GRS
M M aumlr massan
14
Relativitetsteori
Beteckningar
Storhet Enhet
c ljusets hastighet i vakuum ms
Etot total energi J
Ek kinetisk energi J
E0 viloenergi J
l straumlcka m
m massa kg
p roumlrelsemaumlngd kgms
t tid s
v hastighet ms
Gammafaktorn 2
2
1
1
c
v
Tidsdilatation
0
2
2
0
1
t
c
v
tt
Laumlngdkontraktionen 0
2
2
0 1l
c
vll
Roumlrelsemaumlngd
mv
c
v
mvp
2
2
1
Viloenergi 2
0 cmE
Kinetisk energi 0EEE totk
Total energi 22422 cpcmmcEtot
Hastighetsaddition
2
21
21
1c
vv
vvv
15
Tabeller
Fasta aumlmnen
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Smaumlltentalpitet
∙103 Jkg
Laumlngdutvidg-
ningskoefficient
∙10-5
K-1
aluminium 270 090 660 397 23
bly 113 013 327 247 29
glas (foumlnster) 25 084 08
granit 27 080 08
guld 193 013 1064 66 14
is (-4 oC) 092 22 0 334 50
jaumlrn 787 045 1538 276 12
kisel 233 071 1410 165 025
kol (grafit) 22 071 3652 019
koppar 896 039 1085 205 17
kork 020-035 17-21
maumlssing 84 040 915 21
nickel 89 044 1455 310 13
platina 215 0133 1768 113 089
plexiglas 12 14-21 7-10
silver 105 024 962 105 19
staringl 78 046 1350 12
tenn 73 023 232 59 27
trauml 05-06 04 05-3
zink 713 039 420 117 30
Vaumltskor
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Kokpunkt
oC
Aringngbildnings-
entalpitet
∙103 Jkg
etanol 0789 243 -117 782 841
glykol 1113 240 -16 198 800
kvicksilver 1355 014 -39 357 296
vatten 1000 419 0 100 2260
Gaser
Aumlmne Densitet
kgm3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Kokpunkt
oC
helium 018 51 -269
koldioxid 198 082 -783
kolmonoxid 125 104 -192
kvaumlve 125 104 -196
luft 129 101 -193
syre 143 092 -183
vaumlte 0090 142 -253
16
Resistiviteter och relativa permittiviteter Resistiviteter
(Isolermaterial) (Metaller och legeringar)
Aumlmne Resistivitet
m r
-------- -----
Aumlmne Resistivitet
10-6
m
asfalt 12106 31 aluminium 0027
bakelit 910 5 bly 021
glas 11105 7 guld 0024
luft torr - 10006 jaumlrn 0097
papper vaxat 1410 5 koppar 00167
paraffin 1510 21 kvicksilver 096
porslin 12103 55 platina 0106
transformatorolja 1110 24 silver 00159
vatten destillerat 3105 81 konstantan 050
staringl 016
Varingglaumlngder i luft foumlr naringgra grundaumlmnens emissionslinjer (urval)
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
aluminium 39440 kalcium 39337 natrium 58900
39618 39685 58959
42267
barium 45540 44548 neon 47044
55355 64391 47153
57777 54006
61417 kalium 40441 58525
64969 40472 64022
65953 69111
76649 strontium 40777
cesium 45554 76990 42155
45932 46073
62131 koppar 51532 48321
67233 52182
57821 syre 76082
helium 38886 77719
44715 krypton 42740
47131 43196 vaumlte 39701
49219 45024 41017
50157 55703 43405
58756 58709 48613
66781 64210 65627
70652
kvicksilver 40466 zink 46801
kadmium 46781 43475 47222
50858 43583 48105
64385 54607 63623
57696
57907
17
Nuklidtabell Nuklidmassan aumlr hela den neutrala atomens massa dvs massan av kaumlrnan och alla elektronerna
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid elektron 000054858 proton 1007276 neutron 1008665 103 min vaumlte 1 H 1
2 3
1007825 2014102 3016049
99985 0015
123 aringr helium 2 He 3
4 3016029 4002603
litium 3 Li 6 7
6015122 7016004
75 925
beryllium 4 Be 8 9
8005305 9012182
100
bor 5 B 10 11
10012937 11009306
199 801
kol 6 C 11 12 13 14
11011434 12000000 13003355 14003242
9889 111
(definition paring u)
5715 aringr kvaumlve 7 N 13
14 15
13005734 14003074 15000109
99634 0366
10 min
syre 8 O 14 15 16 17 18 19
14008596 15003066 15994915 16999132 17999161 19003580
99762 0038 0200
71 s 1222 s
27 s fluor 9 F 18
19 18000938 18998403
100
110 min
neon 10 Ne 20 19992440 9048 natrium 11 Na 23
24 22989769 23990963
100
15 h
magnesium 12 Mg 19 20 21 22 23 24
19035473 20018863 21011713 21999573 22994124 23985041
7899
908 ms 122 ms 388 s
1132 s
aluminium 13 Al 27 28
26981539 27981910
100
23 min
kisel 14 Si 28 29 30
27976927 28976495 29973770
9223 467 310
fosfor 15 P 30 31 32
29978314 30973762 31973907
100
25 min
143 d svavel 16 S 32 31972071 950 klor 17 Cl 35
37 34968853 36965903
7577 2423
argon 18 Ar 37 38 39 40 41 42
36966776 37962732 38964314 39962384 40964501 41963050
0063
9960
kalium 19 K 39 40 41
38963707 39963999 40961825
9326 0012 673
aringr
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
10
Vaumlrmelaumlra tryck och gaser
Beteckningar
Storhet Enhet
A area m2
p tryck Pa densitet kgm
3
h vaumltskedjup m
T absolut temperatur K
n antal mol -
N antal molekyler -
k Boltzmanns konstant JK
R allmaumlnna gaskonstanten J(molmiddotK)
S entropi JK
V volym m3
v hastighet ms
E vaumlrmeenergi J
Ek kinetisk energi J
c specifik vaumlrmekapacitet J(kgmiddotK)
ls smaumlltentalpitet Jkg
laring aringngbildningsentalpitet Jkg
m massa kg
U inre energi J
Tryck A
Fp daumlr kraften F aumlr vinkelraumlt mot ytan
Vaumltsketryck ghp
Gasernas allmaumlnna nRTNkTpV
tillstaringndslag
Kinetisk gasteori kTEk2
3
(medelvaumlrde)
Vaumlrmeenergi vid TcmE
temperaturfoumlraumlndring
Smaumlltning och stelning mlE s
Aringngbildning och
kondensation mlE aring
Volymaumlndringsarbete
Aumlndring av inre energi
Entropiaumlndring
Maximal verkningsgrad
aumlr mediets houmlgsta temperatur
Vaumlrmefaktor
11
Atom- och kaumlrnfysik
Beteckningar storheter och enheter
A aktivitet Bq varingglaumlngd m
D absorberad dos gray (Jkg) m massa kg
E energi J N antal kaumlrnor -
Wu uttraumldesarbete J p roumlrelsemaumlngd kgms
f frekvens Hz Q kvalitetsfaktor -
H ekvivalent dos sievert (Jkg) Tfrac12 halveringstid s
h Plancks konstant Js Z atomnummer -
Fotonens energi och
roumlrelsemaumlngd
hp
hfE
Fotoelektrisk effekt ku EWhf
Bohrs atommodell
2
2613
n
ZEn
(huvudkvanttalet)
Energin anges i eV
de Broglie-varingglaumlngden
p
h
Braggs lag kd cos2 d aumlr avstaringndet mellan tvaring atomplan aumlr infallsvinkeln k
aumlr ett heltal
Heisenbergs
obestaumlmdhetsrelationer 4
hxp
4
htE
Radioaktivt soumlnderfall
frac12
2
1 T
t
o
t
o
NN
eNN
aumlr soumlnderfallskonstanten
frac12
2ln
T
t
oeAA
NA
dt
dNA
A aumlr aktiviteten
Frigjord energi 2)( cmmE efterfoumlre
Absorption
(roumlntgen- och -straringlning)
xo eII
I och Io aumlr intensiteter aumlr linjaumlra
absorptionskoefficienten x aumlr straumlckan
Straringldos
m
ED
DQH
12
Elektromagnetisk straringlning
Beteckningar storheter och enheter
A area m2
c ljushastigheten i vakuum ms
f frekvens Hz
h Plancks konstant Js
k Boltzmanns konstant JK
λ varingglaumlngd m
M emittans Wm2
P effekt W (Js)
T temperatur K
Emittans (utstraringlningstaumlthet) A
PM
Plancks straringlningslag )1(
25
2
kThce
hc
d
dM
Stefan-Boltzmanns lag 4TM 8106705 W(m2K
4)
Wiens foumlrskjutningslag 3
max 1089782 T Km
13
Astrofysik
Beteckningar storheter och enheter
G gravitationskonstanten Nm2kg
2
H Hubble-parametern (kms)Mpc
m skenbar magnitud -
M absolut magnitud -
p parallax baringgsekunder
Parallax r
p1
p aumlr parallaxen i baringgsekunder
r aumlr avstaringndet i pc
Absolut och skenbar magnitud
10lg5
rMm r aumlr avstaringndet i pc
Hubbles lag rHv
Roumldfoumlrskjutning
c v c
vz
zo
o
foumlr
laumlngdenaumlr vilovaringg o
Schwarzschild-radien 2
2
c
GRS
M M aumlr massan
14
Relativitetsteori
Beteckningar
Storhet Enhet
c ljusets hastighet i vakuum ms
Etot total energi J
Ek kinetisk energi J
E0 viloenergi J
l straumlcka m
m massa kg
p roumlrelsemaumlngd kgms
t tid s
v hastighet ms
Gammafaktorn 2
2
1
1
c
v
Tidsdilatation
0
2
2
0
1
t
c
v
tt
Laumlngdkontraktionen 0
2
2
0 1l
c
vll
Roumlrelsemaumlngd
mv
c
v
mvp
2
2
1
Viloenergi 2
0 cmE
Kinetisk energi 0EEE totk
Total energi 22422 cpcmmcEtot
Hastighetsaddition
2
21
21
1c
vv
vvv
15
Tabeller
Fasta aumlmnen
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Smaumlltentalpitet
∙103 Jkg
Laumlngdutvidg-
ningskoefficient
∙10-5
K-1
aluminium 270 090 660 397 23
bly 113 013 327 247 29
glas (foumlnster) 25 084 08
granit 27 080 08
guld 193 013 1064 66 14
is (-4 oC) 092 22 0 334 50
jaumlrn 787 045 1538 276 12
kisel 233 071 1410 165 025
kol (grafit) 22 071 3652 019
koppar 896 039 1085 205 17
kork 020-035 17-21
maumlssing 84 040 915 21
nickel 89 044 1455 310 13
platina 215 0133 1768 113 089
plexiglas 12 14-21 7-10
silver 105 024 962 105 19
staringl 78 046 1350 12
tenn 73 023 232 59 27
trauml 05-06 04 05-3
zink 713 039 420 117 30
Vaumltskor
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Kokpunkt
oC
Aringngbildnings-
entalpitet
∙103 Jkg
etanol 0789 243 -117 782 841
glykol 1113 240 -16 198 800
kvicksilver 1355 014 -39 357 296
vatten 1000 419 0 100 2260
Gaser
Aumlmne Densitet
kgm3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Kokpunkt
oC
helium 018 51 -269
koldioxid 198 082 -783
kolmonoxid 125 104 -192
kvaumlve 125 104 -196
luft 129 101 -193
syre 143 092 -183
vaumlte 0090 142 -253
16
Resistiviteter och relativa permittiviteter Resistiviteter
(Isolermaterial) (Metaller och legeringar)
Aumlmne Resistivitet
m r
-------- -----
Aumlmne Resistivitet
10-6
m
asfalt 12106 31 aluminium 0027
bakelit 910 5 bly 021
glas 11105 7 guld 0024
luft torr - 10006 jaumlrn 0097
papper vaxat 1410 5 koppar 00167
paraffin 1510 21 kvicksilver 096
porslin 12103 55 platina 0106
transformatorolja 1110 24 silver 00159
vatten destillerat 3105 81 konstantan 050
staringl 016
Varingglaumlngder i luft foumlr naringgra grundaumlmnens emissionslinjer (urval)
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
aluminium 39440 kalcium 39337 natrium 58900
39618 39685 58959
42267
barium 45540 44548 neon 47044
55355 64391 47153
57777 54006
61417 kalium 40441 58525
64969 40472 64022
65953 69111
76649 strontium 40777
cesium 45554 76990 42155
45932 46073
62131 koppar 51532 48321
67233 52182
57821 syre 76082
helium 38886 77719
44715 krypton 42740
47131 43196 vaumlte 39701
49219 45024 41017
50157 55703 43405
58756 58709 48613
66781 64210 65627
70652
kvicksilver 40466 zink 46801
kadmium 46781 43475 47222
50858 43583 48105
64385 54607 63623
57696
57907
17
Nuklidtabell Nuklidmassan aumlr hela den neutrala atomens massa dvs massan av kaumlrnan och alla elektronerna
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid elektron 000054858 proton 1007276 neutron 1008665 103 min vaumlte 1 H 1
2 3
1007825 2014102 3016049
99985 0015
123 aringr helium 2 He 3
4 3016029 4002603
litium 3 Li 6 7
6015122 7016004
75 925
beryllium 4 Be 8 9
8005305 9012182
100
bor 5 B 10 11
10012937 11009306
199 801
kol 6 C 11 12 13 14
11011434 12000000 13003355 14003242
9889 111
(definition paring u)
5715 aringr kvaumlve 7 N 13
14 15
13005734 14003074 15000109
99634 0366
10 min
syre 8 O 14 15 16 17 18 19
14008596 15003066 15994915 16999132 17999161 19003580
99762 0038 0200
71 s 1222 s
27 s fluor 9 F 18
19 18000938 18998403
100
110 min
neon 10 Ne 20 19992440 9048 natrium 11 Na 23
24 22989769 23990963
100
15 h
magnesium 12 Mg 19 20 21 22 23 24
19035473 20018863 21011713 21999573 22994124 23985041
7899
908 ms 122 ms 388 s
1132 s
aluminium 13 Al 27 28
26981539 27981910
100
23 min
kisel 14 Si 28 29 30
27976927 28976495 29973770
9223 467 310
fosfor 15 P 30 31 32
29978314 30973762 31973907
100
25 min
143 d svavel 16 S 32 31972071 950 klor 17 Cl 35
37 34968853 36965903
7577 2423
argon 18 Ar 37 38 39 40 41 42
36966776 37962732 38964314 39962384 40964501 41963050
0063
9960
kalium 19 K 39 40 41
38963707 39963999 40961825
9326 0012 673
aringr
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
11
Atom- och kaumlrnfysik
Beteckningar storheter och enheter
A aktivitet Bq varingglaumlngd m
D absorberad dos gray (Jkg) m massa kg
E energi J N antal kaumlrnor -
Wu uttraumldesarbete J p roumlrelsemaumlngd kgms
f frekvens Hz Q kvalitetsfaktor -
H ekvivalent dos sievert (Jkg) Tfrac12 halveringstid s
h Plancks konstant Js Z atomnummer -
Fotonens energi och
roumlrelsemaumlngd
hp
hfE
Fotoelektrisk effekt ku EWhf
Bohrs atommodell
2
2613
n
ZEn
(huvudkvanttalet)
Energin anges i eV
de Broglie-varingglaumlngden
p
h
Braggs lag kd cos2 d aumlr avstaringndet mellan tvaring atomplan aumlr infallsvinkeln k
aumlr ett heltal
Heisenbergs
obestaumlmdhetsrelationer 4
hxp
4
htE
Radioaktivt soumlnderfall
frac12
2
1 T
t
o
t
o
NN
eNN
aumlr soumlnderfallskonstanten
frac12
2ln
T
t
oeAA
NA
dt
dNA
A aumlr aktiviteten
Frigjord energi 2)( cmmE efterfoumlre
Absorption
(roumlntgen- och -straringlning)
xo eII
I och Io aumlr intensiteter aumlr linjaumlra
absorptionskoefficienten x aumlr straumlckan
Straringldos
m
ED
DQH
12
Elektromagnetisk straringlning
Beteckningar storheter och enheter
A area m2
c ljushastigheten i vakuum ms
f frekvens Hz
h Plancks konstant Js
k Boltzmanns konstant JK
λ varingglaumlngd m
M emittans Wm2
P effekt W (Js)
T temperatur K
Emittans (utstraringlningstaumlthet) A
PM
Plancks straringlningslag )1(
25
2
kThce
hc
d
dM
Stefan-Boltzmanns lag 4TM 8106705 W(m2K
4)
Wiens foumlrskjutningslag 3
max 1089782 T Km
13
Astrofysik
Beteckningar storheter och enheter
G gravitationskonstanten Nm2kg
2
H Hubble-parametern (kms)Mpc
m skenbar magnitud -
M absolut magnitud -
p parallax baringgsekunder
Parallax r
p1
p aumlr parallaxen i baringgsekunder
r aumlr avstaringndet i pc
Absolut och skenbar magnitud
10lg5
rMm r aumlr avstaringndet i pc
Hubbles lag rHv
Roumldfoumlrskjutning
c v c
vz
zo
o
foumlr
laumlngdenaumlr vilovaringg o
Schwarzschild-radien 2
2
c
GRS
M M aumlr massan
14
Relativitetsteori
Beteckningar
Storhet Enhet
c ljusets hastighet i vakuum ms
Etot total energi J
Ek kinetisk energi J
E0 viloenergi J
l straumlcka m
m massa kg
p roumlrelsemaumlngd kgms
t tid s
v hastighet ms
Gammafaktorn 2
2
1
1
c
v
Tidsdilatation
0
2
2
0
1
t
c
v
tt
Laumlngdkontraktionen 0
2
2
0 1l
c
vll
Roumlrelsemaumlngd
mv
c
v
mvp
2
2
1
Viloenergi 2
0 cmE
Kinetisk energi 0EEE totk
Total energi 22422 cpcmmcEtot
Hastighetsaddition
2
21
21
1c
vv
vvv
15
Tabeller
Fasta aumlmnen
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Smaumlltentalpitet
∙103 Jkg
Laumlngdutvidg-
ningskoefficient
∙10-5
K-1
aluminium 270 090 660 397 23
bly 113 013 327 247 29
glas (foumlnster) 25 084 08
granit 27 080 08
guld 193 013 1064 66 14
is (-4 oC) 092 22 0 334 50
jaumlrn 787 045 1538 276 12
kisel 233 071 1410 165 025
kol (grafit) 22 071 3652 019
koppar 896 039 1085 205 17
kork 020-035 17-21
maumlssing 84 040 915 21
nickel 89 044 1455 310 13
platina 215 0133 1768 113 089
plexiglas 12 14-21 7-10
silver 105 024 962 105 19
staringl 78 046 1350 12
tenn 73 023 232 59 27
trauml 05-06 04 05-3
zink 713 039 420 117 30
Vaumltskor
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Kokpunkt
oC
Aringngbildnings-
entalpitet
∙103 Jkg
etanol 0789 243 -117 782 841
glykol 1113 240 -16 198 800
kvicksilver 1355 014 -39 357 296
vatten 1000 419 0 100 2260
Gaser
Aumlmne Densitet
kgm3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Kokpunkt
oC
helium 018 51 -269
koldioxid 198 082 -783
kolmonoxid 125 104 -192
kvaumlve 125 104 -196
luft 129 101 -193
syre 143 092 -183
vaumlte 0090 142 -253
16
Resistiviteter och relativa permittiviteter Resistiviteter
(Isolermaterial) (Metaller och legeringar)
Aumlmne Resistivitet
m r
-------- -----
Aumlmne Resistivitet
10-6
m
asfalt 12106 31 aluminium 0027
bakelit 910 5 bly 021
glas 11105 7 guld 0024
luft torr - 10006 jaumlrn 0097
papper vaxat 1410 5 koppar 00167
paraffin 1510 21 kvicksilver 096
porslin 12103 55 platina 0106
transformatorolja 1110 24 silver 00159
vatten destillerat 3105 81 konstantan 050
staringl 016
Varingglaumlngder i luft foumlr naringgra grundaumlmnens emissionslinjer (urval)
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
aluminium 39440 kalcium 39337 natrium 58900
39618 39685 58959
42267
barium 45540 44548 neon 47044
55355 64391 47153
57777 54006
61417 kalium 40441 58525
64969 40472 64022
65953 69111
76649 strontium 40777
cesium 45554 76990 42155
45932 46073
62131 koppar 51532 48321
67233 52182
57821 syre 76082
helium 38886 77719
44715 krypton 42740
47131 43196 vaumlte 39701
49219 45024 41017
50157 55703 43405
58756 58709 48613
66781 64210 65627
70652
kvicksilver 40466 zink 46801
kadmium 46781 43475 47222
50858 43583 48105
64385 54607 63623
57696
57907
17
Nuklidtabell Nuklidmassan aumlr hela den neutrala atomens massa dvs massan av kaumlrnan och alla elektronerna
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid elektron 000054858 proton 1007276 neutron 1008665 103 min vaumlte 1 H 1
2 3
1007825 2014102 3016049
99985 0015
123 aringr helium 2 He 3
4 3016029 4002603
litium 3 Li 6 7
6015122 7016004
75 925
beryllium 4 Be 8 9
8005305 9012182
100
bor 5 B 10 11
10012937 11009306
199 801
kol 6 C 11 12 13 14
11011434 12000000 13003355 14003242
9889 111
(definition paring u)
5715 aringr kvaumlve 7 N 13
14 15
13005734 14003074 15000109
99634 0366
10 min
syre 8 O 14 15 16 17 18 19
14008596 15003066 15994915 16999132 17999161 19003580
99762 0038 0200
71 s 1222 s
27 s fluor 9 F 18
19 18000938 18998403
100
110 min
neon 10 Ne 20 19992440 9048 natrium 11 Na 23
24 22989769 23990963
100
15 h
magnesium 12 Mg 19 20 21 22 23 24
19035473 20018863 21011713 21999573 22994124 23985041
7899
908 ms 122 ms 388 s
1132 s
aluminium 13 Al 27 28
26981539 27981910
100
23 min
kisel 14 Si 28 29 30
27976927 28976495 29973770
9223 467 310
fosfor 15 P 30 31 32
29978314 30973762 31973907
100
25 min
143 d svavel 16 S 32 31972071 950 klor 17 Cl 35
37 34968853 36965903
7577 2423
argon 18 Ar 37 38 39 40 41 42
36966776 37962732 38964314 39962384 40964501 41963050
0063
9960
kalium 19 K 39 40 41
38963707 39963999 40961825
9326 0012 673
aringr
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
12
Elektromagnetisk straringlning
Beteckningar storheter och enheter
A area m2
c ljushastigheten i vakuum ms
f frekvens Hz
h Plancks konstant Js
k Boltzmanns konstant JK
λ varingglaumlngd m
M emittans Wm2
P effekt W (Js)
T temperatur K
Emittans (utstraringlningstaumlthet) A
PM
Plancks straringlningslag )1(
25
2
kThce
hc
d
dM
Stefan-Boltzmanns lag 4TM 8106705 W(m2K
4)
Wiens foumlrskjutningslag 3
max 1089782 T Km
13
Astrofysik
Beteckningar storheter och enheter
G gravitationskonstanten Nm2kg
2
H Hubble-parametern (kms)Mpc
m skenbar magnitud -
M absolut magnitud -
p parallax baringgsekunder
Parallax r
p1
p aumlr parallaxen i baringgsekunder
r aumlr avstaringndet i pc
Absolut och skenbar magnitud
10lg5
rMm r aumlr avstaringndet i pc
Hubbles lag rHv
Roumldfoumlrskjutning
c v c
vz
zo
o
foumlr
laumlngdenaumlr vilovaringg o
Schwarzschild-radien 2
2
c
GRS
M M aumlr massan
14
Relativitetsteori
Beteckningar
Storhet Enhet
c ljusets hastighet i vakuum ms
Etot total energi J
Ek kinetisk energi J
E0 viloenergi J
l straumlcka m
m massa kg
p roumlrelsemaumlngd kgms
t tid s
v hastighet ms
Gammafaktorn 2
2
1
1
c
v
Tidsdilatation
0
2
2
0
1
t
c
v
tt
Laumlngdkontraktionen 0
2
2
0 1l
c
vll
Roumlrelsemaumlngd
mv
c
v
mvp
2
2
1
Viloenergi 2
0 cmE
Kinetisk energi 0EEE totk
Total energi 22422 cpcmmcEtot
Hastighetsaddition
2
21
21
1c
vv
vvv
15
Tabeller
Fasta aumlmnen
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Smaumlltentalpitet
∙103 Jkg
Laumlngdutvidg-
ningskoefficient
∙10-5
K-1
aluminium 270 090 660 397 23
bly 113 013 327 247 29
glas (foumlnster) 25 084 08
granit 27 080 08
guld 193 013 1064 66 14
is (-4 oC) 092 22 0 334 50
jaumlrn 787 045 1538 276 12
kisel 233 071 1410 165 025
kol (grafit) 22 071 3652 019
koppar 896 039 1085 205 17
kork 020-035 17-21
maumlssing 84 040 915 21
nickel 89 044 1455 310 13
platina 215 0133 1768 113 089
plexiglas 12 14-21 7-10
silver 105 024 962 105 19
staringl 78 046 1350 12
tenn 73 023 232 59 27
trauml 05-06 04 05-3
zink 713 039 420 117 30
Vaumltskor
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Kokpunkt
oC
Aringngbildnings-
entalpitet
∙103 Jkg
etanol 0789 243 -117 782 841
glykol 1113 240 -16 198 800
kvicksilver 1355 014 -39 357 296
vatten 1000 419 0 100 2260
Gaser
Aumlmne Densitet
kgm3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Kokpunkt
oC
helium 018 51 -269
koldioxid 198 082 -783
kolmonoxid 125 104 -192
kvaumlve 125 104 -196
luft 129 101 -193
syre 143 092 -183
vaumlte 0090 142 -253
16
Resistiviteter och relativa permittiviteter Resistiviteter
(Isolermaterial) (Metaller och legeringar)
Aumlmne Resistivitet
m r
-------- -----
Aumlmne Resistivitet
10-6
m
asfalt 12106 31 aluminium 0027
bakelit 910 5 bly 021
glas 11105 7 guld 0024
luft torr - 10006 jaumlrn 0097
papper vaxat 1410 5 koppar 00167
paraffin 1510 21 kvicksilver 096
porslin 12103 55 platina 0106
transformatorolja 1110 24 silver 00159
vatten destillerat 3105 81 konstantan 050
staringl 016
Varingglaumlngder i luft foumlr naringgra grundaumlmnens emissionslinjer (urval)
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
aluminium 39440 kalcium 39337 natrium 58900
39618 39685 58959
42267
barium 45540 44548 neon 47044
55355 64391 47153
57777 54006
61417 kalium 40441 58525
64969 40472 64022
65953 69111
76649 strontium 40777
cesium 45554 76990 42155
45932 46073
62131 koppar 51532 48321
67233 52182
57821 syre 76082
helium 38886 77719
44715 krypton 42740
47131 43196 vaumlte 39701
49219 45024 41017
50157 55703 43405
58756 58709 48613
66781 64210 65627
70652
kvicksilver 40466 zink 46801
kadmium 46781 43475 47222
50858 43583 48105
64385 54607 63623
57696
57907
17
Nuklidtabell Nuklidmassan aumlr hela den neutrala atomens massa dvs massan av kaumlrnan och alla elektronerna
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid elektron 000054858 proton 1007276 neutron 1008665 103 min vaumlte 1 H 1
2 3
1007825 2014102 3016049
99985 0015
123 aringr helium 2 He 3
4 3016029 4002603
litium 3 Li 6 7
6015122 7016004
75 925
beryllium 4 Be 8 9
8005305 9012182
100
bor 5 B 10 11
10012937 11009306
199 801
kol 6 C 11 12 13 14
11011434 12000000 13003355 14003242
9889 111
(definition paring u)
5715 aringr kvaumlve 7 N 13
14 15
13005734 14003074 15000109
99634 0366
10 min
syre 8 O 14 15 16 17 18 19
14008596 15003066 15994915 16999132 17999161 19003580
99762 0038 0200
71 s 1222 s
27 s fluor 9 F 18
19 18000938 18998403
100
110 min
neon 10 Ne 20 19992440 9048 natrium 11 Na 23
24 22989769 23990963
100
15 h
magnesium 12 Mg 19 20 21 22 23 24
19035473 20018863 21011713 21999573 22994124 23985041
7899
908 ms 122 ms 388 s
1132 s
aluminium 13 Al 27 28
26981539 27981910
100
23 min
kisel 14 Si 28 29 30
27976927 28976495 29973770
9223 467 310
fosfor 15 P 30 31 32
29978314 30973762 31973907
100
25 min
143 d svavel 16 S 32 31972071 950 klor 17 Cl 35
37 34968853 36965903
7577 2423
argon 18 Ar 37 38 39 40 41 42
36966776 37962732 38964314 39962384 40964501 41963050
0063
9960
kalium 19 K 39 40 41
38963707 39963999 40961825
9326 0012 673
aringr
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
13
Astrofysik
Beteckningar storheter och enheter
G gravitationskonstanten Nm2kg
2
H Hubble-parametern (kms)Mpc
m skenbar magnitud -
M absolut magnitud -
p parallax baringgsekunder
Parallax r
p1
p aumlr parallaxen i baringgsekunder
r aumlr avstaringndet i pc
Absolut och skenbar magnitud
10lg5
rMm r aumlr avstaringndet i pc
Hubbles lag rHv
Roumldfoumlrskjutning
c v c
vz
zo
o
foumlr
laumlngdenaumlr vilovaringg o
Schwarzschild-radien 2
2
c
GRS
M M aumlr massan
14
Relativitetsteori
Beteckningar
Storhet Enhet
c ljusets hastighet i vakuum ms
Etot total energi J
Ek kinetisk energi J
E0 viloenergi J
l straumlcka m
m massa kg
p roumlrelsemaumlngd kgms
t tid s
v hastighet ms
Gammafaktorn 2
2
1
1
c
v
Tidsdilatation
0
2
2
0
1
t
c
v
tt
Laumlngdkontraktionen 0
2
2
0 1l
c
vll
Roumlrelsemaumlngd
mv
c
v
mvp
2
2
1
Viloenergi 2
0 cmE
Kinetisk energi 0EEE totk
Total energi 22422 cpcmmcEtot
Hastighetsaddition
2
21
21
1c
vv
vvv
15
Tabeller
Fasta aumlmnen
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Smaumlltentalpitet
∙103 Jkg
Laumlngdutvidg-
ningskoefficient
∙10-5
K-1
aluminium 270 090 660 397 23
bly 113 013 327 247 29
glas (foumlnster) 25 084 08
granit 27 080 08
guld 193 013 1064 66 14
is (-4 oC) 092 22 0 334 50
jaumlrn 787 045 1538 276 12
kisel 233 071 1410 165 025
kol (grafit) 22 071 3652 019
koppar 896 039 1085 205 17
kork 020-035 17-21
maumlssing 84 040 915 21
nickel 89 044 1455 310 13
platina 215 0133 1768 113 089
plexiglas 12 14-21 7-10
silver 105 024 962 105 19
staringl 78 046 1350 12
tenn 73 023 232 59 27
trauml 05-06 04 05-3
zink 713 039 420 117 30
Vaumltskor
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Kokpunkt
oC
Aringngbildnings-
entalpitet
∙103 Jkg
etanol 0789 243 -117 782 841
glykol 1113 240 -16 198 800
kvicksilver 1355 014 -39 357 296
vatten 1000 419 0 100 2260
Gaser
Aumlmne Densitet
kgm3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Kokpunkt
oC
helium 018 51 -269
koldioxid 198 082 -783
kolmonoxid 125 104 -192
kvaumlve 125 104 -196
luft 129 101 -193
syre 143 092 -183
vaumlte 0090 142 -253
16
Resistiviteter och relativa permittiviteter Resistiviteter
(Isolermaterial) (Metaller och legeringar)
Aumlmne Resistivitet
m r
-------- -----
Aumlmne Resistivitet
10-6
m
asfalt 12106 31 aluminium 0027
bakelit 910 5 bly 021
glas 11105 7 guld 0024
luft torr - 10006 jaumlrn 0097
papper vaxat 1410 5 koppar 00167
paraffin 1510 21 kvicksilver 096
porslin 12103 55 platina 0106
transformatorolja 1110 24 silver 00159
vatten destillerat 3105 81 konstantan 050
staringl 016
Varingglaumlngder i luft foumlr naringgra grundaumlmnens emissionslinjer (urval)
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
aluminium 39440 kalcium 39337 natrium 58900
39618 39685 58959
42267
barium 45540 44548 neon 47044
55355 64391 47153
57777 54006
61417 kalium 40441 58525
64969 40472 64022
65953 69111
76649 strontium 40777
cesium 45554 76990 42155
45932 46073
62131 koppar 51532 48321
67233 52182
57821 syre 76082
helium 38886 77719
44715 krypton 42740
47131 43196 vaumlte 39701
49219 45024 41017
50157 55703 43405
58756 58709 48613
66781 64210 65627
70652
kvicksilver 40466 zink 46801
kadmium 46781 43475 47222
50858 43583 48105
64385 54607 63623
57696
57907
17
Nuklidtabell Nuklidmassan aumlr hela den neutrala atomens massa dvs massan av kaumlrnan och alla elektronerna
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid elektron 000054858 proton 1007276 neutron 1008665 103 min vaumlte 1 H 1
2 3
1007825 2014102 3016049
99985 0015
123 aringr helium 2 He 3
4 3016029 4002603
litium 3 Li 6 7
6015122 7016004
75 925
beryllium 4 Be 8 9
8005305 9012182
100
bor 5 B 10 11
10012937 11009306
199 801
kol 6 C 11 12 13 14
11011434 12000000 13003355 14003242
9889 111
(definition paring u)
5715 aringr kvaumlve 7 N 13
14 15
13005734 14003074 15000109
99634 0366
10 min
syre 8 O 14 15 16 17 18 19
14008596 15003066 15994915 16999132 17999161 19003580
99762 0038 0200
71 s 1222 s
27 s fluor 9 F 18
19 18000938 18998403
100
110 min
neon 10 Ne 20 19992440 9048 natrium 11 Na 23
24 22989769 23990963
100
15 h
magnesium 12 Mg 19 20 21 22 23 24
19035473 20018863 21011713 21999573 22994124 23985041
7899
908 ms 122 ms 388 s
1132 s
aluminium 13 Al 27 28
26981539 27981910
100
23 min
kisel 14 Si 28 29 30
27976927 28976495 29973770
9223 467 310
fosfor 15 P 30 31 32
29978314 30973762 31973907
100
25 min
143 d svavel 16 S 32 31972071 950 klor 17 Cl 35
37 34968853 36965903
7577 2423
argon 18 Ar 37 38 39 40 41 42
36966776 37962732 38964314 39962384 40964501 41963050
0063
9960
kalium 19 K 39 40 41
38963707 39963999 40961825
9326 0012 673
aringr
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
14
Relativitetsteori
Beteckningar
Storhet Enhet
c ljusets hastighet i vakuum ms
Etot total energi J
Ek kinetisk energi J
E0 viloenergi J
l straumlcka m
m massa kg
p roumlrelsemaumlngd kgms
t tid s
v hastighet ms
Gammafaktorn 2
2
1
1
c
v
Tidsdilatation
0
2
2
0
1
t
c
v
tt
Laumlngdkontraktionen 0
2
2
0 1l
c
vll
Roumlrelsemaumlngd
mv
c
v
mvp
2
2
1
Viloenergi 2
0 cmE
Kinetisk energi 0EEE totk
Total energi 22422 cpcmmcEtot
Hastighetsaddition
2
21
21
1c
vv
vvv
15
Tabeller
Fasta aumlmnen
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Smaumlltentalpitet
∙103 Jkg
Laumlngdutvidg-
ningskoefficient
∙10-5
K-1
aluminium 270 090 660 397 23
bly 113 013 327 247 29
glas (foumlnster) 25 084 08
granit 27 080 08
guld 193 013 1064 66 14
is (-4 oC) 092 22 0 334 50
jaumlrn 787 045 1538 276 12
kisel 233 071 1410 165 025
kol (grafit) 22 071 3652 019
koppar 896 039 1085 205 17
kork 020-035 17-21
maumlssing 84 040 915 21
nickel 89 044 1455 310 13
platina 215 0133 1768 113 089
plexiglas 12 14-21 7-10
silver 105 024 962 105 19
staringl 78 046 1350 12
tenn 73 023 232 59 27
trauml 05-06 04 05-3
zink 713 039 420 117 30
Vaumltskor
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Kokpunkt
oC
Aringngbildnings-
entalpitet
∙103 Jkg
etanol 0789 243 -117 782 841
glykol 1113 240 -16 198 800
kvicksilver 1355 014 -39 357 296
vatten 1000 419 0 100 2260
Gaser
Aumlmne Densitet
kgm3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Kokpunkt
oC
helium 018 51 -269
koldioxid 198 082 -783
kolmonoxid 125 104 -192
kvaumlve 125 104 -196
luft 129 101 -193
syre 143 092 -183
vaumlte 0090 142 -253
16
Resistiviteter och relativa permittiviteter Resistiviteter
(Isolermaterial) (Metaller och legeringar)
Aumlmne Resistivitet
m r
-------- -----
Aumlmne Resistivitet
10-6
m
asfalt 12106 31 aluminium 0027
bakelit 910 5 bly 021
glas 11105 7 guld 0024
luft torr - 10006 jaumlrn 0097
papper vaxat 1410 5 koppar 00167
paraffin 1510 21 kvicksilver 096
porslin 12103 55 platina 0106
transformatorolja 1110 24 silver 00159
vatten destillerat 3105 81 konstantan 050
staringl 016
Varingglaumlngder i luft foumlr naringgra grundaumlmnens emissionslinjer (urval)
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
aluminium 39440 kalcium 39337 natrium 58900
39618 39685 58959
42267
barium 45540 44548 neon 47044
55355 64391 47153
57777 54006
61417 kalium 40441 58525
64969 40472 64022
65953 69111
76649 strontium 40777
cesium 45554 76990 42155
45932 46073
62131 koppar 51532 48321
67233 52182
57821 syre 76082
helium 38886 77719
44715 krypton 42740
47131 43196 vaumlte 39701
49219 45024 41017
50157 55703 43405
58756 58709 48613
66781 64210 65627
70652
kvicksilver 40466 zink 46801
kadmium 46781 43475 47222
50858 43583 48105
64385 54607 63623
57696
57907
17
Nuklidtabell Nuklidmassan aumlr hela den neutrala atomens massa dvs massan av kaumlrnan och alla elektronerna
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid elektron 000054858 proton 1007276 neutron 1008665 103 min vaumlte 1 H 1
2 3
1007825 2014102 3016049
99985 0015
123 aringr helium 2 He 3
4 3016029 4002603
litium 3 Li 6 7
6015122 7016004
75 925
beryllium 4 Be 8 9
8005305 9012182
100
bor 5 B 10 11
10012937 11009306
199 801
kol 6 C 11 12 13 14
11011434 12000000 13003355 14003242
9889 111
(definition paring u)
5715 aringr kvaumlve 7 N 13
14 15
13005734 14003074 15000109
99634 0366
10 min
syre 8 O 14 15 16 17 18 19
14008596 15003066 15994915 16999132 17999161 19003580
99762 0038 0200
71 s 1222 s
27 s fluor 9 F 18
19 18000938 18998403
100
110 min
neon 10 Ne 20 19992440 9048 natrium 11 Na 23
24 22989769 23990963
100
15 h
magnesium 12 Mg 19 20 21 22 23 24
19035473 20018863 21011713 21999573 22994124 23985041
7899
908 ms 122 ms 388 s
1132 s
aluminium 13 Al 27 28
26981539 27981910
100
23 min
kisel 14 Si 28 29 30
27976927 28976495 29973770
9223 467 310
fosfor 15 P 30 31 32
29978314 30973762 31973907
100
25 min
143 d svavel 16 S 32 31972071 950 klor 17 Cl 35
37 34968853 36965903
7577 2423
argon 18 Ar 37 38 39 40 41 42
36966776 37962732 38964314 39962384 40964501 41963050
0063
9960
kalium 19 K 39 40 41
38963707 39963999 40961825
9326 0012 673
aringr
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
15
Tabeller
Fasta aumlmnen
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Smaumlltentalpitet
∙103 Jkg
Laumlngdutvidg-
ningskoefficient
∙10-5
K-1
aluminium 270 090 660 397 23
bly 113 013 327 247 29
glas (foumlnster) 25 084 08
granit 27 080 08
guld 193 013 1064 66 14
is (-4 oC) 092 22 0 334 50
jaumlrn 787 045 1538 276 12
kisel 233 071 1410 165 025
kol (grafit) 22 071 3652 019
koppar 896 039 1085 205 17
kork 020-035 17-21
maumlssing 84 040 915 21
nickel 89 044 1455 310 13
platina 215 0133 1768 113 089
plexiglas 12 14-21 7-10
silver 105 024 962 105 19
staringl 78 046 1350 12
tenn 73 023 232 59 27
trauml 05-06 04 05-3
zink 713 039 420 117 30
Vaumltskor
Aumlmne Densitet
∙103 kgm
3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Smaumlltpunkt
oC
Kokpunkt
oC
Aringngbildnings-
entalpitet
∙103 Jkg
etanol 0789 243 -117 782 841
glykol 1113 240 -16 198 800
kvicksilver 1355 014 -39 357 296
vatten 1000 419 0 100 2260
Gaser
Aumlmne Densitet
kgm3
Specifik
vaumlrmekapacitet
∙103 J(kg∙K)
Kokpunkt
oC
helium 018 51 -269
koldioxid 198 082 -783
kolmonoxid 125 104 -192
kvaumlve 125 104 -196
luft 129 101 -193
syre 143 092 -183
vaumlte 0090 142 -253
16
Resistiviteter och relativa permittiviteter Resistiviteter
(Isolermaterial) (Metaller och legeringar)
Aumlmne Resistivitet
m r
-------- -----
Aumlmne Resistivitet
10-6
m
asfalt 12106 31 aluminium 0027
bakelit 910 5 bly 021
glas 11105 7 guld 0024
luft torr - 10006 jaumlrn 0097
papper vaxat 1410 5 koppar 00167
paraffin 1510 21 kvicksilver 096
porslin 12103 55 platina 0106
transformatorolja 1110 24 silver 00159
vatten destillerat 3105 81 konstantan 050
staringl 016
Varingglaumlngder i luft foumlr naringgra grundaumlmnens emissionslinjer (urval)
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
aluminium 39440 kalcium 39337 natrium 58900
39618 39685 58959
42267
barium 45540 44548 neon 47044
55355 64391 47153
57777 54006
61417 kalium 40441 58525
64969 40472 64022
65953 69111
76649 strontium 40777
cesium 45554 76990 42155
45932 46073
62131 koppar 51532 48321
67233 52182
57821 syre 76082
helium 38886 77719
44715 krypton 42740
47131 43196 vaumlte 39701
49219 45024 41017
50157 55703 43405
58756 58709 48613
66781 64210 65627
70652
kvicksilver 40466 zink 46801
kadmium 46781 43475 47222
50858 43583 48105
64385 54607 63623
57696
57907
17
Nuklidtabell Nuklidmassan aumlr hela den neutrala atomens massa dvs massan av kaumlrnan och alla elektronerna
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid elektron 000054858 proton 1007276 neutron 1008665 103 min vaumlte 1 H 1
2 3
1007825 2014102 3016049
99985 0015
123 aringr helium 2 He 3
4 3016029 4002603
litium 3 Li 6 7
6015122 7016004
75 925
beryllium 4 Be 8 9
8005305 9012182
100
bor 5 B 10 11
10012937 11009306
199 801
kol 6 C 11 12 13 14
11011434 12000000 13003355 14003242
9889 111
(definition paring u)
5715 aringr kvaumlve 7 N 13
14 15
13005734 14003074 15000109
99634 0366
10 min
syre 8 O 14 15 16 17 18 19
14008596 15003066 15994915 16999132 17999161 19003580
99762 0038 0200
71 s 1222 s
27 s fluor 9 F 18
19 18000938 18998403
100
110 min
neon 10 Ne 20 19992440 9048 natrium 11 Na 23
24 22989769 23990963
100
15 h
magnesium 12 Mg 19 20 21 22 23 24
19035473 20018863 21011713 21999573 22994124 23985041
7899
908 ms 122 ms 388 s
1132 s
aluminium 13 Al 27 28
26981539 27981910
100
23 min
kisel 14 Si 28 29 30
27976927 28976495 29973770
9223 467 310
fosfor 15 P 30 31 32
29978314 30973762 31973907
100
25 min
143 d svavel 16 S 32 31972071 950 klor 17 Cl 35
37 34968853 36965903
7577 2423
argon 18 Ar 37 38 39 40 41 42
36966776 37962732 38964314 39962384 40964501 41963050
0063
9960
kalium 19 K 39 40 41
38963707 39963999 40961825
9326 0012 673
aringr
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
16
Resistiviteter och relativa permittiviteter Resistiviteter
(Isolermaterial) (Metaller och legeringar)
Aumlmne Resistivitet
m r
-------- -----
Aumlmne Resistivitet
10-6
m
asfalt 12106 31 aluminium 0027
bakelit 910 5 bly 021
glas 11105 7 guld 0024
luft torr - 10006 jaumlrn 0097
papper vaxat 1410 5 koppar 00167
paraffin 1510 21 kvicksilver 096
porslin 12103 55 platina 0106
transformatorolja 1110 24 silver 00159
vatten destillerat 3105 81 konstantan 050
staringl 016
Varingglaumlngder i luft foumlr naringgra grundaumlmnens emissionslinjer (urval)
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
Aumlmne Varingglaumlngd
nm
aluminium 39440 kalcium 39337 natrium 58900
39618 39685 58959
42267
barium 45540 44548 neon 47044
55355 64391 47153
57777 54006
61417 kalium 40441 58525
64969 40472 64022
65953 69111
76649 strontium 40777
cesium 45554 76990 42155
45932 46073
62131 koppar 51532 48321
67233 52182
57821 syre 76082
helium 38886 77719
44715 krypton 42740
47131 43196 vaumlte 39701
49219 45024 41017
50157 55703 43405
58756 58709 48613
66781 64210 65627
70652
kvicksilver 40466 zink 46801
kadmium 46781 43475 47222
50858 43583 48105
64385 54607 63623
57696
57907
17
Nuklidtabell Nuklidmassan aumlr hela den neutrala atomens massa dvs massan av kaumlrnan och alla elektronerna
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid elektron 000054858 proton 1007276 neutron 1008665 103 min vaumlte 1 H 1
2 3
1007825 2014102 3016049
99985 0015
123 aringr helium 2 He 3
4 3016029 4002603
litium 3 Li 6 7
6015122 7016004
75 925
beryllium 4 Be 8 9
8005305 9012182
100
bor 5 B 10 11
10012937 11009306
199 801
kol 6 C 11 12 13 14
11011434 12000000 13003355 14003242
9889 111
(definition paring u)
5715 aringr kvaumlve 7 N 13
14 15
13005734 14003074 15000109
99634 0366
10 min
syre 8 O 14 15 16 17 18 19
14008596 15003066 15994915 16999132 17999161 19003580
99762 0038 0200
71 s 1222 s
27 s fluor 9 F 18
19 18000938 18998403
100
110 min
neon 10 Ne 20 19992440 9048 natrium 11 Na 23
24 22989769 23990963
100
15 h
magnesium 12 Mg 19 20 21 22 23 24
19035473 20018863 21011713 21999573 22994124 23985041
7899
908 ms 122 ms 388 s
1132 s
aluminium 13 Al 27 28
26981539 27981910
100
23 min
kisel 14 Si 28 29 30
27976927 28976495 29973770
9223 467 310
fosfor 15 P 30 31 32
29978314 30973762 31973907
100
25 min
143 d svavel 16 S 32 31972071 950 klor 17 Cl 35
37 34968853 36965903
7577 2423
argon 18 Ar 37 38 39 40 41 42
36966776 37962732 38964314 39962384 40964501 41963050
0063
9960
kalium 19 K 39 40 41
38963707 39963999 40961825
9326 0012 673
aringr
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
17
Nuklidtabell Nuklidmassan aumlr hela den neutrala atomens massa dvs massan av kaumlrnan och alla elektronerna
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid elektron 000054858 proton 1007276 neutron 1008665 103 min vaumlte 1 H 1
2 3
1007825 2014102 3016049
99985 0015
123 aringr helium 2 He 3
4 3016029 4002603
litium 3 Li 6 7
6015122 7016004
75 925
beryllium 4 Be 8 9
8005305 9012182
100
bor 5 B 10 11
10012937 11009306
199 801
kol 6 C 11 12 13 14
11011434 12000000 13003355 14003242
9889 111
(definition paring u)
5715 aringr kvaumlve 7 N 13
14 15
13005734 14003074 15000109
99634 0366
10 min
syre 8 O 14 15 16 17 18 19
14008596 15003066 15994915 16999132 17999161 19003580
99762 0038 0200
71 s 1222 s
27 s fluor 9 F 18
19 18000938 18998403
100
110 min
neon 10 Ne 20 19992440 9048 natrium 11 Na 23
24 22989769 23990963
100
15 h
magnesium 12 Mg 19 20 21 22 23 24
19035473 20018863 21011713 21999573 22994124 23985041
7899
908 ms 122 ms 388 s
1132 s
aluminium 13 Al 27 28
26981539 27981910
100
23 min
kisel 14 Si 28 29 30
27976927 28976495 29973770
9223 467 310
fosfor 15 P 30 31 32
29978314 30973762 31973907
100
25 min
143 d svavel 16 S 32 31972071 950 klor 17 Cl 35
37 34968853 36965903
7577 2423
argon 18 Ar 37 38 39 40 41 42
36966776 37962732 38964314 39962384 40964501 41963050
0063
9960
kalium 19 K 39 40 41
38963707 39963999 40961825
9326 0012 673
aringr
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
18
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid kalcium 20 Ca 37
38 39 40 41 42 43 44 46
36985873 37976318 38970718 39962591 40962278 41958618 42958767 43955482 45953693
399626
014 209
0004
scandium 21 Sc 45 44955912 100 titan 22 Ti 48
50 47947946 49944791
7372 518
vanadin 23 V 48 51
47952254 50943960
9975
krom 24 Cr 52 51940508 8379 mangan 25 Mn 52
55 51945566 54938045
100
56 d
jaumlrn 26 Fe 52 56
51948114 55934938
9175
83 h
kobolt 27 Co 58 59 60 61 62
57935755 58933198 59933819 60932478 61934060
100
527 aringr
nickel 28 Ni 58 59 60 61 62
57935346 58934349 59930788 60931058 61928346
681
262
koppar 29 Cu 58 59 60 61 62 63 65
57944538 58939503 59937366 60933461 61932586 62929598 64927790
692 308
zink 30 Zn 64 66 67
63929142 65926033 66927127
486 279
gallium 31 Ga 69 71
68925574 70924701
germanium 32 Ge 70 72 73 74 76
69924247 71922076 72923459 73921178 75921403
aringr arsenik 33 As 75 74921597 selen 34 Se 73 72926765 715 h brom 35 Br 79 78918337 krypton 36 Kr 84
85 90
83911507 84912527 89919517
570
107 aringr
32 s rubidium 37 Rb 85
87 90
84911790 86909181 89914802
7217 2784
aringr
26 min strontium 38 Sr 88
90 87905612 89907738
826
29 aringr
yttrium 39 Y 89 90
88905848 89907152
100
64 h
zirkon 40 Zr 90 89904704 515
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
19
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid niob 41 Nb 90
93 89911265 92906378
100
15 h
molybden 42 Mo 90 95
89913937 94905842
159
57 h
technetium 43 Tc 97 99
96906365 98906255
EC
aringr aringr
ruthenium 44 Ru 106 105907329 3736 d rhodium 45 Rh 101 100906164 EC 33 aringr palladium 46 Pd 98
107 97912721
106905133
177 min aringr
silver 47 Ag 98 107 108 109 110
97921577 106905097 107905956 108904752 109906107
518
482
24 min
25 s
kadmium 48 Cd 108 109 110
107904184 108904982 109903002
09
125
indium 49 In 115 114903878 tenn 50 Sn 100 99939047 antimon 51 Sb 121
123 120903816 122904214
tellurium 52 Te 128 130
127904463 129906224
aringr aringr
jod 53 I 127 128 131
126904473 127905809 130906125
100
25 min
80 d xenon 54 Xe 128
131 127903531 130905082
191 212
cesium 55 Cs 133 135 137
132905452 134905977 136907090
100
aringr
30 aringr barium 56 Ba 137
138 136905827 137905257
1123 7170
lanthanum 57 La 139 138906353 9991 cerium 58 Ce 140 139906653 8848 praseodym 59 Pr 141 140907653 neodym 60 Nd 142 141907723 272 promethium 61 Pm 145
147 144912749 146915139
samarium 62 Sm 149 151 152
148917185 150919932 151919732
2675
europium 63 Eu 152 153 155
151921745 152921230 154922893
522
gadolinium 64 Gd 158 157924104 2484 terbium 65 Tb 159 158925347 dysprosium 66 Dy 164 163929175 2818 holmium 67 Ho 165 164930322 erbium 68 Er 166 165930293 3350 thulium 69 Tm 169 168934213 100 ytterbium 70 Yb 174 137938862 3183 lutetium 71 Lu 175 174940772 9741 hafnium 72 Hf 180 179946550 tantal 73 Ta 181 180947996 9999 volfram 74 W 184 183950931 rhenium 75 Re 185
187 184952955 186955753
aringr
osmium 76 Os 184 183952489 iridium 77 Ir 192 191962605 7383 d
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
20
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid platina 78 Pt 192 191961038 guld 79 Au 197 196966569 kvicksilver 80 Hg 202 201970643 2986 thallium 81 Tl 204
205 206 207 208 210
203973864 204974428 205973110 206977420 207982019 209990074
705
42 min 48 min 31 min 13 min
bly 82 Pb 204 206 207 208 210 211 212 214
203973044 205974465 206975897 207976652 209984189 210988737 211991898 213999805
2411 2211
5241
23 aringr 36 min
106 min 27 min
vismut 83 Bi 209 210 211 212 214
208980399 209984120 210987270 211991286 213998712
100
50 d
21 min 61 min 20 min
polonium 84 Po 210 211 212 214 215 216 218
209982874 210986653 211988868 213995201 214999420 216001915 218008973
1384 d 052 s
030 s 0164 ms 178 ms 015 s
30 min astatine 85 At 215
216 218
214998654 216002423 218008694
010 ms 030 ms
16 s radon 86 Rn 219
220 222
219009480 220011394 222017578
40 s 56 s 38 d
frankium 87 Fr 223 223019736 22 min radium 88 Ra 223
224 225 226 227 228 229 230
223018501 224020186 225023604 226025402 227029170 228031064 229034870 230036990
114 d 37 d
aringr
58 aringr
actinium 89 Ac 225 226 227 228 229 230 231 232
225023205 226026084 227027750 228031015 229032980 230936240 231038550 232042130
22 aringr 61 h
1 Den relativa foumlrekomsten av bly aumlr beroende paring att olika radioaktiva soumlnderfallsserier slutar i olika blyisotoper
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
21
Aumlmne Z Symbol A Nuklidmassa Rel foumlrek Radioaktiv nuklid
u Typ av soumlnderfall Halveringstid thorium 90 Th 227
228 229 230 231 232 233 234 235
227027703 228028715 229031755 230033127 231036298 232038054 233041577 234043593 235047510
100
187 d 191 aringr
aringr aringr
25 h aringr
24 d
protactinium 91 Pa 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
229032073 230034527 231035880 232038565 233040242 234043303 235045430 236048890 237051140 238055040
aringr
27 d 67 h
uran 92 U 234 235 236 237 238 239
234040952 235043930 236045568 237048730 238050788 239054293
00056 0720
9927
aringr aringr aringr
68 d aringr
235 min neptunium 93 Np 237
239 237048173 239052939
aringr 24 d
plutonium 94 Pu 239 240 241
239052163 240053814 241056852
aringr aringr
144 aringr americium 95 Am 241
243 241056829 243061381
aringr aringr
curium 96 Cm 245 246
245065491 246067224
aringr aringr
berkelium 97 Bk 247 247070308 aringr californium 98 Cf 249 249074854 aringr einsteinium 99 Es 253 253084825 205 d fermium 100 Fm 252 252082468 25 h mendelevium 101 Md 255 255091084 27 min nobelium 102 No 254 254090956 55 s lawrencium 103 Lr 257 257099562 065 s rutherfordium 104 Rf 259 259105648 dubnium 105 Db 261 261112063 seaborgium 106 Sg 263 263118321 bohrium 107 Bh 262 262122894 hassium 108 Hs 265 265130092 meitnerium 109 Mt 266 266137304
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
22
Astronomiska data
Jorden Solen
Ekvatorradie 637814 km Radie 6960∙108 m
Polarradie 635678 km Massa 1989∙1030
kg
Massa 5974∙1024
kg Tyngdacceleration vid ytan 274 ms2
Tyngdacceleration vid Flykthastighet vid ytan 618 kms
ytan (medelvaumlrde) 980665 ms2 Totalt utstraringlad effekt 390∙10
26 W
Flykthastighet vid ekvatorn 1119 kms Solarkonstanten utanfoumlr
Medelavstaringnd fraringn solen 1496∙1011
m jordatmosfaumlren 137∙103 Wm
2
Medelhastighet i banan 2978 kms
Jordmagnetiska floumldestaumltheten
vid magnetiska nordpolen 6∙10-5
T
vid ekvatorn 3∙10-5
T
Maringnen Konstanter och parameter
Radie 1738 km 1 ljusaringr 946055∙1015
m
Massa 735∙1022
kg 1 parsec (pc) 3086∙1016
m = 3262 ljusaringr
Tyngdacceleration vid ytan 162 ms2 1 astronomisk enhet (AU) 1496∙10
11 m
Flykthastighet 238 kms Hubble-parametern asymp (70 ndash 80) (kms)Mpc
Medelavstaringnd fraringn jorden 3844∙108 m
Medelhastighet i banan 1023 kms
Planeterna
Medelavstaringnd fraringn solen
(jordbaneradier)
Omloppstid
(aringr)
Rotationstid
(dygn h m)
Massa
(jordmassor)
Ekvatorradie
(103∙km)
Merkurius 00387 000241 58 d 155 h 000055 02440
Venus 00723 000615 243 d 000815 06052
Jorden 01000 001000 23 h 56 m 001000 06378
Mars 01524 001881 24 h 37 m 000107 03397
Jupiter 05203 011870 9 h 55 m55 317800 71500
Saturnus 09582 029460 10 h 39 m 095160 60300
Uranus 19182 084010 17 h 14 m 014500 25600
Neptunus 30060 164800 16 h 07 m 017200 24800
Ljudhastigheter i olika medier Aumlmne Ljudhastighet i [ms]
Luft 340
Vaumlte 130
Helium 970
Vatten 1500
Glas 4500
Jaumlrn 5150
Brytningsindex i olika medier Aumlmne Brytningsindex
Syrgas 100027
Luft 100029
Kvaumlvgas 100030
Vatten 133
Etanol 136
Terpentin 147
Glas 15
Diamant 247
Titandioxidkristall 3
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
23
Kemiformler 1-2-kurs
Atommassenhet (u unified atomic mass unit) aumlr den maringttenhet som anvaumlnds foumlr att ange atomers
och elementarpartiklars massa Inom kemi och biokemi anvaumlnds ocksaring den
alternativa benaumlmningen Dalton (Da) (ofta i formen kilodalton - kDa) foumlr att
ange massan hos proteiner och andra stora molekyler
1 u = 1 Da = 112 av massan hos en atom av kol-isotopen 12
C asymp 16605402 10-27
kg och motsvarar ungefaumlr massan hos en proton eller neutron
Rent formellt aumlr u (liksom Da) inte en SI-enhet men baringda aumlr dock officiellt
erkaumlnda enheter som anvaumlnds i vetenskapliga sammanhang naumlr kilogram aumlr
storleksmaumlssigt otympligt
Atommassenheten aumlr kopplad till Avogadros tal (NA) och SI-enheten mol saring att
en mol av en substans med atom- eller molekyl-massan 1 u vaumlger exakt 1 gram
och 1 g av saringdan materia inneharingller NA partiklar Alltsaring aumlr
1 u = 1 gmol
eller ekvivalent uttryckt
1 g = NA u
Stoumlkiometri
M
mn
cVn
Daumlr n = substansmaumlngden i mol
m = massan i g
M = molmassan i gmol
V = volym i dm3
c = koncentration i moldm3
Syror och baser
OHHpH 3loglog
33 10
dm
molOHH pH
Daumlr OHH 3 vaumltejonkoncentrationen i moldm3
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
24
Konstanter
Gaskonstanten Kmol
JR
3148
Avogadros konstant mol
stNA
23100226
Absolut nollpunkt 0 K = -27315 oC
Formler
Gaslagen TRnVp
Daltons lag ntot ppppp 321
Jaumlmviktsvillkor foumlr jaumlmvikten
aA + bB cC + dD gaumlller
nstantenjaumlmviktskoaumlrKdaumlrKBA
DCba
dc
Loumlslighetsprodukt Foumlr en maumlttad loumlsning av saltet AaBb gaumlller
AaBb (s) aAb+
+ bBa-
baab
s BAK
Protolys av en syra HA + H2O A- + H3O
+
HA
HAKa
Protolys av en bas B + H2O HB+ + OH
-
B
OHHBKb
Vattnets jonprodukt
214
214
3
10
25sup3)(10
MK
CviddmmolK
KOHOH
w
o
w
w
Samband mellan syra och baskonstant foumlr ett syra-bas-par
wba KKK
p i Pa
V i m3
n i mol
T i K
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
25
Elektrokemisk spaumlnningsserie
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Beraumlkning av upptagen eller avgiven vaumlrmeenergi E foumlr en kemisk reaktion
TmcE daumlr
Kkg
Jiitetvaumlrmekapacspecifikaaumlmnetsc
kgimassaaumlmnetsm
2
112
atursluttemperaumlmnetsaumlrToch
temperaturbegynnelseaumlmnetsaumlrTdaumlrTTT
Entalpi
Entalpiaumlndringen foumlr en reaktion H i kJ
Bildningsentalpi 0
fH i kJmol bildat aumlmne
Foumlrbraumlnningsentalpi 0
cH i kJmol braumlnnbart aumlmne
Reducerande foumlrmaringga avtar
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
26
Tabell Bindningsenergier
Bindning(aumlmne) Energi i kJmol Bindning(aumlmne) Energi i kJmol
HndashH (H2) 436 O=O (O2) 498
HndashO (H2O) 464 OndashSi (SiO2) 466
HndashN (NH3) 391 NN (N2) 945
HndashS (H2S) 364 CndashC 347
HndashCl (HCl) 432 C=C (C2H4) 598
HndashBr (HBr) 366 CC (C2H2) 837
HndashI (HI) 298 CndashO 358
FndashF (F2) 158 C=O (CO2) 805
ClndashCl (Cl2) 243 CO (CO) 1077
BrndashBr (Br2) 193 CndashH 413
IndashI (I2) 151 SindashH (SiH4) 318
Tabell Syrakonstanter vid 25 degC
Syra (trivialnamn) Rationellt namn Formel Ka i (moldm3) pKa
oxalsyra etandisyra H2C2O4 6510-2 119
svavelsyrlighet H2SO3 1310-2
189
vaumltesulfatjon HSO4-
1010-2
200
fosforsyra H3PO4 7110-3
215
salpetersyrlighet HNO2 7110-4
315
vaumltefluorid HF 6810-4
317
myrsyra metansyra HCOOH 1810-4
376
vaumlteoxalatjon HC2O4-
5110-5
429
aumlttiksyra etansyra CH3COOH 1810-5
476
aluminiumjon Al(H2O)63+
1310-5
490
propionsyra propansyra C2H5COOH 1310-5
489
kolsyra H2CO3 4210-7
638
divaumltesulfid H2S 8910-8
705
vaumltesulfitjon HSO3-
6310-8
720
divaumltefosfatjon H2PO4-
6210-8
721
borsyra H3BO3 1010-9
900
vaumltecyanid HCN 6010-10
922
ammoniumjon NH4+ 5710
-10 924
vaumltekarbonatjon HCO3- 4710
-11 1033
vaumltesulfidjon HS- 1010
-12 1200
vaumltefosfatjon HPO42-
4410-13
1236
citronsyra H3C6H5O7 8410-4
308
divaumltecitratjon H2C6H5O7-
1810-5
474
vaumltecitratjon HC6H5O72-
4010-6
540
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
27
Tabell Syrabasindikatorer
Faumlrgaumlndring
Indikator Omslagsintervall pKa rdquosurrdquo rdquobasiskrdquo
Pikrinsyra 0 ndash 13 08 Faumlrgloumls Gul
Tymolblaringtt 12 ndash 28 17 Roumld Gul
Metylorange 31 ndash 44 37 Roumld Gul
Kongoroumltt 30 ndash 50 40 Blaring Roumld
Bromkresolgroumlnt 38 ndash 54 47 Gul Blaring
Metylroumltt 42 ndash 63 51 Roumld Gul
p-Nitrofenol 54 ndash 66 60 Faumlrgloumls Gul
Lackmus 54 ndash 79 68 Roumld Blaring
Bromtymolblaringtt 60 ndash 76 70 Gul Blaring
Tymolblaringtt 82 ndash 98 89 Gul Blaring
Fenolftalein 82 ndash 100 96 Faumlrgloumls Roumld
Tymolftalein 93 ndash 103 97 Faumlrgloumls Blaring
Alizaringult 101 ndash 130 125 Gul Violett
Tabell Vattenaringngans maximitryck
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
Temperatur i
(oC)
Tryck i
(Pa)
-15 0165103 12 14010
3 55 157010
3
-10 0260103 13 15010
3 60 199010
3
-9 0284103 14 16010
3 65 250010
3
-8 0309103 15 17110
3 70 312010
3
-7 0337103 16 18210
3 75 285010
3
-6 0368103 17 19410
3 80 473010
3
-5 0401103 18 20610
3 85 578010
3
-4 0370103 19 22010
3 90 701010
3
-3 0476103 20 23410
3 95 845010
3
-2 0517103 21 24910
3 96 877010
3
-1 0526103 22 26410
3 97 909010
3
0 0610103 23 28110
3 98 943010
3
1 0657103 24 29810
3 99 977010
3
2 0705103 25 31710
3 100 1013010
3
3 0758103 26 33610
3 101 1050010
3
4 0813103 27 35610
3 102 1088010
3
5 0872103 28 37810
3 103 1126010
3
6 0934103 29 40010
3 104 1166010
3
7 1000103 30 42410
3 105 1208010
3
8 1070103 35 56210
3 110 1432010
3
9 1150103 40 73710
3 115 1690010
3
10 1230103 45 95810
3 120 1985010
3
11 1310103 50 123310
3 125 2321010
3
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
28
Tabell Koncentrerade syror och ammoniak
Namn
Densitet i
3cm
g
Masshalt i
Koncentration i
3dm
mol
saltsyra 118 36 12
svavelsyra 184 98 18
salpetersyra 142 70 16
fosforsyra 175 85 15
aumlttiksyra 105 995 17
ammoniak 088 28 16
Tabell Genetisk kod
Foumlrsta basen Andra basen Tredje basen
U C A G
U
Phe Ser Tyr Cys U
Phe Ser Tyr Cys C
Leu Ser Stopp Stopp A
Leu Ser Stopp Trp G
C
Leu Pro His Arg U
Leu Pro His Arg C
Leu Pro Gln Arg A
Leu Pro Gln Arg G
A
Ile Thr Asn Ser U
Ile Thr Asn Ser C
Ile Thr Lys Arg A
MetStart Thr Lys Arg G
G
Val Ala Asp Gly U
Val Ala Asp Gly C
Val Ala Glu Gly A
Val Ala Glu Gly G
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
29
Tabell Oorganiska foumlreningars egenskaper
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
aluminiumklorid AlCl3 13334 244 190 250 kPa 178 subl 052
aluminiumklorid -6- hydrat AlCl3 6H2O 24143 240 100 soumlnd 0346
aluminiumoxid (korund) Al2O3 10196 398 2072 2980 10 10-10
ammoniak NH3 17031 -78 -33 311 18oC
ammoniumjaumlrn(II)sulfat -6- hydrat (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O 39213 186 100 soumlnd 0069
ammoniumjaumlrn(III)sulfat -12- hydrat NH4Fe(SO4)2 12H2O 48218 171 40 230 deh 0257
ammoniumklorid NH4Cl 53492 153 340 subl 0734
ammoniumnitrat NH4NO3 80044 172 170 210 268
bariumhydroxid -8- hydrat Ba(OH)2 8H2O 31548 218 78 780 deh 0018 15oC
bariumklorid -2- hydrat BaCl2 2H2O 24428 310 113 deh 0178
bariumnitrat Ba(NO3)2 26135 324 592 soumlnd 0038
bariumsulfat BaSO4 23340 450 1580 94310-7
blyjodid PbI2 46101 616 402 860 ndash 950 soumlnd 165 10-4
blyklorid PbCl2 27810 585 501 950 390 10-3
blynitrat Pb(NO3)2 33121 453 470 soumlnd 0447 (0263)
bly(ii)oxid PbO 22320 953 886 1472 108 10-15
18oC
bly(iv)oxid PbO2 23920 937 563 soumlnd oloumlsl
bly(iiiv)oxid Pb3O4 68560 91 773 soumlnd oloumlsl
blysulfat PbSO4 30326 62 1170 148 10-5
divaumltesulfid H2S 34076 -85 -61 980 10-3
guld(III)klorid AuCl3 30338 390 254 soumlnd 0701
jaumlrn(III)klorid FeCl3 16220 290 306 315 soumlnd 0567 20oC
jaumlrn(III)klorid -6- hydrat FeCl3 6H2O 27030 37 280 ndash 5 0340
jaumlrn(III)oxid (hematite) Fe2O3 15969 524 1565 oloumlsl
jaumlrn(IIIII)oxid (magnetit) Fe3O4 23154 518 1594 oloumlsl
jaumlrn(II)sulfat -7- hydrat FeSO4 7H2O 27801 190 64 90 (-6H2O) 0194
jaumlrn(III)sulfat Fe2(SO4)3 39987 310 753 soumlnd 0218
kalciumhydroxid Ca(OH)2 7409 224 853 deh soumlnd 153 10-3
kalciumkarbonat (kalcit) CaCO3 10009 271 1339 104 MPa 899 soumlnd 130 10-2
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
30
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
kalciumklorid -2- hydrat CaCl2 2H2O 14702 171 30 0746
kalciumnitrat Ca(NO3)2 16409 250 561 0622
kalciumoxid CaO 56079 335 2614 2850 234 10-3
kalciumsulfat -2- hydrat CaSO4 2H2O 17217 232 128 (-15 H2O) 163 deh 700 10-2
kalciumkarbid CaC2 64102 222 447 2300
kaliumaluminiumsulfat -12- hydrat (alun) KAl(SO4)2 12H2O 47438 176 93 200 deh 302 10-2
kaliumdikromat K2Cr2O7 29719 268 398 500 soumlnd 510 10-2
kaliumhydroxid KOH 56109 204 360 1320 171
kaliumjodid KI 16601 313 681 1330 0892 (0619)
kaliumkarbonat K2CO3 13821 243 891 soumlnd 0811 (0596)
kaliumklorat KClO3 12255 232 356 400 soumlnd 700 10-2
(0068)
kaliumkromsulfat -12- hydrat (kromalun) KCr(SO4)2 12H2O 49940 183 89 400 deh 441 10-2
kaliumnitrat (salpeter) KNO3 10111 211 334 400 soumlnd 0375
kaliumsulfat K2SO4 17426 266 1069 1689 691 10-2
kaliumpermanganat KMnO4 15804 270 lt240 soumlnd 483 10-2
kopparnitrat -3- hydrat Cu(NO3)2 3H2O 24160 232 115 170 (-HNO3) 0570
koppar(I)oxid Cu2O 14309 600 1235 1800 soumlnd oloumlsl
koppar(II)oxid CuO 79545 640 1326 30 10-6
kopparsulfat CuSO4 15960 360 200 650 soumlnd
kopparsulfat -5- hydrat CuSO4 5H2O 24968 228 110 (-4H2O) 150 deh 0139 (0138)
krom(III)klorid CrCl3 158355 276 1150 1300
krom(III)oxid Cr2O3 15199 521 2265 4000 120 10-9
krom(VI)oxid CrO3 99994 270 196 soumlnd 169 (1072)
kromsulfat -18- hydrat Cr2(SO4)3 18H2O 71644 170 100 (-12H2O) 0167
litiumklorid LiCl 42394 207 605 1340 200 (140)
magnesiumhydroxid Mg(OH)2 58320 236 350 deh 200 10-5
magnesiumkarbonat MgCO3 84314 296 350 soumlnd 150 10-4
18oC
magnesiumklorid -6- hydrat MgCl2 6H2O 20330 157 117 soumlnd 0577
magnesiumnitrat -6- hydrat Mg(NO3)2 6H2O 25641 164 89 330 soumlnd 0490 (00394)
magnesiumoxid MgO 40304 358 2852 3600 200 10-5
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
31
Foumlrening Formel (Beteckning) Molmassa
i gmol
Densitet i
gcm3
Smaumlltpunkt i oC Kokpunkt i
oC Loumlslighet i
mol100g H2O
mangandioxid MnO2 86937 503 535 soumlnd oloumlsl
mangan(II)klorid -4- hydrat MnCl2 4H2O 19791 201 58 198 deh 0631 (0518)
mangan(II)sulfat MnSO4 15100 295 117 soumlnd 0583
natriumfluorid NaF 41988 256 993 1695 987 10-2
natriumhydroxid NaOH 39997 213 319 1390 105
natriumjodat NaIO3 19789 428 300 soumlnd 675 10-2
natriumkarbonat Na2CO3 10599 253 851 soumlnd 660 10-2
natriumkarbonat -10- hydrat Na2CO3 10H2O 28614 144 33 ndash 5 33 soumlnd 0103 (0099)
natriumklorid NaCl 58443 217 801 1413 0615 (0542)
natriumkromat Na2CrO4 16197 272 054
natriumnitrat NaNO3 84995 236 307 380 soumlnd 108
natriumsulfat -10- hydrat Na2SO4 10H2O 32219 146 33 100 deh 0197
natriumtiosulfat -5- hydrat Na2S2O3 5H2O 24817 173 313 ndash 8 100 deh 0480
natriumvaumltekarbonat NaHCO3 84007 216 270 soumlnd 0122
natriumvaumltesulfat NaHSO4 12006 243 588 soumlnd 0238
silverbromid AgBr 18778 647 432 1300 soumlnd 719 10-8
silverjodid AgI 23477 568 558 1506 111 10-8
silverklorid AgCl 14332 556 455 1550 135 10-6
silvernitrat AgNO3 16987 435 212 444 soumlnd 142
silversulfat Ag2SO4 31179 545 652 1085 soumlnd 183 10-3
tenn(II)klorid -2- hydrat SnCl2 2H2O 22563 271 38 soumlnd soumlnd
tenn(IV)klorid SnCl4 26050 223 -33 114 soumlnd
zinkklorid ZnCl2 13628 291 283 732 303
zinkoxid ZnO 81369 561 1975 123 10-5
zinksulfat -7- hydrat ZnSO4 7H2O 28754 196 100 280 deh 0356
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
32
Tabell Normalpotentialer E0 i volt vid 25 degC och 1013 kPa
Oxform elektroner Redform E0 i V
Li+ 1e
- Li -305
K+ 1e
- K -292
Ba2+
2e- Ba -290
Sr2+
2e- Sr -289
Ca2+
2e- Ca -287
Na+ 1e
- Na -271
Mg2+
2e- Mg -237
Al(OH)4- 3e
- Al + 4OH
- -235
Al3+
3e- Al -166
Zn(OH)42-
2e- Zn + 4OH
- -122
Mn2+
2e- Mn -118
2H2O 2e- H2 + 2OH
- -083
Zn2+
2e- Zn -076
Cr3+
3e- Cr -074
Fe2+
2e- Fe -044
Cr3+
1e- Cr
2+ -041
Cd2+
2e- Cd -040
PbSO4(s) 2e- Pb + SO4
2- -036
Co2+
2e- Co -028
Ni2+
2e- Ni -025
AgI 1e- Ag + I
- -015
Sn2+
2e- Sn -014
Pb2+
2e- Pb -013
2H+ 2e
- H2 000
AgBr 1e- Ag + Br
- 007
Sn4+
2e- Sn
2+ 015
AgCl 1e- Ag + Cl
- 022
Cu2+
2e- Cu 034
Ag(NH3)2+ 1e
- Ag + 2NH3 037
2ClO- + 2H2O 2e
- Cl2 + 4OH
- 040
O2 +2H2O 4e- 4OH
- 040
I2 2e- 2I
- 054
Fe3+
1e- Fe
2+ 077
Ag+ 1e
- Ag 080
NO3- + 2H
+ 1e
- NO2 + 2H2O 081
Hg2+
2e- Hg 085
NO3- + 4H
+ 3e
- NO + 2H2O 096
Br2 2e- 2Br
- 107
O2 + 4H+ 4e
- 2H2O 123
Cr2O72-
+ 14H+ 6e
- 2Cr
3+ + 7H2O 133
Cl2 2e- 2Cl
- 136
MnO4- + 8H
+ 5e
- Mn
2+ + 4H2O 152
Au+ 1e
- Au 168
PbO2 + SO42-
+ 4H+ 2e
- PbSO4(s) + 2H2O 169
S2O82-
2e- 2SO4
2- 201
F2 2e- 2F
- 287
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
33
Tabell α-aminosyror
NH2
CH COH
O
CH3
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
NH
C
NH
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CO
NH2 NH
2
CH COH
O
C
H2
CO
OH
NH2
CH COH
O
C
H2
SH
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
O
OH
NH2
CH2
COH
O
NH2
CH COH
O
C
H2
CN
CHCH
NH NH
2
CHC
HCH
2
O
COHCH3
CH3
NH2
CHC
H2
CH
O
COHCH3
CH3 NH
2
CH COH
O
C
H2
CH
2
C
H2
CH
2
NH2
NH2
CH COH
O
C
H2
CH
2
SCH
3
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
CH
CHCH
NH
CH
CH
2
C
H2
CH2
COH
O
NH2
CHC
H2
OH
O
COH
NH2
CH COH
O
CHCH
3
OH
NH2
CHC
H2
O
COHCC
CHC
NH
CH
CH
CH
CH
NH2
CHC
H2 O
COHC
CHCH
C
CHCH
OH NH2
CHC
HCH3
O
COH
CH3
alanin (ala) arginin (arg) asparagin (asn) asparaginsyra (asp)
cystein (cys) glutamin (gln) glutaminsyra (glu) glycin (gly)
histidin (his) isoleucin (ile) leucin (leu) lysin (lys)
metionin (met) fenylalanin (phe) prolin (pro) serin (ser)
treonin (thr) tryptofan (trp) tyrosin (tyr) valin (val)
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system
I
VIII
1H
2He vaumlte
helium
10079 u
II
III IV V VI VII
400260 u
220
3Li 4Be
5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
litium beryllium lt Namn
bor kol kvaumlve syre fluor neon
6941 u 901218 u lt Atommassa
1081 u 12011 u 140067 u 159994 u 18998403 u 20179 u
098 157 lt Elektronegativitet
204 255 304 344 398
11Na 12Mg
13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
natrium magnesium
aluminium kisel fosfor svavel klor argon
2298977 u 24305 u
2698154 u 280855 u 3097376 u 3206 u 35453 u 39948 u
093 131 161 190 219 258 316
19K 20Ca 21Sc 22Ti 23V 24Cr 25Mn 26Fe 27Co 28Ni 29Cu 30Zn 31Ga 32Ge 33As 34Se 35Br 36Kr kalium kalcium skandium titan vanadin krom mangan jaumlrn kobolt nickel koppar zink gallium germanium arsenik selen brom krypton
390983 u 4008 u 449559 u 4790 u 509415 u 51996 u 549380 u 55847 u 589332 u 5870 u 63546 u 6538 u 6972 u 7259 u 749216 u 7896 u 79904 u 8380 u
082 100 136 154 163 166 155 183 188 191 190 165 181 201 218 255 296
37Rb 38Sr 39Y 40Zr 41Nb 42Mo 43Tc 44Ru 45Rh 46Pd 47Ag 48Cd 49In 50Sn 51Sb 52Te 53I 54Xe rubidium strontium yttrium zirkonium niob molybden teknetium rutenium rodium palladium silver kadmium indium tenn antimon tellur jod xenon
854678 u 8762 u 889059 u 9122 u 929064 u 9594 u (98 u) 10107 u 1029055 u 1064 u 107868 u 11241 u 11482 u 11869 u 12175 u 12760 u 1269045 u 13130 u
082 095 122 133 16 216 19 22 228 22 193 169 178 196 205 21 266
55Cs 56Ba 57La 72Hf 73Ta 74W 75Re 76Os 77Ir 78Pt 79Au 80Hg 81Tl 82Pb 83Bi 84Po 85At 86Rn cesium barium lantan hafnium tantal volfram renium osmium iridium platina guld kvicksilver tallium bly vismut polonium astat radon
1329054 u 13733 u 1389055 u 17849 u 1809479 u 18385 u 186207 u 1902 u 19222 u 19509 u 1969665 u 20059 u 20437 u 2072 u 2089804 u (209 u) (210 u) (222 u)
079 089 11 13 15 236 19 22 22 228 254 2 204 233 202 2 22
87Fr 88Ra 89Ac 104Rf 105Db 106Sg 107Bh 108Hs 109Mt 110 111 112 113 114 115 116 117 118 francium radium aktinium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium meitnerium
(223 u) 2260254 u 2270278 u (261 u) (262 u) 263 u (262 u) (265 u) (266 u)
07 09 11
58Ce 59Pr 60Nd 61Pm 62Sm 63Eu 64Gd 65Tb 66Dy 67Ho 68Er 69Tm 70Yb 71Lu
cerium praseodym neodym prometium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium tulium ytterbium lutetium
14012 u 140908 u 14424 u (145 u) 1504 u 15196 u 15725 u 1589253 u 16250 u 1649304 u 16726 u 1689342 u 17304 u 17497 u
90Th 91Pa 92U 93Np 94Pu 5Am 96Cm 97Bk 98Cf 99Es 100Fm 101Md 102No 103Lr
torium protaktinium uran neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium
2320381 u 2310359 u 238029 u 2370482 u (244 u) (243 u) (247 u) (247 u) (251 u) (254 u) (257 u) (258 u) (259 u) (260 u)
Grundaumlmnenas Periodiska system