Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
afdeling Water
Marc Van der Weeën
Meting van de muskusratpopulatie
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
afdeling Water
Marc Van der Weeën
De afdeling Water bestrijdt in Vlaanderen de muskusrat, de bruine rat en de beverrat
– Doelstelling: rattenschade voorkomen aan de bevaarbare en 1ste categorie onbevaarbare waterlopen
– Reden: mogelijke overstromingen ten gevolge van rattenschade aan dijken en oevers kunnen een grote financiële kost en veel menselijk leed veroorzaken
Ministerie van de Vlaamse gemeenschap
afdeling Water
Marc Van der Weeën
Bestrijdingsaanpak van de afdeling Water
• Continue bestrijding in een brede zone langs de waterlopen
• Op een actieve wijze muskusratten opsporen en snel wegvangen
• Enkel bestrijding met klemmen en fuiken die worden geplaatst op sporen en aan nesten
• Bestrijding met minimale milieuverstoring, nevenvangsten en dierenleed
• Vangstresultaten:– 2002: 42.000 muskusratten
– 2003: 25.000 muskusratten
– 2004: 19.000 muskusratten
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
afdeling Water
Marc Van der Weeën
Vlaamse meetmethode van muskusratpopulaties
– Opzoeken binnen een stroombekken van het gebied met de meeste sporen en aarden van muskusratten
– Plaatsen van voldoende vangmateriaal in dit gebied op een oppervlakte van 1 km²(bloknorm) of over een lengte van 1km waterloop (lintnorm)
– Wegvangen van de muskusratten gedurende 2 opeenvolgende nachten
Ministerie van de Vlaamse Gemenschap
afdeling Water
Marc Van der Weeën
Norm voor restpopulaties van muskusratten
– de toestand is goed als overeenkomstig de Vlaamse meetmethode niet meer dan volgend aantal muskusratten kan worden weggevangen:
• 1 januari tot 31 maart: 5 muskusratten (bloknorm)• 1 april tot 30 juni:10 muskusratten (bloknorm)• 1 juli tot 30 september: 15 muskusratten (bloknorm)• 1 oktober tot 31 december: 10 muskusratten (bloknorm)
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
afdeling Water
Marc Van der Weeën
Overeenkomsten voor muskusratbestrijding van de afdeling Water
• Beheerders van de bevaarbare en 1ste categorie waterlopen– continue bestrijding
– in 10 stroombekkens 2maal per jaar controlemeting(lintnorm)
– metingen:• 2002: 20/20 norm gehaald
• 2003: 17/20 norm gehaald
• 2004: 19/20 norm gehaald
• voorjaar 2005: 10/10 norm gehaald
• Sinds begin 2005 met de beheerders van de lokale waterlopen in de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant– continue bestrijding
– jaarlijkse meting per stroombekken en per provincie(lintnorm)
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
afdeling Water
Marc Van der Weeën
Overeenkomsten voor muskusratbestrijding van de afdeling Water (vervolg)
• In alle Vlaamse en erkende natuurreservaten– periodieke bestrijding in afspraak met de terreinbeheerders
– jaarlijks visuele controle van de restpopulaties
• Sinds 2002 kunnen de Vlaamse provincies een premie ontvangen van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap indien ze de lintnorm halen.– lintnorm wordt jaarlijks per provincie gecontroleerd
– de provincie Limburg heeft twee maal de norm gehaald
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
afdeling Water
Marc Van der Weeën
Meting van de restpopulatie van de muskusratten in LUTANUIS
• In 2003, 2004 en 2005 werd 1 maal per jaar een blokmeting uitgevoerd overeenkomstig de Vlaamse meetmethode in Flandre Maritime, West-Vlaanderen, USAN en Wallonië door de meetploegen van de afdeling Water in samenwerking met de lokale bestrijders.
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
afdeling Water
Marc Van der Weeën
Totaal meting muskusratten
127
29
127
180
38
155
180
122
48
179
58
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
Flandre Maritime West-Vlaanderen Wallonië USAN
200320042005
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
afdeling Water
Marc Van der Weeën Vangsten adulte muskusratten
32
49
1210
13
2
37
2927
64
34
46
0
10
20
30
40
50
60
70
2003 2004 2005
Flandre Maritime
West-Vlaanderen
Wallonië
USAN
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
afdeling Water
Marc Van der Weeën USAN
64
34
46
179180180
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
mei 2003 Deûlemont juli 2004 Comines mei 2005 Comines
van
gst
mu
sku
srat
ten
1km
² Totaal vangst
adulte muskusratten
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
afdeling Water
Marc Van der Weeën Wallonië
127
155
4837
29 27
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
oktober 2003Mouscron
juni 2004 Estaimpuis mei 2005 Celles
van
gst
mu
sku
srat
ten
1km
²
Totaal vangst
adulte muskusratten
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
afdeling Water
Marc Van der Weeën Flandre Maritime
127
58
12
32
49
12
0
20
40
60
80
100
120
140
juni 2003 Les Moëres april 2004Hondschoote
april 2005 Ghyvelde
van
gst
mu
sku
srat
ten
1km
²
Totaal vangst
adulte muskusratten
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
afdeling Water
Marc Van der Weeën West-Vlaanderen
2
10
13
2
29
38
0
5
10
15
20
25
30
35
40
juni 2003 Poperinge mei 2004 Veurne april 2005 Poperinge
va
ng
st
mu
sk
us
ratt
en
1k
m²
Totaal vangst
adulte muskusratten
Ministerie van de Vlaamse Gemeenscshap
afdeling Water
Marc Van der Weeën
Besluit
• de toestand van de muskusratpopulatie is nog ver van overal goed
• sinds het begin van het project is de toestand wel overal verbeterd
• er wordt een belangrijke invloed van de muskusratpopulaties bij de aangrenzende partners vastgesteld
• de muskusratpopulatie kan binnen enkele jaren overal onder controle gebracht en gehouden worden mits:– er extra bestrijdingsinspanningen worden geleverd
– er nog efficiënter samengewerkt wordt tussen de verschillende partners