Download - pergamon
Anadolu' da Hellenistik Bir Ba~kent
A Hellenistic Capital in Anatolia
HaZtrlayanlar I Editors
Felix Pirson - Andreas Scholl
Anadolu Uygarlıkları Serisi’nin dördüncü kitabıdır.Bu seri Tüpraş - Yapı Kredi Yayınları işbirliği ile hazırlanmıştır.This title is the fourth book of Anatolian Civilizations Series. A co-publication of Tüpraş - Yapı Kredi Culture, Arts and Publishing.
Yapı Kredi Yayınları - 4282ISBN 978-975-08-3098-3
Hazırlayanlar EditorsFelix Pirson, Andreas Scholl
Koordinasyon CoordinationŞennur Şentürk, Nihat Tekdemir
Redaksiyon Editorial staffR. Grüßinger, V. Kästner, D. Krüger, N. Tekdemir, S. Ateş
Çeviriler TranslationsGiles Shephard, Güler Ateş
Fotoğraflar PhotographsAlman Arkeoloji Enstitüsü Deutsches Archäologisches InstitutBerlin Antik Eserler Koleksiyonu Antikensammlung, Staatliche Museen zu Berlin
Grafik Tasarım Graphic DesignNahide Dikel
Grafik Uygulama Graphic Application Arzu Yaraş
Düzelti ProofreadingFiliz Özkan, Merete Çakmak
Baskı PrintMas Matbaacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş.Hamidiye Mah. Soğuksu Cad. No: 3 Kağıthane-İstanbulTelefon: (0 212) 294 10 00 e-posta: [email protected] No: 12055
1. baskı: İstanbul, Aralık 20141st Printing: Istanbul, December 2014
© Ya p› Kre di Kül tür Sa nat Ya y›n c› l›k Ti ca ret ve Sa na yi A.Ş. 2014Sertifika No Certificate No 12334
Bütün yayın hakları saklıdır.Kaynak gösterilerek tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışındayayıncının yazılı izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz.All rights reserved.No part of this publication may be reproduced without prior written permission from the publisher.
Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş.İstiklal Caddesi No. 142 Odakule İş Merkezi Kat: 3 Beyoğlu 34430 İstanbulTelefon: (0 212) 252 47 00 (pbx) Faks: (0 212) 293 07 23http://www.ykykultur.com.tre-posta: [email protected]İnternet satış adresi: http://alisveris.yapikredi.com.tr
A Hellenistic Capital in Anatolia
PergamonAnadolu’da Hellenistik Bir Başkent
5PERGAMON: A Hellenistic Capital in Anatolia
İçindekiler Contents
ARAŞTIRMA VE KORUMA EXPLORATION AND PRESERVATION
URSULA KÄSTNER “O kadar yüce ve muhteşem bir eser ki… Dünyaya bir kez daha bahşedilmiş gibi!” (C. Humann 1880) – 1900 Yılına Kadar Pergamon Kazılarının Tarihçesi “A work so grand and magnificent ... had been restored to the world!” (C. Humann 1880) – History of the Excavations at Pergamon up to 1900 • 20
WOLFGANG RADT “Artık eğlence ve oyun bitti!” (A. Conze 1904) – 20. Yüzyıldaki Pergamon Kazıları “The fun and games are over!” (A. Conze 1904) – The Excavations of the 20th Century • 38
FELIX PIRSON Kent ve Çevresi: Gelenek ve Yenilik Arasında Pergamon Araştırmaları The City and its Landscape: Tradition and Innovation in the Investigation of Pergamon • 50
ANDREAS SCHOLL Pergamon. Bir Antik Dönem Metropolünün Panoraması. Berlin’deki Pergamon Araştırmalarının Kaynaştırıcı Etkeni ve Vitrini Olarak Pergamon Sergisi Pergamon. Panorama of the Ancient Metropolis: An Exhibition as Catalyst and Showcase of Pergamon Research in Berlin • 66 MARTIN BACHMANN Ortaya Çıkarmak ve Korumak: Pergamon’da 130 Yıllık Restorasyon Tarihçesi Excavation and Conservation: 130 Years of Restoration History at Pergamon • 80
TARİH VE ÇEVREHISTORY AND LANDSCAPE
BARBARA HOREJS Tarih Öncesi Dönemde Pergamon ve Bakırçay (Kaikos) Ovası Pergamon and the Kaikos Valley in Prehistoric Times • 106
HANS-JOACHIM GEHRKE Bir Antik Dönem Metropolünün Tarihçesi A Brief History of Pergamon • 122
FELIX PIRSON – Pergamon ve Çevresi: Ekonomik Kaynaklar, Taşra Yerleşmeleri ve MARTIN ZIMMERMANN Siyasi Gücün Temsili
The Hinterland of Pergamon: Economic Resources, Rural Settlements and Political Manifestation • 144
THOMAS OTTEN Bizans Dönemi’nde Pergamon History and Archaeology of the Byzantine Town • 164
PERGAMON: Anadolu’da Hellenistik Bir Başkent6
KENT GELİŞİMİ, ŞEHİRCİLİK VE MİMARİCITY DEVELOPMENT, PLANNING AND ARCHITECTURE
WOLFGANG RADT Antik Pergamon Kentinin Konumu ve Gelişimi Location and Development of Ancient Pergamon • 188
FELIX PIRSON Hellenistik Dönem Pergamonu’nda Kentsel Alan ve Şehircilik Urban Space and Urban Planning in Hellenistic Pergamon • 208
MARTIN BACHMANN Pergamon Mimarisi ve Yapı Teknikleri Pergamene Architecture and Construction Technology • 228
HENNING FAHLBUSCH Antik Pergamon’da Su Temini The Water Supply System of Ancient Pergamon • 246
İNSANLARIN YAŞAM ALANLARITHE HUMAN DOMAIN
HELMUT MÜLLER Bir Kent Olarak Pergamon: Kurumlar, Görevliler ve Halk Pergamon as a polis: Institutions, Offices and Population • 262
TORSTEN ZIMMER Basileia: Pergamon Sarayları’nın Bulunduğu Alan The Basileia: The Palace District of Pergamon • 276
MARTIN MAISCHBERGER Tiyatro Kompleksi ve Dionysos Tapınağı The Theatre Complex and the Temple of Dionysos • 288
MARIANNE MATHYS – Mimarisi, İşlevi ve Heykelleriyle Gymnasion VERENA STAPPMANNS – The Gymnasium – Architecture, Use and Images • 302 R. VON DEN HOFF
MARIANNE MATHYS Pergamon Agoraları The Agorai of Pergamon • 320
ULRIKE WULF-RHEIDT Antik Pergamon Evlerinde Yaşam The Ancient Residential Buildings of Pergamon • 336
UTE KELP Pergamon Nekropolleri The Necropoleis of Pergamon • 354
TANRILARIN MEKÂNLARITHE SACRED DOMAIN
SOI AGELIDIS Pergamon’da Tanrılar ve Kutsal Alanlar Cults and Sanctuaries in Pergamon • 380
HOLGER SCHWARZER Attaloslar ve Hükümdar Kültü The Ruler Cult of the Attalids • 404
GÜLER ATEŞ Pergamon’da Doğa ve Kült: Ana Tanrıça İnancı ve Doğal Kutsal Alanlar Nature and Cult in Pergamon: Meter Worship and Natural Sanctuaries • 422
7PERGAMON: A Hellenistic Capital in Anatolia
VOLKER KÄSTNER Athena Kutsal Alanı The Sanctuary of Athena • 438
VOLKER KÄSTNER Sunak Terası The Altar Terrace • 456
ANDREAS SCHOLL Pergamon Sunağı – Homeros’tan İlham Alan Bir Zeus Sarayı mı? The Pergamon Altar – a Palace of Zeus with Homeric Traits? • 480
JÜRGEN W. RIETHMÜLLER Pergamon Asklepieionu The Asklepieion of Pergamon • 492
KLAUS NOHLEN İmparatorluk Kültüne Adanmış Bir Tapınak: Pergamon Traianeumu A Temple for the Imperial Cult: the Trajaneum of Pergamon • 508 ULRICH MANIA Kızıl Avlu – Pergamon Pantheonu mu? The Red Hall – a Pergamene Pantheon? • 524
RALF GRÜSSINGER “Şeytanın Tahtının Bulunduğu Yer” – Pergamon’da İlk Hıristiyanlar “Where Satan’s Throne is” – Early Christians in Pergamon • 544