licodu.cois.it http://licodu.cois.it/?p=381

SHTATUTI I SHTETIT SHQIPTAR

I. Dispozita t pergjithshme

1. Shteti shqiptar qeveriset prej nji qeverije monarhike kushtetore. Vendin e Mbretit e zen prkohsisht Kshilli iNalt me t drejtat e detyrat e caktueme taksativisht n ket Shtatut.

2. Pushteti legjislativ ushtrohet prej Pleqsis e Kshillit t Nalt.

3. Pushteti prmbarues i prket vetm Kshillit t Nalt, i cili e ushtron me ann e kabinetit.

4. Pushteti gjyqsuer ushtrohet prej gjykatavet dhe vendimet e tyre jipen ndemn t Shtetit.

5. Ndrpretimi autentik i ligjvet i prket pushtetit legjislativ.

6. Asnji organizim ndasnji deg tadministrats s Shtetit nuk mund t bahet as t ndryshohet vese me ligj.

Asnji Zyr ase nepunsi nuk mund t krijohet vese me ligj.

Qarkshkrimet administrative, gjyqsore, ushtrijake dhe t do deg tjetr si edhe ndrrimet e qendravet t tynerregullohen vetm me ligj.

7. Shrbimi ushtrijak asht i detyrshm pr t gjith nenshtetasit shqiptar si mbas ligjs, pve prjashtimevett caktueme prej saj.

8. Asnji e drejt, do fare qi t jet dhe kujdo qi ti prkas, nuk mund t krijohet ase t shuhet vese me ligj.

9. T gjith bashkajapin, n prpjes t pasunis s vet, pr nevosa finanziare t Shtetit,

Asnji pag ase taks nuk mund t vehet as t mblidhet vese me ligj.

10. Asnji privilegj nuk mund ti bahet kuj pr sa u prket pagavet e taksavet. do shkarkim a lehtsim do trrjedh prej nji ligje.

11. Asnji shpenzim nuk mund t bahet pa nji ligj auktorizuese.

12. Asnji rrog, shprblim a pensjon, mbi kurriz t thesarit botuer, nuk mund ti lidhet a ti jipet kuj vese mbasligjs.

13. Asnji send prej pasunis s patundshme t Shtetit nuk mund t jetrtohet ase t pajtohet pr nji koh ma tgjat se tri vjet vese me nji ligj.

14. T gjith, pa ndryshim klase, feje e nenshtetsije, jan t barasuem prpara ligjs dhe gzojn baras tdrejtat qivile, prve prjashtimevet t caktueme prej saj.

15. T gjith nenshtetasit gzojn baras t drejtat politike dhe pranohen n t gjitha npunsit qivile e ushtrijake,prve prjashtimevet t caktueme prej ligjs.

16. Lirija personale asht e garantueme.

Askush nuk mund tarreshtohet as t drgohet n gjyq vese n rasat e parapame prej ligjs dhe n formn ecaktueme prej saj.

17. Banimi asht i padhunueshm.

Asnji e hyme pa hir nuk mund t bahet ve kur dhe si urdhnon ligja.

18. Lirija e fjals dhe e shtypit asht e garantueme.

Nji ligj e posame ka pr t parapamun mbi shprdorimet e saj.

19. E drejta e zotnis pa prjashtim, asht e padhunueshme, vese kur interesi botte ligjorisht i vrtetuem ekrkon dhe kundrejt nji damshprblimi tarsyeshm, si mbas ligjs.

20. Detyra botore asht e garantueme.

do detyr e Shtetit kundrejt kreditorvet t vet asht e padhunueshme.

21. Asnji hua nuk mund t kontraktohet p dobi t Shtetit pa nji ligj auktorizuese.

22. E drejta e shoqnimit pa qllim kundr ligjs dhe e drejta e mbledhjes paqsisht e pa arm jan tgarantueme, n konformitet me ligjt.

23. Fshehtsija postare asht e padhunshme.

Kurr dhe ndasnji mnyr nuk mund t hapen letrat vese n rasat dhe mnyrat e caktueme prej ligjs.

24. Shteti shqiptar as njeh as ndan tituj fisnikije.

25. Flamuri komtar asht i kuq me shipe t zez dykrenshe n mes.

26. Gjuha shqipe asht gjuha zyrtare e Shtetit.

27. Shteti ska f zyrtare.

T gjitha ft jan t nderueme dhe lirija e ushtrimit dhe e praktikimit t jashtm t tyne asht e shigurueme.

Ndryshimi i fs nuk formon ndalim ase pazotsi juridike pr pasjen ase ushtrimin e t drejtavet qivile e politike.

II. Kshilli i Nalt

28. Kshilli i Nalt asht trup kolegjuer prej katr vetsh t zgjedhun prej Pleqsis pr dy vjet me shumicabsolute votash.

29. Askush smund t zgjidhet si mis i Kshillit t Nalt pa qen nenshtetas shqiptar qysh prej dits 7 Mars1914, pa pas mbushun moshn tridhjetepes vjetsh, pa gzuem t drejtat qivile e politike dhe pa pasun t gjithacilsit e tjera t lypuna prej ligjs.

30. Mist e Kshillit t Nalt, nji mbas nji dhe pas radhs alfabetike temnavet t tyne, bahen kryetar t tij; siciliqendron gjasht muej n Kryesi.

31. Kryetari mbledh e kryeson Kshillin e Nalt. Kur mungon kryetari vendin e tij e zen ai prej misvet qi ka prt qen kryetar pr safrmi.

32. Kshilli I Nalt nuk mund t bisedoj pa qen pran tre prej misvet t tij dhe nuk mund t vendoj pashumicn e votavet.

33. Krkesat misvet pr lejpushime i drejtohen Kshillit t Nalt me ann e kryetarit t tij, dhe Kshilli vendonpranimin a mospranimin e tyne.

Dorheqiet i drejtohen Pleqsis, e cila vendon pranimin a mospranimin e tyne.

Nuk mund t mungoj ma tepr se nji mis nd nji koh e sipr.

34. N rast vdeke, smundjeje t pashrueshme qi ndalon veprimin ase dorheqjeje t njenit a ma shum misevet Kshillit t Nalt, Pleqsija, n mnyrn e caktueme ndart. 28, zgjedh tjetr ase t tjer n vendin e tij ase ttyne.

N ras pushimi t Pleqsis, Kshilli i Nalt mbledh kt me t shpejt pr me zgjdhun mist qi mungojn. Deri

sa t zgjidhen kta, t drejtat e Kshillit t Nalt i ushtrojn mist ase misi i mbetun, dhe n qoft se ska mbetunasnji, i ushtron Kryeministri.

35. Periudha dy vjetshe fillon pr do mis prej dits s zgjedhjes s tij.

36. Asnji smund t zgjidhet si mis i Kshillit t Nalt dy her me radh.

37. Mist e Kshillit t Nalt, pa hymun n detyr, betohen prpara Pleqsis mbas ksaj formulle:

Betohem ndemn t Perndis e mbi nderin tem se kam pr t qen ruejts besnik i mvetesis e i tansistoksore t Shqipnis si edhe i Shtatutit e i ligjvet t Shtetit

38. Pleqsija merr masat q ma par e sa asht hapun pr zgjedhjen e betimin e misit ase t misvet peridha e tcilvet do t mbaroj n kohn e pushimit t saj.

39. Miset e Kshillit t Nalt marrin sicili nji shprblim t prmuejshm prej 1000 fr. Ar; kjo shum mund tndryshohet her pas here me ligj.

40. Kshill i Nalt asht i paprgjegjshm, vese pr tradhti t nalt dhe pr aktet e tij qi nuk kan kundrfirmne Ministrit ase t ministrvet kompetenta.

41. Mist e Kshillit t Nalt gzojn imunitetin pleqsuer.

42. Pleqsija nuk mund t rrzoj mist e Kshillit t Nalt; po padija e Pleqsis pr aktet e tyne qi bijn nden art.40 siell vetiu rrximin e tyne.

43. Kshilli i Nalt asht kreu ma i nalt i Shtetit; ka komandn e prgjithshme t fuqivet tarmatisuna; emnongjith npunsit e nalt t Shtetit; ban dekretet e rregulloret e nevojshme pr prmbarimin e ligjvet, po dekretet erregullaret qi jan n kundrshtim me ligjt, qi u pezullojn veprimin ase urdhnojn mosveprimin e tyne jan tpaligjshme dhe mbeten pa efekt. Ban traktetet dhe marrveshtjet gjithfarsh, po kto nuk kan efekt pa uplqyem prej Pleqsis. Vese n ras mbrojtjeje, nuk mund t shpall luft pa lejen e Pleqsis.

44. Kshilli i Nalt sanksionon dhe shpall ligjt.

Nji ligj t plqyeme nji her prej Pleqsis, Kshilli i Nalt mund ti a kthej mbrapa bashk me vrejtjet e shkaketjustifikative t kthimit mbrenda ndat sesjon.

45. Me paralajmim dy javsh, Kshilli i Nalt mund t zgjat dhe t ndrpushoj sesjonet e Pleqsis, po jo matepr se nji muej dhe jo ma shum se nji her pr do sesjon.

Kshilli i Nalt mund t thrres Pleqsin n mbledhje t jashtzakonshme.

46. Propozimi i ligjvet i prket Kshillit t nalt dhe Pleqsis; po propozimi i ligjvet, qi sjellin me vete shtesa asebarr financjare, i prket vetm Kshillit t Nalt.

47. Asnji akt i Kshillit t Nalt nuk ka vleft pa kundrfirmn e Ministrit ase Ministravet kompetent.

48. N ras nevoje e ngustije t dukshme dhe n kohn e pushimit t Pleqsis, Kshilli i Nalt, nn prgjigjsin ekabinetit politike civile a penale, ban dekrete-ligj dhe i ven n zbatim; po detyrohet ti a paraqes Pleqsis nsesjonin e afrm, brenda n dhjet dit pas hapjes, pr plqim, pse ndryshe, pushojn vetiu s pasuni fuqi.

49. Kshilli i Nalt zgjedh kryeministrin dhe emnon kt e ministrant e zgjedhun prej tij; po kta duhet tparaqiten prpara Pleqsis jo ma von se tri dit mbas dats semnimit tue shpallun programn e tyne pr t marrvote besimi, pr ndryshe, quhen sikur t ken marr vot mosbesimi.

50. Dorheqja e kabinetit shkaktohet prej mungess s besimit nga ana e Pleqsis dhe i paraqitet Kshillit tNalt.

51. N kohn e pushimit t Pleqsis, Kshilli i Nalt po ta shoh t nevojshme zbret kabinetin dhe emnon nji

tjetr. Dekretet e emnimit t Ministrave t rij dhe t pushimit t ministrave t prparshm kundrfirmohen prejkryeministrit t ri. N kt ras Kshilli i Nalt detyrohet t mbledh Pleqsin mbrenda n dy jav dhe kabineti i rido t paraqitet, mbrenda n tri dit prej eljes s saj, pr efektet e shenjueme ndart. 47.

52. N qoft se kabinetet e emnuem nuk marrin, pr tri her me radh, vot besimi prej Pleqsis, atherKshilli i Nalt mbledh Kuvendin komtar, i cili gjykon mbi konfliktin dhe vendon rrximin e Kshillit t Nalt apo tprndamunit e Pleqsis.

III. Kabineti

53. Ministr mund temnohet kushdo qi ka cilsit e lypuna prej ligjs pr tu zgjedhun deputet.

Nuk mund temnohen ministra gjinijt e misvet t Kshillit t Nalt dei n grad t dyt, dhe dy gjinij, deri n gradt tret, n gjith at kabinet.

T huejt e natyralixuem nnshtetas shqiptar nuk mund temnohen ministra,

54. Ministrat hyjn lirisht n Pleqsi dhe ndigjohen kurdoher q krkojn fjaln, po votojn vetm ata qi janedhe deputetn.

55. Kabineti asht I prgjigjshm politikisht prpara Pleqsis, solidarisht pr politikn e prgjithshme t tij dhedo minister veanrisht veprat e veta.

56. Askurr urdhni I Kshillit t Nalt nuk mund t liroj ministrant prej prgjigjsis s tyne.

57. Ministrant gzojn immunitetin pleqsuer.

58. Aktet e kabinetit si edhe aktet e veanta t ministravet, qi jan n kundrshtim me kt Statut, me ligjt eme dekretet, jan pa fuqi.

IV. Pleqsija

59. Prfaqsija komtare prmblidhet nd nji Pleqsi t prbamun prej peputetnish t zgjedhun me za tunjishmsi mbas ligjs.

60. Deputetnit zgjidhen pr katr vjet; barra e tyne mbaron vetm n mbarim t ktij afati.

61. Askush nuk mund t pranohet pr deputet pa qen nnshtetas shqiptar, pa pas mbushun moshn 25vjetsh, pa gzuem t drejtat qivile e politike dhe pa pasun t gjitha cilsit e tjera t lypuna prej ligjs.

62. Cilsija e deputetit asht e papajtueshme me do zyr tjetr t Shtetit prve prjashtimevet t caktueme prejligjs.

63. Deputeti nuk prfaqson vetm qarkun qi e ka zgjedhun, por edhe komin prgjithsisht.

64. Deputetit nuk mund tI jipet asnji barr urdhnore prej zgjedhsvet t vet.

65. Deputetenvet nuk mund tu krkohen shpjegime pr mendimet e shfaquna e pr votat e dhanuna n Pleqsi.

66. N koh t sesjonit, deputetnit nuk mund t burgosen pr detyr as nuk mund t ndiqen as tarrestohen prashtje penale pa lejen e Pleqsis, prvese nu kapshin n faj e sipr.

N kt ras auktoritetet gjyqsore jan t detyrueme me lajmuem me t shpejt parin e Pleqsis me ann eMinisterit t Drejtsis.

67. Pleqsija ka t drejt me dekretuem lirimin e nji misi t vet pr gjith kohn e sesjonit n qoft se ka qenzan n periudh t pushimevet.

68. Deputetnit kan t drejt me marr nji her n mot shpenzimet e ligjshme tudhtimit, t vojtun e tardhun,

ndrmjet t qarkut t vet e t kryeqytetit; ashtu edhe nji shprblim prej 5000 fr. Ar n vjet. Kjo shum mund tndryshohet her mbas her me ligj.

69. Mnyra e ushtrimit t zyravet t Pleqsis caktohet n rregulloren e mbrendshme t saj.

70. Parija e Pleqsis zgjidhet prejsaj dhe n gji t saj nd nisje t do sesjoni, pr gjith vijimin e saj e deri nfillim t tjetrit.

Zgjedhja e paris dhe emnimi I nnpunsvet t Pleqsis bahen si mbas rregullores s mbrendshme.

71. Pleqsija shqyrton fuqit e cilsit ligjote t misvet t vet, dhe gjykon e vendon mbi to mbas parashkresavet trregullores s mbrendshme.

72. do mis I Pleqsis asht I detyruem me bamun dy b: njnn, prpara se t shqyrtohen fuqit e cilsit e tija,dhe tjetrn prpara se t nis zyrn e tij si deputet.

Beja e par asht kjo: Betohem ndemn t Perndis e mbi nderin tem se kam pr t kryem detyrn e shqyrtimitme ndrgjegje e asnjansi t plot.,,

Beja e dyt do t bahet me kto fjal: Betohem ndemn t Perndis e mbi nderin tem se kam pr tI ndejunbesnik atdheut e pr tu dalun zot Shtatutit e ligjvet t Shtetit e se kam pr t kryem detyrn teme me ndrgjegjet plot pr t mirn e prgjithshme pa u penguem aspak prej interesash t veanta a krahine.,,

73. Deputeti i zgjedhun rishtas qi, pa shkake t justifikueshme t vrtetueme si duhet, nuk paraqitet, deri mdy muej, prpara Pleqsis pr t bamun bn e detyrshme, quhet i ran nga Zyra e tij.

Gjykimi mbi pranueshmin a mos t shkakevet justifikative i prket Pleqsis.

74. Deputeti, qi pr gjasht muej rrjesht mungon prej mbledhjevet t Pleqsis, quhet vetiu i rrzuem.

Asnji shkak smund t merret para sysh pr justifikim t ksaj mungese.

75. Kur, pr do arsye qi t jet, mbetet zbrazt vendi i nji deputeti, mbrenda tre muejsh prej dits s zbrazjes,duhet zgjedhun nji tjetr n vend t tij.

76. Pleqsija mblidhet gjasht muej n vjet n sesjon t zakonshm tue nisun t parn dit t han t Tetorit.

N kta gjasht muej nuk do t njehen pushimet e vogla qi Pleqsija mund t marr vet e qi nuk do t jen matepr se tri pr do sesjon as nuk do t zgjaten ma shum se dy jav pr do her.

77. N sesjon t jashtzakonshm bisedohen vetm ato sende qi e kan shkaktuem, t cilat do t caktohen nprogramin e pregatitun prej Qeverris.

Kshilli i Nalt ka t drejt me e mbyllun ket sesjon kurdo qi ta shoh me arsye, po, gjithmon, ma par se tnis sesjoni i zakonshm.

78. N t hapun t sesjonit t zakonshm, Kshilli i Nalt me nji ligjrat ase lajmes parashtron gjendjen eprgjithshme t vendit e masat e gjykueme t nevojshme pr me u marr at mot prej pushtetit prmbarues, dhePleqsija i ban nji prgjigje sa ma t shpejt.

79. Pleqsija nuk mund t bisedoj e t vendoj pa qen pran nji ma shum se gjysma e t gjith misvet t sajqkan kaluem ndepr formalitetet e artikujvet 69 e 70.

Nuk njehen n numr t prgjithshm ata qi mungojn me leje.

80. Deputetnit qi mungojn n mbledhjet ndshkohen me nji gjob prej 10 fr. ar pr do her dhe me botimin eemnavet t tyne n gazetn zyrtare.

Prrjashtohen deputetnit e drguem n misi me urdhn t Pleqsis si edhe ata qi kan marr leje apo qi mungojn

pr shkake t justifikueshme.

Numri i lejevet nuk mund t kaprcej, pr nji here, t gjashtn e t gjith deputetnvet.

81. Prve vendimevet qi i prkasin zgjedhjes s personavet, t gjitha vendimet e tjera jipen me shumicnabsolute t votavet tatyne qi gjinden pran.

82. Votimi n mbledhjet e Pleqsis bahet tue ngritun dorn prpjet, me thirrje emnore ase me za t fsheht simbas rasavet t caktueme n rregulloren e mbrendshme.

83. Votimi I ligjvet bahet nji her parimisht e dy her artikull pr artikull n tri mbledhje t ndryshme.

84. Mbledhjet e Pleqsis bahen botnisht. Prve gjinds sarmvet, kushdo tjetr mundet me marr pjes n to nkonformitet me rregulloren.

Bisedimet botohen rregullisht n vllime t posame,

85. Pleqsija mund t bisedoj edhe n komitet t fsheht n qoft se krkohet prej ministravet ase prejshumics mbassi t ket lan dhomn bota e huej.

86. Pleqsija asht e padhunueshme. Asnji zyrtar a fuqi armsh, prve trupit policuer t veant, nuk mund tvehet mbrenda dhoms ase te portat e ndertess ku mblidhet Pleqsija pa vendim e krkim t saj.

87. do akt me fuqi ligjore do t shpallet me gazetn zyrtare, e cila u drgohet gratis t gjitha bashkivet tShqipnis.

Shpallja do t bahet t shumn dy jav mbas vertetimit dhe akti hyn n fuqi e zbatim nji muej mbas shpallje.

Aktet me fuqi ligjore do tinserohen n mbshtjelljen zyrtare t ligjvet e t Sekretevet.

88. Parija e Pleqsis asnt e detyrueme me i kthyem pushtetin prmbarues do projekt t paraqitun prej tij e tprapsun prej Pleqsis me gjith arsyet e mosplqimit.

89. Asnji project ligje, qi splqehet prej Pleqsis, nuk mund t paraqitet pr bisedim nji her t dyt gjith ndatsesjon.

90. Pr gjith vjet pushteti prmbarues do ti paraqes Pleqsis, pr shqyrtim e plqim, logarit e motit t kaluemsi edhe bugjetin e prgjithshm t shpenzimevet t Shtetit bashk me parashtresn e mnyravet e t mjetevetmbas t cilavet do tu baj ball atyne shpenzimeve.

T gjitha tardhunat e shpenzimet e Shtetit do t futen n bugjet e n logarit.

Bugjeti do t paraqitet gjithmon katr muej prpara vjetit financjar qi nis t parn e Marsit, dhe logarit tshumn tet muej mbassi t jet mbyllun vjeti bugjetuer t cilit i prgjigjen.

Mnyra e hartimit t bugjetit rregullohet me ligj.

91. Kur bugjeti i ri nuk arrin me marr formn ligjore definitive deri n fillim t vjetit financjar pr t cilin ashtpregatitun, pushteti prmbarues ven n zbatim ate ma t prparshm pr aq koh sa do t vonoj plqimi evotimi i t riut.

N ket ras secils deg tadministrats Pleqsija i hap nji kredit t prmuejshm jo ma t madh se edymbdhjeta pjes e shpenzimevet t zakonshme qi i prkasin mbas bugjetit t vjetr.

92. do ligj, qi ngarkon nenshtetasit me paga e taksa e nuk prmendet n bugjet t prvjetshm t Shtetit,quhet si e ngritme e pa fuqi ligjore.

93. Shpenzimet pr nevoja t jashtzakonshme, qi nuk parashihen n bugjet, do t ti paraqiten Pleqsisprpara se t bahen n qoft se sesjoni i prvjetshm asht hapt; pr ndryshe bahen me dekret-ligj si mbas

parashkresavet tart. 46.

94. Bashk me projektin e bugjetit t prgjithshm do vjet do ti paraqitet Pleqsis edhe projekti i sasissushtris qi do t mbahet m kamb.

95. Pleqsija ka t drejt t thrras prpara saj cilindo nga ministrant pr me e pyetun mbi do ashtje qi iprket degs s tij.

Mnyra e thirrjes dhe e shfaqjes s ministravet caktohet n rregulloren e mbrendshme.

96. Pleqsija kontrollon qeverrin.

Pr mbrojtjen e interesevet t prgjithshme, pleqsija detyrohet, n do ras t veant t formoj prej giut t vetkomisi hetimesh pr t studjuem ashtjet e faktet qi lidhen me to.

Komisit hetuese kan t drejt me krkuem shpjegime, me goj e me shkrim, si prej auktoritetevet bototre ashtuedhe prej privatvet. Mund t kqyrin edhe t gjtiha aktet zyrtare qi tu duken t nevojshme.

97. Pleqsija padit ministrant e i drgon prpara Gjykats s Nalt t Shtetit e cila formohet e gjykon si mbasligjvet t posame.

98. Pleqsija nuk mund t pranoj deputetsi as t ndgjoj t tjer prve misvet t vet dhe ministravet asezevendsvet t ktyre me prjashtimin e rass s parapame ndart 76.

99. do ligj ase dekret-ligj n kundrshtim me shkronjn dhe shpirtin e ktij Statuti, asht antikushtetuer e Ipa fuqi.

100.T ruejtunit e ktij Shtatuti lihet natdhesin e Shqiptarvet.

T gjith zyrtart e npunsit e Shtetit jan t prgjigjshm pr veprat e tyne kundr ktij Statutit dhe dnohenmbas ligjvet n fuqi pr sa kto parashohin e pr shprdorim detyre pr sa kto nuk parashohin.

Urdhni I t parvet t tyne nuk I liron prej ksaj prgjigjsije.

101.Ky Shtatut asht ligja themelore e Shtetit Shqiptar dei sa nji Kuvend kushtetues t mos ket vendosunShtatutin definitive.

Prve rass s vendimit t Pleqsis pr zgjedhjen e thirrjen e Kuvendit kushtetues, ky Shtatut nuk mund tndryshohet as t shtohet vese me dy t tretat e votavet t gjith misvet t Pleksis.

Shtypshkronja Nikai,Tiran 1922

GC